(1)Wykład 7 1 Alkohole Alkohole to związki organiczne, posiadające w cząsteczce przynajmniej jedną hydroksylową grupę funkcyjną (–OH)

Wykład 7 1

Alkohole

Alkohole to związki organiczne, posiadające w cząsteczce

przynajmniej jedną hydroksylową grupę funkcyjną (–OH). Jeżeli grupa ta jest połączona bezpośrednio z pierścieniem aromatycznym, to taki związek należy do fenoli.

Duża różnica elektroujemności między węglem a tlenem, oraz hybrydyzacja sp³ na atomie tlenu wraz z obecnością niewiążących par elektronów, powoduje polarność cząsteczki. Grupa

hydroksylowa jest hydrofilowa, a część

węglowodorowa jest hydrofobowa (lipofilowa).

Alkohole są dobrymi rozpuszczalnikami zarówno dla związków polarnych, jak i niepolarnych.

Wyższa temperatura wrzenia dzięki obecności wiązań wodorowych.

Wykład 7 2

Nomenklatura alkoholi

Nazwy alkoholi tworzy się dodając do nazwy odpowiedniego węglowodoru końcówkę –ol, poprzedzoną numerem węgla, przy

którym występuje –OH. Dla alkoholi wielowodorotlenowych dodaje się końcówkę: -diol, -triol, itd.

CH₃ OH C₂H₅ OH H₃C CH₂ CH₂ OH H₃C CH CH₃ OH

H₂C CH₂ OH OH

H₂C CH CH₂ OH OH OH

OH

metanol etanol propan-1-ol propan-2-ol

etano-1,2-diol

(glikol etylenowy) propano-1,2,3-triol

(gliceryna, glicerol) cykloheksanol

OH

fenol

Wykład 7 3

Rzędowość alkoholi

CH₃ OH

C₂H₅ OH H₃C CH₂ CH₂ OH

H₃C CH CH₃ OH

OH metanol

etanol propan-1-ol

propan-2-ol cykloheksanol

Rząd zerowy

Alkohole 1-rzędowe

H₃C CH₂ CH₂ CH₂ OH butan-1-ol

CH H₃C H₃C

CH₂ OH

2-metylopropan-1-ol (izobutanol) Alkohole 2-rzędowe

H₃C CH₂ CH CH₃ OH

butan-2-ol (sec-butanol) Alkohole 3-rzędowe

H₃C C CH₃

CH₃ OH

2-metylopropan-2-ol (tert-butanol)

Wykład 7 4

Reakcje otrzymywania alkoholi

1. Addycja wody do wiązania podwójnego węgiel-węgiel

2. Redukcja związków karbonylowych i karboksylowych

R C O

H R C

O R

R C O OR'

aldehyd keton

ester

NaBH₃

LiAlH₄ NaBH₃

R CH₂OH

R CH OH

R

R CH₂OH + R'OH

alkohol 1-rzędowy alkohol 2-rzędowy

alkohol 1-rzędowy

Wykład 7 5

3. Synteza Grignarda – otrzymywanie alkoholi ze związków magnezoorganicznych i związków karbonylowych

4. Hydroliza halogenków alkilowych

R Cl Mg R Mg Cl

R' C O

R'' R' C

OH R'' 1) R MgCl R

2) H₂O

+ eter

δ− δ+

δ− δ+

δ+

δ−

R Cl R OH + NaCl

H₂O NaOH

Wykład 7 6

Reakcje alkoholi

1. Reakcje z rozerwaniem wiązania O-H. W obecności silnych zasad, alkohole mogą zachowywać się jak kwasy. W roztworach

wodnych jednak nie ulegają dysocjacji.

Bezwodne alkohole reagują z metalami alkalicznymi w wydzielaniem gazowego wodoru i tworzeniem alkoholanów.

R O H + NH₂^- R O| + NH₃

RO H Na

RONa + H₂

Wykład 7 7

Reakcja estryfikacji. Z kwasami karboksylowymi i ich pochodnymi (chlorkami, bezwodnikami) alkohole tworzą estry:

Estry mogą tworzyć również kwasy nieorganiczne:

R C OH O

R C Cl O

R'OH

R'OH

R C OR' O

R C OR' O

H₂O

HCl

+ +

+ +

H⁺ kwas karboksylowy

chlorek kwasowy ester

ester

C₂H₅O P O

OC₂H₅ OC₂H₅

fosforan (V) trietylu

Wykład 7 8

2. Reakcje z rozerwaniem wiązania C-O. Reakcje podstawienia nukleofilowego. Często przebiegają poprzez karbokationy:

protonowanie grupy hydroksylowej i oderwanie cząsteczki wody.

