Cena 10 groszyXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Z IE M IA
P I S M O P O Ś W I Ę C O N E O B R O N I E I N T E R E S Ó W R O L N I C T W A , H A N D L U , P R Z E M Y S Ł U I R Ę K O D Z I E Ł AP O M O R S K A
A_ _ _ _ _ P R E N U M E R A T A
„ Z I E M I A P O M O R S K A " z t y g o d n i o w y m d o d a t k i e m i l u s t r o w a n y m „ G O Ś Ć N I E D Z I E L N Y " w y c h o d z i t r z y r a z y w t y g o d n i u , n a w t o r e k , c z w a r t e k i s o b o t ę . P r z e d p ł a t a n a p o c z c ie w y n o s i k w a r t a l n i e 2 z k 9 5 g r „ m i e s ię c z n i e 9 9 g r . W a d m i n i s t r a c j i k w a r t a l n i e 2 z ł. 4 0 g r ., m i e s i ę c z n i e 8 0 g r . P o d o p a s k ą w P o l s c e 1 z Ł 6 0 g r . m i e s i ę c z n i e . W r a z i e w y p a d k ó w s p o w o d o w a n y c h s i ł ą w y ż s z ą , p r z e s z k ó d w z a
k ł a d z i e , s t r a j k ó w i t p . w y d a w n i c t w o n i e o d p o w i a d a z a d o s t a r c z a n i e p i s m a , a a b o n e n c i n i e m a j ą p r a w a d o o d s z k o -
d o w a n i a . P o j e d y ń c z y n u m e r 1 0 g r o s z y .
... ... . O G Ł O S Z E N I A _ _ — — — W i e r s z m i l i m e t r o w y a a s t r o n i e 6 - ł a m o w e j 1 0 g r . R e k l a m y n a s t r o n i e 3 - ł a m o w e j — 4 0 g r . R e k l a m y w t e k ś c i e n a 1 - s z e j s t r o n i e — 7 0 g r . O g ł o s z e n ia s k o m p l i k o w a n e i z z a s i r z e ż e - r d e m m i e j s c a 1 0 0 |0 d r o ż s z e . N e k r o l o g i 3 0 % z n iż k i.
O g ł o s z e n i a d r o b n e : w i e r s z n a p i s o w y — 1 5 g r ., k a ż d e n a s t ę p n e s ł o w o - 5 g r . D la p o s z u k u j ą c y c h p r a c y 5 O ° /o z n iż k i. R o c h t o w a r z y s t w ( w i e r s z r e d a k c y j n y ) — 1 5 g r ., k o m u n i k a t y ( w ie r s z r e d a k c y j n y ) — 2 0 g r . O g ł o s z e n i a z a g r a n ic z n e 1 0 0 % d r o ż s z e . Z a d o k ł a d n o ś ć o g ło s z e ń , n a d a -
= s s ® = w a n y c b t e l e f o n e m , n i e g w a r a n t u j e m y .
A d r e s R e d a k c j i i A d m i n i s t r a c j i : „ Z I E M I A P O M O R S K A ” - T O R U Ń , u l . B y d g o s k a 5 6 - T e l e f o n 2 0 2
N r . 4 8 | T O R U Ń , s o b o t a 2 4 k w i e t n i a 1 9 2 6 r . R o k I I
Na uroczystość konsekracji Najprzew.
Ks. Biskupa Stanisława Okoniewskiego.
M in to p o w a ż n y c h t r o s k i k ło p o tó w , ja k ic h n ie s & ip i n a m w o s ta t n i m c z a s i e ż y c ie p o l it y c z n e i g o * s p o d a r c z e , s p o i c z e ń s l w o p o l s k o * k a t o l ic k i e P o m o <
r z a p r z e ż y w a ć b ę d z i e w p r z y s z ł ą n i e d z i e lę d z i e ń w ie lk i — p o d n io s ły i r a d o s n y , j a k i e g o p o d o b n e g o n i e p r z e ż y w a ł o o d c h w il i p o w r o tu n a t o n o M a * c i e r z y P o l s k ie j . W d n i u t y m z n a n e z e s w e g o g ó r ą * c e g o p r z y w ią z a n i a d o W i a r y ś w . i K o ś c i o ł a s p o łe * c z e ń s tw o p o l s k o * k a to l ic k i e d z i e ln i c y p o m o r s k i e j o t r z y m a ć m a n o w e g o d u s z p a s te r z a , j a k o p r z e d * s t a w i c ie i a S to lic y A p o s to ls k ie j — z a z g o d ą r z ą d u R z e c z y p o s p o li t e j P o l s k i e j .
Ś c iś le r z e c z b i o r ą c , n i e d z ie l n a u r o c z y s to ś ć w p r o w a d z e n i a w u r z ę d o w a n i e p i e r w s z e g o p o d r z ą d e m p o l s k im w y ś w ię c o n e g o b i s k u p a d i e c e z ji c h e ł m iń s k i e j j e s t n i e ja k o d o p e ł n i e n i e m w ie k o p o m * n e g o w y d a r z e n i a — p o w r o t u z i e m i p o m o r s k ie j n a ł o n o O j c z y z n y p o l s k i e j, g d y ż z n a m i o n u j e o n a o s ta * t e c z n e z ł ą c z e n i e z R z e c z p o s p o l i t ą P o l s k ą — t a k ż e w d z i e d z in i e d u c h o w e j — r e l ig i j n e j .
