Informatyka Nr 5; Organ Krajowego Biura Informatyki i Polskiego Komitetu Automatycznego Przetwarzania Informacji Naczelnej Organizacji Technicznej - Digital Library of the Silesian University of Technology

? W ? l ł 2 1972

S P IS TREŚCI

S tr.

Z b ign iew G ack ow sk i — „ P ro b le m y K ra jo w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o

(w stę p do d y s k u s ji)” ... 1

J e r z y B ro m irs k i — „ P ro b le m y p r o je k to w a n ia sy s te m ó w c y fro w y c h ” . . . 4

W ła d y s ła w K le p a c z —• „ S e ria m a s z y n IB M 370” ... 7

R y s z a rd Ł u k a sz e w ic z —■ „ T E K S T -2 —'ję z y k s k ła d a n ia te k s tó w w y d a w n ic z y c h ” 11 „W stęp n e in fo rm a c je o k o m p u te rz e R -3 0 ” ... 14

J a n R e jd y c h — „ P ro d u k c ja ś ro d k ó w in f o rm a ty k i n a Ś lą s k u ” ...15

T h o m a s E. C h e a th a m , J r . — „D o ty ch czaso w y ro zw ó j ję z y k ó w p ro g r a m o w a ­ n ia ” (dokończenie) — o p rać. J. K o n c e w i c z ... 17

T R Y B U N A C Z Y T E L N I K A ...20

Z K R A JO W E G O B IU R A IN F O R M A T Y K I I I K ra jo w e S y m p o z ju m G ru p y D o rad czej d/s W sp ó łp ra c y z E u ro p e js k im P r o ­ g ra m e m B a d a w c z y m D ieb o ld a —• o p rać. Z.A.T... 21

X X IV K o n fe re n c ja E u ro p e js k ie g o P ro g r a m u B ad aw czeg o D ieb o ld a — oprać. Z.A.1...21

P rz e g lą d P r a s y K ra jo w e j — o p rać. E l k ...21

A m e ry k a n ie w M o n a c h iu m — K . S k u l s k i ...22

W y d a w n ic tw a O B R I — oprać. E l k ... 22

I n f o rm a ty c y — ra c jo n a liz a to rz y — T. Z a r z y c k i ...22

Z K R A JU I ZE Ś W IA T A D n i In f o rm a ty k i R a d z ie c k ie j w P o l s c e ...23

K a le n d a rz im p re z k r a j o w y c h ...23

K a le n d a rz im p re z z a g r a n i c z n y c h ... 24

I n f o rm a ty k a n a M ię d z y n a ro d o w y c h T a rg a c h w B rn ie — K. M a z a n e k . 25 S e m in a riu m z Z a sto s o w a n ia M aszy n M a te m a ty c z n y c h do B a d a ń n a d J ę z y ­ k ie m N a tu ra ln y m — o p rać. L. B o l e ...30

I n f o rm a ty k a a k s z ta łto w a n ie cen. M ię d z y n a ro d o w a K o n fe re n c ja k ra jó w R W P G — o p rać. D .P ...30

I n f o rm a ty k a —■ te m a te m w ie lk ie j n a ra d y w M oskw ie — o prać. D.P. . . 31

W IA D O M O Ś C I P K A P I P le n u m P K A P I — 6 m a r c a 1972 r. — D o ro ta P r a w d z i e ...31 Z esp ó ł T ra n s m is ji D a n y c h ... II I okł.

P R Z E G L Ą D W Y D A W N IC T W

R e c e n z ja k sią ż k i H. O rło w sk ieg o i J. H a w ry lu k a pt.: „M o d elo w an ie

c y fro w e ” ...I I I okł.

B ib lio g ra fia k sią ż e k p o lsk ic h z d zied z in y i n f o r m a t y k i ... s k r z y d e łk a K o m u n ik a ty

K O L EG IU M R E D A K C Y JN E

R e d a k to r n a c z e ln y p ro f. d r L e o n Ł U K A S Z E W IC Z

{m}

D oc. d r h a b . in ż. K o n ra d F IA Ł K O W S K I (zast. r e d a k to r a n a c z e ln e g o ), W ła d y s ła w K L E P A C Z , d r A n to n i M A Z U R K IE W IC Z , in ż. D o ro ta P R A W D Z IC (zast. r e d a k to r a n a c z e ln e g o ), d r inż.

A n d rz e j TA R G O W SK I

S e k r e ta rz R e d a k c ji m g r K r y s ty n a W ro ń sk a WYDAWNICTWA

CZASOPISM TECHNICZNYCH

NOT Warszawa Czackiego 3/5

RA D A PR O G R A M O W A

M gr in ż . J a n B u rs c h e , m g r in ż. H e n r y k C h y re k , (w ic e p rz e w o d n ic z ą c y ) m g r in ż . R y sz a rd D ą b ró w k a , m g r inż. B o le s ła w G lik s m a n , m g r in ż . J ó z e f K n y sz , p r o f. d r L e o n Ł u k a sz e w ic z , m g r in ż. J a n M a te ja k , p r o f. d r T a d e u sz P e c h e (p rz e w o d n ic z ą c y ), m g r in ż . J e rz y T ry b u ls k i (w ic e p rz e w o d n ic z ą c y ), d r T a d e u sz W a lc z a k , m g r K a z im ie rz W a sile w sk i, m g r W a ld e m a r W iśn ie w sk i (se k r e ta r z ), m g r S te f a n W o jc ie c h o w s k i, d r in ż. H e n r y k W o źn iack i, m g r inż.

J a n Z d z isła w Ż y d o w o

R ed ak cja: W arszaw a, u l. Jasna 14/16, p ok ój 332, te l. 26-82-61, w . 285. Z a stęp ca red a k to ra n a czeln eg o te l. 28-37-29 Z akład K olp ortażu WCT NOT, W arszaw a, u l. M azow iecka 12

Z a k ł. G ra f. ,,T a m k a ” . Z. 2. Z am . 217. P a p ie r d r u k . s a t. IV k l. 70 g, 61 X 86. O bj. 4 a r k . d r u k . N a k ła d 3700. A-57.

Cena e c u m p la r z a zł 8.— IN D E K S 36707 P ren u m era ta roczn a z t S6.-

Informatyka

d a w n i e j M a s z y n y M a t e m a t y c z n e

z a s t o s o w a n i a w g o s p o d a r c e , tec h n ic e i n a u c e

Nr 5

M I E S I Ę C Z N I K

1 9 7 2

R O K VIII

M a i

O R G A N K R A J O W E G O R I O R A I N F O R M A T Y K I I P OL S K I E GO KOMI TE T U A UT OMA T Y C Z NE GO P R Z E T WA R Z A N I A I N F O R MA C J I N A C Z E L N E J OR G A N I Z A C J I T E C H N I C Z N E J

ZBIG N IE W G A C K O W SK I K r a jo w e B iu r o i n f o r m a t y k i W a rsz a w a

Problem y K rajo w ego System u Inform atycznego (wstęp do dyskusji)

W P r o g r a m ie R o z w o ju I n f o r m a ty k i n a la ta 1971— 75 b ieżą ce p ię c io le c ie s ta n o w i o k re s p rz y g o to w a w c z y do p o d ję c ia b u d o w y w n a s tę p n y m p ię c io le c iu K r a jo w e ­ go S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o . W ty m o k re s ie p r z e w i­

d z ia n e je s t:

— o p ra c o w a n ie k o n c e p c ji i zało ż eń te c h n ic z n o -e k o - n o m ic z n y c h K ra jo w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o

— w y k o n a n ie ro z p o z n a w c z y c h p r a c n a u k o w o - b a d a w ­ czych

— u ru c h o m ie n ie s z e re g u p ilo to w y c h o g ó ln o p a ń s tw o - w y ch , re s o rto w y c h , m ię d z y re s o rto w y c h , b ra n ż o w y c h i o b ie k to w y c h o ra z w ie lo d o s tę p n y c h a b o n e n c k ic h s y ­ ste m ó w in f o rm a ty c z n y c h

— ro z w in ię c ia o g ó ln o d o s tę p n e j w c a ły m k r a j u , je d ­ n o lite j sieci o ś ro d k ó w o b lic z e n io w y c h z lo k a liz o w a ­ n y c h w m ia s ta c h w o je w ó d z k ic h , p rz y g o to w a n y c h do p o d e jm o w a n ia w n a s tę p n y m p ię c io le c iu z a d a ń o b li­

c z e n io w y c h w e w s z y s tk ic h w o je w ó d z tw a c h r ó w n o ­ cześn ie

— ro z w in ię c ie sie c i łą c z y tr a n s m is ji d a n y c h .

P r o g r a m r o z w o ju in f o r m a ty k i n a l a t a 1971— 1975 p r z e w id u je ta k ż e sz e re g k o n k r e tn y c h z a d a ń w d ro ż e ­ n io w y c h , tr a k to w a n y c h ja k o z a d a n ia w ęzło w e, a m ia n o w ic ie :

— u s p r a w n ie n ie d z ia ła ln o ś c i c e n tr a ln e j a d m in is tr a c ji p a ń s tw o w e j w z a k re s ie in f o r m a c ji n a u k o w o - te c h ­ n ic z n e j, in f o r m a c ji s ta ty s ty c z n e j, g o s p o d a r k i f in a n s o ­ w ej i e w id e n c ji lu d n o ś c i. T e c z te ry s y s te m y b ę d ą p o d s ta w ą do r o z w ija n ia w d a ls z y c h la ta c h C e n tr a l­

n eg o P a ń s tw o w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o ,

— u s p r a w n ie n ie f u n k c ji m ię d z y re s o rto w y c h i w y ­ z w o le n ie re z e r w g o s p o d a rc z y c h w z a k re s ie tr a n s p o r t u g ó rn ic tw a , e n e rg e ty k i, h a n d lu , b u d o w n ic tw a i p r z e ­ m y s łu ,

— u ru c h o m ie n ie d z ie s ię c iu ty p o w y c h s y s te m ó w d la p o tr z e b z a rz ą d z a n ia p rz e d s ię b io rs tw a m i, k o m b in a ta ­ m i i z je d n o c z e n ia m i.

