k siężyca Ś ro d a L id ji
C zw artek D om inika w . P iątek M . B . Ś n ieżnej
D ziś w sch ó d sło ń ca o godz. 4’ 0 zach 19 26 Ju tro , „ .• 4’ 1 „ 19-25 D ziś .. k sięży ca „ 7*54 22-27
Ogłoszenia ______
«*r. 34am. w wiadomoiciach potocaayck 30 >• piwj’*
»«j »tr. 50 gt. Rabatu udziela aie przy cztateni ofja- azaniu. .Oto. Wąbrzeski" wychodzi trzy razy typodn.
i fo w poniedziałek, łrod, i piątek. Skrzynkę POC«»- wa 23. Redakcja i admini.tracja ul. Mickiewicza fi Telefon 00. Konto czekowe P- K- O- Pozna* 2W,Z5^^
•trey-
Przed piata :
unikacH, ettzymający aie me prawa kądai po/.i.rt»i- aewych dostarcz** fasety, lab zwrotu eeey «bcaa- Za dział ostoezen. redakcj aia edp !»«*.
Nr. 89
Pomorze—podstaaoiDEin ^galnisnlsni istnienia PoIsM.
Z o k azji p rzy jazd u P rezy d en t* R zp litej n a P om orze.
R ó żn em i d ro g am i i b ezdro żam i ch ad zała i b łąd ziła p ań stw o w a m yśl polska. D o p ó k i g łó w n ą u w agę sk u p iała n a ścianie zach o d n iej, d ążąc u- porczyw ie k u m orzu, d o p ó ty w p o tęg ę ro sła P o l
ska, a ch y lić zaczęła się do u p ad k u z ch w ilą, g d y jęła ro zp raszać siły sw e ży w o tn e w śró d b ezd ro ża i p u stk i stepów u k raiń sk ich .
N au czy cielk ą życia jest h isto rja, lecz n au ki jej i p rzestro g i zbyt często n iestety , grochem są rzucanym o ścianę. U tratą niepodległości, n a
zb y t d łu g ą i ciężk ą n iew o lą zap łaciliśm y za Z ig n o ro w anie tej n au k i. A jed n ak k ied y za
b ły sło nam znow u sło ń ce w olności, n ie p o słu chaliśm y historji. W o ln a P o lsk a w p ierw szy ch latach sw ego istn ien ia znow u zap atrzy ła się na w schód, n ied o cen iając p o czątk o w o zn aczen ia n aszy ch ziem zach o dn ich , n ia ch cąc w id zieć jed y n eg o , lecz n ap raw d ę g ro źn eg o n ieb ezp ie
czeń stw a, k tó re czy h a u zach o d n ich ru b ieży . L ecz m im o w szystko zw yciężać zaczy n a zd ro w y in sty n k t n aro d u , czego w idocznym sy m p to m em są te w y siłk i, jak ie rząd k ład zie w b u dow ę p o rtu w G dyni, rozbudow ę, n aszej flo
ty h an d lo w ej, jak rów nież i fakt, że k ażd y P re
zy d en t R zeczy p o sp o litej zaczy n a sw oje o b ja
zd y p ań stw o w e od P om orza, k tó re już po raz czw arty gości u sieb ie G ło w ę n aszeg o państw a.
K ażdorazow y p o b y t P rezy d en ta R zeczy p o sp o ' litej n a P o m o rzu p o siad a rów nież i g łęb sze zna"
czenie. M an ifestu je bow iem w sposób d eb it n y u w ag ę, k tó rą n ajw y ższe czy n n ik i w p ań stw ie p rzyw iązu ją do tej sercu k ażd ego P ola*
k a d ro g iej ziem i.
Ż eb y u p rzy to m n ić so b ie isto tę tej m anifestacji, n ależy o d p o w ied zieć na p y tan ie, CO rep rezen tu je P om orze w p o lity czny ch zag ad n ien iach P o l
sk i. O d p o w ied ź jest łatw a i n asu w a ją p ro sty rzut oka na m apę. P o m o rze p rzed staw ia d la P o lsk i jej dostęp do m orza. P rzez P o m o rze p ro w ad zi d ro g a p o tęg i p o lsk iej w św iat. W tych kilku sło w ach kryje się cały p ro b lem p o li
tyczny, k tó ry w ycisnąć p o w in ien n a k ieru n k u p o lityki p o lsk iej d ecy d u jące p iętn o .
A zarazem kryje się w iek o w a h isto rja b łę
dów polityki P o lsk i historycznej, p o leg ający ch na zap o zn an iu w ażn o ści P o m o rza d la P o lsk i.
A ni K o n rad M azow iecki, ani W ład y sław Jag iełło i Z y g m u n t S tary nie zrozum ieli d o stateczn ie d o
niosłości 7 n aczen ia P o m o rza dla P olski. Ó w czesna p o lity k a zw rócona b y ła w in n ą stro n ę, a w o jsk * n asze zd o b y w ały lau ry zw y cięstw a n a w sch o
dzie, w erto w ały step y P odola, W o ły n ia i U*- k rain y , n ie w y p ełn iając n ajw ażn iejszeg o za
d an ia — o b ro n y w y b rzeży B ałty ku i n ie m a
jąc św iadom ości, że ży w o tn o ść i siła P o lsk i, jak i m ożność d alsźeg o jej ro zw o ju leży w zdobyciu sobie d ro g i do m orza.