D o n io s ł o ś ć i g ł ę b o k i e z n a c z e n i e t e g o d z i e j o * w e g o a k t u , k t ó r y r o z e g r a s ię w n i e d z i e lę w k a te * d r z e p e lp l iń s k i e j , r o z u m ie i o d c z u w a n a l e ż y c ie s p o ł e c z e ń s t w o P o m o r z ą , t o t e ż m i m o p o n u r y c h c h m u r , s k ł ę b i o n y c h n a d n a s z y m k r a j e m , c a ła d z ie l*
n i c a p o m o r s k a , a ż p o s i n e f a l e B a łt y k u , r o z b r z m i ę * w a ć b ę d z i e r a d o s n e m e c h e m w s p a n i a ł y c h u r o c z y * s t o ś c i w s t o l ic y d i e c e z ji .
R o z w a ż m y t y l k o ! W s p o ł e c z e ń s t w ie p o m o r * s k i e m p r z y w i ą z a n ie d o w i a r y i m o w y o j c ó w , p r z y # w i ą z a n i e d o K o ś c i o ł a k a t o l i c k i e g o i d o n a r o d o w o ? ś c i p o ls k ie j b y ł o o d d a w i e n d a w n a u c z u c ie m t a k j e d n o l i t e m , ż e p o j ę c i a P o l a k i k a t o l ik u c h o d z ił y z a r ó w n o z n a c z n e , a t y m c z a s e m p r z e z d z ie s i ą t k i l a t P o l a c y P o m o r z a z m u s z e n i b y l i d z i e l i ć t e s w o je u c z u c i a , b o n a c z e le d i e c e z j i c h e ł m iń s k i e j s t a l i b i s k u p i , k t ó r z y n i e p o d z i e l a l i z d i e c e z j a n a m i p o l s k . p r z y w i ą z a n i a d o i c h m o w y i n a r o d o w o ś c i , a n a w e t p r z e c i w s t a w i a l i s ię s ł u s z n y m i c h ż ą d a n i o m d o p u ? s z c z e n ią j ę z y k a p o l s k ie g o d o o b r z ę d ó w r e lig ij#
n y c h . I l e w a lk c i ę ż k i c h i m ą k n i e z n o ś n y c h p r z e #
X. Okoniewski
s z ł a d u s z a l u d u p o m o r s k i e g o w s k u t e k t y c h s to * s u n k ó w , t e g o w y p o w ie d z i e ć w p r o s t n i e p o d o b n a .
A t e r a z t e n o k r e s w a l k i m ą k d u c h o w y c h r a z n a z a w s z e s ię k o ń c z y , b o o to d i e c e z ja o tr z y m u je d u s z p a s te r z a t e j s a m e j n a r o d o w o ś c i c o r z e s z e d ie # c e z ja n , o t r z y m u je b i s k u p a ? r o d a k a , k t ó r y w s w e j d o t y c h c z a s o w e j d z ia ła ln o ś c i k a p ł a ń s k i e j z a s łu ż y ł s o b i e n a s ł a w ę : ś w ią t o b li w e g o k a p ł a n a i g o r ą c e g o p a t r jo t y P o l a k a . W i ę c s e r c a s p o ł e c z e ń s t w a p o # m o r s k i e g o p r z e p e ł n io n e s ą d z i ś w e s e l e m , k t ó r e g o n ic z a m ą c ić n ie z d o ła , ż e o to w r e s z c i e p r z y s z e d ł d o n i e g o — d o b r y p a s te r z , o k t ó r e g o p r z y s ł a n ie m o d l ił y s i ę c a ł e p o k o l e n i a , a k t ó r e g o d a ł a P o r n o * r z u w r e s z c i e — P o l s k a .
J a k s ł y c h a ć , n a u r o c z y s t o ś c i n i e d z i e ln e w y b ie # r a j ą s ię d o P e l p l i n a n i e p r z e l ic z o n e z a s tę p y w ie r # n y c h z n a j d a l s z y c h o k o l i c z i e m i p o m o r s k i e j, a b y z ł o ż y ć p o w i n n y h o ł d s w e m u n o w e m u d u s z p a s t e # r z o w i . B ę d ą o n e l ic z b ą s w ą i z b o ż n y m z a p a ł e m ś w i a d c z y ć t a m o s y n o w s k i e m p r z y w i ą z a n iu lu d * n o ś c i p o m o r s k ie j d o K o ś c i o ła k a t o l i c k i e g o i j e g o p r z e d s ta w ic i e la w o s o b ie n o w o w y ś w ię c o n e g o B i s k u p a # K o a d j u t o r a .
N a o g ó ł j e d n a k t y l k o n i e w ie l u u c z e s t n ic z y ć b ę d z i e m o g ł o w t y c h w s p a n i a ł y c h u r o c z y s to ś c i a c h , a c a łe k r o c i e p o p r z e s t a w a ć b ę d ą m u s ia ł y n a z a s y * l a n iu z g ł ę b i s e r c a n a j g o r ę ts z y c h ż y c z e ń p o m y ś l#
n o ś c i i j a k n a j d ł u ż s z e g o ż y c ia n o w e m u d u s z p a s t e * r z o w i.
C h c ą c b y ć w y r a z ic i e la m i u c z u ć t y c h k r o c io * w y c h r z e s z d i e c e z j a n , k t ó r z y z d a ł a o d s t o li c y b is * k u p i e j w d u c h u u c z e s t n ic z y ć b ę d ą w n i e d z ie l n e j u r o c z y s t o ś c i , ż y c z y m y N a j p r z e w i e le b n i e j s z e m u K s . B i s k u p o w i * K o a d j u t o r o w i S t a n is ł a w o w i O k o # n i e w s k e m u , a b y d z i e ń p o ł ą c z e n i a J e g o z d i e c e z j ą p o m o r s k ą b y ł p o c z ą t k ie m n o w e g o ś w i e t n e g o o k r e # s u ż y c i a k a t o l i c k i e g o n a P o m o r z u , i a b y p r a c a J e g o w t e j w i n n ic y J e m u S a m e m u z a s k a r b i ł a p o w s z e c z a s y m i ło ś ć i w d z i ę c z n ą p a m ię ć w i e r n e g o l u d u p o m o r s k i e g o .
