1
Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej STO nr 9 w Warszawie
Podstawa prawna:
1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - art. 72.
2. Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art. 19, art. 33.
3. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.).
4. Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485 ze zm.).
5. Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231; Dz.
U. z 2007r. Nr 70, poz. 473).
6. Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami uŜywania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.).
7. Ustawa z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz.535 ze zm.).
8. Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieŜy zagroŜonych uzaleŜnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226).
9. Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96).
Profilaktyka jest to ogół działań mających na celu zapobieganie wystąpienia u dzieci niepoŜądanych zachowań, postaw czy przyzwyczajeń wynikających z negatywnego wpływu środowiska zewnętrznego, jak równieŜ pojawiających się problemów związanych z naturalnym rozwojem psychofizycznym.
Jej celem jest ochrona ucznia, wychowanka przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących jego rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. W toku realizacji programu będziemy więc z jednej strony starali się poznać poszczególnych uczniów, ich środowisko rodzinne a z drugiej analizować uwarunkowania wychowawcze i działania eliminujące zagroŜenia bezpieczeństwa i niedostosowanie społeczne uczniów.
PoniŜszy Program Profilaktyczny odpowiada na pojawiające się problemy i zagroŜenia pojawiające się w szkole i jej środowisku.
Jego celem jest:
• kształtowanie właściwych postaw wobec tematyki zdrowia, uzaleŜnień czy przejawów agresji,
• kształtowanie właściwych umiejętności Ŝyciowych,
• zapobieganie ryzykownym sytuacjom i niewłaściwym zachowaniom w szkole,
2
• kształtowanie umiejętności współdziałania, poszanowania norm i wartości a w konsekwencji uczenie Ŝycia w harmonii ze sobą i innymi.
PoniŜszy program, dzięki celom głównym, czyni uczniów odpowiedzialnych za swoje zachowania, przygotowuje ich do Ŝycia w rodzinie oraz konstruktywnego uczestnictwa w Ŝyciu indywidualnym i społecznym. Wskazuje na budowanie porozumienia szkoła – dom – środowisko, ich wspólnej aktywności wychowawczej i partnerstwa w podejmowaniu działań i decyzji wychowawczych.
Program profilaktyczny jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły. Pozostaje spójny zarówno z programem wychowawczym jak równieŜ ze szkolnym zestawem programów nauczania, których treści są wzajemnie powiązane i skorelowane. Dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i środowiska wychowawczego, w całościowy sposób opisuje treści oraz działania całej społeczności szkolnej. Zawiera konkretne działania profilaktyczne zgodnie z potrzebami uczniów i wspiera ich oraz środowisko rodzinne w rozwoju społecznym, emocjonalnym, zawodowym i estetyczno - moralnym. Jest skonstruowany na 3 kolejne lata 2010 – 2013.
Oczekiwane efekty:
• Polepszenie funkcjonowania uczniów w zespole klasowym i wzajemnej komunikacji
• Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania w zespole klasowym
• Zwiększenie motywacji do osiągania lepszych wyników i osiągnięć w nauce
• Uzyskanie świadomości o zagroŜeniach wynikających z zaŜywania środków uzaleŜniających
• Wyrobienie nawyku dbałości o własne zdrowie
• Wzrost poczucia własnej wartości i znajomości swoich słabych i mocnych stron
• Wykazywanie większej dojrzałości i samodzielności w podejmowaniu decyzji
• Zwiększenie aktywności rodziców przy współdziałaniu ze szkołą.
Szkolny Program Profilaktyki jest realizowany przez wychowawców klas oraz nauczycieli poszczególnych przedmiotów, wychowawców świetlicy, psychologa szkolnego i pielęgniarki szkolnej.
Szczególny nacisk kładziony jest na współudział rodziców w realizacji programu, a takŜe instytucji wspierających pracę wychowawczo - profilaktyczną szkoły, takich jak: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Policja, StraŜ Miejska , Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy.