A p rzecież historja innych n aro d ó w , d la k tó’
ry ch m orze było od w ieków czy n n ik iem gospo"
darczym , czynnikiem rozw oju i żyw otności p ań- stw a — uczyła nas zaw sze, że n aro d y te C Z er p ały z m o rza w zn aczn ej m ierze sw e siły p ań stw o w e, że zd o b y w ały one n ieb y w ałą po tęg ę g o sp o darczą, a w k o ń cu p o d b ijały n iety l
ko k raje sąsied n ie, lecz i p ro w in cje zam orskie.
W historji m ieliśm y p rzecież p rzy k ład y , jak sza
len ie szybko rozw ijały się p ań stw a lub rep u b lik i n ad m o rsk ie i do jak iej doszły o n e siły i p o tęg i politycznej. C o znaczy d o stęp do m orza, d o w o
dzi choćby h isto rja R osji, k tó ra w iekow e to czy ła w alki o d o stęp do B ałtyku. P io tr W ielk i trafn ie n azw ał to „w y rąb an iem o k n a do E uropy".
Wąbrzeźno, czwartek 4 sierpnia 1927 r.
H isto rja n asza p o u cza dzisiaj, że P o lsk a n i
g d y sobie z teg o n ie zd aw ała sp raw y . B ył co p raw d a słaby, b ard zo słab y in sty n k t, który już w zaran iu w ieków ciąg n ął C hrobrego, K rzyw o-
Prezydent Bzplitej w Toruniu.
N ajjaśniejsza R zeczp o sp o lita P o lsk a i Jej P re
zy d en t n iech ży ją!“
W o d p o w ied zi p. P rezy d ent R zeczy p o sp o litej T o ru ń . W czo raj o godz. 8 w iecz, zajech ał
na p lac 18 go stycznia p rzy d źw ięk ach hym nu n aro d o w eg o sam ochód, w iozący p. P rezy d en ta z M ałżonką. B aterja arty lerji w tym m om encie o d d ała 21 strzałó w .
P o o d eb ran iu rap o rtu od dow ódcy k o m p an ji h o n o row ej i p rzejściu p rzed jej frontem w tow a rzystw ie p. w ojew ody p o m o rsk ieg o M ło d zian o w skiego, dow ódcy O . K . gen. B erbeckiego, g en e
rała S k iersk ieg o oraz św ity, p o w itał p. P rezy d en
ta przy b ram ie triu m faln ej p rezy d en t m iasta B olt, k tó ry w ygłosił przem ów ienie, zak o ń czając je okrzykiem n a cześć R zeczy p o sp o litej i Jej P re
zy d en ta. , ,
O k rzy k ten tłu m n ie zeb ran a p u b liczn o ść trzy
k ro tn ie z en tu zjazm em p o w tó rzy ła. N astępn ie p rezy d en t B olt w ręczy ł p. P rezy d en to w i R zp litej n a sreb rn ej tacy ch leb i sól.
W im ieniu k o b iet p o m o rsk ich p o w itały p an ią P rezy d en to w ą p. w o jew o d zin a M ło d zian o w sk a i p. staro ścin a W y b ick a, w ręczają p. P rezy d en to w ej k w iaty . P rzy d źw ięk ach h y m n u n aro d o w eg o o d
jech ał p. P rezy d en t w o to czen iu szw ad ro n u h o n o ro w eg o do m ieszkania p. w ojew ody M łodzia
now skiego, g d zie zam ieszkał. M iasto rzęsiście o św ietlon e, ilu m ino w an y ratu sz, św iatłem g o reją, ce w ystaw y sk lep o w e, en tu zjazm tłu m ó w d aw ały św iad ectw o serd eczn eg o p rzy w itan ia G łow y P ań
stw a na zach o d n ich k resach R zplitej.
P o m o rza n ie m oże b y ć przedm iotom targu*
S tan o w cza m ow a P rezy d en ta R zp litej w T o run iu .
T o ru ń , 1. 8. D zisiaj o godz. 10-ej p rzed po"
łu d n iem P an P rezy d en t R zeczy p o sp o litej p rzy b y ł n a n ab o żeń stw o do k o ścio ła św . Jana. O d ołta"
rza p o w itał p. P rezy d en ta k ró tk iem przem ow ie*
niem ks. b isk up O k o n iew sk i, poczem odśpiew a*
no T e D eum i o d p raw io n o cichą m szę św iętą. P o m szy p. P rezy d en t o d jech ał do ratusza, gdzie zg ro m ad ziły się d eleg acje z całego P om orza, k tó
rym p. P rezy d en t R zeczy p o sp o litej u d zielił au- d jen cji od 11 do 13. P o u k o ń czen iu au d jen cji p. P rezy d en t R zeczy p o sp o litej u d ał się do D w oru A rtu sa na śn iad an ie, w y d an e p rzez m iasto. W czasie śn iad an ia p ierw szy zab rał głos starosta krajow y dr. W ybicki, w y g łaszając p rzem ó w ien ie k tó re zak o ń czy ł słow am i:
W tej u ro czy stej chw ili, gdy d an em jest sto
licy P o m o rza p o w itać w sw ych starych m u rach najw yższego d o sto jn ik a R zeczy p o sp o litej P olskiej, n iech m i w olno b ęd zie złożyć w T w o je ręce, P an ie P rezy d en cie, u ro czyste zap ew n ien ie, że i n ad al trw ać chcem y n a tej drodze w sp ó ln ej i w y
tężo n ej p racy dla d o b ra O jczyzny. O b ecn o ść T w o ja — C zcigodny P an ie P rezy d en cie — na ziem i P o m o rskiej jest d la n as n iety lk o dow odem tro sk liw o ści i ojcow skiej p ieczo łow ito ści dla lu d ności W o jew ó d ztw a P o m o rsk ieg o . W idzim y w niej ręk o jm ię, że R ząd R zeczy p o sp o litej d o cen ia n ależy cie d o n io słe zn aczen ie P o m o rza d la P olski i nie w yrzeknie się sw ych odw iecznych p raw do tej ziem i. W tym p rzek o n an iu dzierżym y i d zier
żyć b ęd ziem y straż n ad m orzem polskiem .
