Andrzej Wiśniewski
"Zobowiązania podatkowe. Teksty i
objaśnienia", W. Kubiak, Warszawa
1962 : [recenzja]
Palestra 6/9(57), 75-76
Nr 9 (57) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 75 O m aw ia n ie n o w e j u staw y , co d o k tó re j nie n a ro s ła jeszcze u sta lo n a p r a k ty k a i nie m a żadnego o rzecznictw a, nie je s t rze czą ła tw ą. Z d ru g ie j stro n y p ro p o n o w a n e p rzez a u to ró w now ego k o m e n ta rz a ro zw ią zan ia często w y w ie ra ją przem ożny w p ły w n a d alsze k sz ta łto w a n ie się p ra k ty k i. J e s t w ięc n ie w ą tp liw ie b a rd z o pożą d an e, aby a u to ra m i pierw szego k o m e n ta rz a byli a u to rz y czy te ż w sp ó łtw ó rcy p r o je k tu k o m e n to w an e j ustaw y. T ak w łaśn ie je s t w w y p a d k u o m aw ianego k o m e n ta rz a .
A u to rzy k o m e n ta rz a w y tk n ę li sobie cel p ra k ty c z n y : od d ać do r ą k czytelników w m ożliw ie n a jk ró tsz y m czasie k o m e n tarz, k tó reg o tre ść om aw ia p o d staw o w e za g a d n ie n ia w y stę p u jąc e w p ra k ty c e . Z tego te ż w zględu k o m e n ta rz n ie p o ru sz a — sk o m p lik o w an y c h zresztą i w d o k try n ie bliżej nie w y jaśn io n y ch — za g a d n ie ń te o rety c zn y c h , ja k np. c h a ra k te ru p ra w a spółdzielczego, jego sto s u n k u do p ra w a cyw ilnego, isto ty decyzji (uchw ał) o rg an ó w spółdzielni itp. W iele u w ag i pośw ięcono n a to m ia st w p ra c y w sk a z a n iu różnic, ja k ie zachodzą m iędzy d otychczasow ym sta n e m p ra w n y m a now ym i przep isam i. Nie trz e b a pod k reślać, ja k b ard z o u w y p u k le n ie tych ró żn ic je s t w okresie p rze jścio w y m p rz y d a tn e d la osób sto su jąc y ch now e przepisy.
N ow a u sta w a o spółdzielniach i , ic h zw iązkach w eszła w życie z a m ia st u sta w y z dn. 29 p a ź d z ie rn ik a 1920 r. o spółdzielniach o ra z u sta w y z dn. 21 m a ja 1948 r. 0 C e n tra ln y m Z w iąz k u S półdzielczym i c e n tra la c h spółdzielni. D otyczy o n a w szy st kich ty p ó w spółdzielni i ich zw iązków . S kom asow anie w jfednym akcie p ra w n y m n o rm p r a w a spółdzielczego w zm a cn ia w ięź łączącą w szy stk ie spółdzielnie n ie z a leżnie od ro d z a ju d ziałalności, u ła tw ia z a in te re so w an y m zap o zn an ie się z ty m i n o rm a m i o raz p rze ciw d ziała zbędnej in fla c ji przepisów .
R am y now ej u sta w y są w z a sa d zie zbieżne z ra m a m i dotychczasow ych ustaw , przez n ią zastąpionych. N o rm u je ona za sa d y i try b z a k ła d a n ia o rg a n iz a c ji sp ó ł dzielczych, ich s tr u k tu r ę o rg an iz ac y jn ą, p o d sta w o w e za sa d y d ziała n ia , p ra w a 1 obow iązki członków , lik w id a c ję spółd zieln i o raz ich Upadłość.
