Apteczka Lekarstw Domowych Ktore każdy człowiek maiąc w nie bytności Medyka snadno zdrowia poratowáć może : Tak z ziół iako też y z zwierząt bardzo doświadczone, tak dla Ludźi iako y dla bydła : Zebrana y Przedrukowana.

A P T E C Z K A

LEKARSTW DOMOWYCH Które każdy człowiek mai^e w nie bytności Medyka fnadno zdrowia

poratować może.

• Tak z ziół lako też zwierząt bar­

dzo doświadczone, tak dla Ludzi

tako y dla bydła. _{v M}

Z E B R A N A Y

p r z e d r u k o w a n a

II IM

w J LU R L T ⁿ r ^e

W Drukarni [.KM. Socier^tł— IZŻr*

Roku P aw ieg o ! ^ SJESU

HI

IN F O R M A C Y A ,

Jako robić fok, y profzek* z tych źioi rozmaitych.

* T\Qfiaw/ky tych rozmaitych świeżych rób z fok takim

fpofobem* nayprzodutłucz to

,

,

•way takimfyofobemjako tejł Przy każdym lekar(lwie.

Profzki także robił? trzeba u fu*

fzyć nctyprzod zielef takie opijuię,utłuc

ie naprofzek miałki,/ egrojzkup - wapah tam opifano.

I

\ł-

■U

i

I N F O R M A C Y A

" . . . to ieft

Opifinit żyłprttinityfzych, z których m ukq cho/tlp krt&

pHfnczt/Hit bydź

żyły idącey przez pośrzodek czoła krew pu- . ^ cz.ona bywa na zapalenie oczu,y płynie- nie ź nich, na boi głowy, na fzaleńftwo, n*

trąd po twarzy,'

Z żył zoftaiących pod ięzykicrt», (które fię nażywaią V'na Raniru) krew pulieczona bywa naboi zębów,, y dżiąfeł,na Katar w głowie, na wrzody w usciech,- nk zapalenie y owrzo­

dzenie gardła, n& żabę pod ięzykiem,'ftużv y na rozerwanie gorączki, gdy lig z ręki puścić

krew nie może; '

, Żyła główna Cephalica zwana, zoftaiąca w łokciu nad Medianną,taż ieft co y nad junktu-

pod wielkim palcem u ręki, otwierani by­

wa na boi głowy, na rożne defekta oczu,y na

wielką chorobę. J

Żyła zwana Bazylika, żoftaiąca' niżey pod i 6 m1?115 w łokciu,otwierana bywa na w ie l­

kie aftekcye wątroby,żołądka, na parcie w bo­

kach. * •*

Żyła zwana Medyana, każdemu wiadoma, o- twierana b y w a ła afFekcye ferca, n&Pleurę, n i

Sęiu.nancyą, y n& wfzelkie afFekcye gardła, nk Śledziony, y wątroby defekta, nf, gorączki, y h-u of,vroZm^Ite chorcbF’ gdF % mne fpofc- ' ‘ 5 otworzyć me mogą.

f ?d ""tym palcem w obudwu ręk&th, ' M w tlU ) otw ierana bywa na Zołiaczk j

- k

fi

na rożne ńffekcyeŚledziohy,n?. Febry,ofcbliwie Kwartanny na Hypokondryą,na maciczne de- fekta, na Nerek exnlceracye^y zapalt:nia;wAf- fekcyach melancholicznyth puhczac iię ma z lewey ręki.

Żyły wobudwu nogach zoftaiące pcdkcft- kami,otwierane bywaią kamień cierpiącym, tak*

że Białogłowom,które po porodzeniu nje do­

brze wyczyfzczone.

Z yty zoftaiące nad koftkami wobudwu no­

gach, Saphenyzwane, otwierane bywają nk boi w krzyżach, nk Scyatykę , nk fzaleriftwo, na Dychawice riazatrzymanąchorobf miefieczną, na zapalanie, albo nabrzmiałość molzen.

Żyły w obudwu nogach zoftaiące ppd w iel­

kim palcem, otwierane bywaią narożne afte-

kcye oczu,także na zwy ipomienione defekta, albowiem miafto Safenny,gdy iey nie znać,fpo-

fobnie otwierane bydż mogą.

Żyły w nogach zoftaiące pod małemi palcami otwierane bywaią n& kolki,nie bez wielkiego Ikutku.

Jeft innych wiele żył, których krew pufz- ezaią na rożne choroby, lecz że nie <ą w uży­

waniu,ale też y trndno z nich pufzczać,k pod­

czas y niebefpieczno, zaczym iako mniey po­

trzebne opufzczaią fif •

fjunie,Jeżeli też Cyrulicy powinni obferwować C/.afy do pulżczenia krwie wedługKalendarzow* na to fie odpowiada.Zc gdy nie ieft nagła potrzeba prt- t/.czania^ powinni, ieżeli gwałtowna potrzeba przy- o.s.dnie,teay niepowinni;owfz«m y podczas Nowiu-»

reffioKwadry,tak «tym wfżyfcy Medycy nanczaia.

L E K A R S T W A

Domowe dla L u d zi bardzo potrzebne^ \tore 4- każdy mo%e (obie zrobić.

i, na Dufzność.

■pOki flę nie zaftarzeie, weź Rumienku

*• pnchnlącegOjWłóż w woreczek, uwarz zo£fcem,y ciepło na podefzwy u nog przykłaaay.

z .Smarować pierfi oleykiem migda­

łów gorzkich, albo gryść y połykać ko- łaczyki białe,

3. Wezmii ślazu wyfokiego, warzyć i go w mleku y pić, albo też kwiatu fu­

ch cg o utrzyi na proi'zek,piy go z mle­

kiem, kafzęl uftanawia*

4- Gotować bób z czofnkiem y to częfto zażyway, uśmierza kalzel choć nie uleczony.

5. Rzotkwie ufkrcbać,zmiefzać z mio­

dem praśnym,to ieść, uśmierza flary ka«

fzet.

ó-Nicdzwiedzia łapa5albo barlzcz pol­

ny, dawać tego dychawicznym nalienia po kwincie z oliwą; pomaga y odgania dychawicę.

7- Warz lebiotkę w miodzie pitym, y to piy rano y na noc,pomocne ieft, kafzel uśmierza zaftarzały, y flegmę wywodzi.