Przesilenie zażegnane — tymczasowo.
O d c h w il i , k i e d y w o s t a t n im n u m e r z e p is a # l i ś m y o z b l i ż a j ą c e m s i ę p r z e s il e n i u g a b i n e t u , n a # s tą p i ł c a ły s z e r e g d o n i o s ły c h w y d a r z e ń .
W ś r o d ę o g d z . 1 2 # e j o d b y ło s i ę p o s i e d z e n ie R a d y m in i s tr ó w , n a k t ó r e m p r e m je r S k r z y ń s k i o ś w i a d c z y ł , ż e s k ł a d a u r z ę d o w a n i e w s w o j e m i c a łe g o g a b i n e t u i m ie n i u .
K r ó tk o p r z e d g o d z . l* s z ą p r e m je r u d a ł s ię d o B e l w e d e r u , a b y z a k o m u n i k o w a ć p . P r e z y d e n to w i z a m i a r u s t ą p i e n ia g a b i n e t u .
P . P r e z y d e n t z a s tr z e g ł s o b i e c z a s d o n a m y s łu i o k o ło g o d z . 4 - te j n a d e s ła ł p r e m j e r o w i lis t, w k t ó r y m o ś w ia d c z y ł, ż e n i e m o ż e z w o l n ić g a b i n e tu z u r z ę d o w a n i a . P o s t a n o w ie n i e t o p . P r e z y d e n t u z a s a d n ił te r n , ż e z a k i l k a d n i p r z y p a d a w y p ła c ę # n i e p e n s ji u r z ę d n i c z y c h i e m e r y t u r , a d o t e g o b r a k u p o w a ż n ie n i a u s ta w o w e g o , p o z a t e m z a ś w o b e c n e j c h w i li n i e m a w i d o k ó w u t w o r z e n ia n o w e g o tr w a # le g o r z ą d u .
N a g o d z i n ę 5 * tą p o p o ł u d n i u p . p r e z e s R a d y M in . S k r z y ń s k i z w o ła ł p o s ie d z e n ie R a d y M in i#
s t r ó w , k t ó r e j o z n a j m ił o p o s t a n o w ie n i u p . P r e z y # d e n t a R z p l it e j , k t ó r e p r z y j ę to d o w i a d o m o ś c i .
N a s t ę p n i e p . p r e z e s R a d y M i n is t r ó w u d a ł s i ę d o B e l w e d e r u , a p r z e d o d j a z d e m z P r e z y d ju m , o ś w i a d c z y ł d z i e n n i k a r z o m :
— J a d ę d o B e l w e d e r u , a b y z a k o m u n i k o w a ć p . P r e z y d e n to w i d e c y z j ę R a d y M in i s t r ó w , R z ą d m o # ż e b « ć o b a l o n y a l b o p r z e z S e j m , a l b o p . P r e z y d e n t m o ż e p r z y j ą ć d y m is j ę . D y m is j a n i e z o s t a ła p r z y # j ę t a ; j e ż e l i m n i e S e j m o b a l i, z g ł o s z ę j ą p o r a z d r u g i .
P . p r e z e s R a d y M i n is t r ó w p o z a k o ń c z e n i u p o # s i e d z e n i a R a d y M i n i s t r ó w o ś w ia d c z y ł k i lk u d z ie ń # n i k a r z o m , c o n a s t ę p u je :
— P o d a ł e m s ię d o d y m i s j i w r a z z R z ą d e m , p o n i e w a ż u w a ż a m , ż e w y c o f a n i e m in i s tr ó w s o c ja # l i s ty c z n y c h p r z e z s t r o n n i c t w o z m i e n i ł o p o s t a ć R z ą d u k o a l ic y j n e g o , k t ó r e g o b y ł e m p r e m j e r e m . P . P r e z y d e n t R z e c z y p o s p o l it e j , o d m a w ia j ą c p r z y # j ę c ia d y m i s j i R z ą d u , p o s t a w i ł m n i e w p r z y m u s o # w e m p o ł o ż e n i u p o z o s ta n i a n a s t a n o w i s k u d o c z a s u z a ł a tw i e n ia k o n i e c z n o ś c i p a ń s t w o w y c h , p o c z e m , j e ż e l i b y m i s ię n i e u d a ło s t w o r z y ć k o a l i c j i n a s z e r # l s z y c h p o d s ta w a c h , p o n o w i ę p r o ś b ę o d y m i s ję ,
k t ó r a , j a k w y n i k a z t r e ś c i p o w o d ó w , k t ó r e w p ły # n ę ł y n a d e c y z j ę p . P r e z y d e n t a , b ę d z i e u w z g lę d # n i o n a .
O g o d z . 6 # e j p . P r e z y d e n t p r z y j m o w a ł w e z w a # n y c h d o B e l w e d e r u p r z e d s t a w i c i e l i P . P . S . M a r k a i N i e d z i a ł k o w s k i e g o . W p r z e m ó w ie n i u s w e m p . P r e z y d e n t p r z e d s t a w i ł p o b u d k i , d l a j a k ic h o d m o # w ił p r z y j ę c i a d y m is j i g a b i n e tu , p r z y c z e m tłó m a # c z y ł s ię , ż e n i e c h c i a ł p r z e z t o w y k l u c z a ć w s p ó ł#
p r a c y s o c ja l is tó w w r z ą d z i e . W o d p o w ie d z i n a t o , p o s e ł M a r e k m ó w ił o ł a m a n i u z w y c z a jó w p a r ła # m e n ta r n y c h i z a p o w ie d z i a ł, ż e s o c ja l iś c i z w a lc z a ć b ę d ą r z ą d n a j o s tr z e j .
