Leśna mapa numeryczna podstawą leśnej infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce

7 LEŒNA MAPA NUMERYCZNA PODSTAW¥ LEŒNEJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ W POLSCE_{POLSKIE TOWARZYSTWO INFORMACJI PRZESTRZENNEJ}

ROCZNIKI GEOMATYKI 2010 m TOM VIII m ZESZYT 7(43)

LEŒNA MAPA NUMERYCZNA PODSTAW¥

LEŒNEJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI

PRZESTRZENNEJ W POLSCE

DIGITAL FOREST MAP AS A BASE FOR FOREST SPATIAL

INFORMATION INFRASTRUCTURE IN POLAND

Jerzy GaŸdzicki

Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej Rada ds. Implementacji INSPIRE

S³owa kluczowe: leœna mapa numeryczna, infrastruktura informacji przestrzennej, INSPIRE Keywords: digital forest map, spatial information infrastructure, INSPIRE

Lasy s¹ polskim bogactwem narodowym maj¹cym podstawowe znaczenie przyrodnicze, gospodarcze i spo³eczne. Niew¹tpliwy jest pozytywny wp³yw lasów na zdrowie ludnoœci i walory turystyczne naszego kraju. Informacja przestrzenna, opisuj¹ca polskie lasy oraz umo¿-liwiaj¹ca racjonalne gospodarowanie zasobami leœnymi, jest bogactwem samym w sobie nagromadzonym przez rzesze leœników. W minionych kilkunastu latach opracowali oni nu-meryczne mapy leœne pokrywaj¹ce obszary wszystkich nadleœnictw w Polsce, o ³¹cznej powierzchni ok. 7,2 milionów ha stanowi¹cej 23% powierzchni Polski.

Godny uznania jest nie tylko zakres wykonanych prac, ale tak¿e jednolitoœæ i jakoœæ ich wyników spe³niaj¹cych wymagania standardu wprowadzonego Zarz¹dzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych (Zarz¹dzenie, 2001). Opracowane mapy s¹ z po¿ytkiem u¿ytkowane na wszystkich szczeblach struktury Lasów Pañstwowych oraz utrzymywane w stanie aktualnoœci.

Prof. Heronim Olenderek w swoim artykule (Olenderek, 2010) napisa³, ¿e …problem geoinformacji w Lasach Pañstwowych, ze wszystkimi jej aspektami, a wiêc pozyskiwaniem przetwarzaniem, wykorzystywaniem i udostêpnianiem jest problemem wa¿nym i znacz¹cym w kontekœcie krajowej infrastruktury informacji przestrzennej.

Rozwijaj¹c tê myœl nale¿y stwierdziæ, ¿e trwa szybki rozwój technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych oraz powi¹zanych z nimi technologii geomatycznych, przy jednocze-snym zwiêkszaniu siê potrzeb informacyjnych w skali Polski i ca³ej Unii Europejskiej. Roz-wój ten sprawia, ¿e przed polskimi leœnikami staje nowe wyzwanie, którym jest utworzenie leœnej infrastruktury informacji przestrzennej na podstawie zgromadzonych zasobów da-nych leœda-nych map numeryczda-nych. Infrastruktura ta powinna jednoczeœnie:

8 JERZY GADZICKI

m spe³niaæ przepisy i standardy okreœlone przez dyrektywê ustanawiaj¹c¹ infrastrukturê

informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) z roku 2007 oraz ustawê o infrastrukturze informacji przestrzennej (IIP) z roku 2010, jak te¿ przez przepisy wykonawcze zarówno tej dyrektywy jak te¿ ustawy,

m odpowiadaæ w pe³ni szeroko pojêtym potrzebom wystêpuj¹cym w jednostkach

orga-nizacyjnych Lasów Pañstwowych przy wykonywaniu ich zadañ.

Wynika st¹d, ¿e leœna infrastruktura informacji przestrzennej powinna stanowiæ wyod-rêbnion¹, bran¿ow¹ czêœæ IIP, powi¹zan¹ jednoczeœnie z Systemem Informatycznym La-sów Pañstwowych (SILP).

W sk³ad leœnej infrastruktury informacji przestrzennej wchodziæ zatem maj¹:

m dane przestrzenne pozyskane z istniej¹cych zasobów leœnych map numerycznych, m us³ugi dotycz¹ce leœnych danych przestrzennych,

m metadane dotycz¹ce zbiorów i us³ug danych przestrzennych.