Olbrzymi pożar
BydgOSZCZ, 1. 8. W czo raj w g o d zin ach ran
n y ch w y b u ch ł w B ydgoszczy olbrzym i pożar.
Z ap aliła się z przyczyn n arazie n ieu stalo n y ch fa
b ry k a p rzetw o ró w sm ołow ych braci S ch liep p er p rzy ulicy G d ańsk iej.
O g ień z szalo n ą szy b k o ścią o g arn ął cały gm ach fabryki. M aterjały łatw o p aln e, jak benzol, oliw y i t. p. stan ęły w p ło m ien iach. B lisko 20 w agonów p ap y d ach o w ej p ad ło p astw ą p ło m ie-
Rok VII
u steg o i in n y ch królów P iasto w sk ich ku m orzu, ale ich ch ęci ro zb ijały się o nieśw iadom ość całeg o n aro d u .
p rzem ó w ił w n astęp u jące sło w a:
„W ielce C zcigodny P an ie S taro stw o K rajo
w y ! D zięk u je p an u za słow a p o w itan ia, za szczere zap ew n ien ia zw rócone do m nie, jak o P re zy d en ta R zeczy p o spo litej, g o to w o ści P o m o rza do w spólnej, zgodnej i w ytężonej p racy d la d o b ra P olski. K to zna h isto rję P o m o rza, h isto rję u p ar
tej, zaciętej w alki W aszej o p o lsk o ść teg o K raju , k to zna te w szystkie p rześlad o w an ia i ogrom u- cisku, jak ieg o długo i tak do n ied aw n a jeszcze d o zn aw aliście — ten staje n a ziem i W aszej z u- czuciem n iek łam an eg o szacu n k u d la W as, P o m o
rzan ie, — zah arto w an y ch w w alce, p o b u d zan y ch do niej g o rącą m iłością P olski, w iarą w n iesp o ży te siły n aro d u i n ad zieją w jego p rzy szło ść p eł
ną ch w ały . K ażdy w kim bije serce P o lak a sta
je w śród W as z u czuciem w ielkiej dla W as w dzięczności i w ielkiego W as u m iło w an ia, d late
go też i ja, P an ie S taro sto K rajow y zaczy nam sw oje p rzem ó w ien ie od w yrażenia ty ch u czu ć.
A p o tem czyż p o trzeb a d o d aw ać, że P o lsk a jak d łu g a i szerok a jed n ą w o lą k ieru je się z W am i, że W asze p o trzeb y i W asze tro sk i są p o trzeb a
m i i są tro sk am i całej W ielk iej naszej O jczyzny.
B yliście tu taj żyw ym p rzy k ład em , jak siłą u k o ch a nia, zgodą sp o łeczn ą i p rącą m rów czą, a zo rg a
n izow an ą m o żn a się bronić i obronić p rzed za
k u sam i najw iększych, zd aw ało się potęg; teraz, k ied y zd ecy d o w an a w o ła całego n aro d u i siła je
go P ań stw a zap ew n ia W am m ożność sp o k o jn eg o i sw o b o do eg o rozw oju, m usicie się stać p rzy k ła
dem zgodnej pracy sp o łeczeń stw a, k arn o ści i p o słu chu dla R ząd u R zeczy p o sp o litej. P o lsk a w zm aga się i tężeje, k ażd y ro k now y przynosi w id o czn e o w o ce p o p raw y n aszeg o g o sp o darstw a n aro d o w eg o ; m ożem y w szyscy z u fn o ścią sp o g lą
dać w przyszłość!
W y, P o m o rzan ie, m acie tu taj jeszcze jed en o b o w iązek szczeg ó ln y: m usicie czuw ać, ab y n ik t w W aszych szereg ach n ie d aw ał w iary tak często i um yślnie rozsiew anym w ieściom , jak o b y ziem ia pom orska m ogła się stać k ied y k o lw iek o b jek tem p rzetarg u w p o lity ce św iatow ej.
N a straży zaw arty ch trak tató w stoi cała P o l
sk a dość silna, aby o d ep rzeć k ażd y zam ach n a jej odw ieczne praw a, P racu jcie z całą ufnością, bo ow oce p racy n ależeć b ęd ą tylko do P o lsk i i do W as.
