Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim. Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w 1 kwartale 2002 r. R. 9

KATOWICE

URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH

* *

AKTYWNOŚĆ EKONOM ICZNA LUDNOŚCI

W W OJEW ÓDZTW IE ŚLĄSKIM W 2009 ROKU

K A T O W I C E 2 0 0 2

Kreska (-) zjawisko nie występuje

Zero (0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5 (0,0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05

„W tym” oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

Znak A oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązujących klasyfikacji

SKRÓTY

tys. tysiąc

zł złoty

cd. ciąg dalszy

dok. dokończenie

tj. to jest

np. na przykład

tzn. to znaczy

br. bieżący rok

ub. r. ubiegły rok

pkt punkt

nr numer

Przy publikow aniu danych prosim y o podanie źródła

Informacje i opracowania statystyczne

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA

LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM

W yniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w I kwartale 2002 r.

¡

biiuium

ISSN 1641-2311

J .

Rok IX

1

kwartalnik

Katowice, lipiec 2002 r.

Daniela ZIĘTEK

Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice Nakład 62 egz. Papier offsetowy, 80 g. Format A-4. Oddano do druku: lipiec 2002 r.

Druk: Wydział Poligrafii Urzędu Statystycznego w Katowicach, ul. Kossutha 7, 40-844 Katowice Zam. 80/2002

Strona

W YJAŚNIENIA M ETODYCZNE ... 5

UWAGI A N A L IT Y C Z N E ... 9

Ludność aktywna i bierna zawodowo ... 9

P racu jący... 11

Bezrobotni ... 15

Bierni zaw odow o... 17

Aktywność zawodowa członków gospodarstw dom owych... 18

Podsum owanie... 20

SPIS TABLIC

Numer Strona

Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku 15 lat i więcej w I kwartale 2002 r... I 9 Bezrobotni według BAEL oraz Powiatowych Urzędów Pracy w I kwartale 2002 r... II 15 Bierni zawodowo według płci i miejsca zamieszkania (I kwartał 2001 r. i I kwartał 2002 r.) III 17 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej (I, li, III, IV kwartał 2001 r.,

I kwartał 2002 r.) ... 1 21 Wskaźniki aktywności zawodowej ludności (I, II, III, IV kwartał 2001 r., I kwartał 2002 r.) 2 21 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według miejsca zamieszkania

w I kwartale 2002 r... 3 22 Aktywność ekonomiczna ludności według wieku w 1 kwartale 2002 r... 4 23 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia

w I kwartale 2002 r... 5 25 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego

w I kwartale 2002 r... 6 26 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według stopnia pokrewieństwa

z głową gospodarstwa domowego w I kwartale 2002 r... 7 27 Pracujący według statusu zatrudnienia i wieku w I kwartale 2002 r... 8 28 Pracujący według statusu zatrudnienia i poziomu wykształcenia w I kwartale 2002 r... 9 30 Pracujący według statusu zatrudnienia i sekcji w I kwartale 2002 r... 10 31 Pracujący według płci i wybranych sekcji w I kwartale 2002 r... 11 33 Pracujący według poziomu wykształcenia i wybranych sekcji w I kwartale 2002 r... 12 34 Pracujący według płci i zawodów w I kwartale 2002 r... 13 34 Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracy według statusu zatrudnienia w głównym

miejscu pracy, wieku i poziomu wykształcenia w I kwartale 2002 r... 14 35 Pracujący poszukujący innej pracy według przyczyn poszukiwania pracy, wieku,

poziomu wykształcenia i wybranych sekcji w I kwartale 2002 r... 15 35 Bezrobotni według miejsca zamieszkania i przyczyn zaprzestania pracy

16 36

Bezrobotni według miejsca zamieszkania i kategorii bezrobotnych w I kwartale 2002 r. 17 36 Bezrobotni według miejsca zamieszkania i okresu poszukiwania pracy

w I kwartale 2002 r... 18 37 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci i rodzaju poszukiwanej pracy

w I kwartale 2002 r... 19 37 Bezrobotni według metod poszukiwania pracy i kategorii bezrobotnych

w I kwartale 2002 r... 20 38

SPIS TABLIC (dok.)

Numer Bezrobotni według kategorii, wieku i miejsca zamieszkania w I kwartale 2002 r... 21 Bezrobotni według kategorii i poziomu wykształcenia w I kwartale 2002 r... 22 Bezrobotni uprzednio pracujący według kategorii i wybranych sekcji ostatniego miejsca

pracy w I kwartale 2002 r... 23 Bezrobotni uprzednio pracujący według płci, miejsca zamieszkania i sekcji ostatniego

miejsca pracy w I kwartale 2002 r... 24 Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu poszukiwania pracy i stażu w ostatnim

miejscu pracy w I kwartale 2002 r... 25 Bezrobotni uprzednio pracujący według statusu zatrudnienia i sekcji ostatniego miejsca

pracy w I kwartale 2002 r... 26 Bezrobotni według poziomu wykształcenia i wieku w I kwartale 2002 r...27 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i wieku w I kwartale 2002 r...28 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i poziomu wykształcenia

w I kwartale 2002 r...29 Bierni zawodowo uprzednio pracujący według przyczyn bierności i przyczyn

zaprzestania pracy w I kwartale 2002 r... 30 Struktura gospodarstw domowych według aktywności zawodowej członków

gospodarstw w I kwartale 2002 r... 31 Struktura gospodarstw domowych według liczby osób pracujących i bezrobotnych

w I kwartale 2002 r... 32 Gospodarstwa domowe według aktywności zawodowej członków gospodarstwa i typu

rodziny biologicznej w I kwartale 2002 r... 33 Gospodarstwa domowe z dziećmi według aktywności zawodowej członków

gospodarstwa i typu rodziny biologicznej w I kwartale 2002 r... 34 Rodziny według liczby dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu w I kwartale 2002 r. 35

SPIS WYKRESÓW

Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według aktywności zawodowej w I kwartale 2002 r...

Współczynnik aktywności zawodowej ludności w kraju i województwie śląskim (I, II, III, IV kwartał 2001 r., I kwartał 2002 r.)...

Wskaźniki zatrudnienia (I, IV kwartał 2001 r., I kwartał 2002 r.) ... . Pracujący według sektorów własności w I kwartale 2002 r...

Pracujący według wieku (I kwartał 2001 r. I kwartał 2002 r.) ...

Pracujący według płci i grup zawodów w I kwartale 2002 r...

Stopa bezrobocia według wieku (I kwartał 2001 r., I kwartał 2002 r . ) ...

Bezrobotni według okresu poszukiwania pracy w I kwartale 2002 r...

Bierni zawodowo nie poszukujący pracy według wieku w I kwartale 2002 r...

Gospodarstwa domowe według aktywności zawodowej w I kwartale 2002 r...

Małżeństwa z dziećmi do lat 24, pozostającymi na utrzymaniu według aktywności zawodowej w I kwartale 2002 r...

Strona 39 40

40

41

42

42 43 44

46

47

48

49

50

51 52

Strona 10

10 11 12 13 14 16 17 18 18

19

Publikacja przedstawia wyniki reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) i przygotowana została na podstawie uogólnionych wyników badania przeprowadzonego w I kwartale 2002 r.

Począwszy od IV kwartału 1999 r. została zmieniona metoda prowadzenia Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności. Obserwację wybranego tygodnia w środkowym miesiącu kwartału zastąpiono metodą obserwacji ciągłej co oznacza, że w każdym z 13 tygodni kwartału badana jest jedna trzynasta część kwartalnej próby mieszkań. Nowa metoda pozwala na zilustrowanie sytuacji na rynku pracy w okresie całego kwartału, a wprowadzona została w związku z koniecznością dostosowania metod obserwacji do zaleceń Unii Europejskiej.

