Głos Wąbrzeski 1929.01.24, R. 9, nr 11

Wąbrzeźno, czwartek 24 stycznia 1929 r.

Nr. 11 I Rok IX

Ostatni akt w zfednoezenla

Oiezysny.

W dziewiątą rocznicę wyzwolenia Pomorza z nie­

woli pruskiej.

O d p o ł o w y s t y c z n i a a ż d o 1 0 l u t e g o 1 9 2 0 r o­ k u t r w a r a d o s n y i d z i e j o w y p r o c e s z a j m o w a n i a p r z e z w o j s k a p o l s k ie m ia s t i w s i s t a r e j z i e m ic y P o m o r s k ie j . A z a t e m d z i e w i ę ć l a t j u ż m i ja o d c h w i­

l i, k i e d y P o m o r z e r o z p o c z ę ło ł a m a ć ż e l a z n e ł a ń ­ c u c h y z n ie n a w i d z o n e j n i e w o l i p r u s k i e j.

P ó ł t o r a w i e k u n i e w o li , u c i s k u i w a lk i r o z p a­ c z li w e j B i a ł e g o O r ł a z c z a r n y m s ę p e m g e r m a ń ­ s k i m n i e z d o ł a ł o z a b ić p o l s k ie g o s e r c a u z a d u m a - i z g o B o r o w i a k a , l u b t w a r d e g o o d b u r z i w i c h r ó w n o r s k ic h K a s z u b y . S e r c e p o l s k ie o z w a ł o s i ę , g d y

y l k o p r z y s z e d ł o d p o w i e d n i m o m e n t .

A w i e l e w y t r z y m a ć i p r z e c i e r p i e ć m u s i a ł t e n z a h a r t o w a n y l u d p o l s k i n a P o m o r z u . M o g ł y b y o e m d ł u g o s z u m ie ć p r a s t a r e d r z e w a B o r ó w T u - z h o ls k i c h , s z u m i ą c e j e d li n y n a c m e n t a r z a c h p o­ m o r s k i c h i t a w i e r n a s t r a ż n i c z k a m i a s t p o m o r -

> k ic h T o r u n ia , G r u d z d ą d z a i G d a ń s k a a z a r a z e m ,k r ó l o w a r z e k p o l s k i c h *’ — W i s ł a . D ł u g o t r w a łe m e c h e m m o g ł y b y o d p o w i e d z i e ć ' z m u r s z a ł e ś c ia n y r i e k o w y c h r u i n k r z y ż a c k i c h , t a k g ę s t o r o z s ia n y c h ia P o m o r z u , j a k i p o t ę ż n e w m o c y i t r w a n i a m u - y c z c i g o d n e j k a t e d r y g o t y c k i e j w P e l p li n i e .

K o n f i s k a t y , r a b u n k i, z a k a z y u ż y w a n ia o j c z y - t e j m o w y , b u d o w a n ia n o w y c h s i e d z i b , w y w ta s z z a n i a , k a t o w a n i a d z i e c i z a p o l s k i p a c i e

r i e le i n n y c h k r z y w d y o d g ł o s y w a l k w o l n o ś ć O j - z y z n y , o r ę ż n e p o r y w y , p r z e l a n a k r e w n a p o l a c h i t e w w o b c y c h k r a j a c h , z b u d z o n e n a j ś w i e tn i e js z e a d z i e j e , c h w i l e t r y u m f u i s ł o n e c z n e j c h w a ł y , r o z - z a r o w a n ie , z a w o d y , g ł u c h a r o z p a c z , ż a ło b a , s t r a­

w ę p o z y c j e w p o k o jo w e j p r a c y , w w a l c e c i c h e j b e z k r w a w e j; — w s z y s t k o t o w s i ą k ł o w p r a s t a r e u r y ś w i ą t y ń p o m o r s k ic h , w t ę u k o c h a n ą z i e m i ę n n o r s k ą i m i lc z e n ie p o k r y ł o z n ó w j e d n ą k a r t ę ę c z e ń s k ą , m i lc z e n i e t a k c i c h e , s k r o m n e , a w y - o w n e g r a n i t o w e m i p o m n ik a m i s p e ł n io n y c h c z y -

J a k s k r o m n e j e s t t o m il c z e n i e , t a k s k r o m n y m s ł o w a , a l e z a t o o w o c n y m w s k u t k a c h b y ł t e n o h a t e r s k i p o r y w l u d n o ś c i p o m o r s k ie j , d z i a ł a ją c e j 'J a r n i j ą g e n . H a l l e r a i d ą ż ą c y d o o s w o b o d z e n i a P o N a o r z a i p o w r o t u n a ł o n o u m i ło w a n e j M a c i e r z y P o l

