149448. f
J ROCZNIK >
OCHRONY ROŚLIN
W ydawnictwo Działu O chrony Roślin
Państwowego Instytutu Naukowego Gospod. Wiejskiego
R E D A K T O R DR. J. R U S Z K O W S K I
TOM V ZESZYT 2
D R U G I PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Z D Z I E D Z I N Y O C H R O N Y R O Ś L I N
W A R S Z A W A 1 9 3 8
ROCZNIK
OCHRONY ROŚLIN
W ydawnictwo Działu O chrony Roślin
Państwowego Instytutu Naukowego Gospod. Wiejskiego
R E D A K T O R DR. J. R U S Z K O W S K I
TOM V ZESZYT 2
D R U G I PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Z D Z I E D Z I N Y O C H R O N Y R O Ś L I N
W A R S Z A W A 1 9 3 8
D ru k . „ S p o łe c z n a ”, W a rs z a w a , P la c G rz y b o w sk i 3/5. T el. 205-80.
OCHRONY ROŚLIN.
1. W Y D A W N IC T W A P E R IO D Y C Z N E .
M oniteur International de la Protection des Plantes. P u b lic a tio n m ensuelle.
E x trait de la „R evue In te rn a tio n a le d ‘A g ric u ltu re “ . In s titu t In te rn a tio n a l d'Agri»
culture. R om e, V illa U m b e rto I.
M iesięcznik ten , liczący w ro k u bieżący m (1938) d w u n a sty ro k istnienia, w ychodzi w postaci sam odzielnej odbitki z oficjalnego p rzeg ląd u rolniczego, or*
g a n u M ięd z y n a ro d o w e g o In s ty tu tu R olniczego w R zym ie b ę d ą c ze swej stro n y org an em Sekcji O c h ro n y R o ślin w sp o m n ian eg o In s ty tu tu .
N a treść k ażd eg o zeszytu, liczącego o k o ło p ó łto ra ark u sz a d ru k u sk ła d a ją się: k ró tk ie n o w o ści i a k tu a lia , n a d sy ła n e z ró ż n y c h k ra jó w p rzez o ficjaln y ch ko«
re s p o n d e n tó w In s ty tu tu M ięd z y n a ro d o w e g o R o ln iczeg o . D ru g i d ział n o si n azw ę:
R óżne sp raw y (Q u estio n s diverses). W trzecim ro z p a try w a n e są u staw y i rozporzą«
d z e n ia ad m in istracy jn e w p o szczeg ó ln y ch k ra ja c h w p o rz ą d k u alfabetycznym . W reszcie k o ń co w e stro n n ice k ażd eg o zeszy tu p o św ięco n e są b ib lio g ra fii p rac. Waż«
niejsze ty tu ły z a o p a trz o n e są w k ró tk ie re fe ra ty . T e k st cały jest w ję z y k u francu«
skim . C en a w y n o si ro czn ie liró w 40, m iesięcznie zaś 4.
J. R u szk o w sk i (P u ław y ) The R eview o f A p p lied E ntom ology. T he Im p e ria l In stitu te o f Entom o«
lo g y . L o n d o n . Series A : A g ric u ltu ra l.
S eria A , ro ln icza, w y c h o d z i reg u larn ie m iesięcznym i zeszytam i, liczącym i o k o ło 60 stro n ic k a ż d y . N a treść k ażd eg o z eszy tu sk ła d a ją się refe«
ra ty z p rac o charak terze sto so w an y m z d z ie d z in y e n to m o lo g ii rolniczej (włącza«
jąc o g ro d n ictw o i leśn ictw o ) dotyczącej sz k o d n ik ó w ro ś lin lecz nie zw ierząt. Re«
fe ra ty z p rac w y ch o d zący ch w e w szy stk ich ję z y k a c h re fe ro w a n e są p rzew ażnie k ró tk o , treściw ie. W ięk szo ść jest re fe ra tó w b a rd z o k ró tk ic h , przeciętnie w y p a d a p o 2 n a stro n icę czyli w ciągu ro k u w y ch o d zi ich p o n a d 1000; p o z a ty m p areset sam ych ty tu łó w p rac n ierefero w an y ch .
N a o k ład ce k ażd eg o zeszy tu zestaw ione są ty tu ły zrefero w an y ch w nim prac, u ło ż o n e w ed łu g n azw k ra jó w ich p o c h o d z e n ia w p o rz ą d k u alfabetycznym . U ła tw ia to z o rien to w an ie się o u d z ia le p o szczeg ó ln y ch k ra jó w w tw ó rczo ści w dzied zin ie en to m o lo g ii sto so w an ej p o d w zględem p rz y n a jm n ie j ilościow ym . W za«
sadzie w ydaw nictw o p o w in n o b y ć w yczerpującym , je d n a k oczyw iście o ile zwłasz«
cza ch o d zi o prace p isan e w języ k a ch n a ro d o w y c h i ro z p ro sz o n y c h po pism ach
2
i w y d aw n ictw ach m niej zn an y ch anglikom , to te częściow o m uszą b y ć p o m ijan e.
W k a ż d y m razie, niestety, d o ty czy to , b ard ziej zw łaszcza p o p u la rn y c h choć nie«
ra z w arto ścio w y ch , p u b lik acy i p olskich.
Jest to n ieza w o d n ie pism o n ajlep iej ze w szy stk ich in fo rm u jące o treści pi«
śm iennictw a św iatow ego w d zied z in ie o w ad ó w sz k o d liw y ch d la p ro d u k c ji roślin«
n e j, k o m p letn ie n iezb ę d n e w k ażdej p raco w n i entom ologicznej lu b o c h ro n y ro ślin . J. R u szk o w sk i (P uław y) The R eview o f A p p lied M ycology, T h e Im p eria l M yco lo g ical In stitu te Kew, S urrey.
C zasopism o p o w stało w r. 1922 i o b ecn ie d ru k u je się z k o lei to m 17«ty.
W y c h o d z i zeszytam i, 12 zeszy tó w w ciągu ro k u . K ażd y zeszy t objętości 60—80 stro n zaw iera k ró tk ie, o d k ilk u w ierszy do stro n y d ru k u w ynoszące re fe ra ty . W T h e R eview of A p p . M ycol. refero w an e są prace nie ty lk o m ikologiczne, lecz tak że do«
Styczące b a k te rio z ro ślin , w iru só w , ch o ró b p o c h o d z e n ia n ieo rg an iczn eg o , o raz prze«
p isy ad m in istracy jn e o w w ozie, w yw ozie i zw alczaniu ch o ró b ro ś lin w ró ż n y c h k rajach . U w z g lę d n ia n e są ró w n ież m y k o zy u lu d z i i zw ierząt. P ism o o rien tu je nas w bieżącej św iatow ej lite ra tu rz e fito p ato lo g iczn ej i je st ko n ieczn e p rz y szu k an iu p o trz e b n e j lite ra tu ry n a ja k iś sp ecjaln y tem at w tej d zied zin ie.
K. B arb ack a (P u ław y ).
Journal o f E conom ic E ntom ology. (U .S .A M enacha. W isco n sin ). Czaso«
p ism o zało ż o n e w 1889 r. p rz e z A m ery k ań sk ie T o w arzy stw o E n to m o lo g ó w Sto«
so w an y ch . W y c h o d z i ra z n a 2 m iesiące, o d 1908 r. W ro k u 1937 w y szed ł ju ż 30 tom , w y d a n y w M enacha, W isco n sin U . S. A . Je s t to u rz ę d o w y o rg an wym ienio«
n eg o T o w arzy stw a, k tó ry o d zw ierciad la sta n i cały p o stę p e n to m o lo g ii stosow anej S tan ó w Z je d n o czo n y ch A m e ry k i P ó łn o cn ej. W J o u r n a l of E conom ic En«
to m o lo g y zam ieszczane są p ro g ra m y d o ro c z n y c h zjaz d ó w A m ery k . T o w arzy stw a E nt. Stos., re fe ra ty d o ro c z n y c h Z ja z d ó w T o w a rz y stw a E nto m o lo g iczn eg o Ame«
ry k ań sk ieg o o raz p ro g ram y i re fe ra ty zjazd ó w reg io n aln y ch oddziałów . A . T . E nt.
Stos. W n ad eszły m p rz e d p a ru d n iam i n u m erze o statn im z 1937 r. z n a jd u jem y w łaśn ie p ro g ram 50«go d o ro czn eg o z e b ra n ia A m ery k . T o w arzy stw a E nt. Stoso«
w an y ch , k tó re o d b y ło się 27—31 g ru d n ia 1937 w In d ian o p o lis sta n u In d ian a. Pod«
czas Z ja z d u m iała m iejsce w ażn a K o n feren cja w spraw ie O w oców ki jab łk ó w k i (C arp o cap sa p o m o n ella), k tó rej zagadnienie jest w ciąż żyw otne i g o spodarczo n a d e r w ażn e w S tanach Z jed n o c z o n y c h A . P. D o w ia d u je m y się z p ro g ram u , za«
m ieszczonego n a w stępie teg o n u m eru , o p o sie d z e n iu o d b y ty m w sp ó ln ie z Towa«
rzy stw em E n to m o lo g iczn y m A m ery k ań sk im , n a k tó ry m p o ru s z o n o w referatach szereg b a rd z o ciekaw ych zag ad n ień o sto su n k ach o w ad ó w w o d n iesien iu d o cho«
ró b g rzy b o w y ch . S p raw o m ty m p o św ięcono k ilk a referató w , ja k 1) „O stosun«
k ach o w ad ó w d o c h o ry ch ro ślin o k o p o w y c h “ , 2) „O sto su n k ach o w ad ó w d o cho«
ró b d rzew i krzew ó w o w o co w y ch “ , 3) „O w a d y — w sto su n k u d o d rzew ozdob«
n y c h i leśn y ch “ , 4) „O w ad y — w sto su n k u do c h o ró b ro ś lin ro ln iczy ch i pa«
stew n y ch “ i 5) „Z ag ad n ien ia w ch o d zące w zak res zw alczania c h o ró b i o w ad ó w “ . C iek aw y b a rd z o tem at o m aw iano w Sekcji p rak ty czn ej o c h ro n y ro ślin , p.t.
