W t P ® « 8 S ________________ _____
lilii
m m
D O M
K W A R T A L N I K POD R E D A K C J Ą SZCZĘSNEGO RU T K O W S K IE G O . N U M E R C Z E R W C O W Y Z A W I E R A : P R O J E K T DOMU M IE S Z K A L N E G O SZYM ON A SYR- KUSA, P R O J E K T D O M K U O 3 P O K O J A C H I K U C H N I E D G A R A N O R W E R T H A , P R O J E K T D O M Ó W B L IŹ N IA C Z Y C H J O Z E F A J A N K O W S K I E G O , A R T Y K U Ł Y : J A K I E P O W IN N O BY C M IE S Z K A N IE — L E C H A N I E MO J E W S K I E G O ; L U D Z I E J A S K I N I O W I — T E O D O R A T OEPLITZA; K W I A T Y NA B A L K O N IE — J . T; S P R A
W O Z D A N IA Z K S IĄ Ż E K , K R O N IK A .
O S I E D L E
K W A R T A L N I K POD R E D A K C J Ą J O Z E F A JA N K O W S K IE G O . N U M E R L I P C O W Y Z A W I E R A A R T Y K U Ł Y : P L A N Y REGJO- N A L N E — INŻ. ST AN ISŁAW A R O Ź A N S K IE G O ; N IE K U P U J Z I E M I N A D A R E M N O — T E O D O R A T O E P L I T Z A ; O G R O D Y D Z I A Ł K O W E ---INŹ. M. K U R O P A T W I N S K I E J ; R E G U L A C J A W S I W STANACH Z J E D N O C Z O N Y C H — J. G IN ET T W OJN ARO - W IC Z O W E J ; O G R Ó D K I M IE S Z K A L N E — ŚTEFANA R O G O W IC Z A ; D O M Y ZE STALI — J. W. J. ZE ŚW IA TA I K R A J U , Z K S IĄ Ż E K .
M I E S Z K A N I E
K W A R T A L N I K PO D R E D A K C J Ą T E O D O R A T OEPLITZA. N U M E R S I E R P N I O W Y Z A W I E R A A R T Y K U Ł Y : U T O P JA — (O S IE D L E HA- S E L H O R S T POD B E R L I N E M ) — T. T OEPLIT ZA; G D Y Ń S K A SPÓŁ
D Z I E L N I A M IE S Z K A N IO W A — A RC H . GUTTA I J A N K O W S K I E G O ; J A K ZE Z Ł E J K U C H N I Z R O B IĆ D O B R Ą — H E L E N Y R A D L I Ń S K I E J ; DOM K O S Z A R O W Y C Z Y DOM Z B I O R O W Y ? T A N IA K O L O N J A M IE S Z K A N IO W A W SZW AJ CAR J I ; U CIECZK A ( L U D Z I E J A S K I N I O W I W W A R S Z A W I E ) ; P E L A R G O N J A ; W Y S T A W A — M IE S Z K A N IE I M IE JS C E P R A C Y W E W R O C Ł A W IU ; II M I Ę D Z Y N A R O D O W Y K O N G R E S A R C H I T E K T U R Y N O W O C Z E S N E J; Z K R A J U 1 ZE ŚWIA TA;
W Ś R Ó D K S I Ą Ż E K I W Y D A W N IC T W . W E 'W SZ YST K IC H K S I Ę G A R N IA C H I K IO S K A C H . CENA P O JE D Y N C Z E G O N U M E R U — 2 ZŁ.
ŁACZN A P R E N U M E R A T A K W A R T A L N I K Ó W D O M , O S I E D L E , M I E S Z K A N I E , U K A Z U JĄ C Y C H S IĘ K O L E J N O W ODSTĘPACH
M IE S IĘ C Z N Y C H — 15 ZŁ. RO C ZN IE, 8 ZŁ. P Ó Ł R O C Z N IE . A D R E S : K R A K O W S K IE P R Z E D M IE ŚC IE 5 m . 3 .
J A N P R Z Y B Y Ł
P O Z N A Ń , U L . M A R C E L IŃ S K A R Ó G G R O D Z I S K I E J T E L . 6 2 - 4 6 .
W illa w Poznaniu.
W ykonało Przedsiębiorstwo Budowlane JA N PR ZYB YŁ
Budowa kolonji P. K. E. w Poznaniu, W ykonało Przedsiębiorstwo Budowlane
JA N PRZYBYŁ.
CZASOPISMO POŚWIECONE SPRAWOM GÓRNICTWA, HUTNICTWA, PRZEMYSŁU I BUDOWNICTWA
D W U T Y G O D N IK W Y D A W A N Y W KA T O W IC A C H
*
*
*Cena prenumeraty: rocznie zł 12,—, półrocznie zł 6,—, kwartalnie zł 3,—, miesięcznie zł 1,—
WITRAŻ PEOJIEKTU AETYST1 M ALAIZA
J A C E O W S I S I E G O w PosirfcEiirfciui.
w ZJalMaateie^św. FSor^
jama w By d g o s S© S y
Prospekty A/
ąi kosztorysy żądać od B i u r a t e c h n i c z n .
IN Ż. JÓ ZE F W E IN G R U N KraKów, Groble 19 Tel. 21-45
MięcseirmicsBŁi
<b & w. L u d v i E ą
P 0 1 L H C H M .0 M JA
W Po zimaB&ięs.
tu l. S S ą & r o w s S S ie ^ o 7<3>.
TTeleEoira
S A Iffi S, A ® Y AEłTTTSTTT
C Z
H EWITIAŹOWMICTWA M A L A K S T W A E S O Ś C IE Ł M E G O I DEKOIACTJNEGO
N E O F . O L
szybkosprawna B ET O N IA RK A o s z c z ę d z a na czasie
i kosztach b u d o w y
N A G R O D Z O N Y Z Ł O T Y M M E D A L E M
na Wystawie Budowlanej VI Targów Wschodnich we Lwowie 1926 r.
HYDROFUGE CflSTOR z a b e z p i e c z a Od w 1 L G O C I,
przeciekania, wstrzymuje ciśnienie WODY we wszystkich przypadkach, jako to: izolacji rezerwoarów, murów, kanałów basenów, tuneli, tarasów, fasad, szczytów i fundamentów
H Y D R O F U G E C f l S T O R
d o d a j e s i ę d o z a p r a w y c e m e n t o w e j . W LONDYNIE przy placu PICCflDILLY
CIRKUS największa z istniejących kolej podziemna została u s z c z e l n i o n a H Y D R O F U G E C f l S T O R E M ,
P o s ia d a n a s k ła d z ie
P R Z E D S I Ę B I O R S T W O B U D O W L A N E M A U R Y C Y K A R S T E N S
S P R Z E D H Ż : w Warszawie: Koszykowa Ns 7. Telefori 27-95. W Krakowie: Biuro C f l S T O R Klepa Na 5.
Telefon 218. W Katowicach; inż. Kazim ierz W retowski, Gen. Zajączka N° 19. Telefon 14-15.
W Poznaniu Tow. ftkc. M aterjał Budow lany. Sew. M ielżyńskiego Ns 23. Telefony 29-76 i 38-74
POLSKi FABRYKI FARB I LAKIERÓW
E D W A R D L U T Z
S-ka z ogr. por.
K R A K Ó W X X I I KALWflRYJSKfl 66
Poleca następujące artykuły specjalne:
C jjf iip jł czyni beton, cement i zaprawę hydrauliczną wo- O l A u l l l doszczelnemi.
1UTjlrijnnnl I I nie dopuszcza do wytwarzania się grzybów do- łUlMUDUl l i . mowych. drzewnych, pleśni, wilgoci murów it.p.
M i n p r a l i t & najlepsza farba na fasady, całkowicie odpor- iU U lol &III i i i ua na działanie atmosfery, Do nabycia w ka
żdym żądanym kolorze.
M i n m l i t 901 najlepsza powłoka, chroniąca przed ogniem:
lU IllC lt tlll i l v l chroni budowle drewniane przed zapale
niem się.
Japońska Emalja PEF
trzymuje wpływy atmosferyczne.