O b e c n ie z n a jd u je m y się w o k re s ie in te n s y w n y c h p ra c n a d w y m o d e lo w a n ie m d o jr z a łe j k o n c e p c ji K r a ­ jo w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o . S to im y ró w n ie ż w o b ec k o n ie c z n o śc i o p e ra c y jn e g o z d e fin io w a n ia sze­

r e g u p o d s ta w o w y c h p o ję ć z w ią z a n y c h z ty m p r z e d ­ się w z ię c ie m ta k , a b y m o ż n a p r z y s tą p ić do p r a k t y c z ­ n e j jeg o re a liz a c ji.

N in ie jsz y a r t y k u ł p o m y ś la n y je s t ja k o w s tę p do d y ­ s k u s ji, a ta k ż e ja k o z a c h ę ta d la ty c h , k tó r z y z e c h c ą p o d z ie lić się n a ła m a c h „ I n f o r m a ty k i” sw o im i p o ­ m y s ła m i w ty m z a k re s ie .

P O D S T A W O W E P O JĘ C IA

P rz e z sy stem d ziałan ia p ro p o n u ję ro z u m ie ć z b ió r e le ­ m e n tó w o w s p ó łd z ia ła n iu u k ie r u n k o w a n y m n a p o ­ w s ta n ie o k re ś lo n e g o e fe k tu d a ją c e g o się z m ie rz y ć p o z a sy s te m e m m im o z a k łó c a ją c e g o w p ły w u o to cze­

n ia . S y stem in fo rm a cy jn y je s t ta k im sy s te m e m d z ia ­ ła n ia , k tó r e g o g łó w n y m w y jś c ie m (w se n s ie c y b e rn e ­ ty c z n y m ) są d a n e z a w ie ra ją c e in fo rm a c je . N a sy s te m in f o rm a c y jn y s k ła d a ją się: ź ró d ła in f o rm a c ji, m e to d y g r o m a d z e n ia i p rz e tw a r z a n ia d a n y c h z a w ie ra ją c y c h in f o rm a c ję , ś r o d k i m a te r ia ln e i lu d z ie r e a liz u ją c y to p r z e tw a r z a n ie o ra z m ie js c a p rz e z n a c z e n ia in f o rm a c ji.

W te c h n ic e p rz e tw a r z a n ia d a n y c h — d an ym i p rz y ­ ję ło się n a z y w a ć w ia d o m o ś c i z a k o d o w a n e w k a ż d y sposób, k tó r y u m o ż liw ia d a lsz e ich p rz e tw a r z a n ie . K a ż d e w y ró ż n ie n ie je d n e g o k o n k re tn e g o p rz e d m io tu lu b je d n e j w a r to ś c i ce c h y p rz e d m io tu (z ja w isk a ) s p o ­ ś ró d w ie lu m o ż liw y c h s ta n o w i elem en ta rn ą w ia d o ­ m ość. E le m e n ta r n e w ia d o m o ś c i j a k i ic h k o m b in a c je , s ta n o w ią c e w ia d o m o ści p o s ia d a ją zaw sze o k re ś lo n ą i m ie rz a ln ą zaw artość in form acyjn ą zaś ic h zb ió r śred n ią zaw artość in form acyjn ą (en tro p ię ). D an e, k tó ­ r e są w ia d o m o ś c ia m i z a k o d o w a n y m i z m n ie js z ą lu b w ię k s z ą s p ra w n o ś c ią , p o s ia d a ją ta k ż e o k re ś lo n ą p o ­ jem n ość in form acyjn ą. I n f o r m a c ja z a w a r ta w w ia d o ­ m o ś c ia c h i d a n y c h c h a r a k te r y z u je się in n ą d la k a ż ­

dego u ż y tk o w n ik a (w z a le ż n o śc i od s y tu a c ji d e c y ­ z y jn e j, w k tó r e j on się z n a jd u je ) cen n ością. Z p o z y ­ s k a n ie m k a ż d e j in f o rm a c ji w ią ż e się o k re ś lo n y k oszt.

U ż y tk o w n ik a in te r e s u je w y łą c z n ie in form acja o p ła ­ caln a, czy li ta k a , k tó r e j c en n o ść p rz e w y ż sz a k o sz t je j p o z y sk a n ia . S y s te m y in f o rm a c y jn e p o w in n y d o ­ s ta rc z a ć o p ła c a ln ą in fo rm a c ję .

S y ste m in f o rm a c y jn y , w k tó r y m z a u to m a ty z o w a n o p rz e w a ż a ją c ą część c z y n n o śc i w w y n ik u z a s to s o w a ­ n ia n o w o c z e sn y c h te c h n ic z n y c h śro d k ó w in f o r m a ­ ty c z n y c h , zw ła sz c z a k o m p u te ró w , c z y li m ó w ią c z w ię ­ źle —- s k o m p u te ry z o w a n y s y s te m in f o rm a c y jn y n a ­ zy w a m y sy stem em in form atyczn ym .

K ra jo w y sy stem in fo rm a cy jn y je s t sy s te m e m in f o r ­ m a c y jn y m o b e jm u ją c y m sw o im z a się g ie m w sz y s tk ic h p o te n c ja ln y c h u ż y tk o w n ik ó w teg o s y s te m u w c a ły m k r a j u . P r o je k to w a n y K ra jo w y S y stem Inform atyczn y m a z a te m b y ć s k o m p u te ry z o w a n y m k r a jo w y m s y s te ­ m e m in f o rm a c y jn y m . W ty m z a k re s ie is tn ie je dość d a le k o id ą c a a n a lo g ia z is tn ie ją c y m K r a jo w y m S y ­ s te m e m E n e rg e ty c z n y m .

W stę p n ie z a k ła d a się, że K r a jo w y S y s te m I n f o r m a ­ ty c z n y b ę d z ie d z ie lił się n a P a ń stw o w y S y stem I n ­ fo rm a ty czn y o ra z resortow e sy stem y in form atyczn e.

P o d s ta w ą P a ń s tw o w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o m a b y ć P a ń s tw o w y B a n k D a n y c h , z aś k rę g o s łu p e m — C e n tr a ln y S y s te m I n f o r m a c ji S ta ty s ty c z n e j. S y ste m te n o b e jm o w a łb y w s z y s tk ie sy s te m y in f o rm a ty c z n e z b u d o w a n e w o p a rc iu o P a ń s tw o w y B a n k D a n y c h 1 C e n tr a ln y S y s te m I n f o r m a c ji S ta ty s ty c z n e j i p r z e ­ z n a c z o n y b y łb y do b e z p o ś re d n ie j o b słu g i in f o r m a ­ c y jn e j c e n tr a ln y c h i te r e n o w y c h o rg a n ó w z a r z ą ­ d z a n ia .

R esortow e sy ste m y in form atyczn e p o m y ś la n e są ja k o w z g lę d n ie a u to n o m ic z n e o g n iw a K ra jo w e g o S y s te m u I n f o rm a ty c z n e g o o b e jm u ją c e sw o im z a się g ie m j e d ­ n o s tk i o rg a n iz a c y jn e o d p o w ie d n ic h r e s o rtó w g o sp o ­ d a rc z y c h . S y s te m y te b ę d ą p ra c o w a ły p rz e d e w s z y s t­

k im n a p o tr z e b y o d p o w ie d n ic h re s o rtó w o ra z w s p ó ł­

d z ia ła ły z P a ń s tw o w y m S y s te m e m I n f o rm a ty c z n y m p o p rz e z z e sp ó ł o b lig a to r y jn y c h w y jś ć o ra z f a k u l ta ­ ty w n y c h w e jś ć in f o rm a c y jn y c h . W ty m z a k re s ie , w ja k im P a ń s tw o w y B a n k D a n y c h n ie sp e łn ia łb y w y ­ m a g a ń r e s o r tó w g o sp o d a rc z y c h , re s o rto w e s y s te m y in f o rm a ty c z n e o p ie ra ły b y się n a b ran żow ych i resor­

to w y ch b ankach danych.

P rz e z b ank d an ych n a le ż y ro z u m ie ć zesp o ły p o w ią z a ­ n y c h z b io ró w d a n y c h w u rz ą d z e n ia c h p a m ię c io w y c h u m o ż liw ia ją c y c h co n a jm n ie j p ó ła u to m a ty c z n y (tzn.

z e w e n tu a ln ą in te r w e n c ją o b słu g i o p e ra to rs k ie j) d o ­ s tę p do d a n y c h .

Z o rg a n iz o w a n ie K ra jo w e g o S y s te m u In f o rm a ty c z n e g o w y m a g a z b u d o w a n ia kra jo w ej sieci ob liczen iow ej o b e jm u ją c e j c a ły k r a j sie c ią o ś ro d k ó w o b lic z e n io ­ w y c h i o ś ro d k ó w p rz y g o to w a n ia d a n y c h o ra z siecią łą c z y tr a n s m is j i d a n y c h , k t ó r e j w io d ą c ą częścią b ę ­ dzie p a ń s tw o w a sieć o b liczen io w a.

Z A D A N IA I Z A K R E S D Z IA Ł A N IA K R A JO W E G O S Y S T E M U IN F O R M A T Y C Z N E G O

C elem , k tó r y p rz y ś w ie c a b u d o w ie K ra jo w e g o S y s te ­ m u In f o rm a ty c z n e g o je s t ja k o ś c io w e p o d n ie s ie n ie s p r a w n o ś c i z a rz ą d z a n ia p a ń s tw e m o ra z e fe k ty w n o ś c i g o s p o d a ro w a n ia w k r a j u . G łó w n ą f u n k c j ą K ra jo w e g o S y s te m u In f o rm a ty c z n e g o m a b y ć d o s ta rc z a n ie o p ła ­ c a ln e j in f o r m a c ji d la u ż y tk o w n ik ó w w s z y stk ic h szczeb li:

— c e n tr a ln y c h o rg a n ó w i in s ty tu c ji a d m in is tr a c ji p a ń s tw o w e j,

— o rg a n ó w i in s ty tu c ji a d m in is itra c ji te r e n o w e j,

— o rg a n iz a c ji i z rz e s z e ń p u b lic z n y c h ,

— o rg a n iz a c ji g o sp o d a rc z y c h .