„C zy m ożem y zastosow ać je d n o lite m eto d y d la o ceny w y n ik ó w p ra k ty k i ento«
m o lo g iczn ej". N a je d n y m z p o sied zeń o g ó ln y ch om aw ian o w ażn e z ag ad n ien ia:
m eto d y b a d a n ia w p ły w u o p ry sk iw ań zim ow ych n a w zro st ja b ło n e k i znaczenie k a rb o lin („C o o l » ta r D istillates“) w o p ry sk iw an iu zim ow ym i p rzed w io sen n y m .
W szystkie ży w o tn e zag ad n ien ia o statn ich lat, a n aw et ostatniego ro k u , zos sta ły om aw iane ja k w sekcjach, ta k i n a p le n a rn y c h p o sied zen iach tego Z jazd u .
O d n u m eru Dgo ro k u bieżącego (T om 31) b ę d ą p u b lik o w a n e , m ięd zy in«
nym i, re fe ra ty zjazd o w e z 27—31.XII.1937 r. Z w ażniejszym i z n ich p o staram y się zaznajom ić n aszy ch en to m o lo g ó w stosow anych.
N u m er o sta tn i z 1937 r. „ Jo u rn a l of E conom ic E n to m o lo g y “ zaw iera spis prac, jak ie o p u b lik o w a n o w ciągu całego ro k u 1937. Z licznych a rty k u łó w całego to m u 30«go, obejm ującegr 987 stro n d ru k u , nie sp o só b p o d aw ać ty tu ły poszczę«
g ó ln y ch ro z p ra w i a rty k u łó w . N a le ż y je d n a k w zm iankow ać, że w szystkie ważniej«
sze szkodniki i m eto d y w alki z nim i zo stały tu om ów ione. Z ag a d n ie n iu nowocze«
sn y ch m eto d zw alczania ow oców ki ja b łk ó w k i o raz p ew nym p ro b lem ato m z jej b io lo g ii p o św ięco n o k ilk a ro zp raw .
Ja k o a rty k u ły p ro g ram o w e m o żn ab y zacytow ać a rty k u ł P. N . A n n a n d 'a p. t. „Z naczenie w sp ó łd z ia ła n ia en to m o lo g ó w p ra k ty k ó w z B iu rem Entom olo«
gicznym w p ro w a d z e n iu k am p an ii zw alczania o w ad ó w “ , dalej a rty k u ł A . F. Bur«
gess'a o „N iep arce — P o rth e tria d isp a r L. w E urazji, A fry ce i N o w ej A nglii, (k ilk a w sch o d n ich S tan ó w A . P.), a rty k u ł F. C . B ic h o p p 'a p.t. „P o p u lary zacja E n to m o lo g ii“ , a rty k u ł zb io ro w y o „Z w alczaniu o w oców ki ja b łk ó w k i p rep aratam i zastęp u jący m i arsen ian o ło w iu “ , dalej a rty k u ł o „B iologicznym zw alczaniu owa«
d ó w “ , „P ro g n o zach en to m o lo g iczn y ch “ , z b io ro w y a rty k u ł p.t. „S tu d ia n a d arse«
nian em w a p n ia “ i k ilk ad ziesiąt in nych, doty czący ch zag ad n ień b io lo g ii i zwalcza«
nia a k tu a ln y c h szk o d n ik ó w .
St. M inkiew icz (P uław y).
Z eitsch rift fü r A n g ew an d te E n to m o lo g ie. O rg an N iem ieckiego Tow arzy«
stw a E n to m o lo g ii S tosow anej. W y c h o d z i o d ro k u 1914 w B erlinie p o d red ak cją p ro fe so ra U n iw e rsy te tu M on ach ijsk ieg o D r. K. E scherich'a.
C o ro k w y ch o d zi je d e n to m sk ład ający się z 4 zeszytów ogólnej objętości 40 do 44 ark u szy , czyli p o n a d 600 stronic.
G ro s m iejsca w czasopiśm ie zajm u ją prace badaw cze o w ysokim poziom ie, n ieraz dość o bszerne, b o liczące p o k ilk a ark u szy . W iększość p rac bo o k o ło 30% p o c h o d z i z z a k ła d ó w k iero w an y ch przez re d a k to ra . Je d n ą trzecią część pu«
b lik acy j d o starczają zag raniczne z a k ła d y n a u k o w o « b adaw cze. Resztę m iejsca w y p ełn iają ró w n ież w artościow e, k ró tk ie p rzy czy n k i, p e rso n a lia i referaty ważniej«
szej lite ra tu ry św iatow ej, w y k a z y b ib lio g raficzn e, a czasem sk o ro w id ze au to ró w i g a tu n k ó w om aw ianych w d an y m tom ie. Pism o to dość b o g ato ilu stro w an e, jest b ezw ątp ien ia jed n y m z n a jb a rd z ie j w arto ścio w y ch nie ty lk o d la stosow anej ale i teo rety czn ej en to m o lo g ii. B ard zo ró ż n o ro d n e j treści p u b lik acje, o p raco w y w an e są w nim przew ażnie starannie, często w szechstronnie, m onograficznie, uw zględniając i p o d a ją c lite ra tu rę p rzed m io tu , n ieraz naw et p o lsk ą. S zero k o u w zg lęd n io n e są tu now sze k ie ru n k i b a d a ń , ja k epidem iologia, p ro w a d z o n e zw łaszcza przez szkolę sam ego re d a k to ra . Ekologia, biologia i fizjologia ow adów ja k o też chem ia środ«
k ó w ich zw alczania d ają tu , zd aje się, najw ięcej tem atów . C ena tom u w y n o si zw ykle p o n a d 50 Rm.
J. R uszkow ski (P uław y)
4
A nzeiger für Schädlingskunde zugleich N a c h ric h tc n b la tt d er D e u tsch en G esellschaft für angewadte Entom ologie. W y d a w a n y w B erlinie rów nież p rzez N iem ieckie T o w arzy stw o E n to m o lo g ii Stosow anej, a p rzezn aczo n e dla zo ologów , ro ln ik ó w , w łaścicieli lasów , o g ro d n ictw i m ły n ó w . R ed ak to ra m i są p ro f. d r. K.
E scherich z M o n ach iu m o raz p ro f. d r. F. S tellw aag z G eisen h eim u n /R . Wy«
ch o d zi pism o m iesięcznym i zeszytam i; w ro k u 1937 liczba stro n ic w y n io sła 152 d użego fo rm atu 20/30, o raz 87 ry su n k ó w .
N a treść k ażdego zeszytu sk ład a się o d 1 d o 4 k ró tk ic h b ad aw czy ch prac a u to ró w niem ieckich i zagranicznych, p isan y ch w sp o só b d o stę p n ie jsz y d la szer*
szego o g ó łu czytelników , lecz u trzy m an y ch zw ykle n a sto su n k o w o w ysokim pozio«
m ie i często z a o p a trz o n y c h nazw iskam i zn an y ch n au k o w có w . W dziale „Drob«
n y ch W iad o m o ści“ k ry je się p o z a ty m sp o ro re fe ra tó w z p rac niem ieckich i ob«
cych. W w iększości zeszy tó w z n a jd u je m y ró w n ież w iadom ości z życia Towa«
szystw a E nt. Stos., k tó re g o członkow ie o trzy m u ją pism o to b ezp ła tn ie, g d y o d ceny oficjalnego o rg a n u „Zeit. f. A ngew . E n t.“ je d y n ie p rzy słu g u je im zn iżk a. C en a mie«
sięcznika w y n o si 2,25 Rm. k w artaln ie.
J . R uszkow ski (P uław y)
N achrichtenblatt fü r den D eutschen Pflanzenschutzdienst. Je s t to miesięcz«
n ik w y d a w a n y p rz e z P ań stw o w y Z a k ła d B io lo g iczn y d la R o ln ictw a i L eśnictw a w B erlin « D ahlem . W y c h o d z i o d ro k u 1921 zeszytam i, z p o czątk iem k ażd eg o mie«
siąca liczącym i o d 8 d o 16 stro n ic d u żeg o fo rm atu . N a treść zeszytu sk ład a się zw ykle o d 2 d o 5 k ró tk ic h p rac b ad aw czy ch , p o ch o d z ą c y c h p rzew ażn ie z Pań«
stw ow ego Z a k ła d u B iologicznego lu b jeg o o d d z ia łó w lo k a ln y c h i często ilustro«
w anych. W szy stk ie p race m ają w y raźn ie c h arak ter u ży tk o w o ści i m ogą b y ć z jed«
n a k o w ą k o rzy ścią czytane p rz e z fachow ców ja k i p rzez p ra k ty k ó w « g o sp o d arzy , g d y ż są, ja k w idać, w y n ik am i p rac b ad aw czy ch n au k o w có w , p racu jący ch d la roi«
n ictw a p rak ty czn eg o .
Z aczy n ając o d czerw ca p u b lik o w a n e są w m iesięczniku w iadom ości o po«
jaw ach sz k o d n ik ó w w całym k ra ju , w form ie zestaw ień rejestracy jn y ch z p rzed d w u m iesięcy. W y m ien ian e są ty lk o najw ażn iejsze szk o d n ik i i c h o ro b y z p o d an iem n azw niem ieckich i częściow o łacińskich o raz z w ym ienieniem p ro w in cy j, rzad ziej p o w iató w . D o zestaw ień ty ch d o d a w a n e są m apki ilu stru jące rozmieszczę«
nie n ajw ażn iejszy ch i n ajak tu aln iejszy ch w ty m czasie g atu n k ó w . W iadom ości są u k ła d a n e w ed łu g ro ś lin g o sp o d arsk ich lu b ich zesp o łó w . P o p rz e d z a ją je : szk o d y p o w o d o w a n e p rzez w a ru n k i m eteorologiczne, p o tem id ą chw asty, dalej w ielo że rn e ow ad y , kręgow ce, dalej sz k o d n ik i i c h o ro b y zb ó ż, ro ślin o k o p o w y ch , pastew nych, przem ysłow ych, sad ó w i lasów . N a p o c z ą tk u ro k u p o d a je się o p raco w an ie ogólne«
go p o g lą d u n a stan z d ro w ia u p ra w ro ślin n y ch w ro k u p o p rz e d n im , P u b lik acje Za«
k ła d u P aństw ow ego, P rzeg ląd lite ra tu ry , K o m u n ik aty S łu ż b y O c h ro n y R oślin (A us dem P flan zen sch u tzd ien st), U staw y i ro z p o rz ą d z e n ia dotyczące zw alczan ia szkodni«
ków , sto so w an ia śro d k ó w zw alczania, h a n d lu i w y w o zu lu b p rz y w o z u roślin, w y d aw an e z aró w n o w N iem czech ja k i zagranicą. D alej u w zg lęd n ia n e są spraw y p erso n aln e, o d d z ie ln y dział p o św ięco n y jest sp raw o m p aństw ow ej S łużby Feno«
logicznej. W piśm ie tym , ogłaszane są ró w n ież w y k azy śro d k ó w zw alczania wy«
p ró b o w a n y c h p rzez Z a k ła d P ań stw o w y , w y k azy o dm ian o d p o rn y c h itp.
