UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KUTNO. z dnia r.

(1)

Projekt

z dnia 17 listopada 2020 r.

Zatwierdzony przez ...

UCHWAŁA NR ...

RADY MIASTA KUTNO z dnia ... 2020 r.

w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2021 rok.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713 i 1738) i art. 4¹ ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2019r. poz. 2244 oraz z 2020 r.

poz. 1492) – Rada Miasta Kutno uchwala, co następuje:

§ 1. Uchwalić Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2021 rok w brzmieniu zawartym w załączniku do niniejszej uchwały, który jest częścią Strategii rozwiązywania problemów społecznych Miasta Kutno na lata 2016-2022.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Kutno.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

(2)

Załącznik do Uchwały Nr ...

Rady Miasta Kutno

z dnia...2020 r.

Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2021 rok

Rozdział 1. Wprowadzenie.

§ 1. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zwany dalej

„Programem” stanowi część Strategii rozwiązywania problemów społecznych Miasta Kutno na lata 2016 - 2022 w zakresie profilaktyki uzależnień oraz ograniczenia szkód społecznych i zdrowotnych wywołanych przez używanie i nadużywanie alkoholu.

§ 2. Program przedstawia zadania własne gminy wynikające z art. 4¹ ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z treścią tej ustawy zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności tworzenie warunków do prowadzenia działalności wychowawczej, profilaktycznej i informacyjnej, ograniczenie dostępności do alkoholu, leczenia, rehabilitacji i reintegracji osób uzależnionych od alkoholu, zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

§ 3. Środki finansowe na realizację Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pochodzą z wpływów z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.

§ 4. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2021 r. uwzględnia cele operacyjne, określone w Narodowym Programie Zdrowia, dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych a także opiera się na „Rekomendacjach i priorytetach dotyczących realizowania i finansowania gminnych programów” Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

§ 5. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2021 r. zakłada kontynuację działań i inicjatyw poprzez prowadzenie szerokiej współpracy z instytucjami, jednostkami samorządowymi i organizacjami pozarządowymi, działającymi na terenie Miasta Kutno.

Rozdział 2. Diagnoza lokalnych problemów alkoholowych i przemocy w rodzinie na terenie Miasta Kutno.

§ 6. Miasto Kutno liczy 42 981 mieszkańców (zameldowanych) i zajmuje powierzchnię 33,6 km². Kutno jest stolicą powiatu kutnowskiego, obejmującego swoim zasięgiem 11 gmin. Łączna powierzchnia powiatu wynosi 886 km², na której zamieszkuje ok. 100 tys. ludności. Dane demograficzne Miasta Kutno na dzień 31 grudnia 2019 r. przedstawia tabela:

Wiek 0 - 15 16 - 18 19 - 60 19 - 65 >60 >65 Razem

Płeć K M K M K M K M K M

Ilość 2994 2876 501 492 12020 12941 7830 3327 23218 19763

5870 993 12020 12941 7830 3327 42981

W oparciu o materiały oraz dane statystyczne uzyskane za lata 2018 - 2019 od jednostek, instytucji i organizacji pozarządowych, działających w obszarze problemów alkoholowych oraz przemocy w rodzinie a także badania ankietowego przeprowadzonego w 2017 r.

przygotowano diagnozę, która była podstawą opracowania Programu (następna diagnoza wraz z badaniami ankietowymi przeprowadzona zostanie w 2021 roku).

§ 7. Lokalne zagrożenia społeczne w grupie dorosłych mieszkańców miasta Kutno.

Głównym celem badania ankietowego było poznanie opinii oraz postaw względem wybranych zagrożeń i problemów społecznych, przede wszystkim problemu alkoholowego oraz przemocy w rodzinie, a także oszacowanie skali występowania tych zjawisk.

(3)

Badaniem objęta została grupa 200 dorosłych, przypadkowo wybranych mieszkańców, z czego 69% stanowiły kobiety, natomiast pozostałe 31% mężczyźni.

W pierwszym zadanym pytaniu poproszono mieszkańców o uszeregowanie problemów społecznych od najważniejszego do najmniej ważnego według nich. Jako najważniejszy mieszkańcy wskazali: alkoholizm, picie alkoholu przez młodzież oraz przemoc i agresję na ulicy. Na kolejnych miejscach znalazły się: przemoc w rodzinie, narkomania, przestępczość, bezrobocie, zły stan zdrowia społeczeństwa, kryzys moralny, sytuacja mieszkaniowa, spadek stopy życiowej.

Dorośli mieszkańcy miasta zostali zapytani o to, czy alkohol zawarty w piwie jest inny i jednocześnie mniej szkodliwy niż w wódce. W badanej grupie dorosłych 90% uważa, że alkohol zawarty w piwie jest tak samo szkodliwy, natomiast co dziesiąty ankietowany mieszkaniec miasta uważa, że jest on inny niż w wódce i tym samym mniej szkodliwy.

W kolejnym pytaniu zapytano respondentów o postawę względem dostępności alkoholu.

Poproszono badanych o określenie, czy uważają, że dostęp do alkoholu powinien być ograniczony i kontrolowany, czy też alkohol jest towarem takim jak każdy inny i zasady jego sprzedaży nie powinny być w żaden sposób ograniczane. Zdecydowana większość respondentów – 79%

uważa, że sprzedaż i dostęp do alkoholu powinny być ograniczone oraz podlegać kontroli, pozostałe 21% jest zdania, że nie należy ani ograniczać ani kontrolować sprzedaży napojów alkoholowych.

Kolejne pytania dotyczyły już bezpośrednio respondentów, a mianowicie częstotliwości oraz rodzaju alkoholu przez nich spożywanego. Spory odsetek ankietowanych – 28% deklaruje, że alkoholu nie pije wcale. Najwięcej respondentów pije rzadziej niż raz w miesiącu – 40%. O piciu kilka razy w miesiącu mówi 11% badanych, a do picia alkoholu raz w miesiącu lub też raz w tygodniu przyznaje się po 9% badanych.

Osoby deklarujące picie alkoholu zostały także poproszone o wskazanie najczęściej spożywanego trunku. Na pierwszym miejscu wśród alkoholi, które spożywają respondenci znalazło się wino – 37% respondentów wskazało ten trunek, tuż za nim znalazło się piwo – 32%, które dominuje na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o badania ogółu Polaków, dalej alkohole słodkie np.

likier – 20% a na samym końcu alkohol wysokoprocentowy, a więc wódka – 11% deklaruje jej najczęstsze spożycie. Można stwierdzić, że problem picia alkoholu przez osoby dorosłe na terenie miasta jest umiarkowany.

Zjawisko nadużywania alkoholu niestety niezwykle często łączy się z agresywnymi zachowaniami, także w miejscach publicznych, które mogą przejawiać się w formie bójek, wyzwisk, awantur czy pobić. Z racji tego, że respondenci wskazali przemoc na ulicy jako jeden z najważniejszych problemów lokalnych, warto przyjrzeć się odpowiedzi na pytanie o to, czy osoby pijące alkohol stanowią szczególne zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców. Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udzieliło 27% badanych.

Dorośli respondenci zapytani zostali także o to, czy zauważyli zmiany w obyczajowości spożywania alkoholu w swoim środowisku, na przestrzeni ostatnich 10 lat. Część badanych twierdzi, że spożycie alkoholu na terenie miasta zmalało – 18% deklaruje taką odpowiedź, jednak jest to najmniejsza grupa. Zmian w tym zakresie nie zauważyło najwięcej, bo 49% mieszkańców, natomiast o wzroście spożycia alkoholu w środowisku lokalnym mówi 33% respondentów. Wyniki te wskazują na widoczne zmiany.

Warto zaznaczyć, że zmieniła się tzw. „kultura picia”, co nie oznacza, że nastąpił spadek spożywania alkoholu. Coraz rzadziej widzimy ludzi pijących alkohol w parkach czy pod sklepem, co nie zmienia faktu, że od kilku lat nie odnotowano spadku spożycia alkoholu.

Badaniu podlegały też kwestie dotyczące zjawiska przemocy.

