i8 2 2 » N " j*8 5.
WIADOMOŚCI BRUKOWE
Wilno w Sobotę ■ , > Dnia 20 Mai a
fiyoey zalety płci piękn ey: że się-ucząc tans
X)głos zenie na rok p rz y szły no~- w ey pen syi dla panien,
K iedy tak nazwani Panowie, pożyczyć chcą pieniędzy, nim' to ośw iadczą, ganią wprzód interes a drugich, a chwalą własne : kiedy Ad
wokaci i innych rzemiosł. -maystrowie, chcą się zalecić ze zdolnością własną, muszą nieco zadra
snąć kollegów swoich; taknaprzykładP. N t -dobry człowiek, ale nieczynny .5? P .f M , chciałby bydź czyn n ym , ale mu brak doświadczenia; P« O, rria naukę i "pracowity, ale wielki dziw ak; P . P , woli pieniądze .iakpracę; P. Q, za młody; P. S, za stary i td. it d . T ak nawet gachowie z pro- feśsyi, zrozumiawszy s w o ie D u lc y n e ie ,ż e im nowinka o szwanku .cudzey sławy^ słodszą iest od cukierka; kosztem ręputacyi cudzey, zaleca
ją własną , skądinąd nie: hardzo zaszczytną.
Strach wspomnieć i iak niektórzy ;Autorow ie ganią drugich dzieła , żeby dawszy poznaćde- likatny swóy rozum , o lepszości dzieł swoich wcześnie uprzedzili— Tak Redaktorowie cu
dzych płodów, tak nawet drukarnie, gdzie mogą i kiedy m ogą, szczypią się nawzaiem i wszy
scy tym sposobem do wyższości dążą. Co w ięk sza: nie tylko szczególne osoby, ale cale
* ko rp ąracje , półki, konwenty, a nawet tow a
rzystw a dobroczynne w poniżaniu drugich w i
dza wyższość swoię: w ięc i-mnie zabierającemu i się do nowey antrepryzy,wypadałoby nasamprzód od zganienia drugich maczać . a nadewszystko wypadałoby, żebym na .t-eraźnieysze pensye Pa
nien p o w stał, i wszystko to powtórzył, -oo ty l
ko wym yślić może chytnera oświacie ludzkiey - przeciwna: naprzykład: że te pensye są zarod
kiem w szystkiego złego, na które się wiek ni- nieyszy uskarża: ie są grobem skromności, ie-
Panny, nie u*zą siq czego więcey, ale grać,tań - . czyć, śpiewatS i pofrancużku gadać, poczytuiątf
• to za iedyny przedmiot całego zaięcia się swo- . ięgo, co nie iest, iak tylko .błahym przydatkiem
do innych wężnieyszych życia obow iązków ; więc gdy mąż parafianin , chcąc także uyśdź za eleganta,zacytuie czasem sławfiy ów wiersz z poezyi przeszłego w ieku :
i D osyć l ’<ini^anglczcwaó,
■ Trzeba kury porachować
ztąd licho , bieda , fo c h y , i kłótnie, domowej a zate^i -rozwody liczne, na. które się powsze
chnie uskarżaią , a przyczynom nie zaradzaią.