8' , - J

miałki,daygo z trunkom ^ł*?*

J u ż v to y tym, którzy cie/zkife“ ma i ? o ’ detchmeme w pieriiach. - ‘ •' ®a-?

f c a ®

s a j s g f M K s a v f f l i s

. fz, także w ari w wodzie Korzeń omanowy ocnfcruyypii, rano yna noc Korzeń omanowy t e i t w cnkrze.y tego

•iazyway, kafzel prętko udanie. Y ' g

T w r M f /m e n ic ę ,w

T K ” ? ■ przykładać * na nie

^ tm Pyd* meliloto,, albo kokofz żywo JITjb 3ij5° żabę ziemną ropuchę

tłufiość r a * Weźmii foli pofpolitey miałkiey ile chcefz, rozm ldzay z nią żółtek iaiowy, bnlZrzlf Mk “ **• przywoź £ pol|czkę^Albo aa mieyfce zarażone, a w

krot-

krotkim czafle, za łafką E oią chory bę«

d/je zdrów.

y Dolłać liścia zielonego Jaworu,rił- fttfzgo, yzetrzyina profzek miałki,tym prolzkiem posypuy bolączki. Może y iw ieże liście ztłuc, y to przykładay na

bolączki.

4. l}oftań (korek wierzbowych, fpal ie na popioł, tym popiołem rany zaly- pąy, goi to rany y wyfufza ic.

5. Weźmii Sałaty, utłucz ią na miaz- gę, y to przykładay na rany,leczy to ra- ny, y ogień wyciąga, To lepiey poma­

ga bolączkom niź ranom.

6. Utłucz Rumienku na miazgę,przy- day do niego miodu praśnego,y tym ra­

ny okładay, wyciąga ogień,y goi ie.

7’ Ja(h>łcze źtele. Weźmii tego ziela garść, ślazu puł garzci, foli trochę,świ- niego (malcu,to wfzyftkofpołem utłucz, uczyń z tego plader, y tym plafttem o- kład^R bolączkę morową.

8- Weźmii korzenia białey lilii,warz w śmietanie, ikorzen e grzybieniowe 'w arz w w odzie, przyday do tego

oboyga mąki pfzenney łyfzki dwie, mio»»

du pułtory łyfzfci, kminu polnego put łyizki, uwierć to wfzyftko Cpofem, n i olnym ogniu przylmaż, y przykładay

,

!S

na wyciągniecie wrzodu y bolączki wclna;a grzybieniowe Wodne białe liście, na kaRel bardzo pomocne,

9- Na wrzody twarde,upiecz cebule, utłucz ią, ciepło przyłóż na w rzody'ą tak zmięknieie/

3. Lek_arJlwo na łożną ,,

'p A k hę leczy iako y morowe powiew trze, ytakiey pótrzebuie oftrożaośd.

Doftać Gołębia żywego,upuść mu z pod fkrzydła prawego krwie iak naywięcey, day w Izy fi kim ludziom tą chorobą za­

rażonym po trofze pić, według miary zpiwem ciepłym, albo z winemt pjer- Wfzemu w tey chorobie dać ziarnek bzowych fuchycH, utłuc ich, y day z piwem ciepłym łyfzkę, albo puł łyfzki, według htfcury każdego iłablzey , albo mócnieyfzey, cegłę nową rozpalić iak ogień, polać ią oftem mocnym, aby fię para po Izbie zarażcney rozelzła, y hu­

mory grube trawiła. Cebule główki na krzyż rolkraiane po izbie, łóżkach pokłaść, albo konia zapoconego potę­

żnie, czym prędzey wyprowadzić do t e - , go domu zarażonego, gdzie ludzie cho- ruią, póki nie olchnie. A tak owe ż niego

tumy, tę uśmierzą zarazę.

4•;

4. Lekąrftwo na morowe Powietrze. . ;

J

dzi od zarazy powierrzney: Wezroił tego źiela, Ruty,Czofnku,y gorzałki, utłucz to wfzyldko fpołem na miazgę,' wyc śaiy z niegoiok,daway tego foku każ dego dnia łylzkę dobrą na czczo z rana,

zaczym z domu kto niewynidzie.

2. pzotkięw,Czalu morowney zarazy dawać ludziom nafienje rzotkwiane u-

|arte na prolzek miałki z winem białym, y to pomocne ielę.

'3* Dzięgiel. Dawać tego korzenia lu­

dziom, aby go trzymali w u Iłach, y żeby go żuli, Iduży to tym, co ielzcze powie­

trza, nie zachwycili rano na czczo, za jczym z domu wychodzić maią,niech ten korzeń zmą y trzymają w gębie.

4- Dobra rzecz ielł,y to pomocne,mo.

czyćteh korzeń w winnym dobrym occie piżez noc, przy grzać tego y pić ciepło ziana, nim ż. dogi u wynidziełż, urna- czay w tyra occie gębkę albo cHuftkę,trzy

•may to pod nolem nim z domu wy-

^Udziełz. -

$■ Utrzeć ten korzeń dzięgielowy na i pro.zek drobny daway, z winem zran.t, lu j w gorzałce po łócie iednym; na je- j

en raz, iłuży to tym, którzy zachwy­

cił

i

/

cieli powietrzą;ieft to lekarft wo wielkim zdrowia ratunkiem, ftaoże ten korze!}

ieśc w potrawach, może go uoijć na go- łym ciele, broni od zarazy tych, którzy*

iefzcze pow;etrza nie zachwycili.

6. Dla uchronienia,iię tey zarazy mo­

że ten korzeń Ieśc z potrawami, y nofić go na gołym ciele, broni Judzi od tey zarazy,którzy to robią.

7. Ulmażyć ten korzeń Dzifglowy w cukrze, albo w miodzie praśnym,day gq grygć zrana na czczo,broni ludzi od tey zarazy.Może ten korzeń gotować z wo­

dą, y pić tę wodę,

8. Rffta.Jeft bardzo rzecz dobra na prze * ci w kotey zarazie morowey, Gr/ećho\y wło(kich,Fig,utłucz to wfzyftkofp łem, tego ną czczo zażyway tyle iak włofki or zech, zacho wuie to lekarft wo od ząrą-?

zy powietrzney ludzi.

9. \yziąć tey ruty fuchey,utrzeć iąna profzek zamiąit tabaczki zażyw;ać^wż jąć t także świeżey utłucz ią nąmiązgę,y tego loku w nosczęfto pociągać, pomaga.

10. Czofnek- Rauzą niektórzy,aby czo- * fnek iadać zawize z potrawami podczas ‘

! cfcorob y powietrza,

ii.Lubczyk.Powietrzumorowemu ieft przeciwne ziele, zacho wuie Człowieka

od

noc.

iz Ktoby zachwycił tey zarazy, te ­ mu dac tego korzenia miałko utartego pułkwinty z dryakwią Wenecką,v oftem dobrym, dac mu ną poty, niech (ię wy­

poci, to zdrów będzie.

ijh Czynią konfekt z tego ziela tak, lako z tątai (kiego ziel i, imazyć go w cu­

krze,ten korzeń ieft dobry przeciwko morowey zarazie, przeciwko truciznom y iadorn wizelkim , ofobliwym ieft lekar itwem.