W k o ń cu czuję p o trzeb ę dać w y raz m ym uczuciom , jak ich d o zn ałem p rzy n ad zw y czaj ser- d eczn em p o w itan iu . W przyjęciu, jak ie m i zgo
tow aliście chcę w idzieć zap o w ied ź w aszych sil
nych dążności w k ieru n ku rozbudow y p o tęg i i w ielk o ści p ań stw a naszego.
W T w o je ręce P . S taro sto K rajow y w znoszę to ast n a pom yślność i jak n ajp ięk n iejszy rozw ój ziem i p o m o rsk iej.
P o śn iad an iu p. P rezy d ent R zeczy p o sp o litej w y jech ał sam o ch o d em do P ap o w a T o ru ń sk ieg o , celem zw ied zen ia k ó łk a rolniczego.
w Bydgoszczy.
ni. S p aliła się h ala m aszyn z m aszynam i, m a
gazyny, au to ciężarow e i t. p. S traty p rzek racza ją p ó ł m iljona zło ty ch .
C ałe szczęście, że w ich er b y ł n iezn aczn y i straży p o żarn ej, k tó ra n ad er ofiarnie p o d w o
d zą sw ego k o m en d anta M ilew skiego rato w ała co się dało, u d ało się n ied o p u ścić do ro zp o w sze
ch n ien ia ognia n a d alsze budynki, p o ło żo n e przy ulicy G d ań sk iej.
Ks. Karol nie porzucił jeszcze marzeń o tronie rumuńsliim.VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
P a r y ż . B y ły r u m u ń s k i n a s tę p c a t r o n u k s . K a r o l w p i s m a c h f r a n c u s k ic h o g ł o s ił z a w ia d o m i e n i e , w k t ó r y m z a z n a c z a , ż e m i m o u s i l n y c h j e g o s t a r a ń w c e l u b r a n ia u d z ia ł u w u r o c z y s to ś c i a c h p o g r z e b o w y c h w B u k a r e s z c ie , k o ł a r z ą d z ą c e o d m ó w i ły p r o ś b i e i ż y c z e n i o m j e g o . S t a ło s i ę t o w b r e w w o l i o j c a , z m a r ł e g o k r ó l a F e r d y n a n d a , k t ó r y n a ł o ż u ś m ie r c i w y r a z i ł ż y c z e n ie , b y w p o g r z e b i e k r ó l a r ó w n ie ż u d z i a ł b r a ł k s i ą ż ę K a r o l .
D a le k o j e s te m o d t e g o , t a k z a z n a c z a k s . K a r o l, b y w k r a j u , j a k i m j e s t R u m u n j a , k t ó r ą t a k u k o c h a łe m , w y w o ła ć n i e p o k ó j , l e c z n i e m o g ę n i e p o d n i e ś ć n i e s p r a w i e d l i w o ś c i , j a k ą t r a k t o w a n o m n i e w R u m u n j i.
J e ż e l i z r z e k ł e m s i ę w s z e l k i c h p r a w m i p r z y s ł u g u j ą c y c h , t o j e d y n i e w s k u t e k w p ły w u , w y w i e r a n e g o n a m n i e p r z e z o s o b y r z ą d z ą c e .
Reduta i jej program.
O s te r w a , w i e lk i a k t o r i t y p o w y „ t h e a t e r m e n s c h * 4 n i e m ó g ł j a k o ś p o g o d z i ć s i ę z e z m a n i e r o w a n ą i z n i e k s z t a łc o n ą f o r m ą t e a t r u , j a k a s i e o d t y l u w ie k ó w p r z y j ę ła , i d o p ó ty a g i to w a ł i d y s k u t o w a ł a ż z z a ł o ż o n e g o w r o k u 1 9 1 9 t e a tr u „ R e d u ta 8 p o w s ta ł w r . 1 9 2 2 „ I n s t y t u t S z t u k i T e a t r u ” , k t ó r y m a n i e b a w e m w p r o w a d z i ć w ż y c ie w y m a r z o n ą p r z e z O s te r w ę n o w ą f o r m ę t e a t r u . N i e c h o d z i t u w c a le o j a k iś n o w y t e a t r , o n o w ą f o r m ę w y r a z u t e a t r a ln e g o , m i m o , ż e i t e n p u n k t z n a j
d u j e s i ę w p r o g r a m i e , j a k i s o b ie R e d u ta z a k r e ś la c h o d z i w g r u n c i e r z e c z y i p r z e d e w s z y s t k ie m o t w o r z e n i e n o w e g o u s t r o j u t e a t r u , k t ó r y b y s i ę r ó ż n i ł o d d z i s i e js z e g o z h a n d l a r s k ą o r g a n i z a c j ą .