N ie g ł o s ił y t e ż n i k o m u f a n f a r y s a m o c h w a l n e

*“ t y m d n i u w i e k o p o m n y m i d o k o n a n e j p r a c y n a d y . U b o g i w m i o d o p ł y n n ą w y m o w ę , n i e z n a ją c y i m n e j r e k l a m y f r a z e s ó w P o m o r z a n i n s p e ł n i ł n a j - r ę t s z e m a r z e n i a d z i a d ó w s w o ic h i ś w i ę t y o b o - ą z e k P o l a k a , a p o t e m o d e t c h n ą ł i ... z a k a s a ł r ę - w y d o d a l s z e j p r a c y . A d z i s ia j p o t ę g a g o s p o - r c z a n a d b r z e g a m i P o l s k ie g o M o r z a , t o w i e l k i e i e ł o s t ę ż a ł e w y s i ł k i e m s e r d e c z n y m i t w a r d ą w o - a n i e u s t ę p li w ą P o m o r z a n i n a , n i e c h z a ń p r z e m ó -

T o r u ń , G r u d z i ą d z , B r o d n i c a i i n n e m i a s t a p o -

> r s k ń e o b c h o d z ą w t y c h d n i a c h k o l e j n o u r o c z y s t ą o z n i c ę . D r z e w a r o z k o ł y s a n e z i m o w y m w i a t r e m ą c e n u r t y r z e k p o m o r s k ic h , o d n o w io n e m u r y i ą t y ń ś p i e w a j ą j u ż r a d o s n ą p i e ś ń w y z w o l e n i a , w o n i ą z w y c i ę s t w o n a d z m o r ą n i e w o l i i g ł o s z ą w a ł ę o d r o d z o n e j O j c z y z n y .

Z a ś s e r c a p o l s k i e z c a ł e j R z e c z y p o s p o li t e j o d - w a ją s i ę d z i s i a j e c h e m * . C z e ś ć p o l e g ły m z a w o l -

» ś ć P o m o r z a , j a k o c z ę ś c i u m i ło w a n e j O j c z y z n y , c h w a ła t y m , c o p r z e tr w a l i k r w a w e d n i m ę c z e ń w rą d l a P o l s k i i d z i s ia j n a Z i e m i P o m o r s k ie j p r a - j ą d l a J e j p o t ę g i i c h w a ły !

D z ie w ię ć l a t m i n ę ło j u ż o d c h w i li , k i e d y P o -

rzę c u d e m N a j w y ż s z e g o w r ó c ił o n a O j c z y z n y o . P r z e z c a ły t e n c z a s s p o łe c z e ń s tw o p o l s k i e ,

ąki wytężonej propagandzie różnych czynników

Wt ruski narodowej pielgrzymki do Rzymu.

K o m i te t , o r g a n i z u j ą c y z o k a z ji j u b i le u s z u 5 0 - l e c ia k a p ł a ń s t w a O jc a ś w . P i u s a X I . n a r o d o w ą p i e l g r z y m k ę d o R z y m u p o d a j e n a s t ę p u ją c e w a ­ r u n k i t e j p i e l g r z y m k a :

,,D l a p i e l g r z y m ó w j a d ą c y c h k l a s ą 3 - c i ą , k o ­ s z ta p o d r ó ż y w y n o s z ą z ł . 6 5 0 . Z a t ę s u m ę o t r z y ­ m a ją : p r z e ja z d , o d g r a n ic y d o R z y m u i z p o w r o­ t e m , ż y w ie n i e p o d r o d z e i w R z y m ie , n o c l e g i w h o t e la c h , j e d n a k n i e w p o j e d y n c z y c h p o k o j a c h , l e c z p o k i l k a o s ó b w j e d n y m p o k o j u , a w R z y m ie w o g ó l n y c h s a la c h ; s u m a t a o b e jm u j e t e ż p a s z­ p o r t y , w i z y , p r z e j a z d y z d w o r c ó w i d o d w o r c ó w , a u t o b u s y i t. p .

