Quid ex Euripidis Cyclope et ad elocutionem et ad rem metricam dramatis satyrici accuratius definiendam redundet pluribus explicatur

KOENIGLICHES DOMGYMNASIUM

UND

KOENIGL REALGYMNASIUM

zu

՚

1887

Progr. 1887 Nr. 120.

Kopernikanska w Toruniu

F ]

COLBERG 188 7.

Druck von Rudolf Knobloch

INHALT : Quid ex Euripidis Cyclope et ad elocutionem et ad rem metricam dramatis

satyrici accuratiusjdefiniendam reduudet pluribus explicatur vom Gymnasial ­

lehrer Theod-or Neumann,

satyrici accuratius definiendam redundet pluribus explicatur.

Drama satyricum quem inter varia carminum Graecorum genera teneret locum atque quantum a tragoedia et a comoedia differret, iám inter veteres scriptores coustitisse quis est qui nesciat? Nam ut alios omittam, Horatius est memorandus, qui in arte poetica non nulla praecipit, quibus non solum, qpale cuiusqne poesis genus esse debeat, ostendat, sed etiam, quae leges a carminis satyrici scriptore sint servandae, demonstret. Nam quoniam causam exposuit, cur agrestes Satyri nudarentur et incolumi gravitate asper iocus temptaretur, de sermone in dramate satyrico adhibendo ita monet versibus 227 sqq.:

ne, quicunque deus, quicunque adhibebitur beros, regali conspectus in auro nuper et ostro,

migret in obscuras humili sermone tabernas, aut, dum vitat humum, nubes et inania captet.

Ñeque non docet drama satyricum medium inter tragoediam et comoediam teuere locum, ne oratio rerumque descripție aut ad nimiam tragoediae altitudinem assurgat aut ad demissiorem comoediae humilitatem deprimatur, versibus 234 sqq.:

non ego inornata et dominanți a nomina solum verbaque, Pisones, Satyrorum scriptor amabo, nec sic enitar tragico differre colori,

ut nihil intersit, Davusne loquatur et audax Pythias, emuncto lucrata Simone talentum an custos famulusque del Silenus alumni Silvis deduct! caveant me indice Fauni, ne velut innati triviis ac paene forenses

aut nimium teneris iuvenentur versibus unquam, aut immunda crepent ignominiosaque dicta.

Quae praecepta quibus causis permotus Horatius Pisonibus commendaverit, in medio reliuquamus;

lllud apparet iam antiquis et poëtis et grammaticis notas fuisse eas leges, quas is propositas haberet, qui m hoc genere elab or ar et.

Itaque ut poësim satyricam inclinare et ad tragoediam et ad comoediam facilius perspiciatur, unde totum genus ortum sit, paucis disseram.

Satyrici dramatis origo spissa calígine obscurata et offusa est; nam cum auctores non satis locupletes sint ñeque de primordiis quidquam nisi obscura atque dispersa quasi frustula posterități pro­

pagata, coniecturarum mir um in módúm fingendarum viris doctis praebetur facultas. Atque cum maxime dolendum sit, quod Aristotelis libri, qui inscribuutur ôióaexcúlai et hsqí лоіфхоѵ, in quibus, qua ratione fabulae scribendae esșent, disputavit, et libellas cteqI mutilas ad nos pervenit, quae ex gram­

maticorum veterum libris a viris doctis excerpta atque enucleata sunt, breviter complectamur.

Bacclii ludís agrestibus о nines dono dei dulci esse deléctalos et iocando saltandoque diem testűin egisse hircumque ad aram ductuin cum maxima procacitate et iocorum petulantia immolavisse. Bum is immolaretur, carmina ex tempore fusa ad dei honorem cantata esse, quibus quae Bacchus egisset et per- pessus esset, a choro celebrarentur. Athenaeus enim XIV. pag. 630 c. hoc memoriae prodidit: ovvéoryxe xcù батѵдіху лоіубіс то лаіспоѵ lx yoQcõv. Illa carmina in ordinem redacta et ad normam quandam directa in tribu Icaria, vini ubérrima, choro intercinente ab hornine e grege prodeunte narrando recitata esse, casque narraciones depromptas fuisse ex veteribus epicorum poetarum carminibus, quod eis tum omuls rerum olim gestarum fama coutinebatur. Postea placuisse nuntium non tam actam rem narrare quam ipsum rem agere. Ita factum esse, ut, qui satyrorum habitu atque ornatu in choro bacchico esseiit pro ­ duct!, cum isto actore sermones sererent, quales a satyris haberi cousentaueum esse videretur. Delude cum cho ­ rus rursus dithyrambum cecinisset, denuo ilium actorem, ut aliud vel narraret vel ageret, prodiisse. Idem etiam Diogenom Laërtium voluisse, cum diceret III, 56: то лсйаіЬѵ ív ту TQaymåia лдо tsqov ;jív fióvoç b 7 o ob Հ ÓLiÔQauÚTifyv, voteqov ôè Qifíjtt.ç Eva ѵлохрстуѵ è&vçtv v ле q t ov аѵалаѵеб&аі rbv yogó v.

Quod de tragoèdia a Biogene dictum esset, idem esse dicendum de poësi satyrica. Ñeque vero multum afuisse, quin invenirent narrationes, quae antea nexu quodam Garnissent, unius argument! perpetuitate coniuiigendas et choro carmina, ad illud argumentum pertinentia cantanda. Ab his initiis proiectam esse fabulam satyricam. Illud genus paulatim ad sublimiorem quandam gravitatem excultum esse Aristo ­ teles de poetica IV, 17 auctor est: etc Ժճ to ¡tí'/tfrog ex uixqöív fw&cov xal tégecoç yelolaç, ôia то lx ßavvQixov цетaßatelv, oye ¿лебецѵп&г]. Fabula satyrica in urbem recepta tragoèdia orta est, cuius ar­

gumentum ex omni copia rerum ab epicis descriptarum sumptum est. Cui unde nomen sit inditum, am- bigitur. Sed etsi tragoèdia inventa erat, tarnen fabula satyrica non repudiabatur ; tribus enim tragoediis una fabula satyrica adiuugebatur, non ut severitas tragica satyrorum hilaritate temperaretur, sed ut mos antiquus et legitimus conservaretur. Nam cum severioribus argumentis receptis desiderata erant ioca sa­

tyrorum, saepe qui aderant exclamaban^: ovóev лдод Aióvvoov, quo factum est, ut lus suum reținerent satyri. Satyros ipsos constat chori partes défendisse, qui in comitibus Bacchi duodecim vel quindecim numero sive cum Hercule bacchabantur sive Silenum patrem sequebantur.

Tragoèdia iani maxime florente comoedia iacebat quasi in incunabulis. Earn natam esse con­

stat eisdem quibus genus et satyricum et tragicum Dionysiis ex eiș qui phallica canerent; fabulas com ­ pondré Epicharmum et Phormum coepisse Aristoteles dicit, hos quidem a Sicilia prefectos, eorum vero, qui Athenis orti essent, Cratetem primum, cum iambicam formam abiecisset, in universum tiuxisse ser ­ mones atque etiam comoedias. Abiecta forma iambica et iure nominatim cavillandi sublato Pendis tem- poribus comici id spectabant, ut perversos et priucipum et civium mores notarent et pristinam Integritäten!

et morum simplicitatem proponerent imitan dam ; ñeque minus tragoediam turn grandi cothurno inceden- tem comici, quorum erat praestantissimus Aristophanes, dicteriis perstringebaut et multo sale defricabant.

Quibuscum carminum generibus dramatis satyrici fabularum et argumentorum varietatem si comparaverimus, multum id, etsi eisdem quibus satyrica poësis initiis ortum est, et a tragoèdia et a comoedia discrepare cognoscemus. Nam a tragoèdia longe distat drama satyricum, quod quidquid protervo lasciveque et ridicule est dictum aut factum, a tragoèdia abb orrét; Aristophanes autem nihil antiquius habet, quam ut risum captet et homines et res vituperatione dignas illudat. Itaque recte dictum est fabulam satyricam nihil aliud egisse quam ut severitas tragoediae hilaritate quadam temperaretur specta- torumque animi satiati miseratione gravium malorum atque horroré atrocium facinorum fatigati satyrorum recrearentur dicacitate et protervitate. Idem Tzetzes dicit: y yevovvxm/icpóía ÔQipécoç uw ха&алтоціѵу ôiaftol.alç, ілі XoióoQÍcaç xivel уімоти. // dè OavvQtxy лоіубі$ axQarov xal âfuyÿ /.otôoQÍaç eyei tov yexona лávv удѵтатоѵ, olov tov Iv ihyiélaiç.

Quibus rebus perlustratis iam Cyclopem ipsam consideremus.

Ex tragicorum tot fabulis satyricis Cyclops Euripidis una superest, quam totam ex Homeri depromptam esse carminibus apparet. Qui utrum ex aliis fontibus, ut ex Choerili et Aristiae Cyclopibus hauserit necue, diiudicari non potest. Argumentum hoc est:

Ulixes cum Troia capta domum navi potens magna procella ad Siciliae oram esset depulsus,

Silenum satyrosque Polyphemo monstro ferocíssimo atque immanissimo servientes invenit. Is ut sibi so-

ciisque cibaria venderet a Silono petivit, qui agues caseosque ex Polyphemi grege pro vino se ablaturum

pollicetur. Dum ille promissa facere parat, a Polyphemo deprehenditur eique, ut suspicionem a se remo-

veat, a latronibus oppressum verberatumque se esse narrat. Tum Ulixes sociis a Polyphemo in antrum

compulsis eorumque duobus devoratis consilium illius occaecaudi capit; cui satyris, quod ita se ipsos re-

Ameis. Leipz. 1872) II, 631.