Respondenci zapytani zostali o to, czy znają w swoim otoczeniu osoby, które doznają przemocy fizycznej lub psychicznej ze strony najbliższych. Pośród badanych 32% zna osoby krzywdzone przez najbliższych. Jest to duża część badanych, zwłaszcza biorąc pod uwagę, iż często ofiary przemocy ukrywają ten fakt przed innymi, 68% osób deklaruje, że nie zna w swoim otoczeniu ofiar przemocy, ale tak jak już zostało powiedziane procent ten może w rzeczywistości być mniejszy. Bardzo często jest tak, że ofiary przemocy nie przyznają się do tego. Może być to spowodowane wieloma

(4)

czynnikami np. racjonalizacją, obwinianiem siebie, usprawiedliwianiem sprawców czy zwyczajnym wstydem. Jednak bezsprzeczny pozostaje fakt, że przemoc tak fizyczna jak i psychiczna jest obecna społeczności lokalnej.

Zbadano postawę mieszkańców co do stosowania kar fizycznych wobec dzieci. Stosowanie kar fizycznych względem dzieci jest tematem kontrowersyjnym i dzieli wielu rodziców. Wśród dorosłych mieszkańców Kutna głosy dotyczące stosowania kar fizycznych podzieliły się, jednak zdecydowana większość badanych (78%) uważa, że ich stosowanie powinno być zakazane prawem, natomiast 22% jest przeciwnego zdania. Co do stwierdzenia o tym, czy kary fizyczne w stosunku do dzieci są dobrą metodą wychowawczą, 10% dorosłych odpowiedziało, że tak, natomiast większość nie uważa kar fizycznych za dobrą metodę wychowawczą – taką opinię wyraziło 90% ankietowanych osób.

W ostatnim pytaniu respondenci mieli odnieść się do kwestii, czy przemoc w rodzinie jest prywatną sprawą i inni nie powinni się wtrącać. Zdecydowana większość bo 96% nie uważa przemocy za sprawę prywatną, w którą nikt nie powinien się wtrącać. Jedynie 4% traktuje przemoc w rodzinie jako sprawę prywatną.

§ 8. Problemy społeczne w środowisku dzieci i młodzieży

Z ogólnopolskiego badania dotyczącego picia napojów alkoholowych przez młodzież - ESPAD - przeprowadzonego ostatnio w 2015 roku wynika, że alkohol okazał się najbardziej popularną substancją psychoaktywną wśród młodzieży, przy czym chłopcy piją częściej niż dziewczęta. Objęto nim uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych. Wyniki badań ESPAD wskazują ponadto, że 83,8% gimnazjalistów oraz 95,8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych sięgnęło przynajmniej raz w życiu po jakiś napój alkoholowy. W ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem (wskaźnik bieżącego używania) piło 48,6% trzecioklasistów z gimnazjum i 82,3 % badanych siedemnasto-osiemnastolatków.

Dane zebrane w badaniu świadczą, iż najpopularniejszym napojem alkoholowym wśród młodzieży jest piwo, w dalszej kolejności wódka i wino. 51,3% trzecioklasistów sięgało po piwo, 33,1% po wódkę i 21,1% po wino. Wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych 78,9% piło piwo, 65,2% wódkę, a 37,7% wino w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem.

Zaprezentowane dane ilustrują skalę problemu związanego z używaniem alkoholu przez współczesną młodzież. Picie alkoholu staje się bowiem zachowaniem powszechnym wśród młodzieży i nie dotyczy on już tylko tzw. trudnej młodzieży i osób dorastających w rodzinach dysfunkcyjnych. Poza tym w okresie ostatnich lat wzrosły wskaźniki picia alkoholu przez dziewczęta, nieznacznie tylko różniąc się od poziomu wskaźnika chłopców.

Młodzi ludzie piją z wielu różnych powodów. Najczęściej za przyczynę picia alkoholu uznaje się presję otoczenia. Na pytanie dlaczego piją, często mówią, że alkohol pomaga im w pozbyciu się stresu i pozwala im zapomnieć o kłopotach w domu lub w szkole. Czasami robią to na złość rodzicom lub nauczycielom. Jest to czasami także forma zachowań autoagresywnych. Pijąc alkohol zyskują pozorne uznanie w oczach rówieśników. Jest to dla nich sposób na uzyskanie akceptacji kolegów i koleżanek. O powody sięgania po alkohol zapytani zostali także nasi młodzi respondenci.

Dla dzieci i młodzieży alkohol wydaje się atrakcyjny, bo uważają, że bez niego nie ma dobrej zabawy. Nie przejmują się zdrowiem, konsekwencjami uzależnienia i problemami, które może wywoływać. Brakuje im wiedzy na temat skutków oddziaływania alkoholu na organizm i psychikę człowieka, uważając że to ich nie dotyczy. Niestety nawet pomimo szeroko prowadzonych działań profilaktycznych oraz prób przekazywania młodzieży wiedzy na temat skutków picia alkoholu, młodzi ludzie podejmują niewłaściwe decyzje.

Znaczący wpływ na sięganie przez młodzież po napoje alkoholowe, zwłaszcza te niskoprocentowe, mają media. Reklamy przekonują, że piwo to napój orzeźwiający, który ma się kojarzyć z zabawą, energią, młodością. Okazuje się, że aż 82% młodzieży uważa, że piwo nie jest alkoholem. Reklamy piwa pojawiające się w czasie największej oglądalności przedstawiają ludzi szczęśliwych, zrelaksowanych, otoczonych przyjaciółmi. Młodzi identyfikując się z bohaterami reklam, chcą spędzać czas podobnie. Browary dążą, by ich wizerunek odbierany był pozytywnie, wbrew zakazowi ustawodawcy sponsorują sport, akcje charytatywne, organizują pikniki i biesiady, po to by przyciągnąć młodego człowieka, chcąc pozyskać nowego potencjalnego konsumenta.

(5)

Zagrożenie dzieci i młodzieży substancjami psychoaktywnymi jest szczególnie niepokojącym zjawiskiem, mającym miejsce w dzisiejszej rzeczywistości. Wymaga ono diagnozowania i podejmowania środków zaradczych. Celem podjętych badań, była próba określenia obszaru zagrożenia substancjami psychoaktywnymi młodzieży wybranych szkół oraz rozmiaru badanego zjawiska, szczególnie uzyskanie informacji na temat obecności substancji psychoaktywnych w środowisku młodych ludzi, ich poczucia zagrożenia oraz doświadczenia w tym zakresie. Pod pojęciem substancji psychoaktywnych rozumiemy substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego używane w celu zmiany stanu psychicznego. Ważną poruszaną kwestią jest także ocena wiedzy młodych kutnowskich respondentów na temat środków psychoaktywnych.

W celu przeprowadzenia diagnozy na terenie miasta Kutna przeprowadzono badanie ankietowe, które objęło: 272 uczniów szkoły podstawowej (klasy VI), 278 uczniów klas gimnazjalnych (klasy II). Łącznie w badaniu wzięło udział 550 uczniów.

Wokół alkoholu oraz uzależnienia krąży wiele mitów. Wiele osób, w tym także młodzież, usiłując usprawiedliwić swoje picie, dorabia do tego odpowiednią ideologię. Poproszono zatem młodych ludzi o ustosunkowanie się do stereotypu odnośnie szkodliwości alkoholu niskoprocentowego, który jest szczególnie zakorzeniony w polskiej świadomości społecznej.

Zanim jednak młodzi ludzie odpowiedzieli na pytanie dotyczące owego stereotypu, zostali zapytani o to, czy według nich alkohol jest szkodliwy dla zdrowia. Zdecydowana większość młodych respondentów uważa, zresztą zgodnie z prawdą, że alkohol jest szkodliwy dla zdrowia – taką opinię wyraziło 93% uczniów szkoły podstawowej oraz 81% gimnazjalistów.

Zapytano młodych respondentów także o to, czy uważają, iż alkohol zawarty w piwie jest inny i mniej groźny dla zdrowia niż w wódce. Odpowiedzi młodych ludzi wskazują że „TAK”(40% uczniów szkoły podstawowej i 46% gimnazjalistów). Trzeba nadmienić, że szkody zdrowotne mogą pojawić się także u osób, które piją tylko i wyłącznie piwo, z czego młodzież bardzo rzadko zdaje sobie sprawę. Twierdzi wręcz, że piwo to „praktycznie żaden alkohol”.