W ro k u 1937 w y szed ł X V II*ty ro czn ik w y d aw n ictw a sk ład ający się ze 100 stro n ic dużego fo rm atu i zaw ierający 25 p rac n a u k o w o * b ad aw czy ch , 29 mniej»
szych n o tatek , 30 w zm ianek o n o w y ch w ydaw nictw ach, 40 re fe ra tó w z literatu ry , 9 k o m u n ik a tó w u rzęd o w y ch , 8 sezo n o w y ch p rzeg ląd ó w z d ro w o tn o ści u p ra w w k raju , 53 om ów ień ustaw i ro z p o rz ą d z e ń , 27 w iadom ości d o ty czą cy ch śro d k ó w i a p a ra tu ry d o zw alczania, p o za tym rozm ieszczenie w ińca (filo k sery ) w N iem czech w ro k u 1936 o raz sp ra w o z d a n ie ze zd ro w o tn o śc i u p ra w n a ten że ro k . C en a wy»
d aw n ictw a w y n o si 2,70 Rm . k w artaln ie.
J . R uszkow ski (P uław y) A m tliche Pflanzenschutzbestim m ungen. B eilage zum N a c h ric h te n b la tt fü r d en D eu tsch en P flan zen sch u tzd ien st. (R o z p o rz ą d z e n ia u rzęd o w e w dziedzinie o c h ro n y ro ślin . D o d a te k d o N . f. d. D . P fln zsch d ).
W y d aw n ictw o p u b lik o w a n e p o d o b n ie ja k i N a c h ric h te n b la tt p rzez P. In»
sty tu t B io lo g iczn y d la R olnictw a i Leśnictw a. W y c h o d z i zeszytam i, kom pletow a»
ny m i w to m y . T o m I w y ch o d ził w ciągu la t czterech (1924— 1928), to m II — trzech la t (1928— 1930), o statn ie to m y zam ykane są w ciągu je d n eg o ro k u . W r. 1937 w y szed ł to m IX , sk ład ający się z 10 zeszy tó w i 212 stro n ic i m ieszczący p aręset ro z p o rz ą d z e ń . U sta w y i ro z p o rz ą d z e n ia ściągane z całego św iata, d ru k o w a n e są w ję z y k u niem ieckich, petitem , n a jed n ej stro n ie k a rtk i i u k ła d a n e w każdym zeszycie w ed łu g k rajó w ich p o c h o d z e n ia .
J. R uszkow ski (P uław y)
A rbeiten über physiologische und angewandte E ntom ologie aus Berlin — D ahlem . W y d a w a n y je st w sp ó ln ie przez B iologische R eich san stalt o raz przez D eutsche E nto m o lo g isch e In s titu t d er K aiser W ilh elm — G esellschaft p o d red ak cją D r. W . H o r n a i D r. IT. S a c h tleb en 'a o d r. 1934 ja k o k w artaln ik . O b jęto ść tom u w y n o si zaw sze 20 ark u szy , czyli 320 stro n .
T reść pism a m a w y so k i p o zio m n a u k o w y i zaw iera w iele p rac ciekaw ych i w ażn y ch z d z ied z in y e n to m o lo g ii sto so w an ej. G łó w n ą zaw arto ść to m u stanow i o k o ło 20 o ry g in a ln y c h p rac b ad aw czy ch , k ilk ad ziesiąt k ró tk ic h n o ta te k i kilka»
dziesiąt re fe ra tó w z w ażniejszych prac.
W o statn im tom ie IV, za r. 1937 zn a jd u je m y p o z a n o tatk am i i 59 referatam i następ u jące prace o ry g in aln e:
O b serw acje n a d sk ład an iem ja j p rz e z n ie k tó re T aszn ik o w ate (C apsidae)... R.
A b ra h a m , str. 321—, 2 rys.
H alticu s sa lta to r G e o ffr [P rz e g o n ik skaczący] ja k o sz k o d n ik (C alen d u la officinalis L.)... R. A b ra h a m , str. 244—, 3 rys.
B ad an ia n a d p o b ieran iem p o k a rm u przez p o z b a w io n e ssaw ek m otyle drob«
ne o raz n a d zw alczaniem ich tru tk am i... W . B óhm el, str. 169—, 2 rys.
P a so ż y ty m niszki, L y m an tria m o n ach a L... K. E ckstein, str. 292—, 2 rys.
K a n ta ry d y n a ja k o tru c iz n a o raz p rz y n ę ta d la ow adów ... K. G ö rn itz, str. 116—, 6 rys.
M etam o rfo za trzech n o w y ch m uch m in u jący ch z M an d żu rii... M . H ering, str. 110—, 4 rys.
R ozw ój i stan en to m o lo g ii stosow anej w M exyku... C . C . H o ffm an n , str. 280.
6
T rzeci p rzy czy n ek o o w ad ach d ziu raw iący ch o ło w ian e k o szu lk i k ab li na»
p o w ietrzn y ch o raz uw agi p o ró w n aw cze o p o d o b n y c h u szk o d zen iach przez p tak i (i w iew iórki)... W . H o rn , str. 265—, 20 rys.
O je d n y m ow adzie C hińczyków ... W . H o rn , str. 67— , 1 tab lica.
B ad an ia n a d P iędzikiem przedzim kiem ... O . Jan ck e, str. 232—, 2 rys.
O bserw acje n a d M eloe violaceus L. i N o so x u s m o n o cero s L.... R. Korsche»
fskij, str. 157— .
O ścisłości p rz e p o w ia d a n ia term in ó w w y lęg an ia się o w ad ó w szkodliw ych....
K. M aercks, str. 17—, 3 rys.
B a d a n ia h isto rii n a tu ra ln e j P łaszczy ń ca b u rak o w eg o . V I... G. N itsche i K.
M ayer, str. 94—, 6 rys.
B io lo g ia no w eg o S m uklika (H alictiee B ee) i szczegółow y opis jeg o paso»
żytów ... T. R ay m en t (po an g ielsk u ), str. 30— , 12 rys.
W p ro w a d z e n ie O śca k o ró w k o w eg o (A p h e lin u s m ali H a łd .) do sad ó w w B erlin — D ah lem o raz jego rozp o w szech n ien ie się n a teren ie B ran d en b u rg ii...
H . S ach tleb en i H . T hiem , str. 297— , 7 rys.
T u tk a rz ogonkow iec (R h y n ch ites p a u x illu s G erm .) ja k o sz k o d n ik sadu...
H . T hiem , str. 1—, 3 rys.
B a d a n ia n a d p lu sk w iak am i n a zbożach... W . T ischler, str. 193—, 3 tab l.
i 13 ry su n k ó w .
D o b io lo g ii A lp h ito b iu s o v atu s H rb st.... W . T ischler, str. 105—, 5 rys.
M in y H isp in ae z C o sta Rica. C zęść II... U h m a n n E., str. 61—, 1 tab l.
S k o czo g o n ek E n to m o b ry a em eraldica R ay m en t 1937 z V ictoria... H . Wo»
m ersley (po an g ielsk u ), str. 296—.
P o su w an ie się g ro n ó w k i k rzy żó w eczk i (P o ly ch ro sis b o tra n a Schiff.) w nie»
m ieckim o k ręg u u p ra w y w inorośli... Z illig H ., str. 81—.
J. R uszkow ski (P uław y)
Zaszczyta Rastenij ot W rieditelej (La D efense des Plantes), p ó źn iejsza na»
zw a Zaszczyta Rastenij (Plante Protection).
Jest to n a jb a rd z ie j ch arak tery sty czn e ro sy jsk ie w y d aw n ictw o p o w o jen n e, od»
zw ierciadlające k ieru n ek , p o zio m i n atężen ie p rac sp ecjaln y ch w p ew nym okresie ro z w o ju p a ń stw a i organizacji. W y d aw n ictw o to zo stało zap o czątk o w an e w r.
1924 p rzez Stałe B iuro W szech ro sy jsk ich Z jazd ó w E ntom o » F ito p ato lo g iczn y ch . P ro g ram jego p rzez d łu ższy o kres czasu b y ł n a stę p u ją c y : U staw o d aw stw o z d z ie d z in y o c h ro n y ro ś lin , S p raw o zd an ia z d zia ła ln o śc i, S p raw y o rg a n izacy jn e, K o m u n ik a ty n a u k o w e , D ro b n e n o ta tk i n a u k o w e , D ział k ry ty k i b ib lio g ra fic z n e j, K o resp o n d en cja.
W p rzy szło ści w p ro w a d z o n o p o z a tym d z ia ły : Z ja z d y i k o n fe re n c je ; Meto»
d y i te c h n ik a zw alczania, O c h ro n a ro ś lin zag ran icą, N e k ro lo g i, Ju b ileu sze.
P oszczególne ro czn ik i d zieliły się n a k ilk a (6—8 zeszytów ). O p raco w an ie arty k u łó w zw y k le b y ło zw ięzłe, treściw e, d ru k oszczędny, re fe ra ty liczne i sta»
ran n ie opracow ane.
T o m I z r. 1924 zaw ierał stro n ic 248,
„ II 1925—6 623,
„ H I „ 1 9 2 6 -7 551,
„ IV „ 1927—8 1022,
„ v
1928—9 729,„ V I „ 1929 591,
„ V II „ 1931
„ V III „ 1932 592.