Badanie to stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy. Przedmiotem badania jest ocena sytuacji w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Badaniem objęte są wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami wylosowanych gospodarstw domowych (z zakresu badania wyłączone są osoby przebywające w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych, domach opieki, koszarach wojskowych, domach studenckich itp.).

Podstawowym kryterium podziału ludności z punktu widzenia aktywności ekonomicznej na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii.

Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych,

mieszkających razem i utrzymujących się wspólnie. Do członków gospodarstwa domowego zaliczono osoby:

■ obecne w gospodarstwie domowym (zameldowane na pobyt stały lub czasowy, przebywające bez zameldowania przez okres powyżej 2 miesięcy),

■ nieobecne przez okres do 2 miesięcy (np. przebywające w sanatoriach, w delegacji służbowej),

■ nieobecne przez okres dłuższy niż 2 miesiące, jeżeli nieobecność wynikała z charakteru wykonywanej przez nich pracy (np. geodeci).

Ludność aktywna zawodowo (inaczej mówiąc siła robocza) obejmuje wszystkie osoby

uznane za pracujące lub bezrobotne zgodnie z definicjami podanymi poniżej.

Do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia:

■ wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód tzn. były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,

■ nie wykonywały pracy (np. z powodu choroby, urlopu, przerwy w działalności zakładu, trudnych warunków atmosferycznych, strajku), ale formalnie miały pracę jako pracownicy najemni bądź pracujący na własny rachunek.

Do pracujących - zgodnie z międzynarodowymi standardami - zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.

Ze względu na przyjęte założenia metodologiczne badania, liczba pracujących uzyskana

■ pracujących, mieszkających w hotelach pracowniczych,

■ pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców.

Klasyfikacja statusu zatrudnienia wyróżnia następujące kategorie pracujących:

■

jednego pracownika najemnego,

■

zatrudnia pracowników,

■

publicznym lub u pracodawcy prywatnego; do pracowników najemnych zaliczono również osoby wykonujące pracę nakładczą oraz agentów we wszystkich systemach agencji,

■

pomaga w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej.

Do pracowników najemnych zaliczono również osoby wykonujące pracę nakładczą oraz agentów we wszystkich systemach agencji.

Informacje o zawodach wykonywanych przez pracujących w głównym miejscu pracy

(oraz o zawodach wykonywanych przez bezrobotnych w ostatnim miejscu pracy) prezentowane są

w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności opracowanej przez Instytut Pracy i Spraw

Socjalnych na podstawie „Międzynarodowej Klasyfikacji Zawodów ISCO-1998", zalecanej do

stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy.

Dane o miejscu pracy osób pracujących (oraz o ostatnim miejscu pracy osób bezrobotnych) prezentowane są w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). PKD została opracowana na podstawie klasyfikacji NACE stosowanej przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej EUROSTAT.

W kategorii pracujących wyróżniono osoby pracujące w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy są to osoby, które:

■ przepracowały w badanym tygodniu 40 godzin i więcej we wszystkich miejscach pracy,

■ przepracowały w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin pracy, ale jest to ich pełny wymiar czasu pracy (np. nauczyciele lub osoby pracujące w szkodliwych warunkach pracy),

■ przepracowały w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin pracy z przyczyn pozaekonomicznych, a zwykle pracują w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przyczyny, z powodu których pracownicy przepracowali w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin (lub zwykle pracują mniej niż 40 godzin) dzieli się na ekonomiczne i pozaekonomiczne.

Do przyczyn ekonomicznych zaliczono: przyczyny związane z zakładem pracy (np. przerwa w działalności, przestoje w pracy, przymusowy urlop), utratę pracy, rozpoczęcie pracy, niemożność uzyskania pracy w większym wymiarze czasu. Przyczyny pozaekonomiczne to: nauka, urlop wypoczynkowy i bezpłatny na własną prośbę oraz przyczyny osobiste i rodzinne.

Do kategorii bezrobotnych zostały zaliczone osoby w wieku 15 lat i więcej, które spełniły jednocześnie trzy warunki.

■ w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (według powyższych kryteriów),

■ aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni - tydzień badany), aby znaleźć pracę,

■ były gotowe (zdolne) podjąć pracę w tygodniu badanym i następnym.

Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie (w ciągu 30 dni).

Osoby bezrobotne zostały zaklasyfikowane do jednej z czterech kategorii:

■ bezrobotni, którzy stracili pracę, tzn. osoby, które odeszły z ostatniego miejsca pracy nie z własnej inicjatywy i natychmiast (tzn. w ciągu trzech miesięcy) rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy, tzn. osoby, które odeszły z pracy z własnej inicjatywy i natychmiast rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie trwającej minimum 3 miesiące,

■ bezrobotni, którzy nigdy nie pracowali i poszukują pierwszej w życiu pracy.

Ludność bierna zawodowo tzn. pozostająca poza siłą roboczą są to wszystkie osoby

w wieku 15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne czyli:

■ osoby, które nie pracowały w badanym tygodniu, nie m ają pracy i nie poszukują pracy,

■ osoby, które w badanym tygodniu nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe)

do jej podjęcia w tygodniu badanym i następnym.

Grupowanie osób w rodziny dokonuje się w ramach gospodarstw domowych. Za rodzinę uważa się: małżeństwo z dziećmi lub bez dzieci, matkę z dziećmi, ojca z dziećmi.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to procentowy udział czynnych zawodowo

w ogólnej liczbie ludności danej kategorii.

Wskaźnik zatrudnienia jest to procentowy udział pracujących w ogólnej liczbie ludności danej

kategorii.

Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych w liczbie czynnych zawodowo.

Podział ludności na ekonomiczne grupy wieku obejmuje ludność w wieku:

■ przedprodukcyjnym - mężczyźni i kobiety w wieku 1 5 - 1 7 lat,

■ produkcyjnym - mężczyźni w wieku 1 8 - 6 4 lata i kobiety w wieku 1 8 - 5 9 lat; grupę tą podzielono na wiek zawodowo:

- mobilny ( 1 8 - 4 4 lata mężczyźni i kobiety),

- niemobilny (45 - 64 lata mężczyźni i 45 - 59 lat kobiety),

■ poprodukcyjnym - mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej.

Informacje o wykształceniu ilustrują poziom wykształcenia ukończonego. Uczniowie szkół ponadpodstawowych podawali poziom szkoły ukończonej np. w przypadku studentów była to szkoła średnia ogólnokształcąca lub zawodowa.

Do absolwentów zaliczono osoby, które ukończyły szkołę w okresie ostatnich 12 miesięcy i nie kontynuują nauki.

Pracownicy najemni w sektorze publicznym obejmują osoby zatrudnione w jednostkach stanowiących własność państwową i komunalną. Do pracujących w sektorze prywatnym zaliczono pracodawców i pracujących na własny rachunek, pomagających członków rodzin i pracowników najemnych zatrudnionych u osób fizycznych oraz w pozostałych jednostkach sektora prywatnego.

W niektórych tablicach sumy danych mogą być różne od wielkości podanych w pozycjach

"OGÓŁEM". Wynika to z zaokrągleń dokonywanych przy uogólnianiu wyników badania.