D l a p i e l g r z y m ó w .j a d ą c y c h k l a s ą d r u g ą , k o­ s z t a w y n o s z ą z ł. 1 .1 1 0 . O t r z y m a ją w s z y s t k o t o , c o p a s a ż e r o w i e t r z e c i e j k l a s y , o r a z p o j e d y n c z e p o ­ k o j e ( lu b n a ż y c z e n ie p o d w ó j n e d l a r o d z i n y ) w d r u g o r z ę d n y c h h o t e la c h . ( D r u g o r z ę d n e h o t e le z a ­ g r a n i c ą s ą , j a k w i a d o m o , b . d o b r e .)

D l a p i e l g r z y m ó w , j a d ą c y c h k l a s ą p i e r w s z ą k o s z t a w y n o s z ą z ł, 1 ,3 7 5 . O t r z y m a j ą z a t o w s z y s t k o , c o p a s a ż e r o w ie k l a s y 3 - e j i 2 - e j o r a z p o j e d y n c z e p o k o j e w h o t e l a c h p i e r w s z o r z ę d n y c h ( n ie l u k s u s o­ w y c h ) .

W p o c i ą g u s p e c j a ln y m , o k t ó r y s i ę k o m i te t w y s t a r a , b ę d z ie j e d e n w a g o n s y p i a l n y d l a 1 8 o s ó b , z d o p ł a t ą n o r m a ln ą . Z g ł o s z e n i a d o t e g o w a g o n u p r z y jm u je s i ę a l e z z a s tr z e ż e n i e m , ż e u w z g lę d n i ę - : n i e p r ó ś b w t y m w z g lę d z ie u z a l e ż n io n e b ę d z i e o d

o r z e c z e n i a c a ł e g o k o m i t e tu . j

K o s z ta o b l ic z o n e s ą o d g r a n i c y p o l s k i e j — o d | P e tr o v i c e d o R z y m u i z p o w r o t e m d o g r a n i c y . N a i

Około wyborów do Izby Rzemieślniczej.

Z e b r a n i e d e l e g a t ó w I V o b w o d u . O s t a t n i ą n i e d z ie l ę w s a l i S t r z e l n i c y w T o r u ­

n i u o b r a d o w a l i d e l e g a c i o b w o d u I V o b e j m u j ą c e g o T o r u ń , C h e ł m n o i W ą b r z e ź n o .

N a z e b r a n i u t e r n , k t ó r e m u p r z e w o d n i c z y ł p r e z e s K . R o l e w s k i d o k o n a n o w y b o r ó w n a k a n­ d y d a tó w d o k o m i s ji g ł ó w n e j. K a n d y d a t a m i z o s ta l i z r a m i e n ia z a w o d u s z e w s k i e g o : p . J a n S z l e i e r — T o r u ń , z a s tę p c ą p . S t a n is ł a w T e s ł a w s k i — W ą ­ b r z e ź n o ; z c e c h u k o w a ls k i e g o : J a n S t r z e l e c k i z R y ń s k a , z a s tę p c a F r a n c i s z e k B u k o w s k i z C h e ł m­ n a ; z c e c h u k r a w i e c k ie g o : I z y d o r G e r k c z W ą b r z e z n a , z a s t. W ł a d y s ł a w K r a j e w s k i z W ą b r z e ź n a ; z c e c h u k o ł o d z i e jó w : T e o d o r S t r z y ź e w ic z z W ą b r z e ­ ź n a , z a s t . F e l ik s P i ą t k o w s k i z B r z o z o w a , p . C h e ł m n o . K a n d y d a ta m i d o k o m is j i o b w o d o w e j w y b r a n i z o s t a li z r a m ie n ia c e c h u k r a w i e c k i e g o p p .: R o w ic - k i T o m a s z — T o r u ń i Ł ę g o w s k i F r a n c is z e k — T o­

—U——TlUWmum.Timr-rn — ■■■’r m t—rtrW—— wy—w

Sowiety zabrały ziemię frauds^ Józefs.

M o s k w a , 2 3 . 1 , C e n tr . K o m it e t W y k o n . S . S . R . p o w z i ą ł d e c y z j ę a n e k s ji Z i e m i F r a n c i s z k a J ó z e­ f a z n a j d u j ą c e j s i ę n a p ó ł n o c y w s c h ó d o d M o r z a B i a łe g o , Z i e m i a F r a n c is z k a J ó z e f a b ę d z i e a d m i n i­ s t r a c y jn i e w ł ą c z o n a d o g u b e r n i a r c h a n g ie l s k ie j . O

p r z y z w y c z a i ło s i ę ju ż u w a ż a ć P o m o r z e z a p o d s ta­ w o w e z a g a d n ie n i e i s tn i e n i a P o l s k i, z a b r a m ę , p r z e z k t ó r ą P o l s k a w y j ś ć m o ż e n a s z e r o k i e o c e ­ a n y i z d o b y ć j a k i n n e p a ń s t w a m o r s k ie n i e b y w a ­ ł ą p o t ę g ę g o s p o d a r c z ą .