P o d s ta w ą P a ń s tw o w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o , k tó r y s ta n o w i rd z e ń K ra jo w e g o S y s te m u I n f o r m a ­ ty c z n e g o m a b y ć P a ń stw o w y B ank D an ych o o b ie k ­ ta c h e le m e n ta r n y c h , ta k ic h ja k : czło w ie k , z a so b y m a ­ te r ia ln e i z a so b y in f o rm a c y jn e o ra z o o b ie k ta c h z a -

g re g o w a n y c h te r e n o w o i o rg a n iz a c y jn ie a u m ie js c o ­ w io n y c h z a ró w n o w k r a j u , j a k i za g r a n ic ą (w o to ­ czeniu).

W o p a rc iu o P a ń s tw o w y B a n k D a n y c h o ra z re s o rto ­ w e b a n k i d a n y c h m a ją p o w s ta w a ć p ro b le m o w o zo­

rie n to w a n e sy s te m y in fo rm a ty c z n e , w sp o m a g a ją c e p o szczeg ó ln y ch u ż y tk o w n ik ó w K ra jo w e g o S y ste m u In fo rm a ty c z n e g o w z a k re s ie ta k ic h fu n k cji, ja k ob­

s e r w a c ja , p la n o w a n ie , k o n tr o la r e a liz a c ji i a n a liz a d z ia ła ln o ś c i. Z p u n k tu w id z e n ia p rz e d m io tu d z ia ła l­

n o śc i p ro b lem o w o -zo rien to w a n e p od system y K r a jo w e ­ go S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o m o g ą d o ty c z y ć n a s tę ­ p u ją c y c h p o d s ta w o w y c h sfer d ziałalności: w y tw a r z a ­ n ia , z a s ila n ia , ro z w o ju o ra z u tr z y m a n ia i o c h ro n y z a ­ sobów .

S fera w y tw a rza n ia o b e jm u je ta k ie d z ie d z in y ja k : w y d o b y c ie , p rz e tw ó rs tw o , b u d o w n ic tw o , u p ra w a , h o ­ d o w la i ry b o łó w s tw o .

S fera za sila n ia o b e jm u je w y m ia n ę o d p o w ie d n ic h z a ­ s ile ń re a liz o w a n ą p rz e z : h a n d e l z a g ra n ic z n y , w e ­ w n ę tr z n y o b ró t m a te ria ło w o -te c h n ic z n y , h a n d e l w e ­ w n ę trz n y , tr a n s p o r t, k o m u n ik a c ję , sy s te m e n e rg e ty c z ­ n y o raz łączność.

S fera rozw oju o b e jm u je : tw ó rc z o ść n a u k o w ą , tw ó r ­ czość te c h n ic z n ą k o n c e p c y jn ą (czyli k o n s tru o w a n ie ), p ro je k to w a n ie i b u d o w ę m o d eli, tw ó rc z o ść re a liz a c y j­

n ą (ja k np. in w e sto w a n ie ), w re sz c ie o św ia tę , d o k s z ta ł­

c a n ie , d o sk o n a le n ie , d z ia ła ln o ś ć s p o łe c z n o -w y c h o w a w ­ czą o ra z tw ó rc z o ść a r ty s ty c z n ą .

S ferę u trzym an ia i ochrony zasob ów p o d z ie lić m o ż n a n a d z ia ła ln o ś ć w e w n ę trz n ą i z e w n ę trz n ą ; w e w n ę tr z ­ n a o b e jm u je m ie s z k a ln ic tw o o ra z d z ia ła ln o ś ć u s łu g o ­ w ą w z a k re s ie re m o n tó w , k o n s e r w a c ji, o d p o czy n k u , ro z ry w k i, r e k r e a c ji o ra z in n y c h ś w ia d c z e ń k o m u n a l­

n y ch , o c h ro n ę z d ro w ia lu d n o ś c i, o c h ro n ę p o rz ą d k u p u b lic z n e g o i s p ra w ie d liw o ś c i, o c h ro n ę p ra c y , o c h ro ­ n ę lo so w ą, czy li u b e z p ie c z e n ia , o c h ro n ę p a te n to w ą , o c h ro n ę śro d o w isk a , o c h ro n ę p rz e c iw p o ż a ro w ą , o c h ro ­ n ę o b iek tó w , o b ro n ę te r y to r i a ln ą , p r o p a g a n d ę itp., z e w n ę trz n a to p rz e d e w s z y s tk im : p o lity k a z a g ra n ic z ­ n a i o b ro n a n a ro d o w a .

K ra jo w y S y ste m I n f o r m a ty c z n y m a in f o rm a c y jn ie o b słu ży ć w y m ie n io n e s f e ry d z ia ła ln o ś c i.

K O L E JN O Ś Ć B U D O W Y K R A JO W E G O SY ST E M U IN F O R M A T Y C Z N E G O

P o d s ta w ą do b u d o w a n ia k a ż d e g o b a rd z ie j ro z w in ię ­ teg o s y s te m u in fo rm a ty c z n e g o je s t p rz e d e w s z y stk im s tw o rz e n ie o d p o w ie d n ie g o b a n k u d a n y c h . Z a k re s te - m a ty c z n o -p ro b le m o w y , j a k i p o te n c jo n a ln ie m o że b y ć o b ję ty P a ń s tw o w y m B a n k ie m D a n y c h je s t t a k o g ro m ­ ny, że s ta je się k o n ie c z n o śc ią u s ta le n ie r a c jo n a ln e j h ie r a r c h ii p ro b le m ó w p rio ry te to w y c h , k tó r e w y z n a ­ c z a ły b y k o le jn o ść p o s tę p o w a n ia p rz y z a k ła d a n iu t a ­ k ie g o b a n k u .

O b ie k ty , k tó r e p o te n c ja ln ie m o g ą z o sta ć o d w z o ro w a ­ n e w P a ń s tw o w y m B a n k u D a n y c h , m o ż n a p o d z ie lić n a c z te ry — w z a sa d z ie n ie p o r ó w n y w a ln e m ięd zy s o b ą — g ru p y : czło w iek i b e z p o ś re d n io z n im z w ią ­ z a n e c z y n n ik i, z aso b y m a te ria ln e , z a so b y in f o r m a ­ c y jn e o raz o b ie k ty z a g re g o w a n e . T e g ru p y o b ie k tó w n ie sp o só b je s t, ja k d o tąd , u sz e re g o w a ć w g ja k ie g o ­ k o lw ie k ra c jo n a ln ie u z a sa d n io n e g o k r y te r iu m w a ż ­ ności. S tą d d la k a ż d e j z w y m ie n io n y c h g r u p o b ie k ­ tó w n a le ż y ró w n o le g le — ja k się w y d a je — u r u c h o ­ m ić p ra c e p rz y g o to w a w c z e .

K rę g o s łu p e m P a ń s tw o w e g o B a n k u D a n y c h o czło ­ w ie k u p o w in ie n z a p e w n e b y ć p o w sz e c h n y sy s te m e w id e n c ji lu d n o śc i, g ro m a d z ą c y p o d sta w o w e d a n e o o b y w a te lu z a w a r te w a k ta c h u rz ę d ó w s ta n u c y w il­

n eg o i b iu r a c h m e ld u n k o w y c h . T e p o d sta w o w e d a n e p o w in n y b y ć sto p n io w o , w m ia r ę p iln o śc i p o trz e b in f o rm a c y jn y c h i ic h o p ła c a ln o śc i, u z u p e łn ia n e d a n y ­ m i, np. o k w a lif ik a c ja c h , z a tr u d n ie n iu , w a ru n k a c h m ie sz k a n io w y c h , o b o w ią z k a c h szk o ln y ch , o b ro n n y ch , o d z n a c z e n ia c h , sk a z a n ia c h , d o ch o d ach , o szczędno­

śc ia c h , s ta n ie m a ją tk o w y m , u b e z p ie c z e n ia c h , sta n ie

z d ro w ia , p rz y n a le ż n o ś c i do o rg a n iz a c ji sp o łe c z n y c h itp .

D a n e o z a so b a c h m a te r ia ln y c h m o ż n a u sz e re g o w a ć w g d w ó ch z a s a d n ic z y c h k r y t e r ió w i w a r to ś c i o ra z te m p a z m ia n , ja k ie z a c h o d z ą w ic h s ta n ie . W y d a je się, że k o le jn o ś ć k o m p u te ry z a c ji p o w in n a w y z n a c z a ć te m p o z a c h o d z ą c y c h z m ia n , g d y ż w ty c h w ła ś n ie p r z y p a d k a c h te c h n ik a k o m p u te ro w a m oże św ia d c z y ć szczeg ó ln ie c e n n e u s łu g i. K ie r u ją c się ty m k r y te r iu m d a n e o z a so b a c h m o ż n a u s z e re g o w a ć n a s tę p u ją c o : a) d a n e o z a so b a c h p ie n ię ż n y c h : g o tó w k o w y c h , d e w i­

zo w y ch i o b ieg o w y ch , k r e d y ta c h , w ie rz y te ln o ś c ia c h i z a d łu ż e n ia c h

b) d a n e o z a so b a c h m a te ria ło w y c h i to w a ro w y c h ( m a te r ia ły d e fic y to w e , s tra te g ic z n e , ła tw o p s u ją c e się i in n e)

c) d a n e o in w e s ty c ja c h w to k u (c e n tra ln y c h , r e s o r ­ to w y c h , b ra n ż o w y c h , te r e n o w y c h , z a k ła d o w y c h i i n ­ nych)

d) d a n e o ś r o d k a c h tr w a ły c h (ru c h o m y c h , n ie r u c h o ­ m y ch )

e) d a n e o z a so b a c h n a tu r a ln y c h (ziem i, w o d zie, z ło ­ ż a c h m in e ra ln y c h , a tm o sfe rz e ).