14. Knurze ^/e/p.Podczas powietrza da­

wać tego żlela, albo korzenia, odstania imutek y lerce uwefela, temu fercu (tru­

chlał emu bywa pofiłkiem pod­

czas powietrza, daway tego korzenia u- tartego, w winie albo-w potrawach ia- kich, albowiem zarazę odgania, y broni człowieka od niey. Ł

15. Także zarażonym ieft rzecz bar- dzo potrzebna pić fok z tego ziela na raz po łyżek 6. albo 7. może też wziąć (li­

chego ziela y korzenia, utłuc go na pro- izekm iałki,daw aćtegoprolzkupo kwin­

cie; albo co zaważy. czerwony złoty w trunku iakim,ale naylepiey dać go w bia-

łym winie, albo zWyczaynym "pod czas

| powietrza. Także ieft lekarftwem da- , I wać go w rożnych potrawach, kto tego ;

źieła używa, piiąc go z cftem po kwia­

cie w zimie, a w lato z winem mocnym vaarzanvm zrana.terau tego dnia powie- ■ a-ze lzkodzić nie .bedzie.Ubodzy którzy ' mieć niemogą, anii.cn ftać na wino,niech warzą to ziele w wodzie, albo korzenie, niech to piłą zranana czczo,y to poma­

ga bardzo do zdrowia.

i 6 ' Piołun,Ludziom Lekarftweiii ieft cżafu m oiW ey zarazy nofić go przy lo­

bie, trzeć go w rękach y wąchać, broni Człowieka od zarazy.

i-r.Weźmii liftkow; Rucianych 4-Czo- I fnku "główkę 1.ziarno orzecha włolkie- go, foli fzczyptę, zmiefzay to fpołem y utrzyi,iedzac to każdego dnia przez ca­

ły Micfiąc pomaga przeciw powietrzu, y glitty toż wyprowadza.

ig., chcefziibydź wolnym od morowe go po wietr za,gorączki łożncy,y czarów, albo iakiey zarazliwey choroby, doftari , żywego frebra,któremifternie w lafko- ' wym jor zechti,albo w piorko zafzpontuy^

jpoś na fzyi,trzeba to frebro cźęlło odmie, yiaćjbo iad zaraźliwy do fiebie ciągnie*

.

5. TjzkarJhoo na truciznę y indy tpfzslh*-

G

raz napiie maiła roztopionego, sak naywięcey,aż póki niezwomituieiak nay- prędzey, albo mleka (łódki eg o, albo oli­

wy a tego wfzyftkiego iak naywięceyy iakmaypfędzey bydź może, albo iakim- kolwiek fpofobem womit niech pcrulzy, bo na tym zdrowie zawifto. Znaki zas arlzeńniku wypitego te fą: że pali iak

świecą, począwlży od żołądka, w pier­

siach aż do gardła. . . . 2. RumienekpfiSńzĄ niektórzy,ze ten jtumiepek ieft lekarftwem ludziom cza­

fu morowey zarazyjutłucz kwiat iego na prolzek,uży way go w potrawach y trun­

kach rożnych zrana.

Maruna.|eft lekarftwem czalu po­

wietrza,choćby zarażony był kto,to mo­

że llę wyleczyć tym,warz to ziele w wi­

nie, y day choremu pić zDryakwią,możc Z tey maruny wycifnąć fok y dawać go z winem pić temuż choremu, ieft lekar- łłwo doświadczone.

4.Aj»fx)'/zA(?*jPowiada!ą lekarze y Do­

ktorowie, że trzeba wziąć w rękę tego ziela,y mieć przy fobie, przylzedłlzy do chorego,trzymay go wręku y pytay cho^

regoiakiię ma, leżeli powie, te dobrze»

to

to będzie zdrów,.leżeli pow iążę źle, to taa umrzeć niedługo, ho to ziele ma t«^ moc, że pozna chorego.

5 Weźmii orzechów włoikcłi a. Fic*

a.R uty liftkow 20. ioli trochę, to we i po?

uwierciawfzy, iedz na ćżczo.Tegodnia b|uzi eiz bęłpieczny od zarazy powietrza

6, Kofijfzko Doftać tego ziela,' utrzeć go na proizek miałki, day go wypić z winem, trucizny leczy.

7. Kz.oth.ievo. pomocne to naiienie na truciznę y na lady wfzeikie,utłuc go dro­

bno y day wypić w trunku iakim. R zot- kwi.inym fokiem natrzeć ręce,może nie-, mi braćgadziny iadowite a niebędą mu izkodzić,-próbowali niektórzy tego;

_ 8. Korzeń fzołwiowy. Truciznom wfzel- kim ieit lekaritwem,utrzeć na profzek

miałki uźyway go z winem, albo oftem dobrym, doświadczono tego nieraz.

9* Łopian.'Ukąfzonym od pfa wfcie- kłego tak % trzeba leczyć, weź korzeń luchyŁopianu,utrzey go na profzek,tyra prolzkiem rany polypować.

_ 10. Najieme rzepiane Trucizny wfzei­

kie leczy, utłuc to naiienie na profzek miałki, umtefzay z miodem praśnym y iedz kto tego zażywa, temu trucizna Izkodzić niebędzie,

U .

I I . ofet zvoyczayny.T)oftać naiienia ty ­ le, co 2foty zaważy fzelągami,utłucz go

na proizek miałki, day go wypić z winę

< orym( ef{ to lekarftwo,że truciznie nie da lię rozlzerzać w Człowieku.-

i 3 Pięciornik. Truciznie ieft to ziele przeciwne,triicizn^refl;truciznie, doftań tego ziela z korzeniem,utłuc go namia- tłocz z niego fok, tego foku da- way pić?$. albo 6. łyżek z winem, albo z mizym trunkiem.

.. }3- Kjfzyfzb.^ofić tó ele na gołym ciele, tego gadzina żadna nie ukąli choć- by ..1 w rękę kto brał, albo nanię „aftą.

pił, lad mu izkodzić nie będzie,1

P

Iw om a.nofić ten korzeń na gołym cie­

le, wielką chorobę uśmierza y zacho- wuieodm ey drugich,ktorzy iey niemieli.

2 ,Toz ziele utrzeć na profzek,day eo wypić z winem, w którym była warzona Piwonia z belicą,ieft lekariłwem doświa- czonym na ro, zażywać tego rano y na n^cł “i a ‘1? t a gotować w winie piwonia y belica, y tego trunku zażywać.

y- " ,z >'ftkie gniła czarownic odgania to ziele.

h

4. Ktoby miał wielką chorobę, niech mu do łozka nascieią piwonii, y niech

nifc

nA n£ niey fypia, ozdafz (kittek w k«*otce.