Zapytano uczniów dlaczego, ich zdaniem młodzież sięga po alkohol. Respondenci mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź na to pytanie. Odpowiedzi uczniów są stosunkowo zbliżone.

Jako główny powód sięgania po alkohol, młodzież podaje chęć dopasowania się do kolegów – aż 71% gimnazjalistów i jeszcze więcej, bo 77% uczniów szkoły podstawowej wskazało taką odpowiedź. Może to świadczyć o tym, że młodzież ma kłopot z radzeniem sobie z presją grupy oraz asertywną postawą wobec sytuacji namawiania przez kolegów/koleżanki do picia alkoholu. Duża część badanej młodzieży, zwłaszcza tej starszej uważa, że powodem picia alkoholu może być chęć dobrej zabawy (50% gimnazjalistów i 40% uczniów szkoły podstawowej) lub chęć poczucia się dorosłym (49% gimnazjalistów i 55% uczniów szkoły podstawowej).

Każde picie alkoholu przez młodych ludzi może nieść za sobą zagrożenie i ryzyko wystąpienia poważnych szkód zarówno zdrowotnych, emocjonalnych, jak i rozwojowych. Uzależnienie jest tylko jedną z możliwych konsekwencji używania alkoholu i zwykle jest to konsekwencja odroczona w czasie. Alkohol działający na młody organizm, może wywoływać w nim nieodwracalne szkody.

Alkohol jest niestety także pewnego rodzaju impulsem do różnych zachowań ryzykownych. Pod wpływem alkoholu młody człowiek traci kontrolę nad własnym zachowaniem i często podejmuje wręcz irracjonalne decyzje, które mogą być niebezpieczne dla jego zdrowia, a nawet życia.

Na kolejne pytanie czy kiedykolwiek pili jakiś napój alkoholowy wyniki są następujące: wśród uczniów szkoły podstawowej są osoby, które piły alkohol – 16%, także 40% gimnazjalistów ma już inicjację alkoholową za sobą. Oznacza to, iż alkohol jest rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród badanej grupy młodzieży.

Respondenci zostali również zapytani o to z kim po raz pierwszy pili alkohol. Odpowiedzi mieli udzielić respondenci, którzy deklarowali picie alkoholu kiedykolwiek w życiu (czyli 16% uczniów szkół podstawowych i 40% gimnazjalistów). Jeśli chodzi o okoliczności pierwszego kontaktu z alkoholem, na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w obydwu grupach część respondentów przyznała, że po raz pierwszy piła z rodzicami – 22% gimnazjalistów i aż 45% uczniów szkoły podstawowej lub też z innym dorosłym członkiem rodziny – 23% uczniów szkoły podstawowej i 15% gimnazjalistów udzieliło takiej odpowiedzi. Sugerować to może stosunkowo duże przyzwolenie ze strony dorosłych na picie alkoholu przez młodzież. Duża część ankietowanych uczniów,

(6)

zwłaszcza z gimnazjum deklaruje, że po raz pierwszy alkohol piła z rówieśnikami – 38%

gimnazjalistów i 16% uczniów szkoły podstawowej. Potwierdza to niejako tezę, że niezbędne są młodym ludziom umiejętności z zakresu asertywnej odmowy.

Zapytano także młodych respondentów o to, kiedy ostatnio pili alkohol. Zgodnie z europejskim standardem, doświadczenia związane z używaniem alkoholu w ciągu 30 dni przed badaniem są wskaźnikiem bieżącego używania. Odpowiedzi znów udzielali uczniowie, którzy wcześniej zadeklarowali picie alkoholu. Takiej odpowiedzi udzieliło 26% uczniów szkoły podstawowej i 46%

gimnazjalistów. Im starsi respondenci, tym więcej osób deklaruje bieżące używanie alkoholu.

Kolejne pytanie dotyczyło sytuacji upijania się przez młodzież napojami alkoholowymi. Tutaj także odpowiedzi miały udzielić osoby deklarujące kontakt z alkoholem, jednak odpowiedzi udzielili wszyscy respondenci. Ponad co dziesiąty gimnazjalista przyznaje, że zdarzyło mu się upić, do tego samego faktu przyznaje się 4% uczniów szkoły podstawowej.

Według Ministerstwa Zdrowia Polacy piją coraz więcej. W ciągu ostatnich dwóch dekad zmieniły się jednak preferencje Polaków jeśli chodzi o rodzaj spożywanych napojów alkoholowych.

Dominuje piwo, którego statystyczny Polak wypija rocznie 97 litrów. Na drugim miejscu jest wódka i napoje wysokoprocentowe, a na trzecim wino, którego pozycja jest najbardziej stabilna.

Młodzież, a nierzadko nawet osoby dorosłe uważają piwo za napój na tyle lekki i niegroźny, że spokojnie można je pić w dużych ilościach.

Młodzi ludzie zostali także zapytani o rodzaj alkoholu po jaki sięgają najczęściej. Na pytanie odpowiedzi udzielili uczniowie, którzy zadeklarowali kontakt z alkoholem (czyli 16% uczniów szkół podstawowych i 40% gimnazjalistów). Największy odsetek badanej młodzieży wskazał na piwo jako alkohol spożywany najczęściej – 46% uczniów szkoły podstawowej i ponad połowa gimnazjalistów (54%) wskazała na ten alkohol. Taka preferencja młodzieży potwierdza się w ogólnopolskich badaniach, gdzie pierwsze miejsce jeśli chodzi o rodzaj spożywanego alkoholu już od wielu lat zajmuje piwo. Niepokoić mogą odpowiedzi zwłaszcza uczniów, którzy wskazywali także na wódkę jako najczęściej spożywany alkohol – 19% gimnazjalistów i 12% uczniów szkoły podstawowej wskazało ten trunek.

Można wnioskować, że młodzież ciągle traktuje piwo nie jako alkohol, który w takim samym stopniu szkodzi zdrowiu jak alkohol wysokoprocentowy, ale jak lekki napój orzeźwiający.

W kolejnym pytaniu, zapytano młodzież o to, czy kiedykolwiek samodzielnie kupili alkohol.

W myśl obowiązującego w naszym kraju prawa, sprzedaż alkoholu osobom nieletnim jest zakazana, a na sprzedawcach ciąży obowiązek legitymowania młodych osób chcących nabyć alkohol. Pośród gimnazjalistów 8% i 1% uczniów szkoły podstawowej przyznało, że samodzielnie kupiło alkohol.

Odpowiedzi udzielili wszyscy ankietowani uczniowie.

W przeprowadzonym badaniu zapytano młodzież także o inne niż alkohol substancje psychoaktywne m.in. nikotynę. Motywy sięgania po papierosy przez młodzież mogą być bardzo różne jednak najczęściej jest to chęć demonstrowania dorosłości i wyróżnienia się pośród rówieśników. W okresie adolescencji młodzi ludzie poszukują także własnego wzorca postępowania, często naśladują przy tym zachowania dorosłych lub starszych kolegów, tym bardziej, kiedy stanowią oni dla nich pewnego rodzaju autorytet. Nie bez znaczenia jest także podejście społeczeństwa do zjawiska palenia tytoniu. Z jednej strony mamy szeroko zakrojone akcje społeczne zachęcające do rzucenia palenia i mówiące o jego szkodliwości, z drugiej natomiast zupełne bagatelizowanie problemu uzależnienia od nikotyny, nie traktowanie go w ogóle w kontekście uzależnienia jako choroby, co jest wyrazem widocznej niekonsekwencji.

Pośród badanych gimnazjalistów 23% zadeklarowało, że paliło papierosy, podczas gdy ogólnopolski wynik to 57% (należy podkreślić, że w badaniu ESPAD brali udział uczniowie tylko III klasy gimnazjum, natomiast przedstawiane w niniejszym badaniu dane dotyczą wszystkich klas gimnazjalnych). Pośród uczniów szkoły podstawowej 5% przyznało, że paliło papierosy. Bardzo popularne wśród młodzieży są aktualnie e – papierosy, natomiast należy pamiętać, że w ich przypadku nikotyna także działa szkodliwie na organizm młodego człowieka.

Odpowiedzi na pytanie o ostatnie incydenty palenia papierosów udzieliły osoby, które wcześniej deklarowały palenie. Do bieżącego użytkowania tytoniu przyznało się 25% uczniów szkoły

(7)

podstawowej, natomiast pozostali mówią o eksperymentowaniu. Jeśli zaś chodzi o gimnazjalistów to 43% paliło papierosy w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem, a więc można określić ich jako bieżących użytkowników.