T h e r m o w it na °śrzewalnik‘’ wytrzymujący wysoką F a r h a ftp ę ę p m p p n w d lffl marki „Kowadło" do powlecze
n i UO. DC&&BUieiUWbKcL
nia wszelkich konstrukcyj żelaznych celem zabezpieczenia ich przed rdzewieniem.
POZATEM WSZELKIE FARBY I LAKIERY DO SPECJALNYCH CELÓW
Do Najcięższej Pracy w Budownictwie.
FabryKat Federal TrucK Company, Detroit U. S. A.
Jen. Przedst. na PolsKę i w. m. GdańsK
Bracia Stefan i Piotr Bergman, Inż.
W arszaw a, M arszałkow ska 154. K raków , S z p ita ln a 38.
Zastępstwa:
Katow ice, Piotrków , Radom , Lwów, Poznań.
ALBIN ZABORSKI
I/1AC1MPOMĘKSIOf/Y ZAKtAD UYiU/CTLAfliA RYSUNKÓW n SPfCJALttiE HA TCtt CEL URZĄD20flYM LOKALU PARTEROWYM. ZAOPATRZOf/Y ~ CZTERY f/AŻNOh/SlCj KOffSTRC/KCjł ffASZYttYELEKTRYCZNE
S t a l e n a s k ł a d z i e :
halk/,
papjery a>
ysi/
m o w e,
pysown/
ce,
PRZEDSIĘBIORSTWO W YROBÓW ŻELAZNYCH, KONSTRUKCYJ I OKUĆ BUDOWLANYCH
J.T o m a s z e w s ki i J.T a r a s i e w i c z
W A R S Z A W A , M A R S Z A Ł K O W S K A 14. T E L E F O N Y 134-98 i 284-14.
K o n s t r u k c j e ż e l a z n e , O g r o d z e n i a żelazne i d r u c i a n e , D r z w i i O k n a O g n i o t r w a ł e , K r a t y , B r a m y ,
U r z ą d z e n i a fabryczne. Balustrady i w s z e l k i e o k u c i a b u d o w l a n e .
„ e u b O o l i t h o w e “ POSADZKI
BEZ SZPAR, OGNIOTRWAŁE, NIEPRZEMAKALNE, TŁUMIĄCE ODGŁOS, HIGJENICZNE, WOLNE OD KURZU I ROBACTWA.
„EUBÓOLITH“
JEST BEZWZGLĘDNIE NAJLEPSZĄ. OD 30 LAT ZNANĄ PODŁOGA, ODPOWIADAJĄCĄ WSZELKIM CELOM.
W całej Europie ułożono przeszło 10 miljonów m- w budynkach przemysłowych, szkołach, hotelach, budynkach adm ini
stracyjnych, kancelarjach. sanatorjach. i t. p.
P IĘ C IO L E T N IA G W A RA N CJA . R E F E R E N C J E N A J P O W A Ż N I E J S Z Y C H F I R M K R A J O W Y C H I Z A G R A N IC Z N Y C H ,
„ E U B Ó O L I T H “ poleca się również jako najlepsze podkłady pod linoleum oraz pod klepkę dębową.
ZAK ŁAD Y EUBOOLITH, S. A., OLTEN (SZWAJCARJA).
O D D Z IA Ł N A P O L S K Ę I C Z E C H O S Ł O W A C J Ę P R A G A I ., E Ł I K S Y K R A S N O H O R S K E 5 .
P R Z E D S T A W I C I E L I J : B L A T T , W A R S Z A W A . U Ł . C H Ł O D N A 2 4 T E L . 256- 36,
SZANOWNYCH PRENUMERATORÓW
PROSIMY
O WPŁACENIE ZALEGŁEJ
PRENUMERATY
A D M I N I S T R A C J A
DŹWIGI OSOBOWE I TOWRROWE
D Ź WI G I B U D O W L A N E , WC I Ą G I E L E K T R Y C Z N E I RĘCZNE, S U W N I C E , D Ź W I G A R K I WSZELKIEGO RODZAJU, L E W A R Y , W I E L O K R Ą Ż K I L I N O W E , Ł A Ń C U C H Y , P O D N O Ś N I K I D L A R Z E Ź N I I T. P.
W Y K O N Y W A JA K O SPECJALNOŚĆ:
W A RS Z AW S K A F A B R Y K A m i T \ 99 M A S Z Y N W I N D O W Y C H ) ) I ^ J - Ł ^
ISTNIEJE OD 1894 R. ISTNIEJE OD 1894 R.
W a r s z a w a , t il. C h ł o d n a 5 .' T e l e f o n
Ą7-78.
kąpielową niklowaną w wytwornem wykonaniu, do instalacji ogrzewania centralnego
w o d o c i ą g o w ą i p r z e c i w p o ż a r o w ą A U T O M A T Y i P I E C E G A Z O W E
P O L E . C A . J Ą
J A N C Z E W S K I i F R E Y M A R R ,
________________ W a r s z a w a , M o K o t o w s K a49.
ARMATURĘ
C I E P Ł E M I E S Z K A N I E
U S U N I Ę C I E W I L G O C I
50% OSZCZĘDNOŚCI OPAŁU
osiąga się po obsadzeniu w piecu patent.
M U L T I P L I K A T O H A O G R Z E W A N I A
i p rz e d łu ż a znacznie trw ało ść pieca.
DrzwiczKi Hermetyczne Regeneracyjne zwiększają tem
peraturę spalin o 50° C., nie wysuwają się z obsady w kaflach.
Nasady dyszowe stałe kominowe i wentylacyjne wzbu
dzają silny ciąg nawet obok wyższych budowli.
Piece żelazne płaszczowe do powolnego palenia.
Piece do spalania śmieci, odpadków kuchennych i t. p.
Aparaty dezynfeKcyjne stałe i przewoźne.
PLAN Ó W BUDOWLANYCH
1
/ / / / J j l / A l l fna papierach rwiatłoczułych^^^ AU W
POZW W NyCH, NEGAT/W NyCH
i OZAlIDOWyCH^^'
ZAKtAD KLISZ
BEKXAMOWVC«
Tel. 1 1 ' 7 2 . Piotrkowska n s I O O .
Opadanie skroplin do wnętrza budynku wykluczone.
Z A S T Ę P S T W O : W a r s z a w a , Ł ó d ź , T a r n ó w , K r ó l . - H u t a .
K r a k o w s k i Z a k ł a d W i t r a ż ó w ,
O s z k l e ń i M o z a j k i
5. G. Ż E L E Ń S K I
KRAKÓW, AL. KRASIŃSKIEGO 23JTE.L. 137.
Witraż Wyspiańskiego wykonany na Pow. Wyst. Kraj. w Poznaniu.
O G Ł A S Z A J C I E S I Ę
w M I E S I Ę C Z N I K U
W A R S Z A W A , Z Ł O T A 49.
T E L E F O N 2 6 0 - 7 6 i 2 6 0 - 0 6 .
W T T 'K i A ” POLSKA FABRYKA DACHÓW SZKLANYCH
JL L / I X J j L sp. z o. p. r u d a ś l .
DACHY SZKLANE B E Z K I T U TRWAŁOŚĆ WODOSZCZELNOŚĆ
FABRYKA Ż Y R A N D O L I E L E K T R Y C Z N Y C H
A . M A R C IN IA K , S. A .
P A L M I A B N I A W P O Z N A N I U - P A H K W I L S O N A N A T E R E N I E P . W . K . 1929.
HÓNTSCH i S-Ka POZNAŃ-RATAJE
T E L . 3792
S. Z. O. P.
SPECJALNOŚĆ T E L . 3792
L
P A L M I A R N I E I O G R O D Y Z I M O W E N A J N O W S Z E G O S T Y L U (O RA N - Ż E R J E ) . K O N S T R U K C J E Ż E L A Z N E I D R Z E W N E ( D A C H Y S Z K L A N E B E Z K IT U ). U R Z Ą D Z E N I A O G R Z E W A W C Z E C IE P Ł O - W O D N E I P A R Ą - N IS K O P R Ę Ż N E K O T Ł E M E L E M E N T O W Y M „ P A T E N T U H Ó N T S C H 'A “
'.^ PIERWSZORZĘDNE REFERENCJE
P rzecLsiębiorstwo
dla
B u d o w l i F a b r y c z n y c h ,
Spółka z ograniczoną poręką
K raków # W o ls k a zĄ T elefo n N r . rf3g6 A d r e s t e le g r a f ic z n y E L S N L » R S K A K R A K Ó W .