O s te r w ę p o c i ą g a ż y c ie t e a tr a l n e z c z a s ó w C a l d e r o n a , S z e k s p i r ó w , M o l j e r ó w , a n a w e t j e s z c z e c o ś d a l e k o w c z e ś n ie j s z e g o , s t a r y t e a t r i n d y j
s k i c z y b u d d y j s k i. T e a tr p o w in i e n b y ć z a k o n e m a k t o r — c i c h y m i b e z i m i e n n y m p r a c o w n i k ie m , a l e z a r a z e m ż a r li w y m k a p ł a n e m s w e j s z t u k i . D o p i e r o w t a k ie j a t m o s f e r z e p o s ł u s z e ń s t w a i b e z w z g l ę d n e g o p o d d a n ia s i ę k i e r o w n i c tw u m o ż e p o w s t a ć j e d n o l i t e w i d o w i s k o s c e n i c z n e , k t ó r e p r z e c i e ż j e s t c a ło ś c ią n i e ty l k o c z a s o w o i p r z e
s t r z e n n i e , a l e p r z e d e w s z y s t k ie m p s y c h ic z n ie . C z a s i p r z e s tr z e ń z c a la m i e js c e i p o r a p r z e d s t a w i e n i a , d u s z a w i d o w is k a m u s i s i ę s t w o r z y ć n i e n a d o r y w c z y c h p r ó b a c h , n a k t ó r e a k t o r z y p r z y c h o d z ą z m ó z g ie m p e ł n y m c o d z i e n n y c h l u d z k i c h k ł o p o t ó w , a l e w ś r ó d n i c z e m n i e z a k ł ó c o n e j p r a c y z e s p o ł o w e j w s z y s tk i c h , b i o r ą c y c h w w i d o w i s k u u d z i a ł .
L e ż y p r z e d n a m i n i e w ie l k a k s i ą ż e c z k a , w y d a n a n a k ł a d e m R e d u ty , o d b i t a w d r u k a r n i D . O . K . I I I w G r o d n i e , a z a w i e r a j ą c a s p r a w o z d a n i e z d o t y c h c z a s o w e j d z i a ła l n o ś c i t e a tr u i I n s t y t u t u
„ R e d u t y " , d o k ł a d n e w i a d o m o ś c i d o k o n a n y c h j u ż o b j a z d ó w p o z i e m ia c h c a łe j p o l s k i , p r o g r a m o b j a z d ó w w b i e r z ą c y m r o k u i w r e s z c i e p r o g r a m y
„ Ś l u b ó w P a n i e ń s k i c h” , „ C y d a " , „ K s ię c i a N i e z ł o m n e g o8 o r a z „ P r z e p ió r e c z k i " , z a o p a t r z o n e w k r ó t k i e i n f o r m a c j e i k r y t y c z n e w s t ę p y . B r o s z u r a j e s t b o g a t o i l u s t r o w a n a m a p k a m i, a p r z e d e w s z y s t k i e m f o t o g r a f j a m i z n i e k tó r y c h i n s c e n iz a c y j . C a ł a k s i ą ż k a j e s t l a k o n i c z n a , m ó w i s i ę w n i e j m o ż e n a w e t
Rozpowszechniajcie „Glos Wąbrzeski1*!
„ JW o ść i ® u m a
N o w e l a
Pawła Morgana. ( P r z e k ł a d z a n g i e ls k i e g o ) D o m b a r o n e t a A r tu r a W o r t h in g t o n u r z ą d z o n y j e s t z w i e lk i m s m a k ie m i z b y t k i e m . P o r t j e r y i f i r a n k i z c i ę ż k i e g o a k s a m i t u d e l ik a t n e o s ł a n ia j ą k o r o n k i , o l b r z y m i e z w ie r c ia d ł a s i ę g a j ą o d s t r o p u a ż d o p o s a d z e k z a s ł a n y c h m i ę k k i e m i k o b i e r c a m i , n a ś c i a n a c h w i s z ą o b r a z y z n a k o m i te g o p ę d z l a , a w ś r ó d p r z e p y s z n y c h k w i a tó w k r y j ą s i ę b i a łe m a r m u r o w e p o s ą g i .
N a te r n t l e w y t w o r n e m ś l ic z n i e o d b i j a p i ę k n a p o s t a ć m ło d e j p a n n y , A l i c ji W o r th i n g to n , j e d y n e j c ó r k i b a r o n e t a . Ś w ie t n a j e j u r o d a i s t r ó j k o s z to w n y h a r m o n i z u ją z e z b y t k i e m i w y k w in t e m , k t ó r y j ą o t a c z a . A l ic j a m a r e g u l a r n e a r y s to k r a t y c z n e r y s y , o l ś n ie w a ją c ą c e r ę , o c z y p e ł n e b l a s k u p ą s o w e u s t a , c i e m n e w ł o s y i w y s o k ą , k s z ta ł tn ą k i b i ć . N ie m o ż n a n i c z a r z u c i ć j e j p i ę k n o ś c i , a j e d n a k n i e p o c i ą g a o c z u . N ie s ł y c h a n a d u m a , c h ł ó d , s a m o l u b s t w o i n i e z a d o w o l e n i e w y b ił y s w o j e p i ę tn o n a t e j p i ę k n e j t w a r z y , k t ó r e j b r a k t e g o c o s t a n o w i t a j e m n ic ę n i e w ie ś c i e g o u r o k u : d o b r o c i i t k li w o ś c i.