Od.

Od.

Od.

Od.

Od.

Od.

IX.

et et et et et et

Od.

Od.

Od.

Od.

Od.

109.

274-278.

345-348.

319-328.

366-370.

407-411.

112. Cycl. 121 Cycl. 320-321 Cycl. 409-412 Cycl. 454-459 Cycl. 548-550 Cycl. 671 sqq.

Cycl. 692 et Od.

et et et et et et

cfr.

Сенат a Od.

196-197.

288-290.

353-355.

384-390.

372-376.

478-479.

IX, IX, IX, IX, IX, Od. IX, IX, 504.

xrù tots л v q àvíxaie zcà rjustys ՞հհ ѵта (iñ2.a.

аг тар елеі óí¡ блЕѵбе лоѵг^бщіЕѴоа, та re tq՝/ а.

бѵѵ ժ

’

'/

[

TE

¡.

ХІ

0

. сІГЕХаѴбЕ /ЕЕѴ ЛѴ(> Л()ЫТОѴ...

քէ(>6-Հ0vç cciiÉZí-aq, Хеѵхог dtyśaę /«xa ciii,՛ ժ ’/)շ՛ st oí,aa лаѵта тсо ճ -ЕобтѵуЕІ Àiôov (¿arfEÍQoa, уоЗте бѵщісц>грас, óvó

E

1 Е

¡¿

&

.

. . . . /fipV/OÇ ¿¿Е§ЕббѴТО oivoç.

сіѴЕЛЕбЕ rpáovyoç cdlí'Ér)' ègiEÏq ßaovv....

_ л _ __ f Л Л <_/ ___ «... ? ol d ’ó/zaźór лоіубаѵ. èyrò дЧ&бооба ларабта;.

axQov.

ov грабу ('wrą Twď E§cuto§vvaę axQOV.

ditmos sperant, libenter assentientibus Polyphemus temulento sopore profligates ab Ulixe eiusque sociis oculo privater; quod ut efficiatur, satyr! uulla re nisi canticulo quodam opitulantur. Ulixes deuique una cum Sileno satyrique navi conscensa domum proficiscuntur.

Fabulae totam materiam ex Homero sumptam esse intelleges , si bos utriusque poëtae locos contuleris.

Fur. Cyclopis (rec. Kirchhoff, Her. 1867.) v. 103 et Iliadis (ed.

Cycl. 118 et Odyss. IX, 114.

Cycl. 120, 332, 333 et Odyss. IX, Cycl. 141-143 ֊ ֊■ —

Cycl. 396 sqq.

Cycl. 416-417 Cycl. 460-463 Cycl. 591-594 Cycl. 694-695 Cycl. 704 et Od.

Ñeque argumentum solum IX, IX, IX, IX, IX, IX, 481.

fabulae sed etiam magnum vocabulorum numerum ex Homeri quasi officina fabularum fluxisse demonstratur bis vocibus, quas iám sum amiotaturus :

Cycl. 141 xai i/v Mápcov uoi лея/ eőcoxs .... b Бах/іоѵ лаід cfr. Od. IX, 197 ipel-g /ІлоХлсоѵод, .... ov ¡ioi eóooxe Mápcov.

Polyphemo apparari uterque eodem fere modo narrat:

IX, 308, 310, 311, cfr. Cycl. 383, 38%

396,

Od. IX, 371, 7j xai avaxhvD-eïg jtéotv ѵлтюд....

373, ... . cpápv/og д ’ едёббѵто olvog.

cfr. Cycl. 410,

Od. IX, 326, xai лао ¿ihr/ bráoottitv, сіло^ѵбаі c'è x¿)-tv6a.

327 «5 t„. JL. A 32%

cfr. Cycl. 456,

Truncus, quo gigas occaecatur, apud utrumque ¡zoy/óg vocatur Od. IX, 307, 332, 375, Cycl.

633. Olixes vinum bis collaudat verbis :

Od. IX, 348, o г/р՜ í ióíjg, olóv ti лотоѵ to Ժտ vrrèg sxtxi-vthiv.

cfr. Cycl. 414, ßxtipai toó’ oiov Ellag щілеімѵ ало íitľov xopdțsi л (òfia.

Od. IX, 384 sqq. óiveov, год ors Tig трѵлсп óópv vŕjiov сафр, tрѵлаѵсо, ol óé T LVSQihv ѵлоббеіоѵбіѵ цшѵті capájzsvoi bxársQxk,, то ós трё/еі ’ ¿{ifisvsg alei cog too sv (KfՑ-սՀսո лѵрфхеа tio'/'ov sXóvrsg órvsofiev.

cfr, Cycl. 462 sqq. ѵаѵлц/іаѵ ó'¿>6si тід ap/iógov ctvr¡p білХоІѵ palivolv трѵлаѵоѵ хсолт/.атеі ovreu х.ѵхімбт óa/ov èv epaegepópeo КѵхХсолод óipsi xai бѵѵаѵаѵсо xópag.

Od. IX, 481, ryxE S алоррт^ад xopvcpŕpv ....

cfr. Cycl. 704, бЛЕі бе TÎjgâ’ алоррт/ад лет рад...

Od. IX, 507, .... лаіаіерата Q-èöcpa&' ixávei.

cfr. Cycl. 696, лаХаі'од ypifi/og ехлераіѵетаі.

Sed etsi materia ex Homero deprompta propias ad tragoediam accedere videtar, tameu personae quasi redolent comicum quendam colorem. Et ülixi quidem soli tragicae partes tribuuntar. Quern si cumUlixe, qualis ab Homero inducitur, contulerimus, magnum intercederé discrimen non facile quispiam negaverit. Is enim quamquam magna fortidudine est proculque ab omni metu et omnium quae decent heroa particeps, quamquam plus est humanusque et abhorret a Cyclopis impietate atque inhumanitate, tarnen adeo non animos nostros vehementer percutit et ad luctum vel misericordiam adducit, ut in tanta constantia et praesentia animi risum eliciat atque verbosa qua Polyphemum alloquitur roagniloqueutia magis ludibrio sit quam miserationem commoveat.

Irrisorum partes agunt Polyphemus, Silenus eiusque liberi, quorum alter est monstruosas, inhu­

manus, illiberalis, contemptor deorum hominumque, ñeque minus habet in eo ridiculi totius corporis im- manitas et faciei uno in fronte oculo deformatae turpitude quam superbia rerum divinarum humanarum- que despiciens atque animi turpificati et ah omni honestate abhorrentis pravitas et deformitás. Personae Sileni eorumque, qui una cum eo et in illa Cyclope et in omnibus fabulis satyricis prodibant cho- rumque efficiebant, -yévoç ovriôavmv ^атѵскаѵ xa'i à/itj^avosQYœv semper versuti, subdoli, vini mulierum- que avidissimi cavillationibus iocosisque verbis Polyphemum iÙuduut atque cum fortium leonum audacia modo gloriati sunt, trepidorum leporum ritu non irridicule aufugiunt. Quae cum ita se habeant, et ex totius fabulae compositione et ex personarum description ef'fici puto, satyrici dramatis rationem non minus accedere ad comoediam quam ad tragoediam, et cum in eo totum illud genus versaretur, ut saty- rorum petulantium lascivia risus moveretur, tarnen tragicam vim ita rețineri, ut color trágicos raro ap- pareret. Recte igitur Bernhardyus (Grundriss der gr. Litteratur IL T. II. Abt. [3. Bearbeitg.) S. 478 und 479) indicasse videtur:

Odysseus macht den Eindruck einer verblassten tragischen Figur; seine Haltung verrät nur schwach das Selbstgefühl und die Kraft des heroischen Zeitalters. Sehr breit und nutzlos erscheint die lange Scene, worin Polyphem trunken gemacht wird. Man glaubt den idyllischen Ton des Pastorale, nicht den kecken Zusammenstoss zweier unvereinbarer Welten zu vernehmen.

Hoc loco exsistit quaestio, quid et ex elocutione et ex re metrica manet ad earn rem con- firmandam.

Ac primum quidem de elocutione est dicendum. Etsi enim maxime est dolendum, quod ex tot fabulis satyricis una Cyclops superest, tarnen de sermone leges statui posse existimo, quibus in fa ­ bulis componendis usi sint poëtae. Itaque iam quaerendum esse mihi videtur, primum quae vocabula propria sint poësi satyricae, tum quae sint petita ex tragicorum, quae ex comicorum copia, postremo, utrius generis personae lilis utantur vocabulis.

Poësim scaenicam ab Aeschyli temporibus usque ad Euripidis aetatem cum multum im- mutatam esse, turn maxime Aeschyleae orationis elationem atque altitudinem paulatim in verborum quandam tenuitatem delapsam esse propiusque accessisse ad cotidian! serments humilitatem vete- res et graeci et latini scriptores memoriae prodideruut. Nam ne in re nota et pervulgata mul­

tas sim, Dionysius Hal. censs. vett, script!. 11, ¿ ô'Evqixíót]ç, inquit, ovte viprfióç èGtlv ovte [ù/V 2tróç, alla xexçafiévy t7¡q legecuç //Еббтцп xt/jir/rat. Quae iuoott^ non solum cognosci potest diver- biis sed etiam canticis, ; quae etiamsi ubertate verborum abundant, non multum distant ab oratione so ­ luta et pedestri. Attamen Euripidem cum aliorum poetarum carmina tum maxime Aeschyli Sophoclis- que tragoedias lectitasse non ignoramus, quam ob rem mirum non est, quod non solum permulta dicta ex epicis in Cyclopem sunt recepta, sed etiam eis, quae a tragicis inventa sunt, non paucis usus est poeta.