P o s e ł D a s z y ń s k i p o s z e d ł j e s z c z e d a l e j , b o o t o w r o z m o w i e z d z i e n n i k a r z a m i p o d k r e ś li ł, ż e „ k a ź # d y c y w il iz o w a n y m o n a r c h a 44 p o s t ą p ił b y i n a c z e j , j a k p . P r e z y d e n t W o j c ie c h o w s k i .
W o g ó l e k r o k p . P r e z y d e n ta w y w o ł a ł u s o c ja # l i s tó w i u r e s z t y s t r o n n i c tw l e w i c o w y c h w i e lk i e o b u r z e n i e , k t ó r e w s k a z u j e n a t o , ż e w y r a c h o w a n ia i c h z o s t a ł y p r z e k r e ś lo n e .
K lu b C h r z e ś c i ja ń s k o # N a r o d o w / w S e j m i e i S e n a c i e o d b y ł w ś r o d ę , d n i a 2 1 # g o b . m ., p o d p r z e w o d n i c t w e m p o s ł a D u b a n o w ic z a , r o z p r a w ę p o l i t y c z n ą , k t ó r e j w y n i k i u j ę te z o s ta ł y w n a s tę # p u j ą c e j u c h w a l e :
1 . K l u b C h r z .# N a r . w y r a ż a p r z e k o n a n i e , ż e p o z o s ta w ie n ie R z ą d u w s p r a w o w a n iu o b o w i ą z k ó w m i m o u s u n i ę c i a s ię p r z e d s t a w i c i e l i j e d n e g o z e
S ir. 2. Z I E M I A P O M O R S K A Nr. 48.
stro n n ic tw i z a o szc z ęd z e n ie w te n sp o só b ż y c iu p a ń stw o w e m u n o w e j tro sk i b e z ła d n e g o p rz e silę?
n ia je st p o ż y te c zn e d la k ra ju , a w sz cz e g ó ln o śc i d la sp o k o jn e j p ra c y n a d p rz e b u d o w ą i w z m o c n ię ? n ie m R z ą d u .
2. P a ń stw o m a p rz e d so b ą w te j c h w ili b ar?
d z o w ie lk ie z a d a n ia :
a ) P rz e d ło ż e n ia g o sp o d a rc z o ? sk a rb o w e p . m in istra sk a rb u , z m ie rz a ją c e d o z ró w n o w a ż e n ia b u d ż e tu w d ro d z e p o w a ż n y c h o sz c z ęd n o śc i i p ew ? n y c h n o w y c h św ia d c z e ń , są d o p iero p o c z ątk iem d z ie ła n a p ra w y . D la g ru n to w n e g o u z d ro w ie n ia, a w sz c z eg ó ln o śc i d la z a p e w n ie n ia ró w n o w a g i b u d ż e to w e j o d stro n y d o c h o d ó w , n ie z b ę d n e je s t u ła tw ie n ie w y tw ó rc z o śc i k ra jo w e j, p rz e d ew sz y st?
k ie m p rz e z n o w e p o sta n o w ie n ia w u sta w o d a w ? stw ie o p ra cy i p rz e z z m n iejsz en ie św ia d c z e ń sp o ? łe cz n y c h . Z ró w n o w a ż o n y b u d ż et z a ś i w z m o ż o n a w y tw ó rc z o ść m o g ą d o p ie ro o tw o rz y ć d ro g ę d la u z y sk an ia n ie z b ęd n y c h p o ż y c z e k z a g ra n ic z n y c h , p rz y c z e m z a p ro sze n ie d o w sp ó łp ra c y w p o szczę?
g ó ln y c h d z ied z in ac h n a sz e j g o sp o d a rk i z n a w c ó w z a g ra n ic z n y c h , w p o ro z u m ie n iu z g łó w n y m i o śro d ? k a m i fin an so w y m i z a g ra n ic y , b ę d z ie p o ż y te cz n e d la k ra ju i o d su n ie z g u b n ą m y śl o k o n tro li za?
g ra n ic z n e j u n a s.
b ) S ta n sp ra w w o jsk o w y ch w y m a g a n a ty ch ? m ia sto w e g o i g ru to w n e g o le cz e n ia. Z a c h w ia n ie k a rn o śc i i ła d u w w o jsk u p rz e z w ich rz e n ia i n a?
p a ści o b e lż y w e n a d o w ó d c ó w je s t ty lk o je d n ą ja sk raw ą stro n ą zła. G łę b sz e m z łe m je s t z a stó j i ro z stró j p ra c y w w o jsk u , n isz cz ą c y siłę o b ro n n ą P a ń stw a . A b y w ie lk i w y siłe k k ra ju n a c e le w o j?
sk o w e , w y raż a jąc y się w c y frz e 3 0 p ro c , w w y d at?
k a c h b u d ż etu , n ie b y ł m a rn o w a n y , u m ie ję tn e k ie?
ro w n ic tw o sp ra w w o jsk o w y ch je s t n a g lą cą p o ? trz e b ą .
c ) W ż y c iu w e w n ę trzn e m k ra ju n ie z a d o w o ? le n ie sz e ro k ich k ó ł sp o łe cz e ń stw a z d z ia ła ln o śc i w ła d z u staw o d a w c zy c h i w y k o n a w c z y c h w y w o ? łu je ro z p rzę ż en ie . W y z y sk iw a n e je st to ju ż d zi?