Karbokationy mogą ulegać przegrupowaniom do trwalszych, o większej rzędowości.

Wykład 7 9

Mechanizm substytucji nukleofilowej S_N1 i S_N2 W związku z różnicami trwałości karbokationów, reakcja podstawienia nukleofilowego może przebiegać wg dwóch

mechanizmów: dwucząsteczkowego S_N2 (metanol i 1-rzędowe):

lub jednocząsteczkowego S_N1 (3-rzędowe):

2-rzędowe reagują wg mechanizmu mieszanego.

C H H

H

OH + H⁺ C

H H

H

OH₂ Br^- C OH₂ H H

H -H₂O C

H H H Br

C H₃C H₃C

H₃C

OH C

H₃C H₃C

H₃C

OH₂ H⁺

+ -H₂O C

CH₃ H₃C

CH₃

+ Br^- H₃C C

H₃C H₃C

Br

Wykład 7 10

Reakcje z halogenowodorami przebiega wg mechanizmu substytucji nukleofilowej. Do tej reakcji konkurencyjna jest reakcja eliminacji wody. Eliminacja również może przebiegać wg mechanizmu

jednocząsteczkowego E1, jak i dwucząsteczkowego E2.

Na etapie karbokationu może nastąpić przegrupowanie.

C H

C OH H₂SO₄

Δ C C + H₂O

C H

C OH H⁺ C

H

C O H

H C

H

C + H₂O

C C + H⁺ Mechanizm

Wykład 7 11

Utlenianie alkoholi 1-rzędowych prowadzi do aldehydów i kwasów karboksylowych:

Alkohole 2-rzędowe utleniają się do ketonów:

Alkohole 3-rzędowe można utlenić jedynie z rozpadem cząsteczki.

CH₃CH₂CH₂CH₂OH CH₃CH₂CH₂ C O

H CH₃CH₂CH₂ C O butanol butanal OH

aldehyd butylowy kwas butanowy kwas masłowy

CrO₃ CrO₃

CH₃CH₂CHCH₃ OH

K₂Cr₂O₇

H⁺ CH₃CH₂CCH₃ O butan-2-ol butanon

keton metylowo- etylowy

Wykład 7 12

Związki, które posiadają grupę hydroksylową połączoną bezpośrednio do pierścienia aromatycznego, to fenole.

Fenole mają charakter słabo kwaśny. W wodzie dysocjują na jony, a z zasadami tworzą sole – fenolany. Właściwości te nadają wolne

pary elektronowe na atomie tlenu, które wchodzą w rezonans z elektronami pierścienia:

Z tego też powodu fenole są bardziej aktywne w reakcji substytucji elektrofilowej.

O H

O H

O H

O H

Wykład 7 13

W fenolach występują wiązania wodorowe. Mogą one być pomiędzy cząsteczkami, lub wewnątrzcząsteczkowe. Związki z wiązaniami

wodorowymi wewnątrz cząsteczki charakteryzują się mniejszą polarnością i niższą lotnością.

H O

H O O

N H

H H

H O H O

H H O

O

N H O

O

Wykład 7 14

Nazewnictwo fenoli.

OH OH

CH₃

OH

Cl

OH

NH₂

OH

OH

OH

OH

OH

OH COOH

OH

OH

OH

OH

NO₂ O₂N

NO₂ fenol 2-metylofenol

(o-krezol) 3-chlorofenol

(m-chlorofenol) 4-aminofenol (p-aminofenol)

Benzeno-1,4-diol (Hydrochinon)

Benzeno-1,3-diol

(Rezorcynol) Benzeno-1,2-diol (Pirokatechol)

Kwas o-hydroksybenzoesowy (Kwas salicylowy)

1-naftol 2-naftol 2,4,6-trinitrofenol (kwas pikrynowy)

Wykład 7 15

Otrzymywanie fenoli

1. Na przemysłową skalę fenol otrzymuje się z chlorobenzenu w wysokiej temperaturze i pod dużym ciśnieniem.

2. W laboratorium fenole otrzymuje się z sulfonianów lub soli diazoniowych.

Cl OH

NaOH Δ / p

SO₃H OK OH

N₂

CH₃

OH

CH₃ Cl

KOH H₂O / H⁺

H₂O H₂SO₄ Δ

Wykład 7 16

Reakcje fenoli 1. Dysocjacja elektrolityczna.