W stosunku do obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zastosowano skróty - skrócone nazwy oznaczone zostały w tablicach znakiem „A". Zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej:

skrót pełna nazwa

sekcje PKD

handel i naprawy handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych,

motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego obsługa nieruchomości i firm; nauka obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane

z prowadzeniem działalności gospodarczej

administracja publiczna i obrona narodowa; administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia

i zdrowotne zdrowotne

LUDNOŚĆ AKTYWNA I BIERNA ZAWODOWO

Po raz pierwszy od kilku kwartałów w województwie śląskim liczba ludności w wieku 15 lat i więcej, według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, zmalała w stosunku do poprzedniego kwartału o 87 tys. osób. I tak w I kwartale 2002 r. wyniosła 3702 tys. osób, co stanowiło 12% tej grupy ludności w kraju. Odnotowana tendencja spadkowa dotyczyła także wyodrębnionych ze względu na aktywność ekonomiczną zbiorowości aktywnych i biernych zawodowo. W I kwartale 2002 r. wśród ludności w wieku 15 lat i więcej było 1906 tys. osób aktywnych zawodowo, tj. pracujących i bezrobotnych (11,1% osób w kraju) oraz 1796 tys. osób biernych zawodowo (13,0% osób w kraju).

W porównaniu z IV kwartałem 2001 r. zarówno liczba aktywnych jak i biernych zawodowo spadła odpowiednio o: 42 tys. osób (o 2,2%) oraz o 45 tys. osób (o 2,4%). Jednakże na spadek zbiorowości aktywnych zawodowo wpływ miał spadek liczby pracujących o 55 tys. osób (o 3,5%), przy jednoczesnym wzroście liczby bezrobotnych o 13 tys. osób (o 3,3%).

Tabl. I. Ludność aktyw na i bierna zaw odow o w wieku 15 lat i w ięcej w I kw artale 2002 r.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni A - analogiczny kwartał roku

poprzedniego = 100 B - poprzedni kwartał = 100

razem pracujący bezrobotni zawodowo w tysiącach

WOJEWÓDZTWO... 3702 1906 1497 409 1796

A 104,6 103,5 99,8 119,6 105,8

B 97,7 97,8 96,5 103,3 97,6

K ra j... 30970 17177 13697 3480 13793

Kraj = 100 ... 12,0 11,1 10,9 11,8 13,0

W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego w I kwartale br. zwiększyła się zarówno liczba aktywnych jak i biernych zawodowo (odpowiednio o 65 tys., tj. o 3,5% i o 99 tys., tj. o 5,8%). Wzrost liczby aktywnych zawodowo spowodowany był znacznym przyrostem liczby bezrobotnych o 67 tys. osób (o 19,6%), przy jednoczesnym niewielkim spadku liczby pracujących o 3 tys. osób (o 0,2%).

W wyniku opisanych zmian zmieniło się obciążenie pracujących osobami niepracującymi.

W I kwartale 2002 r. na 1000 pracujących przypadało 1473 niepracujących, podczas gdy w I kwartale

2001 r. współczynnik ten wyniósł 1359, a w kwartale poprzednim 1441.

Struktura ludności w wieku 15 la t i więcej według aktyw ności zaw odow ej w I kw artale 2002 r.

0

%

_ ] pracujący bezrobotni bierni zawodowo

100%

Udział aktywnych zawodowo wśród ludności w wieku 15 lat i więcej określa tzw. poziom aktywności zawodowej. W I kwartale 2002 r. współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 51,5%, to znaczy, że na każde 100 osób, które ukończyły 15 lat, 51 osób było aktywnych zawodowo, czyli posiadało pracę lub jej poszukiwało. Współczynnik ten w porównaniu do dwóch poprzednich okresów pozostał na zbliżonym poziomie, w stosunku do IV kwartału ub. r. wzrósł tylko o 0,1 pkt procentowego.

Natomiast w stosunku do danych sprzed roku zmniejszył się o 0,5 pkt.

Na obecny poziom współczynnika aktywności zawodowej wpływ miał wzrost w stosunku do poprzedniego kwartału poziomu aktywności zawodowej mężczyzn o 1,4 pkt i spadek aktywności zawodowej kobiet o 1,2 pkt.

W dalszym ciągu pogłębiła się także różnica pomiędzy poziomem aktywności zawodowej w mieście i na wsi. W i kwartale br. współczynnik aktywności w mieście wyniósł 52,4% wobec 48,0%

na wsi, i w stosunku do IV kwartału ub. r. pierwszy wzrósł o 0,6 pkt, a drugi zmniejszył się o 2,1 pkt.

Na ten duży spadek wartości współczynnika na wsi złożył się zarówno spadek aktywności mężczyzn (o 1,9 pkt) jak i kobiet (o 2,4 pkt). Podczas gdy współczynnik aktywności mężczyzn w mieście wzrósł w stosunku do IV kwartału ub. r. o 2,4 pkt.

W I kwartale 2002 r. podobnie jak w poprzednich okresach, najbardziej aktywne zawodowo były grupy wiekowe ludności w przedziale 30 - 34 lata (83,7%) oraz 35 - 39 lat (83,6%). Natomiast biorąc pod uwagę poziom wykształcenia największą aktywnością zawodową wykazały się osoby z wykształceniem wyższym (81,3%) i policealnym (80,2%).

Porównując poziom współczynnika aktywności zawodowej w województwie śląskim i kraju można zauważyć, że na przestrzeni ostatniego roku zawsze był on mniejszy od krajowego (w I kwartale 2002 r. 51,5% wobec 55,5%). Konsekwentnie udział biernych zawodowo wśród ludności w wieku 15 lat i więcej w województwie śląskim był wyższy niż w kraju (w I kwartale 2002 r. 48,5%

wobec 44,5%).

W spółczynnik aktyw ności zaw odow ej ludności w kraju i w ojewództwie śląskim

58 56 54 52 50

kraj

województwo

II III

2001

IV kwartały

2002 Mężczyźni

Kobiety

Miasta

Wieś

PRACUJĄCY

W I kwartale 2002 r. populacja pracujących liczyła 1497 tys. osób i zmniejszyła się w porównaniu do IV kwartału 2001 r. o 55 tys., tj. o 3,5%. Spadek liczby pracujących przede wszystkim dotyczył kobiet o 54 tys. (o 7,8%), z przewagą mieszkających w mieście. Zarówno liczba pracujących mieszkańców miast jak i wsi zmalała w porównaniu z poprzednim kwartałem na bardzo podobnym poziomie, odpowiednio o 3,5% i 3,8%. W populacji pracujących w I kwartale br. przeważali mężczyźni. Na 100 pracujących kobiet przypadało 135 pracujących mężczyzn.

Natomiast w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego liczba pracujących spadła jedynie o 3 tys. osób, tj. o 0,2% i dotyczyło to wyłącznie kobiet. Biorąc pod uwagę podział ze względu na miejsce zamieszkania, odnotowano wzrost pracujących w mieście o 2,2% i spadek pracujących na wsi aż o 8,5%.

Miernikiem poziomu zatrudnienia jest wskaźnik zatrudnienia, oznaczający udział pracujących w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej. W I kwartale 2002 r. wskaźnik ten wyniósł 40,4%, co oznacza, że na każde 100 osób, które ukończyły 15 lat, przypadało 40 osób pracujących. Wskaźnik zatrudnienia był niższy zarówno o 0,6 pkt w stosunku do poprzedniego kwartału jak i do I kwartału 2001 r. - o 2 pkt procentowe. Wyższy wskaźnik zatrudnienia mężczyzn - 48,6% wzrósł o 0,9 pkt w porównaniu z IV kwartałem ub. r., a niższy wskaźnik kobiet - 32,9% spadł o 1,9 pkt.

Rozbieżności pomiędzy miastem i wsią w tym względzie ilustruje poniższy wykres, gdzie można zauważyć stały spadek wszystkich wskaźników, z tym że na wsi wskaźnik zatrudnienia był wyższy niż w mieście jedynie przed rokiem, natomiast w dwóch ostatnich kwartałach wyższy był wskaźnik w miastach.