sia j w sp o só b g ro ź n y p rz e z w ic h rz e n ia , u ja w n io n e g łó w n ie w sz e re g u m ia st, p rz e ciw sa m e m u P ań ? stw u . Je d y n e m p rz e c iw d z ia łan ie m , o b o k stan ó w ? c z e g o sto so w a n ia istn ie ją cy c h u staw i p ro ste g o sp e łn ia n ia o b o w iąz k ó w R z ą d u , je st p rz y stą p ie n ie n a c z a s d o d z ie ła w z m o c n ie n ia u s tro ju P a ń stw a .
d ) W p o lity c e z a g ra n icz n e j d o tro sk zw iąza?
n y c h z u k ład e m w L o c a rn o i sp raw ą sta łe g o m iej?
sc a w R a d z ie L ig i d o łą c z a się w a ż n e z a d a n ie u trw a le n ia p o k o ju o d W sc h o d u , n a g ra n ic y R o sji z je j w sz y stk im i są sia d a m i z a c h o d n im i, u tru d n io n e p rz e z ró w n o c z esn e n ieb z p ie c z eń stw o o d n a w ia n e ? g o p o ro z u m ie n ia N ie m ie c z R o sją .
3 . W ty m sta n ie rz e c z y K lu b C h rz .? N ar. u w a?
ż a , ż e R z ą d siln y i z d o ln y w o lą o ra z u m ieję tn o śc ią p ra c y p rz e z o d p o w ied n i d o b ó r lu d z i d o sp ro sta n ia ta k w ielk im z a d a n io m , ju ż o b e c n ie p iln y m , je st n ie z b ęd n ie p o trz e b n y i m o ż e u ra to w a ć k ra j p rz e d d a lsze m sta cz a n ie m się w ro z k ła d .
Porządek uroczystości w Pelplinie.
W so b o tę , d n ia 2 4 k w ie tn ia 1 9 2 6 r.
1. W so b o tę o g o d zin ie 6 w iec z o re m p rz y je ż d ż a N a jp rz e w ie l. K s. B isk u p N o m in at. P rz e d sta w ic ie le u rz ę d ó w i K o m ite t p rz y jm ą N a jp rz e w . K s. B isk u p a N o m in a ta n a p ero n ie. T o w a rzy stw a m iejsco w e u sta-
J. I. KRASZEWSKI.
Morituri
--- (6 8
(C iąg d a lsz y .)
— K o c h a n y o jcze — w trą cił Z en o n , — zd ro w i w szy scy , a le o to rz e c z ta k a ... trz eb a ra to w a ć k siąż ą t.
W k ilk u sło w a ch o p o w ied z ia ł c o się św ięciło ; sta ry słu c h a ł z u w ag ą i sp o ko jem . Ju ż p o d k o n iec p rz e m ó w ien ia sy n o w sk ieg o p o c z ą ł sz u k ać k lu cz ó w w k ie sz e n i,
— Z o b aczy m y , c o ta m w d o m u je st — rz e k ł, — tu n iem a c o ro zm y ślać, tn zeb a g ło w ę b o d a j z a sta w ić a ra to w a ć ic h o d zg u b y , a le ja w a m n ie w ie le d a ć m o g ę.
W y trz ą słsz y w sz y stk ie szu flad k i, z p o d se rca d o b y w a ją c , zn ajd ę m o że sto ty sięc y , a co w a m p o te j k ro p li w m o rzu ?
— Z y sk am y n a c z a sie! — z a w o ła ł G o zd o w sk i — izb aw icie n as!
— A n o , n iem a i co ro z m y śla ć — d o d a ł stary , id ą c d o b iu rk a . — Z en o n k a ż ę p o d a ć śn iad an ie,, a ja p rz e lic z ę listy z a staw n e ; k siąż ę to m w in ien em w szy st
k o , n ie m a czeg o b y m d la n ich n ie u czy n ił. T y lk o p ro sz ę — rz e k ł ciszej — żeb y im o tern n ie w sp o m in ać, ż e b y o n i m i tam n ie d zięk o w ali, b o to m n ie k o n fu nd u je. T o n a jp ro stsz a rz ec z w św iecie, n iem a o czem m ó w ić.
Z tą p ro sto tą se rd e cz n ą Ż u rb a p o szed ł, w ło ży w szy o k u lary , liczy ć p ien iąd ze, sy n m u p o m ag ał,
G o z d o w sk i d rż ą c ą rę k ą k w it n a p rę d c e n ap isał, śn iad a n ia n ie c z ek a ł i w y n ió sł się, p o n a w ia ją c d z ięk c z y n ie n ia.
— N o , te ra z — o d ezw ał się d o sy n a Ż u rb a, sto jąc w g an k u i sp o g ląd ając za o d jeżd żający m , jestem
w iają się ze sz ta n d a ra m i p rz ed d w o rcem , p o c zą w sz y o d p o c z ty w ed le w sk az ó w ek p . k a p , rez, G zelli, C e lem u trz y m a n ia p o rz ą d k u n a d w o rc u u p ra sz a się p u b liczn o ść n ie n a le ż ą c ą d o to w a rz y stw , a b y p o z o sta ła w u licy D w o rco w ej i n a R y n k u .
P rz y k o śc ie le p a ra fja ln y m w ita K s. P ro b o sz c z n a czele B ra c tw k o śc ie ln y ch i w szy stk ic h szk ó ł, k tó re tw o rz ą sz p a le r o d k o ścio ła p a rafialn eg o aż d o k u rji N ajp rzew . K s. B isk u p a N o m in ata.