M a t k a ś m ie r c i ą p r z y p ł a c ił a j e j u r o d z e n i e , o j c i e c z a ję t y i n t e r e s a m i , r z a d k o w d o m u o b e c n y , p s u ł j e d n a k i p i e ś c i ł j e d y n a c z k ę , k t ó r a w c z e ś n ie z a c z ę ł a o k a z y w a ć u p ó r , s a m o w o l ę i n i e z m i e r n e w z b y t k a c h u p o d o b a n i e . S i r A r t u r n a w s z y s tk o j e j p o z w a la ł , g d y ż w i e lk i e w j e j p i ę k n o ś c i m i a ł n a d z i e j ę . W b r a k u s y n a , c ó r k a m i a ł a p o d n i e ś ć
O b e c n i e p o z g o n i e o j c a , n i e t y l k o p r a w e m a l e o b o w i ą z k i e m m o im , j e s t d a l s z a o p i e k a n a d o j c z y z n ą , k t ó r e j j a k o g o r ą c y i l o ja l n y p a t r j o t a n i g d y n i e o d m ó w i ę p o s łu s z e ń s t w a . T o t e ż n a z e w n a r o d u r u m u ń s k i e g o n i e m ó g łb y m z w a ż a ć n a n a s t ę p s tw a , j a k ie w k r a ju w y w o ły w a ć m o g ł y b y p o w r ó t m o j, l e c z j a k o R u m u n , ż y c z e n i o m n a r o d u r u m u ń s k i e g o m u s ia ł b y m u c z y n i ć z a d o ś ć , t o z n . p o p o w r o c i e d o k r a ju o b j ą ć p a n o w a n i e n a d n a r o d e m r u m u ń s k i m .
O ś w i a d c z e n i e k s . K a r o l a w k o ł a c h p o l it y c z n y c h t a k P a r y ż a j a k i B u k a r e s z tu w y w o ł a ł o o - g r o m n e w r a ż e n i e . P r z y p u s z c z a j ą , ż e o ś w i a d c z e n i e t o w y d a n e z o s t a ł o p o p o r o z u m i e n i u s i ę z p r z y w ó d c ą p a r t ji c h ł o p s k i e j J o r g ą , o r a z z w o le n n ik a m i k s ię c i a z k ó ł w o js k o w y c h B u k a r e s z t u .
m n i e j, n i ż li p o t r z e b a , o p e r u j e s i ę s u c h e m i c y f r a m i, a l e z a t o c y f r y t e t y le m ó w ią .
T r u d n o n a m t u s t r e s z c z a ć w s z y s t k ie d z i a ł y
„ P r o g r a m u R e d u t y " . O g r a n i c z y m y s i ę d o p o d a n i a s z e r e g u d a t z p r z e s z ł o ś c i i k i l k a d a n y c h o p r o j e k t o w a n y c h i j u ż w s z c z ę t e j p r z y s z ł o ś c i .
D . 2 9 l i s t o p a d a d o k o n a n o o t w a r c i a t e a tr u
„ R e d u t a " w g m a c h u T e a t r u W i e l k i e g o w W a r s z a w ie . T e a tr p o z o s ta w a ł p o d k i e r o w n i c t w e m J u l ju s z a O s t e r w y i M i e c z y s ła w a L i m a n o w s k ie g o B y ł f i l ją T e a t r u R o z m a i to ś c i i p r a c o w a ł w z u p e ł
n e j z a l e ż n o ś c i a d m in i s tr a c y jn e j i a r t y s ty c z n e j o d d y r e k c j i T e a t r ó w M i e j s k i c h . R e d u t a p o s ta w ił a s o b ie z a c e l : a r t y s ty c z n o - e ty c z n e w y c h o w a n i e a k t o r a , s t w o r z e n i e n o w e j o r g a n iz a c ji p r a c y w t e a t r z e i z d o b y w a n i e n o w e j f o r m y w y r a z u s c e n i c z n e g o .
W r . 1 9 2 0 R e d u t a z a c z y n a s i ę r z ą d z i ć a u t o n o m i c z n i e p o d w z g lę d e m a r t y s t y c z n y m , a w 1 9 2 1 u z y s k u j e z u p e ł n ą n i e z a le ż n o ś ć i s a m o d z i e ln o ś ć . W t y m r o k u z a w i ą z u j e s i ę p r z y R e d u c ie K o ło A d e p tó w S z tu k i T e a t r u , k t ó r e w n a s t ę p n y m r o k u p r z e i s t o c z y s i ę w I n s t y tu t S z t u k i T e a t r u . W t y m s a m y m j e s z c z e r o k u R e d u t a z a c z y n a s i ę o r g a n i
z o w a ć a d m in i s tr a c y j n ie . G a ż e z o s ta j ą z n i e s i o n e . W n a s t ę p n y m r o k u z a c z y n a j ą s i ę p r ó b y o r g a n i
z a c ji g o s p o d a r c z e j , k t ó r a w 1 9 2 3 , p o d c z a s p o b y t u t e a tr y w S p a l ę o t r z y m u je c h a r a k te r o r g a n iz a c ji r o d z i n n e j . W 1 9 2 4 o d b y w a R e d u t a p i e r w s z y o b j a z d w s p e c ja liT y m p o c i ą g u . O d j e s ie n i 1 9 2 4 T e a t r R e d u t y p r z e s t a j e i s t n ie ć , p o z o s t a j e t y lk o I n s ty t u t . W 1 9 2 5 p r z e n o s i s i ę R e d u t a n a s t a łe d o W i l n a , a w 1 9 2 6 p o w s t a je d r u g a g r u p a R e d u t y , g r o d z i e ń s k a .