6. ^?>^>/.C zaryśby nikomu nieliko- dziły,noftć ten korzeń przy (obie,

7. Beltca.uroki odpędza, noiie ią za- wfze przy fobie od S. Jana, aż do dru- S-Jana roK cały.

7. Kiedy Grzmoty wielkie,Radzą,aby be-, święconą kadzić po domach Chrze- ściańlkicb, kiedy grzmoty y wichry na powietrzu powftaią burzliwe, ta belica ma moc odpędzać pioruny y czarty, którzy burzą powietrzną miefzaią;

9- Orli ko we ziele Nofić to ziele na go­

ły n ciele w woreczku, taki człek ocza­

rowany bydźniemoże.

10, Na kaduk, Diy choruiącemu1 w

•czymkolwiek ferce wilcze zieść.Sadłem wilczym imamy grzanki, day ieść. R u­

tą co dzień rano y na noc kurzyć chore­

go, lok ruciany w nos pufzczać, na fpo- dulzce rucianey zawfze fypiay. Gorczy- czue naiienie, Zfokiem ogurczanym pii.

11. Rogiem kozim kurzyć pod czas powietrza, także kiedy kogo wielka cho­

roba napadnie, krew kozłową ufufzoną zetrzyi na proizek, dobra rzecz pić w biegunkach, w kolkach, w ftłuczeniu w kamieniu.- łoy kozłowy pomocny ieft no­

gi lz narować w podagrze, kiedy komu

uryna z bólem odchodź?, pufzćzay fefi łoy ciepłj na pępek, kiedy Komu hemo*- roidy dokuczaią, nacieray tym łoiem;

mleko kozie pii w fuchotach, puchł fot) oapędzuą bobki kozie na brzuch plaftrę

wane. * j

. 12. Mleko kobyle pomocne ieft na duk, na luchoty, na dychawicę,na kafzel;

łayno itadnika owies jedzącego na żoł*

taczkę pif z winem; przecedzi wizy; tłu - itość konika pomocna ieft na wywftv nienie ręki, albo nogi z ftawu. na Utu­

czenie y uraz piląc tę tłuftość y fmatu­

ląc hę nią,

*3» Doiłań kruka młodego,fpał go

§ f rft,L! f oWylm na ProCh» pii ten proch w trunku lakim wielką chorobę leczyć;'

m-inr7-‘ */ ^ 7 ^ ^ rozmaite, y y P o to k u trzy kawałki y po-

u f r f yZrobit “ a% p riy d a ć d o t* - go foli ile trzy r % wziąć m ożen

v°y n Z l}OZ*łY P7 rzu’ fzafra»u « rteg o , n f™le,za^ fzy> ob^°żyć tym ferdeczny

?ihv k fł?kl’ Y d? em Przed paroxizmem, a 1/i y 7 Pa ec obwiniony przez 24 5 M ° rCLt0 ° 7 inienie na W ziął nr* hlufzkatołowę, y upiecią na trzo­

nu. w zarzewiu,y potłuc ią wchufteczce na proch , Wziąć także tylę hałonu, ^j1«

B w a- '

L

|V;

r

ważyła gałka,fpałic ią fia łyfzce żelazney pa proch,y zmiefzać z gałką hał un,y dać wypić w wódce dcbrey, po trzecim a!bo

^zwaitym paroxyzmif*.

‘ S.WziąćMirry tyle* ile lalkowy orz eh i waży, ztłuc y dać w ciepłym piwie*

Jk tedy zimno brać pocznie,

e j . Wziąć żegawek,y wycilnąć z nich fokjżeby go było złyfzkę, y dać wypić w ciepłym piwie lub w wodzie cie- płey.

4. Trafienie pietrufzczanX>ofl:ań tego' ■ nafienia, utłucz go na profzek, daway z

ciepłą wodą pić częfto. Wezmii liścia bzowego garść, lewandy yioli oboyga po trofze, utrzyi to z oliwą, y na pnlfy u

teąk przykładay. _ ,

5. Na febry zaftarzałe, Weźmii piołun#

lw ieżego, wyciśnii z niego fok, ocukruy go dobrze, pil na ieden raz dwie łylzki, fłuży to febrom zaftarzałym,

6. Maruna,warz ią w wodzie albo w winie, pii kilka łyżek, póki nie ufta-

nie,7. Wrotycx,Wezmii suchego korze­

nia tego ziela, utłucz go na prolzek, przyday deyku różanego, wypii to na godzinę przed paroxyzm*m, wfzelkie febry y gorączki leczy, Także y wód­

ka z ziela Ąopytniku-\Pita ufmierza. 3,

8 .Bożec!rzeivk,0,T)o(łań tegc ziela świe­

żego, utrzyi go z oliwą, y 2 folą, a tym cżęfto w febrach naciera/ pulsy u rąk y u nóg.

9. Febra kiedy przypadnie, uczyń ta­

ką kąpiel,wezmii ziela Bożćgodrzewka, prochu od liana, izopu, pietrufzki, owfa fnopekjbobowniku, to grzeyz wodą, y kąp fię w tey Wodzie, lkąpawfzy lię, u- kładź lię y fpotniy, toż famo iekarihvo fłuży na kolki, y cholerę.

g. Na

J

2. Wziąć fzczypioru żytnego na wio- inę wychodzącego, uwierć go dobrze w 4ónicy z pjwem, wypić raz y drugi, ma

to dużo pomagać. . v

3. Wziąć wina dobrego kielifzek y oliwy tyleż, y przydać izczyptę czar- nufzki tłuczoney y wypić to p.rzed paro- xyzenem, gdy nadchodzi, pomoże, v za­

poci f1? d obrze..

4- Wziąć pajęczyny y piołunu tyleż, utłucz to w moździerzu,żeby. tego by­

ło iak kurze iaie, y przyłewać do tego

Ba o&u

oftu dobrego, y podzielić tó na cztery Części, iednę część przyłożyć na puls U jprawey ręki, drugą na lewey ręce,trze­

cią y czwartą pod podefzwy u nog przez chuftki, aby nog nie gryzło, trzeba' to przyłożyć na puł godziny przed paro­

xyzmem, y położyć fię, choćby nayda- Wnieyfza febra"mufi przepaść zaraz.

5. Na pozbycie tey febry,rożni,rożne maią lekreta, których wypifać niepodo»

bna. Jedni w paroxyzmie daią gorzałkę z pieprzem pić, irifi zhałuriem, drudzy

<daią profzek z palących konch, które lie przy rzekach albo ftawach znaydui^ki- 11 daią Jednoroziec, albo rog Jeleni;

6. Weź foli, noaferanu, pbrow, po­

krzyw , ruty, tłucz wfzyftko wefpoł, przyłóż na pulsy, na godzinę przed pa­

roxyzmem.