W skaźniki zatrudnienia

E 3 1 kwartał 2001 I l IV kwartał 2001 n I kwartał 2002

Ogółem Miasta Wieś

W województwie śląskim w stosunku do kraju odnotowano w I kwartale br. niższy wskaźnik zatrudnienia, tj. 40,4% wobec 44,2%. I taka tendencja utrzymywała się na przestrzeni całego minionego roku. W przekroju miasto / wieś charakterystyczna była rozbieżność między województwem a krajem. U nas wyższy był wskaźnik w mieście, natomiast w kraju na wsi.

Pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy stanowili w I kwartale br. 90,4% wszystkich pracujących (tj. 1354 tys. osób), a pozostałe 9,6% (tj. 143 tys. osób) to pracujący w niepełnym wymiarze. Przed rokiem struktura ta kształtowała się następująco: 91,2% wobec 8,8%. W dalszym ciągu w niepełnym wymiarze czasu częściej pracowały kobiety (56,6%) niż mężczyźni oraz mieszkańcy miast (76,2%) niż wsi. Ponadto pracującymi w niepełnym wymiarze czasu pracy były najczęściej osoby w wieku 20 - 29 lat (32,2%).

W I kwartale br. populacja pracowników najemnych iiczyła 1254 tys. osób (83,8% ogółu pracujących) i zmniejszyła się o 59 tys. (o 4,5%) w porównaniu z poprzednim kwartałem, natomiast wzrosła o 2 tys. w stosunku do stanu sprzed roku. Większość pracowników najemnych (87,3%) posiadało pracę stałą pozostali (12,7%) pracę dorywczą. W tym okresie wzrosła liczba pracodawców i pracujących na własny rachunek o 8 tys. (o 3,8%) i wyniosła 221 tys. osób. Przed rokiem było ich o 2 tys. więcej. W grupie tej tylko 27% stanowili pracodawcy i w większości byli to mężczyźni.

Najmniej bo 22 tys. osób to pomagający członkowie rodzin, którzy w I kwartale br. stanowili jedynie 1,5% ogółu pracujących.

P racujący według sektorów własności w I kw artale 2002 r.

Mężczyżni Kobiety

sektor publiczny [ _ J sektor prywatny

W porównaniu z poprzednim kwartałem zmniejszył się nieco odsetek osób pracujących w sektorze prywatnym z 59,8% na 58,2%, co niewątpliwie było wynikiem ogólnego spadku populacji pracujących. Natomiast odsetek ten był większy o 1,5 pkt procentowego w porównaniu z I kwartałem 2001 r. Wśród pracowników najemnych rozdział na sektory własnościowe był prawie równy.

W podziale na płeć to więcej mężczyzn pracowało w sektorze prywatnym, a według miejsca zamieszkania dominowali pracujący w sektorze prywatnym mieszkańcy wsi.

Analiza struktury pracujących według wieku, podobnie jak w poprzednim kwartale, wskazuje na największy udział ludzi młodych w wieku 25-34 lata (30,6%). Z kolei najmniej pracujących odnotowano w grupach wieku: 15-24 lata (8,7%) oraz 55 lat i więcej (7,8%). W stosunku do sytuacji sprzed roku zwiększyła się jedynie liczba pracujących w wieku 25-34 lata o 1,3 pkt procentowego oraz o 0,5 pkt w grupie wieku 55 lat i więcej.

29,0%

P racujący według wieku

7,3% 9,2%

29,3% 30,6%

wiek:

□ 1 5 - 2 4 lata

o ^{2 5 - 3 4}

b / -i ^{3 5 - 4 4}

□ ^{4 5 - 5 4}

■ i 55 lat i więcej

Wzrost w stosunku do ubiegłego roku udziału osób z wykształceniem wyższym (o 1,8 pkt) w populacji pracujących był niewątpliwie pozytywnym faktem. Jednakże w dalszym ciągu przeważali pracujący z wykształceniem zasadniczym zawodowym - w I kwartale br. 35,0% oraz średnim zawodowym (łącznie z policealnym) - 34,5%. Na uwagę zasługuje fakt, że wśród pracujących kobiet w I kwartale br. 18,2% posiadało wyższe wykształcenie, podczas gdy wśród mężczyzn tylko 12,1%.

Podobnie wśród pracujących kobiet większe były udziały niż wśród pracujących mężczyzn osób z wykształceniem zawodowym i ogólnokształcącym.

Rozkład struktury pracujących według rodzajów działalności był analogiczny jak w poprzednim kwartale. W dalszym ciągu dominowała grupa pracujących w przemyśle (31,8%), w której większość stanowili mężczyźni (75,0%). Następna w kolejności była sekcja handel i naprawy (16,9%), w której z kolei większy był udział kobiet (53,0%). Na zbliżonym poziomie kształtował się udział pracujących w sekcjach:

■ budownictwo - 7,3% (90% to mężczyźni),

■ transport, gospodarka magazynowa i łączność - 6,8% (77,5% to mężczyźni),

■ edukacja - 6,7% (79% to kobiety),

■ ochrona zdrowia i opieka społeczna - 6,4% (85,4% to kobiety).

Najmniej pracujących posiadało pracę w sekcjach: hotele i restauracje (1,9%) oraz pośrednictwo

finansowe (2,8%).

W populacji pracujących, przeanalizowanej według grup zawodów, na czoło wysuwała się w I kwartale br. grupa robotników przemysłowych i rzemieślników (24,4%) oraz techników i średniego personelu (15,6%). Przy czym odsetek tych pierwszych w porównaniu z I kwartałem 2001 r. spadł o 1,7 pkt procentowego, a tych drugich wzrósł o 1,7 pkt. Dość istotne zmiany w stosunku do sytuacji sprzed roku odnotowano także w grupie pracownicy usług osobistych - wzrost odsetka o 1,6 pkt oraz w grupie rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy - spadek odsetka o 1,7 pkt.

P racujący według p łc i i grup zaw odów w I kw artale 2002 r.

grupy zawodów

parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy

specjaliści

technicy i średni personel pracownicy biurowi

pracownicy usług osobistych rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

pracownicy przy pracach prostych I l

r ~ i n

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ¡ 2 3

Najwięcej mężczyzn wykonywało zawód robotnika przemysłowego i rzemieślnika (37,4%, a najmniej pracownika biurowego (2,6%). Wśród kobiet dominowali technicy i średni personel (19,8%) oraz pracownicy usług osobistych (19,5%), a najmniej było operatorów i monterów maszyn i urządzeń (3,3%).

W I kwartale 2002 r. w więcej niż jednym miejscu pracy pracowało 78 tys. osób (5,2% ogółu pracujących), a wśród nich 92,3% to pracownicy najemni. Liczba osób posiadających pracę dodatkową zwiększyła się w porównaniu z I kwartałem 2001 r. o 16 tys., tj. o 25,8%. Najczęściej dodatkowo pracowały osoby w wieku 35-44 lata (6,9% ogółu pracujących w tej grupie wiekowej).

Ponadto pracę w więcej niż jednym miejscu posiadały najczęściej osoby z wyższym wykształceniem (14,1% ogółu pracujących z wyższym wykształceniem).

Pracujący poszukiwali innej pracy (w I kwartale 2002 r. - 99 tys. osób, tj. 6,6% ogółu pracujących) najczęściej z chęci poprawienia warunków finansowych (48,5%) oraz z powodu poszukiwania stałej pracy (19,2%). W porównaniu z I kwartałem 2001 r. było ich o 13 tys. mniej (o 11,6%). Poszukującymi innej pracy niż dotychczas wykonywana najczęściej były osoby w wieku 25-34 lata (40,4%), a także posiadające wykształcenie policealne i średnie zawodowe (39,4%).