Jak wskazują badania ogólnopolskie im wcześniej dana osoba sięga po papierosa, tym dłużej pozostaje nałogowym palaczem. Przy tendencji do zmniejszania się w ostatnich latach częstości palenia wśród dorosłych, wzrasta odsetek palaczy wśród młodzieży.

§ 9. Lokalny rynek alkoholowy.

Wyszczególnienie 2018r. 2019r.

Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza

miejscem sprzedaży (sklepy) 99 100

Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w

miejscu sprzedaży (lokale gastronomiczne (wraz ze sprzedażą piwa) 50 48

Liczba cofniętych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych 0 0

Wartość sprzedaży napojów alkoholowych 46.943.110,13 49.746.553,00

Liczba jednorazowych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych 55 55

Limit zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie miasta Kutna dla poszczególnych napojów alkoholowych wynosi: do 4,5% zawartości alkoholu oraz na piwo wynosi 260 zezwoleń, od 4,5% z wyłączeniem piwa - 200 zezwoleń, powyżej 18% - 200 zezwoleń. Maksymalna liczba zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży wynosi 190 zezwoleń, natomiast poza miejscem sprzedaży 470 zezwoleń.

Z przedstawionych danych wynika, iż liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych nieznacznie zmalała.

W ramach badania punktów sprzedaży alkoholu przeprowadzono ankiety w 20 punktach sprzedaży alkoholu na terenie miasta Kutna. Większość respondentów, którzy wzięli udział w badaniu stanowiły kobiety – 80%, natomiast mężczyźni 20%. We wszystkich punktach sprzedawany jest alkohol oraz wyroby tytoniowe.

Pierwsze zagadnienie dotyczyło zakresu wiedzy na temat alkoholu zawartego w różnych trunkach. Zapytano, czy alkohol zawarty w wódce jest bardziej groźny od tego w piwie. Opinie respondentów podzieliły się pomiędzy wszystkie trzy odpowiedzi, jednak najwięcej, bo ponad połowa badanych (55%) uważa alkohol zawarty w piwie za tak samo szkodliwy, natomiast 25%

uważa, że alkohol w piwie szkodzi mniej. Najmniej, bo 20% nie ma zdania na ten temat.

Kolejne pytanie dotyczyło kontroli dostępności alkoholu i wyrobów tytoniowych. Na pytanie o to, czy dostęp do tych produktów powinien być ograniczony i kontrolowany, większość respondentów odpowiedziała twierdząco – 80%, jednak część – 20% uważa, że produkty te mogą być sprzedawane bez kontroli.

Zapytano także o spożywanie alkoholu w obrębie punktu, w którym respondenci pracują.

Największa część respondentów deklaruje, że spożywanie alkoholu w obrębie punktu nie ma miejsca wcale – takiej odpowiedzi udzieliło 55% badanych. Natomiast pomiędzy pozostałe odpowiedzi głosy podzieliły się równo – po 15%. Osoby te uważają, że ma to miejsce prawie codziennie, najwyżej raz w tygodniu lub raz, dwa razy w miesiącu.

Na pytanie, czy osoby spożywające alkohol stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa w danym środowisku lokalnym - 55% nie widzi żadnego zagrożenia ze strony osób pijących, 35% są zdania, że pijący alkohol stanowią zagrożenie, natomiast pozostałe 10% nie miało zdania na ten temat.

Kolejne pytanie dotyczyło widoku osób pijących w miejscach publicznych, czy według ankietowanych zmienił się on w przeciągu ostatnich 10 lat. Pośród badanych 30% uważa widok osób pijących alkohol za częstszy, 50% twierdzi wręcz przeciwnie, że osób takich jest mniej.

O podobnej skali zjawiska mówi 20% respondentów.

Z piciem alkoholu często wiążą się incydenty kłótni czy bójek, które mogą się również zdarzać w obrębie punktów sprzedaży alkoholu, dlatego także o to zapytano respondentów. 35% badanych osób twierdzi, że w ostatnim miesiącu takie sytuacje miały miejsce, w jednym przypadku zdarzyło się wezwanie Policji/Straży Miejskiej w sprawie spożywania alkoholu przez klientów w obrębie punktu.

(8)

Kolejny obszar badawczy dotyczył sprzedaży napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych osobom nieletnim. Na początek zbadano powszechność prób zakupu alkoholu przez osoby niepełnoletnie. Zapytano więc sprzedawców, jak często zdarza się, że młody człowiek próbuje kupić alkohol. Wśród respondentów 15% twierdzi, że sytuacje, kiedy osoba nieletnia próbuje kupić alkohol nie zdarzają się nigdy, natomiast najwięcej respondentów (70%) deklaruje, że takie sytuacje mają miejsce ale bardzo rzadko, a 15% twierdzi, że młodzież próbuje kupić alkohol co najmniej raz w tygodniu.

Zapytano także sprzedawców o to, czy oni sami kontrolują sprzedaż alkoholu osobom nieletnim. Tylko 15% respondentów deklaruje, że zawsze sprawdza dowód tożsamości młodym ludziom, którzy próbują kupić alkohol lub papierosy. Natomiast pozostali przyznali, że tego nie robią. Zdają się na intuicję i doświadczenie, ale niestety jak wiemy bywa ono bardzo zawodne, jeśli chodzi o rozpoznawanie wieku klientów „na oko”.

Inaczej sytuacja ma się ze sprzedażą alkoholu osobie nieletniej – zdarzyło się to jednemu z ankietowanych sprzedawców.

Zapytano również badanych jak często zdarzają się incydenty związane z próbą zakupu wyrobów tytoniowych przez osoby niepełnoletnie. Odpowiedzi badanych były zróżnicowane. O tym, że sytuacje próby zakupu wyrobów tytoniowych przez nieletnich zdarzają się, ale bardzo rzadko mówi 60% respondentów, podczas gdy 20% twierdzi, że nieletni próbują kupić papierosy co najmniej raz w tygodniu, a 5%, że prawie codziennie, natomiast o braku takich prób mówi 15%

sprzedawców.

Zapytano także o to, jak według sprzedawców funkcjonuje kontrola sprzedaży alkoholu i wyrobów tytoniowych w przestrzeni lokalnej.

Część badanych uważa, że kontrola sprzedaży alkoholu i wyrobów tytoniowych na terenie miasta działa dobrze (50%) lub bardzo dobrze (20%). Kontrolę sprzedaży jako „średnią” ocenia 20%

badanych, natomiast 10% które ocenia ją jako słabą lub w ogóle nie działającą.

§ 10. Profilaktyka wśród dzieci i młodzieży, wdrażanie programów profilaktycznych.

Wszystkie szkoły podstawowe realizowały szkolne programy profilaktyki w zakresie zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu, substancji psychoaktywnych, palenia papierosów oraz eliminowania przejawów agresji i nietolerancji. W 2019 r. programy profilaktyczne realizowane były m.in. w formie warsztatów profilaktycznych, spektakli teatralnych dla dzieci, konkursów i działań w ramach przeprowadzonej w szkołach Ogólnopolskiej Kampanii pt. "Zachowaj Trzeźwy Umysł"

oraz akcji edukacyjnej pt. „Smart – znaczy mądrze – fonoholizm”.

Dla ok. 1.000 uczniów szkół podstawowych zorganizowano spektakle profilaktyczne pt.

„Zaplątani w sieci”.

Zrealizowano programy profilaktyczne pt: „Szkolna Interwencja Profilaktyczna” w Szkołach Podstawowych Nr 1, 4, 6 i 9 w Kutnie (szkolenia dla rad pedagogicznych, pedagogów i wychowawców), natomiast „Domowi Detektywi” oraz „Debata” we wszystkich szkołach podstawowych. Wszystkie w/w programy są rekomendowane przez PARPA, ORE, KBPN, IPiN.

Ponadto przeprowadzono warsztaty dla uczniów kl IV i V pt. „Profilaktyka uzależnień i cyberprzemoc” we wszystkich szkołach podstawowych oraz warsztaty z profilaktyki uzależnień w Szkole Podstawowej nr 9.