W y d a je się (co w y m a g a jeszcze sp ra w d z e n ia ), iż p rz e d s ta w io n a k o le jn o ść , w y n ik a ją c a z p rz y ję te g o k r y t e r iu m je s t w p rz y b liż e n iu o d w r o tn a do te j, ja k ą b y m o ż n a o tr z y m a ć o p ie r a ją c się n a k r y t e r iu m w a r ­ to ś c i zaso b ó w .

Z a so b y m a t e r i a ln e c h a r a k te r y z u ją c e się n a jm n ie j­

szy m te m p e m z m ia n , n a le ż ą z a p e w n e p o d w z g lę d e m w a rto ś c i do n a jw ię k s z y c h , z aś te o n a jw ię k s z y m te m ­ p ie z m ia n s ta n o w ią z a p e w n e n a jm n ie js z ą część m a ­ j ą t k u n a ro d o w e g o .

W p r z y p a d k u z a so b ó w in f o r m a c y jn y c h n a jb a r d z ie j r a c jo n a ln e w y d a je się s to s o w a n ie k r y t e r iu m te m p a d e z a k tu a liz a c ji. Z a so b y in f o r m a c y jn e o n a jw y ż s z y m te m p ie d e z a k tu a liz a c ji p o w in n y z o sta ć o b ję te k o m ­ p u te r y z a c ją w p ie r w s z e j k o le jn o śc i, a b y p rz y ś p ie sz y ć ic h w y k o rz y s ta n ie z a n im s ta n ą się n ie a k tu a ln e . J e ­ ślib y w te n sp o só b u s z e re g o w a ć z a so b y in f o r m a c y j­

ne, o tr z y m a m y w p rz y b liż e n iu n a s tę p u ją c ą k o le jn o ść : a) b ie ż ą c e in f o r m a c je a g e n c y jn e

b) p u b lic y s ty k a p o lity c z n a w p r a s ie c o d z ie n n e j, w ty g o d n ik a c h , m ie s ię c z n ik a c h i k w a r ta l n ik a c h

c) z g ło s z e n ia p a te n to w e d) p rz e p is y p r a w n e e) in f o r m a c ja firm o w a

f) d o n ie s ie n ia , r e f e r a ty o ra z p u b lik a c je n a u k o w o - te - c h n ic z n e w c z a so p ism a c h (m ie się c z n ik a c h , k w a r t a l n i ­ k a c h , z e sz y ta c h s p e c ja ln y c h i o k o liczn o ścio w y ch ) g) n o rm y p a ń s tw o w e , b ra n ż o w e

h) p u b lik a c je k s ią ż k o w e , zw ła sz c z a te c h n ic z n e i n a u ­ k o w e

i) z a so b y a rc h iw a ln e

j) d o k u m e n ta c ja h is to ry c z n a k) d o k u m e n ta c ja a rc h e o lo g ic z n a .

P r z y u w z g lę d n ie n iu d a n y c h o o b ie k ta c h z a g re g o w a ­ n y c h te r e n o w o i o rg a n iz a c y jn ie n a le ż y k ie r o w a ć się ic h z n a c z e n ie m d la f u n k c jo n o w a n ia p a ń s tw a i g o ­ s p o d a r k i, a zw ła sz c z a w a r to ś c ią z a a n g a ż o w a n e g o m a ­ ją t k u sp o łeczn eg o .

W z a k r e s ie p ro b le m o w o z o rie n to w a n y c h s y s te m ó w in f o rm a ty c z n y c h do n a jw a ż n ie js z y c h w g o c e n y w ła d z n a c z e ln y c h zaliczy ć n a le ż y s y s te m s te r o w a n ia r e a l i ­ z a c ją in w e s ty c ji o ra z s y s te m y in f o rm a ty c z n e z w ią z a ­ n e z o b ro te m to w a ro w y m , z w ła sz c z a m a t e r i a ła m i i c z ę śc ia m i z a m ie n n y m i, z u w a g i n a o g ro m n e z a m r o ­ ż e n ie ś r o d k ó w i s k u tk i ic h d e fic y tu .

T E C H N IC Z N O -O R G A N IZ A C Y JN E Z A B E Z P IE C Z E N IE S Y S T E M U

W d ro ż o n y i d z ia ła ją c y P a ń s tw o w y B a n k D a n y c h o raz o p a r te n a n im s y s te m y in f o rm a ty c z n e c h o c ia ż by ty lk o w części z a ry s o w a n e g o z a k re s u ), s t a n ą się s y ­ s te m e m o z n a c z e n iu k lu c z o w y m d la fu n k c jo n o w a n ia

całe g o p a ń s tw a , ó z n a c z e n iu b o d a j n ie m n ie js z y m od sy s te m u e n e rg e ty c z n e g o . S tą d p rz y b u d o w ie P a ń ­ stw o w e g o B a n k u D a n y c h n a le ż y — w y d a je się — p rz e s trz e g a ć n a s tę p u ją c y c h f u n d a m e n ta ln y c h z a sa d ta k ic h ja k :

1. T e r y to r ia ln e ro z p ro s z e n ie o g n iw teg o b a n k u i z w ią z a n y c h z n im śro d k ó w te c h n ic z n y c h .

2. L o k o w a n ie te re n o w y c h o g n iw P a ń s tw o w e g o B a n ­ k u D a n y c h ja k n a jb liż e j ź ró d e ł in f o rm a c ji, czyli n a ogół w a d m in is tr a c y jn y c h c e n tr a c h re g io n u , co z a ­ p e w n i n a jm n ie js z e o b c ią ż e n ie łą c z y tr a n s m i s j i d a ­ n y ch .

3. W ie lo k ro tn e (tj. p rz y u ż y c iu z a s tę p c z y c h ś ro d k ó w łącz n o ści) o ra z w ie lo k ie ru n k o w e łą c z e n ie te r e n o w y c h o g n iw P a ń s tw o w e g o B a n k u D a n y c h z ic h s ą s ie d n im i o g n iw a m i w c e lu u z y s k a n ia tr w a le s p le c io n e j sieci b a n k ó w .

4. W p o łą c z e n ia c h tr a n s m is y jn y c h z c e n tr a ln y m i o ś r o d k a m i n a le ż y u n ik a ć p o łą c z e ń p ro m ie n is ty c h , w ra ż liw y c h n a sp a ra liż o w a n ie , n a s k u te k ró ż n e g o t y ­ p u a w a r ii w c e n tr a c h .

5. P r z e s trz e g a n ie z a b e z p ie c z e n ia d o s ta te c z n y c h r e ­ z e rw m o cy o b lic z e n io w e j, u m o ż liw ia ją c y c h w k a ż d e j c h w ili p rz e ję c ie f u n k c j i c z ło n u są sie d n ie g o .

6. O k re s o w e tw o rz e n ie k o p ii z b io ró w d a n y c h i p r o ­ g ra m ó w n a n o ś n ik a c h p rz e c h o w y w a n y c h ró w n o c z e ­ ś n ie w o d rę b n y m p o m ie sz c z e n iu m a c ie rz y s te g o o ś r o d ­ k a o b liczen io w eg o p ro w a d z ą c e g o te r e n o w e o g n iw a P a ń s tw o w e g o B a n k u D a n y c h o ra z d o d a tk o w o w i n ­ n y m te r y to r i a ln i e o d le g ły m o ś ro d k u .

7. Z a b e z p ie c z e n ie n ie z a le ż n e g o e n e rg e ty c z n e g o z a s ila ­ n ia o śro d k ó w .

8. Ś cisłe p rz e s trz e g a n ie h a rm o n o g ra m ó w i w a ru n k ó w k o n s e r w a c ji s p rz ę tu .

9. Z a p e w n ie n ie o c h ro n y p rz e c h o w y w a n y c h d a n y c h (p o le g a ją c e j n a sto s o w a n iu sy s te m u s to p n i u p o w a ż ­ n ie ń d la p o szczeg ó ln y ch k o ń c ó w e k z a p y tu ją c o - n a - d aw czy ch , p o p rz e z s y s te m w ie lo s to p n io w y c h h a s e ł o d b lo k o w u ją c y c h d o stę p do b a n k u o ra z s y s te m s z y ­ f r o w a n ia d a n y c h ta jn y c h ), p rz e d d o stę p e m ze s t r o ­ n y osób n ie u p o w a ż n io n y c h do z a p y ta ń lu b z m ia n y z a w a rto ś c i b a n k u d a n y c h , z a ś d a n y c h ta jn y c h p rz e d ich o d c z y ta n ie m p rz e z o b słu g ę te c h n ic z n ą b a n k u d a ­ n y c h .

P R O B L E M Y O C Z E K U JĄ C E N A R O Z W IĄ Z A N IE W szy stk o , co d o tą d n a te m a t K ra jo w e g o S y s te m u I n f o rm a ty c z n e g o z o sta ło p o w ie d z ia n e , s ta n o w i je d y ­ n ie szk ic o d p o w ie d z i n a n ie k tó r e n a s u w a ją c e się p y ­ ta n ia . P o z o s ta ło " je d n a k jeszcze w ie le p ro b le m ó w , k tó ­ r e n ie ty lk o n ie d o c z e k a ły się w s tę p n e j o d p o w ied zi, a le n a w e t n ik t n ie p o k u s ił się d o k o n a ć p ró b y s f o r ­ m u ło w a n ia t a k i e j w s tę p n e j o d p o w ied zi. O to n ie k tó ­ r e z ty c h p ro b le m ó w .

P o p ie rw s z e n a s u w a się p o d s ta w o w e p y ta n ie , n a j a ­ k im s p rz ę c ie re a liz o w a ć z a m ie rz e n ie ; czy n a u n iw e r ­ s a ln y m sp rz ę c ie in f o rm a ty c z n y m w y łą c z n ie k r a j o ­ w y m , czy — sz e rz e j — n a s p rz ę c ie J e d n o lite g o S y ­ s te m u M a sz y n C y fro w y c h , czy te ż n a s p e c ja ln ie s k o n s tru o w a n y m i p rz y s to s o w a n y m do r e a liz a c ji t e ­ go o g ro m n e g o p rz e d s ię w z ię c ia .