W r . b i e ż ą c y m R e d u ta o b j e ż d ż a P o l s k ę t r z e m a g r u p a m i . G r u p a p i e r w s z a j e ź d z i z e „ Ś l u b a m i P a n i e ń s k i e m i " p o p n .- w s c h . p d .- z a c h o d z ie i p n .- z a c h ., k r e s a c h P o l s k i. D r u g a g r u p a z „ C y d e m "
o b j e ż d ż a k r a ń c e P o l s k i o d B r a s ł a w ia d o P u c k a . T r z e c i a z „ K s i ę c i e m N i e z ło m n y m ” p r z e m i e r z a c a ł y k r a j o d W i l n a d o H e l w i e lk i e m i z y g z a k a m i . G r u p a t r z e c ia w i e z i e z e s o b ą n a w s z e l k i w y p a d e k , g d y b y p o g o d a n i e m i a ła d o p is a ć , „ P r z e p i ó r e c z k ę " . N a d m o r z e m s p o t y k a j ą s i ę w s z y s tk i e t r z y g r u p y n a z a s ł u ż o n y m w y p o c z y n k u .
b l a s k i m ie n i a i z a ją ć m ie j s c e m ię d z y n a j p i e r w - s z e m i d a m a m i .
W t e j c h w il i c h m u r a n i e z a d o w o l e n ia o k r y w a b i a ł e c z o ło A l ic j i ; k s ią ż k ę , k t ó r ą c z y t a ł a , r z u c a n a z i e m ię g n i e w n a i z n i e c i e r p l i w i o n a .
N a o d g ł o s s p a d a ją c e j k s i ą ż k i , n i e m ło d a d a m a , z a j ę t a c z y ta n i e m w d r u g i m r o g u s a lo n u , l e n i w i e p o d n o s i g ł o w ę i z e z d z i w i e n ie m p a t r z y n a s i o s t r z e n ic ę . J e s t t o s i o s tr a S i r A r t u r a , p a n i h r a b i n a R a v e n , b a w ią c a c h w il o w o w j e g o d o m u , k o b i e t a p i ę ć d z i e s i ę c i o le t n ia , b r z y d k a , l e c z b o g a t a i o d k i lk u l a t o w d o w ia ł a .
— N a t a k i u p a ł b y ł o b y b a r d z o p r z y j e m n i e p o s i e d z i e ć w p a r k u — o d z y w a s i ę p i ę k n a p a n n a c h ł o d n y m i z n u ż o n y m g ł o s e m . N ie r o z u m ie m , d l a c z e g o o j c ie c t e r a z w ł a ś n i e s p r z e d a ł p o w ó z i k o n i e , k i e d y s ą n a j w i ę c e j p o t r z e b n e .
— J a k to , A l i c j o , n i e m a c i e o b e c n e g o e k w i - p a ż u ? — p y t a h r a b i n a , p o w s ta j ą c ,
— O w s z e m j e s t k a r e tk a , a l e w d z i e ń n i e c h c ę n i ą j e ź d z i ć , w o ł a ła b y m o t w a r t y p o w ó z . O j c i e c m ó w i, ż e k u p i m i m o d n i e j s z y , a z a m ia s t s i w k ó w p o s t a r a s i ę o b u ł a n k i , a l e t y m c z a s e m to b a r d z o p r z y k r o b y ć p o z b a w i o n ą p o j a z d u .
H r a b i n a p a t r z y u w a ż n ie n a z a d ą s a n ą t w a r z s i o s t r z e n ic y i z n a c z ą c o p o t r z ą s a g ł o w ą ; l e p i e j d o A l i c ji w ta j e m n i c z o n a w p r a w d z iw y s t a n r z e c z y w i e , ż e c ó r k a S i r A r tu r a n i e p r ę d k o m ie ć b ę d z i e o w e u p r a g n io n e b u ł a n k i.
R o z m o w ę p r z e r w a ł a p o k o j ó w k a p r z y n o s z ą c s w o je j p a n i l i s t n a s r e b r n e j t a c y .
— O d p o w i e d z i n i e b ę d z i ę — m ó w i c h ł o d n o p a n n a W o r th i n g to n , p r z e c z y t a w s z y b i l e c i k .
T r e ś ć l i s t u m u s i a ła b y ć w a ż n a i n i e p r z y j e m n a g d y ż A li c ja z a r u m ie n i ła s i ę z g n i e w u , p r z y g r y z u -
Nowy krążownik polski Władysław IV.
przybywa do Gdyni
B y ły f r a n c u s k i k r ą ż o w n i k „ d “ E n t r e c a s t e a u x “ z b u d o w a n y w r . 1 8 9 6 , a z a k u p i o n y p r z e z r z ą d p o l s k i b a r d z o t a n i o , m a j ą c y p o j e m n o ś ć 8 ,1 2 0 t o n o p u ś c ił C h e r b o u r g p o d p o l s k ą f l a g ą i z p o l s k ą o s a d ą p o d n a z w ą j a k o „ W ł a d y s ła w I V .8
O s a d a w y n o s i 5 0 0 l u d z i. E t a t o s a d y s t a n o w i 5 0 0 l u d z i. P r z e c i ę tn a s z y b k o ś ż 1 9 m il m o r s k i c h U z b r o jo n y j e s t d w o m a 2 4 - c m ., d w u n a s to m a 1 3 ,8 i d w u n a s to m a 4 ,7 - c m . d z i a ła m i. W G d y n i s łu ż y ć b ę d z ie j a k o s t a t e k s z k o ln y .