Infrastruktura ta powinna byæ zaprojektowana tak, aby:

m zapewniona by³a jej interoperacyjnoœæ (wspó³dzia³anie) w ramach IIP oraz SILP, m ka¿dy jej u¿ytkownik, zgodnie ze swymi uprawnieniami, móg³ pobieraæ dowolne dane

przestrzenne, maj¹c mo¿liwoœæ ³¹czenia ich z innymi danymi IIP, a w rezultacie tak¿e z innymi danym INSPIRE,

m dane przestrzenne zgromadzone i utrzymywane na jednym szczeblu organizacyjnym

Lasów Pañstwowych by³y dostêpne na innych szczeblach,

m udostêpnianie danych przestrzennych by³o dokonywane na warunkach, które nie

ogra-niczaj¹ bezzasadnie szerokiego ich wykorzystywania,

m wyszukiwanie i ocena przydatnoœci danych przestrzennych by³o ³atwe do wykonania.

Projekt powinien uwzglêdniaæ aspekty organizacyjne i ekonomiczne. Mo¿na mieæ nadzie-jê, ¿e niezbêdna harmonizacja danych przestrzennych w ramach IIP bêdzie realizowana w trybie transformacji on the fly, co wp³ynie pozytywnie na koszty realizacji przedsiêwziêcia. Pierwszoplanowym zadaniem jest opracowanie studium wykonalnoœci ca³ego projektu. Pod wzglêdem zakresu i treœci studium to powinno odpowiadaæ ogólnym wytycznym unij-nym, aby mo¿liwe by³o wyst¹pienie na jego podstawie o dofinansowanie przedsiêwziêcia ze œrodków pomocowych.

Dotychczasowy dorobek i istniej¹ce potrzeby Lasów Pañstwowych w zakresie informa-cji przestrzennej wskazuj¹ na potrzebê rozwiniêcia wspó³pracy zagranicznej w ró¿nej for-mie, a w tym przez wystêpowanie z w³asnymi inicjatywami lub czynnym udziale w ju¿ funkcjonuj¹cych przedsiêwziêciach, np. w europejskim projekcie EuroGEOSS Forestry (Ga-igalas, 2010).

Lasy Pañstwowe funkcjonuj¹ w ramach struktury naszego pañstwa i s¹ integralnie po-wi¹zane z jego organami administracji, na które z kolei wp³yw ma przynale¿noœæ pañstwa do Unii Europejskiej. Istniej¹ce relacje krajowe i unijne musz¹ znajdywaæ odzwierciedlenie w dziedzinie leœnej informacji przestrzennej.

Literatura

Gaigalas G., 2010: EuroGEOSS Forestry Operating Capacity – Status and Outcomes. INSPIRE Conference, Kraków, 2010.

Olenderek H., 2010: Mo¿liwoœci wykorzystania najnowszych osi¹gniêæ geomatyki w Lasach Pañstwowych.

Roczniki Geomatyki t. 8, z. 5(41). PTIP, Warszawa.

9 LEŒNA MAPA NUMERYCZNA PODSTAW¥ LEŒNEJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ W POLSCE

Abstract

This short paper calls for creation of a forest spatial information infrastructure based on available resources of data of digital forest maps. The infrastructure should meet two conditions:

m comply with the provisions and standards defined in the Directive establishing spatial information

infrastructure in the European Community (INSPIRE) of 2007 and with the Polish Law on spatial information infrastructure (SII) of 2010 as well as with implementation rules both of the Directive and the Law,

m fully meet broadly understood needs of organizational units of the State Forests in realization of

their tasks.

Hence, the forest spatial information infrastructure should constitute a component of SII linked at the same time with the Information System of the State Forests (SILP).

Therefore, the forest spatial information structure should be composed of:

m spatial data acquired from existing resources of digital forest maps, m services related to forest spatial data,

m metadata concerning spatial data sets and services.

The infrastructure should be designed in the way ensuring its interoperability within the framework of both SII and SILP.

At present, the all-important task should be elaboration of feasibility study of this undertaking.

prof. dr hab. in¿. Jerzy GaŸdzicki gazdzicki@post.pl