Anion jest stabilizowany przez rezonans:

Jeszcze lepsza stabilizacja jest dla fenolanów z podstawnikami wyciągającymi elektrony.

Wykład 7 17

2. Tworzenie estrów

OH

C₂H₅ C O

Cl

O C O

C₂H₅

+ HCl propionian fenylu

OH O C

O

C₂H₅ CH₃ C

O O

C CH₃

O

CH₃COOH +

octan fenylu

Wykład 7 18

3. Substytucja elektrofilowa

OH OH

Br Br

Br

3 HBr +

2,4,6-tribromofenol

OH

3 Br₂ Bromowanie

Nitrowanie

HNO₃ stęż.

HNO₃ rozc.

OH

NO₂ O₂N

NO₂

OH

NO₂

OH

NO₂ +

2,4,6-trinitrofenol

o-nitrofenol p-nitrofenol

Wykład 7 19

4. Utlenianie

OH

OH

OH HO

O

O

O O

Na₂Cr₂O₇

H⁺

H⁺ Na₂Cr₂O₇ hydrochinon

pirokatechina

Wykład 7 20

Etery – związki o wzorze ogólnym R-O-R’. R i R’ mogą być pochodnymi alifatycznymi lub aromatycznymi.

C₂H₅OC₂H₅ CH₃OCH CH₃

CH₃ CH₃O

O

eter dietylowy eter izopropylowo-metylowy eter fenylowo-metylowy (metoksybenzen)

eter fenylowo-1-naftylowy

Wykład 7 21

Otrzymywanie eterów Synteza Williamsona:

Etery aromatyczno-alifatyczne:

CH₃Br C₂H₅ONa CH₃OC₂H₅ NaBr

C₂H₅Cl

H₃C

CH H₃C

ONa

H₃C

CH H₃C

OC₂H₅ NaCl +

+ +

+

OH C₅H₁₁Cl

OC₅H₁₁ + NaCl + H₂O

Wykład 7 22

Fluorowcowęglowodory – są to pochodne węglowodorów, gdzie jeden lub więcej atomów wodoru jest podstawione atomem

fluorowca.

Fluorowcowęglowodory mogą być alifatyczne i aromatyczne. Grupą funkcyjną dla tych związków jest atom fluorowca.

Pochodne chlorowe i bromowe wykazują podobne właściwości chemiczne i fizyczne, pochodne jodowe w dużej mierze wykazują podobne zachowanie. Dla pochodnych fluorowych ze względu na dużą różnicę elektroujemności, a z drugiej strony zbliżoną wielkość do atomów wodoru różnice w reaktywności i metodach syntezy są znaczące. Duże różnice istnieją również dla pochodnych

alifatycznych i aromatycznych.

Pochodne fluorowcowe często nazywa się pochodnymi halogenowymi.

Wykład 7 23

Nomenklatura halogenowęglowodorów

CH₃Cl CH₃CH₂Cl CH₂Br CH₂Cl

Chlorowcopochodne 1-rzędowe

CH₃CHCH₃ Cl Br

CH₃CH₂CHCH₃ Cl

Chlorowcopochodne 2-rzędowe

Chlorowcopochodne 3-rzędowe

CH₃ C H₃C

CH₃ Cl chlorometan

(chlorek metylu) chloroetan

(chlorek etylu) cykloheksylobromometan chlorek benzyl

2-bromopropan

(bromek izopropylu)

2-chlorobutan

(chlorek sec-butylu) chlorocykloheksan (chlorek cykloheksylu)

2-chloro-2-metylopropan (chlorek tert-butylu)

Wykład 7 24

Otrzymywanie halogenków alkilowych

1. Podstawienie nukleofilowe grupy hydroksylowej w alkoholach.

2. Addycja elektrofilowa do wiązania wielokrotnego alkenów lub alkinów.

3. Podstawienie rodnikowe w alkanach.

CH CH

R R'

HX X₂

R CH CH R'

H X

R CH CH R'

X X

X = Cl, Br .