Projektowanie i budowa cegielń, fabryk da
chów ek, wapienników, cementowni materjjalów szamotowych, fajansowych i t, d.
Budowa kominów fa
brycznych Podwyższanie i na
prawa kominów bez przerwy w ruchu Obmurowanie kotłów parowych i destylac.
Budowa generatorów i wszelkich zakładów
przemysłowych.
Obwieszczenie przetargu
Starostwo Grodzkie, Referat Budowlany w Gdy
ni rozpisuje niniejszem publiczny przetarg ofertowy, pisemny na wykonanie budowy domu mieszkalnego Państwowego Instytutu Meteorologicznego w Gdyni.
Budynek jest 3-piętrowy (4 kondygnacje), posiada kubaturę, około 3100 m8. Warunki ogólne i szczegó
łowe budowy, plany, przedmiar oraz "kosztorys ofer
towy są do przejrzenia w godzinach urzędowych w Referacie Budowlanym Starostwa Grodzkiego, ul. Szkolna w Gdyni. Oferty wypełnione ściśle w/g.
przyległego wzoru wraz z kosztorysem, sporządzonym przez wstawienie cen jednostkowych i sumarycznych w kosztorys ofertowy, m ają być wniesione lub prze
słane do protokółu Starostwa Grodzkiego w Gdyni w zamkniętych kopertach z napisem „Oferta do przetargu na budowę domu mieszkalnego Państwo
wego Instytutu Meteorologicznego w G dyni" w ter
minie do 5 października 1929 r. godz. 1 I-ta, poczem nastąpi otwarcie ofert, przy którem mogą być obecni oferenci lub ich pełnomocnicy. Oferujący winni przed powyższym terminem złożyć w Kasie Skarbowej w Wejherowie, wadjum w wysokości 5% oferowanej sumy kosztorysowej a dowód złożenia załączyć do oferty. Referat Budowlany Starostwa Grodzkiego w Gdyni zastrzega sobie dowolny wybór między ofertami lub nie przyjęciem żadnej oferty.
za Starostę Grodzkiego (—) inż. T. Piaskiewicz.
Rys. i. Arch. Edgar Norwerth (Warszawa). Budowa C. I. W . F. W ieża ciśnień.
STUDJA DO BUDOWY CENTRALNEGO INSTYTUTU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NA BIELANACH POD WARSZAWĄ
N O W E D Z IE Ł O ARCHITEKTA E D G A R A N O R W E R T H A
Nie możemy powstrzymać się od przyjemności zapre
zentowania naszym czytelnikom narazie chociaż szkiców wykańczanego obecnie C. I. W . F., dotyczą one bowiem jednego z najbardziej odważnych i dojrzałych izarazem roz
w iązań architektonicznych. Złożony program budowy, obej
mujący 4 wielkie sale gimnastyczne, pływalnię krytą, ol
brzymią halę do ćwiczeń zimowych, internaty męski i żeń
ski, helleńskie theatrum, rozległe boiska eot., został z nie
zwykłym 'talentem rozwiązany i wkomponowany w prześlicz
ny teren, przylegający do zalesionej skarpy wiślanej, uka
zując dzieło wprost wyjątkow e w swym uroku i harmonji.
Podziwiać należy rozległość kultury i wytrawny smak autora, który potrafił nadać pioste architektoniczni; formv poszczególnym bryłom o św ięty ch odrębnych c e la c h i przeznaczeniu, skomplikowane konstrukcje ujarzm ił archi
tektoniczne, osięgnął świetne i urozmaicone perspektywy, na
dając nieomylne proporcje zestrojowi gmachów drzew i placów.
C. I. W . F. jest bodaj pierwszą u nas budową, która mimo całej swobody i rozmachu w kształtowaniu, przywo
dzi na myśl nie tak oklepane obecnie pojęcia „nowoczes
ności" lub „passeizmu", lecz poprostu dobrej wysokoga
tunkowej architektury.
Zamieszczone rysunki (Nr. Nr. 1— 26) uw ydatniają też w p«łni urbanistyczny patos autora, uljmującego architek
turę niejako w samem rdzeniu jej rodzimego żywiołu—
przestrzeni i terenu, dzięki czemu w'iąże się ona jakby z samym procesem wyrastania organicznie z ziemi i łącznie z ziemią.
Na tle współczesnej dążności do schematyzacji, do o- stateczmego niemal zeszkieletowania graficznego wyobraża
nej architektury, rysunki te, tryskające miąższością prze
strzenną i pełnią żywej pulsującej formy, mogą być nie
małym przyczynkiem dla rozwoju naszej grafiki architek
tonicznej.
Wobec zamierzonej szerszej publikacji Instytutu, narazić nadmieniamy, że budowa ta,'obejmująca 11800 m * na 85 hektarach, rozpoczęta została w r. 1928 i, dzięki energicznemu kierownictwu budowy przez inż. Maksyiniljana Dud- ryka, już _w jesieni roku bieżącego oddana będzie do użytku w części dosta
tecznej dla rozpoczęcia zajęć.
Stanisław Wożnicki.
Rys.
2. Arch. Edgar Norwerfch (Warszawa). Studja do projektu. W jazd do podwórza,
< W ł .
l / I N i Y T l M C Y I N Y
2222220X5X02
L e w y u d o łu : S z k ic w n ę tr z a p ły w a ln i. P r a w y u d o łu : O s ta te c z n y s z k ic w n ę tr z a p ły w a łn i.
U g ó ry : s z k ic p ły w a ln i W ś r o d k u : S tu d ju m k a s y n a .
Arch. Edgar N orw erth (W arszaw a). Sfcudja do projektu C. I. W . F.
W ejście dla studentów. Sale w ykładow e i pływ alnia.
S z k ic e w ja z d u g łó w n e g o
Rys. 8— 10. Arch. E dgar N orw ertli (W arszaw a). Studja do projektu Centralnego Instytutu W ycho w ania Fizycznego w W a rsza w ie .
[S zk ic e p ie r w o tn e in te r n a tu ż e ń s k ie g o .
S z k ic e d o w n ę tr z a k a s y n a p r z y in te r n a c ie .
S p r z ę t d o m o w y w p o k o ja c h 6 - o s o b o w y c h . S z k ic z n a t u r y . B u d o w a p ły w a ln i.
Rys. i 5 17. Arch. E dgar N orw erth (W arszaw a). Szkice do projektu C. I. W . F. w W arszaw ie.
Pływalnia
w b u d o w i e .
S Z K I C E Z N A T U R Y
P o d w ó r z e
główne.
B u d o w a h a l i ć w i c z e ń .
r u , VJ .-f(. (Ui,.-
P ły w a ln ia .
C ' i P> rc Ti
*Li Ck+TUS* ;
P ły w a ln ia .
H a la ć w ic z e ń i s a la g im n a s ty c z n a .
RvS> j8— 21. Arch. Edgar N orw erth (W a rsza w a ). Szkice budowy C . I . W . F . w W a rs za w ie (z natury).
H a la ć w ic z e ń .
C>hVF
K O N K U R S N A B U D O W Ę G M A C H U M IN IS T E R S T W A S P R A W Z A G R A N I C Z N Y C H W W A R S Z A W I E
Omawiany konkurs wyróżnia się dodatnio z pośród in
nych przedewszystkiem starannie i dobrze opracowanym programem przez M. S, Z. i M. R. P. Poniżej podajemy wyciąg z ogólnego programu:
Gmach Ministerstwa Spraw Zagranicznych ma stanąć jako gmach ■wolnostojący na części terenu, zajętego obec
nie przez Szpital Ujazdowski, mianowicie na tej części je
go, która graniczy:
od północy — z ulicą równoległą do ul. Pięknej, od zachodu — z Pankiem Ujazdowskim,
od południa — z nowoprojektowaną ulicą, od wschodu — ze środkową aleją szpitala.