7. Weź gałki rnUfzkatołowey,fa!etry cżyftey, hałunu, wfzyltkiego po ćwierci łota, utrzyi miałko, rozdziel na trzy rd­

zy grzęd każdym paroxyzmem, day w winie' ciepłym piwie.

g Nafienie pafternakowe na proch darte, przed paroxyzmem zażyte poma­

d o . EHyakiew z fokiem piołunowym zniieizaaa, przed „ paroxyzmem pita.

X o.

610. Na fi tnie czarnufiane. Febry kwar- ranny leczy, ta czarnucha miałko utar­

ta, także naiieńie pittrulzczane z troeba białego wina, z godzinę albo więcey przed przyi^ciem febry daiącteu trunek

niech fię poxij.

i i . Ąrwawnik.Weźmii tego ziela,wy­

gnieć z mego fok, weź tego foku łyżek, l. 6. Szotwii 6.liftkow,miałko utrzyi,day

cbóremu ciepło wypić przed febrą, o- kryj go dobrze, aby fię wypocił.

1 z. I(opytnik• Wezmii tego ziela luche- go, utrzyi go na profzek miałki, wsyp

w wino y wypii, tey godziny,ktorey ma febra przychodzić, odpędza febrę kwar­

tami ę.

13- BabkaWezmii rego ziela fwieiego utłucz na miazgę, weź trochę tego foku, przyday do niego trochę Pryakw ie, pil to oboje z winem, leczy to febry kwar- tąnny.

9- Na Febrę c»

j / I e d y Mffzczyzna miewa febrę,’ day mu wieprzowego,kiedy Białogłowa, layiey świniego łayna, wziąwfzy pie- przu, y Szafranu przysypawfzy, Miodu prasiiego łyizkę włcżyć,w piwie dobrze uwarzyę,ch oreqju ciac pić,rzecz deświad

CZniia. • * ■

|

;

B? 2,

n

\ 2 . Zaiąca świeię^ogłowęódiąć zfier clą, v tłuc ią ze włzyitkim w (tępię, albo moździerzu, y tę maść na chuście roftar- fzy, bldko ferca przyłóż, y tak długo, trzymay, aż fif zefchnie,ieft to na gorą­

czkę, rzecz doświadczona. .

3. N a Febry codzenne. Weźmii ż o łd koziey, Chleba białego, białek iaiowy,

bobkow kramnyeh, utłuczonych z tnie- Izay to razem, y na brzuch przykła-

day. -

4. Krwawnik,wziąć tego ziela, y zie­

la babczanegó, y pokrzywy, utłucz to Vvfzyltko razem, przydawfzy do tego o- iłu dobrego*, przyłożyć na pulsy u rąk na dwie godziny ptzea febrą, pręt ko u-

ftanie. - -

5. $ia%.Febrom i$ft to. ziele przeci­

wne każdym, nazbierać tego ziela,y wa­

rzyć go wmięfie jakim y dać ieść albo p ić , albowiem zatwardzenie żołądka' rozwilża, y dolcem wyprowadza.

6 Fz.adk.ieiv. Weźmii korzenia albo famey rzadkwie obraney, włóż w ocet dobry, niech tak doi przez dni 3, po . trzech dniach uwarz to troche przy o- gnin, potym przecedź otłodz ią miodem praśnym. flnży to na wfzyltkie febry.

7. Jeżeli do tego dafz dofyć cukru to bę-

M,

będziefz tniał z tego jułepek,<łuży tp na fenry codzienne.

g. Jemiołucba. wziąć liścia od Jemio­

ły iakiey, y potłuc go dobrze przymie- 'F fzawfzy laku babczanegó z winem y wy­

pić, uśmierza wfzelkie febry tereyanny, y dyleoteryą krwawą zatłanawia.

9. Nafienie Gorczyczne warzyć to na-

• genie w wodzie, y te y w o d y wyftudzo^

ney dać lię napić tem u,kto miewa febrę,' zailauawia y odpędza ią.

10. Pięciornik. Utrzeć tego ziela na miazgę,wyciCnąć lok z niego,y dać tego

* foku łyżek ó.z trochy pieprzu* tłuęzpne- g o y d ać wypić przed febrą,

11. Wrotycz. Warzyć ta ziele w winie y zażywać go zrana każdego dnia.

1 z ,7^W^f/?m.dofl:ać (korki od rzatkwie

% lerzęEuiięy, ukraiać ią drobno,y uwier pieć,potym przydać do tego miodu praśne go,y używać,leczy febry kwartanny,rzecż doświadczona.

13. Także leczy febry każdodzlenne takim ipotobem iako .

. 14. ĄorzeńFzdź^^D oftać tego ko­

rzenia tłu c z o n e g o na profzek, przyda- wizy do niego eftu y miodu praśnego,za­

żywać go. zrana na .czczo, febra ufta- me. r Y .fV ‘‘ " '

• ■ — j r- .

ld~

W ,r

■ f

M | ■ p p| ł - łTT A, ' a— .. .

I<. % % /4 tf.Wz?ą«5tego ziela ?.' ko- jrzonkl y trzy liftki, warzyć to ipołemw

winie albo w piwie y dać wypić temu, .który miewa febrę, cen trunek gubi te r- tcyannę,y zdrowym czyni.

16. Kwartanne także gubi to ziele y korzeń, wziąć tego źieia liftkow 4. ko- rzonkow 4. uwarzyć także lub w winie lub w piwie, y dać Wypić, febra przędą-

nie wkrótce. ■ ■ '

. 17. Doświadczone iedlekąrftw o ną fe- ■ ' prę tereiannę, lecz ią takim spofobem.*

1 weź 3-łoty piettufzki z korzeńiem,Szoł- Wiowego loku przymiclzay, o£tu mo­

cnego, tego wfzyftkiego po rowney czę­

ści utłuc, umieizay tofpołeirgy day wsy­

pie przed febrą łyfzkę w trunku jakim, czyń raz drugi, trzeci,do czwartego ra-’

* 5ŁU tak czyń, irebra prętko udanie/

utrzyi go ua proizeK, y ten prolzeic da­

wać pić z winem na godzinę przed fe-

%>ri| prętko pOtym udanie.

ię . W ierzbow e żmii liścia, utłuc g0 fia miazgę, wyciśnii z niego fok ,przycay

do niego,Wińia, ieft to dobre lekardwo 1 pa Febry, y na biegunki, żadanawia ie, ., ten lok J*?piey p ć z piwem ciepłym,

Ho* W

10. Łehetrjhwa N

*|Ę;Czmienney kalze w occie bezfoli u- jj gotować, tego kilka łyżek zieść, cho- cialz to nie mafzczonos ale hardzo po­

mocne,

2. O-ofnek warzony, mocno żadana­

wia wizelką biegunkę,

3,Grufzki kwaśne warzyć vy occie, y ftłuc na miazgę d<darze, przykładać n | żołądek, ud eiie czerwona biegunka.