O becnie p e rio d y k te n w y ch o d zi w form ie z b io rk ó w (sb o rn ik i), k tó re zostaw n ą o m ów ione w p rzyszłości.
J. R uszkow ski (P uław y) Trudy po zaszczycie rastenij (B ulletin o f Plant Protection). W y d aw n ictw o W szechzw iązkow ej A k a d e m ii N a u k R olniczych, a w łaściw ie ściślej jej In s ty tu tu O c h ro n y R oślin, w y ch o d zące w L en in g rad zie o d r. 1930. D o ro k u 1932 p u b lik a c ja ta w y szła w 5 tom ach, p rz y ty m k a ż d y po szczeg ó ln y zeszyt (o trzy m a n o 6) zaw ierał treść je d n o litą , a m ianow icie: S zarań czak i, E n to m o lo g ia ; M aszy n y do zw alczania sz k o d n ik ó w , In se k ty c y d y , S zkodliw e kręg o w ce, F ito p ato lo g ia.
O d ro k u 1932 w y d aw n ictw o to zo stało p o d z ie lo n e n a cztery serie: 1. Entos m ologia; 2. F ito p ato lo g ia; 3. Ś ro d k i i p rz y rz ą d y do zw alczan ia; 4. K ręgow ce.
W ro k u 1932 i 33 w y d a n o zeszyty o n astęp u jącej treści: S zarańczaki; W iniec (F ilo k se ra ), Z estaw ienie szk o d n ik ó w (cała P a le a r k ty k a ), K w ieciak ja b łk o w ie c , G ło w n ia , S zkodliw e kręgow ce.
J. R u szk o w sk i (P uław y)
Izw iestia Iiłstituta Z o o lo g ii i F itopatologii.
W y d aw n ictw o to zo stało zap o czątk o w an e w r. 1923 przez k iero w n ictw o Kur*
sów Z oologii Stosow anej i F ito p a to lo g ii p o d zm ien io n y m nieco ty tu łem . P otem w o b ec scen tralizo w an ia w szy stk ich p rac o zn aczen iu ogólniejszym , w y daw nictw o to p rz e ją ł K o m isariat R olnictw a, o d d a ją c je p o d k iero w n ictw o O B W (Wszech*
zw iązk o w eg o P o ro zu m ien ia d la w alki ze S z k o d n ik am i). W y c h o d z iło o n o w Lenin*
g rad zie, p o p rz e d n io tom am i i zeszytam i, potem zaś ty lk o zeszytam i. R edagow ane b y ło p rz e z K olegium R ed ak cy jn e P ro fe so ró w In s ty tu tu IZ IF , a n a treść jego skfa*
d a ły się prace n a u k o w o * badaw cze p ro feso ró w , a sp ira n tó w i stu d en tó w wymienio*
nej uczelni.
J. R u szk o w sk i (P uław y)
2. PO D R Ę C ZN IK I.
B o łd y re w W ., B uchheim A ., P o p o w P., S aw zdarg E., S w iry d en k o P., Tupi*
k o w W . Z asady ochrony roślin rolniczych przed szkodnikam i i c h o ro b am i. C z. 1.
'M o sk w a, 1936. Str. 774, rys. 363. (po ro sy jsk u ).
K siążka w yszła w w y d aw n ictw ie p a ń stw o w y m jak o p o d rę c z n ik przeznaczo*
n y d la w yższych sz k ó ł ro ln iczy ch . S k ład a się o n a z n astęp u jący ch 21 d ziałó w :
1. Z asad n ic za treść n a u k i o sch o rzen iach ro ś lin w jej ro zw o ju i wzajem*
n y m sto su n k u d o in n y c h d y scy p lin n a u k o w y ch .
2. Z asad n ic ze ty p y o rg an izm ó w zw ierzęcych, uszk ad zający ch u p ra w y ro h nicze lu b p o ży tec zn e ja k o tępiciele szk o d n ik ó w (znaczenie po ró w n aw cze ty ch g rup, ic h system atyczne i b io lo g iczn e ch arak tery sty k i).
3. S zczegóły b u d o w y i fu n k cji ży cio w y ch sz k o d n ik ó w ro ln ictw a o raz ich n ie p rz y ja c ió ł — d ra p ie ż n ik ó w i p aso ży tó w .
4. P o d staw o w e eta p y i szczegóły ro z w o ju sz k o d n ik ó w ro ślin ro ln iczy ch oraz ich w rogów .
5. S zczegóły ro zm n ażan ia się sz k o d n ik ó w ro ślin ro ln iczy ch oraz ich w rogów . 6. N ie k tó re szczegóły cyklu ro zw o jo w eg o sz k o d n ik ó w i ich w rogów . 7. W p ły w czy n n ik ó w k lim aty czn y ch n a ro z w ó j, ro zp o w szech n ien ie i ener*
gię życiow ą zw ierząt.
8. D y n am ik a sz k o d n ik ó w u p ra w ro ln iczy ch .
9. C h o ro b y ro ś lin p o w o d o w a n e przez w a ru n k i m eteo ro lo g iczn e o raz gle*
bow e.
10. C h o ro b y ro ś lin w y w o łan e p rzez ro ś lin y kw iatow e, b ak terie, prom ień*
czaki i filtru jące się w iru sy .
11. 'G rzy b y p aso ży tn icze ja k o p rz y c z y n y ch o ró b ro ślin . 12. D iag n o sty k a sch o rzeń ro ś lin ro ln iczy ch .
13. M e to d y zw alczan ia sz k o d n ik ó w ro ś lin ro ln iczy ch — zw ierząt o raz orga*
nizm ó w ro ślin n y ch — ich te o re ty c z n e p o d sta w y o ra z u z b ro je n ie techniczne.
14. B io lo g iczn a m e to d a zw alczania o rg an izm ó w u szk ad zający ch u p ra w y ro h nicze.
15. F izy czn o * m ech an iczn a m e to d a zw alczania szk o d n ik ó w . 16. C hem iczna m e to d a zw alczania.
17. M aszy n y sto so w an e d o chem icznego zw alczania szk o d n ik ó w i ch o ró b . 18. S tra ty p o w o d o w a n e przez sz k o d n ik i i c h o ro b y ro ślin rolniczych, 19. R ozw ój o c h ro n y ro ś lin w d aw nej R osji i ZSSR .
20. O c h ro n a ro ś lin p rz e d sz k o d n ik a m i w k ra ja c h k ap italisty czn y ch o raz jej p o d sta w o w e cechy w łaściw e.
21. Z a sa d y org an izacji w alk i ze szk o d n ik am i.
W y k a z piśm ien n ictw a p rzezn aczo n eg o d la „dalszego p o g łęb io n eg o przepra*
cow ania p o d sta w o w y c h d ziałó w p o d rę c z n ik a " zajm uje 10 stro n d ru k u i sk ład a się z sam ych dzieł ro sy jsk ich a u to ró w lu b tłu m aczeń w ażniejszych p rac o bcych.
J. R u szk o w sk i (P u ław y )
SigriansK i A ., D o b ro z ra k o w a T., N a u m o w N ., P o p o w S., S ig rian sk aja N ., S tep an o w K., L etow A ., C h o c h ria k o w M ., O sn ick a E., R o żd estw ien sk i N ., Fedo*
to w a T ., P a n telejew A . (re d a k to r) i inni. Podręcznik (P o so b ie) dla w alki ze szkód*
nikami i chorobam i roślin rolniczych. M oskw a, 1936. Str. 272, ry s. 95 (po ro sy jsk u ).
W y d aw n ictw o ro sy jsk ie p aństw ow e z „B iblioteki p rzo d o w n ik a (b rig ad ira)", o p raco w an e w fo rm ie p o p u la rn o * n au k o w ej p rzez z e sp ó ł „b ry g ad ę" dziew ięciu au*
to ró w w n a k ła d z ie 100.000 egzem p larzy . S k ład a się te n p o d rę c z n ik z dziesięciu d ziałó w , a m ianow icie:
1. O g ó ln e p o jęcie o szk o d n ik a c h i ch o ro b a c h ro ś lin ro ln iczy ch . 2. M e to d y zw alczan ia sz k o d n ik ó w i c h o ró b ro ś lin ro ln iczy ch .
3. Ś ro d k i chem iczne d o zw alczan ia sz k o d n ik ó w i ch o ró b ro ś lin ro ln iczy ch .
4. M aszy n y i a p a ra ty d o w alki ze sz k o d n ik a m i i c h o ro b am i ro ślin rolni*
czych.
5. W ażn iejsze sz k o d n ik i i c h o ro b y u p ra w zb o żo w y ch . 6. S zk o d n ik i z iarn a i jeg o p rz e tw o ró w w p rz ech o w an iu . 7. W ażn iejsze sz k o d n ik i i c h o ro b y u p ra w p rzem y sło w y ch . 8. W ażniejsze sz k o d n ik i i c h o ro b y są d u i w in n icy . 9. W ażn iejsze sz k o d n ik i i c h o ro b y w arzyw .
10. Ja k w in n o by ć zo rg an izo w an e zw alczanie sz k o d n ik ó w i c h o ró b ro ślin u p ra w n y c h w g o sp o d arstw ie k o lek ty w n y m (k o łch o zie) i p a ń stw o w y m (sow chozie).
W d o d a tk u p rz y k ła d o w e ob liczen ia ro b o c iz n y o ra z w y d ajn o ści a p arató w p rz y w y k o n y w a n iu ró ż n y c h prac z zak resu w alk i chem icznej.
J . R u szk o w sk i (P uław y) B au d y s E. Potas jako środek ochrony roślin. T łu m aczen ie z języ k a czeskie*
go p rz e z S. N o w ick ieg o . W arszaw a, 1936, str. 75 i 5.
K siążka w y szła w n a k ła d z ie tłum acza. N a p isa n a przez znanego fitopato*
lo g a n a u k o w c a i p ra k ty k a w y trzy m ała w sw ojej ojczy źn ie ju ż pięć w y d ań . Skła*
d a się o n a z n a stęp u jący ch d z ia łó w : 1) Z n aczen ie p o ta s u w w alce z c h o ro b am i n iep aso ży tn iczy m i. 2) P o tas ja k o śro d e k d o n iszczen ia chw astów . 3) Sole pota*
sow e w w alce przeciw k o ch o ro b o m g rzy b o w y m . 4) P o ta s ja k o śro d e k przeciw ko szk o d n ik o m zw ierzęcym .