Ulice te powinny mieć odpowiednią szerokość, nie mniejszą jednak niż dwadzieścia mtr.
Teren zabudowany oznaczony jest na planie sytuacyj
nym literami A, B, C, D, z tem zastrzeżeniem, że żaden. z zaznaczonych na planie sytuacyjnym budynków Szpitala Ujazdowskiego nie może być w pierwszej serji budowy za
jęty pod budowę gmachu Min. Spr. Zagr,; można to nato
miast przewidzieć dla następnej serji.
Oś gmachu Ministerstwa Spraw Zagranicznych ma znaj
dować się na przedłużeniu osi Alei Róż i przypuszczalnie wzdłuż tej osi będzie otwierał się widok z dziedzińca M i
nisterstwa na Powiśle, Wdslę i Pragę.
Możliwe są również odstępy budynku od linji regula
cyjnej ulic w celu zaprojektowania przed gmachem gazo
nów i kwietników.
Główny dojazd do gmachu będzie od strony wschodniej i z tej właśnie strony gmachu należy zaprojektować cour d‘honncur i zapewnić samochodom możność łatwego dojaz
du i wygodnego zatrzymywania się przy oczekiwaniach.
Od zachodniej zaś ściany gmachu będzie dojście przez Park Ujazdowski i wejście do gmachu dla urzędników M i
nisterstwa.
Przy projektowaniu gmachu M, S. Z. należy mieć na uwadze i dalszą zabudowę od strony Wisły do Alei na Skarpie z uwagi na pożądany widok z gmachu na zawiśle, o którym mowa powyżej; nawiązanie się do kompozycyj
nych fragmentów Parku Ujazdowskiego uważa się również za pożądane.
Zresztą rozwiązania sytuacyjne wobec pierwszorzędnych walorów terenu mogą być od powyższych odmienne, jedna
kowoż pod względem planu sytuacyjnego wymagane jest założenie monumentalne z wyzyskaniem tak korzystnej pod względem estetycznym i krajobrazowym sytuacji.
Gmach Ministerstwa Spraw Zagraniczinych wybudowany wśród parku, w dzielnicy reprezentacyjnej miasta, w najbliż- szem sąsiedztwie Sejmu i Senatu, powinien posiadać na zewnątrz charakter wprawdzie monumentalny, lecz o linjach prostych a szlachetnych, bez zbytnich motywów zdobni
czych. Wnętrze gmachu również winna cechować prostota form przy użyciu szlachetnych materljałów na jego wypo
sażenie w miejscach, w których to użycie będzie konieczne.
W układzie pomieszczeń wewnętrznych, gmach ten dnieli się na następujące, zasadniczo różniące się pod wzglę
dem wyglądu i użytkowania, części:
1) część ściśle reprezentacyjna — sale: balowa, jadal
na, salony recepcyjne, gabinety Ministra i Podsekretarza Stanu;
2) mieszkania pp. Ministra i Podsekretarza Stanu, po
siadające znaczenie reprezentacyjne;
3) biura Gabinetu Ministra, Protokółu Dyplomatyczne
go i Departament Polityczny o charakterze, również zwią
zanym z reprezentaoją;
4) biura Departamentu Konsularnego i Administracyj
nego, traktowane jako biura zwykłych urzędów państwo
wych z uwzględnieniem znacznej frekwencji interesantów do Departamentu Konsularnego i poufności spraw, w tym Departamencie załatwianych;
5) obszerne ubikacje na archiwum, obliczone na prze
chowywanie w ciągu kilkudziesięciu lat aktów centrali M i
nisterstwa oraz aktów Urzędów Zagranicznych;
6) pomieszczenie dla urzędu pooztowo-telegraficznego i stacji telefonicznej;
7) mieszkania kilku urzędników, woźnych, dozorców, szoferów, pokoje gościnne oraz stołownia i kuchnia ze wszy- stkiemi nowoczesnemi instalacjami;
8) ubikacje gospodarcze: składy, garaże, kotłownia, warsztaty i t. d.
Całość programowej przestrzeni użytkowej należy roz
mieścić nie więcej jak w podziemiu, trzech, najwyżej czte
rech piętrach, przypuszczając, że wysokie sutereny będą słu
żyły jako pomieszczenie dla archiwum, stacji telefonów, poczt i telegrafu, sali dla przetwórni prądu, składów, kotło
wni, garażu, warsztatów i częściowo mieszkań służby.
Na wysokim parterze i pierwszem piętrze południowe
go i północnego skrzydeł mieszczą się Departamenty A d ministracyjny i Konsularny, posiadające osobne wejścia dla interesantów z miasta; na parterze zaś centralnej części gmachu są umieszczone wsitibule, szatnie, cały Wydział Prasowy i część Wydziału Historyczno-Naukowego.
Pierwsze piętro centralnej części gmachu będzie mieś
ciło sale reprezentacyjne, poczekalnie, gabinety Ministra i Podsekretarza Stanu, Dyrekciję Departamentu Polityczne
go i mieszkanie Ministra.
Wydziały Departamentu Politycznego będą się mieści
ły na drugiem i trzeciem piętrze centralnej części gmachu.
Rozlokowanie biur i gabinetów należy zaprojektować w ten sposób, aby umożliwić łatwość komunikowania się z jednej strony Dyrektorów z Ministrem i Podsekretarzem Stanu, z drugiej strony Dyrektorów z Naczelnikami Wydzia
łów, a tych ostatnich z referentami przy jcdnoczesnem do
prowadzeniu do minimum ilości połączeń korytarzowych pomiędzy oddzielnemi częściami gmachu ze względu na kon
trolę interesantów i ciszę w gmachu. Szatnie, umywalnie i ubikacje powinny być w dostatecznej ilości na każdem piętrze i muszą być odpowiednio rozmieszczone — możli
wie blisko od miejsca pracy urzędników.
Powinny być również przewidziane specjalne pomiesz
czenia na każdem piętrze dla woźnych, które zawierałyby ich szatnię, palarnię i umywalnię z ubikacją.
Rys. i. Arch. R ud o lf Świerczyński ('W arszaw a). Projekt konkursowy N r. i >3 gmachu M inisterstw a Spraw Zagranicznych w W a rsza w ie . Nagroda I.
Podane w załącznikach zestawienia cyfrowe wskazują, że powierzchnia podłogi drugiego i trzeciego piętra jest przewidywana mniejsza, niż powierzchnia podłogi podzie
mia, parteru i pierwszego piętra w założeniu, że nad sa
lami reprezentacyjnemi pomieszczenia biurowe projektowa
ne nie będą. Cały proijeikt powinien być tak ujęty, aby prze
widywał możność ewentualnej w przyszłości rozbudowy.
Korpus centralny powinie® być w zasadzie przezna
czony dla apartamentów reprezentacyjnych, umożliwiają
cych przyjęcia do 1000 osób oraz dla Gabinetu Ministra i Departamentu Politycznego z teim, że sale reprezentacyjne mogłyby być zwrócone oknami w stronę Wisły, biura zaś w stronę Alej Ujazdowskich. Departament Konsularny był
by umieszczony w skrzydle od ulicy Pięknej, Administra
cyjny — od strony przeciwnej.
Ilość zewnętrznych wejść, a także klatek schodowych powinna być minimalna. Wystarczy:
1) wejście reprezentacyjne od strony Wisły, 2) wejście urzędnicze od strony Alej Ujazdowskich, 3) wejjście dla interesantów do Departamentu Konsu
larnego,
4) wejście dla interesantów do Departamentu Admini
stracyjnego,
5) odrębne wejście do mieszkań p. Ministra i p. Pod
sekretarza Stanu,
6) dwa wejścia do klatek schodowych mieszkań urzęd
ników i służby,
7) jeden lub dwa wjazdy dla samochodów.
Biura Gabinetu Ministra powinny stanowić całość zam
kniętą w sobie, do której byłby jeden tylko dostęp.
