POCZET WŁADCÓW POLSKI
KRÓLOWIE ELEKCYJNI
HENRYK WALEZJUSZ (1573 – 1574)
Pierwszy król elekcyjny z dynastii
Walezjuszy, brat króla Francji Karola IX, król Polski od 1573 roku.
Uciekł z Polski w 1574 roku by objąć
tron francuski jako Henryk III.
STEFAN BATORY (1576 – 1586)
Książę Siedmiogrodu, król
Polski od 1576 roku.
STEFAN BATORY (1576 – 1586)
Ożenił się z królową Anną Jagiellonką.
W 1577 roku spacyfikował zbuntowany Gdańsk za cenę rezygnacji ze statutów Karnkowskiego.
W latach 1578 – 1582 prowadził wojnę z Moskwą o Inflanty. Wyprawy połocka, wielkołucka i pskowska doprowadziły do rozejmu w Jamie Zapolskim (1582).
Utworzył piechotę wybraniecką.
Ustalił podział jazdy na ciężkozbrojną husarię, chorągwie kozackie i jazdę lekką.
W 1579 roku założył Akademię Wileńską.
ZYGMUNT III WAZA (1587 – 1632)
Syn króla Szwecji Jana III
Wazy i Katarzyny Jagiellonki.
ZYGMUNT III WAZA (1587 – 1632)
Połączył Rzeczypospolitą i Szwecję unią personalną.
W latach 1606 – 1609 rokosz sandomierski (Mikołaja Zebrzydowskiego). Początek oligarchii magnackiej.
1600 rok - inkorporacja Estonii, która doprowadziła do wybuchu wojen ze Szwecją.
Za jego panowania magnateria wmieszała się w wewnętrzne sprawy Rosji tzw. dymitriady.
Wojna z Rosją w latach 1609 – 1619. Polska odniosła zwycięstwo pod Kłuszynem, nastąpiło zajęcie Kremla, zdobycie Smoleńska.
Wojna z Turcją w latach 1620 – 1621. Zakończona pokojem chocimskim.
Zwolennik kontrreformacji. W 1596 r. zawarto unię brzeską – część biskupów prawosławnych uznała zwierzchność papieża zachowując obrządek prawosławny – unici.
WŁADYSŁAW IV WAZA (1632 – 1648)
Syn Zygmunta III, wybrany
polskim królem w 1632 roku.
W latach 1632 – 1634 Rosjanie wszczęli wojnę o Smoleńsk, którą zakończył pokój w
Polanowie.
1635 – zawarł rozejm ze
Szwecją w Sztumskiej Wsi.
Inflanty w rękach szwedzkich.
Zmarł, gdy szykował się do
wojny z Turcją.
JAN KAZIMIERZ WAZA (1648 – 1668)
Młodszy brat Władysława IV.
Jego panowanie jest okresem
ciągłych wojen.
JAN KAZIMIERZ WAZA (1648 – 1668)
W latach 1648 – 1654 powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego. W 1654 roku ugoda w Perejasławiu. Kozacy uznają zwierzchność cara rosyjskiego.
W latach 1654 – 1667 wojna z Rosją. Na mocy rozejmu w Andruszowie (1667) Rzeczpospolita traci Ukrainę na wschód od Dniepru wraz z Kijowem oraz ziemię smoleńską, czernihowską i siewierską.
W latach 1655 – 1660 potop szwedzki. Pokój w Oliwie. Król rezygnuje z tronu szwedzkiego.
Potwierdzono przekazanie Inflant Szwecji.
W 1657 roku traktaty welawsko – bydgoskie. Prusy uzyskują suwerenność.
W 1652 roku po raz pierwszy zerwano sejm dzięki liberum veto.
Abdykował w 1668 roku.
RZECZPOSPOLITA OBOJGA
NARODÓW W
OKRESIE POTOPU
SZWEDZKIEGO
„OBRONA JASNEJ GÓRY”
NA OBRAZIE JANUAREGO SUCHODOLSKIEGO
MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI
(1669 – 1673)
Syn księcia Jeremiego Wiśniowieckiego.
Za jego panowania w
Rzeczypospolitej ścierały się dwa stronnictwa – prohabsburskie i profrancuskie.
W 1672 roku – najazd turecki
zakończył się zdobyciem Kamieńca Podolskiego przez Turków i
podpisaniem hańbiącego układu w
Buczaczu. Rzeczpospolita traci Podole i Kamieniec Podolski, musi płacić haracz Turcji.
JAN III SOBIESKI (1674 – 1696)
Wielki wódz polski epoki XVII wieku.