Wykład 7 25

Reakcje chlorowcopochodnych alifatycznych

1. Reakcje podstawienia nukleofilowego – otrzymywanie alkoholi, eterów, estrów, amin, alkilobenzenów.

2. Reakcje dehydrohalogenacji (eliminacji)

3. Otrzymywanie związków magnezoorganicznych (związków Grignarda)

4. Reakcje redukcji

R CH R' X

δ+

δ−

atom węgla podatny

na atak nukleofilowy

Wykład 7 26

Reakcje substytucji nukleofilowej halogenowęglowodorów

R X

X = Cl, Br, I

NH₃ RNH₃⁺X^-

H₂O ROH HX

R'OH ROR' HX

+

amina

R X + +

alkohol

R X + +

eter

R X + OH^-

alkohol

+ X^- ROH

RCN + X^- nitryl

CN^- R X +

Substytucja nukleofilowa może przebiegać wg

mechanizmu S_N1

(pochodne 3-rzędowe i inne mogące stabilizować karbokation) i S_N2

(pochodne 1-rzędowe i inne nie posiadające objętościowych

podstawników).

Wykład 7 27

Czynniki wpływające na mechanizm substytucji nukleofilowej

1. Struktura łańcucha węglowego – im trwalszy karbokation, tym bardziej prawdopodobny mechanizm S_N1. Trwałość karbokationów rośnie wraz z rzędowością atomu węgla, przy którym występuje.

2. Rodzaj grupy odchodzącej – im łatwiej pęka wiązanie C-X tym szybciej zachodzi reakcja substytucji. Reaktywność halogenków zmienia się w szeregu: R-I > R-Br > R-Cl.

3. Właściwości nukleofila – im silniejszy nukleofil, tym bardziej

prawdopodobny mechanizm S_N2. Nukleofile silne: I^-, dobre: Br^-, RO^-, CN^-, OH^-, średnie: Cl^-, NH₃, RCOO^-, słabe: H₂O, ROH.

4. Stężenie nukleofila – wzrost stężenia nukleofila zwiększa szybkość reakcji S_N2.

5. Środowisko reakcji – rozpuszczalnik stabilizujący karbokation (solwatujący) przyspiesza mechanizm S_N1.

Wykład 7 28

Reakcje eliminacji chlorowcopochodnych (dehydrohalogenacja) Reakcja dehydrohalogenacji zachodzi w środowisku zasadowym, w podwyższonej temperaturze. W wyniku powstają węglowodory

nienasycone.

CH₃CH₂CH₂CH₂Cl (CH₃)₃COK

CH₃CH₂CH=CH₂

1-chlorobutan but-1-en

Cl H H

H

C₂H₅ONa C₂H₅OH chlorek

cykloheksylu cykloheksen

CH₃CHCH₂CH₃ Br

CH₃CH=CHCH₃ CH₂=CHCH₂CH₃ C₂H₅OH

KOH +

2-bromobutan but-2-en

(produkt główny) but-1-en Reguła Zajcewa

Wykład 7 29

Mechanizm eliminacji dwucząsteczkowej E2

Eliminacja E2 sprowadza się do jednoczesnego odejścia chlorowca z parą elektronów i oderwania protonu o

sąsiedniego atomu węgla z utworzeniem wiązania

podwójnego.

Szybkość tej reakcji zależy jednocześnie od stężenia chlorowcopochodnej jak i zasady.

Dehydrohalogenacja jest eliminacją anti – oderwaniu ulegają fragmenty po

przeciwnych stronach płaszczyzny cząsteczki.

Wykład 8 30

Mechanizm eliminacji jednocząsteczkowej E1

Eliminacja E1 jest stosunkowo rzadka dla halogenoalkilów. Odnosi się w zasadzie do nielicznych pochodnych 3-rzędowych i najczęściej w nieobecności zasad. Funkcję zasady pełni wówczas

rozpuszczalnik. Ponieważ w trakcie tej reakcji tworzy się produkt przejściowy (karbokation), musi on być w miarę trwały i

stabilizowany np. przez solwatujący rozpuszczalnik.

Wykład 7 31

Porównanie mechanizmów eliminacji E1 i E2

- Łatwiej reagują halogenki o wyższej rzędowości

- Łatwiej reagują jodki, potem bromki, chlorki i fluorki - Szybciej i w przewadze powstają produkty o bardziej podstawionych atomach węgla przy wiązaniu podwójnym

- W wyniku eliminacji E1 mogą następować przegrupowania (tworzenie się bardzie trwałych karbokationów, jako produktów pośrednich), w przypadku eliminacji E2 – przegrupowania nie występują.