Kolejność biur Gabinetu Ministra powinna iść w po
rządku, wskazanym w załączniku z tem, że Referat Fundu
szów Speojalnych i Wydział Osobowy powinny się znajdo
wać w bezpośredniem sąsiedztwie z Departamentem Admi
nistracyjnym, z którym mają ścisłą współpracę.
Wydział Szyfrów, wchodzący obecnie w skład Depar
tamentu Administracyjnego, powinien mieć możliwie bliską i łatwą komunikację z Gabinetem Mnistra i Dyrekcją De
partamentu Politycznego.
Wydział Osobowy i Radca Prawny są temi częściami skladowemi Gabinetu Ministra, do których wstęp powinien
być ułatwiony dla urzędnków całego Ministerstwa, Departament Polityczny narówni z Gabinetem Ministra wymaga szczególnej izolacji, wobec czego winien byłby mieć tylko jedno wejście i tylko dla tych, którzy z tytułu swego urzędowania lub rodzaju interesu mają do tego prawo.
Departament Konsularny, mający cały szereg agend 0 charakterze poufnym i tajnym, powinien mieć również zapewnione bezpieczeństwo.
Podziemie powinno być tak wysokie, aby parter zna
lazł się na znacznej wysokości, przyczem okna podziemia 1 parteru powinny być zabezpieczone w odpowiedni sposób żelazną kratą, żelaznemi żaluzjami i t. d.
Departament Administracyjny powinien być rozmiesz
czony w ten sposób, aby Dyrektor Departamentu miał z jednej strony połączenie z Gabinetem Ministra, z drugiej zaś — szybki kontakt z podległemi mu wydziałami.
Wydział Rachuby i Kancelarji Głównej muszą być do
stępne i dla publiczności i dla urzędników Ministerstwa, którzy są w częstym z niemi kontakcie.
Referat Budżetowy i Rachuba Centrali, załatwiając zna
czną ilość spraw wspólnie, powinny mieć komunikację bliską.
Kasa, a specjalnie Skarbiec, Szyfry i Kancelarja Głów
na, w których koncentruje się cała poczta tajna i wartościo
wa, powinny być specjalnie zabezpieczone i posiadać szereg szaf ogniotrwałych w murach.
Stacja telefoniczna (automatyczna) przewiduje pracę wewnątrz gmachu i połączenia nazewnątrz z miastem i po
za miasto.
Oddział pocztowy i telegraficzny powinien mieć moż
ność pewnego i bezpośredniego komunikowania się z Kan- celarją Główną i Wydziałem Szyfrów.
Powinny być przewidziane windy osobowe i dla ak
tów.
Stołownia i kuchnia mogą być umieszczone albo w podziemiu, albo w razie zmiany projektowanego rozkładu na trzeciem piętrze — dla uniknięcia zapachów kuchennych
i powinny mieć łatwą komunikację z biurami.
N is k i p a r te r . 1 : 800.
P o d z ie m ie . 1 : 800.
R y s. 2—3. A r c h . R u d o lf S w ie r c z y ń s k i ( W a r s z a w a ) . P r o je k t k o n k u r s o w y N r . i3 gm achu M , S . Z . w W a r s z a w i e . N a g ro d a I,
288
W id o k o d P a r k u U ja z d o w s k ie g o . 1 : 800.
r Sc
i i
r
ODOODODDOD
jv't^rv^^*/vWJvw^v'-
□mamoopoDODDpcD
I I $ ijj|f|4--[.':
||
L
l Li i
i
T m
1
m i ! :
□nnoDDo
i i i
□DDODOD
□
R z u t p a r te r u . 1 : 800-
e H-srg.Tłp.ri:. u iijj unu n-in rłnr iriHrgprsrircr
□ □ □ □ □ □ □
moMM
■yunntyj-aTt'ggirayB»TnrtrtnrTrrg:a..g..uyru tu1\
□ □ □ □ □ □ □
i X Q m a j i c . . D
W id o k o d s tr o n y m ia s t a . 1 : 800.
Rys. Ą— 6. Arch. Rudolf Świerczyński (W a rsza w a ). Projekt konkursowy N r. i 3 gmachu M . S. Z . w W a rsza w ie . N agroda I.
Możliwe jest również umieszczenie stołowni i kuchni nawet na czwartem piętrze, specjalnie w tym celu nad czę
ścią trzeciego piętra zbudowanem, szczególniej w razie za
stosowania płaskich dachów i urządzenia nad częścią trze
ciego piętra tarasów. Pozwoliłoby to umieścić latem stoły na tarasie.
Garaże mogą być dwa: jeden na 10 samochodów Mini
sterstwa; drugi zaś większy garaż zajazdowy dla samocho
dów pp. urzędników (około 50 standów). Nie wykluczone jest umieszczenie garaży w jednym lub dwóch osobnych bu.
dynkach, stanowiących z gmachem Ministerstwa całość kom.
pozycyjną.
289
©
§1.. !
tc
?'n
m m 3 Hi ELIPS
mm
liii
1 ' ,
!|(
O
O O I
j n q □ 0 li ctd c n i d O f i ń ń O d O . i n n n n n n n n
h u
W u
7
CZ3 |» IKTU »o K 7
A lt e r n a t y w a 3 p i ę t r a . 1 :8 0 0 .
1 .m 1 ■ 1 —
wL—■■i& Ś l s& S S L• • • • • fi.... n rra u J
rp 1 j ii
t o K 1 A lt e r n a t y w a u k ła d u b iu r i g a b in e t m in is tr a . 1 : 800.
Rys. 7— 8. A lternatyw y
Z uwagi na zasadę oszczędności pomieszczenia biurowe o charakterze niereprezentacyjnym mogłyby być umieszczo
ne w blokach o dwustronnej zabudowie korytarzy z oświe- tlami górnemi w ścianach, zaś części gmachu reprezentacyj
ne muszą mieć (korytarze oświetlone oknami od zewnątrz (jednostronna zabudowa korytarzy).
Cały gmach powinien być najtroskliwiej zabezpieczony od wilgoci, ognia, kradzieży, włamania i ataków gazowych.
W Y C I Ą G Z P R O T O K Ó Ł U K O N K U R S U
O rozstrzygnięciu sądu konkursowego pisaliśmy już w zeszycie poprzednim (Nr 7), obecnie nadmienimy jeszcze raz, że Sąd Konkursowy w osobach pp.: Juljusza Łukasze
wicza, dyrektora Dep, Konsularnego, zastępcy p. Ministra Spraw Zagranicznych, Wacława Jędrzeijewicza, dyrektora Dep. Administracyjnego, inż. Jana Tomasza Kudelskiego, nacz. Wydz. M. R. P., pp. architektów Wacława Krzyża
nowskiego, Zdzisława Mączeńskiego, Marjana Pospieszal
skiego, Jana Stefanowicza, Ałfreda Zacharjewicza, przy współpracy delegowanych z Min. Spraw Zagranicznych pp.
Karola Rościszewskiego, naczelnika Wydziału M. S. Z. i inż.
Zygmunta Kotarskiego na posiedzeniach w dniach 3—7 sier
pnia b. r. w głosowaniu tajnem przyznał jednogłośnie pierw
szą nagrodę pracy Nr. 13 (arch. Rudolf Świerczyński). Na
stępne nagrody przyznano: Il-gą nagrodę projektowi Nr. 23 (architekt Jan Kukulski), III-cią nagrodę projektowi Nr. 16 (arch. Czesław Przybylski). Do zakupu zakwalifiko
wano prace, oznaczone Nr. 21 (inż. Jerzy Gelbaird, Grzegorz Sigalin, J. R. Sigalin, Witold Woyniewicz) i Nr. 28 (arch.
Wacław Weker).