Ponadto najwięcej tych osób pracowało w handlu i naprawach (27,3%).

Mężczyźni

Kobiety

BEZROBOTNI

Wyniki BAEL wskazują, że w I kwartale 2002 r. odnotowano dalszy wzrost bezrobocia w porównaniu do poprzedniego kwartału. Zbiorowość bezrobotnych liczyła 409 tys. osób i zwiększyła się o 13 tys., tj. o 3,3%. Stanowiło to 11,8% bezrobotnych w kraju. W stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego liczba bezrobotnych także wzrosła o 67 tys., tj. o 19,6%.

Według danych Powiatowych Urzędów Pracy w końcu marca br. zarejestrowanych było 335,9 tys. bezrobotnych, czyli skala bezrobocia nierejestrowanego w I kwartale br. osiągnęła poziom ponad 73 tys. osób.

Tabl. II. B ezrobotni według BAEL oraz Pow iatow ych U rzędów P racy w I kw artale 2002 r.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Bezrobotni według

BAEL PUP

w tys. poprzedni kwartał

= 100 w tys. poprzedni kwartał

= 100

OGÓŁEM ... 409 103,3 336 107,3

M ężczyźni... 188 102,7 154 110,1

Kobiety ... 220 103,3 182 104,6

W I kwartale br. wzrost liczby bezrobotnych w stosunku do poprzedniego kwartału, według PUP był wyższy o 4 pkt procentowe od danych BAEL i w większym stopniu dotyczył populacji mężczyzn niż kobiet. Podczas gdy według BAEL liczba bezrobotnych kobiet wzrosła o 7 tys., tj. o 3,3%, a mężczyzn o 5 tys., tj. o 2,7%. W układzie terytorialnym odnotowano w I kwartale br.

znaczną różnicę między bezrobociem w mieście i na wsi. Nastąpił wzrost liczby bezrobotnych wśród mieszkańców miast o 9,0% wobec dużego spadku liczby bezrobotnych na wsi o 17,6%.

W ciągu roku dużo większy wzrost bezrobocia dotyczył kobiet (o 25,7%) niż mężczyzn (o 12,6%) oraz miast (o 21,9%) niż wsi (o 9,4%). W kraju w tym czasie tendencja była dokładnie odwrotna, większe bezrobocie dotyczyło mężczyzn oraz mieszkańców wsi.

Na 409 tys. bezrobotnych spełniających kryteria stosowane w BAEL, 277 tys., tj. 67,7% było zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy, z tego 44 tys. osób (15,9%) pobierało zasiłek dla bezrobotnych. Przed rokiem odsetek zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł 62,9%, a pobierających zasiłek -13,5%.

W I kwartale br. stopa bezrobocia według BAEL wyniosła 21,5% (według PUP - 16,5%) i była

wyższa niż w kraju o 1,2 pkt procentowego. Oznacza to, że wśród aktywnych zawodowo prawie

co 5 osoba była bez pracy i jednocześnie jej poszukiwała. W porównaniu z poprzednim kwartałem

stopa bezrobocia była wyższa o 1,2 pkt, a w stosunku do stanu sprzed roku wyższa o 2,9 pkt.

Wciąż bardziej zagrożone bezrobociem były kobiety, ich stopa bezrobocia zwiększyła się w okresie roku o 4,2 pkt i wyniosła w I kwartale br. 25,7%, natomiast stopa bezrobocia mężczyzn wzrosła o 1,6 pkt i wyniosła 17,9%.

Przy większym przyroście liczby bezrobotnych w mieście, również stopa bezrobocia w I kwartale br. dla mieszkańców miast była wyższa niż dla wsi, tj. 22,1% wobec 18,8%. W stosunku do ubiegłego roku obie stopy wzrosły odpowiednio o 2,9 pkt i 2,6 pkt.

Stopa bezrobocia według wieku

15-24 lata

ISO isa a

I kwartał 2002

25-34 35-44 45-54 55 lat I więcej

W dalszym ciągu bezrobocie najbardziej dotyczyło ludzi młodych. Stopa bezrobocia dla osób w wieku 15-24 lata była dwukrotnie wyższa niż stopa bezrobocia dla całej populacji i wyniosła w I kwartale br. aż 43,0%. Było to o 6,4 pkt więcej niż przed rokiem. Z kolei najmniejszy wzrost natężenia bezrobocia (o 0,9 pkt) wystąpił wśród osób w wieku 35-44 lata.

Najmniej zagrożone bezrobociem były osoby legitymujące się wykształceniem wyższym (stopa bezrobocia - 7,9%). Natomiast nadal w trudnej sytuacji pozostawały osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (stopa bezrobocia 34,3%). W tej grupie największy był także wzrost stopy bezrobocia w okresie roku (o 7,8 pkt).

Osoby, które straciły pracę stanowiły w I kwartale br. 38,1% wszystkich bezrobotnych (przed rokiem - 53,8%). Najwięcej w tej grupie było osób w wieku 25-34 lata (31,4%), a także posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe (51,3%). Drugą pod względem liczebności kategorią bezrobotnych były osoby powracające do pracy po przerwie (35,9%). W tej grupie dominowały osoby w wieku 35-44 lata (32,7%) i także ponad połowa miała wykształcenie zasadnicze zawodowe.

Natomiast pierwszej w życiu pracy poszukiwało 88 tys. osób, tj. 21,5% ogółu bezrobotnych. W tej grupie 12,5% stanowili absolwenci wchodzący na rynek pracy.

W I kwartale 2002 r. 320 tys. osób poprzednio pracowało, tj. 78,2% ogółu bezrobotnych

(przed rokiem 80,4%). Główną przyczyną zaprzestania pracy przez bezrobotnych była likwidacja

zakładu pracy lub stanowiska. Dotyczyło to 37,8% ogółu uprzednio pracujących (przed rokiem

36,0%). Kolejnym najczęściej wskazywanym powodem utraty pracy było zwolnienie z innych przyczyn

(12,2%) oraz wygaśnięcie umowy zawartej na czas określony (11,6%). Liczba bezrobotnych

uprzednio pracujących (bez osób, które mają przerwę w pracy dłuższą niż 8 lat) wyniosła w I kwartale

br. 253 tys. i wzrosła o 39 tys. w porównaniu z rokiem poprzednim. Osoby te w większości posiadały

pracę w sektorze prywatnym (73,1%). W I kwartale 2001 r. odsetek ten wyniósł 67,3%.

Najwięcej ostatnich miejsc pracy bezrobotnych według sekcji PKD było w przemyśle (27,7%), budownictwie (23,7%) oraz handlu i naprawach (20,2%).

Przeciętny czas poszukiwania pracy wyniósł w I kwartale 2002 r. 18 miesięcy i był dłuższy dla kobiet (19 miesięcy) niż dla mężczyzn (17 miesięcy). W porównaniu z I kwartałem 2001 r. wydłużył się o 3 miesiące.

B ezrobotni według okresu poszukiw ania p racy w I kw artale 2002 r.

3,7%

| do 1 miesiąca

r i 2-3

EU

7 - 1 2 I I 1 3 - 2 4

f~ T"1 powyżej 24 miesięcy

Zbiorowość bezrobotnych długotrwale, tzn. poszukujących pracy przez okres dłuższy niż rok, liczyła 236 tys. osób, tj. 57,7% ogółu bezrobotnych. Udział ten w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku wzrósł o 8,6 pkt. Długotrwałe bezrobocie nadal częściej zagrażało kobietom niż mężczyznom.