T łu m aczo w i n ależ y się w dzięczność za p rz y sw o jen ie lite ra tu rz e polskiej dzieł*
ka w y p ełn iająceg o w ażn ą lukę, ja k ą b y ł b ra k k siążk i om aw iającej, pow ażnie, obiek*
ty w n ie, a d o stęp n ie w ażn ą spraw ę w p ły w u n aw o zó w p o m o cn iczy ch m in eraln y ch na zd ro w o tn o ść ro ś lin u p raw n y ch .
Je d n a k , ja k w idać z treści p rzy to czo n ej k siążk i n a u k a w tej dzied zin ie nie z d o b y ła jeszcze dostatecznej ilości m ateriałó w b y zasp o k o ić palące p o trz e b y prak*
ty k i rolniczej i w y czerp u jąco w y jaśn ić zależność sto p n ia z d ro w o tn o ś c i u p raw o d sto so w an ia n aw o zó w p o taso w y ch .
J . R u szk o w sk i (P uław y) A n d re je w N . Prakticzeskaja fitopatołogja (po rosyjsku). — „G osudarstw ien*
n o je iz d a tie lstw o “ . 1927.
K siążka p o w y ższa stan o w i p ra k ty c z n y p o d rę c z n ik fito p a to lo g ii, przeznaczo*
n y d la o só b p racu jący ch n a p o lu ro ln ictw a.
C ało ść k siążk i ro z p a d a się n a pięć części, p o św ięco n y ch poszczególnym za*
g ad n ien io m . T a k w ięc w p ierw szej części, noszącej c h a ra k te r w stępu, p o d a je a u to r o g ó ln e z asad y ro z p o z n a w a n ia c h o ró b ro ślin , zw racając p rz y ty m uw agę n a pię*
trzące się tu ta j, zw łaszcza d la laika, tru d n o śc i.
C zęść d ru g ą w y p e łn ia ją tab lice ch o ró b ro ślin , w liczbie d w u n astu . Stano*
w ią on e ro d z a j klucza, z k tó re g o czy te ln ik m oże o p ty czn ie, lu b lepiej p rz y pomo*
cy m ik ro sk o p u , o kreślić d a n ą c h o ro b ę. K ażd a z n ich o b ejm u je pew n ą liczbę cho*
ró b , z b liżo n y ch d o siebie sw ym z ew n ętrzn y m w y g ląd em , a często ró w n ież i pokre*
w ieństw em system atycznym . T a k w ięc je d n a zaw iera w so b ie rdze, in n a w szelkie plam istości, in n ą jeszcze b a k te rio z y itd . A u to r n ie p o p rz e s ta je p rz y ty m n a cho*
ro b a c h w y w o łan y ch p rzez g rz y b y , lecz w ró w n ej m ierze o m aw ia c h o ro b y spowo*
d o w an e przez b ak terie, przez p aso ży tn icze ro ś lin y kw iato w e, a także c h o ro b y wy*
10
w o ła n e za b u rz e n ia m i fu n k cjo n aln y m i, n p . ch lo ro zę, o raz te, k tó ry c h p rz y c z y n a n ie je st d o tą d d o stateczn ie w y jaśn io n a, np. m o zaik o w ato ść liści. P u n k t w yjścia d o p o sz u k iw a ń ro d z a ju c h o ro b y sta n o w i zaw sze ro ś lin a * żyw icielka. K ażd a z cho*
ró b p o sia d a d o k ła d n y sw ój opis makro» i m ik ro sk o p o w y , u m o żliw iający okre»
ślenie jej z d u ż ą d o z ą p ra w d o p o d o b ie ń s tw a ; p rz y k ażd ej z n ich p o d a n y je st k ró tk i o p is ś ro d k ó w zw alczania.
C zęść trzecia om aw ia w szystkie w ażniejsze fu n g ic y d y i m eto d y ich przy»
g o to w a n ia o raz sto so w an ia. W szy stk ie te p re p a ra ty u jęte są ró w n ież w tablice, p o d ając e sp o s o b y ich sp o rz ą d z e n ia z u w zg lęd n ie n iem ilości p re p a ra tu , p o trz e b n e j w d an y m w y p a d k u i p o łą c z o n y c h z ty m ko sztó w .
T a b lic tak ich m am y dw ie. J e d n a z n ich o m aw ia śro d k i u ży w an e w swej p ierw o tn ej form ie, n p . k w iat siarczan y , w a p n o ; d ru g a n ato m iast w ylicza prepara»
ty zło żo n e z k ilk u sk ład n ik ó w , n p . ciecz b o rd o s k ą .
C zęść czw arta zaw iera w so b ie w sk azó w k i d o ty czące ilościow ego oblicza»
n ia szk ó d w y w o łan y ch p rz e z d a n ą ch o ro b ę, a ta k ż e p o d a je m eto d y przeprow a»
d z a n ia b a d a ń n a o b ecn o ść p aso ż y tn ic z y c h g rz y b ó w w ziarn ie lu b m ące. U waża»
jąc ocen ian ie stra t „na o k o “ za n ie d o stateczn ie d o k ła d n e , a u to r p o d a je m eto d y , p o zw alające obliczyć p ro c e n t ro ś lin p o ra ż o n y c h o raz sto p ie ń p o ra ż e n ia . D o tego o statn ieg o celu ra d z i a u to r p o słu g iw ać się skalam i, u ło ż o n y m i na p o d o b ie ń s tw o 5»stopniow ej, a p rzezn aczo n ej d la rd z y skali E rik so n a.
D o ść szczegółow o o m ó w io n e z o sta ły m e to d y e k sp e rty z y zia rn a i m ąki za»
nieczyszczonej d om ieszką p a so ży tn iczy ch g rzy b ó w , a m ianow icie śnieci, sp o ry szu , F u sariu m i O o sp o ra v erticillo id es.
C zęść p iąta zaw iera w sobie ta b e lę m iar i w ag, ta b elę k o n cen tracji fungicy»
d ó w w zależności o d lic z b y sk ła d n ik ó w , w y k az lite ra tu ry pośw ięconej fito p a to lo g ii o raz spis in sty tu cy j i o só b , zajm u jący ch się p rak ty czn ie zw alczaniem
ch o ró b ro ślin . K . P rą d z y ń s k a (Ł ódź)
L ubicz » N ie z a b ito w sk i E. K lucz d o o zn aczan ia zw ierząt ssących P olski.
Z eszy t I K lucza d o ozn aczan ia zw ierząt k ręg o w y ch P o lsk i. Str. 124, rys. 19. Kra»
ków , 1933.
N a k ła d e m K o ła P rz y ro d n ik ó w U czn ió w U n iw e rsy te tu Jag iello ń sk ieg o wy»
szło d ru g ie w y d a n ie części pierw szej k o m p letn ie ju ż w yczerpanego, a n iezb ę d n eg o d la k ażd eg o p rag n ąceg o się zap o zn ać z k ra jo w ą fa u n ą d zieła. W y d a n ie d ru g ie zo»
stało całkow icie p rz e ro b io n e i p o w ięk szo n e p rzez A u to ra tejże części w w y d a n iu pierw szym , p ro fe so ra U n iw e rsy te tu P o z n a ń sk ie g o na p o d sta w ie w ielo letn ich wła»
sn y c h i in n y c h b a d a c z y p o lsk ich i zag ran iczn y ch b a d a ń . K siążka ta w y p ełn ia do»
tk liw ą lu k ę w piśm iennictw ie p rz y ro d n ic z y m dając je d n o cz eśn ie ta k ciekaw e przy»
czy n k i n a u k o w e ja k w y k azan ie, iż p o sp o licie w y stęp u jąca w k ra ju w m ieszkaniach m ysz sta n o w i o d rę b n y g atu n ek i o d m ian ę o d m yszy w y stęp u jącej w zabudow a»
n ia c h m ieszk aln y ch w zach o d n iej E u ro p ie . G a tu n k o w i tem u A u to r n a d a ł n azw ę M y sz p o ls k a (M us spicilegus p o lo n ic u s N ie z a b ito w sk i). D rugim ciekaw ym n o v u m je s t o d m ian a w iew ió rk i w y o d rę b n io n a przez W . U d z ie lę d la W ileń szczy zn y — S ciurus v u lg aris v iln en sis. K lucz jest z a o p a trz o n y spisem „w ażniejszych“ p rac od»
no szący ch się do fa u n y zw ierząt ssących ziem P o lsk i n a 10 stro n icac h o raz sko»
ro w id zem n a z w łaciń sk ich i polskich.
J. R u szk o w sk i (P uław y)
M o k rzeck i Z. K lucz do oznaczania chorób i szkodników tytoniu występu;
jących na plantacjach w Polsce z w yłączeniem kręgow ców i w p ływ ów atmosfe;
rycznych. „D o św iad czaln ictw o ty to n io w e ". Z eszy t 1. Str. 63. W arszaw a, 1934.
N a k ła d e m Polskiego M o n o p o lu T y to n io w eg o u k a z a ła się sp o d p ió ra znane;
go specjalisty, p ro fe so ra S zk o ły G łów nej G o sp o d a rstw a W iejskiego książka, sta;
rająca się, zresztą z p o w o d zen iem , w zw ięzłej i d o stęp n ej fo rm ie o b ją ć n ajw ażn iej;
sze zjaw iska c h o ro b o w e o b serw o w an e n a p o lsk ich p lan tacjach ty to n io w y c h . N ie p re te n d u ją c y n a w y czerp u jące w yjaśnienie w szystkich m ogących n asu w ać się p lan ; ta to ro w i w ątpliw ości, p o d rę c z n ik te n p o staw ił sobie za zad an ie „służyć do pierw ; szego zo rie n to w a n ia się, z jak im szk o d n ik iem lu b c h o ro b ą m a do czy n ien ia“ go;
sp o d a rz lu b in s tru k to rz y ro zrzu cen i p o ró ż n y c h g łu ch y ch zak ątk ach i n ie m ający an i o d p o w ied n ieg o p rz y g o to w a n ia w ty m k ie ru n k u , a n i m ik ro sk o p u , an i naw et d o b re j lu p y , k tó rz y je d n a k zm uszeni są n arazie, zanim o trzy m ają w sk azó w k i z cen;
trali, zo rien to w ać się w istocie c h o ro b y i p o d a ć śro d e k z arad czy p la n ta to ro w i.