K o m itet p ro si o b y w a telstw o P elp lin a, a ż e b y w so b o tę d o g o d zin y 6 w ieczo rem w szelk ie d e k o rac je d o m ó w łą c z n ie w y w ie sz e n ia ch o rąg w i b y ty u k o ń czo n e,
2. Z am iast ilu m in acji p o lec a f p ro si K o m itet m iesz k a ń c ó w P e lp lin a o z a k u p ien ie n a le p ek n a ro d o w y ch n a rz e cz T o w a rzy stw a C zy telni L u d o w y ch i n a lep ie n ie ich n a o k n a ch ju ż w so b o tę. — D o n a b y c ia w B a z a rz e .
2. T o w a rz y stw a w zg l, d e leg a c je P e lp lin a i o k o licy jak n p . T czew , S ta ro g a rd itd , z e ch c ą o d e b ra ć b i
lety w stę p u d o k a te d ry ju ż w so b o tę z b iura in fo rm a
cy jn eg o „ B a z a r P e lp lin " 1I R y n e k N r. 1 p rz e z k u rje - ró w c e le m u n ik n ię c ia n a w a łu p ra c y w n ied zielę,
W n ie d z ie lę 2 5 k w ie tn ia 1 9 2 6 r.
S k ła d a n ie ż y c z e ń N ajp rzew , K s. B isk u p o w i O k o n ie w sk ie m u o d g o d zin y 1—2 p o p o łu d n iu m o że się o d b y ć jed y n ie zb io ro w o z p o szczeg ó ln y ch m iejsco w o ści p rz e z d e le g ac je w zm n iejszon ej liczb ie.
D y re k cja K o lei P a ń stw o w ej G d a ń sk p o d aje d o w iado m o ści, iż u d z ie la u c z e stn ik o m p rz y b y w a ją c y m d o P eilp lin a w d zień k o n sek ra c ji N ajp rzew . K s. B isk u
p a, n a stac ji w y jazd u n a stę p u jąc e zn iżk i: Z a b iletem 4 k la sy p rz y jaz d o d b y ć się m o że 3 k la są . Z p o w ro te m ze staq ji P e lp lin p o n a b y c iu b iletu 4 k la sy u c z e
stn ik m o że jech ać 3 k lasą. K o m itet.
Święcenie biskupie.
K o n se k ra c ja c z y li w y św ię ca n ie b isk u p a p o łą?;
c z o n a je st z p e w n em i o b rz ą d k a m i i c e re m o n jam i, k tó re sięg a ją c z asó w n a jd aw n iejszy c h .
W d z ień , p o p rz e d z a jąc y k o n sek ra c ję, b isk u p ? e le k t o d p ra w ia re k o le k cje p rz y śc isły m p o śc ie. S a?
m a u ro c z y sto ść w in n a p rz y p a d a ć n a n ie d z ie lę lu b d z ie ń św . A p o sto ła ; g d y b y z a ś c h o d z iło o in n y d z ień , b y ła b y n a to p o trz eb n a d y sp e n sa z R z y m u . B isk u p a ? e le k ta w in ie n k o n se k ro w a ć je g o d o ty c h ? c z a so w y b isk u p , le c z m o ż e o n so b ie , z a je g o p o zw o?
le n ie m , in n e g o o b ra ć z a k o n sek ra to ra . P o d o b n ie o b ie ra o n so b ie i a sy ste n tó w , k tó ry m i są zazw y ? c z a j b isk u p i, a z a o so b n e m p o z w o len iem R z y m u b y ć m o g ą i z w y k li k a p łan i.
O b rz ąd k i w sa m y m d n iu k o n se k ra c ji o d b y ? w a ją się w d w ó c h m ie jsc a c h św ią ty n i i sy m b o lic z ? n e m i g irla n d a m i łą c z ą d w a o łtarz e , o łtarz k o n se ? k ra to ra i o łtarz k o n se k ro w an e g o , c z y li ja k to się m ó w i b isk u p a ? e le k ta .
W ię c n a sa m p rz ó d u b ie ra ją się b isk u p i p rz y ty c h o łta rz ac h : k o n se k ra to r w sz a ty b isk u p ie m sz aln e , a sy ste n ci w k a p y i m itry , a e le k t ty lk o w a lb ę, stu łę je sz c z e n a k rz y ż z ło ż o n ą , k a p ę i b ire t.
K ie d y k o n se k ra to r z a sią d z ie p rz e d g łó w n y m o łta ? rz em n a fa ld isto riu m , a p rz ed n im e le k t w o to czę?
n iu a sy ste n tó w n a ta b o re ta c h , p o c z y n a je d en z k a?
p la n ó w c z y ta ć g ło śn o b re v e c z y li list p a p ie sk i.
G d y sk o ń c z y ł, e lek t o p u szc z a się n a k o la n a , b y z ło ży ć p rz y się g ę n a w ie rn o ść K o śc io ło w i i O jc u św . Z a c z y n a się te ra z e g z a m in ; e lek t sk ła d a w y z n a n ie w iary .
ju ż g o ły , ja k te g o d n ia, g d y m o b ejm o w ał g o sp o d a r
stw o , a n o , zaw sze w iele zy sk ałem . D zieci się w y c h o w ały , p rz e ż y ło się k a w a ł c z a su p o czciw ie, A n to n in a n iczeg o n ie p o trz e b u je , b o m a p o sag w g ło w ie, ty je ste ś p ra w n ik ie m i c h le b a ci n ie z a b rak n ie, p ó k i lu d zie się p ro c eso w ać b ęd ą, a ty m n ieszczęśliw y m n a szy m k sią żę to m p o m ó c, to p ra w d z iw a p o c ie c h a.
I n ie rz e k łsz y a n i sło w a w ięcej, Ż u rb a w d ział k a p e lu sz sło m ian y , w ra c a ją c n a z a d d o sw o jeg o g o sp o d a rstw a .