4 Krew Kaczoroma. Dodać krwie od kaczora zabdego y cho wać ią, kiedy po­

trzeba, dać ią wypić, biegunki zadana- wia.

v Korzenie y nafienie iw.Do- ftać tego korzenia y nafięnia, utrzyi gą na prolzek miałki, day go wypić w trun­

ku takim, maią tę moę korzeń y nafienie, że wyfulzaią wnętrzności, bo potym za­

życiu prętko dysenterya udanie.

6. 'Jeżyny. Nazbierać iagod ieiyno#

wych, żaczym^Będą d; yrzałe, ufufz ich , y lebóway, kiedy będzie potrzeba, day garść dobrą, gotuy z winem, biegunki zadanawiaią. Toż czyni y kwiat fu­

chy, utłucz go drobno, y day wypić w trunku iakim,

7. Zywokojt. D dań tego korzenia, Włóż go w zarzewie y upiec debrze, dyr

' *ay

r

N-r-

wąy go teść na czczo zrana y n a noc,dy- lenteryą zaftanawia,

8 ■ nazbieray tego zieli ufufz go, kiedy potrzeba; wez go trochę,utłucz na profzek, y day go 3 kwinty z winem wypić, ieżeli ieft gorączka, day z wodą, dyfenterye zaftanawia.

9. Także utrzeć cego korzenią, yday go wypić po kwincie,albo co czerwony złoty zaważy z winem,dyfenteryą zafta*?

pawia.

10. Ber. Utrzeć go drobno na profzek, day go wypić z winem czerwonym fta- rym,"ten proizek zaftanawia biegunki ofobiiwie czerwone,

11. Bob,Warz go w occiedohrym ,to iedz, zaftanawia biegunki wizelkie,

12. Żywica Topolowa. Doftań rey żywi­

ce pii ią z piwem ciepłym, biegunki ta- m uie, także y pot zbytni w ciele.

13. Mlecz zwyczajny. Warz ten mlecz w w inie,day tó pić rano y na wieczór, leczy biegunki rozmaite., dawać- go na jeden pa z po' kwaterce. Także ten miecz tak korzeive iako y kwiat, warz tolpołeai z winem, da\yay ro p ie rano y n a noc, czerwone biegunki zaftana­

wia.\ ^.Grzybienie białe roodtBiegunki tak, bia-

białe iako y czerwone zaftanawia, warz ie z winem y to pii.Zetrzyi to riafieniena profzek miałki,pii ren prolzek z winem?

lepfze feft mulenie luche niżeli świeże.

Tę. Leb-otka nazbieray tego ziela, u- luiz go iak tego potrzeba, utrzyi gó na prołzek, przyday do niego żółtek iaio- wy y trochę maiła, lmaż w rynce,dawać to ieść,biegunka uftanie. ‘

ió. Wierzba Doftań fk orek wierzbo­

wych, upal ich na popioł, przyday do­

li i ego wódki babczaney, albo foku bab- czatiego, pii to w czyni chcefz, biegun­

ki zaftanawia ofóbliwie czerwone. "

i j. Marchewpolnd.Weźmii marchwie polney, utłucz ią na miazgę w yciśnii' z niey fok, pii ten fok z trunkiem iakirn, biegunki czerwone zaftanawia.

1 8 - Kyyrze ziele.Weżmii tego ziela fu- chego, utrzyi go na'profzek, daway te­

go profzku z wodą, aibó z fokiem bab- c7antm,W zimie x piwem daway pić.

Lii ranę nahenie utarte daway pić. Krew kozłową albo kozią, ząięcą, Jelenią.fmaź

’ ią na panewce, daway ieść, hanyżu, ią- derek winnych iagod, rodzeń ki wielkie upiecz y utrzyi y iedz, pouaga to wlzy- ftkim biegunkom.

<y. Świnie łayno.Ufuz tp świnie łayno.

u-

lii*

i

*

u trzy t na proch fuchę, daway pić, tyra, którzy miewaią febrę.

2Q. jagody czarne. Ufufz tych iągod w

|ecie y Ichoway ie,iak-będzie potrzeba, Weźmii ich garść, utrzyi miałko, daway ie pić z trunkiem, biegunkę udanawia-

k>

XI.Lc\arjhvo na \ol\i.

T / Orzeń hpicnorvy Weźmii tego korze- ten korzeń ma bydź kopany na wipinę przed pełnią, a w iefieni po pełni ę^iefiąca^fufz go,y utłuc na j roizek, da­

way ten prolzekz winem pić temu,ko»

mu Pleura ąlbo kolka w boku dokucza, ffriży to w podagrze,chiragrze,y kamień tenże korzeń kr ulży.

2- SzcxupąkDoftań fzczęki od żywe­

go albo ugotowanego izczupaka, ululz ią y utrzyi baprofzek, daway temu pić w trunku, kor«u kolka dokucza albo ka­

mień.

3. Pokrzywa, wat z te pokrzywy w wi­

nie, daway tego wina pić choremu to u- śmierza kolki.

i a. Lekarjhvo na boi ZęOow.

f^ M J h ziemne. We żmii tych glid zie-

■innych, warz ie w oliwie,iak. lię ugo- tuią wyftudż, wley tego ołeyku w ucho przeciwne, kiedy boi od zimna, weź ku*

rze-

rzenla piretrum trźym af na zębie. 5

2. Mlecz wilczy.Nazbierać rego korzeń nia y warzyć wczym chcefż, tę polewkę

.trzymać w gębie po tey (Ironie,gdzie ząb ietfc wypruchniały, albo ich kilka boli*

wnet boleść udanie.

а. Kyrwawniky k>luficzDc dań tego zie­

la krwawniku, y ziela blufzćżu, utłuc to fpełem na miazge,y przyłożyć na tę ftró- nę, gdzie zęby bolą, na wierzch, ńłbo fkron e.

4. Korzeń gorczyczny. dodać tego ko­

rzenia, y przyłóż go na ząb bolejący, ar boleść prętko udanie. Dodań nafienia gorczyce białey, utłuc ią drobno, przy- day do tego miodu praśnego y o£tu zmie- szay to razem, trzymay to w gębie,fol­

gę w krotce uczuiefz.

5. Maruna. Nazbieray tego ziela, u - fufz y utłuc drobno y tym profzkiem zę­

by pocieray,kiedy bolą, a folgę uznafz.

б. Taż maruna zębom boleiącym ied lekardw em , weźmii maruny y utłuczią na miazgę,wyciiśniy znley lok, wley go w ucho po tey dronie, gdzie zęby bo­

lą, może to ziele utłuczone z lokiem przykładać na bolący ząb.