Pcmoc dla zniszczonych rolników
M i n i s t e r s t w o r o l n ic t w a r o z p o c z ę ło w M i n is ' t e r s t w ie S k a r b u s t a r a n i a o w y a s y g n o w a n ie n a p o m o c d l a o k r ę g ó w d o t k n ię t y c h k l ę s k a m i e le - m e n ta r n e m i , d o d a t k o w e g o k r e d y t u w w y s o k o ś c i 5 m i lj o n ó w z ł o t y c h . D o t y c h c z a s n a t e c e l e p r z y z n a n o i r o z d z i e lo n o o k o ł o 1 2 m i lj o n ó w z ł o t y c h .
15000 ludzi bez dachu Całe miasto w płomieniach
B u k a r e s z t, 2 .8 . W c z o r a j w m ie ś c i e R u s s i , w M o ł d a w j i w y b u c h ł o l b r z y m i p o ż a r , k t ó r y z p o w o d u w i c h r u r o z s z e r z a ł s i ę z p r z e r a ż a j ą c ą s z y b k o ś c i ą . N a m i e j s c e p o ż a r u p r z y j e c h a ł y o d d z i a ł y s t r a ż y o g n i o w e j z s ą s i e d n i c h m i a s t o r a z z j a w i ły s i ę o d d z i a ły w o j s k o w e , s t a c jo n o w a n e w o k o l i c a c . P o m i m o t o n i e u d a ł o s i ę p o ż a r u o p a n o w a ć i z l o k a l i z o w a ć . W k r ó t c e w i ę k s z a c z ę ś ć m ia s ta s t a ła w p ł o m i e n ia c h . 1 5 .0 0 0 m i e s z k a ń c ó w z n a jd u j e s i ę b e z d a c h u n a d g ł o w ą . S t r a ty m a te r j a l n e s ą b a r d z o z n a c z n e .
min. F.SOKHb
d e l e g a t p o l s k i w G e n e w i e n a b y ł e j M i ę d z y n a r o d o w e j
K o n f e r e n c j i E k o n o m ic z n e j
j ą c u s t a .
— C o t o z a lis t? — p y t a h r a b in a R a v e n , n i e s p u s z c z a ją c w z r o k u z t w a r z y s i o s t r z e n i c y .
— O d T e r e s y — o d p o w i a d a A li c ja , z t r u d n o ś c i ą ł z y w s tr z y m u j ą c ; — p r z e z o j c a n a r a ż o n a j e s t e m n a t a k ie i m p e r t y n e n c j e z e s t r o n y m o j e j m o d y s t k i !
— J a k to p r z e z o jc a ?
— T e r e s a d o p o m i n a s i ę o d d a w n a o z a p ła c e n i e r a c h u n k u , a j a n i e m a m t e r a z p i e n i ę d z y . O j c i e c d a j e m i t y l k o t r z y s t a f u n t ó w r o c z n i e n a u b r a n i e , a l e o d B o ż e g o N a r o d z e n i a z a p o m n i a ł w y p ła c i ć m i p e n s j ę . K il k a r a z y p r o s i ła m g o o p i e n i ą d z e , z a w s z e j e d n a k o b i e c u je d a ć p ó ź n i e j . W y s t a w s o b i e , c i o c i u , T e r e s a n i e c h c e s i ę p o d j ą ć m e g o k o s tj u m u , j e ż e li j e j n i e p r z y ś l ę c z te r d z ie s t u f u n t ó w . C o j a p o c z n ę ? B a l j e s t n a z n a c z o n y n a d w u d z ie s t e g o p i ą te g o , z a t y d z i e ń , o j c i e c z a ś ż y c z y s o b i e , ż e b y m b y ł a ś w i e tn i e u b r a n a .
— C z y l o r d H a r c o u r t V e r n o n b ę d z i e n a t y m b a l u — n a g l e z a p y t a ł a h r a b i n a .
— B ę d z ie z p e w n o ś c i ą — o d r z e k ła A li c ja , r u m ie n i ą c s ię . U s ły s z a w s z y , ż e b ę d ę m i a ł a k o - s t j u m M e d o r y z B y r o n o w s k i e g o K o r s a r z a , p o w i e d z i a ł o j c u , ż e s i ę p r z e b i e r z e z a K o n r a d a .
— W t a k i m r a z i e m u s is z m i e ć t e n k o s t ju m , m o j a d r o g a ! — r z e k ł a h f a b in a o ż y w i a ją c s ię .
— Z a p e w n e , a l e k t o s i ę p o d e j m i e r o b o t y ? D o T e r e s y 'n i g d y j u ż w r ó c ę , m u s z ę j ą u k a r a ć z a t a k ą z u c h w a ło ś ć , t e m b a r d z ie j , ż e d o t ą d p ł a c i ła m b a r d z o r e g u l a r n i e . P o p r o s z ę o j c a ż e b y j e j p o s ł a ł p i e n ią d z e , c ó ż d l a n i e g o z n a c z y k i l k a d z ie s i ą t f u n t ó w .
( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i .)