W warsztatach pt. „Profilaktyka uzależnień od substancji psychoaktywnych” wzięli udział pedagodzy i psychologowie szkół podstawowych. Zorganizowano również szkolenia dla osób współpracujących z organizacjami pozarządowymi realizującymi zadania publiczne w formie dotacji w ramach Programu. Przeprowadzono spotkania edukacyjne z rodzicami uczniów kl. IV i V

„Profilaktyka uzależnień i cyberprzemoc”.

W 2019 r. zakupiono dla szkół podstawowych i świetlic środowiskowych szereg materiałów profilaktycznych dotyczących przeciwdziałania przemocy i agresji rówieśniczej, materiały edukacyjne pt. „Hejt. Agresja. Przemoc.”, „Przemiana z grubego na zdrowego”, „Dopalacze, zabijacze”, oraz materiały profilaktyczne dla pedagogów w formie płyt DVD, publikacji

(9)

i poradników m.in. pt. „Samoocena. Poczucie własnej wartości”, "Profilaktyka zdrowia psychicznego".

Specjalną ofertę dla dzieci i młodzieży realizowały organizacje pozarządowe zajmujące się problemem przeciwdziałania alkoholizmowi m.in. Stowarzyszenie Klubu Abstynentów „Trzeźwość”, Kutnowskie Stowarzyszenie "Nie Jesteś Sam" oraz Teen Challenge Chrześcijańska Misja Społeczna.

Prowadziły zajęcia świetlicowe i sportowo-rekreacyjne oraz działania środowiskowe.

Pozalekcyjne zajęcia sportowe, promujące trzeźwy i bezpieczny sposób spędzania czasu wolnego, odbywały się w ramach programu „Animator – Moje boisko Orlik 2012”. Program realizowany był na 4 obiektach sportowych przez 8 animatorów przez cały tydzień (przy Szkołach Podstawowych Nr 1, 6 i 9 oraz MOSiR). W ramach programu animatorzy realizują zajęcia z dziećmi i młodzieżą m. in. gry w piłkę nożną, koszykówkę i siatkówkę. Na Orlikach odnotowano ok. 35.000

„wizyt". Ponadto w ramach realizacji Programu w roku 2019 r. zakupiono sprzęt sportowy dla Szkoły Podstawowej Nr 9 oraz na boiska Orlik przy Szkołach Podstawowych Nr 1, 6, 9 i MOSiR.

Podczas Kutnowskiego Pikniku Organizacji Pozarządowych funkcjonował namiot profilaktyczny dla dzieci i młodzieży. Zorganizowano profilaktyczny konkurs plastyczny pt. „Mamy siebie” podczas XII Integracyjnego Pikniku Rodzinnego z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego.

Programy profilaktyczne realizowane były również w 2 świetlicach środowiskowych prowadzonych przez organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie Przymierze Rodzin oraz Parafialny Zespół Charytatywny Caritas przy Parafii pw. Błogosławionych Męczenników Kutnowskich. Z zajęć w świetlicach środowiskowych korzystało ogółem 45 dzieci. Każda ze świetlic funkcjonowała w okresie nauki szkolnej jak również w trakcie ferii zimowych. Organizatorzy zapewniali swoim podopiecznym dożywianie. Ponadto, realizowany był program świetlicy polegający przede wszystkim na pomocy dzieciom w odrabianiu pracy domowej, rozwijaniu zainteresowań w dziedzinie artystycznej, ekologicznej i turystycznej, a także prozdrowotnej.

W ramach Programu organizowane były półkolonie zimowe i letnie. Były to zadania publiczne zlecone w formie dotacji (4 dotacje). Ogółem z powyższych form skorzystało blisko 850 osób.

Organizatorami wypoczynku były organizacje pozarządowe: Oratorium Bł. Michała Rua, Kutnowskie Stowarzyszenie "Nie Jesteś Sam", Stowarzyszenie Lokalne Salos Róża Kutno. Ponadto, w ramach akcji „Zima i lato w mieście” prowadzone były zajęcia dla dzieci przez Muzeum Regionalne w Kutnie oraz Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Kutnie. Regularnie z tych zajęć korzystało ok. 50 dzieci dziennie.

Miasto w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych udzieliło 6 dotacji na realizację zadań publicznych z zakresu profilaktyki dla 6 organizacji pozarządowych na łączną kwotę 165.700 zł (Stowarzyszenie Przymierze Rodzin, Fundacja Ars Vita, Stowarzyszenie Lokalne Salos Róża Kutno, Parafialny Zespół Charytatywny Caritas przy Parafii pw.

Błogosławionych Męczenników Kutnowskich, Kutnowskie Stowarzyszenie "Nie Jesteś Sam", Oratorium Bł. Michała Rua).

Corocznie organizowana jest impreza integracyjno - profilaktyczna pod hasłem "Bawmy się zdrowo i bezprocentowo" dla 250 osób z udziałem dzieci i młodzieży. Podczas imprezy odbyło się szereg konkursów profilaktycznych.

W zakresie profilaktyki, dotyczącej przeciwdziałania alkoholizmowi i przemocy w rodzinie, Miasto ściśle współpracowało z Komendą Powiatową Policji w Kutnie. Zorganizowano szereg spotkań prewencyjnych (117 spotkań) z dziećmi i młodzieżą szkół podstawowych, spotkań z kadrą pedagogiczną i dyrektorami szkół oraz z rodzicami, dotyczących zagrożeń wynikających ze spożywania alkoholu.

Ponadto w 2019 roku doposażono plac zabaw w urządzenia rekreacyjno - sportowe przy ul.

Broniewskiego.

(10)

§ 11. Pomoc psychospołeczna, prawna, terapeutyczna, socjalna i ochrona przed zjawiskiem przemocy w rodzinie.

1) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej świadczył pomoc materialną oraz prowadził pracę socjalną wobec rodzin z problemem alkoholowym w oparciu o kontrakt socjalny. Osoby uzależnione kierowane są do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych lub grup wsparcia AA. Pracownicy socjalni współpracują również z ośrodkami terapii uzależnień i współuzależnień, poradniami zdrowia psychicznego, z Sądem Rejonowym, kuratorami sądowymi, Policją i Strażą Miejską oraz placówkami opiekuńczo – wychowawczymi.

Problemom alkoholowym często towarzyszy przemoc w rodzinie. W 2019 roku kontynuował działalność Zespół Interdyscyplinarny, do którego zadań należy integrowanie i koordynowanie działań podmiotów z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W szczególności zadania te polegają na: diagnozowaniu problemu przemocy, inicjowaniu interwencji w środowisku dotkniętym przemocą, rozpowszechnianiu informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy, inicjowaniu działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.

Podjęcie działań w nowej formie przyniosło znaczny wzrost rozpoznania przypadków przemocy w rodzinie oraz zastosowania procedury „Niebieskiej Karty”.

W 2019 roku odbyły się 4 spotkania Zespołu Interdyscyplinarnego, natomiast grupy robocze spotkały się na 239 posiedzeniach. W porównaniu do 2018 r. zmniejszyła się liczba rodzin, w której występuje przemoc (z 122 na 103). Liczba rodzin z problemem alkoholowym nieznacznie zmalała (237 w 2018 r. i 229 w 2019 r.).

Liczba rodzin z problemem alkoholowym 237 229

Liczba rodzin, w których występuje przemoc 122 103

Liczba założonych "Niebieskich kart" 122 103

2) Punkt Konsultacyjny w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi oraz przemocy działający przy Fundacji ARS VITA ul. Oporowska 20 w Kutnie

W ramach działającego na terenie miasta punktu konsultacyjnego prowadzono poradnictwo psychologiczne, prawne, udzielano konsultacji w zakresie terapii uzależnień od alkoholu.

W 2019r. z konsultacji skorzystały 84 osoby (w 2018r. - 122). Udzielono 495 porad.

Z danych wynika, że zwiększyła się ilość osób korzystających cyklicznie z poradnictwa (średnio 5 porad dla 1 osoby). Z konsultacji w ramach Młodzieżowej Poczty Zaufania korzysta również cyklicznie młodzież (112 porad dla 53 osób).