I t o j e s t m o ż e n a j w a ż n i e js z y p l o n d z i e w i ę c i o ­ l e tn i c h r z ą d ó w p o l s k i c h n a P o m o r z u . B o t r z e b a p a m ię t a ć , ż e n a s z e o d r o d z e n i e n a r o d o w e z a c z n i e s i ę n a p r a w d ę o d c h w il i , g d y n i e ty l k o s ł u p a m i g r a - n i c z n e m i , a l e c a ł ą p o t ę g ą ś w ia d o m o ś c i n a s z e j w b i - j e m y s i ę w p i a s z c z y s t e d n o m o r s k ie , g d y c a ł ą w o ­ l ą i p o t ę g ą 3 0 - m i l jo n o w e g o n a r o d u p o s t a r a m y s i ę | w y k o r z y s t a ć g o d n i e t e n b e z c e n n y s k a r b , k t ó r e m u :

n a i m ię : „ P o l s k ie M o r z e *. I

. d o j a z d d o m ie j s c a z a m i e s z k a n ia d o Z e b r z y d o w ic

! i z p o w r o t e m k o m it e t n a d e ś l e z a ś w i a d c z e n i a , u p r ą

! w i a ją c e d o o t r z y m a n i a u l g i k o l e j o w e j i w P o l s c e . S u m y p o w y ż s z e p o d a n e s ą p r z y o b e c n y m s t a - j n i e w a lu t y p o l s k ie j i w ł o s k i e j o r a z p r z y o b e c n y c h

! c e n a c h w e W ł o s z e c h (i n a k o l e j a c h ) .

i e r w s z ą r a t ę w k w o c i e z ł . 3 0 0 n a l e ż y w n i e ś ć n a j p ó ź n i e j d o 1 5 m a r c a r . b ., d r u g ą w k w o c i e z ł.

3 0 ( d l a k l . 3 - e j z ł. 1 5 0 ) — d o 1 m a ja r . b .; p o z o­ s t a łe s u m y n a j p ó ź n ie j 1 5 - c z e r w c a . P i e n i ą d z e n a ­ l e ż y w y p ła c a ć t y lk o d o g ł ó w n e g o K o m it e tu w W a r s z a w i e , lu l. M a r s z a ł k o w s k a N r . 1 4 9 ( l o k a l S t o ­ w a r z y s z e n i a Z j e d n o c z o n y c h Z i e m i a n e k ) n a r ę c e s k a r b n i c z k i , p . E l e o n o r y C z a r n o w s k i e j.

P a s z p o r t y b ę d ą o g ó l n e , p r z e t o w y j a z d z P o l­ s k i i p o w r ó t b ę d z i e m u s ia ł b y ć w s p ó ln y . P u n k t z b o r n y w D z i e d z i c a c h . D o 1 - g o L ip c a w s z y s t k i e i f o r m a l n o ś c i b ę d ą m u s ia ł y b y ć z a ł a t w i o n e , l i s t a i

l ic z b a p i e l g r z y m ó w u s t a l o n a , g d y ż w c z a s ie w a k a ­ c ji d e l e g a t g ł ó w n e g o K o m i te t u w y j e d z i e d o R z y­ m u , a b y p o d r o d z e i w W i e c z n e m M i e ś c ie w s z y s t­

k o u r z ą d z i ć s t o s o w n ie d o l ic z b y i r o d z a j u o s ó b z g ł o s z o n y c h .

W y j a z d z P o l s k i n a s t ą p i d n i a 2 6 w r z e ś n ia p o ­ w r ó t 1 2 - g o p a ź d z i e r n i k a .

P o d r o d z e p i e l g r z y m k a s p ę d z i p o 2 d n i w W e­ n e c j i i F l o r e n c j i , d o R z y m u d o j e d z i e 2 - g o p a ź­ d z i e r n i k a r a n o ; p o b y t w R z y m ie b ę d z i e t r w a ł 9

d n i.

K o m it e t p r o s i , b y i n t e r e s a n c i w s k a z y w a l i d o ­ k ł a d n ie s w ó j a d r e s , o r a z d i e c e z ję , d o k t ó r e j n a l e­ ż ą , o r a z k t ó :r ą k l a s ą z a m ie r z a j ą p o d r ó ż o w a ć .