Quibus rebus comprobatis cum Godofredus Hermannus ad Euripidis Cyclopem pauca praefatus demonstra- verit sermonem in universum eundem esse quern in tragoedia, sed admitti etiam verba loquendique formas ex cotidiano usu petitas, ego mihi propositara babeo, ut haec ita se habere demonstrem, ea vocabula enumerare, quae ex epicorum et tragicorum copia deprompta ansas praebeant ad rem diiudicandam. Ex Homero permulta esse assumpta iam supra est memoratum; illis haec addo: divt/Eiç Cyd. 46 c. Od. 6,89.

Cyd. 48 c. 59 c. Od. 12, 266. [irjxáç Cyd. 189, Od. 9, 184. daov^allog Cycl. 360 c. Od. 9, 425. ¡jqvxfiv Cycl. 369 c. et 372 c. est т (wtyjxoç ¡/.sra .тоюõ rivog >¡՝¿oи so&íeiv (Eustathius) Homerue traíate dielt de equi malis frendentibus, tragici de morborum dolore usurpant; hoc loco mandendi signi- ficatio invenitur. xqlfixTStí&ai Cycl. 410, Od. 10, 516 cfr. Rhes. 644. óp/z/Oruç Cycl. 171, Od. 1, 152.

Aeschylea sunt: fióvovip Cycl. 24, 648. Prom. 804. xwjvrfç avax teç remiges Cycl. 86, cfr. Pers. 383

VEÕw avaxteç. srvp/co/za Cycl. 115, Sept. 30. xqeoxoxeIv Cycl. 359, Pers. 463. éxé&GE Cycl. 392

transitive usurpatur cfr. ét-avé&GE Prom. 370. àv&Qaxócj Cycl. 614 c. Prom. 374. Cum Sophocle

communes habet has voces: Gyei. 71. Oed. R. 1019. tfariç Gyei. 172. Oed. C. 584. èxoaiva Gyei. 399. Trach. 781. Cyd. 425. .11. 962. Cyd. 558. El. 830.

Cycl» 707e I hil. 19»

Tragici sermonis est лараблібт^ Cyd. 6. cfr. Aesch. fŕg. 296. Pindaricum est uvXoßö тад Cyd.

58, Pytli. I. 48; ex Jone elegico {hzpGoyópoę Cyd. 64 c.

Quae Euripides ipse fonnavit vocabula, eorum permagnus est numerus cum simplicium turn com- positorum. Tragici enim sermonis magnificentia est posita in longorum vocabulorum granditate et no- vorum fictorumque nuper varietate, atque ex ea accipit non minus dignitatis quam suavitatis. Qua virtute maxime praestat Aeschylus, sed ridetur ab Aristophane tanquam zo рло<р az s2 o p p í pi oyp.

Ñeque minus in ea re Euripides laboravit, qui sermouem tragicum permultis auxit incrementis, quae posteriores et poëtae et oratores in suum usum converterunt. Inter quos longe princeps habendus est Aristophanes, quippe qui Euripideis referais vocabulis, etiam cum non iocatur de ipsius Euripidis versibus utiturque eins inventis sublimius dicendi genus affectet.

Sed totam rem ut paucis absolvam, satis babeo ex eo libro, quern Schirlitzius scripsit „de ser ­ monis tragici per Euripidom incrementis “ (part. I. Hal. Sax. 1865), quae ad Cydopem pertinent excerpere et colliger e... Et primum quidem vocabula et composita et Simplicia nonnulla, quibus Euripides etiam in aliis tragoediis usus est, enumerabo, turn, quae Cyclopi soli propria sint, demonstrabo.

Nomina: à/ypîfâèç ôópv Cyd. 15; Gzrp^ Jon 1128; §v2ov Herc. f. 243.

svícov ßmcysvpâxanz Cyd. 25. Bacch. 44, 317 et saepius.

notîiçôç Cyd. 45 c. 61 c. Bacch. 1048. âvÓQÒfàmç уѵаЭос Cyd. 92. yapuovaí Herc. f. 384 c.

àv»QomozT<n՝o Sj ßopâ Cyd. 127. Iph. Taur. 389. ІрлоХтціа Cyd. 137. Trach. 538.

лоттщ pro лотт /Qiov poculum non potator (Hesych. рьтроѵ лотоѵ .) Cyd. 151. Ale. 756.

rvçevua Cyd. 162, 190. El. 496 i. q. tvqoç. ѵларуѵро^ л ír pa Cyd. 294. ѵларуѵрод y&mv Rhes. 970. хорлоі Xófato inanis verb orum sonitus Cyd. 317 sv populai 2óycw figurate apud trágicos frequentatur. Aesch. Sept. 425. Soph. Ant? 127; Eur.

Нес. 627.

8-eodT-vró diis exosus Ճ-Հց Cycl. 602; IkoGwyrjc ՝E2évr¡ Troad. 1213;

zs2svgii6q Cycl. 653. Suppl. 701. Iph. Aul. 1130. Jon. 1346.

py2ovópoę Cycl. 660, (ut Suidas explicat ptfloßorfa) opilio et pt]2ovóprjç Ale. 571 c.

Hue accedit tota vis vocabulorum iu iza desinentium, quibus ornamenti instar usus in omnibus fabularum partibus d ele datur Euripides, ut Aeschylum magistrum aequiperet.

Verba: оѵрлѵросо. Cycl. 308. Suppl. 1071. Rhes. 960. ßazyiâ^co Cycl. 204. Bacch. 931.

sȘa/zM.ăo&ai, quod in deliciis habet poeta; significatio vexandi, expellendi, exstinguendi apparet: Cycl. 628. pass. Or. 38, 431. Hei. 1471. Cycl. 203.

Troad. 308.

улayzcMÇo) Cycl. 498; med. Herach 42.

Ñeque minus est in Euripide facultas in hac fabula nova verba ingenióse producendi, ex quibus haee maxime sunt memoranda:

Nomina: áxr¡faán¡s Cycl. 19. subsolanus, nemo poéta exhibet vocabulum; dicitur quasi àœnXuôrtig, ut avrrpyoc, pro áv{h¿2io¡;.

бтабіеорое Cycl. 53 c. stabuli custos.

ayQoßoTTjQ Cycl. 54 c. pro quo G. Hermannus rectius aypoßâ vr¡s vuit scribere.

vőqóxvtoi zpyrai Cycl. 66 c. aquis irrigati fontes.

льѵхолобьй Báz՝/ai Cycl. 72.

IzovoőtQXTTjc; Kvx2cmp Cycl. 79 an.

GysTz’ /pior 2ipov Cycl. 135 famis remedium.

Ôpaypóç Cycl. 170. тѵрлаѵоэѵ apáy/iara Cycl. 205. crebrior est forma apaypóę Rhes. 569.

Phoe. 1143.

zpsavópoç Cycl. 245, verbum zpsa.ro pim posteris satis usitatum est.

лѵріотахтос літра Cycl. 298.

dvgyopz/Toç Cycl. 345 difficilis ad concoquendum Hesychius explicat дѵ^абтахто?

í¿ecte ut opinor, , si quidem id ridiculum est in milite et duce, aptusque talis sarcasmus dramati satyrico “ .

(Bothe). Itaque eicienda est coniectura Scaligeri ôtayóçTyroç, quod scribendum esse monuit etiam G. Hermannus.

ал oßcö/uog Cycl. 365 c. alienus ab ara, i. e. impius.

ÔExàjicpoQog XQctrqQ Cyd. 388. алсибод Cyd. 490.

(ívçoXOiôToç Cyd. 501 c. unguentatus. aóiyog vtjóvg Cyd. 574.

XayvròÔEc, оѵбас yXóy Cyd. 541 gramine tauquam lanugine tecta humus.

rpiXoxi66o<póooc ÈqÓ/uoç Cyd. 620 c. i. e. cpiXõv то хіббосрорЕІѵ, quod verbum in An- thologia legitur, cum хсббосроуос post Pindarum Euripides et Aristophanes usur- paverint. èxjtalÒEv/ja Cyd. 601.

i-evoőaíT7]g Cyd. 659 c. qui hospitibus vescitur.

èxîjXvg лет ça Cyd. 680 umbram praebens rapes.

Verba: еѵб&еѵЕІѵ Cyd. 2 hominum et animalium est, saepissime hoc verbum a librariis infertur

pro

EV&EV

.

баѵХоѵцса Cycl. 40, quod Hesychius explicat аЗуѵѵЕбЭ-аі, тQvcpãv, О-дилтвб&са, ѳіолоХеіѵ Cycl. 74 solitarium esse a voce ab Homero usitata оІолоХод.

ótaxaváíju Cycl. 158 vertunt: „num quid pulchre tibi per guttur cum murmure descendit. “

óó'áco Cycl. 267. Hesychius explicavit verbis cuveIv et леи).Eto. օժ /ýoíZí,- = mvrfiuc,;

òô/]6ai — л(лаб0-аі, алобобЭ-аі, юѵ7]баб&аі; обг/боѵ — ла>Хт]боѵ;

ègoôáco Hesychius : ègoÓEvOat, apud Euripidom autem est лсиХЕІѵ cfr. Lob. Ehem. 170.