Odsetek wyniósł 58,6% wobec 57,4%. Natomiast udział długotrwale bezrobotnych na wsi i w mieście był prawie identyczny i wyniósł 57,1% oraz 57,8%.

BIERNI ZAWODOWO

Populacja biernych zawodowo liczyła w I kwartale 2002 r. 1796 tys. osób, tj. 48,5% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. W stosunku do IV kwartału 2001 r. liczba biernych zawodowo zmniejszyła się o 45 tys. osób (o 2,4%), a w porównaniu z I kwartałem 2001 r. zwiększyła się o 99 tys.

(o 5,8%). Nadal wśród biernych zawodowo przeważały kobiety, które stanowiły 60,0% ogółu. Tempo wzrostu liczby biernych zawodowo kobiet w stosunku do I kwartału ub. r. było wyższe o 1,9 pkt od tempa wzrostu liczby biernych zawodowo mężczyzn. Większość ludności biernej zawodowo mieszkała w miastach, tj. 77,5% ogółu.

Tabl. III. B ierni zaw odow o według płc i i m iejsca zam ieszkania WYSZCZEGÓLNIENIE

1 kwartał 2001 / kwarta! 2002

w tysiącach 1 kwartał 2001 = 100 OGÓŁEM ... 1697 1796 105,8

m ężczyźni... 687 719 10 4J

k o b ie ty ... 1010 1077 106,6 Miasta ... 1336 1392 104,2 W ie ś ... 361 405 112,2

Aż 97,9% ogółu biernych zawodowo w I kwartale br. nie poszukiwało pracy, reszta (2,1%) to

osoby poszukujące pracy, ale nie gotowe do jej podjęcia. Główną przyczyną nie poszukiwania pracy

było przejście na emeryturę - 34,6%. Odsetek ten przed rokiem wyniósł 32,4%. Kolejne znaczące

przyczyny to nauka i uzupełnianie kwalifikacji (21,9%) oraz choroba i niepełnosprawność (18,1%).

Wśród biernych zawodowo ponad połowę, tj. 53,6% stanowiły osoby w wieku produkcyjnym (przed rokiem 52,6%). Wśród tej grupy osób głównymi przyczynami bierności były: nauka i uzupełnianie kwalifikacji - 26,2%, choroba i niesprawność - 19,9% oraz obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu -18,3% . Najmniejszy odsetek (3,3%) dotyczył osób zniechęconcyh bezskutecznością poszukiwania pracy.

B ierni zaw odow o nie p oszu ku jący p ra c y według wieku w I kw artale 2002 r.

tys. osób 600

500 400 300 200 — | 100

0 r 410

....- ...-i 15-24 lata

103 103

. - ...'■ .

_372

w

25-34 35-44 45-54

564-

s f f *

■ J i . i M i

55-64 65 lat i więcej

Bierni zawodowo uprzednio pracujący, których w I kwartale br. było 418 tys. osób, jako główną przyczynę zaprzestania pracy podawali przejście na emeryturę lub rentę (59,8%). Likwidację zakładu pracy jako powód odejścia z pracy podało z kolei 12,7% biernych zawodowo, a 11,0% przestało pracować ze względów rodzinnych.

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA CZŁONKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH

Według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w województwie śląskim w I kwartale 2002 r. było 1429 tys. gospodarstw domowych. Ich struktura wskazywała na przewagę gospodarstw rodzinnych (80,6%), wśród których było: 43,7% małżeństw z dziećmi, 20,8% małżeństw bez dzieci, 11,4% rodzin niepełnych oraz 4,7% gospodarstw wielorodzinnych. Gospodarstwa nierodzinne stanowiące 19,4% ogółu, w większości były jednoosobowe (92,1%).

Gospodarstwa dom ow e według aktyw ności zaw odow ej w I kw artale 2002 r.

1 - osobowe 2 - osobowe 3 - osobowe 4 - osobowe 5 - osobowe 6 - osobowe 7 i więcej osobowe

20% 40% 60% 80% 100%

E H przynajmniej z 1 osobą pracującą (bez bezrobotnych) przynajmniej z 1 osobą bezrobotną

$ 8 ® bez osób czynnych zawodowo

Gospodarstw domowych z przynajmniej jedną osobą pracującą które nie były obciążone bezrobociem, było w I kwartale br. 687 tys. (48,1%). Przed rokiem odsetek ten był wyższy i wyniósł 49,9%. Liczba gospodarstw z przynajmniej jedną osobą bezrobotną wyniosła 304 tys. (21,3% wobec 18,8% w I kwartale 2001 r.). Wśród tych gospodarstw było 9,1% gospodarstw obciążonych bezrobociem bez pracujących (przed rokiem 7,7%). Ponadto 82,7% gospodarstw posiadało 1 osobę bezrobotną a 17,3% 2 i więcej osób bezrobotnych. Gospodarstw domowych, które nie posiadały osób czynnych zawodowo było 438 tys. (30,6%).

Struktura gospodarstw domowych z osobami pracującymi w I kwartale br. przedstawiała się następująco:

■ 50,6% gospodarstw z 1 osobą pracującą

■ 42,1 % gospodarstw z 2 osobami pracującymi,

■ 6,0% gospodarstw z 3 osobami pracującymi,

■ 1,3% gospodarstw z 4 i więcej osobami pracującymi.

Gospodarstw domowych z dziećmi do lat 14 było w I kwartale br. 429 tys. Aktywność zawodowa członków tych gospodarstw przedstawiała się następująco: 66,8% gospodarstw było z przynajmniej 1 osobą pracującą bez bezrobotnych, 28,3% gospodarstw posiadało przynajmniej jednego bezrobotnego. Natomiast gospodarstw biernych zawodowo (bez pracujących i bezrobotnych) z dziećmi do lat 14 było 4,8%.

Małżeństwa z dziećm i do lat 24, pozostającym i na utrzym aniu według aktyw ności zaw odow ej w I kw artale 2002 r.

A - oboje pracują

B - mąż pracuje, żona jest bierna zawodowo C - mąż pracuje, żona jest bezrobotna D - żona pracuje, mąż jest bierny zawodowo E - żona pracuje, mąż jest bezrobotny F - oboje są bezrobotni

G - mąż jest bezrobotny, żona bierna zawodowo H - żona jest bezrobotna, mąż bierny zawodowo I - oboje są bierni zawodowo

41,9%

25,2%

B

PODSUMOWANIE

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności wskazują, że w I kwartale 2002 r.

sytuacja na rynku pracy województwa śląskiego uległa pogorszeniu.

IV kwartał 2001 I kwartał 2002

51,4% współczynnik aktywności zawodowej 51,5%

41,0% wskaźnik zatrudnienia 40,4%

20,3% stopa bezrobocia 21,5%

1552 tys. liczba osób pracujących 1497 tys.

396 tys. liczba osób bezrobotnych 409 tys.

1841 tys. liczba osób biernych zawodowo 1796 tys.

Odnotowano spadek liczby pracujących i wskaźnika zatrudnienia, przy jednoczesnym wzroście liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia. Zmalała liczba osób biernych zawodowo. Tempo wzrostu bezrobocia i spadku zatrudnienia było szybsze wśród kobiet niż mężczyzn i dlatego między innymi stopa bezrobocia dla kobiet była wyższa niż dla mężczyzn aż o 7,8 pkt procentowego. Kobiety także dłużej poszukiwały pracy (o 2 miesiące) i częściej zagrożone były długotrwałym bezrobociem.