Prace powyższe Sąd ocenił, jak następuje:
Praca Nr. 13. Głębokie przemyślenie, niejako przeży-
do projektu N r. i 3.
cie toku pracy, objętej programem wydało w rezultacie projekt jasny, przejrzysty, rozumny i to w granicach wol
nego pod budową terenu. Chwiejność w oznaczeniu weljść bocznych i dróg pionowych wynagradzają rozważania ryso
wane dzielnie w tablicy alternatyw. Znać pewne niedocią
gnięcia części reprezentacyjnej w tym wyjątkowo praktycz
nym planie. Jeżeli pięknie ułożone bryły fasad zdradzają jakby nieśmiałość autora w rozwiązaniu szczegółów lego doniosłego gmachu, to dają rękojmię, że na tej kanwie znajdzie on swoją drogę własną.
Praca Nr. 23. Autor rozmieszcza dość dowolnie biura, jednak stara się o logikę toku pracy w gmachu. Pomysł urządzenia części reprezentacyjnej na dwóch poziomach jest oryginalny i interesujący, choć ryzykowny przez roz
wiązanie wnętrza oraz uroczystej klatki schodowej: nie
stety sala jadalna jako ostatnia od podwórza, w szeregu sal przyjęć niekorzystna. W planie wiele szczegółów prze
myślanych i dobrze założony, a tak potrzebny ogród, — ale mieszkanie Ministra wymaga przegrupowania. Fasady przez stopniowanie bloków poważne, a uwolnione w części głów
nej od pospolitych okien wyrażają cel budynku.
Praca Nr. 16. Do projektu uspasabia życzliwie śmiałe poszukiwanie monumentalnej osi gmachu i pomysł włącze
nia Ujazdowskiego Parku w ogrody recepcyjne. Wysiłek autora w tym kierunku zmusza go do zapominania tu i ow
dzie o celowości pomieszczeń i ich dobrym związku aż do opuszczenia kuchni dla sali bankietów i obrócenia stoisk samochodowych bramami na boczną ulicę. Jednak ekono- mja budynku nezapoznana, a fasady poprawne, choć w związku z zarysem poziomym zbyt rozczłonkowane.
Praca Nr. 21. W planach znać poszukiwanie dalszego akcentu i wysiłek w opracowaniu części recepcyjnej, godnej swego przeznaczenia. Niemniej pokusa uzyskania minimum
K1IO «V|»TH
iLCtl ffttcai *<
Ul* l łtlTIIld >
R y s . 9. Z e s ta w ie n ie k u b a tu r p r o je k tu N r . i3.
290
A lte r n a ty w a -
R y s. 10— 1 1 . A r c h . R u d o lf S w ie r c z y ń s k i ( 'W a r s z a w a ) . P r o je k t k o n k u r s o w y N r . i3 gm ach u M . S . Z . wt W a r s z a w i e . N a g r o d a I.
C o u r d ’h o n n e u r . 1 : 800.
kubatury budynku doprowadziła do zasadniczych braków.
Natomiast fasady gmachu są pełne powagi i ładu a zarazem świeżości.
Praca Nr. 28. Niema w tym plan.ie uroczystego dziedziń
ca, ale pełen przeoiągu przejazd, zagrodzony z obu stron róż
nej wielkości slupami, niema odpowiedniego stopniowania wejść; mimo dowolne wyrównanie parceli do prostokątu nie widać skutików tej umiarowości w planie umyślnie postrzę
pionym i w elewacjach uskokami świadomie ożywionym;
braku dobrych związków wewnętrznych nie zastąpił autor rozstrzyganiem elementów schematu i konstrukcji. A jed
nak uderza w projekcie świeżość, śmiałość zamiarów i nie
ipozbawione siły dążenia do wyrażenia swej idei choćby 'tym razem bez dostatecznego rezultatu.
Praca Nr. 27. Założenie ogólne szerokie, plan przej
rzysty, jednak rozwlekły d w opracowaniu szczegółów nie- dociągnięty. Część reprezentacyjna, choć ma braki, jest do
brze zgrupowana, ale naogól panuje w planie nieporozu
mienie co do środków uzyskania monumentalności, którą tu wyrażono głównie w skali korytarzy i galerji, nieraz bez 'troski o konstrukcję gmachu na ich skrzyżowaniu. Fa- cady, zwłaszcza perspektywiczny ich widok, interesują, jed
nak przewaga ubocznych motywów i niekonsekwencja osi utrudnia w końcu pochwałę.
O P I S P R O J E K T U Nr . i 3
A . S y t u a c j a .
1. K ie r u n e k o s i k o m p o z y c ji g m a c h u w y p a d a p r o s to p a d le d o n a jb ljż s z e j d r o g i z c e n tr u m m ia s ta ( p r z e z p la c T r z e c h K r z y ż y ) . Z a g a d n ie n ie to p r o p o n u je s ię r o z w ią z a ć p rz e z :
a) w y s u n ię c ie p r z e d lin ię r e g u la c y jn ą k o lu m n a d b lo k ó w c z o ło w y c h b) lu b p r z e z z a ła m a n ie ty c h ż e p r o s t o p a d le d o osi k o m p o z y c ji.
O b y d w a z a ło ż e n ia a k c e p t u ją g m a c h w z d łu ż a r te r ji k o m u n ik a c y jn e j, w y m a g a ją je d n a k r e a liz a c ji p r o je k tu w d w u c h s e rja c h .
2 . P a w ilo n y m ie s z k a ln e p p . M in is t r a i V ic e - M in is tr a o d s u n ię to o d u lic o k a la ją c y c h w g lą b o g r o d ó w , k t ó r e p r o p o n u je się p o w ię k s z y ć p r z y n a jm n ie j d o 3750 i 3000 m 3 k o sz te m a r te r y j s p a c e r o w y c h
3. A r te r ję k o m u n ik a c y jn ą p r z y p a r k u p r o je k tu je się ty lk o o je d n y m c h o d n ik u . z a jm u ją c d r u g i n a p r z e d o g r ó d , iz o lu ją c y g m a c h o d z b y tn ie g o k o n ta k t u z u lic ą .
4. O d u lic y G ó r n o ś lą s k ie j p r o je k tu je się w id o k n a g m a c h M . S . Z . p o p r z e z k o lu m n a d y s ą s ie d n ie g o b lo k u .
B . K o m u n i k a c j a z z e w n ą t r z .
1. P p . M in is t e r i V ic e - M in iste r p r z e z o g r o d y , e w e n tu a ln ie b r a m y z o b u u lic p r z y le g ły c h .
2. P p . u r z ę d n ic y o d p r z y s t a n k ó w tr a m w a jo w y c h z A le i p r z e z p a r k , lu b s a m o c h o d a m i z u lic y p r z y p a r k u .
3. In te r e s a n c i:
a ) w s z y s c y p r z e z g łó w n e w e jś c ie z d z ie d z iń c a h o n o r o w e g o ( u ła t w io n a k o n tr o la i o b s łu g a s z a tn i), lu b
b ) d o G . M . i D e p . P . z d z ie d z iń c a , d o D c p . K* i D e p . A . z p o d k o lu m n a d p r z y g łó w n e j a r te r ji k o m u n ik a c y jn e j,
4. R z e m ie ś ln ic y , z a tr u d n ie n i w g m a c h u , z b r a m y le w e j; z te jż e e k s p e d y c ja p o c z ty .
C . K o m u n i k a c j a w e w n ą t r z b u d y n k u .
1. P . M in is t e r b e z p o ś r e d n io z m ie s z k a n ia d o s w e g o g a b in e tu p r a c y 2- P . V ic e - M in iste r z m ie s z k a n ia n a k o r y ta r z I I p ię tr a
3. P p . u r z ę d n ic y z u lic y lu b g a ra ż u p r z e z p io n y k o m u n ik a c y jn e n a k o r y ta r z e k a ż d e g o p ię tr a , p r z y c z e m
a) s z a tn ia n a k a ż d e m p ię tr z e (b lis k o m ie js c a p r a c y ), lu b b) c e n t r a ln a n a n iz k im p a r te r z e b lo k u p r z y p a r k u U ja z d o w s k im 4. In te r e s a n c i d o G . M . i D e p . P . g łó w n ą k la t k ę s c h o d o w ą , d o D e p . A
i D c p . K d w ie m a s v m e tr y c z n e m i';k la tk a m i s c h o d o w e m i n a p r z e c iw ko- k o r y ta r z a n a I p ię tr o , p r z y c z e m r o z d z ia ł in te r e s a n tó w b y łb y ju ż na d z ie d z iń c u .