D ru g i, p o w sz e c h n ie w y s u w a n y p ro b le m p o le g a n a ty m , czy sy s te m re a liz o w a ć n a sp rz ę c ie je d n o lity m , czy te ż ró ż n o ro d n y m a o p ty m a ln ie d o b ie r a n y m do p o tr z e b i w ią z a n y m w e w s p ó łd z ia ła ją c ą całość.

W y m a g a z b a d a n ia , n a ja k im s p rz ę c ie i w ja k ic h k o n f ig u r a c ja c h o ra z p rz y ja k ic h w y m a g a n ia c h co do c z a su d o s tę p u do b a n k u d a n y c h i c zasu o p ó ź n ie n ia w o b słu d z e in f o r m a c y jn e j u z y s k a się n a jn iż s z y k o sz t u tr z y m a n ia je d n e g o m e g a b a jtu d a n y c h , k o s z t u z y ­

s k a n ia je d n e j o d p o w ied zi, k o sz t w p ro w a d z e n ia j e d ­ n e j a k tu a liz a c ji itp .

W z a k re s ie o rg a n iz a c ji n a s u w a s ię z k o le i p y ta n ie , czy k a ż d a je d n o s tk a o rg a n iz a c y jn a w s p ó łd z ia ła ją c a p rz y b u d o w a n iu K ra jo w e g o S y s te m u I n f o r m a ty c z n e ­ go p o w in n a w p ie rw o p ra c o w a ć i u r u c h o m ić w ła s n y s y s te m in f o rm a ty c z n y o d p o w ia d a ją c y sp e c y fic z n y m je j p o trz e b o m , a d o p ie ro

po

p o z io m u k o m p u te r y z a c ji n a d o w o ln y m s p rz ę c ie i z e ­ b r a n i u n ie z b ę d n y c h d o św ia d c z e ń p ra k ty c z n y c h p o d ­ ją ć tr u d p ra c p ro je k to w y c h , k o o rd y n a c y jn y c h w r e ­ szcie re a liz a c ję c a łe g o p rz e d s ię w z ię c ia n a n o w e j g e ­ n e r a c ji s p r z ę tu in fo rm a ty c z n e g o . (Do teg o c zasu p ie r w o tn ie z a in s ta lo w a n y i ró ż n o ro d n y s p r z ę t z o s ta ł­

b y n a ogół ju ż z a m o rty z o w a n y ). N a to m ia s t, je ś li p rz e d s ię w z ię c ie ju ż od sam e g o p o c z ą tk u m ia ło b y b y ć re a liz o w a n e w sp o só b s k o o rd y n o w a n y , a le b ez z e ­ b r a n ia p o w sz e c h n ie p o tw ie rd z o n y c h d o św ia d c z e ń w ty m z a k re s ie , czy k o o r d y n a c ję p o w ie rz y ć ju ż is tn ie ­ ją c e j o rg a n iz a c ji n p . K o m is ji P la n o w a n ia p rz y RM , G łó w n e m u U rz ę d o w i S ta ty s ty c z n e m u , M in is te rs tw u Ł ączn o ści, czy te ż K r a jo w e m u B iu ru In f o r m a ty k i M in is te r s tw u N a u k i, S z k o ln ic tw a W yższego i T e c h ­ n ik i, k tó r e d y s p o n u ją ju ż is tn ie ją c ą te r e n o w ą sie c ią o ś ro d k ó w o b lic z e n io w y c h Z ET O , k tó r a m oże s ta n o w ić z a lą ż e k P a ń s tw o w e j S ieci O b lic z e n io w e j. I n n y m r o z ­ w ią z a n ie m m o g ło b y b y ć p o w ie rz e n ie te g o d z ie ła z u ­ p e łn ie n o w e j, o d r ę b n ie ido te g o c e lu p o w o ła n e j o r g a ­ n iz a c ji n a p r z y k ła d p rz y U rz ę d z ie R a d y M in istró w . R ó w n ie ż is to tn y m p ro b le m e m je s t, czy p rz y o r g a n i­

z o w a n iu te r e n o w y c h o g n iw P a ń s tw o w e g o B a n k u D a ­ n y c h o p rz e ć się n a o b e c n y m p o d z ia le a d m i n is tr a c y j­

n y m k r a j u o raz szc z e b la c h o g n iw w ła d z te re n o w y c h i c e n tr a ln y c h , czy te ż o p rz e ć się n a p ro g n o s ty c z n e j

k o n c e p c ji z a g o s p o d a ro w a n ia k r a j u do 2000 r o k u o p ra c o w a n e j w K o m is ji P la n o w a n ia p rz y R M i p rz e w i­

d u ją c e j p o d z ia ł k r a j u n a 92 re g io n y z w y ty p o w a n ie m o d p o w ie d n ic h c e n tr ó w p o d re g io n a ln y c h , re g io n a ln y c h i p o n a d re g io n a ln y c h .

P a ń s tw o w a R a d a I n f o r m a ty k i, K ra jo w e B iu ro I n ­ fo r m a ty k i M in is te r s tw a N a u k i, S z k o ln ic tw a W yż­

szego i T e c h n ik i o ra z p o d le g ły m u O śro d e k B a- d a w c z o -R o z w o jo w y I n f o r m a ty k i p o d o b n ie j a k i n o ­ w o u tw o rz o n y O ś ro d e k B a d a w c z o -R o z w o jo w y S y ­ s te m u P a ń s tw o w e j I n f o rm a c ji S ta ty s ty c z n e j w G łó w n y m U rz ę d z ie S ta ty s ty c z n y m , zesp o ły p r o je k ­ to w e p r a c u ją c e n a d ty m z a g a d n ie n ie m w K o m i­

s j i P la n o w a n ia p rz y R M , M in is te rs tw ie F in a n s ó w , M in is te rs tw ie S p r a w W e w n ę trz n y c h o ra z w C e n tru m In f o r m a c ji N a u k o w o -T e c h n ic z n e j i E k o n o m ic z n e j są ż y w o tn ie z a in te re s o w a n e w u z y s k a n iu n a te n te m a t o p in ii ja k n a js z e rsz e g o g ro n a s p e c ja lis tó w i z a in te ­ re s o w a n y c h ; są z a in te re s o w a n i p ra k ty c z n y m w y k o ­ rz y s ta n ie m c ie k a w y c h p o m y s łó w i in ic ja ty w . R e d a k ­ c ja IN F O R M A T Y K I b ę d z ie w d z ię c z n a sw o im C z y te l­

n ik o m za n a d s y ła n ie ja k n a jlic z n ie js z y c h w y p o w ie ­ dzi, z k tó r y c h n a jc e n n ie js z e z o sta n ą n a g ro d z o n e , j e ­ śli b ę d ą z g o d n e z w a r u n k a m i k o n k u rs u n a te m a t K ra jo w e g o S y s te m u In fo rm a ty c z n e g o ogłoszonego w k w ie tn io w y m n u m e rz e n aszeg o m ie się c z n ik a .

JERZY B R O M IR SK I 681.322.004.14:62—523.8.00124

I n s t y t u t C y b e r n e ty k i T e c h n ic z n e j P o lite c h n ik i W ro c ła w s k ie j

Problem y projektow ania systemów cyfrow ych

W p r a c y ro z w a ż a się p r o b le m y z w ią z a n e z te c h n ic z ­ n y m w y p o s a ż e n ie m s y s te m ó w in fo rm a ty c z n y c h , sz cze­

g ó ln ie s y s te m ó w a u to m a ty z a c ji p ro c e só w te c h n o lo ­ g ic z n y c h . P o d s ta w o w y m z a g a d n ie n ie m j e s t o tr z y m a ­ n ie o p ty m a ln e j k o n f ig u ra c ji s p r z ę tu licząceg o p r z e ­ z n a c z o n e g o d la w y k o n a n ia z a d a ń p o sta w io n y c h p rz e d s y s te m e m . Z d e fin io w a n o p o ję c ie id e n ty f ik a c ji in f o r m a c y jn e j, o ra z p rz e d s ta w io n o je j sz c z e g ó ln ą r o ­ lę w p ro c e sie p r o je k to w a n ia sy s te m ó w c y fro w y c h .

Z a g a d n ie n ie d o b o ru s t r u k tu r y te c h n ic z n e j p r z e z n a ­ czo n ej d la z a p e w n ie n ia w ła ś c iw e j m o cy o b lic z e n io ­ w e j k o n ie c z n e j do r o z w ią z a n ia z a d a n ia p o s ta w io n e ­ go p rz e d o k re ś lo n y m sy s te m e m in fo rm a ty c z n y m , ja k d o ty c h c z a s n ie p o s ia d a w ła śc iw e g o , w p e łn i u z a s a d ­ n io n e g o n a u k o w o ro z w ią z a n ia . Z a g a d n ie n ie to je s t szczeg ó ln ie w a ż n e w z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m a c h in f o rm a ty c z n y c h słu ż ą c y c h do s te r o w a n ia p ro c e s a m i te c h n o lo g ic z n y m i (A PT ). W y n ik a to s tą d , że po p ie r w ­ sze — z r e g u ły m u s z ą on e p ra c o w a ć w c z a sie r z e ­ c z y w isty m , a p o d ru g ie — w y m a g a n ia co do n ie z a ­ w o d n o śc i sy s te m u m u s z ą b y ć b a rd z o w y so k ie, gdyż n ie s p e łn ie n ie p rz e z n ie ich fu n k c ji m o że n ie k ie d y sp o w o d o w a ć n ie o b lic z a ln e w rę c z s k u tk i ek o n o m ic z n e . S to s o w a n e d o ty c h c z a s m e to d y o g ra n ic z a ją się w z a ­ sa d z ie do ta k ie g o p r o je k to w a n ia o ś ro d k ó w p r z e tw a - r z a ją c o -d e c y z y jn y c h , a b y d la o k re ś lo n e g o b ila n s u i n ­ f o r m a c y jn e g o z a p e w n ić je d e n p u n k t p rz e tw a r z a n ia , w y p o sa ż o n y w p e w n ą liczb ę je d n o s te k p r z e t w a r z a ją ­ cy ch (c e n tra ln y c h ) z d o ln y c h do p rz e tw o r z e n ia ż ą d a ­ n e j lic z b y in f o rm a c ji. Z w ię k sz e n ie m o cy o b lic z e n io ­ w e j p o le g a n a czy sto m e c h a n ic z n y m p o w ię k s z a n iu lic z b y je d n o s te k p rz e tw a r z a ją c y c h .