ègoiôéa) Cycl. 227.

елехліѵѵ) Cycl. 327. ègCŒOgww Cycl. 456.

Елірабта^о) '/eqoW Cycl. 379 ponderare.

хсолг^ХатЁси Cycl. 461.

у.оѵбі^ор.аі Cycl. 489 c. forma dorica ио ѵбібба) apud Theocritum; uovoiÓÔel Hesychius XctXeí, otiÛEl.

àfivôríÇp) Cycl. 565. Plut. Symp. Ill, 3 i. q. ¿¡іѵбті ліѵси Poll. VI, 25.

6vvExíH'T/6xm Cycl. 571.

In лаоЕѵт(>ЕлІ^(о Cycl. 590 praepositione inflectitur significatio, ut sit neglego. Iph. Taur.

725 nullo fere muñere praepositio fungitur.

бхар0а{Мббо> Cycl. 626 in eo dicitur, cuius oculi crebro salientes conivent.

ègoôvváo/Eai Cycl. 651 с. елеухеХеооз Cycl. 652.

Et quoniam ea quae notavi vocabula ad quaestionem supra propositan! pertinent, quam nihil satyrici dramatis elocutio abhorrent a tragoedia manifestum est. Sed ut quaestio ad exitum perveniat, maximi momenti sunt ea vocabula, quae nunc percensurus sum. Constituendum enim est, quid utrius generis personis sit proprium. Et quanquam id ad vivum non reseco, tarnen persuasum babeo magnificeutiam quandam inesse verborum gravitatemque in eis, quos dixes quasi tragica persona pronuntiat, versibus, atque in canticis, quorum oratio altius est exaggerata, ad comoediain autem qui propias accédant, eos tali- bus uti vocabulis quae ex cotidiano vitae usa sint petita ; comici enim, ut ait Porsonius (in praef. ad Нес. XX) imitantur non solum familiärem sed etiam familiárisaim um sermonear. Ñeque cum Cyclops fabula quasi tragicocomoedia possit nominar!, id est mirandum res trágicas paeue comice, severas hilare tractatas esse atque ita ut ñeque iocus magnitudine rerum excluderetur пес gravitas facetiis imminueretur.

Ac primum quidem eas quas tragica persona habet voces annotavi quibus comicorum quemquam aut nunquam aut raro nisi in eis quibus poeta trágicos imitatus est loéis, usum esse invenimos :

iTÉa Cycl. 7 ; per intellectionem posita est materia pro re inde confecta, scutum cfr.

IIeracl. 376. Troad. 1103, (Suppl. 695).

ap vmv Cycl. 57 c. ovilla.

aiz

EQÓ

TO

ßX

/

'

C

. 58

,

ßX

Е

.

ßXayjj т execut i. e. ovium balatus Cycl. 48 c., 59 c. Od. 12, 266 own՝ fiXr¡՝/í¡ Aesch.

Sept. 348.

oiuzqÓc Cycl. 59 c. longe hoc tenuiore ¡uzqÓc, apud atticos poetas frequentius.

o Lvov yXcoQcĂ бтауотед Cycl. 67 c. in vino dicitur. Suppl. 81 úypà бтауотѵ in pluviis.

Aesch. Choeph. 400 epoviag бт ay óv etc. Soph. OIL 1278 cpóvov бтay óvaç de san­

guine. Adiectivum yXcuQoq hoc loco de vino, Homerus цеХі Od. 10, 234 őéog Od.

11, 633. (юлаХоѵ, /іо /Xóç Od. 9, 320, 379. Sophocl. Trach. 844 yXcoQav

óaxQvcuv ayyav. Trach. 1044 yXcuQov аіца, decolorem sanguinem Cicero vertit.

1'Ա0գ tixárpos Gyei. 72 c. ev óla óvolv pro nave. rctZabtcoQoa Cyd. 89 frequenter apud trágicos legitur.

rã/ja лотá/iiov Cyd. 96. proprie dicitur in flumine cfr. Soph. Ant. 1117 KatiraZlaę te vã/za, traíate in lacrimis. Soph. Trach. 915. Eur. Herc. f. 625.

axoç Cyd. 97 in ore tragicorum poëtarum viget.

EoiȚfZEv Cycl. 99, Heracl. 427, 681. Soph. Ai. 1239 pro lolxa/isv, ut ösdoiy/tEv, елеліО-цеѵ pro ôsòoixa/zsv, ¿лелоі&о/іеѵ formáé ad grave diceudi genus accedere videntur.

oitiZoç Cycl. 100 vox epica et tragica ; semel in choro Lysist. Arist. 330 exstat et apud Gratin. 2, 192.

8 relia Cycl. 109 nisi in Ar. Nub. 336 apud cómicos non invent

raleo Cycl. 113 et о Ixte» ita inter se secernenda sunt, ut illud poëtarum hoc orationis pedestris sit; hoc perspicitur permultis locis. vede» raro in canticis Arist, exstat ut Kan. 324. Ar. 1094. swede» in com. frgm. 3, 393 (Mein.).

xZreo Cycl. 119 usitatissimum est verbum apud Homerum, Pindarum, trágicos, rarissi- mum apud cómicos. In Ar. Ran. w. 1173 et 1174 Aeschylus et Euripides dis­

putantes inducuntur.

xyexroç Cycl. 119, nisi quibus poeta trágicos imitatur versibus non legi apud cómicos.

í>o¿ Cycl. 123 tragici exhibent cfr. Bacch. 281. Arist. Thesm. w. 855 et 865 ex Eu- , ripidis fabula Helena petit! sunt.

¿[ілоіщіа Cycl. 137 omniaque in fia exeuntia vocabula gravi dicendi generi esse pro ­ pria iam supra est memoratum ; ea etiam apud cómicos legi nihil habet offen- sionis, cum sit notum, quantum comici ex tragicis et quam nihil hi ex illis petierint.

xEv&Eiv Cycl. 145 epice et tragice dictum est.

[lÉ&v Cycl. 149 ñeque in Aristophauis comoediis ñeque in fragm. com. inveni.

лот7/р Cycl. 151, unde лоѵІ/qiov deminutivum.

лоіцѵітѵ робхтціата Cycl. 174 cfr. ¡zóo/mv ßoOxrjfiara Bacch. 677.

лЁр&т Cyd. 178 et 278 poëtis tragicis est proprium.

от ¿ve» Cycl. 198 raro in oratioue soluta, frequentissime poëtis usitatum, nullum Aristo- phanis locum memorat thesaurus ling. gr.

е/лиелоХьоз Cycl. 257 et алецлоХае» et simplex verbum леоіеео 260 sunt voces tra ­ gi cae, quas scriptures solutae orationis susceperunt.

(iio/iai. Cycl. 291. xEv9-fie»v Cycl. 292 ѵлар/ѵрод летнее Cycl. 294 cfr. Khes. 970 г:֊т«()/ирои x&ovóg.

ZíjQÓeo Cycl. 302 verbum devastandi Homericum est. II. 5, 642; 17, 36.

êoQwtETTjç epôvoç Cycl. 305, cfr. Troad. 1003 0ое>елЕт'г^ ccyeovia.

avai’ÔQoç, Cycl. 309. то /іаруоѵ rr/ç yvetilov Cycl. 310. àli/zevoç xaçôla Cycl. 349.

oQïpYe» Cycl. 351. Homero et tragicis usitatum.

xivovvov ßetfl-ga Cycl. 352 singularis est usus ßâ&QOv vocis.

tpaeyvoç Cycl. 353 forma apud trágicos non raríssima.

ßQvxoiiai Cycl. 359 et 372. üv/zá теоѵ ало$е»/иос, Cyd. 365. simili ratione est for ­ mátum л(>о@е»/ііос Jon. 376.

тіа

/

C

. 369

.

.

,

;

. Ха/іаіліте/հ Cycl. 386. тоіббсоѵ àuagevv ауе»՝/еиоѵ ßexooc Cycl. 386.

-D-EOõTvyrjç Cycl. 396 et 598.

{lá/EiQoç Cycl. ->96 cfr. in Aristiae fab. cK.7fQe¿ /icóov тралЕ^еѵд. Nauck frgm. trag, grace, p. 563.

оѵ/іцещлте» Cycl. 397 ex Homero receptura est. Od. 9, 289.

'/-¿гос xaÅx/jÅarov Cycl. 399 adiectivo frequenter utuntur tragici; semel in Arist. Ran.

929 legitur, ubi Aeschylus ab Euripide irridetur. хот օգ cfr. Suppl. 1202 xoilté

xotei tq

L

.

цѵѲ-ficö Tive Cycl. 398, cfr. Elect. 774. Suppl. 94. Heracl. 131.

леХехеозѵ yvóD-oç Cycl. 395, maxilla. Ades ferri significatur: Aesch. Prom. 64, 368,

de vi ignis : Choeph. 385; de vi veneni: Eur. Med. 1201.

бтоѵѵі- Cycl. 401. Hesychius explicat та elg ó§v Zrp/оѵта xcù та axQa ттѵ оѵѵутѵ.

летQalog M&oç Cycl. 401, hoc loco per pleonasmum, cfr. Herc. f. 120; летçalov Млад.

■дуІрттебОаі Cycl. 406. XQo>g, %poôg, %ęoi formis utuntur Homerus et tragici, xfxoróg

comicorum sunt

.