Liczba udzielonych porad i konsultacji z zakresu poradnictwa psychologicznego 103 72 Liczba osób, którym udzielono porad i konsultacji z zakresu poradnictwa psychologicznego 24 18

Liczba udzielonych porad w zakresie poradnictwa prawnego 19 12

Liczba osób, którym udzielono porad w zakresie poradnictwa prawnego 4 5

Liczba udzielonych porad, konsultacji w zakresie terapii uzależnień od alkoholu 309 299 Liczba osób, którym udzielono porad, konsultacji w zakresie terapii uzależnień od alkoholu 56 67 Liczba udzielonych porad i konsultacji w Młodzieżowej Poczcie Zaufania 121 112 Liczba osób, którym udzielono porad, konsultacji w Młodzieżowej Poczcie Zaufania 39 53

3) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kutnie.

Ważnym zadaniem, wynikającym z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi jest działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, na której spoczywa między innymi obowiązek podejmowania czynności, zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. W 2019 roku do Komisji wpłynęło 135 wniosków o skierowanie na leczenie odwykowe. Przeprowadzono 390 rozmów motywujących do podjęcia leczenia odwykowego.

Przeprowadzono 112 badań psychologicznych i lekarskich, niezbędnych do skierowania wniosków o przymusowe leczenie do Sądu Rejonowego. Wobec 110 osób, które nie podjęły dobrowolnego leczenia, Komisja skierowała wnioski do Sądu (w 2018 r. - 85) w celu zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego. W 2019 roku zorganizowano szkolenie dla

(11)

członków MKRPA pt. „Skuteczne działanie i funkcjonowanie Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w myśl obowiązujących ustaw i przepisów prawa na rok 2019”.

Członkowie MKRPA przeprowadzili 17 kontroli punktów sprzedaży alkoholu.

Liczba zarejestrowanych wniosków o zastosowanie leczenia odwykowego, w tym dotyczących 145 135

kobiet 33 28

mężczyzn 112 107

Liczba przeprowadzonych rozmów z osobami uzależnionymi i ich rodzinami 382 390 Liczba wniosków skierowanych do Sądu Rejonowego o zastosowanie leczenia 85 110 Liczba przeprowadzonych kontroli w punktach sprzedaży, dotyczy przestrzegania zasad i warunków

korzystania z zezwoleń 10 17

Liczba wydanych opinii i postanowień w sprawie wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów

alkoholowych 176 61

Liczba wydanych opinii przez biegłego w przedmiocie stwierdzenia uzależnienia od alkoholu i wskazania

zakładu leczniczego 134 112

Ponadto, pomoc terapeutyczna i socjalna realizowana była również poprzez prowadzenie punktów pomocowo – informacyjnych przez Katolickie Stowarzyszenie Wychowania w Trzeźwości Regionu Kutnowskiego przy Sanktuarium Maryjnym w Głogowcu oraz Parafialny Zespół Charytatywny „Caritas” przy Parafii pw. Błogosławionych Męczenników Kutnowskich w Kutnie.

Miasto udzieliło 2 dotacji na te zadania na ogólną kwotę 47.300 zł

Z porad w punkcie pomocowo – informacyjnym w Głogowcu skorzystało 308 osób, natomiast 280 osobom udzielono porad telefonicznych. W uroczystych mitingach AA odnotowano ok. 1.900 osobo/wizyt, natomiast w cotygodniowych mitingach uczestniczyło ok. 40 uczestników. W 2019 roku pełniono dyżur przez 453 godz.

Punkt pomocowo – informacyjny i jadłodajnia prowadzone były przez Parafialny Zespół Charytatywny "Caritas" przy Parafii pw. Błogosławionych Męczenników Kutnowskich w Kutnie.

Posiłki wydawane są osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym. Średnia ilość posiłków wydanych dziennie na przestrzeni roku wyniosła 80 (wydano 16 235 posiłków). Z punktu oraz pomocy doraźno – materialnej średnio skorzystało ok. 20 osób miesięcznie. W okresie świątecznym wydano 90 paczek dla osób potrzebujących.

Parafialny Zespół Charytatywny Caritas prowadzi również punkt konsultacyjny, w ramach którego udzielane są porady - z porad prawnych skorzystały 23 osoby, z porad dla osób uzależnionych i ich rodzin - skorzystały 22 osoby, natomiast z wizyt u doradcy rodzinnego skorzystały 84 osoby.

Działania informacyjne o możliwościach korzystania z form pomocy: psychospołecznej, prawnej, terapeutycznej, socjalnej i ochrony przed zjawiskiem przemocy w rodzinie odbywały się także podczas organizowanych imprez miejskich tj.: „Kutnowskich Dni Trzeźwości”, Kutnowskiego Pikniku Organizacji Pozarządowych oraz Kutnowskich Dni Seniora (punkty informacyjne, ulotki, plakaty).

§ 12. Pomoc terapeutyczna i rehabilitacyjna.

1) Kutnowski Szpital Samorządowy Sp. z o. o. Poradnia Leczenia Uzależnień.

Z różnych form terapii w 2019r. w Poradni Leczenia Uzależnień skorzystało 260 mieszkańców Kutna (w 2018 r. - 283). Wśród pacjentów dominują mężczyźni, ich liczba znacznie się zmniejszyła (w 2018r. - 210, w 2019r. -188), ilość kobiet jest porównywalna (2018r. - 73, 2019r.

-72).

Z danych otrzymanych z Poradni wynika, że liczba osób uzależnionych, którzy podjęli leczenie oraz aktywnie brali udział w grupach wsparcia nieznacznie się zmniejszyła (ze 153 w 2018 r. na 139 w 2019 r.). Widoczny jest spadek udzielanych porad terapeutycznych z uwagi na mniejszą ilość zgłaszających się na leczenie. Nie odnotowano zgonów z powodu spożywania alkoholu.

Liczba osób objętych monitorowaniem procesu leczenia ogółem, w tym: 283 260

Liczba kobiet 73 72

Liczba mężczyzn 210 188

Liczba osób biorących udział w grupach wsparcia 153 139

(12)

Liczba wizyt instruktora terapii uzależnień 829 500

Liczba udzielanych porad terapeutycznych 282 267

2) Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Zgierzu, Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu.

W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Zgierzu z różnych form terapii uzależnień w roku 2019 korzystało 42 mieszkańców Kutna. Z danych przedstawionych przez Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu wynika, iż liczba pacjentów utrzymuje się na niższym poziomie. (2018-31 a 2019 - 18). Natomiast liczba przyjętych na Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynenckich „Detox” wyraźnie wzrosła. Pacjenci kontynuują terapię w formie uczestnictwa w maratonach psychoterapeutycznych, ich liczba znacznie zmalała.

Wśród pacjentów dominują mężczyźni. Rokrocznie Miasto współfinansuje zajęcia psychoterapeutyczne w ramach opieki poszpitalnej dla osób uzależnionych od alkoholu z terenu Miasta Kutna.

Liczba osób przyjętych na Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu ogółem, w tym: 31 18

Kobiety: 9 2

Mężczyźni: 22 16

Liczba osób przyjętych na Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynenckich „Detox” ogółem,

w tym: 13 20

Kobiety: 0 0

Mężczyźni: 13 20

Liczba osób uczestniczących w maratonach psychoterapeutycznych w tym: 19 4

Kobiety 5 0

Mężczyźni 14 4

3) Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie.

W Wojewódzkim Samodzielnym Zespole Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof.

Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie z różnych form terapii uzależnień w roku 2019 korzystało 127 mieszkańców Kutna (w 2018r. - 118). Z danych przedstawionych przez Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynenckich „Detox” wynika, że liczba osób podejmujących terapię jest znacznie wyższa niż na podobnym oddziale w Zgierzu. Pacjenci z Kutna nie kontynuują terapii w formie uczestnictwa w maratonach psychoterapeutycznych.

Wśród pacjentów obu oddziałów dominują mężczyźni.

Liczba osób przyjętych na Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu ogółem, w tym: 14 17

Kobiety: 2 2

Mężczyźni: 12 15

Liczba osób przyjętych na Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynenckich „Detox” ogółem, w

tym: 104 110

Kobiety: 14 19

Mężczyźni: 90 91

Liczba osób uczestniczących w maratonach psychoterapeutycznych 0 0

4) Inne formy pomocy.