„K lucz o b ejm u je o k o ło setki ch o ró b i sz k o d n ik ó w ro ślin y ty to n io w e j, k tó ry c h n azw y po lsk ie i łacińskie p o d a n e są w tekście i w sk o ro w id zach . Jest o n p o d z ie ; lo n y na następ u jące części: u szk o d zen ia i c h o ro b y siew ek, u szk o d zen ia i ch o ro b y ro ś lin w y sad z o n y c h n a plan tacjach .
J. R uszkow ski (P uław y) W ard le R. A . The problem s o f A p p lied E ntom ology [P ro b le m a ty ento m o ; logii s to so w a n e j]. „M anchester U n iv e r. P ress“ . T . X II, str. 587, 1 tab l., 31 rys.
(W ed ł. ref. „R ep o rts on A p p lie d E n to m o lo g y “ T . IV , N r. 2).
Pierw sza część książki o m aw ia t.zw . „p ro b lem y o g ó ln e“ w y d zielając poszczę;
gólne lepiej w o statn ich latach ośw ietlane kw estie bez jak ieg o k o lw iek specjalnego sy stem u : 1) B ro n ien ie się g o sp o d arzy , 2) p rz e sz k o d y klim atyczne, 3) tro p izm y , 4) ch o ro b y , 5) p aso ż y ty i d rap ieżn ik i, 6) te o ria in sek ty cy d ó w , 7) tru c iz n y ż o łąd k o w e, 8) in se k ty c y d y k o n tak to w e, 9) fu m ig an ty o raz in se k ty c y d y kom binow ane, 10) w p ły w k u ltu ry .
D ru g a część o b ejm u je p ro b le m a ty lo k aln e, d o tą d jeszcze nie p o d aw an e w lite ra tu rz e : 11) A z ja P o łu d n io w o ; w sch o d n ia, 12) K raje śródziem nom orskie, 13) Z a c h o d n ia A fry k a o raz A m e ry k a Ś ro d k o w a, 14) E u ro p a P ó łn o c n o ; zachodnia, 15) R ó w n in y E urazji, 16) A m e ry k a P ó łn o cn a, 17) A m ery k a P o łu d n io w a , P o łu d ; n io w a A fry k a , A fry k a Ś ro d k o w a i W sch o d n ia, 18) H aw ai o raz A u stralia, 19) D e;
zy nfekcja, 20) O c h ro n a m iejscow ości (K w a ra n ta n n a ). T rzecią część stan o w i o bszer;
n a b ib lio g ra fia z 1400 ty tu łó w . j_ R uszkow ski (P uław y)
3. P O JE D Y N C Z E PUBLIK A C JE.
C o o k W . C . A bioclim atis Zonation for studying the econom ic Distribution o f injurions Insects. (Z naczenie o b szaró w b io k lim aty czn y ch d la b a d a n ia zasięgów o w ad ó w szk o d liw y ch ) „E cology“ T . X, N r. 3, str. 282—293, 3 rys. B ro o k ly n , N .Y . ro k 1929. (Z ref. w „R ep o rts o n A p p lie d E n to m o lo g y “ , t. IV , z. 2).
A u to r ro z ró ż n ia p o jęcia o b sz a ru system atycznego lu b g eograficznego ro z;
m ieszczenia g a tu n k u o d o b sz a ru g o sp o d arczeg o (o b szaru szk o d liw o ści). W każ;
d y m z n ich m ogą b y ć p rzerw y , w y sp y itp . P o d n o szen ie się n a p rz y k ła d częste lu b o p a d a n ie te m p e ra tu r p o n a d p ew n e granice m oże w aru n k o w ać zn ik an ie p ew n y ch g a tu n k ó w w lo k a ln y m bioklim acie.
12
O b sz a ry n o rm aln ej m asow ości (n o rm al ab u n d a n c e ), gdzie szk o d n ik a trze*
b a zw alczać co ro k u i gdzie liczeb n o ść jeg o o g ran iczają je d y n ie p aso ży ty . O b szary p rzy p a d k o w e j m asow ości (occasional a b u n d a n c e ), stale nielicznie zam ieszkałe przez d a n y g atu n ek , u trzy m y w an y zw ykle w k a rb a c h p rzez czynniki klim atyczne i paso*
żyty. O b sz a ry m ożliw ej m asow ości (p o ssib le a b u n d a n c e ), w k tó ry c h m asow y po*
jaw m oże mieć m iejsce je d y n ie w w y p a d k u p rzesied len ia się sz k o d n ik a z o b sz a ru p o p rzed n ieg o .
W o ry g in a ln y c h sw ych p racach a u to r stara się znaleźć zależność p o m ięd zy w aru n k am i k lim atycznym i, a m n o żen iem się p ew n y ch g atu n k ó w i u m ożliw ia wy*
k o rzy sty w an ie n aw et frag m en tary czn y ch d a n y c h o p o jaw ach sz k o d n ik ó w d la celów staw iania p ro g n o z , d o czego d o tą d d o c h o d z o n o je d y n ie d ro g ą p o w ażn y ch b a d a ń la b o ra to ry jn y c h . j R uszkow ski (P u ław y )
J. C h u g u n in . Testing pyrethm m as a means o f codling moth control. [W y*
n ik i b a d a n ia p y re th ru m p rzeciw k o ow oców ce ja b lk ó w c e ]. P o ro sy jsk u . „P lan t P ro te c tio n “ N r. 13, str. 73—75. L en in g rad , 1937 r.
P ro szek p y re th ru m zaw ierający 1,14% p y re th ry n y w ilości 900 gr. zalew ano 2,5 It. n afty , po zo staw iając gp ta k przez d w a ty g o d n ie. P rz y tej n ied o stateczn ej za*
sadniczo ilości n a fty ro lę e m u lg ato ra w y p e łn ia ł sam p ro szek . D o d o św iad czeń b ra n o : 1 cm3 m ieszaniny p ro s z k u z n aftą n a 1 It. w o d y , co o d p o w ia d a ło + 0,00035%
zaw artości p y re th ry n , 2 cm 3 n a 1 It. (+ _ 0,0007% p y r.) i 5 cm 3 n a 1 It.
(_+ 0,00175% p y r.). D o zb ełtan ej m ieszaniny d o lew an o w o d ę do chw ili otrzyma*
nia em ulsji, p o czym ją ro zcień czan o w o d p o w ie d n ie j ilości w o d y . K ażd ą kon*
centracją o p ry sk a n o 5 drzew , a 3 p o z o sta w io n o d la k o n tro li.
O p ry sk iw an o w okresie m asow ego sk ład an ia jaj drugiej generacji o raz n a p o c zątk u w y lęg an ia się z nich gąsieniczek, tra k tu ją c p y re th ru m jed n o cz eśn ie jak o śro d ek ja jo b ó jc z y i la rw o b ó jc z y . W y n ik i o b liczan o p o z b io rze ow oców analizu*
jąc n a ro b aczy w o ść całego z b io ru z k ażd eg o drzew a.
Ś red n i p lo n z w szy stk ich o p ry sk iw an y ch d rzew d a ł w p o ró w n a n iu do kon*
tro li 22 kg p rz y b y tk u n a je d n o drzew o ow oców zd ro w y ch , a liczba ow oców ro*
b aczy w y ch sp a d ła o 434. W przeliczen iu n a 1 h a sa d u (150 drzew ) p rz y cenie to n n y ja b łe k z d ro w y ch 900 rb . i ro b aczy w y ch 300 rb . je d n o k ro tn e o p ry sk an ie drzew (zm niejszenie się sto p n ia ro b aczy w ien ia ok. 50% ) oszczędza 2000 rb.
(3,3 to n n ).
W ażn y m ró w n ież jest stw ierd zen ie, że p ro s z e k p y re th ru m zm ieszany z n aftą p ó ł n a p ó l m oże b y ć p rz e ch o w y w an y i tra n sp o rto w a n y .
J. R u szk o w sk i (P uław y) S e rd y u k o v P. Results o f w idespread distribution o f A p h elin u s mali as a means of Eriosom a lanigerum control in the N orth Caucasus. [W y n ik i m asow ego ro zsied lan ia O śca k o ró w k o w eg o przeciw k o K orow ce w ełnistej na P ó łn o c n y m Kau*
k a z ie ], „ P lan t P ro te c tio n “ N r. 13, str. 69—71. L en in g rad , 1937 r.
P ró b y ak lim aty zacji O śca k o ró w k o w e g o n a K aukazie P ó łn o c n y m rozpoczę*
to w r. 1932 w m. G ro z n y j. D o sk o n a le zim ując d aw ał on p o 9 g eneracyj rocznie i z d ra d z a ł zn aczn ą ak ty w n o ść ro zp o w szech n iając się sam oistnie w p ro m ien iu 2—3 km . rocznie.
.W io s n ą r. 1935 p la n o w a akcja ro z p ro w a d z iła p aso ży ta n a ogólnej przestrzec n i 705 h a sad ó w . W ro k u n astęp n y m akcja S łu żb y K w a ra n ta n n y z a o p a trz y ła w koc ło n ie O śca w szystkie o g n isk a K o ró w k i. O becność p aso ży ta stw ierd zo n a z o s ta ła ‘we w szystkich 99 b a d a n y c h sad ach o og ó ln ej p rzestrzen i 1701 ha. S tw ierd zo n o p o za ty m w y p a d k i p asyw nego p rzen o szen ia się O śca z w iatrem n a odległość do 25 km.
W ciągu 2—3, rzadziej ju ż w je d n y m ro k u O siec tęp ił w 80—9 5 % K o ró w k ę, k tó ra ro zm n ażała się in tesy w n ie zaledw ie w io sn ą i na p o c zątk u lata. W o b ec tego nie zach o d zi p o trz e b a ja k niegdyś 6 —10 k ro tn eg o stosow ania w alki chem icznej, kosztującej o k o ło 29 ru b li n a 1 h a sad u . U ro d z a j drzew w sadzie zafelin izo w an y m p o d n ió s ł się o 30%, p o z a tym znacznie zw iększyły się p rz y ro sty p ę d ó w (na 15,4 cm). S um ary czn y efekt fin an so w y n a całym ob szarze 1771 h a o b liczo n o n a 531.000 ru b li nie licząc oszczędzenia 53 .130 dni ro b o czy ch .