'‘■Mógłbym wypalić apostrofę do rodziców, w iak grubym są błędzie , r gdy córki swe do takich przymiotów sposobią, które momentalnie .zm y
sły man^iąc, im bardziey imaginacyą zapalaią tym tardziey ią potem, gdy ostygnie, nudzą: żę szczęśliwsze były stadła, które rozsądek spaiał, a niezroysłowe-mamidła, które i\ie są iak tylko fan- riaspiagpryczne cienie r i nie-dłużey trw aią ikk do szlubu : że wiele iest takich rodziców, zw ła
szcza, którym się nie powiodło zyskać od zię
ciów dobrych zapisów, albo w zięty na exdyw i“
z.yi niedobrze wyszedł , coby woleli widzieć swe córki wiecznemi Pannami, niż przyym o- wać ie w dom bez posagu marnie straconego i ieszcze za^fozwod płacić — I tak daley ieszcze mógłbym rzecz nioię prowadzić, że to są skutki, iz Panny same staraią się mężczyzn łow ić , a nie są szukane o'd nich przez powab skromney cnoty , i tey niciako familiyney dobrego życia zalety, podług owey starodaw ney.!naxym j:
Jakie drzewo, Inka kora, ’ Jaka m at Ku, laka cora. f*
7* : — :
Atoli przepraszam uniżenie-wszystkich:JPP.- Zloilów i k ry tyków teraźnieyszey edukacyiko-- biet, że ia Ichm ościów naśladować nie myślę, i to, colchm ość powiadają, mam za skutek, złośliwey chy mery lub że córek nie maiąc, nie wiedzy ,, iak to iest niepodobna , obeyśdź się bez pen- syi. Bo, pytam się, ktoż ma się zaiąć edukacyą, córek? czy nie m atki? Tegoby tylko iesżcZe brakowało , żeby z żon porobić guwernantki ;;
niedosyć, ze muszą bydź matkami, chciteć ie~
szcze, żeby się hodowanięm i edukacyą^ . dzieci*
trudniły, to nadto:, chwała Bogu, żyiemy iuż nie’
w tym. wieku., mogą. dziś>Damy zacne trudnić:
się czejn. lepszem ,. i zabawnieyszem niż eduka- cyą; córek.. Słyszałem rezonuiących,. że lepiey-- by utrzym ywać guwernantki, w domu, niż od
dawać córki na pensyą; lecz colo zakalkulacya?:' dla iedney, lub dwóch córek, utrzym ywać Gu
wernantkę; za ten koszt, możnaby mieć z parę szalów i kocz warszawski. W reszcie iuż to 3.
zdecydowano:, że pensy.e- żeńskie są. konie
czne,. i.że to iest bardzo dobrze,, a zatem, wszel
kie rezLonowania. przeciwne , są próżne :. więc i. ia w tymże zawodzie ofiarując moię posługę,, ogłaszam; now ąpensyą, kucharek.— A tożcoza.
p en sya! nie iedna sobie pom yśli; pięknifź tó z naszych córek porobić kucharki! — Pan Budo
w niczy , nie dawszy mi dokończyć,' podłui sta
roświeckiego swego zwyczaiu; stawa w obronie i. dowodzi: że daleko lepiey byłoby, gdyby na
sze Iinoście znały się więcey na kuchni niż na.
toalecie, któ.ra nie tuczy, a głowę mężowi suszy:- i. tu szeroce zaczął.r.ozwodzić się, iako nierządem, tnałey na pozor rzeczy sp iżarni, giną zamo
żne domy; iako zły obiad, częstokroć stawał się;
przyczyną, naynieprzyiemnieyszych humorów, że' cała.sentymentalność nic nie pomogła; kiedy żo
łądek głodny, lub niestrawnością rostargniony. A - le ia P. Budowniczego przepraszam, iż mu prze
szkodzę : moia pensya. daleką, iest: od tey nie—
obyczaynośći ,. żeby, zacne Damy kierować na.
ordynaryyne kucharki;.może w yraz źle dobrany,, ale rzecz cale ma się inaczey. Moim proiektemu iest:, otworzyć, kuts lekcyi dla kucharek senty
m entalnych, naprzykład, iak zrobić pasztet (*) mężowi w domu , albo przypiec koniu raka lub też w ysm ażyć francuzki romansik ; bę
dzie i to u mnie dawane, co się mówi, z fran- cuzkiego: źrebić kurę i t. d. Dla tego proszę płci piękney , żeby się nie przywiązując do s|ó w , raczyła móy zamiar,, iak wiele innych również użytecznych; przyłożeniem się swoiem wesprzeć łaskawie.,
. D zow ani Pikulinoi
WFyiątek z xiązeczki znalezio- ney za Trocką bramą, w któ
r e j zapisyw ał pew ny Je g o mość przyjęcie i odprawienie sług' swoich..