7. Ęopr wfzytry.nazbieray tego ziela ż korzeniem ufufz, dobrze l'choway,aby

nie wywietrzał, choway choć dwa roki, kiedy ząb boli, utłucz y w dbufteeżce włóż na ząb boleiący, a boleść zaraz prę- tko udanie.

8. Trumienek. Doftań rumienku źwy- czaynego, utłucz go na miazgę wyci- śniy z niego fok, kiedy ząb.boli, tego foku puść w ucho po tey ftronie, gdzie

boli ząb, boleść uftanie.

9. Słaz royfto\i.Ukopać korzenia slazo- wego y gotować go w occie dobrym ,

trzymay to w gębie po tey (tronie,gdzie bolą zęby; boi prę tko uftaie, i

10 Kofyfiko.Warz korzenie tego zie­

la w winie, trzymay po tey ftronie,gdzie zęby bolą . v ' , iV. ^

11, Zęby zaczerniałe y zaplugawio- ne czyścić, warz ten korzeń w wodzie,al­

bo w winie, y tym zęby płukać częfto, czyni to zęby czyfte y białe. , o...

i z . Szparag.Doftać korzenia fzpara- gowego, y utrzeć na miazgę, wiciśuy z niego lok, kiedy bolą zęby po prawey ftronie, to tego loku wlać w ucho lewe, ńużnafz flcutek.

14., Dzięgiel. Warzyć ten korzeń w winie y trzymać ciepło po tey ftronie, gdzie b l ą zęby,

14, F iretrum.Doftać korzenia tego z;e->

fciera, warz go w winnym oćcie, trzymay

<. e >ło w gębie po tey ftronie, gdzie b0*

lą zęby. ""

15. Lekarftwo na glift)-

| \Bm} ć pierfi chctemu gorzałką dobrą*

^ potym zaraz potrżąinąć one mieylcą miałko utartą miętką, met h wznak Ipo- koynie leży clJ -- ---^{j .}---^{i ?} a tak mu iłok cm Wfzyltkie glifty wynidą.

2. ^7ezmit foku piołunowego, foku BożegodrzewJfeń, foku Rdćftowego żół­

ci wołowey, każdego z nich porowney Części,' zwierć z trocbą fadła wieprzo­

wego, przyłóż na pępek.

Profzek na glifty .Weźmii glift ziemnych, al6o glift, które wycho­

dzą af dzieci, opłucz ich pięknie winem b ałym, włoz ie w garnufzek polewąny, debrze zatkay,włcż ie w piec piekarfki, z którego dopiero chleb wybrano,niech dobrze ufchną, utrzyi z nich profzek miałki,day tego profzku dzieciom tyle, Co, czerwony złoty zaważy,-nie day im więcey bb fzkodzi,możefz ten profzek dawać z polewką iaką, dlbo z winem , fkutek dżiwny uźaafz. Możefz dzie­

ciom maiącym glifty, Imarować koło pępka dziegciem, y to pomaga.

r

i#

ą. Pokrzywa warzyć U w tr Jodzie pi­

tym, przyday do tego foli trochę,to gli dy wywodzi.

5. ^ / W z i ^ ć tego rdeftu, ztłucz go na miazgę, t > przykładny na żywot, ro­

baków tych pozbędzie z y boleść u- ftanie.

6. Poley.Utłucz te g o z :eU na miazgę, wycisniy z niego lok , tym fokiem ima-

• jować koło pępka, glifty to morzy.

7. T\ocxenk,i nazbieray tego ziela,war z w miodzie pitym, niech to piie, g lii ty to wywodzi z żołądka dolcem, toż czynią j i warzyć ie w occie dobrym »to czyfto

iu pii.

8 • Polna dryĄiew.Nazbieray tego z ć®

|y la, utłucz na miazgę wyciśniy fok, przy- I day do niego loku piołunowego, pił to • l

t winem, albowiem glilty zabiia y wy­

wodź; dolcem.

yjfrotycz. Weź nadenie wrotyczowe luche, utrzyi na proszek miałki, day tego proszku dzieciom małym w mle­

ku wypić, wywodzi glifty dzieciom, toż , naftenie utarte v.i proizek miałki,'daway tego profzkn ćwierć łota z winem bia­

łym ,w y wodzi y to glifty?

łoi Trumienek.Nazbieray rumienku, ufutz go, ak potrzeba^utłucz na pro-*

lzek,

warz go ż winem białym* day Wypić*

lepiey ieft dać go z winem zimnym, ćwierć łota, albo pułtory ćwierci z ra­

na na czczo.

1 \.M arina.Nazbieray tego ziela wairż to z winemy pii*zabiia glifty,morzy, y Wywodzi dolcem. Możefz utłuc tó ziele y wycifóąć z niego fok jocukrowa- wfzy pić,toż czynk

Iz. Na glifiy dziecinne.\Veźmii pię- kney mąki plzenoey garzść, rodw orż ią wodą dokową tak rzadko iak mleko*

daway temu dziecięciu miado mleka pić, a uznafz fkutek nie długo, roba- ftwo wfżydko wynidzie dołem.

13. Ow/ary^Doftać tego ziela famych Wierzchołków,ufufzyć ie,utrzyi na pro­

lzek miałki,day tegoprofżkuz winem pić, na raz ćwierć łota. Świeże zaś li- śc-e zetrzyi na miazgę* tym okładay o- koło pępka,glidy pozdychająy w ynidi dolcem.

14. Fiołkowy korzeń. Oodań tego ko­

rzenia z Apteki, y warz go w wodzie, day wypić temu, który na robaki cho­

ruje alb > wiem wfzytkie' robaki wynida!

z żołądka, 1 *

i ą. Le\arjhvo na Kamień>

F

towanemu,y to upatrzyć w maśle.day to - Jeść częfto temu, kto na kamień choruie*

Może ie (iuażyć y w winie, albowiem kamień krufzy y boi uśmierza.

2. Jeżynowy f o r z e fcVkó tego ko- rżenia, ufufz go, y utrzyi na profzek,pii

to częfto, ból kamienia uśmierza, łamie go y wyprowadza z utyną, ofobliwie z jicrck

2. Ątó/wiewf^-Nazbieray wierzchołków rumienkowych,v/ierzchołkow piołunu*

kopru w łolkiego, naiieniapietruizcza- nego,oeurko,wego,malonowego^iitrżyi to wizyftko ńa proizek, albo też warz

winię te zioła, y zaży way na obiad y na wieczór, ieft to lekarftwo pewne na ka;mień,albowiem krńizy kamień y wy­

prowadza tak z nerek, lako y z p*cbe.