J. R uszkow ski (P uław y) M atk o v sk y S. N e w achievem ents in the control o f Bruchus pisorum L. [N oc w e zabiegi p rz y zw alczaniu S trąkow ca g ro c h o w e g o ], „P lan t P ro te c tio n “ . N . 13, str. 83—86, 1 ta b e la . L cnigrad, 1937 r
S trąkow iec g ro ch o w y jest jed n y m z n ajp o w ażn iejszy ch sz k o d n ik ó w g rochu n a o grom nym ob szarze pań stw a S ow ietów , o bejm ującym K rym , K aukaz, R zeczpos sp o litą T a ta rsk ą i B iało ru sk ą. S zczególnie je d n a k silnie cierpią o d tego szk o d n ik a step y U k ra in y , gdzie s z k o d y w o statn ich latach z tego p o w o d u w a h a ły się o d 30 do 60% , d o ch o d ząc czasem d o 97% , w o b ec czego S trąkow iec g ro ch o w y k o m pletnie p a ra liż u je tam szerzenie się u p ra w y g ro ch u m ającej w szelkie w id o k i p o w o d zen ia.
P rzy g o to w u jąc p la n o w ą akcję o p a n o w a n ia sz k o d n ik a stw ierd zo n o , iż naj*
b ard ziej ra c jo n a ln a m eto d a, ja k ą jest fum igacja ziarn d w usiarczkiem w ęgla nie daje z ad aw alający ch w yników . P odgrzew anie ziarn do 45—55° R. w ciągu dw u godzin jest z b y t żm udne.
W o b e c tego p o sta n o w io n o dąży ć do zabezpieczenia z iarn a p rzed sz k o d n b kiem w p o lu , nie w p rzech o w aln iach .
P o stw ierd zen iu w b a d a n ia c h w stępnych, że w p ó ź n y c h siew ach w io sen n y ch g ro ch u (5— 17. IV w w a ru n k ach O d esy ) p raw ie w szystkie strąkow ce (97,8% ) są w stadium larw y w okresie zb io ru zia rn a (około 1.V II) i że sam ice w ychodzące z ziarn w sierp n iu m ają n ied o k ształco n e ja jn ik i z d ecy d o w an o w ysiew ać p o w tó rn ie w tym że ro k u g ro ch o trz y m a n y z pierw szego p lo n u zarażo n eg o ziarna. P rz y za*
ch o w an iu w szystkich z asad racjo n aln ej u p ra w y o trzy m an o p rz y ty m p lo n nie ustę*
p u ją c y w io sen n em u lecz w o ln y o d szk o d n ik a.
W obec tego stosow anie p o d w ó jn y ch term in ó w siew u g ro ch u okazało się skutecznym sp o so b em zw alczania strąkow ca. P ierw szy w czesny siew w io sen n y wy*
n o si p rz y ty m 0,01 p o trz e b n e g o g o sp o d a rstw u z a so b u ziarna. N a d ru g i siew wy*
k o n y w a n y o d 20 czerw ca d o 10 lipca, o b o w iązk o w o na ugorze, zużyw a się ko*
niecznie cały p lo n p o c h o d z ą c y z siew u w io sen n eg o , je d y n ie u zu p ełn iając go w ra*
zie p o trz e b y ziarnem starszym . P o d w u latach m o żn a w rócić z n o w u d o daw nych term in ó w siew ów , w racając do d w u k ro tn e g o siew u d o p ie ro w razie zw iększenia się liczb y szk o d n ik a.
O d m ian y d o jrzew ające w ciągu 80 d n i p o z w a la ły n a p o d w ó jn y w ysiew . J. R uszkow ski (P uław y)
14
B ra n d e n b u rg E. D ie H erz = und T rockenfäule der Rüben und ihre Ver=
hütung. [Z g o rz e l liści sercow ych i su ch a zgnilizna k o rz e n i]. B iologische R'eichsans stalt fü r L an d s u n d F o rstw irtsch aft, F lu g b la tt N r. 150. B erlin —• D ah lem , 1937 r.
Je s t to je d n a z n ajstarszy ch ch o ró b b u ra k ó w cu k ro w y ch i pastew n y ch , któ*
ra n ie k ie d y m oże w y rząd zać w ielkie szk o d y . Z ależn ie o d w p ły w ó w atm osferycz*
n y c h i o d sto p n ia zarażen ia g leb y m oże c h o ro b a w y stąp ić ju ż w lipcu. Liście sers cow e, k tó ry c h o g o n k i b ru n a tn ie ją są zatrzy m y w an e w sw ym ro z w o ju , ż ó łk n ą i w krótkim czasie usy ch ają. Liście zew n ętrzn e z ach o w u ją n a o g ó l zw y k łą barw ę, jeżeli je d n a k c h o ro b a w y stęp u je silnie, in n e liście ró w n ież w ię d n ą i usychają.
G ó rn a część k o rz e n i b u ra k ó w cu k ro w y ch p o d le g a ró w n ież c h o ro b ie : przy*
b iera k o lo r b ru n a tn o szary . U b u ra k ó w p astew n y ch m iejsca p o ra ż o n e w y stęp u ją n a częściach n ad zie m n y ch k o rz e n ia i n ieraz p rz e n ik a ją g łę b o k o , ta k że cały b u ra k p rzep ad a.
S usza sp rz y ja ro z w o jo w i ch o ro b y , jeśli zaś w p o rę sp ad n ie deszcz, c h o ro b a m oże b y ć p o w strzy m an a w ro z w o ju , b u ra k i w te d y ro s n ą z n o w u i w y tw arzają nos w e liczne liście, zw ykle je d n a k m ałe.
S tra ty w y w o łan e p rzez c h o ro b ę m ogą by ć znaczne. W razie silnego w ystąs p ien ia c h o ro b y cały z b ió r liści m oże przep aść. C u k ro w o ść b u ra k ó w ch o ry ch też znacznie sp ad a.
D łu g i czas p rz y c z y n a c h o ro b y nie b y ła zn an a. W o statn ich latach d o p ie ro stw ierd zo n o , że c h o ro b ę w y w o łu je b ra k b o r u w glebie. O k a z a ło się bow iem , że dla n o rm aln eg o ro z w o ju b u ra k ó w i w ielu in n y ch ro ślin , o p ró cz zn an y ch dotychs czas sk ład n ik ó w , b o r jest n ie z b ę d n y . W przeciw ieństw ie d o in n y c h sk ła d n ik ó w b o r d la ro z w o ju b u ra k ó w p o trz e b n y je st w b. m ałych daw k ach . W razie b ra k u b ó ru , w y stę p u ją ch arak tery sty czn e o b ja w y ch o ro b y , p o d o b n e do o b jaw ó w pow os d o w an y ch przez b ra k in n y c h sk ła d n ik ó w chem icznych. C h o ro b a w y stęp u je na g lebach łatw o w y sy ch ający ch i m ających zresztą d la u p ra w y b u ra k ó w w ystarczająs co n e u tra ln y , a n aw et alk aliczn y o d czy n .
N a ziem iach k w aśn y ch c h o ro b a nie w y stęp u je.
B o rak s sto su je się ja k o tech n iczn y B o rak s w ilości 15—20 kg. n a h a, (lu b 10 fu n tó w n a m orgę), alb o kw as b o rn y w ilości 10— 14 kg. na ha. N ajlep sze dzia*
ła n ie o trzy m u je się, g d y b o r je s t d a n y k ró tk o p rz e d siew em lu b zaraz po wzej*
ściu p ierw szy ch ro ślin . B o r p o w in ie n b y ć ro z s y p a n y ró w n o m iern ie , najlepiej zmie«
szać b o ra k s z piaskiem lu b sztucznym naw o zem nie zaw ierającym am o n iak u . W handlu z n a jd u je się obecnie su p e rfo sfa t z dom ieszką 5% b o ra k s u (B or. » Super*
p h o sp h a t). R ozsypyw ać go n a le ż y w ilości 300 — 400 kg. n a ha, albo 1,5—2 c tn r .n a m orgę. Jeżeli n a w io sn ę z ja k ich k o lw iek p o w o d ó w b o r nie b y ł d an y , to m o żn a d o d a ć go w ciągu lata, najm niej n a ty d z ie ń p rz e d p ojaw ieniem się pierw szych o b jaw ó w c h o ro b y . P e łn y sukces m o żn a je d n a k otrzym ać przez n aw o żen ie wcze*
sną w io sn ą. J a k d łu g o b o r w glebie działa n a ro ślin y , nie je s t jeszcze w y jaśn io n e.
Z . Z w eig b au m ó w n a (P uław y) A . W in k elm an , W . H o lz u n d R. Jaen ich en . Beiträge zur B io lo g ie und Bes kämpfung des A pfelschorfes (Fusicladium dendriticum (W allr.) Fckl. [P rz y c z y n k i do biologii i zw alczania s tru p o s z a ] , III M itteilung. „ Z e n tra lb la tt fü r B akteriologie“
11 A b t., B d. 96 N . 9/12. B erlin, 1937.
B a d a n ia n a d d o jrzew an iem asco sp o r V e n tu ria in eq u alis p rzep ro w a d z o n e W o k o licach B erlin a (Z ossen) i K om orze ow ocow ej n iz in y Ł ab y w y k azały , że doj*
rz e w a ją one w k o ń c u m arca. L ot pierw szych a sco sp o r w Z o ssen o b serw o w an y b y ł 1—3. IV . P o tym , p o siln y ch deszczach liczne z a ro d n ik i chw y tan o p o m ięd zy 15—20. IV., a n astęp n ie p o m ięd zy 10—25 m aja. O statn ie a sco p o ry z n ale zio n o w p o czątk ach czerw ca. Pierw sze k o n id ia n a p u ła p k a c h o b serw o w an o 9.V. N a d Ł abą lo t p ierw szy ch z a ro d n ik ó w o b serw o w an o 30.111., a k o n iec lo tu w ró ż n y c h miej«
scow ościach n o to w an o w k o ń cu k w ietn ia lub w połow ie m aja.