Brał udział w walkach ze
Szwedami, Rosją, kozakami,
tatarami, Turkami. Od 1667 roku
hetman wielki koronny.
JAN III SOBIESKI (1674 – 1696)
Pokonał Turków w drugiej bitwie pod Chocimiem w 1673 roku.
Zwycięstwo to wyniosło go na tron.
Król od 1674 roku.
Pod naciskiem magnatów zawarł przymierze zaczepno – odporne z Habsburgami przeciwko Turcji.
W 1683 roku – odsiecz Wiednia.
W 1686 roku zawarł pokój wieczysty z Rosją w Moskwie.
„JAN SOBIESKI POD WIEDNIEM”
OBRAZ JANA MATEJKI
AUGUST II MOCNY (1697 – 1706),
(1709 –1733)
Elektor saski z dynastii Wettinów
AUGUST II MOCNY (1697 – 1706),
(1709 –1733)
Wplątał Rzeczpospolitą w wojnę północną 1700 – 1721.
Abdykował w 1706 roku i uznał prawa Stanisława Leszczyńskiego do tronu.
Powrócił do Rzeczypospolitej w 1709 roku, gdy car Piotr I pokonał króla Szwecji Karola XII.
Spór szlachty z królem – konfederacja tarnogrodzka (1715). Zakończył się mediacją Piotra I i sejmem niemym (1717).
Sejm niemy zatwierdzał umowę miedzy konfederatami a Augustem II, ograniczył wpływy króla. Pierwsza ingerencja rosyjska w sprawy polskie.
RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW W
XVIII WIEKU
STANISŁAW LESZCZYŃSKI (1704 – 1709),
1733 – 1736)
Otrzymał tron polski,
w trakcie wojny północnej,
przy poparciu Szwecji.
STANISŁAW LESZCZYŃSKI (1704 – 1709),
1733 – 1736)
W 1705 roku zawarł przymierze z królem szwedzkim zezwalające Karolowi XII na utrzymywanie wojska w Polsce oraz na werbunek żołnierzy, co doprowadziło do wybuchu wojny domowej.
Opuścił kraj po powrocie Augusta II w 1709 roku.
Jego córka została żoną króla Francji Ludwika XV.
Wybrany na króla ponownie w 1733 roku.
Na skutek interwencji wojsk Rosyjskich i opozycji magnackiej abdykował w 1736 roku.
AUGUST III SAS (1736 – 1763)
Syn Augusta II
z dynastii Wettinów
AUGUST III SAS (1736 – 1763)
zasiadł na tronie przy zbrojnej pomocy Austrii i Rosji – po rozbiciu wojsk konfederacji dzikowskiej w 1735 roku.
Uznany za króla w 1736 roku.
Oparł swoje panowanie na trwałym sojuszu z Rosją i na
„Familii” – obozie Czartoryskich.
STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)
Kandydat „Familii” do tronu polskiego.
STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)
Wielki reformator i mecenas sztuki.
W 1765 roku powołał Szkołę Rycerską.
Reformy sejmu konwokacyjnego i króla zaniepokoiły Rosję, która wywołała sprawę przywrócenia pełnych praw innowiercom.
Na sejmie 1767-1768 uchwalono tzw. prawa kardynalne, których gwarantem została Rosja.
W latach 1768 – 1772 miała miejsce konfederacja barska zawiązana przeciwko innowiercom, reformom, królowi i Rosji.
STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764 – 1795)
W 1772 roku – I rozbiór Polski.
W latach 1788-1792 – obrady Sejmu Wielkiego.
3 maja1791 roku – uchwalenie konstytucji 3 Maja.
W 1792 roku – konfederacja targowicka.
W 1793 roku – II rozbiór Polski.
W 1794 roku – powstanie kościuszkowskie.
W 1795 roku – III rozbiór Polski i abdykacja Stanisława Augusta.
"BITWA POD RACŁAWICAMI„
OBRAZ
NAMALOWANY PRZEZ ZESPÓŁ MALARZY POD
KIERUNKIEM JANA STYKI I WOJCIECHA KOSSAKA
„KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791 ROKU”
OBRAZ JANA MATEJKI
Bibliografia:
• Materiały zamieszczone w Internecie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą.
• Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki.
• Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego.
• Podręczniki szkolne wydawnictwa WSiP z przedmiotu historia.
• Obrazy Jana Matejki „Jan Sobieski pod Wiedniem” i „Konstytucja 3 Maja 1791 roku” .
• „Obrona Jasnej Góry” obraz Januarego Suchodolskiego.
• "Bitwa pod Racławicami„ obraz namalowany przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.