D la u ła t w ie n ia k o n tr o li n a d k u lu a r a m i i p io n a m i k o m u n ik a c y jn e m i p r o je k tu je się n a k a ż d e m p ię tr z e p o 3 lo że d la d y ż u r n y c h w o ź n y c h , k t ó r y c h z a d a n ie m o p r ó c z o b s łu g i b iu r i in fo r m o w a n ia in te r e s a n tó w , b y ło b y b a c z e n ie n a d r u c h e m p u b lic z n o ś c i.
W lo ż a c h ty c h p r o je k tu je się lo k a ln e stu cje s y g n a liz a c ji o p ty c z n e j, p o c z ty p n e u m a ty c z n e j i d ź w ig ó w d o a k tó w . K o m u n ik a c ję d y s k r e tn ą m o ż n a b y u r z ą d z ić p r z e z d r z w i z g a b in e tu w p r o s t n a s c h o d y , n ie u ż y w a n e p r z e z in te r e s a n tó w (fu n d u s z s p e c ja ln y ).
D . B i u ”r ’a .
1. B iu r a w y p o s a ż o n e w e w n ę tr z n e m i k o r y ta r z a m i m ię d z y w y d z ia ło w e m i 2 . P r z y g a b in e ta c h w y ż s z y c h u r z ę d n ik ó w z a p r o je k t o w a n o la v a b o i t. p . 3 . K u lu a r y p r o p o n u je s ię w y ło ż y ć d y w a n a m i lu b g u m ą ( d la tłu m ie n ia
h a ła s ó w ) .
4 . D l a te g o ż c e lu p r o je k tu je s ię z k o r y ta r z y d o g a b in e t ó w ^ d r z w i d u b e l
to w e , z łą c z o n e a u t o m a t a m i.
E . S t o ł o w n i a i b i b l j o t e k a
n a p a r te r z e lu b n a I I I p ię tr z e z m o ż n o ś c ią w y z y s k a n ia d a c h ó w n a ta r a s y .
F . M i e s z k a n i a .
1. P p . M in is tr a : n a I p . h a ll, s z a tn ia , b ib ljo t e k a , p a la r n ia , ja d a ln ia i t. d .;
n a I I p . p o k ó j d o ś n ia d a ń , b u d u a r i s y p ia ln ie . W y s o k i n is k i p a r te r p o k o je i a p a r ta m e n ty g o śc i.
2. P o d o b n ie , le c z s k r o m n ie j, m ie s z k a n ie p . V ic e - M in istr a .
3. M ie s z k a n ia c z te re c h d o z o r c ó w i d w ó c h p o r t je r ó w p r z y w ja z d a c h i b r a m a c h .
G . I n s t a l a c j e .
1. P r z e w ie tr z a n ie . P o w ie tr z e c z e r p a n e w p o z io m ie o g r o d u p . V ice - M in i- stra p o p r z e jś c iu p r z e z f iltr y , k a lo r y fe r , o z o n iz a to r i n a w ilg a t n ia c z tło c z y się n a k a ż d e p ię tr o k a n a łe m p io n o w y m : z te g o k a n a łu r o z c h o d z ą s ię w s tr o p ie k o r y ta r z y r u r y d o k a ż d e g o (z w y ją t k ie m W . C - ) p o m ie s z c z e n ia . W y c ią g zu ży te g o p o w ie t r z a w e n ty la t o r a m i.
2. O g r z e w a n ie c e n tr a ln e w o d n e o w z m o c n io n y m o b ie g u ze s ta c ją te r m o m e tr ó w o d le g ło ś c io w y c h i c e n t r a ln ą r e g u la c ją z k o t ło w n i.
3. Z im n a i g o r ą c a w o d a w u m y w a ln ia c h , n a tr y s k a c h i t, p . 4. G a z w k u c h n ia c h i w a n n a c h
5. O d k u r z a n ie c e n tr a ln e z a p a r a te m d o s p a la n ia p r z y k o t ło w n i.
6. O ś w ie t le n ie e le k tr y c z n e ; te n że p r ą d d o d ź w ig ó w , p a t e r n o s t r ó w w e n ty la to r ó w i m a s z y n b iu r o w y c h .
7 . K a n a liz a c ja te r e n u o r a z b u d y n k u .
8 . P o c z ta p n e u m a t y c z n a sy s te m u z w r o tn ic p ó ł- a u to m a ty c z n y c h z p r z e w o d a m i o s p ła s z c z o n y m p r z e k r o ju d la m o ż n o ś c i p r z e s y ła n ia a k tó w 9. T e le fo n y z c e n t r a lą a u t o m a t ó w d la u ż y tk u w e w n ę tr z n e g o i z m ia s te m ,
o r a z z c e n t r a lą r ę c z n ą d la p o łą c z e ń z m ia s ta .
10. S y g n a liz a c ja o p ty c z n a d la w z y w a n ia w o ź n y c h , t a k a ż n a d d r z w ia m i w e jś c io w e m i d o g a b in e t ó w i sal k o n fe r e n c y jn y c h .
11- E le k t r y c z n a b lo k a d a d r z w i w e jś c io w y c h d o g a b in e tó w ’ p r a c y , r e g u lo w a n a z b iu r k a .
12. N u m e r a to r y , s y g n a liz u ją c e w k o r y ta r z a c h i c e n tr a la c h lo k a ln y c h w z y w a n ie p r a c o w n ik ó w , k tó r z y c h w ilo w o o p u ś c ili sw e s ta łe m ie js c e p r a c y P o d o b n e n u m e r a to r y w lo ż a c h w o ź n y c h i p o r t je r n i, s y g n a liz u ją c e n ie o b e c n o ś ć w g m a c h u w a ż n ie js z y c h u r z ę d n ik ó w .
13. E le k tr y c z n e c z a s o m ie r z e w k o r y t a r z a c h o r a z w a ż n ie js z y c h g a b in e ta c h . 14- P io r u n o c h r o n y .
H . O c h r o n a p r z e c i w g a z o w a .
1. K o n s tr u k c ja c a łk o w ic ie o g n io tr w a ła (ż e la z o b e t o n ) .
2- O s trze g a c ze p r z e c iw p o ż a r o w e r ę c z n e w k o r y t a r z a c h i a u to m a ty c z n e w a r c h iw a c h i t. p .; o b y d w a sy ste m y a la r m u ją w p o r tje r n i.
3. G a ś n ic e . 4 . P io r u n o c h r o n y .
I. O c h r o n a p r z e c i w w ł a m a n i u .
1. E le k t r y c z n a b lo k a d a d r z w i w e jś c io w y c h i o k ie n n is k ie g o i w y s o k ie g o p a r te r u z o s tr z e g a c z a m i, a la r m u ją c e m i a u to m a ty c z n ie w p o r tje r n i.
2. A p a r a t y k o n tr o li s tr ó ż ó w , r e je s tr u ją c e g r a fic z n ie d ro g ę i czas p a tr o li d o z o r c ó w n o c n y c h , o ra z a la r m u ją c e o p ty c z n ie i a k u s ty c z n ie , o ile w p r z e p is a n y m c z a s ie n ie n a s t ą p iło n a k r ę c e n ie a p a r a tu ( n a p a d n a d o z o r c ę ). Z te g o ż a p a r a t u m o ż n o ś ć r o z m ó w ie n ia s ię z p o r t je r n ią p r z e z w łą c z e n ie k ie s z o n k o w e g o a p a r a tu t e le fo n ic z n e g o d o a p a r a tu k o n tr o ln e g o .
K . M a t e r j a ł y b u d o w l a n e d o w y p o s a ż e n ia g m a c h u . 1. N a elewra c ję lic o w a n ą c a łk o w ic ie — K a m ie ń ,.J a r e m c z e " , „ R e jo w i e c " ,
lu b a n d e z y t.
2. M a r m u r y k ie le c k ie n a p o s a d z k i w e s t ib u li, k la t e k s c h o d o w y c h , p a r a p e ty , o d r z w ia i t. p.