(Sposób- ten1 znaydując dla Panów naszych bardzo korzystnym, w kopii umieszczamy).
Roku 1 8 15 miesiąca ybra. 3g0, w niedzielę rano; przed nabożeństwem, o godzinie 8mey mi
nucie- 25tey, prz-yiąłem na^wszelkąt służbę M ar
cina' na moiem odzieniu.. Rocznego iurgieltu zgodzony zł. iooi Ultimis marca w półrocze odprawiony. Lznoww w tydzień przyjęty, z w y mową. szkodi poczynionych i potrąceniem ich z- iurgieltu ,, a. tych. szkód: osobny pokaże się regestr..
R e g e s t r szkód p rzez M arcina poczynionych.
Porwanych rzemieni i pognoionych uździe- nić: . .. . . . . . . . • . zł. 3’ gr. 16 W samym początku na strawne przebrał zł. 2.
(*) Có do robienia pasztetu przypomni sobie czytelnik albo czytelniczka, co niedawno było w gazetach, i.
K uryerzeLit. ze.w Ameryce w StanachZjednoczonych, na ulepszenie edukacyi Panien postanowiono: aby się Panna umiała znać na gospodarstwie domowem i kuchni. A ktoraby się nie nauczyła pasztetu zrobić ; żeby go i nie kosztowała. T u zaś byłaby niesprawie
dliwość, ażeby żona zrobiwszy mężowi pasztet, nie miała go też i sama skosztować. J\ota R e d ,
W ożąc inne osoby rzeczy i chusty na swo- ie konto i poczostki, pobił nieraz bryczkę, ko
nie daremnie m ęcz ył, źle użył i nie dozie- r a ł ; innych naymować m usiałem , reparacye- te nieraz z iego okazyi kosztowały . . . rubli 2- czyli . . . . . . . . . zł. 13 gr. 10 .
W mieście naymuiąc staynie, dwa razy po' pół woza siana p o tra c ił, co czyni wóz iedenj a za woz . . . . . . . . . • . zł, 8 ’
Na moiem strawnem i- odzieniu, a innym*
służył, brał pieniądze i rzeczy, a o pańskie nie' dbał, potracił; sług; naymowałem. i konie opa-' tryw ać i poić musiałem- że na1 mieście nie;' w stayni nocował1. Szkody licząc z tego powo
du, moię fatygę-, boty podarte,, i suknie od py
łu końskiego poplamione-,, oraz mydłem na w y -' ięcie tych plam-kupione; naym niey . zł. 4o^
Naczynia) d z b a n k ig a r n k i; latarnie pobił,' zgrzebło nowe straciłj wor półbeczkowy prze- fay n o w ał, karty pozłacane- w ziąwszy i gu
ziczków nowych tuzin* nie* zwrócił.- Szkody na . . . . . v .. zh i4r gr. 10 .
N B . Na strawne zgodzony na dzień-po g i b szy 20, a brał często po złotemu;- więc prze
brał naymniey- ... . zł. 20.-
Ryngort stracił* i drugie zgrzebło, nadto- w nowembrze biiąc klacz źrzebie zrzuciła, szko-- dy przyczynił .. ...- zł. 2oo»
Odzienie zabrał:' kożuchy 2 kamizelki, ręka
wice; naym niey . . ,■ .... •• . . zł> 36.- Summa szkód zł. 320$ zgodzony JbyF zł; 100;- w ięc od niego należy, się zł. 220.. N B . Z en ie iest osiadły i me ma-czem tych szkód opłacić;, w ięc służyć powinien^ bezpłatnie lat dwa, t y dzień ieden i dni cztery..