— o —

r u ń . Z a s t ę p c y : K a li n o w s k i P i o tr — C h e ł m ż a i G o - ś c in i a k I g n a c y — C h e ł m n o .

Z c e c h u k o ł o d z i e j s k ie g o : p . P a w la k S z y m o n z

P o d g ó r z a i p . N o w a k J ó z e f z T o r u n ia . Z a s tę p c y : p . J u t e k B o l e s ł a w z U n i s ł a w ia i p . C y w iń s k i W ł a­ d y s ł a w z L i s e w a .

Z c e c h u k o w a l s k i e g o w y b r a n o p p : L e o n a K w e l ę z T o r u n ia i O s m a ń s k ie g o M i c h a ł a z T o r u n i a . Z a s t ę p c a m i : p . J a b ł o n o w s k ie g o W ł a d . z T o r u n i a i W ł a d . K o w a l s k i e g o z C h e łm ż y .

Z c e c h u s z e w s k ie g o w y b r a n o : p . A n g o w s k ie - g o J ó z e f a z T o r u n i a i S z a ń c a J ó z e f a z C h e ł m ż y . Z a s t ę p c a m i p p .: J a g o d z iń s k ie g o P a u l i n a i O l s z e w­ s k i e g o B r o n is ł a w a z C h e ł m ż y .

W o b w o d z i e I V - y m j a k z d o t y c h c z a s o w y c h na

s t r o jó w w n o s ić n a l e ż y , p o s ta w io n a b ę d z i e j e d n a l i s t a k a n d y d a t ó w d o I z b y R z e m i e ś l n i c z e j.

p r a c o w a n y j e s t o b e c n i e p l a n k o l o n i z a c ji Z ie m i F r a n c is z k a J ó z e f a . N a w i o s n ę r b . w y s ł a n a m a b y ć g r u p a k o l o n i s t ó w .

i O i l e c h o d z i o p r z y s z ł o ś ć , t o u m o c n ie n i e p o i - s k o ś c i n a t e j z i e m i p r z e c z o ł o w it e s t a r a n i e o je j r o -

! z w ó j k u l tu r a l n y i g o s p o d a r c z y , z a b e z p i e c z e n i e je j i z u p e ł n e p r z e d g r o ż ą c e m i n i e b e z p ie c z e ń s t w a m i , o - I r a z c a ł k o w it e p o z y s k a n ie l u d n o ś c i p o m o r s k i e j d l a

’ i d e i p o l s k i e j, p o w i n n y s t a ć s ię w w i ę k s z e j j e s z c z e '■ n i ż d o t ą d m i e r z e k a m ie n i e m w ę g i e l n y m p o l i ty k i

p o l s k i e j.

W s z s y tk o , c o k o l w i e k u c z y n i s i ę d l a P o m o r z a , u c z y n i s i ę t e r n s a m e m d l a c a łe j P o l s k i , p o n i e w a ż n a d m o r z e m l e ż y c a ła p o t ę g a m o c a r s tw o w a i ś w i a­ t o w a n a s z e j R z e c z y p o s p o l i te j .

L Łydka

*o w

W&ra wichr, ycielcm od jednościZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

roinicsej Pomorza!

(P o n iże j u m ie sz c z a m y n a d e sła n y n a m p rz e z d o ; ś w ia d c z o n e g o ro ln ik a list w s p ra w ie u siło w a n ia ! ro z b ic ia K ó łe k R o ln ic z y c h p rz e z ro z m a ity c h k a ­ rie ro w ic z ó w , m a ją c y ch ty lk o w ła s n e n a o k u c e le . O s ta tn io w z n o w io n a z o s ta ła w a lk a W Z K R -u , p rz e c iw k o P o m , K ó łk o m R o ln ic z y m , d la te g o z e s tro n y ; K ó łe k R o ln ic z y c h ja k o te ż i o só b n a le ż ą c y c h d o P . T . K . R . o d z y w a ją się p ro te sty n a p rz e c iw W . Z . |

K . R -u . P rz e m ó w ie n ie k ie ro w n ik a W Z K R -u . p . ’ J a ro sz y ń s k ie g o w y g ło s z o n e n a z je ź d z ie te g o ż T o - i w a rz y stw a , w y k a z a ło d o b itn ie , d o c z eg o c i p a n o - : w ie d ą ż ą — w o g ó le o d sło n ili sw o je o b lic z e . M a - i m y n a d z ie ję , ż e n a si ro ln icy s ta ć b ę d ą w ie rn ie p rz y