3. D o lo m it g ó r n o ś lą s k i p o le r o w a n y n a ś c ia n y p r z e d s io n k ó w i w e s t ib u li.
4 . A la b a s t e r w s c h o d n io m a ło p o ls k i n a ś c ia n y s a lo n ó w .
5. B r z u s t, je s io n , b r z o z a , g ru s za, cis i d ą b n a b o a z e r je , d r z w i i s u fity w s a lo n a c h i w a ż n ie js z y c h g a b in e ta c h .
6. M a te r ja w y t w ó r n i p a ń s tw o w e j , , Ł a d “ n a ś c ia n y p o k o i p r z y ję ć i s a lo n ó w 7. W y p r a w a b lic h o w a n a w k u lu a r a c h r e p r e z e n ta c y jn y c h G- M . i D e p . P . 8- W in n y c h p o m ie s z c z e n ia c h w y p r a w a w a p ie n n a , m a lo w a n a k a z e in ą
i k le jo w o .
R u d o l f Ś w i e r c z y ń s k i .
R o z b u d o w a .
Rys. 12— 13. Serje budow y według projektu N r. i 3.
I se rja b u d o w y .
292
W id o k o d P a r k u U ja z d o w s k ie g o .
W id o k z lo tu p t a k a .
R y s . 14— 16. A r c h . Jan K u k u ls k i ( W a r s z a w a ) . P r o je k t k o n k u r s o w y N r . 2.3 gm ach u M . S. Z . w W a r s z a w i e . N a g r o d a II.
293
P a r t e r . 1 : 1000.
BKP. PO&.ITYC1 MY
r r r m r r r 7 I T T r T r i ' ]
f e j lć a 'łt»
' L- _s “ ^ ^ &
. m u l i i S k H s l r n u u
— ---
I I p ię tr o . 1 : 1000.
Rys. 16— 17. Arch. Jan K ukulski (W a rsza w a ). Projekt konkursowy N r, 20 gmachu M . S. Z.
w W a rsza w ie . N agroda II.
O d s tr o n y w s c h o d n ie j g m a c h p o s ia d a C o u r d ’h o n n e u r , o d z a c h o d n ie j n a jw y ż s z y b lo k .b iu r o w y , o d p o łu d n ia — o g r ó d r e p r e z e n ta c y jn y , o d p ó łn o c y —- h a le z a ja z d o w e i g a r a ż M in iste rs tw a- R u c h u r z ę d n ik ó w s k ie r o w a n y je st p r z e z s z a tn ie , u m ie s z c z o n e w p o d z ie m iu ( k a ż d y D e p a r ta m e n t p o s ia d a o s o b n ą s z a tn ię ), s tą d s c h o d a m i i w in d a m i d o s t a ją s ię n a o d p o w ie d n ie k o n d y g n a c je . W e jś c ia d ła p u b lic z n o ś c i p r o w a d z ą o d d z ie ln ie d o k a ż d e g o D e p a r t a m e n t u . D o g a b in e tu M in is t r a i d la g o ś c i b a lo w y c h w e jś c ie z d z ie d z iń c a r e p r e z e n ta c y jn e g o . K a ż d y d e p a r t a m e n t je st z a m k n ię t ą c a ło ś c ią w s o b ie . W s z y s c y d y r e k to r z y D e p a r ta m e n tó w ' m ie s z c z ą s ię n a 1-em p ię tr z e . A p a r t a m e n t y re p r e z e n ta c y jn o - b a lo w e m ie s z c z ą s ię n a p ię tr a c h 1 i 2. N a p ie r w s z e m p ię tr z e s a lo n y łą c z ą się z m ie s z k a n ie m M in is t r a i p o s ia d a ją p r z e jś c ie d o o g r o d u z a p o m o c ą d u ż e j k la t k i s c h o d o w e j (w s ą s ie d z tw ie m ie ś c i s ię s a la a k to w a ). S a la
b a lo w a je s t n a 2 p ię tr z e . S to lo w n ie i k u c h n ia z n a jd u ją s ię n a n a jw y ż s z e m p ię tr z e .
294
Rys. 18— 20. Arch. Czesław Przybylski (W arszaw a). Projekt konkursowy N r. 16 gmachu M . S. Z . N agroda III.
M o s t, p r z e r z u c o n y d o p a r k u U ja z d o w s k ie g o , p o z w a la n a u r z ą d z e n ie G a r d e n P a r ty w g o d z in a c h w ie c z o r o w y c h . H a ll r e p r e z e n ta c y jn y k o n c e n tr u je d o o k o ła s ie b ie w s z y s tk ie p o m ie s z c z e n ia r e p r e z e n ta c y jn e . W cza s ie p r z y ję ć o f ic ja ln y c h d a je d o b r e w a r u n k i d e f i
lo w a n ia z a p r o s z o n y c h i ic h o g lą d a n ia . K o s z t 1 m 3 h a llu w o b e c 18 m w y s o k o ś c i w y n ie s ie 20 z ł., c z y li k u b a t u r ę h a llu d la o k r e ś le n ia k o s z tó w b u d y n k u n a le ż y lic z y ć w t l l je g o fa k ty c z n e j o b ję to ś c i. W p r o je k c ie p o ło ż o n o n a c is k n a p r z e jr z y s to ś ć r u c h u w e w n ą tr z b u d y n k u . In te r e s a n c i d o p . M in is t r a i p . V ic e - M in istr a i z a p r o s z e n i g o śc ie i d ą s c h o d a m i r e p r e z e n ta c y jn e m i w p r o s t z h a llu ; in t e r e s a n c i d o G a b in e t u M in is t r a i d o D e p a r ta m e n tu P o lity c z n e g o id ą z h a llu s c h o d a m i tr ó jb ie g o w e m i d o p o c z e k a ln i n a k a ż d e m p ię tr z e ;
d la u r z ę d n ik ó w u k ła d k u r y t a r z o w y .
K u b a t u r a b u d y n k u : g a r a ż e - 2 8 3 2 m 3, b o k i — 25728 m 3, f r o n t — 68705 m 3, h a ll— 9216 m 3.
Ip ię t r o .
P a r te r . 1 :J1000.
R y s , 2 1 — 22. A r c h . _ C z e s ła w P r z y b y ls k i ( W a r s z a w Ta). P r o je k t k o n k u r s o w y N r . 16 gm ach u M . S . Z . w W a r s z a w i e . N a g r o d a III.
W id o k o d p a r k u U ja z d o w s k ie g o .
R z u t_ p a r te r u . 1 :1 0 0 0 .
R y s . 23— 2Ą. A rc h ,: J e rzy G e lb a r d , G r z e g o r z S ig a lin , J. R . S ig a lin i "W ito ld W o y n ie w i c z ( W a r s z a w a ) . P r o je k t k o n k u r s o w y N r . 21 gm ach u M . S . Z . w " W a r s z a w ie . Z a k u p .
SSoDOODDPI
□ □ □ n n n m f f l g l l
P o d ja z d g łó w n y .
Arch.: Jerzy Gelbard, Grzegorz Projekt konkursowy N r. 21 ;
298
r M l
i fwsss' jn PŁy .
-
—
'Wttiż };.i ___,i_.—
- -fT
4
8 1
•r,■ I;
i; b;
■
•i
■1;
| fe
■ ! :it;
t • VI
'■r. r-v
«?
n —
■l
! :
f’r !hf-
«£s —'v
f
7‘
N is k i p a r te r , i 1000.
Rys. 27— 28. Arch. W a c ła w W e k e r (W a rsza w a ). Projekt konkursowy N r. 28 gmachu M . S. Z . w W arszaw ie . Zakup.
I piętro. 1 : 1000.
Rys.
293o. Arch. W acław Weker (Warszawa). Projekt konkursowy Nr.
28gmachu M. S. Z. w Warszawie. Zakup.
300
Parter. 1: 1000.
Rys. 3 i—32. Projekt konkursowy Nr,
2 7gmachu M. S, Z. w Warszawie.
I piętro. 1 : 1000.