D la pam ięci ząkonot'owana\ W tymże dniu- w którym ten regestr- pokazałem; uciekł bez- moiey wiadomości. Odzienie moie zabrał. Ścią
gać więc go prawem postanowiłem' i wszędzie^
gdzie się tylko będzie znaydowałj areszt’ poło
żyć.
(Do roku 18 i 7go pr zyięto i odprawiono p ;—
dobną koleią sług ticiu, każdy został dłużnym,, nie biorąc nic za zasługi; nie wyszczególnia się
szkód: przez nich poczynionych, ponieważ pra- w ie'wszystkie są takie iak i pierwszego}.
W* roku1 1 8 1 7 marca i8go o godzinie 4tey wieczorem prżyięty chłopiec Antosiek, syn Sy- mona, na wszelkie’ posługi* i wysługi za oyca Symóna5 zaręczeniem w wierności i posłuszeń
stwie, a iuńii *27 zgodzony rubli 10 , z pozwo
leniem donoszenia tego odzienia w iakiem przy
szedł", a co nie donosi, to się; mir cokolwiek z moiego przyrzuci, aby był wiernym i poczci*
Wym : inaczey straci mieysce i szkody,- ieśliby z w łasney-w iny i nieposłuszeństwa poczynił, z iurgieltii w ytrącą się, iako za lokaia i fur-' manfa służyć podeymuiącemu się.
Otoż in tracta&lwLby ryngorta 2,’ tręzel- kę stracił; parasol zamoczył; ieśli zgniie a tam*
te-s-ię-nie wrócą . . . zł. 20.
Guńka; bóty kozłowe, łoy zł. i3 gr. 10 . Otoskę żelazną.stracił . . zł. 2 gr. 20.- 29 (Jpeembra na wykuprfo surduta w szyn-' ku> zastawionego' pretextuoser iakoby na ia- dło* . . .- . - . . . .- < zł. 6 g r - 20 ;
A że i z pieniędzy i'z : łakom stwa-niewier
nym się pokazał i podeyrzany1 o rubla w y- iętego z kieszeni} winien na .• . .• zł. 10 .
W Nowogródku złakomił' . zł. 1 gr. 10. <
•Na strawne wziął zł. 2 0 -przez ciąg służ
b y swoiey; -a szkód poczynił na zł. 76;’ w inien1
zostaie . zł. 56.-
W tak ciężkich czasach nowy ten środek- odkryty do utrzymania' służących i doświad
czeniem stwierdzony-, dla wielu może bydź bardzo użytecznym , którzy odprawuiąę sług.
nie-chcą im zapłacić,’ . A ieśliby- o rzetelności' tegoj kto wątpił, niecbr się ' uda* d<r Redakcyi Wiadomości Brukowych, gdźier w1 oryginale ta*
xiążeczka: złożoną; została;
K o r r e s p o n d e n c y a:
Nigdy król Faraon z całym ludem i woy»- skiem swoiem, tyle nie doznawał- prześladowania*
W .
s _ 180 — - V
od Izraelitów, ile nasz nowoćzesn-y Faraon ż hoł- downikami sw ym i od"W W P an ów , Mości Pa
nowie Szubraw cy. W alka wasza iest stała i uporczywa. Nie przepuścicie nigdy dziesięciu numerków, bez zadania mu nowego ciosu, i lę
kam się, aby całe woysko szulerów iakkolwiek liczne, nie upadło pod' tylu razami; lękam się, aby g ry azardowne zupełnie prze* was-z kra- iu wygnanemi nie zostały s lękam s ię , krótko mówiąc, aby nie zapomniano z czasem zupełne
go kart użytku, którym , sami nąwet przyznać byliście zmuszeni nie iednę z cnót towarzy
skich. I obąwa moia nie^iest płonną: mam bowiem . ledwo nie domowy przykład dyskre- dytu kart, a z niemi upadku w ielkiey iedney posługi, roitlewaiącey ,niegdyś-d^brooaynne Awe skutki na cały -nasz powiat.