Nadal widoczne były różnice między aktywnością zawodową mieszkańców miast i wsi. Tempo spadku liczby pracujących było nieco większe na wsi niż w mieście. Jednakże w I kwartale br.

odnotowano wzrost liczby bezrobotnych mieszkańców miast wobec spadku liczby bezrobotnych na wsi. Konsekwencją tego była wyższa o 3,3 pkt stopa bezrobocia w mieście niż na wsi. Na uwagę zasługuje fakt, że wartości odsetek długotrwale bezrobotnych do ogółu bezrobotnych w mieście oraz na wsi były prawie identyczne (57,8% oraz 57,1%).

Sytuacja młodzieży na rynku pracy w dalszym ciągu była trudna, o czym świadczy wysoki poziom stopy bezrobocia (dla osób w wieku 15-24 lata - 43,0%) i znaczny jej przyrost w okresie roku.

Zagrożone bezrobociem były także osoby o niskim poziomie wykształcenia i bez przygotowania zawodowego. Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (34,3%). Najliczniejszą kategorią bezrobotnych były osoby, które straciły pracę (38,1%). Natomiast osoby, które uprzednio pracowały jako główną przyczynę zaprzestania pracy podały likwidację zakładu pracy lub stanowiska. Co 5 gospodarstwo domowe posiadało w swoim składzie przynajmniej jedną osobę bezrobotną.

W rezultacie zmian w liczbie pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo wzrosło

obciążenie pracujących osobami niepracującymi. W I kwartale 2002 r. na 1000 pracujących

przypadało 1473 niepracujących (w IV kwartale 2001 r. - 1441). Współczynnik ten dla kraju

ukształtował się na poziomie 1261 osób.

Tabl. 1. A KTYW NO ŚĆ EKO NO M IC ZNA LUDNO ŚCI W W IEK U 15 LAT I W IĘC EJ

WYSZCZEGÓLNIENIE o - ogółem o? - mężczyźni k ■ kobiety

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni zawodowo razem

pracujący

bezrobotni razem

w pełnym w niepełnym wymiarze czasu pracy w tysiącach

2001 I kwartał ... o 3539 1841 1500 1368 132 342 1697

m 1714 1027 860 803 57 167 687

k 1825 815 639 565 74 175 1010

II k w a rta ł... o 3535 1880 1497 1339 158 383 1656

m 1724 1042 852 788 64 190 682

k 1811 838 645 551 94 193 973

III kwartał . , o 3755 1944 1564 1405 158 380 1812

m 1785 1046 858 791 67 188 740

k 1970 898 706 614 91 192 1072

IV kwartał ,, o 3789 1948 1552 1404 148 396 1841

m 1804 1045 861 799 62 183 759

k 1985 903 691 604 87 213 1082

2002 I k w a r ta ł... o 3702 1906 1497 1354 143 409 1796

m 1768 1049 860 798 62 188 719

k 1934 857 637 556 81 220 1077

Tabl. 2. W SKA ŹNIKI A KTYW NO ŚCI ZAW O DO W EJ LUDNO ŚCI WYSZCZEGÓLNIENIE

o -ogółem m - mężczyźni k - kobiety

Współczynnik

aktywności zawodowej Wskaźnik zatrudnienia Stopa bezrobocia w procentach

2001 I kwartał ... o 52,0 42,4 18,6

m 59,9 50,2 16,3

k 44,7 35,0 21,5

II kwartał ... o 53,2 42,3 20,4

m 60,4 49,4 18,2

k 46,3 35,6 23,0

III kwartał ... o 51,8 41,7 19,5

m 58,6 48,1 18,0

k 45,6 35,8 21,4

51,4 41,0 20,3

m 57,9 47,7 17,5

k 45,5 34,8 23,6

2002 I kwartał ... o 51,5 40,4 21,5

m 59,3 48,6 17,9

k 44,3 32,9 25,7

Tabl. 3. A KTYW NO ŚĆ EKO NO M ICZNA LUDNOŚCI W W IEKU 15 LAT I W IĘC EJ W ED ŁU G M IEJSC A ZAM IESZK AN IA W I KW ARTALE 2002 R.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik aktyw­

ności zawo­

dowej

Wska­

źnik zatrud­

nienia

Stopa bezro­

bocia razem

pracujący

bezro­

botni razem

w pełnym

w nie­

pełnym wymiarze czasu

pracy

w tysiącach w%

O G Ó Ł E M ... 3702 1906 1497 1354 143 409 1796 51,5 40,4 21,5

MIASTA ... 2925 1533 1194 1085 109 339 1392 52,4 40,8 22,1

o liczbie ludności:

1 0 0 0 0 0 -4 9 9 9 9 9 ... 1953 1062 806 722 84 256 891 54,4 41,3 24,1

5 0 0 0 0 -9 9 9 9 9 ... 424 218 172 158 14 46 206 51,4 40,6 21,1

20000 - 49999 395 189 164 157 7 25 206 47,8 41,5 13,2

1 0 0 0 0 - 19999 58 32 26 22 4 7 26 55,2 44,8 21,9

poniżej 10000 ... 96 33 27 26 1 6 63 34,4 28,1 18,2

W IEŚ ... 777 373 303 269 34 70 405 48,0 39,0 18,8

M ĘŻCZYŹNI ... 1768 1049 860 798 62 188 719 59,3 48,6 17,9

MIASTA ... 1375 839 691 640 50 148 536 61,0 50,3 17,6

o liczbie ludności:

1 0 0 0 0 0 -4 9 9 9 9 9 ... 917 571 462 423 38 109 346 62,3 50,4 19,1

50000 - 99999 195 119 97 90 7 22 76 61,0 49,7 18,5

20000 - 49999 187 111 101 96 5 10 76 59,4 54,0 9,0

1 0 0 0 0 - 19999 29 19 14 14 - 5 10 65,5 48,3 26,3

poniżej 10000 ... 48 20 17 17 - 3 29 41,7 35,4 15,0

W IE Ś ... 392 210 170 158 12 40 183 53,6 43,4 19,0

K O B IE T Y ... 1934 857 637 556 81 220 1077 44,3 32,9 25,7

MIASTA ... 1549 694 504 445 59 190 855 44,8 32,5 27,4

o liczbie ludności:

1 0 0 0 0 0 -4 9 9 9 9 9 ... 1036 491 345 299 45 146 545 47,4 33,3 29,7

5 0 0 0 0 -9 9 9 9 9 ... 229 99 75 68 7 24 130 43,2 32,8 24,2

20000 - 49999 208 78 63 61 2 15 130 37,5 30,3 19,2

1 0 0 0 0 - 19999 ... 29 13 12 8

4

poniżej 10000 ... 47 13 10 9 1 3 35 27,7 21,3 23,1

W IEŚ ... 385 163 133 111 22 30 222 42,3 34,5 18,4

Tabl. 4. AKTYW NO ŚĆ E K O NO M IC ZNA LUDNOŚCI W EDŁU G W IEKU W I KW ARTALE 2002 R.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik aktyw­

ności zawo­

dowej

Wska­

źnik zatrud­

nienia

Stopa bezro­

bocia razem

pracujący

bezro­

botni razem

W pełnym

w nie­

pełnym wymiarze czasu

pracy

w tysiącach w %

OGÓŁEM

O G Ó Ł E M ... 3702 1906 1497 1354 143 409 1796 51,5 40,4 21,5

1 5 - 1 7 lat ... 145 2 2 - 2 ■ 143 1,4 1,4 -

1 8 - 1 9 ... 143 12 3 1 3 8 131 8,4 2,1 66,7

2 0 - 2 4 ... 359 214 125 100 25 89 144 59,6 34,8 41,6

25 - 29 ... 348 286 217 196 21 69 62 82,2 62,4 24,1

3 0 - 3 4 ... 343 287 241 230 11 47 56 83,7 70,3 16,4

3 5 - 3 9 ... 293 245 200 189 10 46 47 83,6 68,3 18,8

4 0 - 4 4 ... 347 285 234 221 14 51 62 82,1 67,4 17,9

4 5 - 4 9 ... 333 243 203 191 12 39 91 73,0 61,0 16,0

50 - 54 ... 321 195 155 146 9 39 126 60,7 48,3 20,0

55 - 59 ... 239 83 68 57 12 15 156 34,7 28,5 18,1

6 0 - 6 4 ... 249 32 28 16 12 4 217 12,9 11,2 12,5

65 lat i w ię c e j... 583 22 21 8 13 1 561 3,8 3,6 4,5

W wieku:

przedprodukcyjnym 145 2 2 - 2 - 143 1,4 1,4 -

produkcyjnym ... 2837 1874 1468 1346 122 406 963 66,1 51,7 21,7

poprodukcyjnym .... 721 31 28 8 20 3 690 4,3 3,9 9,7

Według PŁCI

MĘŻCZYŹNI ...