S pecjalne b a d a n ia w y k o n a n o n a d zakażeniem drzew ek szlach etn y ch jabło«
ni zaro d n ik a m i w o rk o w y m i V en tu rii. W ty m celu b ra n o a sco sp o ry z ró ż n y c h od«
m ian ja b ło n i i k o m b in acją ty ch z a ro d n ik ó w z a ra ż o n o liście ró żn y ch o d m ian jed«
n o ro c z n y c h szlach etn y ch drzew ek. N a jo d p o rn ie jsz a o k azała się o d m ian a Prinzen«
apfel. N a o g ó ł zao b serw o w an o silniejsze p o rażen ie danej o d m ia n y ja b ło n i zaród«
n ik am i p o c h o d zący m i z tej sam ej o d m ian y , niż z innej.
Z ak ażen ie zaro d n ik a m i k o n id ia ln y m i nie w y k azało ta k w ielkich różnic w p o ra ż e n iu od m ian . R ó żn icy p o m ięd zy zakażeniem zaro d n ik a m i z ow oców i z li«
ści nie z au w ażo n o . W p ó ź n y m lecie zd o ln o ść z arażan ia k o n id ió w z liści m alała, ta k sam o w k o ń c u jesien i zm n iejszała się zd o ln o ść z arażan ia k o n id ió w z ow oców .
W b re w d o ty ch czaso w y m tw ierd zen io m , że w pierw szej infekcji k o n id ia Fu«
siclad iu m n ie o d g ry w a ją ro li i o p ierając się n a tw ierd zen iu S alm ona, że stru p y n a je d n o ro c z n y c h p ęd a c h ja b ło n i i p lam y n a ok ry w ach p ąk ó w w y d a ją w cześniej k o n id ia niż tw o rz ą się asc o rp o ry V en tu rii, p rz e p ro w a d z o n o obserw acje, k tó re da«
ły co n a stę p u je : w o k o licach B erlin a stru p o sz n a gałązkach w y stąp ił n a odm ianie V irg in isch e R o sen ap fel i ju ż 22. II. w y tw o rz y ł p ierw sze k o n id ia . W nizin ie Ł ab y o b serw o w an o k o n id ia 3.III. n a 6 o d m ian ach (m ięd zy in n y m i B o ik en , B o sk o o p , B ism ark). P o tym , w czasie lo tu asco sp o r ch w y tan o ró w n ież pierw sze k o n id ia . W o b ec po w y ższeg o w y ła n ia się k o n iecz n o ść zw ró cen ia uw agi n a w cześniejsze op ry sk iw an ia jab ło n i silniejszą k o n c e n tra c ją cieczy.
O p ry sk iw an ie d rzew w Z o ssen nie m o g ło b y ć z p o w o d u deszczów wyko«
n a n e w czasie najliczniejszego lo tu z a ro d n ik ó w . In fek cja n astęp u je b a rd z o szyb«
k o i o p ó ź n io n e p ry sk an ie pow strzy m ać jej nie m oże. W k ażd y m b ą d ź razie 3 opry«
skiw ania, w y k o n a n e 6—7.IV ., 21—22.IV. i 27.IV . (p ąk i k w iato w e zaczęły się o tw ierać I3.V .) d a ły w ielk ą zniżkę ow oców p o ra ż o n y c h w sto su n k u do niepry«
sk an y ch .
O p ry sk iw a n ia w y k o n a n e w nizin ie Ł ab y ró w n ież w y k azały , że jeżeli nie w y k o n am y o p ry sk iw a n ia w czasie p ierw o tn ej infekcji, to p ó źn iejsze opryskiw a«
n ia n ie p o w strzy m ają w y stąp ien ia F usicladium .
P o n iew aż lo t z a ro d n ik ó w b a rd z o łatw o d a je się zao b serw o w ać na zebra«
n y c h liściach, m o żn a w o d p o w ie d n im czasie w y k o n ać 3 o p ry sk iw an ia p rz e d kwit«
nieniem ja b ło n i co w p ły n ie n a p o w strzy m an ie infekcji.
'G d y b y się u d a ło o p ry sk iw an ie w y k o n ać w czasie n ajsilniejszego lo tu za«
ro d n ik ó w , w te d y w y sta rc z y ło b y je d n o o p ry sk iw an ie. Z e w zg lęd u je d n a k n a wa«
h a n ia w locie z a ro d n ik ó w u zale żn io n e o d ró ż n y c h w a ru n k ó w zew nętrznych, jak rów nież ze w zględu n a szybki w zro st liści, trz e b a w y k o n ać 3 o p ryskiw ania, ta k a b y w całym okresie lo tu z a ro d n ik ó w b laszk a liściow a b y ła cieczą p o k ry ta .
D o św iad czen ia n a d w pływ em n aw o żen ia p rz e p ro w a d z o n e n a dziczkach
16
w w azo n ach w y k a z a ły w p ły w a z o tu n a silniejsze p o rażen ie F usicladium . Nawo*
zenie p o taso w e zm n iejszy ło p o rażen ie. z Z w eig b au m ó w n a (P uław y) W . H o lz . E in flu ss des L ichtes au f P e rith e z ie n b ild u n g v o n V en tu rfa ine=
q u a lis A d e rh o ld . W p ły w św iatła n a tw o rzen ie o to czn i V en tu ria in eq u alis A d e rh o ld . „ Z e n tra lb la tt fu r B ak terio lo g ie". II. A b t. B d. 95 N . 21/26. B erlin, 1937.
N o rm a ln e otocznie V e n tu ria in eq u alis tw o rzą się w p rz y ro d z ie n a o p ad ły ch liściach n a g ó rn ej ich stro n ie. T o n a p ro w a d z iło n a w n io sek , że w y sy p y w an ie się z a ro d n ik ó w m a k ie ru n e k g eo tro p iczn ie u jem ny.
N ie n o rm a ln e otocznie V e n tu ria in eq u alis b y ły obserw ow ane p o raź pierw*
śzy w r. 1934 n a liściach ja b ło n i um ieszczonych w w azo n ach i p o z o sta w io n y c h na p rzezim ow anie O k azało się, że n a ty c h liściach, k tó re b y ły w ystaw ione n a słońce, n ig d y nie w y tw arzały się n ien o rm aln e otocznie, a ty lk o n a ty ch , k tó re b y ły prze*
chow ane w ciem ności.
N a stę p n e d o św iad czen ie w y k o n a n o w te n sp o só b , że p o ło w ę liścia ja b ło n i um ieszczono g ó rn ą s tro n ą d o św iatła, a p o ło w ę d o ln ą stro n ą d o św iatła. Liście b y ły przech o w y w an e w w a ru n k a c h n o rm aln y ch , n a dw orze. O k azało się, że w m arcu zaró w n o n a d o ln ej, ja k i na g ó rn ej stro n ie liści w y tw a rz a ły się na otocz*
n iach „w y ro stk i“ zw ró co n e d o św iatła.
P o za ty m w listo p a d z ie um ieszczono 40 liści w sk rz y n k a c h i p rz y k ry to 3 cm. ziem i. Z ty ch liści n ie k tó re co d zien n ie, in n e co ty d z ie ń p o d d a w a n o d ziałan iu św iatła n a przeciąg 20 m in u t. O k a z a ło się, że n a ty ch liściach, k tó re p rzez cały czas p rz y k ry te b y ły ziem ią w y tw o rz y ły się otocznie n ien o rm aln e, n a ty ch , k tó re b y ły n aśw ietlan e raz n a ty d z ie ń w y tw o rz y ło się ty lk o k ilk a n ie n o rm aln y ch otocz*
ni, n a liściach co d zien n ie n aśw ietlan y ch p rz e z 20 m in u t otocznie b y ły zu p ełn ie n o rm a ln e : „ w y ro stk i“ sk iero w an e b y ły do św iatła.
Z pow yższego w y n ik a, że d o n o rm aln eg o w y tw o rzen ia się o to czn i niewiel*
kie ilości św iatła w y starczają, lecz że św iatło jest n iezb ę d n e.
W ielopostaciow ość p eritheciów V e n tu rrii uw idoczniła się w dalszych do*
św iad czen iach : w p o ło w ie listo p a d a um ieszczono liście ja b ło n i w ciem nym po*
m ieszczśniu w tem p. 6,5° w atm osferze w ilgotnej. D n ia 21.1 i 18.11. o k azało się, że w y ro stk i na oto czn iach w y tw o rz y ły się n ien o rm aln ie, w ró żn y ch k ieru n k ach , n ie k tó re ro zw in ięte b y ły z a ró w n o k u górze, ja k i k u d o ło w i, otocznie przezim o*
w ane w ciem ności b y ły n ie n o rm a ln e . z Z w eig b au m ó w n a (P u ła w y ) E. R iggert u n d H . G o ffa rt. Zur Frage der K ohlfliegenbekäm pfung an der W estküste Schlesw ig — H olstein . [P rz y c z y n e k do zw alczania śm ietki kapuścia*
n e j] , „Zeit. f. P fla n z e n k ra n k h e ite n ...“ B a n d 47, S tu ttg art, 1937 r.
P raca je st sp raw o zd an iem z 2 letn ich d o św iad czeń n a d zw alczaniem Hyle*
m y ia brassicae (ro k 1934 i 1935) w M arsch, głó w n y m o ś ro d k u u p ra w y k ap u sty , w o k ręg u Schlesw ig — H o lste in .
S m ietka w o statn ich latach w y rz ą d z a ła ta m d uże szk o d y , z aró w n o w p o lu , ja k i n a ro z sa d n ik a c h . (W ro k u 1934 pierw sze ja ja z a o b serw o w an o ró w n o cześn ie 2.V. n a ro z s a d n ik u i w p o lu ). C h o d z iło g łó w n ie o w y p ró b o w a n ie w p ły w u zbada*
n y ch ju ż g d ziein d ziej ś ro d k ó w n a m ło d ą ro z sa d ę ro ślin k a p u stn y ch , w specjał*
n y c h g leb o w y ch w a ru n k a c h d an eg o okręg u . D o św iad czen ie zo stało p rzeprow adzo*
n e n a ro z s a d n ik u w 1934 r. i p o w tó rz o n e w p o lu 1934 i 1935 r.