U sta w a sta n o w i zasadnicze, p o d staw o w e — choć nie je d y n e — źródło p r a w a spółdzielczego. Do o rg an iz ac ji spółdzielczych m a ją bow iem zasto so w an ie ta k że innie ipnzepaisy p ra w a , re g u lu ją c e s p ra w y nie o b ję te u sta w ą . P o n ad to o rg an iz ac je spółdzielcze o b ow iązane są p rze strzeg a ć p o sta n o w ień s ta tu tu oraz u ch w a ł zw iąz k ó w spółdzielczych i N aczelnej R ad y S półdzielczej. T e p o sta n o w ien ia i u ch w a ły sta n o w ią tzw . „ w e w n ę trzn e . p ra w o spółdzielcze”.
O m aw ian y k o m e n ta rz sk ła d a się z trzech części. Część I o spółd zieln iach za w ie ra p rze p isy w spólne oraz p rze p isy sp e c ja ln e d la ro ln ic zy ch spółdzielni p ro d u k c y jn y c h , sp ółdzielni p ra c y i spółdzielni b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego. Część d ru g a o b e j m u je p rze p isy o zw iązkach spółdzielni i N aczelnej R adzie S półdzielczej. W części trz e c ie j zam ieszczone są p rze p isy przejścio w e i końcow e.
W. K u b i a k : Z obow iązania p o d a tk o w e . T e k s ty i objaśnienia. W yd . II. W yd . P raw n. W arszaw a 1962, s. 192.
Z obow iązaniem p o d atk o w y m je st zobow iązanie do św iadczenia o k re ślo n e j sum y p ien iężn ej z ty tu łu obow iązku p odatkow ego. Z o bow iązanie ta k ie p o w sta ć może w d w o ja k i sposób: albo bez w y d a n ia i do ręczen ia decyzji przez o rg a n fin an so w y , " a w ięc w sk u te k sam ego ty lk o p o w sta n ia okoliczności, z k tó ry m i p rze p isy p o d a t
78
Andr z e j
W i i n l e t o ł l c i Nr 9 (57)k ow e łączą p o w sta n ie zobow iązania p o datkow ego, albo w sk u te k w y d a n ia przez o rg an fin a n so w y decyzji, k tó ra u s ta la zobow iązanie podatkow e.
P o d staw o w y m źródłem w za k re sie zobow iązań p o d atk o w y ch je s t d e k r e t z d n ia 26 p a ź d z ie rn ik a 1950 r. o zo bow iązaniach p o d atk o w y c h . K siążk a W. K u b ia k a , n a czelnika w y d z ia łu w M in isterstw ie F in an só w , je s t w ła śn ie k o m e n tarze m do tego d e k re tu . A u to r z e b ra ł i om ów ił w niej za ró w n o p rze p isy d e k re tu , jaik i w szy stk ie a k tu a ln e p rz e p isy szczegółow e w y d a n e n a jego p o d staw ie. U k ład p rac y je s t t a ki, że po k aż d y m a rty k u le d e k re tu p o d an e są dotyczące dan eg o a r ty k u łu p rzepisy w ykonaw cze oraz w y k ła d n ia urzęd o w a, a n a s tę p n ie zam ieszczony je s t k o m e n ta rz w ła sn y a u to ra , p rz y czym a u to r, nie p o m ija ją c rów n ież w ątp liw o ści z a ry s o w u ją cych się n a tle in te rp re ta c ji p ra w a , p rz e d sta w ia odp o w ied n ie w y jaśn ien ia.
P rzep isy ogólne d e k re tu o zobow iązaniach p o d atk o w y c h u s ta la ją pojęcie i pow sta n ie zobow iązania p odatkow ego, o k re śla ją w a ru n k i za n ie c h a n ia w y m ia ru po d a tk u i p o d a ją o k re śle n ia ta k ic h pojęć, ja k np. zobow iązanie pod staw o w e, d łu ż nik, zaległość p o d atk o w a . D alsze p rze p isy d e k re tu dotyczą zaliczek i p rz e d p ła t na zaliczki, z ry c z a łto w a n ia p o d atk ó w , te rm in ó w p ła tn o śc i, o d se tek i d o d a tk ó w za zw łokę, o d p o w iedzialności p o d atk o w e j, ulg w spłacie zobow iązań pod atk o w y ch , w y gaśn ięcia zobow iązań p o d atk o w y c h . P rz ep isy p rzejścio w e i końcow e o k re śla ją z a sięg d e k re tu , zasięg eg zek u cji a d m in is tra c y jn e j itp.