Wykład 7 32

Porównanie substytucji nukleofilowej i eliminacji

Reakcje substytucji nukleofilowej i eliminacji są konkurencyjne względem siebie.

O kierunku i mechanizmie decydują czynniki:

1. Rzędowość halogenku alkilu - pierwszorzędowe ulegają S_N2, podstawianiu trzeciorzędowych zawsze towarzyszy eliminacja.

2. Rodzaj grupy odchodzącej – łatwość rozerwania wiązania C-X sprzyja zarówno podstawieniu jak i eliminacji.

3. Rodzaj grupy atakującej nukleofil – zasada.

4. Rozpuszczalnik – modyfikuje właściwości nukleofilowe lub zasadowe.

5. Temperatura – podwyższona sprzyja eliminacji.

Wykład 7 33

Związki metaloorganiczne

Halogenowodory mogą reagować z niektórymi metalami (np. Li, Na, Mg) i tworzyć związki

metaloorganiczne.

Ze względu na

spolaryzowanie wiązania metal-węgiel, są one

dogodnymi odczynnikami wprowadzającymi

podstawnik jako anion.

Wykład 7 34

Redukcja halogenowęglowodorów 1. Redukcja związków metaloorganicznych

2. Redukcja halogenowęglowodorów wodorem w obecności katalizatora

Wykład 7 35

Halogenopochodne aromatyczne – atom chlorowca jest bezpośrednio połączony z pierścieniem aromatycznym.

Sprzężenie z elektronami sekstetu aromatycznego obniża spolaryzowanie wiązania C-X.

Nomenklatura halogenopochodnych aromatycznych:

Wykład 7 36

Otrzymywanie halogenków aromatycznych 1. Bezpośrednie chlorowcowanie benzenu i związków

aromatycznych (wprowadzanie tylko chloru i bromu) 2. Podstawienie soli diazoniowych

Wykład 8 37

Substytucja nukleofilowa w związkach aromatycznych

Obecność sprzężonego układu elektronów aromatycznych zmniejsza ładunek dodatni na atomie węgla, połączonym z chlorowcem. Dla niepodstawionego chlorobenzenu, substytucja nukleofilowa nie zachodzi. Możliwa jest ona przy obecności podstawników

wyciągających elektrony:

Wykład 7 38

Substytucja elektrofilowa halogenopochodnych arenów

Porównanie substytucji

elektrofilowej dla benzenu i chlorobenzenu.

Struktury

rezonansowe przy podstawieniu w pozycję orto i meta. Pozycje

uprzywilejowane:

orto i para.

Wykład 8 39

Aldehydy i ketony – związki z karbonylową grupą funkcyjną (C=O) Aldehydy powstają podczas

niepełnego utleniania

alkoholi pierwszorzędowych.

Posiadają one przy grupie karbonylowej przynajmniej jeden wodór.

Nazwy aldehydów tworzy się od nazw węglowodorów dodając końcówkę –al, lub od nazw kwasów dodając słowo:

aldehyd.

Wykład 7 40

Ketony powstają w wyniku utleniania alkoholi drugorzędowych.

Grupa karbonylowa jest połączona z dwoma podstawnikami węglowodorowymi.

Nazwy ketonów tworzy się od nazw węglowodorów

dodając końcówkę – on, poprzedzoną numerem, lub od słowa keton osobno traktując podstawniki przy grupie karbony- lowej.

Wykład 7 41

Otrzymywanie aldehydów.

CH₃ OH H C H

O₂/kat. O

Δ

CH₂ CH₂ O₂

PdCl₂ CH₃ C H O

RCH₂OH

CrO₃

R C O

H

metanol metanal

etylen etanal

alkohol

1-rzędowy aldehyd

utlenianie alkoholi 1-rzędowych

utlenianie toluenu w bezwodniku octowym CH₃

O₂/(CH₃CO)₂O katalizator

CH OCOCH₃

OCOCH₃

H₂O

C

O H

toluen dioctan toluenu aldehyd

benzoesowy

R C O

Cl R C

O H

(tert-BuO)₃HAlLi redukcja chlorków kwasowych

Wykład 7 42

Otrzymywanie ketonów

R CH OH

R' R C

O K₂Cr₂O₇ / H⁺ R'