Szkolny Program Profilaktyki zawiera konkretne cele, które uwzględniają:
1. diagnozę potrzeb i problemów uczniów w środowisku szkolnym,
2. poznanie środowiska rodzinnego uczniów i sposobów spędzania czasu wolnego bez nałogów i przemocy,
3 3. aktywny udział uczniów w zajęciach profilaktycznych,
4. dostosowanie treści i form zajęć profilaktycznych do potrzeb, stopnia zagroŜenia i wieku uczniów, 5. pomoc psychologiczno - pedagogiczną dla dzieci i młodzieŜy,
6. edukację prozdrowotną, promocję zdrowia psychicznego i zdrowego stylu Ŝycia bez nałogów,
7. edukację współŜycia w zespole, podnoszenia kultury osobistej i dobrego zachowania w grupie, sposobów rozwiązywania konfliktów pomiędzy uczniami,
8. współdziałanie z rodzicami w rozwiązywaniu problemów dzieci i młodzieŜy, 9. edukację rodziców w okresie problemów wychowawczych,
10. współdziałanie z poradniami i jednostkami specjalistycznymi działającymi na rzecz dziecka.
Ewaluacja programu
Dokonywanie ewaluacji jest niezbędnym elementem kaŜdego nowoczesnego programu. Jej celem jest rozpoznawanie i rozwiązywanie róŜnych niejasnych zagadnień, by działania profilaktyczne były skuteczne i efektywniejsze. Ewaluacja w naszej szkole prowadzona będzie raz w roku szkolnym w odniesieniu do zajęć, jak i działań profilaktycznych. W tym celu wykorzystywane będą następujące (do wyboru) metody:
obserwacja, ankieta, rozmowy indywidualne i wywiady oraz analiza dokumentów. Ewaluacja sumująca będzie przeprowadzona po trzecim roku funkcjonowania programu. Wyniki badań ankietowych staną się podstawą do sformułowania wniosków, które następnie będą uwzględnione przy opracowywaniu kolejnego programu profilaktycznego. Ewaluację prowadzić będą Zespoły Wychowawcze Szkoły w oparciu o:
1. Porównanie zachowań uczniów w poszczególnych miesiącach roku szkolnego (zeszyt uwag oraz rozmowy z wychowawcami i uczniami - kl. 4-6).
2. Analizę dokumentacji wypadków na terenie szkoły oraz informacji od rodziców o wypadkach w domu.
3. Przeprowadzenie ankiety wśród starszych uczniów, nauczycieli, rodziców dotyczącej Realizacji Programu Profilaktycznego.