S y n o czy m a łzaw em i p o w ió d ł za p o czciw y m o j
cem , k tó re g o u c z u c ia całem se rc e m p o d zielał.
G o zd o w sk i ty m c z a se m p ra w ie try u m fu ją cy d o d o m u p o w ra c a ł, siląc się n a w y m y ślen ie śro d k a , k tó ry m - b y w ie rzy c ie li m ó g ł u p o k o rz y ć i śk o n fun d o w ać.
D aliśm y ju ż p o z n a ć z a c n e g o G o z d aw ę c z y te ln i
k o m n aszy m . B y ł to czło w iek n ie w ielk ie j g ło w y , d łu g im sp o k o jem u k o ły san y , n ie m a jąc y o d d aw n a p o trz eb n e j d o d z ia ła n ia w in te re sac h p o d o b n y ch b y stro ści i tra fn o śc i, m o że n a d to p o cżćiw y, a ż eb y m ó g ł b y ć d o b ry m p le n ip o te n te m . P o d łu gich n a m y sła c h , G o z d o
w sk i w p a d ł n a n ie szc z ęśliw y p lan , a ż e b y p o ż y c z o n y c h ta k n ie sp o d z ia n ie stu ty sięc y u ży ć n a w y p ła c e n ie z a leg ły c h p ro c e n tó w p ilniejszy ch , p e w ie n b ęd ąc, że tern o tu m an i w ierzy cieli, u sp o k o i i n a d łu g o p o k ó j o k u p i. N im d o je c h a ł d o d o m u , p lan te n stan o w czo z o stał p o sta n o w io n y i G o zd o w sk i w in sz o w ał so b ie b y stro śc i, z ja k ą g o w y n alazł, z a w cz a su try u m fu jąc, iż n ieb e zp iec z eń stw o zak ln ie n a d łu g o . T y m czasem zaś k sią ż ę się o żen i i w ierzy cieli p o sp ła c a ją .
R a c h o w a ł w sz a k ż e , n ie d o m y śla jąc się w cale, iż w ie rz y cie le c i b y li p o w ięk szej części jed n y m ty lk o , k tó ry trz y m a ł w rę k u lo sy B ra ń sk ic h i o d e b ra n ie m p ro c e n tó w w cale się zad o w o lić n ie ch ciał, że u k ła d y z n im b y ły n iem o żliw e, a m a łż e ń stw o , u w a ża n e za
N a stę p n ie w szy sc y w sta ją d o M sz y św ., w sp ó ł?
n ie o d p ra w ia n e j d o C o n fite o r. E lek t o d d a la się te?
d y d o sw o je g o o łta rz a i u b ie ra się ju ż w sz a ty b isk u p ie. P rz e d e w an g e lją w ra ca d o o łta rz a k o n ? se k ra to ra i tu ro z p o cz y n a się w z ru sz ają c a cerem o ? n ja św ię c e ń . K o n se k ra to r p rz em a w ia se re d e c z n ie d o e le k ta, a k ie d y ro z p o c z y n a lita n ję , e lek t rz u c a się ja k d łu g i w p ro c h z ie m sk i, ż e g n a n y p rz e z k o n ? se k ra to ra z n a k a m i k rz y ż a , a p o lita n ji d ź w ig a n a g ło w ie i ra m io n a c h m sza ł c z v li k się g ę e w a n g e lii n a z n a k , że m a b y ć Z w ia stu n e m i T łu m ac z e m D o ? b re j N o w in y w e d le słó w M istrz a : „ Id ą c te d y , n au ? c z a jc ie w sz y stk ie n a ro d y ..." W szy sc y b isk u p i łą c zą się w ty m a k c ie, u z m y sław iają c y m ic h n a j?
w a ż n ie jsz ą c z y n n o ść , i n a k ła d a ją e le k to w i rę c e, o d m a w ia ją c „ V e n i C re a to r" i p ro sz ą c D u c h a św . o p e łn ię ła sk . U d z ie la n ie w ład z y sy m b o liz u je n a?
m a sz c z e n ie g ło w y i rą k e le k ta św , k rzy ż m . P o czera k o n se k ra to r p o św ię c iw sz y p a sto ra ł i p ie rśc ie ń , p o ? d a je je e le k to w i i ta k sa m o k sięg ę e w a n g e lji, z d ję ? tą z je g o ra m io n , a e le k t o d d a la się d o sw ę g o o ł?
ta rz a , b y o d p ra w ia ć tu M sz ę św . w d a lsz y m ciąg u . N a o fia ro w a n ie z n a n i w szy stk im p a n o w ie n io ? są św ie c e, b o c h e n k i c h le b a i b a ry łk i w in a d o g łó w ? n e g o o łtarz a . N a c h leb a c h i n a b a ry łk a ch w id o cz?
n e są h e rb y , n a z ło co n e j b a ry łc e h e rb k o n se k ra ? to ra , a n a sreb rz o n ej h e rb e le k ta . W te n sp o só b e le k t sk ła d a tu sy m b o lic zn e d a ry sw o je m u k o n se ? k ra te ro w i.
O d tąd ju ż e le k t o d p ra w ia M sz ę św . ra z em z k o n se k ra to re m p rz y je d n y m o łtarz u , b y z je g o rą k p rz y ją ć p o te m K o m u n ję św . p o d d w ie m a p o ? sta c ia m i. P o sk o ń c z o n e j M sz y św ., ju ż w c a ły m b la sk u b isk u p ie j g o d n o śc i ro z p o cz y n a p ie rw sze c z y n n o śc i p a ste rsk ie . G d y k o n se k ra to r z a in to n o ? w a ł „ T e D e u m “ , e le k t w o to c z en iu a sy ste n tó w id z ie p rz e z śro d e k k o śc io ła i b ło g o sław i z g ro m a?
d z o n y lu d .