T a k i sp o só b p r o je k to w a n ia s y s te m u n ie b ie r z e p o d u w a g ę z a ró w n o p rz e s trz e n n e g o ro z m ie sz c z e n ia ź ró d e ł p o w s ta w a n ia in f o rm a c ji, e w e n tu a ln y c h m o ż liw o śc i i celo w o ści p o d e jm o w a n ia d e c y z ji p o w s ta ły c h w w y ­ n ik u p r z e tw a r z a n ia in f o rm a c ji lo k a ln y c h , ja k i m o ­ żliw o śc i te c h n ic z n y c h ró ż n e g o r o d z a ju s p r z ę tu lic z ą ­ cego.

N ie z a le ż n ie od sp o so b u tr a n s m i s j i d a n y c h (od k la s y ­ cznego g o ń ca do u rz ą d z e ń te le d a c ji) c e n tr a liz a c ja s p r z ę tu p rz e tw a r z a ją c e g o je s t n a jb a r d z ie j c h a r a k t e ­ r y s ty c z n ą c ech ą teg o sp o s o b u ro z w ią z a n ia . R o z w ią z a ­ nie ta k ie je s t n a p e w n o s łu s z n e d la o śro d k ó w o b li­

c zen io w y ch p r a c u ją c y c h d la ró ż n y c h z le c e n io d a w ­ ców . W a ru n k ie m is tn ie n ia ta k ic h o ś ro d k ó w je s t b r a k in te g r a c ji s y s te m ó w in f o rm a ty c z n y c h , o ra z d a le k o p o s u n ię ta n ie z a le ż n o ść p r z e tw a r z a n ia od c z a su r z e ­ czyw istego. W z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m a c h in f o r ­ m a ty c z n y c h słu ż ą c y c h do s t e r o w a n ia p ro c e s a m i te c h ­ no lo g iczn y m i, m o g ą ró w n ie ż is tn ie ć ro z w ią z a n ia t a ­ k ieg o ty p u . U z a le ż n io n e są o n e od „ w ie lk o ś c i” o b s łu ­ g iw a n e j in s ta la c ji p rz e m y sło w e j, c h a r a k t e r u a u to m a ­ ty z o w a n e g o p ro c e su , a p rz e d e w s z y s tk im od b ila n s u in fo rm a c y jn e g o i w y m a g a n e j m o c y p rz e tw o rz e n io w e j s y s te m u c y fro w eg o . N a le ż y w y ja ś n ić , że p o d a n e w y ­ żej w a r u n k i n a le ż y ro z u m ie ć n ie w s e n s ie d o sło w n y m

— a r e la ty w n ie w s to s u n k u do p rz e w id y w a n e j o b ję ­ to śc i in f o rm a c y jn e j s y s te m u p rz e tw a r z a ją c e g o . S tr u k t u r a te c h n ic z n a b ę d z ie m ia ła z u p e łn ie in n ą p o ­ s ta ć , g d y sy s te m in f o rm a ty c z n y b ę d z ie sy s te m e m z in te g ro w a n y m d la w s z y stk ic h jeg o z a k re s ó w , o d o ­ s ta te c z n ie d u ż e j o b ję to śc i in f o rm a c y jn e j, a je d n o c z e ­ śn ie p rz e z n a c z o n y m d la je d n o s te k fiz y c z n ie r o z r z u ­ co n y ch p rz e s tr z e n n ie (n ależy p o d k re ś lić , że n ie w y ­ m ia r lin io w y je s t tu m ia r ą odległości, a „zag ęszcze­

n ie ” s tr u m ie n i in fo rm a c ji). W p rz y p a d k a c h ta k ic h n ie w y d a je się ce lo w e k o m a s o w a n ie s p r z ę tu p r z e ­ tw a rz a ją c e g o w je d n y m m ie js c u , celo w e n a to m ia s t b ę d z ie ta k i e je g o ro zm ie sz c z e n ie , k tó r e z a p e w n ia ło b y o p ty m a ln y ro z d z ia ł s tr u m ie n i in f o r m a c ji w e jścio w y ch , w y jśc io w y c h i d e c y z y jn y c h , p rz y je d n o c z e sn y m m a k ­ sy m a ln y m z a p e w n ie n iu n ie z a w o d n o śc i d z ia ła n ia . S y ­ s te m a m i ta k ie g o ty p u w y d a ją się b y ć p rz e d e w sz y ­ s tk im s y s te m y s te r o w a n ia p ro c e s a m i p r o d u k c y jn y ­ m i, ja k ró w n ie ż s y s te m y z a rz ą d z a n ia je d n o s tk a m i g o ­ s p o d a rc z y m i, czy też sy s te m y p rz e z n a c z o n e d la o b y ­

d w u ty c h z a d a ń .

Tabela I

System informatyczny System

przetwarzający

Określenie zakresu dziatunia. i struktury Identyfikacja i model dynamiczny Bilans informacji

Korekcja struktury systemem przetwa­

rzania

System cyfrowy

Identyfikacja informacyjna

Wstępna selekcja sprzętu Uczącego

Określenie konfiguracji jednostek ' przetwarzających i ich połączeń

Analiza parametrów charakterystycznych urządzeń Uczących

Wybór. system u cyfrowego

I

* - Ewentualne korekty

R e a I i z a e j a

P ro je k to w a n ie s tro n y o r g a n iz a c y jn o - in f o r m a c y jn e j ja k i o b lic z e n io w e j — k tó r ą n a z w ie m y p r o j e k to w a ­ n ie m sy s te m u p rz e tw a r z a ją c e g o — s y s te m u in f o r m a ­ ty czn e g o a u to m a ty z a c ji p ro c e s ó w te c h n o lo g ic z n y c h , choć m o że b y ć w n ie k tó ry c h p r z y p a d k a c h p r z e p r o ­ w a d z o n e p rz e z p r o j e k t a n t a s y s te m u c y fro w e g o — n ie je s t w z a sa d z ie jeg o z a d a n ie m . Z a g a d n ie n ia te p o ­ w in ie n ro z w ią z a ć a u to m a ty k w p o ro z u m ie n iu z t e ­ c h n o lo g ie m d a n eg o p ro c e s u . O p ra c o w a n y p rz e z n ich p r o j e k t b ę d z ie d o p ie ro w ła ś c iw ą p o d s ta w ą d la in ż y ­ n ie r a p r o je k ta n t a s tro n y te c h n ic z n e j sy s te m u , p r o ­ j e k t a n ta jeg o a r c h ite k tu r y , lu b j a k to o k re ś la m y -—

p r o j e k ta n t a sy s te m u c y fro w e g o .

N a le ż a ło b y p rz y ty m o k re ś lić z a k re s p o ję c ia sy s te m c y fro w y . N ie w ą tp liw ie w je g o z a k re s w c h o d z i s p r z ę t liczący, p o d k tó r y m to p o ję c ie m ro z u m ie m y s p rz ę t p rz e z n a c z o n y z a ró w n o do p r z e k s z ta łc a n ia , tj . tw o r z e ­ n ia , o d tw a r z a n ia i p r z e tw a r z a n ia in f o rm a c ji, ja k i p rz e s y ła n ia in f o r m a c ji b e z z m ia n y je j tre śc i. W ą tp li­

w o ści m o g ą p o w s ta ć p rz y części s o f tw a r e ’o w ej. W y ­ d a je się, że z a ró w n o o p ro g r a m o w a n ie p o d s ta w o w e j a k i s p e c ja ln e — ty p u : p ro g r a m y s te r u ją c e , o p e r a ­ c y jn e — tj. ta k ie k tó r e z aw sze z w ią z a n e są z o k r e ­ ślo n y m ty p e m s p r z ę tu licząceg o , ró w n ie ż n a le ż y z a ­ liczyć do z a k re s u p o ję c ia „ s y s te m c y fr o w y ” .

N a jb a rd z ie j o p ty m a ln y p rz e b ie g p ro c e s u p r o j e k to w a ­ n ia sy s te m u in fo rm a ty c z n e g o n a s tą p i ty lk o w te d y , je ś li o b y d w ie jeg o części p ro w a d z o n e b ę d ą ró w n o le ­ gle, p rz y w z a je m n y c h k o n s u lta c ja c h i u w z g lę d n ie n iu w ła śc iw o ś c i i m o ż liw o śc i o b y d w u s tro n : a u to m a ty k a i te c h n o lo g a — o p ra c o w u ją c y c h s y s te m p r z e tw a r z a ­ ją c y , i in f o r m a ty k a — o p ra c o w u ją c e g o sy s te m c y ­ fro w y . W ta b . I p rz e d s ta w io n o b lo k o w y s c h e m a t p r o ­ je k to w a n ia s y s te m u in fo rm a ty c z n e g o ze w s k a z a n ie m n a sp rz ę ż e n ia is tn ie ją c e p o m ię d z y b lo k a m i sy s te m ó w p rz e tw a r z a ją c e g o i cy fro w eg o . W ta b . I I p r z e d s ta ­ w io n o ró w n ie ż w p o s ta c i b lo k o w e j b a rd z ie j szczeg ó ­ ło w o p o szczeg ó ln e z a k re s y c z y n n o śc i p rz y p r o je k to ­ w a n iu sy s te m u c y fro w e g o p rz e z n a c z o n e g o d la s y ­ s te m u in fo rm a ty c z n e g o a u to m a ty z a c ji p ro c e s ó w t e ­ c h n o lo g iczn y ch .