P T . R REDAKCJA. ;

N iem a d z iś ro ln ik a n a P o m o rz u , k tó ry b y n ie | b y ł p rz e k o n a n y o p o ż y te c z n o ś c i K ó łe k R o ln ic zy c h j i o s k u te c z n e j i w p ro s t n ie z b ę d n e j d z ia ła ln o ś c i | ty c h ż e d la w s z y s tk ic h ro ln ik ó w , a b a rd z o m a ło , je st ta k ic h , k tó rz y w p o c z e t c z ło n k ó w K ó łe k R o i- ■ n ic z y c h z a lic z a ć się n ie m o g ą .

N ie p o trz e b a d z iś d o w o d z ić, ja k w ie lk ie k o ­ rz y śc i m a te rja ln e i m o ra ln e c z e rp ią ro ln ic y z p rz y - i n a le ż n o ś c i sw ej d o K ó łe k R o ln ic z y c h . N a jle p sz y m d o w o d e m n ie c h b ę d z ie fa k t, ż e 1 5 0 0 0 ro ln ik ó w P o ­ m o rz a m ę ż n ie s to i w s z e re g a c h sw e j o rg a n iz ac ji, a lic z b a ic h z d n ie m k a ż d y m sz y b k o w z ra s ta !

O rg a n iz a c ja ta z a w d z ię c z a p o w o d z e n ie sw o je te m u , ż e łą c z y w sw e j p ra c y s p o łe c z n o - z a w o ­ d o w e j ro ln ik ó w o d n a jm n ie jsz e g o g o s p o d a rz a d o n a jw ię k s z e g o w ła ś c ic ie la z iem sk ie g o , ż e p o ś w ię ­ c a się p ra c y je d y n ie d la d o b ra z a w o d o w e g o i s p o ­ łe c z n e g o s to w a rz y s z o n y c h , a w y k lu c z a w s z e lk ą d z ia ła ln o ś ć p o lity c z n ą .

I o tó ż n ie m o g ą n a io p a trz e ć lu d z ie z łe j w o ­ li, b u rz y c ie le je d n o ś c i sp o łe c z n e j.

R o ln ic y !

K ó łk a R o ln ic z e tu w n a s z e j d z ie ln ic y , k tó ­ ry c h p ie rw s z e p o c z ą tk i is tn ie n ia s ię g a ją p o ło w y u b ie g łe g o s tu le c ia , k tó re z a s z c z y tn ą p ra c ą sw o ją p o z o s ta w iły n a m ta k ś w ie tn ą tra d y c ję , k tó re w la ­ ta c h z a b o rc z y c h s ta n o w iły o sto ję p o lsk o ś c i w śró d n a w a łu fa li g e rm a n iz a c y jn e j, k tó re n ie ty lk o k rz e ­ p iły d u c h a p o ls k ie g o o jc ó w n a sz y c h , a le s ta ły się ic h je d y n ą s k a rb n ic ą c z e rp a n ia w ie d z y z a w o d o w e j i k s z ta łc e n ia się w z a je m n e g o , — te K ó łk a R o ln i­

c z e , k tó re o b e c n ie p ro w a d z ą n a s n a w y ż y n y k u l­

tu ry w s p ó łc z e s n e j, k tó re ro z w in ę ły d z ia ła ln o ś ć sw o ją n a s z e ro k ą s k a lę , d ą ż ą c w e w s z y stk ic h k ie ru h - k a c h d o p o d n ie sie n ia d o b ro b y tu o g ó ln e g o s ta n u ro ln icz e g o tu n a P o m o rz u , k tó re łą c z ą w so b ie ro ln ik ó w w s z y stk ic h w a rstw , — te K ó łk a R o ln i­

c z e , k tó re z e s p o liły się w p o tę ż n ą o rg a n iz a c ję P o m o rs k ie g o T o w a rz y s tw a R o ln ic z e g o , te Kółka Roi nicze chce — się obecnie rozbić....

R o ln ic y !

P rz y c h o d z ą d z iś karjerowicze ró ż n e g o k a li­

b ru , k tó rz y m a ją ró ż n e g o ro d z a ju a m b ic je z a p c h a ­ n ia w ła sn y c h k ie sz e n i i w y d o b y c ia się n a c z o ło o b a ła m u c o n y c h ro ln ik ó w , a n a jm n ie j le ż y im n a s e rc u d o b ro b y t w a rstw y ro ln ic z ej, i p o w ia d a ją , ż e ro ln icy m a ło ro ln i n ie m o g ą k ro c z y ć w sw e j p ra c y z a w o d o w o - s p o łe c z n e j ra z e m z o b s z a rn ik a m i!