P o k ró tk ic h m o d litw a c h e le k t u d z ie la ra z jesz?
c z e b ło g o sła w ie ń stw a u ro c z y ste g o w ie rn y m i te ra z z w rac a się z n o w u d o sw o je g o d o b ro c z y ń c y ?k o n se ? k ra to ra , b y w y ra zić m u tu p u b lic zn ie sw o je p o ? d z ię k o w a n ie . Ż y c z y m u ja k n a jd łu ż sz e g o ż y c ia, b o p rz y k lę k n ą w szy p o trz y k ro ć , śp ie w a m u p o trz y k ro ć: „ A d m u lto s a n n o s" , c z y li „ S e tn y ch la t"
o ra z o d d a je u śc isk b ra te rsk i.
O d m ó w iw sz y o statn ią e w a n g e lję p rz y sw o im o łtarz u , ro z b ie ra się z sz a t litu rg ic z n y c h i o d m a w ia m o d ły d z ięk c z y n n e.
T a k ie to w sp an ia le o b rz ę d y o d b y w a ć się b ę d ą w p rz y szłą n ie d zie lę w k a te d rze p e lp liń sk ie j. .
K o n se k rato rem K s. B isk u p a ? E le k ta S ta n isla ? w a O k o n iew sk ieg o b ę d z ie k s. b isk u p Ju lj a n N o w o ? w iejsk i z P ło c k a, a sy ste n ta m i z a ś k s. b isk u p i S ta?
n isła w Ł u k o m sk i z P o z n a n ia i H lo n d z K a to w ic . P o n ie w aż k a ż d y b isk u p m a sw ó j h e rb , p rz eto K s. B isk u p ? E le k t b ę d z ie m ia ł za h e rb o d z n a k i w la?
d z y b isk u p ie j p a sto ra ł, m itrę i k rz y ż , a p o d n ie m i o b ra z w sk rz esz e n ia P io tro w in a p rz e z św . S ta n isla ? w a b isk u p a . P o d h e rb em u m ie sz cz o n y b ę d z ie p o d ? p is ła ciń sk i, k tó ry o p ie w a ć b ę d z ie: „ P o k ó j C h ry ? stu so w y w K o śc ie le C h ry stu sa ".
O zmianę ordynacji wyborczej.
P o sło w ie S ejm o w eg o K lu b u C h rześcijań sk o -N a- ro d o w e g o ^ g ło sili n a stę p u jąc y w n io se k w sp ra w ie zm ian y o rd y n acji w y b o rcz e j d o S ejm u i S e n a tu ;
p e w n e , w tej w ła śn ie ch w ili n ajm o cn iej b y ło zach w ia- n em .
W W a rsz a w ie w sz y stk o jeszcze b y ło w ty m sta
n ie, w jak im w id zieliśm y h ra b ieg o , k się cia i A lfo n sy n ę o sta tn ie g o ra n a . P rz y jac ie l A u re li w y sze d ł n a zw iad y , a ż e z n a ł c a ły św iat, k ilk u n a stu g o d zin d o sy ć m u b y ło , a ż eb y d o k ła d n y c h z a się g n ą ć w iad o m o ści. T ra fił H a rt- k n o c h a, (k tó ry n ie m ia ł n ajm n iejszeg o p o w o d u u k ry w a ć p rz e d n im sta n u in te re só w B ra ń sk ic h .
— T o są lu d zie ze sz cz ę te m zru jn o w an i — rz e k ł p o p ro stu , — n ic ich u ra to w a ć n ie m o że, ch y b a... ch y b a z ło ty d e sz c z z n ieb io s. M o g ę w a m z a rę c zy ć , że d łu g i p rz e n o szą m a ją tek .
D o ść ju ż b y ło te j w iad o m o ści p an u rA u relem u , k tó ry z n ią zm artw io n y , n ie tra cą c ch w ili, d o stare g o p rz y jac ie la p o sp ieszy ł. Z n a laz ł g o w d o m u , n ie b y ło co zło cić p ig u łk i.
— K o c h a n y h ra b io — rz e k ł, — czy się k sią ż ę R o b e rt k o c h a c z y n ie w N atalji, c z y p o w ró c i d o n iej, czy n ie, to są rz e c z y p o d łu g m n ie p o d rz ę d n e , zn am go jak o u czciw eg o c z ło w ie k a, to starc zy . G łó w n a, n a j
w a ż n ie jsz a rzecz, że k siąż ę ta B ra ń sc y są isto tn ie w p rz e d ed n iu n a jz u p e łn ie jsz e g o b a n k ru c tw a i ru in y . Ja k d o te g o p rzy szli, n ie w iem . Z jed n ej stro n y o fiary , z d ru g iej n ie o p atrz n o ść i z b y te k , to p e w n a , że n ie m a ją n ic, a le co się zo w ie „ n ic ", p ró c z o g ro m n y ch d łu g ó w .
— I an i g en erał,, an i ż a d e n z n ic h sło w a m i o te rn n ie p o w ied ział! — z a w o łał p rz e raż o n y h ra b ia — to z a k ra w a n a p o d e jśc ie i z d ra d ę, to o h y d n e!
— K o c h a n y M o ściń sk i, o ile ja ic h i im p o d o b n y c h zn am , m o g ę p ra w ie n a p ew n o ręczy ć, że o n i sam i o sw ej ru in ie n ie w ie d z ą d o k ła d n ie i łu d zić się m u szą.
— C ó ż tu p o c z ąć ? — zad u m ian y w y jąk n ą ł h ra b ia
— w p a d łe m w m a tn ię .
(C ią g d a lsz y n a stą p i.)