N a jb a r d z ie j d o g o d n ą p o s ta c ią w y jś c io w ą d la p r o je k ­ to w a n ia s y s te m u c y fro w e g o je s t p rz e d s ta w ie n ie s y ­ s te m u p rz e tw a r z a ją c e g o w p o s ta c i g ra fu , w k tó r y m w ie rz c h o łk i o d p o w ia d a ją zb io ro m in f o rm a c ji w e jś c io ­ w y c h i w y jśc io w y c h , k ra w ę d z ie z b io ro m a lg o ry tm ó w o d w z o ro w u ją c y c h (p rz e k s z ta łc a ją c y c h ) in f o rm a c je w e jśc io w e n a w y jśc io w e . G r a f t a k i je s t g ra f e m s k ie ­ ro w a n y m o b ra z u ją c y m s tr u m ie n ie p rz e p ły w u in f o r ­ m a c ji w ra z z m ie js c a m i ic h p o w s ta w a n ia i p r z e z n a ­ czen ia. N a le ż y o k re ś lić w y m a g a n ia s ta w ia n e te m u g ra f o w i ze s tr o n y p r o j e k ta n t a s y s te m u cy fro w eg o . W a rto m oże p o d k re ś lić , że g r a f te n b ę d z ie p o d s ta w ą d la w s z y s tk ic h d alsz y c h e ta p ó w p ro je k to w a n ia * . aż do o tr z y m a n ia k o ń c o w e j s t r u k tu r y te c h n ic z n e j s y ­ ste m u . P rz y k ła d o w y g r a f p o d a n y je s t n a ry s . 1.

P ie r w s z y m p o d s ta w o w y m p ro b le m e m w p ro c e s ie p r o je k to w a n ia je s t p r z e p r o w a d z e n ie w ła ś c iw e j id e n ­ ty f ik a c ji in f o rm a c y jn e j s y s te m u in fo rm a ty c z n e g o . W p ro w a d z o n e tu p o ję c ie id e n ty f ik a c ji in f o rm a c y jn e j je s t n eo lo g izm em . I d e n ty f ik a c ja w p o ję c iu a u to m a ­ ty k a , t o p ro c e s p ro w a d z ą c y do z b u d o w a n ia m o d e lu m a te m a ty c z n e g o o p isu ją c e g o d z ia ła n ie d y n a m ic z n e d a n e g o p ro c e s u te c h n o lo g ic z n e g o . I d e n ty f ik a c ja in f o r ­ m a c y jn a , to p ro c e s p ro w a d z ą c y do z b u d o w a n ia m o ­ d e lu u jm u ją c e g o w sz e lk ie z b io ry in f o rm a c ji, o ra z re^

la c je m ię d z y ty m i z b io r a m i p rz y je d n o c z e sn y m o k re ­ ś le n iu m o cy ty c h z b io ró w j a k ró w n ie ż m o c y " z b io ^ ró w o p e ra c ji e le m e n ta r n y c h z a p e w n ia ją c y c h s p e łn ie ­ n ie n a rz u c o n y c h re la c ji. W y n ik ie m p rz e p r o w a d z e n ia id e n ty f ik a c ji in f o r m a c y jn e j p o w in ie n b y ć b ila n s in ­ fo r m a c ji d la d a n e g o sy s te m u .

D o d a tk o w o w p ro c e s ie o k re ś la n ia b ila n s u in f o rm a c ji Tabela II

źródła pierwotnej informacji jednostki przetwarzające decyzje komunikacja w systemie i z syste­

mem

źródła wtórnej informacji

określenie konfiguracji jednostek przetwarzających oraz połączeń między nimi

lokalizacja urządzeń pomiarowych analiza wariantów lokalizacji lokalizacja urządzeń wykonawczych

analiza parametrów charakterystycznych

charakterystyki konwerterów charakterystyki jednostek central­

nych

charakterystyki urządzeń transm i­

sji danych

charakterystyki urządzeń nastawczych i konwerterów

wybór systemu cyfrowego

dopasowanie do źródeł informacji pierwotnej

j wybór jednostek centralnych wybór urządzeń transmisji danych dopasowanie do urządzeń wykonawczych

całościowe zestawienie systemu cyfrowego

R ys. 1. P r z y k ła d o w y g r a f s y s te m u

p oza n o rm a ln ie p rz e p r o w a d z o n y m b ila n s e m o k r e ś la ­ ją c y m m o ce z b io ró w in f o r m a c ji w e jśc io w y c h , w y j­

ścio w y ch , n a le ż y ro z p a trz e ć d o d a tk o w e m o ce o b li­

c z e n io w e z a p e w n ia ją c e o d p o w ie d n i czas p r z e t w a r z a ­ n ia d la ż ą d a n y c h a lg o r y tm ó w p rz e k s z ta łc a ją c y c h i d e c y z y jn y c h d la e w e n tu a ln e j k o n w e rs ji in f o rm a c ji, czy tr a n s m is ji, ja k ró w n ie ż tr a n s la c ji in f o rm a c ji w p rz y p a d k u s y s te m u w ie lo m a sz y n o w e g o — zw ła sz c z a z b u d o w a n e g o z m a s z y n ró ż n y c h ty p ó w . O czy w iście w ta k im p rz y p a d k u d ą ż e n ie m p o w in n o by ć s to so w a n ie m a s z y n w sp ó łw y m ie rn y c h .

S zczeg ó ln ie is to tn y m f r a g m e n te m je s t k o n iecz n o ść o k r e ś la n ia b ila n s u p r z e tw a r z a n ia w m a s z y n ie in f o r ­ m a c ji n ie is to tn y c h z p u n k t u w id z e n ia d z ia ła n ia s y ­ s te m u p rz e tw a r z a ją c e g o i n ie p rz e w id y w a n y c h p rz e z p r o j e k ta n tó w teg o s y s te m u — n a to m ia s t b a rd z o is to t­

n y c h z p u n k tu w id z e n ia d z ia ła n ia sam eg o s y s te m u c y fro w e g o . I n f o r m a c ja m i ta k ie g o ty p u b ę d ą o k r e ś lo ­ n e w s z y s tk ie ta k ie d z ia ła n ia — k tó r e w y m a g a ją c z a ­ s u m a s z y n o w e g o p rz e z n a c z o n e g o n a w e w n ę trz n ą o r ­ g a n iz a c ję s y s te m u — ja k n p . w sz e lk ie g o ro d z a ju p r o ­ g ra m y o p e ra c y jn o -w y k o n a w c z e , tr a n s la c je , s te r o w a ­ n ie w e jśc ie m — w y jś c ie m itp . W a rto m oże zw ró cić u w a g ę n a to, że im b a rd z ie j sk o m p lik o w a n y je s t s y ­ s te m te c h n ic z n y , ty m z u ż y w a p ro c e n to w o w ię k sz ą część c zasu n a w ła s n e d z ia ła n ia o rg a n iz a c y jn e . T a k p rz e p r o w a d z o n y b ila n s k o ń c o w y in f o rm a c ji —

R y s. 2. S c h e m a t z ry s . 1 z w p ro w a d z o n y m i w a r to ś c ia m i m o c y z b io ró w

d la k tó re g o z re s z tą ja lt d o ty c h c z a s b r a k m e to d p o ­ s tę p o w a n ia — m oże b y ć p o d s ta w ą do p rz e d s ta w ie n ia n a s tę p n e g o g ra f u , w k tó r y m z a ró w n o p o szczeg ó ln y m w ie rz c h o łk o m , j a k i k ra w ę d z io m b ę d z ie m o ż n a p r z y ­ p is a ć o k re ś lo n e w a rto ś c i m o cy z b io ró w in f o rm a c ji o ra z k o n ie c z n y c h liczb o p e r a c ji p r z e p r o w a d z a n y c h p rz e z je d n o s tk i p rz e tw a r z a ją c e . N a n ie s ie n ie n a te n g r a f o b sz a ró w o b e jm u ją c y c h p e w ie n z b ió r w ie rz c h o ł­

k ó w i k ra w ę d z i p o zw o li n a o k re ś le n ie z a w a r te j w n ic h su m y w a rto ś c i c h a r a k te r y s ty c z n y c h i d a je w a r ­ to ść k o ń c o w ą ż ą d a n e j liczb y o p e ra c ji p r z e p r o w a d z o ­ n e j d la d a n e g o sy s te m u , w d a n y m w y c in k u jego d z ia ła ln o ś c i. I l u s t r u j ą to ry s . 2 i 3 d la p r z y k ła d o w e ­ go g r a f u p o d a n e g o n a ry s . 1.

O czy w iście d la k a ż d e g o s y s te m u is tn ie je w ie le m o ż ­ liw o śc i tw o rz e n ia w y o d rę b n io n y c h o b sz a ró w , od j e d ­ nego — co o d p o w ia d a ło b y is tn ie ją c y m m e to d o m p r o ­ je k to w a n ia , aż do lic z b y w y o d rę b n io n y c h w g ra f ie s y s te m u p u n k tó w d e c y z y jn y c h . L ic z b a m o żliw y ch k o m b in a c ji o k re ś lo n a je s t w y ra ż e n ie m

D la k ażd e g o p rz y p a d k u o tr z y m a m y szereg m o żliw y ch k o m b in a c ji, w k tó r y c h o b sz a ro m b ę d ą o d p o w ia d a ły o śro d k i o b liczen io w e o lic z b ie w y k o n y w a n y c h o p e r a ­ c ji o k re ś lo n y c h ich z a w a rto ś c ią , k r a w ę d z ie z a ś — l i ­ n io m tr a n s m is y jn y m p o m ię d z y p u n k ta m i p o w s ta w a ­ n ia in f o rm a c ji i o ś ro d k a m i o b lic z e n io w y m i, ja k r ó w ­ nież i m ię d z y n im i.

K o n ie c z n e je s t z a te m o p ra c o w a n ie m e to d y k i:

• d o b o ru je d n o s te k c e n tr a ln y c h o ra z d o d a tk o w e g o w y p o sa ż e n ia z d o ln y c h do p rz e tw o r z e n ia ż ą d a n e j lic z ­ b y in fo rm a c ji,

• d o b o ru k a n a łó w i u rz ą d z e ń te le d a c ji z a p e w n ia ją ­ cy ch p rz e s ła n ie ż ą d a n e j liczb y in f o rm a c ji.