C h c ą z a ło ż y ć Z w ią z e k „ D ro b n y c h c ro ln ik ó w "

i p o d p re te k ste m ta k ie g o Z w ią z k u rz e k o m o g o ­ s p o d a rc z e g o , z a s z c z e p ić w a ś n ie w ś ró d b ra c i ro ln i­

k ó w i w p ro w a d z ić n ie n a w iś ć i w a lk ę n a w z ó r b o i s z e w iz m u p rz e c iw k o ty m , k tó rz y w ię ce j p o s ia d a - R ...

O , w ic h rz y c ie le i p ła tn i a g ita to rz y ro z b ija c z e je d n o ś c i ro ln ic z e j! N ie d o c z e k a n ie w a s z e , a b y tu te j­

s z y lu d ro ln ic z y d a ł się w a sz ą n ie c n ą i d la s p o ­ łe c z e ń s tw a c a łe g o z g u b n ą ro b o tą o b a ła m u c ić !

M y je ste śm y p rz e k o n a n i, ż e w s p ó łp ra c a in te ­ lig en c ji ro ln ic z e j,, z ie m ia n i k s ię ż y , ro ln ik ó w je s t n a m p o trz e b n a , ż e z n ic h w y k s z ta łc e n ia te o re ty c z ­ n e g o i n ie je d n o k ro tn ie d łu g o le tn ie j p ra k ty k i ro ln e j ! c z e rp ie m y w ła śn ie p rz e z te K ó łk a R o ln ic z e o g ro - , m n e z a s o b y n a u k z a w o d o w o ro ln ic z e j, k tó rą to m y n a n a s z y c h m n ie js z y c h w a rsz ta ta c h p ra c y re a li­

z u je m y .

M y w ie m y , ilu to z a w o d o w o w y k s z ta łc o n y c h z ie m ia n sw ó j c z a s i m a ją te k d la d o b ra w sp ó ln e g o , g o s p o d a rc z e g o , p o ś w ię c a !

W y b u rz y c ie le je d n o ś c i g o s p o d a rc z o - s p o łe c z n e j, c h c e c ie w n a s w m ó w ić , ż e m y w K ó łk a c h R o ln ic z y c h je s te ś m y n a k o rz y ś ć z n a m i p ra c u ją ­ c y c h z iem ia n , u p o ś le d z e n i,..

O tó ż w ie d z c ie , ż e z e w s z y stk ic h d o b ro d z ie js tw w y p ły w a ją c y c h z p rz y n a le ż n o ś c i d o K ó łe k R o l­

n ic z y c h , m y w s z y s c y w ró w n e j m ie rz e k o iz y s ta m y , ż e z n a n e s ą n a m ró ż n e g o ro d z a ju s ta ra n ia P o m o r­

s k ie g o T o w e ^ rz y stw a R o ln ic z e g o u w ła d z c e n tra l­

n y c h n a s z e j O jc z y zn y , a o s ią g a n e k o rz y ś c i i u d o ­ g o d n ie n ia g o s p o d a rc z e d o ty k a ją w ró w n e j m ie rz e w s z y stk ic h ro ln ik ó w c a łe g o P o m o rz a ! W ie m y , ż e g d y m a li ro ln ic y o p ła c a ją s k ła d k ę ro c z n ą n a u trz y ­ m a n ie sw o je j o rg a n iza c ji z a w o d o w e j w e w y s o k o ś ­ c i 5 g ro s z y z m o rg i, to w ię k s i ro ln ic y i o b s z a rn ic y p ła c ą n a te n s a m c e l 1 0 g ro sz y z m o rg i.

W ie m y , ż e m y w sz y s c y ro ln ic y m a m y ró w n e p ra w a w n a s z e m T o w a rz y stw ie , ż e k a ż d y , c n o c ia ż i

Koniecznie potrzebne dla ludzkości wynalazki.

A n g ie ls k i Z w ią z e k W y n a la z có w o g łasz a w y ­ k a z k o n ie c z n y c h lu d z k o śc i w y n a la z k ó w , ra d k tó ­ ry m i n a le ż a ło b y p o m y śleć . D la in fo rm a c ji p o l­

sk ic h w y n a la z c ó w p o d a je m y tu ic h sp is.