R C N R'MgX R C R'

NMgX

R C O Cl

Utlenianie alkoholi drugorzędowych

+ R C R'

NH

R C R' O H₂O H₂O / H⁺

Addycja związków Grignarda do nitryli i hydroliza iminy R'₂CuLi

R'₂Cd R C

O

R' Reakcje chlorków kwasowych ze związkami metaloorganicznymi

Wykład 7 43

Addycja nukleofilowa do grupy karbonylowej

C R R

O C

O^- Nu R

R C

OH Nu R

R Nu^-

H₂O

OH^- +

Addycja nukleofilowa w środowisku obojętnym

δ+ δ−

Addycja nukleofilowa w środowisku kwaśnym

C R R

O C

R R

O H C

R R

O H C

OH Nu R

R H⁺

+

Nu^-

Prównanie addycji i substytucji S_N2

C O^-

Nu R

R

addycja - produkt przejściowy

C

R H

H

Nu X

δ− δ−

substytucja - stan przejściowy

Wykład 7 44

Reakcje addycji nukleofilowej do grupy karbonylowej

1. Addycja cyjanowodoru – tworzenie cyjanohydryn i ich redukcja do pochodnych α-hydroksykwasów

2. Addycja amoniaku i amin – tworzenie imin

R C O H

R C CN

OH H

R C C OH

O OH

HCN H₂O

CN^- H⁺

aldehyd cyjanohydryna

α-hydroksykwas

Wykład 7 45

3. Addycja alkoholi – tworzenie hemiacetali i acetali Alkohole samorzutnie

reagują z aldehydami, tworząc hemiacetale.

Natomiast w obecności kwasu

aldehyd może przyłączyć drugą cząsteczkę alkoholu i utworzyć acetal z wydzieleniem cząsteczki wody.

Wykład 7 46

4. Addycja związków magnezoorganicznych – reakcja Grignarda

Mechanizm addycji związku Grignarda

Wykład 7 47

Projektowanie syntezy Grignarda

Aby otrzymać alkohol o konkretnej strukturze, można przeprowadzić reakcję Grignarda na różne sposoby,

wychodząc z różnych substratów.

Wykład 7 48

Redukcja związków karbonylowych 1. Redukcja wodorkami do

alkoholi

2. Redukcja wodorem

3. Redukcja do węglowodorów:

a) Reakcja Clemmensena b) Reakcja

Wolffa-Kiżnera

Wykład 7 49

Utlenianie związków karbonylowych

1. Aldehydy utleniają się do kwasów karboksylowych. Jako

utleniacze mogą występować: manganian (VII) potasu, dichromian sodu, odczynnik Tollensa (kompleks jonów srebra i amoniaku),

odczynnik Trommera (jony Cu²⁺).

2. Metyloketony ulegają reakcji haloformowej z chlorem lub

bromem z utworzeniem kwasu o łańcuchu krótszym o jeden atom węgla.

RCHO [O]

RCOOH

[O] = KMnO₄, Na₂Cr₂O₇, [Ag(NH₃)₂]²⁺, Cu²⁺, O₂

Wykład 8 50

„Kwasowość” wodorów α, tautomeria keto-enolowa.

Polaryzacja grupy karbonylowej powoduje przesunięcie elektronów wokół sąsiadującego z nią atomu węgla (α). Wodory α są słabiej przyciągane i łatwo się odrywają.

W odpowiednich aldehydach i ketonach wytwarza się równowaga tautomeryczna pomiędzy formą ketonową a enolową.

Wykład 7 51

Reakcje z udziałem karboanionów. Kondensacja aldolowa.

Reakcją z udziałem protonów α jest kondensacja aldolowa.

Kondensacja to reakcja połączenia dwóch cząsteczek z eliminacją innej mniejszej, np. wody. Poniżej kondensacja aldehydu octowego.

Mechanizm kondensacji aldolowej:

Wykład 7 52

Reakcja dysproporcjonowania. Reakcja Canizzaro.

Aldehydy nie zawierające wodorów α w środowisku zasadowym ulegają reakcji dysproporcjonowania. Jedna cząsteczka aldehydu utlenia się do kwasu, podczas gdy druga redukuje się do alkoholu.

C O H

H

stęż. NaOH

2 CH₃OH + HCOOH