Na terenie miasta funkcjonowało wiele grup samopomocowych dla osób uzależnionych, współuzależnionych, dla dorosłych dzieci alkoholików. Prężnie działające w powyższym zakresie jest Stowarzyszenie Klub Abstynentów „Trzeźwość”. W ramach Klubu działa 6 grup samopomocowych: AA Trzeźwość, Pojednanie, Grupa „Nowa Droga”,Al Aten, Al-Anon, DDA.

W 2019 roku zorganizowano ok. 300 mitingów średnio każdy po 25 osób. W rocznicach abstynenckich, uroczystościach klubowych, pracach Klubu odnotowano 3.100 wizyt. Udzielono przeszło 750 porad w kwestii uzależnienia od alkoholu. Ogółem w Klubie w 2019 roku odnotowano około 9.000 „wizyt”, w tym dzieci i młodzieży.

Pomocą terapeutyczną zajmowało się również Kutnowskie Stowarzyszenie "Nie Jesteś Sam".

W 2019 roku zorganizowało ono 6 spotkań z terapeutą uzależnień, w których uczestniczyło łącznie 108 osób uzależnionych lub współuzależnionych.

(13)

Pomoc terapeutyczną w postaci otwartych spotkań trzeźwościowych (6 spotkań) realizowało także Teen Challenge Chrześcijańska Misja Społeczna. Łącznie w spotkaniach udział wzięło 313 osób. W ramach spotkań odbywały się wykłady lekarzy, specjalistów ds. uzależnień, zajęcia terapeutyczne prowadzone przez pracowników Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz wygłaszane były świadectwa osób, którym udało się wyjść z nałogu.

Ponadto, stowarzyszenie prowadziło grupy wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych.

Miasto w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych udzieliło 5 dotacji na realizację zadań publicznych z zakresu udzielania pomocy terapeutycznej i socjalnej dla osób i rodzin z problemem alkoholowym dla 4 organizacji pozarządowych na łączną kwotę 146.000 zł (Fundacja ARS VITA, Kutnowskie Stowarzyszenie "Nie Jesteś Sam", Teen Challenge Chrześcijańska Misja Społeczna, Stowarzyszenie Klubu Abstynentów Trzeźwość),

§ 13. Zjawiska z zakresu naruszania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

1) Komenda Powiatowa Policji w Kutnie.

Z danych przekazanych przez Komendę Powiatową Policji w Kutnie wynika, iż w porównaniu do 2018 r. znacznie zwiększyła się liczba czynów karalnych, popełnionych przez nieletnich (z 26 na 52 w 2019r.). Zanotowano spadek liczby wykroczeń, w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu popełnionych przez osoby dorosłe (62 w 2018 r., 46 w 2019 r.), natomiast odnotowano niepokojący wzrost przestępstw w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu (z 84 w 2018 r. do 197 w 2019 r.).

W 2019 r. znacznie zmalała liczba przeprowadzonych interwencji domowych, dotyczących przemocy w rodzinie (z 130 w 2018 r. na 109 w 2019 r.). Zmniejszyła się tym samym liczba procedur „Niebieska Karta” założonych przez Policję wobec sprawców przemocy. W ramach współpracy z KPP w Kutnie kontynuowano realizację Kampanii pn. "Przeciw pijanym kierowcom".

Wyszczególnienie 2018r 2019r

Liczba przestępstw stwierdzonych ogółem, w tym: Powiat Kutnowski

Miasto Kutno 1897

(909) 1978 (821)

Liczba przestępstw przeciwko rodzinie 87 120

Liczba czynów karalnych popełnionych przez nieletnich 26 52

Liczba wykroczeń w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu (poniżej 0,5 promila)

(osoby dorosłe) 62 46

Liczba wykroczeń w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu (poniżej 0,5 promila)

(nieletni) 0 0

Liczba przestępstw w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu (osoby dorosłe) 84 197 Liczba przestępstw w związku z prowadzeniem pojazdów pod wpływem alkoholu (nieletni) 0 0 Liczba interwencji domowych wobec przemocy w rodzinie ogółem, w tym: 130 109

Dotyczących przemocy w rodzinie, procedura „Niebieskiej Karty” 130 109

2) Zespół ds. Nieletnich i Patologii w Komendzie Powiatowej Policji w Kutnie.

W 2019 r. liczba nieletnich ujawnionych pod wpływem alkoholu utrzymuje się na tym samym poziomie (w 2018r. i w 2019 r. - 14).

Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, równolegle z przewidzianymi prawem działaniami represyjnymi, prowadziła szereg działań o charakterze prewencyjnym w postaci spotkań z młodzieżą szkolną i rodzicami. W 2019r. odbyły się 254 spotkania.

Liczba przeprowadzonych spotkań prewencyjnych z młodzieżą szkolną 117 146

Liczba spotkań prewencyjnych z rodzicami 72 108

Liczba nieletnich ujawnionych pod wpływem alkoholu 14 14

(14)

3) Straż Miejska.

Z danych przedstawionych przez Straż Miejską wynika, że w 2019 r. zwiększyła się liczba osób spożywających alkohol w miejscach publicznych (ze 192 na 213 przypadków). Liczba mandatów za spożywanie alkoholu zwiększyła się z 98 w 2018 r. do 105 w 2019 r. Nieznacznie zmalała ilość wykroczeń przeciwko obyczajowości publicznej (z 753 do 693 przypadków).

W 2019 roku Straż Miejska nie odnotowała osób nieletnich pod wpływem alkoholu.

Spożywanie alkoholu w miejscach publicznych:

Pouczenia: Osoby dorosłe 94 108

Mandaty: Osoby dorosłe 98 105

Wnioski o ukaranie do Sądu Rejonowego 21 18

Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej:

Pouczenia: Osoby dorosłe 601 589

Mandaty: Osoby dorosłe 116 85

Wnioski o ukaranie do Sądu Rejonowego 36 19

Przekazanie do Sądu Rodzinnego i Nieletnich osób nieletnich pod wpływem alkoholu 0 0 Przekazanie do Komendy Powiatowej Policji osób nieletnich pod wpływem alkoholu 0 0

Liczba spotkań prewencyjnych 56 77

§ 14. Na podstawie danych przedstawionych w diagnozie można sformułować następujące wnioski:

1) Należy systematycznie monitorować rzeczywistą skalę problemów uzależnień na terenie Miasta Kutno oraz potrzeb środowiska lokalnego w zakresie ich rozwiązywania, poprzez stałą współpracę z innymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, działającymi na tym polu;

2) Konieczna jest kontynuacja oraz wprowadzenie nowych programów profilaktyki uzależnień, prowadzonych w szkołach i placówkach oświatowych, tak aby działaniami objąć jak największą liczbę dzieci i młodzieży, a do współpracy zaangażować większą grupę rodziców/opiekunów;

3) Należy promować alternatywne formy spędzania wolnego czasu ukierunkowane na rozwój fizyczny i promujący zdrowy styl życia;

4) Należy kontynuować i rozszerzać ofertę zajęć pozalekcyjnych oraz dofinansowywać działalność świetlic opiekuńczo – wychowawczych, zapewniających dzieciom, zwłaszcza z rodzin dysfunkcyjnych, bezpieczny sposób spędzania czasu;

5) Zasadna jest kontynuacja działań informacyjno – edukacyjnych, skierowanych do ogółu społeczności lokalnej, poprzez między innymi: upowszechnianie informacji o możliwościach pomocy osobom/rodzinom z problemem uzależnień lub przemocą w rodzinie;

6) Konieczne jest kontynuowanie działań na rzecz zwiększenia dostępności pomocy terapeutycznej, psychospołecznej dla osób uzależnionych od alkoholu i innych używek oraz ich rodzin;

7) Należy kontynuować działania, mające na celu reintegrację zawodową i społeczną rodzin z problemem uzależnień, które zagrożone są wykluczeniem społecznym poprzez wspieranie systemu pomocy społecznej;

8) Na podstawie danych statystycznych, dotyczących negatywnych zjawisk z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego, wskazane jest dalsze wzmacnianie działań w tych obszarach, w tym kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych.

Rozdział 3. Cel główny i cele szczegółowe Programu.

§ 15. Cel główny: Ograniczenie używania alkoholu oraz związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych.