M o żn a oczy w iście r o z p a try w a ć k a ż d e z ty c h z a g a d ­ n ie ń o d d z ie ln ie , d la p rz y ję te g o a r b i tr a ln ie ro z w ią z a ­ n ia . A le w y n ik ta k ie g o d z ia ła n ia n ie d a n a m o p ty ­ m a ln e j s t r u k tu r y . M e to d a r o z w ią z a n ia p ro b le m u — o tr z y m a n ia o p ty m a ln e j s t r u k tu r y — n ie je s t z n a n a . W y d a je się, że ja k o k r y te r ia n a le ż y p rz y ją ć :

• z a p e w n ie n ie s p e łn ie n ia ż ą d a ń u ż y tk o w n ik ó w s y ­ ste m u ,

• m in im a liz a c ję k o sz tó w in w e s ty c y jn y c h i e k s p lo a ­ ta c y jn y c h .

W s z e re g u p rz y p a d k ó w k r y t e r i a te b ę d ą sp rzeczn e.

S zczeg ó ln ie p ro b le m p o d z ia łu „ o b c ią ż e ń ” p o m ięd zy o ś ro d k i o b lic z e n io w o d e c y z y jn e a lin ie tr a n s m is y jn e d la o tr z y m a n ia m in im u m k o s z tó w je s t o tw a rty , a ro z w ią z a n ie je g o w y d a je się by ć d e c y d u ją c y m dla o sta te c z n e g o ro z w ią z a n ia s t r u k t u r y sy s te m u c y fro w e ­ go, a ty m s a m y m d la o p ty m a ln e g o d z ia ła n ia s y s te ­ m u in fo rm a ty c z n e g o .

W Ł A D Y SŁ A W K L EPA C Z 681.322 I n s t y t u t M a sz y n M a te m a ty c z n y c h

W a rsz a w a

S e ria m aszyn IBM 3 7 0

P o d a n o c h a r a k te r y s ty c z n e p a r a m e t r y te c h n ic z n e i u ż y tk o w e k o m p u te r ó w s e rii IBM 370, u rz ą d z e ń z e ­ w n ę tr z n y c h i o p ro g ra m o w a n ia .

U W A G I W STĘPN E

W d n iu 30 c z e rw c a b r. u p ły n ą p e łn e 2 la t a od c h w ili z a p re z e n to w a n ia p rz e z f i r m ę IB M n a k o n fe r e n c ja c h p ra s o w y c h w N o w y m J o r k u i P a r y ż u n o w e j s e r ii m a s z y n c y fro w y c h IB M 370. P r e z e n ta c ja ta o b ję ła d w a p ie rw s z e m o d e le te j s e rii, a m ia n o w ic ie IB M 370/155 o ra z IB M 370/165, ja k ró w n ie ż z a p o w ie d ź p r z e d s ta w ie n ia p o k ilk u m ie s ią c a c h m o d e lu IB M 370/145. P is a łe m o ty m w n u m e r z e 3— 4/1970 „ N O ­ W O Ś C I” w y d a w a n y c h p rz e z I n s ty tu t M a sz y n M a te ­ m a ty c z n y c h , o p ie r a ją c się n a p ie rw s z y c h , n ie z b y t j e ­ szcze p re c y z y jn y c h d o n ie s ie n ia c h , ja k ie u k a z a ły się w I I I k w a r ta le 1970 r. w z a g ra n ic z n y c h c z a so p ism a c h fa c h o w y c h w w y n ik u w sp o m n ia n y c h k o n f e r e n c ji p r a ­ so w y c h [1],

W c h w ili p is a n ia n in ie js z e g o a r t y k u łu (k o n iec lu t e ­ go 1972) s e r ia 370 o b e jm o w a ła ju ż ro d z in ę m a s z y n

R y s. 1. IB M -S y ste m 370. M o d e l 145

R ys. 2.

zło żo n ą z p ię c iu m o d e li. Do w sp o m n ia n y c h m o d e li 145, 155 i 165 do szły w m ię d z y c z a sie d w a d a lsz e m o ­ d ele: 135 o ra z 195. U le g ła ró w n ie ż z n a c z n e j p o p r a ­ w ie s y tu a c ja w z a k re s ie in f o r m a c ji ź ró d ło w e j, p o ja ­ w iła się b o w ie m s t a r a n n ie w y d a n a i b ie ż ą c o a k t u a ­ liz o w a n a l i t e r a tu r a firm o w a n a te m a t s e r ii 370. D z ię ­ k i u p rz e jm o ś c i p rz e d s ta w ic ie li f ir m y IB M w P o lsc e u d a ło się u z y sk a ć m a te r ia ły in f o rm a c y jn e , k tó r e p o z ­ w a la ją p rz e d s ta w ić C z y te ln ik o m „ IN F O R M A T Y K I”

p ie rw s z ą , w p ra w d z ie b a rd z o sy n te ty c z n ą , lecz k o m ­ p le tn ą i n a jb a r d z ie j a k tu a l n ą c h a r a k te r y s ty k ę te c h ­ n ic z n ą i u ż y tk o w ą m a s z y n s e r ii 370 [2],

D o k o n a n ie m o ż liw ie p e łn e g o s k r ó tu in f o r m a c ji w r a ­ m a c h n a rz u c o n y c h n o r m a ty w n ą o b ję to ś c ią je d n e g o a r ty k u łu b y ło s p r a w ą dość tr u d n ą , b io r ą c p o d u w a ­ gę f a k t, że n a jb a r d z ie j o g ó ln e o p r a c o w a n ie w l i t e r a ­ tu r z e IB M n a te m a t c h a r a k t e r y s ty k i s e r ii 370 (tzw . S y s te m S u m m a ry ) o b e jm u je w c h w ili o b e c n e j ok. 150 s tr o n o p is u n a fo r m a c ie A4. Z u w a g i n a w z ro s t z a ­ in te r e s o w a n ia n a s z e j o p in ii p u b lic z n e j n o w y m i k o n ­ s t r u k c ja m i f i r m y IB M w w y n ik u d o s ta w y do P o l­

s k i w I k w a r ta le b r. p ie rw s z y c h e g z e m p la rz y m a s z y n s e r ii IB M 360, b ę d z ie m y s t a r a li s ię p rz e k a z y w a ć w n a s tę p n y c h n u m e r a c h IN F O R M A T Y K I d a lsz e in f o r ­ m a c je o r o z w o ju s e r ii IB M 370. S ta n o w i o n a b a r ­ dzo b lis k ą e w o lu c ję s e r ii 360 i je s t z n ią ściśle p o ­ w ią z a n a p o p rz e z w y m ie n n o ś ć o p ro g r a m o w a n ia o raz w ię k sz o ś c i u rz ą d z e ń z e w n ę trz n y c h . N a m a r g in e s ie n a le ż y p o d k re ś lić , że m a s z y n y s e r ii 370 s ta n o w ią je ­ szcze n o w o ść w s k a li św ia to w e j. P ie r w s z e ic h d o s ta ­ w y do k r a j ó w E u ro p y Z a c h o d n ie j n a s tą p iły d o p ie ro w II. k w a r t a l e u b . r o k u , a w ięc z a le d w ie p rz e d r o ­ k ie m . P o tw ie r d z a to o s ta tn i o p u b lik o w a n y (s ta n n a d zień 30.4.1971) sp is k o m p u te ró w w W ie lk ie j B r y ta ­ nii, w k tó r y m n a tle 821 z a in s ta lo w a n y c h i 31 z a m ó ­ w io n y c h m a s z y n s e r ii 360, s e r ia IB M 370 n ie m oże w y k a z a ć się w ty m k r a j u jeszcze ż a d n y m z a in s ta lo ­ w a n y m e g z e m p la rz e m , a je d y n ie z a m ó w ie n ia m i ¡na 18 e g z e m p la rz y , p rz y czym część z n ic h m a te r m in y d o ­ s ta w y w y k ra c z a ją c e p o za ro k 1972 [3].

OG Ó LN A C H A R A K T E R Y STY K A SE R II 370

W b re w la n s o w a n y m p rz e d d w o m a la ty p rz e z p r a s ę z a g ra n ic z n ą su g e stio m , że s e r ia 370 je s t p r e k u r s o r e m k o m p u te ró w c z w a rte j g e n e ra c ji [4], p r o d u c e n t n ie u ż y w a teg o r o d z a ju o k re ś le ń , n a to m ia s t a k c e n tu je je j ścfsłe p o w ią z a n ie z p o d s ta w o w y m w y ro b e m firm y , ja k im je s t w d a ls z y m c ią g u s e r ia IB M 360. Ź ró d łe m ta k ie g o s ta n o w is k a f ir m y je s t d ą ż e n ie do u s p o k o je ­ n ia o lb rz y m ie j rz e sz y u ż y tk o w n ik ó w m a s z y n IB M , k tó r z y p a m ię ta ją jeszcze k ło p o ty , zw ła sz c z a n a o d ­ c in k u p ro g r a m o w a n ia , ja k ie sp o w o d o w a ło w p r o w a ­ d z e n ie m a s z y n trz e c ie j g e n e r a c ji (s e ria 360), c a łk o w i­

cie n ie w y m ie n n y c h (n ie k o m p a tib iln y c h ) z b a rd z o ju ż w ó w c z a s ro z p o w sz e c h n io n y m i m a s z y n a m i p o p rz e d n ie j g e n e r a c ji (s e rie IB M 1400 o ra z IB M 7000). S tą d w o f ic ja ln e j c h a r a k te r y s ty c e s e r ii 370 p r o d u c e n t p o d ­ k re ś la , że m a o n a w s z y s tk ie z a le ty s e r ii 360, a p o ­ n a d to „ w ię k sz ą w e w n ę trz n ą szy b k o ść, p rz e p u s to w o ś ć k a n a łó w , n ie z a w o d n o ść d z ia ła n ia i ro z s z e rz o n e m o ż li­

w o ści f u n k c jo n a ln e ” .

S zczeg ó ln ą z a le tą z p u n k tu w id z e n ia d o ty c h c z a so w e ­ go u ż y tk o w n ik a m a s z y n s e r ii 360 je s t ła tw o ś ć p r z e j­

ścia n a e k s p lo a ta c ję m a s z y n s e r ii 370, p o n ie w a ż bez ja k ic h k o lw ie k z m ia n m o ż n a u ż y w a ć p o s ia d a n e u r z ą ­