. M

. 1144

'

.

diovvoov 7<woç Cycl. 415. In Ár. Ran. 1320 ¿цлеіоѵ yávoç ab Aeschylo ipso ex Pers. 615 profertur.

еблабе та/іѵбтіѵ екхѵбад Cycl. 417, cfr. Rhes. 419.

лр>од móàv едлееѵ Cycl. 423 cfr. Hel. 316 elç [iv&ov едлиѵ.

ai/ixToc Cycl. 429, férus, cfr. Aesch. Ag. 321. Soph. Trach. 1085. Eur. Iph. Taur. 402»

Herc. fur. 393.

ր èkaííQov Báx%ov Cycl. 430, frequenter usurpatum reperitur pro olxog apud Home ­ rum et trágicos de aedibus tam hominum quam deorum cum pluráli numero tum singulari.

Á2.V81V Cycl. 434, amentem esse dicitur in gaudio ac in dolore apud Homerum et trágicos.

ѵлгсоббоз Cycl. 462 cfr. Aesch. Eum. 121, 124. Sept. 287. Eur. Or. 173; apud So- phoclem non legitur.

ßoTQvmv грілаібі xrfjalg Cycl. 496 c. signifieatur vitis; proxime inde haec absunt:

лтрраід yáZaxToç Soph. Elect. 883. Oed. C. 480. ôaxQvcov лцуае. Ant. 797. Trach.

849. Aesch. Ag. 888. Suppl. 401. Eur. Ale. 1071.

doíròç ijßy Cycl. 504 c. hoc loco est oblectatio, voluptas convicialis cfr. Find. Pyth.

4, 525, ftvpi'ov 8XÓÓ6&OI xq!ic r/ßav.

jávo/iai Cycl. 504 c. Homerus, Aeschylus (Eum. 970) Euripides (Iph. Taur. 1239 c.) utuntur; non apud Sophoclem invenitur, cfr. Ar. Vesp. 612.

6e2.fi a 7a6TQÒç azQac Cycl. 506 c. hoc loco improprie. Apud Aesch. Pers. 358, Ag.

1442; Soph. Aut 713 est transtrum navis.

2лг/ѵа òàia Cycl. 514 c. lucernáé consúmenles, hostiles. Homerica forma est őrjiog cfr. Ժ. лѵр II. 2, 415, 6, 331. Tragica forma őálog utuntur et in canticis et in diverbiis. Aesch. Prom. 352. Soph. Oed. C. 704, 1048. Ai. 358, 771. Eur.

Here. f. 914, 915. Troad. 1301. Apud Aristophanem ter legitur Nub. 335, ôtíiov oQfiáv ubi poeta inflatam dithyrambicorum orationen։ ca villatur, Ran. 896 et 1022, ubi Aeschylus et Euripides inter se rivantes inducuntur.

et u лад, і'ііла Cycl. 565 Attici exhibent. Soph. Ai. 122. Homerus ецл -րլգ.

2-еѵббю Cycl. 580 solis poëtis usitatum. őaifióvcov ayv'ov 6eßag, 6eßag est veneratio adoratio, saepissime apud trágicos, cfr. Aesch. Eum. 700; res quam veneramur, Prom. 1090. Cho. 156. Suppl. 776. Soph. Phil. 1273. Eur. Iph. A. 633.

Hipp. 335. ayvóg adiectivum Jovi epitheton datur Aesch. Suppl. 661. Soph.

Oed. R. 830. ճ -eröv ayvov бéßag. Pro re augusta Ar. Nub. 202 saepissime in loéis non profanis dicitur.

óçvòg аблетоѵ eçvog Cycl. 615. lqvoc homerieum et pindarieum est cfr. Eur. And.

1213. ерѵебі Sá<pvr¡g. In similitudine II. 18, 46, Od. 14, 175; de progenie. Ar.

Eccl. 973.

аблетод immensus, ingens, Homerus, tragici (Soph. Trach. 96. Eur. Troad. 78) recen- tioresque poëtae utuntur.

сц>&(>а бт óf /атод Cycl, 625 in labris ; Soph. Oed. R. 1270 in oculis dicitur.

ôitcxxiQog Cycl. 631. candens, ignitus. "cfr. Aesch. Prom. 1084 бтедол^д ÇáxvQOi.

Metaphorice plerumque pro férvidas, vehemens invenitur apud scriptores oratio­

nis solutae.

evtyvxia Cycl. 652, apud trágicos frequenter, tum apud Thucydidem ceterosque scriptores.

xeíevöftóg Cycl. 653 cfr. Suppl. 701. Iph. Aul. 1130; Jon. 1346; Bacch. 1089.

'exaxi Cycl. 655 tragicis est usitatum.

fiàxaiog Cycl. 662, i. e. таіад II. 23, 795. Soph. Trach. 888.

аѵтеіѵ Cycl. 669, frequenter legitur apud Homerum, Hesiodum, trágicos. Ar. Thesm.

717 t’i Zr tv ámele ; tragici cuiusdam poëtae esse videtur.

&egxíÇ<o„Cycl. 699. vaticinor. Aesch. Ag. 1210. Soph. Oed. C. 388. Eur. Andr. 1162.

xZcdtiv a v o) y a Cyd. 701, ubi Ulixes loquitur, 340, ubi Polyphemus. Haec vox vide ­ tur esse proprium altioris orationis, xZaÍEiv xeZevco Cycl. 174, yalçtiv xsZeva 319 sermönis cotidiani.

Haec habui vocabula ad grande dicendi genus pertinentia quae afferrem; quae et ex epicorum copia deprompta et ex tragicorum quasi fabrica orta et ab Euripide novata etiam atque etiam demon ­ strant genus tragicum et satyricum inter se conexum atque aptum esse ñeque dramati satyrico deesse illám tragoediae gravitatem atque maiestatem, quod etiam ex ilia Cyclope in hominum mentibus opinio- nem sempiternae veritatis infixam esse cognoscitur.

Quorum vocabulorum aliquante maiorem partem Ulixes quasi tragica persona pronuntiat, per- multa etiam Polyphemus et cum grege suo Silenus ; nam ei, quamvis risum excutiant, iuterdum granditate verhör um usi incitatius feruntur et magnifice loquuntur.

Age vero, id quod nullo negotio intellegitur, formáé epicae et doricae, quippe quibus orationi austeritas quaedam atque severitas afferatur, ab hoc genere non sunt alienae, sed et in diverbiis et in canticis saepissime inveniuntur, ex quibus haec maxime sunt memorandae.

tèxvolgi 13. dativi formae in gi exeuntes frequeutissime exstant.

6Í&SV 14 et saepius. na 41 c., 43 c. tûôe 44 c., 49 c. ßorâva 45 c. ßZayai 48 c., 49 c.

ôivâev 46 c. ajiEQÔxoïTOi 58 c. avZâv 60 c. Nvda 68 c. Nv^cpáv 68 c.

môàv 69 c. tàv zIçpqoôîtcw 70 c. av, лЕтоцаѵ 71 c. gcw9cw уаітаѵ 75 c.

rââe yZalva 80 c. oâç 81 c. vaôç 85. viv 113 et saepius. cpsvgóf/sG&a 199.

ÈQQVoajiEQ^a 291. A&àvaç 294. av 365 c. tZcuiot 369 c. /¿аіѵо/иб&а 465.

Troví 506 c. Zvyva 514 c. ¿tvoócdra 658. Аітѵад 660.

Venio nunc ad ea vocabula, quae adeo abhorrent ab magnificentia ac granditate, ut non solum orationem facetiis liberalster conditam exhibeant, sed etiam, cum ex cotidiano usu vitae sint petita, ad agrestem et inurbanam dicacitatem accédant. Et vero si Polyphemi et Sileni eiusque comitum indolem intuem ur, num est mirand um eos summám voluptatem ex omnibus impuritatibus atque spurcitiis percipere?

Itaque saepe, fit ut Polyphemus scite et commode dictis Ulixis magniloquentiam carilletur atque in Sileni sa- tyrorumque sermone et vocabula et loquendi formulae creberrime inveniantur, quae ex oratio ne humili atque obscena sunt deprompta; cuius nonnulla exempla demonstrabo.

Cycl. v. 5 7 Silenus gloriosius praedicat se bello giganteo Baccho auxiliatum esse et Encelad!

cuiusdam gigantis scutum percussisse; fama enim est Sileni asinum prae metu tarn horrificum ruditum edidisse, ut gigantes aufugerint.

Cycl. 8. cpEQ 1 ’ ¿ՕՆ), exclamationis loco est et ex usu vitae in comoediam transiit, ubi frequenter legitur. Ar. Ach. 4. Nub. 21. Рас. 36, 959, 969. Vesp. 54.

rovT lôaw ovaQ źł /го,- conferendus est locus Ar. Ran. 51 хат tym èt-rffyópqv, tum exper- rectus sum, quod nostratibus queque usitatum est, ut, quaecumque antea dixerint, vana esse significant.

Cycl. 104. xçÓTaZov crepitaculum, in hornine gárrulo dicitur; facete audit Ulixes xțwraZov ut homo hominum loquacissimus. cfr. Ar. Nub. 260, 448.

ZxGvcpov yévoç hoc quoque ad Ulixem illudendum a Sileno dicitur; fama enim fuerat Sisyphum cum Anticlea Ulixis matre clam notitiam habuisse eoque ex concúbito natum Ulixem, cuius rei mentionem faciunt apud trágicos quiconque Ulixis inimici sunt. cfr. Iph.