E. J a b ł o ń s k i , J. S t ę p i ń s k i , F. W e n t o w s k i : Z b ió r p rze p isó w d o ty czą c yc h in w e sty c ji. U sta w o d a w stw o gospodarcze. T e k s ty . W yd. P raw n. W a rsza w a 1962, s. 944.
P rz e p isy in w e sty c y jn e n ależ ą do je d n y c h z n a jb a rd z ie j zm ien iający ch się. dzie dzin p ra w a , n a w e t w zn a n y m z in te n sy w n e j d ziała ln o śc i le g isla cy jn e j d zia le p r a w a gospodarczego. N ie d zieje się ta k , oczyw iście, bez przyczyny. A p rzy czy n a tk w i w ty m , że społeczeństw o nasze je s t sp ołeczeństw em b u d u ją cy m , a w ięc d o k o n u ją cym w ielk ich in w esty cji. S tąd duże znaczenie ty c h przepisów , docen ian e w a p a ra c ie k ie ro w n ic zy m p a ń s tw a , stą d też s ta ła chęć ich u lep szan ia. A le częste zm ia ny, n a w e t zm ia n y n a lepsze, też m a ją sw oje złe strony. P ły n n o ść p rze p isó w b o w iem p o w o d u je n ie je d n o k ro tn ie sła b ą ich znajom ość, a n a w e t n ie w łaśc iw y spo sób odnoszenia się do „jednorocznego u sta w o d a w stw a ” .
A by zapobiec tem u, od 1960 r. n a s tę p u ją pow ażne zm ian y w naszy m system ie p la n o w a n ia , r e a liz a c ji i fin a n so w a n ia in w esty cy j. U ch w ała N r 230 K o m ite tu E ko nom icznego R ad y M in istró w z d n ia 20 Iipca 1960 r. w sp ra w ie ogólnych k ie ru n k ów zm ian m eto d p la n o w a n ia n a la ta 1961— 1965 z a w ie ra ró w n ież w y ty cz n e co do k ie ru n k ó w zm ian w z a k resie in w esty cji. W w y n ik u te j u ch w a ły o p rac o w a n y z o s ta ł no w y sy stem p la n o w a n ia , r e a liz a c ji i fin a n so w a n ia in w esty cy j, którego p o d sta w y m a ją obow iązyw ać w za sa d zie n ie zm ien n ie w la ta c h 1961—1965.
W sy stem ie ty m w p ro w a d z a się n o w ą k la s y fik a c ję in w esty cy j n a p o d sta w ie k r y te rió w ek o n o m iczn o -tech n iczn y ch o raz w łaściw o ści org an ó w d ecy d u ją cy c h o r e alizacji in w esty cy j. W p ro w ad z a się ta k ż e i u śc iśla pojęcie z a d a n ia in w e s ty c y jn e go, za sa d ę jed n o razo w eg o p rzy d z iele n ia śro d k ó w in w esty cy jn y ch n a cały o k res r e a liz a c ji o kreślonego z a d a n ia o raz p r io r y te t in w e sty c ji k o n ty n u o w a n y c h w sto s u n k u do now o ro zpoczynanych. U lega ró w n ież w zm o cn ien iu r o la b a n k ó w f in a n su jący ch in w esty cje, a odpow iednio do tych zm ian k s z ta łtu ją się ta k ż e zm iany sy stem u fin a n so w a n ia inw estycyj.