- Miasto a$szevsławne kontraktami, zna do
brze zaletę i oały, w pływ kredytu na-pomy- ślność ‘ narodową. ' L ecz któż-nie wie*iaki cios zadały kredytowi corazi-bardziey szerzące się exdyw izye, grożące mu .zupełnym upadkiem.
W szelako nie uszło ^baczenia biegleyszyćh iż iedne długi honorowe, zapisyw-ane podług zwy- czaiu mieyscowego na.assie. wolnemi tylko by-
«ły od powszechney .toni, i wśród jeneralnego
3. bankructwa} kursowały a zupełną wiarą, - nie jdoznaiąc nigdy zawodu, s. Nie było więc cze-
* go .czekać, każdy rozsądny obywatel wolał mieć dług swóy zapisany na assie* a niżeli na walo
row ym papierze^ i niedługo pod tą nową*for- m ą ukazało się mnóztwo w exló w , z iakiego bądźkolwiek pochodzących źródła; owszem, cie
szył się każdy, iak dziecko, komu się udało.prze- nieść oblig z walorowego papieru naJ assa, od
tąd bowiem spał spokoynie i kapitał iegę uwa
żany iuż.iako dług honorowy, niechybnie mu na termin zaliczonym bydź musiał. Jeanem sło
wem: powstał na nowo obumarły kredyt, i lubo zdziwiony, że odbiera pomoc zestrony, z któ-
re y się iey naymniey mógł spodziewać, udał się iednakże do zwyczaynych swych fukcyy i przy pomocy ufności i dobrey w iary przywołanych, tymże co i kredyt sposobem powrócił ruch i ży-
»ie mieszkańcom powiatu naszego. W tak bło
gim stanie zostawały rzeczy do czasu, w któ
rym podobało się W W P P . podadź karty w po
gardę i pośmiewisko , ba nawet wygzdzić sza
nowane dotąd długi honoro\ye. Odtąd nikt iuź wprawdzie nie pisze obligu na assie, ale też nikt obligów swoich nie płaci, i kredyt, iakby po k-rótkich konwulsyaoh , wpadł w nowy. letarg, z którego ni et ale łatwo obudzić go przyydzie.
• Tak toi-ednym żartem , wiele złego zrobić można ną świecie. 1 I pewny iestem, że pismem . waszem do.nieiedaego nieszczęścia staliście się powodem. A wszystko to prędkość i nierozwa
ga, którey sami zapewne nie raz, po niewcza- sie. żaluiecie. Oby przynaymniey przywiedzio
ny tu smutny przykład lekkomyślności waszey, nauczył was ostrożności w machaniu ostrą bronią .żartu, które głębsze niż. żelazo zadaie . niekiedy ,rany. A. schodząc, z tych ogólnych ..uwag do m ateryi naszey, życzyłbym wam , a- byście się lepiey zastanowili nad korzyścią kggt i-gier azardownych, i ślepo nie przyganiali za
trudnieniu wiekami uszlachconemu. Z resztą ieśli powodowani przesądem lub przekonaniem poprzysięgliście wieczną nienawiść kartom, lu
bo i to nie wszyscy, -albowiem są.między ^wa
mi i.ta c y ,' którzy się niemi wcale nie brzydzą, tedy oszczędzaycie przynaymniey graiących,.&
osobliwie professyonistów. Umieyćie też zro- .bić niekiedy ofiarę z lichego konceptu, mogą
cego zadać nieieda^mu cios śmiertelny, i po- abawić jedynego sposobu-utrzymania się na.świe- cie z honorem. O to was prosi szczególnie in- t-eressowany do- tey prośby, Doktor i* 'j Fkps.
(*) Alaitre-ei^-art,
do Komitetu Cenzury dla
F . f i . Golaruki C ii Kom. Cem urjr.
Dozwala się drukpwać z warunkiem dostawienia MŚrruu exernplarzy misysc prawem wyznaczonych.
u> W iln ie w drukarni R ed a k cyi pism pe ry o d y c in y c ii,