4. Zorganizowanie dla uczniów klas 0-2 konkursu plastycznego pt. „Jak się czuję w mojej szkole?"
5. Analizę dokumentacji pedagogiczno - psychologicznej i metodycznej dzieci objętych działaniami profilaktycznymi.
Na podstawie obserwacji i rzeczywistych potrzeb Szkoły wyodrębniono cele główne, wokół których skupi się realizacja działań profilaktycznych programu:
• Bezpieczna szkoła
• Profilaktyka zdrowotna
• Profilaktyka uzaleŜnień – współczesne zagroŜenia cywilizacyjne
4
• Kształtowanie u uczniów waŜnych psychologicznie i społecznie u umiejętności
BEZPIECZNA SZKOŁA
Cele szczegółowe Formy realizacji Czas realizacji Osoba odpowiedzialna Uwagi
Poznanie
i integracja uczniów (wewnątrz klas i w szkole)
- spotkania klas z psychologiem - uczestnictwo w imprezach
i uroczystościach zarówno klasowych jak i szkolnych
- pogadanki, zabawy integrujące , gry i zabawy psychologiczne
- wycieczki, rajdy, ogniska
Cały rok szkolny Psycholog szkolny Wszyscy nauczyciele
Dbałość o wysoką frekwencję i dyscyplinę
- sprawdzanie obecności na kaŜdej lekcji - rozliczenie opuszczonych godzin lekcyjnych (inne niŜ choroba ucznia)
- spotkania informacyjne z rodzicami - utrwalanie nawyku punktualności wśród uczniów, rodziców i nauczycieli
Cały rok szkolny (zgodnie z planem spotkań
z rodzicami)
Wszyscy nauczyciele
Zapobieganie agresji i przemocy rówieśniczej
- egzekwowanie przestrzegania regulaminu szkoły
- wspólne ocenianie swojego zachowania kaŜdego miesiąca
-regularnie pełnione dyŜury nauczycielskie na korytarzach szkoły
- uwraŜliwienie uczniów na zachowania prospołeczne (empatia)
i uczenie nieagresywnych strategii
Cały rok szkolny Psycholog szkolny, Wszyscy nauczyciele, Rodzice
5 rozwiązywania problemów na lekcjach
wychowawczych oraz spotkaniach z psychologiem szkolnym
Umiejętność zachowania się w róŜnych sytuacjach zagroŜeń
- procedury postępowania w sytuacjach zagroŜeń
Cały rok szkolny Dyrektor – jako koordynator ds.
bezpieczeństwa w szkole Wyrabianie nawyku
bezpiecznego zachowania się w środkach komunikacji i poruszania się po drogach.
Bezpieczne ferie i wakacje.
- lekcje techniki poświęcone poznawaniu zasad ruchu drogowego oraz rozpoznawaniu znaków drogowych
- lekcje wychowawcze poświęcone wyrabianiu nawyku kulturalnego i
bezpiecznego zachowania się w środkach komunikacji miejskiej
- zajęcia poprowadzone przez Policję np.
,,Bezpieczna droga do szkoły”
- pogadanki i ćwiczenia praktyczne w terenie
Cały rok szkolny Nauczyciel techniki Wychowawcy
Opiekunowie wycieczek szkolnych
Wychowawcy świetlicy
PROFILAKTYKA ZDROWOTNA
Cele szczegółowe Formy realizacji Czas realizacji Osoba odpowiedzialna Uwagi Promowanie zasad higieny ciała i
umysłu poprzez:
- wyrabianie umiejętności organizacji pracy w ciągu dnia, - zapoznanie uczniów ze zdrowym stylem Ŝycia,
- wybrane jednostki z kształcenia zintegrowanego zgodne z rocznym planem pracy, godziny
wychowawcze, lekcje przyrody, lekcje wdŜ, apele z udziałem zaproszonych gości (lekarz,
Cały rok szkolny Wychowawcy Pielęgniarka szkolna
Nauczyciel przyrody
Terminy zajęć ze StraŜą Miejską do uzgodnienia
6 - uświadomienie uczniów, Ŝe warto
„inwestować” w swoje zdrowie, - naukę planowania dnia oraz zachowania odpowiednich proporcji między wypoczynkiem czynnym i biernym
Profilaktyka zdrowych zębów.
pielęgniarka)
- filmy edukacyjne (np. zdrowe odŜywianie)
- konkursy promujące zdrowy styl Ŝycia
- pogadanki prowadzone przez pielęgniarkę szkolną
Zapobieganie chorobom, wypadkom
Poznanie niebezpiecznych sytuacji:
- określenie znaczenia
„niebezpieczne sytuacje”
- unikanie, uświadomienie dzieciom skutków „niebezpiecznych sytuacji”
- poznanie zasad prawidłowego zachowania się w „niebezpiecznej sytuacji”
- tworzenie mapy pomocy
- zajęcia profilaktyczne prowadzone przez psychologa szkolnego (m.in.