4 Nafienie ślazowe. Tslazbieray tego nafienia,ufufz goy utrzyi na prpfzek,y pii z frunkiem'jkrufzy to kamień y wy-

Pr°5W& r T m e » ^ ^ a z b ie r a y tego zie­

l a r z go w winie albo tez utrzeć go t ś ptofzekj day go wypić w trunku la-

kim, wyprowadza, pęcherza muł,y p k - lek.

b.Ęorzeń Jeleni czarn tego

korzenia, y w a rz ie zmięiem kozim, przyday do tego oczko w rakowych kwaterkę, utrzyi na proizek, tego pro- fzku częfto zażyway, kruf zy kamień y wyprowadza go.

y.P tafze gniazdo ^rilb o polna ,

“Nazbieray tey polney marchwie,utłucz na miazgę,może y korzeń świeży wraz utłuc, wyciśnii z niego iok, pii ten fok z trunkiem iakim,kamień krufzy w ner*

kaeh y pęcherzu, wyprowadza z uryną*

8 .Korzonki kamionkowe.Ukopay tego korzenia, przyday do tego liścia maru­

no wegr.jwrotyczowego^bożedrzew ko, warz tofpołem , kamień nerkowy kru­

fzy.

9 - Borfukowe fadło kamień Krufzy w człowieku fmaruiąc nim krzyż częfto, gorączkę, kurcz, fuchę żyły, y kołtun leczy.

to. Weźmii rakowych 'oczek, utrzyi ich na proi zek, day ten profzek pić z pi­

wem,kamień kruizy, kolkę, y dychawi­

ce leczy.

11.Kamienie które znaydziefz w gło-

C z wie

Wie Okuniowey, choway ie, Bo fą do- bre tym, co na kńmień choruią, utłucz ie na profzek y dawać pić.

i2.Kiedy kogo kńmień częfto dolega, weźmii robaczków ftonogow, które ła- cinnicy zowią MidepedeĄopłocz ich wi­

nem, albo piwem, ufulż ie w piecu cie­

płym niegorącym, uczyń tak drugi, y trzeci raz, za czwartym razem, utrzyi ie na profzek miałki^piy z winem, albo z piwem, ten profzek wziąwfzy go na koniec noża, co dzień rano y nń noc,ka­

myki które wychodzą z uryną,lub pro- fźki, utrzyi n a profzek miałki, pii, bat- • dzo pomocno ieft na kamień,

ly. Likarjhop

M

womity. ,,, -/ •

otkierx>Doftań rzotkwiezwyczay- ney obierz ią dobrze ze (kory, namocz łupiny w miodzie,albo w occie dobrym, dayte łupiny zieść, komu y wypić ten ocet,będzie miał womity,iak fię zacznie zbierać na Womity,włóż lobię w gardło palec na pomoc.

3*

■$.Korzeń FiałkowyWeź korzenia fiał- kowego,utrzyi go na profzek,day tego

ptofzku ćwierć fota, z wodą ciepłą puł kwaterki, womity będą.

Lekarjł. jo na purgans

Ł

ki,day to pić w miodzie, Iłołce czyni al­

bo womity, iako natura ieft potrzebna*

z. Niedźwiedzia /^«W eźmii tego zie­

la albo wodnego barfzezu garść'dobrą, ufiekay drobno, weź mąki owfianey ły - fzkę dobrą, to wfzytko razem gotować w polewce iakiey raięśney, aibo rofole, gotuyprzynaymniey godzinę,olol tro­

chę, to na czczo ieść albo pić, ale nie z chlebem tylko fam rofoł,zamiaft lekar-

ftwana godzin 4 .przed obiadem, wy­

wodzi ftolcemz ciała flegmę, y cholerę, iak naykpfze lekarftwo purguiące, bez fzkodyy obrażenia,także y uprzykrze­

nia, zwłaf zeza rym,którzy dla zapachu Aptekarlkiego lekarftwa,albo dla odle­

głości Apteki mieć nie mogą4

^.Lebiodka.Weźmii liścia tcy lebiodki luchey, utrzyi to na profzek miałki niech tego proszku będzie puł pięta ło-

tas zmiefkay to z miodem pitym, y tę>

4 - Pil»

pjl, melancholią wywodzi ftolcem, znafz tego (kurek.

4 . K o r z e ń t e y /^?W£/.TJkopaytegb ko rżenia w lato,ochędoż go pięknie,fcho-

way na zimę, lecie lepfzy świeży, ugo- ig y roidł z kury, włóż w niego ten ko- jjĄgigrofoł fmaczny czyni, także fpra- tyj\ine purgans letki.

^.Najienie tey lebiodki.a r z to na fle­

nte w wodzie, przyleway tey wody do win# v pii,letko purguie.

S-Bez Kto chce mieć purgans,olkrob fkorkę z niego na doł, namocz to w pi­

wne, day wypić potym, będzie to purgo wać dobrze y letko. Jeżeli olkrobiefz bez ten do góry,będą womity dobre. ' 7. Senes.Dpftari tego ziela z Aptek!

ćwierć łota,gotuy go że śliwkami fuche- mi, iedz te śliwki, purgo wać będzie do­

brze y letko.

8. SlazoprodowyWcirnW tego ziela, warz y pii, fiolce czyni lekkie, może go przykładać na pępek,przyłoży wizy do niego maila,ijllbo oliwy. Szantę z lolą.

w arzy pii.

o.Zatwardzenie kiedy kto ma,nazbie- ray wróblich łaien, albo fzczurzych,na­

mocz ie w piwie ciepłym, niech to wy- p|le a,będzte go purgować. 10,

1 o Radzą, niektórzy Doktorowie,aby ludzie pili urynę od kogo inlzego zdro­

wego, w tych chorobach, w powietrzu, w fz kor bucie, w luchotach, w zamule­

niu wątroby, śledziony, w żółtaczce, w puchlinie, w cięlzkim rodzeniu, w za­

twardzeniu żołądka, fmaruiąc fię tą u - ryną w królikach, w gruczołach, w o- gniu piekielnymxw boleniu oczu,ufzow w drżeniu członków, w; bólu bokow, y śledziony.

I I . Zamulenie śledziony korzeń Fiałlo"

ryMJtrzyi tego korzenia na profzek,pii go z, o&ero miodowym, śledzionę czy­

ści y wychędaża ią.

17.. Le\arJhvo mpuc

R

zgę y to przykładay na żywot,kiedy kto iuż dużo napuchłjto pomaga, y pu­

chlinę zgania z ciała.

a-Puchlinę z pędza z ciała fok ten wy ' ciśniony, z liścia piwlzy go częll o.

g.Weżmii nafienia tey gorczyce, u - tłucz na prolzek,przyday do tego kmi­

nu kramnego, fig, to wfzylłko iłłuc/.,r.a Poły- warz,iedz to częllo, puchlinę zga­

nia ta potrawa-

j . Krowie -łayno. <\Veźmiitego łayna f

11