Aul. 524.

Cycl. 120. ovôeIç ovősv ovőevÓq numerus qualem raro invenios apud trágicos, ferendus tarnen, praesertim in carmine satyrico.

Cycl. 124. ayoQov y&óva sine choreis, verlor est lectio atque Sileni personae accommodatior quam etyagtv.

Cycl. 131. oíg&'ovv o ÔQãGov; cfr. Нес. 225. Heracl. 451. ¿ZZ’ oZö& ’ о /гос аоцл^оѵ et oIg& coę xobjGov apud trágicos ex vulgari sermone depromptum videtur.

Cycl. 152¿ <p¿Q՜՛ fyxávagor cfr. Etym. Mag. fyxavágai. то ¿~/y¿ac ¡лето, ipócpov, o ¿Gti xoZi cogte TpfElv. cfr. Ar. Eq. 105 et Cycl. 158 ôiExáva$E iocose est dictum, vinum cum strepitu bibere.

Cycl. 159. eIç axQovc. ovvyaç асрихЕто (seil, oliwę) est vulgaris orationis.

Су cl. 169. т оѵті (scil. то alŐolov) то òç&òv ègavurtávai nou minus ad impuram orationem accedit quam'vocabula ріабтоѵ ÔQay/jóç, (170) ларебхЕѵабріеѵоѵ іраѵбаі %eqoiv Xeipimvog, quae alienissima sunt ab orationis dignitate et urbanitate.

Gyei. 180. ôiexQoríjoar' èv [zèqei. verbum őictxQorelv est depsere; hoc loco ambiguitas quaesita est, ut sit діаблобеіѵ pertundere.

In v. 187 eadem inest obseenitas in extrema satyrorum oratioue.

Gyei. 215 et 219 facete et commode dicuntur a satyris in Polyphemi aviditate edendi et bibendi.

Cvcl. 221. ело՝ tmv бутцштоіѵ significai ѵло rœr oixivviScov xai oq՝/j']6теазѵ cfr. Ar. Рас. 323.

Gyei. 235. хата то v ofp&atyiòv цёбоѵ та бліму/ѵа Ègaizrp5E6Í)at. nimis exaggerata est oratio.

Cyd. 241. abjS-Eç; indiguantis est et cum admiratione interrogantis : itane? Frequenter apud cómicos invenitur; cfr. Ar. Nub. 841. Eq. 89. Bau. 840; apud Sophoclem bis legitur.

Gyei. 315. xopityóg Sehol. Arist, ad Av. v. 195, neęiHaZog; frequenter usitatum est comicis cfr. Ar. Vesp. 1317, Nub. 649, Ban. 967.

Versus 325 — 327, epibus tota Polyphemi superbia depingitur, sic legendes esse puto : // /юб'/оѵ олтоѵ Հ re íh'joeiov ôáxog

Saivvpievog, еѵліеіоѵ те уабтед 1 ѵлтітѵ ёлехлітѵ уаЛахтод àizrpOQÉa лелЛоѵ

Ó

), A

. ß

.

Gyei. 362. лорд/идод oxáspog est venter cibo et vino refertus. cfr. Cycl. 505, бхшрод òlxág.

Су cl. 439. біроэѵа tpiXov obscene dictum est.

Cycl. 440 ita scribendum esse duco: pjQEvopiev tovő\ ov x еуоѵта хатаірѵррѵ, quibus in verbis inest obseenitas.

Cycl. 442. í)r¡Q лаѵоѵруод in Polyphemo dicitur.

Cycl. 475. бфтрааѵ èx&vipofzev cfr. Ar. Vesp. 229. Lys. 476.

Cycl. 502. B-vgav тід oîgei [iot; cantici cuiusdam obsceni auditoribus probe noti initium esse videtur.

Versuum Cycl. 514— 516, qui in codicibus mutilați exstant, ordinem sic restituendum esse puto:

Лѵуѵа Ժ ’օ)հ TÉQUva vvizzpa XQÓa Sai à Ilijével боѵ

дроберсоѵ ебоз&еѵ avTQmv.

Ambigua sunt illa verba, nam téqeivu ѵѵ/кра et ).ѵ՝/уа Saia ardentem titionem significant, qui quasi teñera sponsa Polyphemum exspectat. In titione utrumque et fax uuptialis et sponsa intellegitur, et, ut sit oratio obscura et ambigua, a satyris utrumque confunditur.

Quae vv. 520— 590 de Polyphemo Silenoque comissantibus narrantur, ea sunt refería verbo- rum et seutentiarum leporibus atque iocorum scurrilitate, a quibus deliciis vol potius ineptiis tragoedia abhorret.

Cycl. 522. éinr/yávto et 561 алоріѵббеіѵ ex usu vitae cotidianae deprompta sunt; cfr. Ar.

Equit. 910.

Cycl. 558. алоЛеІд iocose est dictum : garriendo me perdes.

Cycl. 570. ISov cfr. 153, 562 est oboedientis et quod iussum sit factum esse significantis ñeque minus tragicis quam comicis usitatum. cfr. Ar. Nub. 82, 255, 635. 825. Ban. 1378, 1390. Рас. 327, 762. Equit. 26, 121. Plut. 75. Eur. Orest. 221. Phoen. 106.

Bacch. 934, 1265.

Cycl. 576. forma jzóyig iam inde ab Aristophane et Platone in omnium scriptorum usu domi ­ natul՛, antiquior forma ;iólig apud Aeschylum et Sophoclem invenitur, Euripidis codices ita fluctuant, ut plures miro quodam consensu autiquiorem scripturam tueantur.

Cycl. 581. леірюбі pie obscene dictum est, pellicere ad stuprum. cfr. Ar. Plut. 1067.

Cycl. 588. xàvTQvepâg лелапсота salsissima est dissimulatio.

Cycl. 589. ліхдотатоѵ olvov oipoptat, videbo acerbissimum et perniciosissimum mihi esse vinum, quod iste bibit, cfr. Med. 403, Bacch. 708. vel proprie: vinum evomitum et acer- bum videbo.

Cycl. 624. vocantur satyri caprípedes.

Cycl. 626. 6xaQÔajiÓ66eu> nictari et хрі/ілтеб&аі aereare ex sermone cotidiano petita sunt,

cfr. Ar. Thesm. 381.

Су cl. 654. èv тф Каф xivővvEvOOfiev, hoc erat Graecis hominibus in proverbio. Cares om ­ nium primi mércédé conducti militabant, unde Car apud antiguos idem fere valet quod mercennarius; hiuc natum est proverbium, cum quis in aliena cute periculum facit vel animas viliores periculis pro se obicit. Facete igitur satyri : nos, quorum vita magni aestimanda est, extra periculum stabimus, et te, vile atque ignobile caput, morti pro nobis obiciemus.

Cycl. 675. бхФлтоз frequentíssimo apud Aristophanem ceterosque cómicos invenitur; Nub. 296, 350, 540, 962, 1267. Ran. 417, 740, 745. Vesp. 1320. Plut. 557. Ach. 854.

cfr. Gratin. 2, 224. Rub. 3, 217. Ant. 3, 79. Nicol. 4, 580. Cephisod. 2, 885.

(Meineke.)

Deminutiva fingere noluisse tragoediam, quae omnino non admitteret, mirum non est; nam eis elationem atque altitudinem orationis ad ridiculum converti quis est quin intellegat? Quantopere vero vel Euripides in componendis tragoediis operam dederit, ut cum argumentorum diversitate sermo con ­ sentirei, ex eo perspicitur, quod in tot fabulis nullibi deminutivis induisit, in uno dramate satyrico non modo usitatis locum dédit, Cycl. 185 âv&Qoóntov cfr. Ar. Рас. 263, Cycl. 316 аѵ&дтлібход cfr. Ar.

Рас. 751, sed etiam ipse duo invenit, Cycl. 217 ббблотібход, 266 Кѵхколіоѵ.

Quodsi comoedia, ut par est, non minus quam sermo cotidianus deminutivis abundat creberrimis, hoc in genere drama satyricum propias ad comoediam quam ad tragoediam accedere comprobatur. Ñeque non intellegetur id ita se habere, si interiectiones quasdam, qnae a tragoediae habitu alienae sunt, enumeravero.

Cycl. 49. ірѵтта vei бітта et чрітта (Theoc. 4, 45) est excitantis, quod Hesychius explicat, _ ы тоѵ Tct'/Écog ¿jtoôçapElv Zsyerai.

Cycl. 153. ßaßai et 156 ßaßaiag vel лалаі et лалсим g est exsultantis et comicis frequenter usitatum cfr. Ar. Ran. 63. Lys. 312, 924, 1078. Рас. 248. Vesp. 235. Av. 272.

Aesch. 906, 1141.

Aliae interiectiones sunt et tragicae et comicae orationis, sed apud trágicos alia atque apud cómicos significatione. Cycl. 51. quo satyri pécora compellunt et adhortantur, apud trágicos est dolentis vel lamentantis, Aesch. Eum. 94. Eurip. Jon. 906. Hel. 435; adhortantis, Iph. Taur. 1204.

Herc. f. 1166.

Cycl. 404 lov lov est gaudentis, cfr. Ar. Nub. 1, 1170; apud trágicos gementis, Soph. Oed.

C. 220. Phil. 38. Oed. R. 1071.

Cycl. 503. лалсй vel лалалаі cfr. 572 significa! gaudium; in Soph. Phil, dolorem et luctum.