korzystanie z materiałów Fundacji Dzieci Niczyje)
- działania wychowawcze (interwencje, pogadanki)
prowadzone przez wychowawców, psychologa szkolnego, dotyczące:
a. bezpieczeństwa dziecka w kontaktach z osobami obcymi, b. zachowania w sytuacjach zagroŜeń,
- lekcje wychowania fizycznego
Cały rok szkolny
Psycholog szkolny Wychowawcy Pielęgniarka szkolna
Nauczyciele
Walka ze stresem:
- pojęcie stresu i nauka radzenia sobie w sytuacjach stresowych - rozwijanie umiejętności
budowania porozumienia w relacji uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel, uczeń-inny dorosły
- nauka rozpoznawania swoich stanów uczuciowych, poznanie sposobów radzenia sobie ze stresem
- zajęcia w czasie godzin wychowawczych, zajęcia warsztatowe
- kontakt i rozmowy z nauczycielem - uczestnictwo uczniów w zajęciach sportowych, rozgrywkach
sportowych
- zajęcia relaksacyjne
Cały rok szkolny
Nauczyciele,
wychowawcy, psycholog szkolny, pielęgniarka szkolna
Nauczyciele wf
7 Profilaktyka wad postawy:
- dostosowanie miejsca pracy ucznia do jego wzrostu - okresowe waŜenie plecaków dzieci
- priorytetowe potraktowanie ruchu i spacerów podczas zajęć świetlicy szkolnej
- zajęcia profilaktyczne prowadzone przez nauczycieli w-f
- pogadanki nt. właściwej pozycji ciała podczas odrabiania lekcji - pogadanki o wpływie ruchu, na kondycję fizyczną i postawę ciała - pogadanki o roli i waŜności umiejętności pływania w Ŝyciu - zwracanie uwagi na postawę ciała ucznia w czasie lekcji i na
przerwach
- przerwy śródlekcyjne na krótkie ćwiczenia fizyczne (organizacja ćwiczeń śródlekcyjnych)
- okresowe waŜenie plecaków dzieci - ruch w czasie lekcji
- obowiązkowe spacery w świetlicy szkolnej
Cały rok szkolny
Wychowawcy Pielęgniarka szkolna Nauczyciele wf
Wychowawcy świetlicy
Umiejętność spędzania wolnego czasu:
- kształtowanie wzorców zdrowego stylu Ŝycia i aktywnego spędzania wolnego czasu
- rozwijanie zainteresowań jako forma samorealizacji
- aktywny wypoczynek rodzinny podstawą dobrych relacji rodzice – dzieci
- nauka planowania dnia oraz zachowania odpowiednich
- udział w konkursach związanych z róŜnymi formami profilaktyki - udział w kołach zainteresowań i zajęciach sportowych
- udział w spotkaniach klasowych (wycieczki, rajdy, wyjścia, zielona szkoła), współorganizacja imprez (dyskoteka klasowa, szkolna) - pogadanki podnoszące
świadomość znaczenia aktywnego sposobu Ŝycia jako alternatywnego dla uŜywek
Cały rok szkolny
Wychowawcy, psycholog szkolny
Nauczyciele
8 proporcji między wypoczynkiem
czynnym i biernym
- pogadanki dla rodziców o
wpływie wspólnego spędzenia czasu na jakość relacji z dzieckiem
PROFILAKTYKA UZALEśNIEŃ – WSPÓŁCZESNE ZAGROśENIA CYWILIZACYJNE
Cele szczegółowe Formy realizacji Czas realizacji Osoba odpowiedzialna Uwagi Znajomość zagroŜeń związanych z
posługiwaniem się Internetem.
Umiejętność zachowania się w sytuacji stwierdzenia
cyberprzemocy
- zajęcia lekcyjne na temat bezpieczeństwa w sieci
- procedury reagowania na przypadki cyberprzemocy w sieci
Cały rok szkolny
wrzesień
Nauczyciel informatyki Psycholog
Wychowawcy klas Dyrektor szkoły
Program „Dziecko w sieci”
Serwis internetowy dla dzieci
www.sieciaki.pl Źródło: Akademia Bezpiecznego Internetu Umiejętność bezpiecznego
korzystania z pracowni komputerowej
- opracowanie standardów bezpieczeństwa szkolnej sieci informatycznej
Wrzesień Nauczyciel informatyki
Kształtowanie umiejętności podejmowania przez dziecko racjonalnych wyborów w sprawie uŜywania środków odurzających.