§ 16. Cele szczegółowe:

1) Zmniejszenie populacji osób pijących alkohol w sposób szkodliwy, zagrażający zdrowiu i życiu;

2) Zwiększenie świadomości mieszkańców Miasta Kutna, dotyczącej szkodliwości używania alkoholu;

3) Zmniejszenie picia alkoholu przez dzieci, młodzież oraz podwyższenie wieku inicjacji alkoholowej;

(15)

4) Zwiększenie liczby osób korzystających z profesjonalnej pomocy terapeutycznej w zakresie leczenia uzależnień i współuzależnień;

5) Zwiększenie wiedzy wśród dzieci i młodzieży poprzez działalność edukacyjno – informacyjną w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych oraz kształtowanie właściwych postaw;

6) Zwiększenie działań ukierunkowanych na zapobieganie i ograniczanie skutków społecznych, związanych z nadużywaniem alkoholu w społeczności lokalnej, poprzez działalność edukacyjno – informacyjną;

7) Stała współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowym, których działalność służy rozwiązywaniu problemów alkoholowych;

8) Zmniejszenie ilości przypadków naruszenia przepisów prawnych, regulujących obrót alkoholem;

9) Podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych;

10) Wspomaganie współpracy międzyinstytucjonalnej w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Rozdział 4. Zadania do realizacji.

§ 17. Zadanie 1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin.

1. Rodzaje działań:

1) Współpraca z placówkami służby zdrowia w zakresie leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych, współuzależnionych, współfinansowanie zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych, doposażenie placówek m.in. w materiały promocyjne, pomoce i sprzęty;

2) Współpraca ze stowarzyszeniami abstynenckimi, poprzez dofinansowanie programów terapeutycznych dla członków tych stowarzyszeń i ich rodzin - organizacja spotkań trzeźwościowych, prowadzenie klubu abstynentów, doposażenie placówek m.in. w materiały promocyjne, pomoce i sprzęty;

3) Motywowanie przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych do podjęcia terapii i leczenia odwykowego, kierowanie do poradni, lekarza biegłego lub sądu o zastosowanie obowiązku leczenia.

2. Realizatorzy: Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, placówki służby zdrowia, stowarzyszenia abstynenckie, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kutnie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, Sąd Rejonowy w Kutnie, terapeuci i inni specjaliści ds. uzależnień.

§ 18. Zadanie 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.

1) Udzielanie pomocy psychologicznej i prawnej osobom uzależnionym i członkom ich rodzin poprzez prowadzenie punktu konsultacyjnego w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie;

2) Wspieranie działań wobec rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie poprzez Zespół Interdyscyplinarny oraz grupy robocze, składające się z przedstawicieli instytucji i organizacji pozarządowych, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie - m. in. organizacja akcji informacyjnych;

3) Wspomaganie działalności organizacji pozarządowych i innych podmiotów pożytku publicznego realizujących zadania w sferze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu – m. in. prowadzenie punktów pomocowo – informacyjnych dla osób uzależnionych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym;

(16)

4) Prowadzenie działalności informacyjnej dla mieszkańców Miasta Kutna w zakresie możliwości uzyskania wsparcia dla osób i rodzin, w których występuje problem uzależnień oraz przemoc w rodzinie.

5) Finansowanie szkoleń dla osób pracujących z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym.

2. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie, Zespół Interdyscyplinarny ds.

Przeciwdziałania Przemocy, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, Straż Miejska, Sąd Rejonowy w Kutnie, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi, pedagodzy, psycholodzy, terapeuci i inni specjaliści zajmujący się problematyką uzależnień i przemocą w rodzinie w ramach tworzonych grup roboczych.

§ 19. Zadanie 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych.

1) Finansowanie programów profilaktycznych dla uczniów, w tym rekomendowanych przez PARPA, realizowanych w szkołach i placówkach oświatowych w ramach szkolnych programów profilaktyki, uczenie umiejętności służących zdrowemu i trzeźwemu stylowi życia poprzez prowadzenie kampanii edukacyjnych;

2) Organizowanie szkoleń i warsztatów dla nauczycieli i rodziców w zakresie profilaktyki, przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy;

3) Współudział w działaniach promujących trzeźwy i bezpieczny sposób spędzania czasu przez dzieci i młodzież – rozwój zorganizowanych zajęć pozaszkolnych w świetlicach środowiskowych oraz

placówkach oświatowych (w tym dożywianie dzieci, biorących udział w zajęciach), - realizacja programów zajęć świetlicowo – edukacyjnych;

4) Popularyzacja zagadnień, związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych w społeczności lokalnej, zakup usług i środków trwałych służących realizacji Programu;

5) Informowanie o dostępności usług terapeutycznych i rehabilitacyjnych dla osób uzależnionych i ich rodzin oraz prowadzenie powszechnej edukacji w zakresie wiedzy o szkodliwości alkoholu i innych substancji uzależniających, profilaktyka i promocja zdrowia, wykonanie i zakup materiałów profilaktycznych – prasa i książki specjalistyczne, broszury, plakaty, druki, ulotki, nagrody w konkursach i zawodach oraz inne materiały informacyjne, edukacyjne i promocyjne;

6) Promowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież poprzez wspieranie imprez sportowo – rekreacyjnych, zajęć pozalekcyjnych w placówkach oświatowych, poprawę funkcjonowania bazy sportowo – rekreacyjnej;

7) Organizowanie i dofinansowanie wypoczynku letniego i zimowego - organizacja wypoczynku „Lato i zima w mieście” z elementami edukacji w zakresie profilaktyki;

8) Wspieranie imprez promujących zdrowy tryb życia i abstynencję, w tym m.in. adresowanych dla całych rodzin - organizacja akcji profilaktyczno – edukacyjnych, festynów, koncertów, konkursów szkolnych oraz spektakli;

9) Wspieranie działań informacyjnych, edukacyjnych i pomocowych w środowisku osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, mających na celu przeciwdziałanie uzależnieniem od alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych i środków zastępczych.

2. Realizatorzy: Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie, szkoły i placówki oświatowe, instytucje kultury, kluby sportowe, organizacje pozarządowe i inne podmioty realizujące działania w zakresie uzależnień, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie i Straż Miejska.

(17)

§ 20. Zadanie 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.

1) Współpraca z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami pożytku publicznego w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień, promowanie ciekawych projektów i inicjatyw społecznych poprzez wsparcie finansowe i pomoc merytoryczną – prowadzenie półkolonii zimowych i letnich;

2) Zakup materiałów, sprzętu sportowego, niezbędnego do realizacji zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych dla organizacji pozarządowych, jednostek i instytucji;

3) Dofinansowanie lub finansowanie szkoleń, kursów specjalistycznych dla osób fizycznych, realizatorów zadań Programu, podnoszących kwalifikacje w zakresie pracy z dziećmi i młodzieżą, osobami uzależnionymi i ich rodzinami;

4) Organizowanie spotkań, konferencji w celu wymiany doświadczeń i wypracowania kierunków działań w obszarze uzależnień.

2. Realizatorzy: Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie, organizacje pozarządowe i inne podmioty realizujące działania w zakresie uzależnień i przeciwdziałania przemocy w rodzinie, pedagodzy, psycholodzy, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie i Straż Miejska.

§ 21. Zadanie 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13¹ i art. 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.

1) Prowadzenie kontroli punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń;

2) Prowadzenie działań edukacyjnych, skierowanych do właścicieli placówek handlowych, prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych w zakresie przestrzegania zasad i warunków konkurencji i przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia;

3) Podejmowanie interwencji w związku z łamaniem przepisów prawa dotyczących obrotu napojami alkoholowymi oraz związanych z zakazem reklamy i promocji napojów alkoholowych.

2. Realizatorzy: Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, Straż Miejska, Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, Sąd Rejonowy w Kutnie.

§ 22. Zadanie 6. Funkcjonowanie Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, współpraca z Policją i Strażą Miejską.

1) Zabezpieczenie pracy Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pokrywanie kosztów sądowych;

2) Współdziałanie z Policją i Strażą Miejską w obszarze zadań, związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz udzielanie wsparcia w zakresie realizowanych w tym zakresie zadań.

2. Realizatorzy: Wydział Spraw Społecznych i Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miasta Kutno, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, Straż Miejska, Sąd Rejonowy w Kutnie.

§ 23. Zadanie 7. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.