Cycl. 157. ձ à à sive àaâ exsultantis est, apud trágicos est plerumque exclamație doloris Soph.

Phil. 722, 729. r

Eorum, quae dixi, ut summám faciamus, generis satyrici, quod quidem ex Euripidis Cyclope cognoscatur, elocutionem propius accedere ad tragoediam quam ad comoediam pro certissimo affirman- dum est, omnem generis satyrici habitum eum esse, ut etiam ex vita cotidiana vocabula loquendique formulae petantur, quae aliena sint a tragoediis ; i taque quod veteres censuerunt scriptores, drama sa ­ tyricum medium inter tragoediam et comoediam intercederá satis nos comprobasse existimamus.

, Ac ne illud quidem neglegendum est, quod mihi ego extremum proposueram, quid ex arte metrica ad id quod agitur demonstrandum redundet.

Omnes et Graecorum et Romanorum scriptores quam diligenter id studuerint, ut in scriptis torma modușque orationis atque verborum quaedam dignitas inesset, quo maior efficeretur concentus re­

rum, quas sibi tractandas sumerent et clarior orationis , qua res exprimerentur, exsisteret perspicuitas,

quis est, qui infițietur? Quae cum ita se habeant, si quis accurate scriptorum antiquorum litteris vacare

eorumque elegantiam quam diligeutissime cognoscere animum induxerit, eum praecipue ad orationis for ­

mam indagan dam eamque artem, qua composita sint scripta, investigandam studia conferre oportet. Quodsi,

qui in pedestris orationis litteris colendis oratoriae artis baud sit imperitus necesse est, ad poetarum

carmina legenda qui aditurus est, ut ad artem metricam incumbat, iure postulatur. Ex qua fructum per-

cipi uberrimum atque baud leve exiguumve iudicii faciendi subsidium suppeditari intellegemus, si Bi-

cardum Bentleium, „viram ilium divini ingenii,“ magnam industriam in arte metrica posuisse viamque mon- strasse consideraverimus, qua Porsonius, Hermannus, Seidlerus, Boeckhius, Elmsleius nec non Rossbachius et Westphalius alii longius progrederentur. Ex quibus cum princeps Hermannus ordinem seriemque tem ­ porara in fabulis euripideis constituera incohavisset, ita de boc argumento respondí!, ut, quo quaeque recentior esset tragoedia, eo maiorem haberet numerara soluționam et in universum iam inde ab olympiade 89 fièrent poëtae tractandi metra neglegentiores. Quem secutas Zirndorferus in ea dissertatione, quam scripsit de chronologia fabularam euripidearum, (Marb. 1839) ex maiore minoreve solutionum numero, quo tempore illae tragoediae scriptae essent, definiendum esse consult. Ñeque vero omnes ad eins sententiam perducti sunt. Quam rem ad unguem castigare non licet, quod, ubi maiorem multitudinem invenias pe ­ dum solutorum, ea non semper poëtae est tribuenda neglegentia, sed interdum summa arte et de indu­

stria est factum, ut plurimae solutiones admitterentur. Documento sunt Euripidis Bacchae, qua in fabula ut depingeretur bacchica exsultatio. tumultusque, trímetros confecisse poëtam solutionibus abundantes iamdudum intellectum est.

Sed priusquam statuamus, quid colligendum sit ex solutionibus saepius rariusve in tragoediis admissis, respiciendum esse videtur poëtae consilium et quae cuique loco insit sententia. Nam magnum discrimen intercedera inter triura tragicorum fabulas, Aeschylum minus solutionum admisisse quam So- phoclem, cuius serrao esset in dialogis incitatus et fervidus; Euripidem vero, qui cum in omnibus affec- tibus miras tum in eis, qui miseratione constarent, facile esset praecipuus (cfr. Quint, instit. orat. X,

1, 68), ut agitatiores etiam efficeret versus, multo saepius in universum senarii pedes solvisse non est quod miremur. Sed tri um tragicorum fabulae adeo non in ea re inter se consentiunt, ut Euripides ipse in praeceptis metricis observandis minime sibi constet, cum sex fabulas, Hippolytum, Medeám, Heraclidas, Alcestim, Bhesum, Andromachen, quippe quae ante olymp. 89 factae sint, ad obrussam exe- gerit et omnibus fere vitiis, quae incuria tandera sólet, purgaverit. Nuperrime eadem de re disputave- runt Engerus in Mus. Ehen. XI, 444 sqq., Rumpelius in Philol. tom. 24, 25, 28, Carolus Briderions Mulleras in libro, quem scripsit de pedibus solutis in dialógomra senariis Aeschyli, Sophoclis, Euripidis Berol. 1866; qui cum maxima diligentia atque subtilitate proponeret, quas in compouendis versibus leges se­

cuii essent antiqui poëtae, ea disputatione effecit, verum vidisse Hermannum, iam inde ab olymp. 89 corrumpi coeptam esse gravitatem numerorum ac maiorem invasisse in tragoediam sensim neglegentiam, imprimis in admittendis solutionibus. Et primum quidem de iambo eiusque natura atque indole disse­

rtai, delude de trímetro explicavit, postremo, quot et q nales solutiones ad miserit in senariis Aeschylus, Sophocles, Euripides, quantum ex fabulis eorum cognosci liceret, accuratissime exposuit, eamque secutas rationem, quas et in tribrachicis et in dactylicis et in anapaesticis reperisset solutiones, enumera vit.

Versus ex metis iambis composites rarissime esse a poëtis adhibitos satis constat; sed in primo, tertio, quinto senarii loco plerumque esse admisses spondees, quos Graeci vocant àlôyovç, quorum thesis non duas moras contineret sed unam et dimidiam. Atque cum paulo altiéra voce recitetur prior pes cuius- que dipodiae, his loéis tolerări posse solutiones, quae non tam idoneae quam ad versum variandura sint necessariae. Quas solutiones apud Aeschylum quarto decimo queque veršu singulas invenir!, apud So ­ ph oclem sexto decimo, apud Euripidem fere quinto queque veršu. Hoc loco cum tragicorum rationem cum comicorum comparo, facere non possum, quin dicam Aristophanis inter novenos trímetros quaternos esse, in quibus longa syllaba non sit soluta, (cfr. Rumpel, in Philol. tom. XXVIII, 603 sqq.) Sed ne ­ gând um est id agi, quanta sit crebritas solutionum apud trágicos et comices, sed id quaeri, quas ratio nés in admittendis solutionibus utrique sint secuti, cura longue syllabae loco duas breves et iambi loco ana- paestum ponerent.

Sed ne a proposito degrediar, non omnia, quae doctissimi illi viri diligentissime enucleare conati sunt, ipse proferam, sed ex eorum libris satis babeo excerpere, quibus demonstrator , qua coniunctione drama satyricura cura tragoedia contineatur. Quae res breviter iam a Sehol, ad Hephaest. VI. 14, (Gaisf.) quodammodo adumbratur, cura quattuor setiarii formas esse dicit: /«рахт^ре'е doi t¿<¡баргд, tpa/íxóç, хю/zíxog. oarvQixoc, xal o vr го xmç Idiroą Ãe/ó/zepog la/jfirxóç, i. e. iambographorum ; borúra qui ­ dem esse senarios componere puris plerumque iambis, raríssimas admitti solutiones syllabae longue. Quas quidem iu comicorum trimetris creberrimas inveniri, idiov той хгоціхой /«p«xrí)poç; peculiare vero esse tragicis то еЛІ лліібтоѵ [rev èx блоѵдеігоѵ xal lágrov бѵрсеК&аі, блavíroç де xal era ręieółłaftor еліде%еб9-аі.

Medium in hac re teuere inter trágicos et cómicos trímetros fabularam satyricarum. Quae numerorum

discrimina etsi parura perspicua sunt ñeque facilia ad intellegendum, tarnen veri aliquid in eis inesse

nescio quo pacto mihi subolet. Nam ad tragoediae gravitatem et maiestatem non esse aptos atque ac-

commodatas syllabaruni solutiones, qnippe quae leviorem et tenuiorem efficiant numerum, nemo non con­

cede!; comoediam, quanta ut in reipublicae liberae licentia lascivia! insolentia, cum plenam esse protervitális atque petulantiae tum in tractau dis versibus legibus usam esse liberioribus. In quo genere quid Euri ­ pides in Cyclope sibi induisent, ex eis, quae allaturus sum, iam cognoscetur.

Tribrachici numeri in prima versus sede uno eoque integro vocábulo conformați hi leguntur:

in w. 120, 192, 203, 211, 232, 301, 342, 434, 559.

Nomine proprio: in v. 103.

Vocabulum plus tres continens syllabas efficit versus initium: 126y 177, 410.

Vocábulo monosyllabe et disyllabo sunt compositi: in vv. 210, 265, 677.

In secunda sede versus 203 voce trisyllaba tribrachicus continetur: aveyt, ларе^е, т í ráde, qui- bus verbis Polyphemi admirație depingitur.

Thesis et arsis uno vocábulo plus tres syllabas continente efficitur: in vv. 13, 318r 589, 671, 686.

Nomina propria sunt in vv. 106, 443.

Thesis finit vocabulum, arsis prioribus efficitur syllabis eins, quod sequitur, in vv. 104, 136, 221, 259, 269, 344, 410 (Scalig. emend.) 436, 560, 691.

Nomen proprium est in v. 99.

Thesis vocábulo monosyllabe, arsis prioribus eins, quod sequitur, syllabis continetur in vv. 18, 249, 304, 307, 394.