1 5 - 1 7 lat ... 72 1 1 ^- 1 ^- 71 1,4 1,4 -

18 - 1 9 ... 68 5 1 - 1 4 63 7,4 1,5 80,0

2 0 - 2 4 ... 176 119 76 60 16 43 57 67,6 43,2 36,1

2 5 - 2 9 ... 174 161 122 115 7 39 14 92,5 70,1 24,2

30 - 34 ... 177 170 148 145 3 23 6 96,0 83,6 13,5

35 - 39 ... 140 134 111 110 1 22 6 95,7 79,3 16,4

4 0 - 4 4 ... 177 154 136 132 5 18 23 87,0 76,8 11,7

4 5 - 4 9 ... 158 124 107 101 6 17 34 78,5 67,7 13,7

5 0 - 5 4 ... 158 99 84 79 5 15 58 62,7 53,2 15,2

5 5 - 5 9 ... 112 47 41 33 8 6 65 42,0 36,6 12,8

6 0 - 6 4 ... 112 24 22 16 5 2 88 21,4 19,6 8,3

65 lat i w ię c e j... 243 12 11 6 5 1 231 4,9 4,5 8,3

W wieku:

przedprodukcyjnym 72 1 1 - 1 - 71 1,4 1,4 -

produkcyjnym ... 1453 1036 848 792 56 187 417 71,3 58,4 18,1

poprodukcyjnym .... 243 12 11 6 5 1 231 4,9 4,5 8,3

KOBIETY...

1 5 - 1 7 lat ... 73 1 1 ^- 1 - 72 1,4 1,4 -

1 8 - 1 9 ... 74 7 3 1 2 4 67 9,5 4,1 57,1

20 - 24 ... 182 95 49 39 9 46 87 52,2 26,9 48,4

2 5 - 2 9 ... 174 125 95 81 14 31 48 71,8 54,6 24,8

3 0 - 3 4 ... 166 117 93 85 8 24 50 70,5 56,0 20,5

3 5 - 3 9 ... 152 111 88 79 9 23 41 73,0 57,9 20,7

4 0 - 4 4 ... 170 131 98 89 9 34 38 77,1 57,6 26,0

4 5 - 4 9 ... 175 119 96 90 6 23 56 68,0 54,9 19,3

Tabl. 4. A KTYW NO ŚĆ EKO NO M IC ZNA LUDNOŚCI W EDŁU G W IEKU W I KW ARTALE 2002 R. (dok.) Aktywni zawodowo

pracujący

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik Wska­

Stopa bezro­

bocia WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

razem

razem w pełnym

w nie­

pełnym bezro­

botni

aktyw­

ności zawo­

źnik zatrud­

nienia wymiarze czasu

pracy

dowej

w tysiącach w%

Według PŁCI (dok.)

5 0 - 5 4 ... 163 96 71 67 5 24 68 58,9 43,6 25,0

5 5 - 5 9 ... 127 36 27 24 4 9 90 28,3 21,3 25,0

6 0 - 6 4 ... 137 9 7 ^- 7 2 129 6,6 5,1 22,2

65 lat i w ię c e j... 340 10 10 2 8 - 330 2,9 2,9 -

W wieku:

przedprodukcyjnym 73 1 1 - 1 - 72 1,4 1,4 -

produkcyjnym 1384 838 619 554 65 218 546 60,5 44,7 26,0

poprodukcyjnym .... 477 19 17 2 15 2 459 4,0 3,6 10,5

Według MIEJSCA ZAM IESZK AN IA

M IA S T A ... 2925 1533 1194 1085 109 339 1392 52,4 40,8 22,1

1 5 - 1 7 lat ... 115 1 1 - 1 - 114 0,9 0,9 -

1 8 - 1 9 ... 108 9 3 1 3 6 99 8,3 2,8 66,7

2 0 - 2 4 ... 284 171 96 75 21 75 114 60,2 33,8 43,9

2 5 - 2 9 ... 279 227 174 161 13 53 52 81,4 62,4 23,3

30 - 34 ... 278 234 193 186 8 41 45 84,2 69,4 17,5

3 5 - 3 9 ... 238 198 159 150 9 39 40 83,2 66,8 19,7

4 0 - 4 4 ... 273 223 183 176 7 40 50 81,7 67,0 17,9

4 5 - 4 9 ... 270 197 162 152 10 35 74 73,0 60,0 17,8

5 0 - 5 4 ... 246 156 124 117 7 32 90 63,4 50,4 20,5

5 5 - 5 9 ... 199 70 56 45 10 15 129 35,2 28,1 21,4

6 0 - 6 4 ... 195 30 26 16 9 4 165 15,4 13,3 13,3

65 lat i w ię c e j... 439 18 17 7 11 1 420 4,1 3,9 5,6

W wieku:

przedprodukcyjnym 115 1 1 - 1 - 114 0,9 0,9 -

produkcyjnym 2264 1508 1172 1079 94 336 756 66,6 51,8 22,3

poprodukcyjnym .... 545 24 21 7 14 3 521 4,4 3,9 12,5

W IEŚ ... 777 373 303 269 34 70 405 48,0 39,0 18,8

1 5 - 1 7 lat ... 29 1 1 - 1 ^- 29 3,4 3,4 -

1 8 - 1 9 ... 34 2 - - - 2 32 5,9 - 100,0

2 0 - 2 4 ... 74 44 29 25 4 14 31 59,5 39,2 31,8

2 5 - 2 9 ... 69 59 43 35 7 16 10 85,5 62,3 27,1

30 - 34 ... 65 53 47 44 3 6 11 81,5 72,3 11,3

3 5 - 3 9 ... 54 47 40 39 1 7 8 87,0 74,1 14,9

4 0 - 4 4 ... 74 63 51 45 6 12 11 85,1 68,9 19,0

45 - 49 ... 63 46 41 39 2 5 17 73,0 65,1 10,9

5 0 - 5 4 ... 75 39 31 29 2 8 36 52,0 41,3 20,5

5 5 - 5 9 ... 40 13 13 11 2 - 27 32,5 32,5 -

6 0 - 6 4 ... 54 3 3 - 3 - 51 5,6 5,6 •

65 lat i w ię c e j... 145 4 4 2 2 - 141 2,8 2,8 -

W wieku:

przedprodukcyjnym 29 1 1 - 1 - 29 3,4 3,4 ■

produkcyjnym ... 573 365 295 268 28 70 207 63,7 51,5 19,2

poprodukcyjnym .... 175 7 7 2 5 - 169 4,0 4,0 -