- np. program profilaktyczny
„Cukierki”
- np. program Profilaktyczny
„Debata”
Psycholog Wychowawcy
Cały rok szkolny
Kształtowanie umiejętności asertywnej reakcji na propozycje osób, które częstują papierosami, alkoholem, narkotykami
- program profilaktyczny np.:
„ Nie, dziękuję”,
„Nie pal przy mnie, proszę”
Psycholog Wychowawcy
Cały rok szkolny
9
KSZTAŁTOWANIE U UCZNIÓW WAśNYCH PSYCHOLOGICZNIE I SPOŁECZNIE UMIEJĘTNOŚCI
Cele szczegółowe Formy realizacji Czas realizacji Osoba odpowiedzialna Uwagi Wspomaganie poznania własnych
mocnych stron przez dzieci,
umacnianie w nich poczucia własnej wartości.
- zajęcia profilaktyczne poświęcone:
a. poznaniu samego siebie b. poznawaniu swoich wartości c. nauce prezentacji siebie na forum grupy
d. uczeniu świadomego decydowania o sobie i ponoszeniu konsekwencji własnych decyzji
e. nie uleganiu presji rówieśników, zachowywaniu własnej autonomii.
- aktywny udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych - prezentacja wytworów własnej pracy na forum klasy i szkoły.
Cały rok szkolny Psycholog szkolny Wychowawcy Nauczyciele
Rozwój empatii – świadomości własnych emocji, jak i uczuć innych osób.
Asertywność.
- zajęcia profilaktyczne poświęcone:
a. uświadomieniu dzieciom
podstawowych uczuć wyraŜanych w Ŝyciu codziennym
b. poszerzeniu słownictwa związanego z tematyką uczuć c. uświadomieniu dzieciom jak i w jakich sytuacjach wyraŜają uczucia oraz na postawie jakich sygnałów pochodzących od ciała mogą je rozpoznawać
d. doskonaleniu technik asertywnych e. umiejętności mówienia NIE
Cały rok szkolny Psycholog szkolny Wychowawcy
10 f. słuchaniu bez uprzedzeń i
osądzania Przygotowanie uczniów do
prawidłowego funkcjonowania społecznego w relacji z
rówieśnikami i dorosłymi.
- zajęcia profilaktyczne poświęcone:
a. nawiązywaniu prawidłowych relacji rówieśniczych
b. pełnieniu ról społecznych (uczeń, dyŜurny, kolega, członek samorządu itp.)
c. wartościom: koleŜeństwo, przyjaźń - motywowanie uczniów do
właściwego zachowania poprzez przestrzeganie systemu nagród i kar - zajęcia „Wychowanie do Ŝycia w rodzinie”
Cały rok szkolny
II semestr
Psycholog szkolny Wychowawcy Nauczyciel przyrody
Radzenie sobie w sytuacjach trudnych
- świadome unikanie zagroŜeń oraz kształtowanie umiejętności
odmawiania i negocjacji
- pomoc uczniowi w rozwiązywaniu trudności Ŝyciowych i rodzinnych - uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom moŜliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, psychologa, dyrektora szkoły – tworzenie mapy przyjaciół dzieci (takŜe: spoza szkoły np. rzecznik praw dziecka)
- wprowadzanie zajęć redukujących napięcie (relaksacyjnych,
śródlekcyjnych)
Cały rok szkolny Psycholog szkolny Wychowawcy Nauczyciele
Pomoc osób i instytucji
wspomagających szkołę
11 Przygotował zespół:
Ewa Baran Ewa Cwalińska Monika Czajka Jolanta Falkowska Jolanta KrzyŜewska