Maior est neglegentia in vv. 163 et 210, quorum prius tempus expressum est vocábulo non arte coniuncto cum eo, quod antecedit.

Versus 551 et 585 multum haben! offensionis, quod priora tribrachici tempóra, thesin dico prioremque arsis solutae syllabam, expressa sunt vocabulis monosyllabis, tertium incipit vocem, quae sequitur.

Tribrachys finitur monosyllabe et initio eins, quod sequitur in vv. 8, 215, 435.

Thesis efficitur vocabuli fine, arsis vocábulo disyllabo in vv. 1, 323.

Thesis expressa est vocábulo monosyllabe, arsis disyllabo in v. 425.

In tertia sede tribrachici sunt hi: w. 26, 95, 124, 158, 197, 206, 295, 349, 421, 453, 481, 553, 691, 693. Caesura льудтнщіедуд quae vocatur frequentíssimo a tragicis usitata, haudquaquam in hoc senarii loco invenustas aut inelegantes efficit solutiones.

Thesis terminat vocabulum, arsis est in disyllabo in vv. 28, 184, 210.

Aliae senarii formáé sunt in his versibus: 126, 203, 252, 549.

In quarta secie vv.: 112, 159, 190, 287, 433. — 96, 237, 239, 305, 330, 350, 394, 395, 438, 471, 681. — 139, 204, 415. — 585. — 219, 684, 694. — 212, 548. — 221. —

In quinta sede vv.: 173, 240, 348, 677.

Uno loco (597 r ov лагера ла-Otľv) invenitur tribrachys in quinta sede integro vocábulo ex­

pressus, cuius formáé ñeque Aeschylus ñeque Sophocles ullum suppeditaut exemplum.

lam vero enumeratis atque in ordinem quendam redactis numeris tribrachicis liceat mihi paucis complect! et, quid ex illis colligendum sit, constituera. Ac prim urn quidem id spectandum esse videtur, quantus sit pro paucitate versuum in fabula Cyclope numerus solutionum; nam in 596 trimetris inve- niuntur 103 tribrachici, ut singuli legantur in senis fere versibus. Hine efficitur, ut drama satyricum non modo ad fabulas neglegentius ab Euripide compositas proxime accedat, sed ne a comoedia quidem multum distei, quae abundat illis solutionibus. Turn vero in ea re id perpendeudum esse puto, quo sit sermo incitatior atque fervidior, et maiorem esse versus tractandi liceutiam, ñeque eorum, qui irrisorum in Cyclope agant partes, Polyphemi, Sileni eiusque liberorum, eisdem quibus comoediam numeris astringí orationem, contra quibus seria agenda sini, ab eis teneri severiora tragoediae metra; nam ex centum tri ­ bus solutionibus septuaginta inveniuntur in Polyphemi, Sileni, satyrorum sermonibns, triginta tres in eis quos Ulixes profért versibus, quarum non paucae proficiscuntur ab animo eins commoto atque pertúrbalo.

Ñeque alia est ratio dactylicorum, quae in Cyclope reperiuntur.

In trimetris enim spondei arsis cum solvitur locis imparibus, dactylus oritur, quern nunc so- lemus vocare xvxxiov, veteres dixerunt yoQtlov ռ /.o/or la ։ ußow5?/.

In prima sede trimetri eorum, quos irrisores proférant, versuum quattuordecim dactyli sunt

1, 7, 9, 20, 182, 205, 270, 326, 537, 555, 560, 586, 645, 676; in ceteris versibus quinque 137, 162,

296, 354, 402.

In té rti a sede quattuor et triginta dactyli in oratione Polypheroi, Sileni, satyrorum leguntur in vv. 6, 19, 31, 84, 88, 114, 156, 161, 164, 167, 175, 180, 185, 211, 227, 230, 235, 241, 275, 319, 329, 331, 343, 378, 439, 473, 529, 546, 557, 585, 587, 635, 673, 700. In oratione Ulixis viginti in vv. 99, 147, 178, 198, 277, 290, 386, 390, 401, 405, 434, 440. 592, 604, 625, 627, 631, 641, 695, 703.

Ex quo efficitur, ut non omnibus locis inveniatur dactylus, frequentíssimos in tertia sede, multo minus frequens in prima, in quinta nullus, cum poëtae, ne in extremo veršu numerus iam bleus dissol- veretur, cavisse videantur. In quinta senarii sede cur dactylum lili vitaverint, Hermann us accuratissime exposuit (praef. ad Eur. Нес. XXXXII et XXXXIII): „Nam cum plerique versus trimetri arsin quart!

pedis solutam habentes vocábulo quadrisyllabo finiantur, prima syllaba quinti pedis, si is pes dactylus esset, in fine vocabuli futura esset. Atqui vocabulum longa syllaba finiens isto qnidem in loco evitatur, cuius rei argumenta exposuimus ad Нес. 341. Quare quid mi rum, si in tanta paucitate trime- trorum quintana arsin solutam habentium nullus reperitur, in quo dactylus istam sedem habeat? Cur autem hoc in loco pedes isti improbantur, non item in sede tertia? Nimirum properante ad finem nu­

mero solutio longue syllabae hoc magis in tragico veršu displiceat necesse est, quo aegrius exhaustis iam pulmonibus in fine versuum celeritas et vis numeri augetur.“ Quam legem migravit comoedia caque in re a tragoedia mirom quantum abhorret, quam ne in quinta quidem senarii sede dactylum respuisse Ari- stophanis versibus Equit. 946, Nesp. 163, 908 demonstrator, cfr. Rumpel Phil. XXVIII, 609.

Anapaestum, si trimetri vim atque naturarn spectamus, omnino non inveniri aequum est, quod spondei, qui in prima, tertia, quinta sede saepissime in iambi locum substitutes est, prior syllaba irra ­ tionals est ñeque in duas breves solvi potest; itaque qua lege anapaest! admitteudi sint, explicări non potest, sed haec poëtarum licentia est haben da. Constat vero iam d ud um inter omnes nisi in primo se ­ narii pede non admisisse anapaestum, in nominibus propriis ne istam quidem legem observasse poëtas trágicos, qui, ne nomina propria ex dialogorum versibus excluderentur, eos omnibus locis admitteudi li- centiam sibi sumpserunt. Quod quidem satyricarum fabular um scriptores ita serrasse, ut tragicorum usum non agnoscerent, ex fabula Cyclope comprobar! posse videbimus. Tribrachicorum et dactylicorum numerorum pouderibus igitur examinatis quoniam multum, utrius generis persona verba facérét, interesse intelleximus, tanta est vis anapaestorum, ut irrisorum orationem proxime ad comoediae levitatem atque libertatém accedere, in Ulixis quasi tragicae personae versibus tragoediae austeritatem atque severitatem quodammodo servari facile appareat. Itaque in illorum sermone quod nusquam auapaestus non occur- rit, quippe qui in comoedia omnibus senarii locis, excepto sexto, baud infrequens sit, non valde mireris.

In prima sede senarii anapaest! frequentíssimo leguntur; qua in re tres poëtae tragici mirum quantum consenti unt; in Cyclope hi sunt in vv.: 17, 35. 109, 123, 183, 194, 229, 230, 243, 272, 276, 287, 293, 300, 303, 306, 307, 383, 393, 444, 445, 455, 505, 558, 561, 569, 587, 590, 598, 630, 643, 671, 690. Nomina propria in vv.: 25, 91, 100, 277, 281, 436.

In altera sede: 260, 272, 334, 546, 562, 588, 647, 684.

In tertia sede: 234. In quarta sede: 154, 232, 558, 560, 566.

In quinta sede: 242, 274, 582, 637, 641. Nomina propria: 177, 273, 581, 582, 590.

Quods! ea, quae reperimus, in brevi conspecta ponimus, omnes solutiones una excepta in irri ­ sorum sermonibus inveniri intellegimus, — nam v. 590 nullius est moment!, quod ex nomine proprio constat auapaestus —; atque perspicuum est poëtas generis satyrici ñeque severa tragoediae norma con- tineri ñeque ad tautam neglegentiam depravar!, ut omnem comoediae li centiám sibi concessam esse pu- tarent, sed Polyphemi, Sileni, satyrorum quasi comicarum personarum sermones eis, quibus Ulixis quasi tragicae personae oratio coërceretur finibus, constringi non posse. Itaque unum anapaestum, qui in Ulixis oratione altera sede v. 260 legitur Խա xarslr¿<pí)r¡, Hermannum non iniuria removisse opiner, qui, cum argumentaretur nihil offensionis in anapaesto futurum esse, „si haec alius quam Ulixes diceret, “ елеі ovx ¿b'jtpfh] scribendum esse consult. Omnia argumenta satyr ica utrum ad huius tabulae regulam di­

recta sint, an, ut ait Hermaneas, (elem, doctr. metr. pag. 125) in satyricis quoque fabulis aliquante materem metri curam ante olymp. 89 quam post illud tempus adhibita sit, in medio relinquamus, quod ex una Cyclope paucisque fragmentis illa quaestio absolvi non potest.

Ñeque vero silentio praetereundum esse mihi videtur, quibus in versibus plus singulas solu ­

tiones in hac fabula poeta admiserit, Nam hoc in genere Aeschylum et Sophoclem longe supéralos esse

ab Euripide, in cuius fabulis binae vel teruae solutiones saepissime legantur, non est minim, quippe quorum

oratio ad comici trimetri levitatem magis magisque incline!. Quod ita se habere, etiam eis, quas poëta în