B rz y tw a , n ie w y m a g a ją c a o s trz e n ia . R o w e r z z a p ę d e m e le k try c z n y m .

N e g a ty w fo to g ra fic z n y , d a ją c y się w y w o ła ć p rz y ś w ie tle d z ie n n y m .

Ś ro d e k z a p o b ie g a ją c y o s ia d a n iu d y m u ty to n io w e g o w p o k o ju w c z a sie z im y , k ie d y o k n a n ie m o g ą b y ć o tw ie ra n e .

M ie rn ik , w s k a z u ją c y s to p ie ń g o rą c a ż e la z k a d o p ra s o w a n ia i u s u w a ją c y p o trz e b ę d o ty k a n ia ż e la z k a p a lc e m .

S z y b a o c h ro n n a d la s a m o lo tó w , z a w s ze p rz e z ro c z y s ta .

S p o s ó b g łu s z e n ia h a ła s ó w u lic z n y c h , w y w o ła­

n y c h p rz e z sa m o c h o d y .

Walne zebranie Mat Młodzieży żeńskiej w Wąbrzeźnie.

W n ie d zie lę , d n ia 2 0 b m . o g o d z . 1 4 -te j o d b y ło się w w ik a rjó w c e W a ln e z e b ra n ie K a to lic k ie j M ło d z ie ż y Ż eń sk ie j.

Z e b ran ie z a g a ił k s. P a tro n G d a n ie c , w ita ją c p rz y b y łe w licz ­ b ie 7 5 d ru c h n y , g o śc i, a sp e c ja ln ie G e n e raln e g o S e k re ta rz a K s. Ż y n d ę , p . in s p e k to ra R e isk ie g o , p a n ie w sp iera ją c e o ra z p rz e d sta w ic ie la re d a k c ji „ G ło su W ą b rz e sk ie g o p . A lfo n sa S z c zu k ę . N a stę p n ie p rz e z a k la m a c je w y b ra n o je d n o g ło śn ie G e n e raln e g o S e k re ta rz a K s. Ż y n d ę m a rsz a łk ie m z e b ra n ia , a d rh , W iśn ie w sk ą s e k re ta rk ą z e b ra n ia . P o p rz y ję c iu w y b o ­ ró w k s. M a rs z a le k p rz y s tąp ił d o d a lsz y c h p u n k tó w p o rz ą d ­ k u o b ra d . Z 2 o sta tn ic h w a ln y c h z e b ra ń n a s tą p iło o d c z y ta ­ n ie p ro to k ó łu , p o o d c z y ta n iu k tó ry c h p rz y stą p io n o d o s p ra ­ w o z d a ń p o sz c z e g ó ln y c h c z ło n k iń z a rz ą d u . S p raw o z d an ie p re z e sk i s k ła d a ła d rh , O rz e c h o w sk a, k tó ra w y k a z a ła d o ść sz c z eg ó ło w o p ra c ę S to w a rz y sz e n ia w ro k u u b ie g ły m . G e n . S e k re ta rz k s. Ż y n d a p o d z ię k o w a ł p re z e sc e z a sp ra w o z d a ­ n ie i n a w ią z u ją c d o te g o ż , p o d a ł d o w ia d o m o śc i, iż w _{k ró t­}

k im c z a sie z w ią z e k z o rg a n iz u je k u rs g o sp o d a rstw a d o m o w e ­ g o (sz y c ie , g o to w a n ie itd .) w W ą b rz e ź n ie, p rz e z c o d ru h n y , m o g ły b ę d ą o się g n ą ć p rz e z u c z ę sz c za n ie n a k u rs p e w n e k o ­ rz y śc i.

D ru g ą z rz ę d u , k tó ra s k ła d a ła sp ra w o z d an ie b y ła s e ­ k re ta rk a d rh n a W iśn iew sk a , J a d w ig a k tó re j s p ra w o z d a ­ n ie b y ło k ró tk ie i treściw e . W e d łu g sp ra w o z d a n ia s e k re ta r­

k i, S to w a rz y sz e n ie lic z y o b e c n ie 8 4 c z ło n k in ie d z ielą c e się n a d w a o d d z ia ły m ło d sz y c h i sta rsz y c h : O d d z ia ł sta rsz y c h (p o ­ n a d 18 la t) lic z y 4 4 c z ło n k in ie . Z e b ra ń p le n a rn y c h w u b ie ­ g ły m ro k u o d b y ło się 12, p o sie d z e ń z a rz ąd u , 2 0 , o d c z y tó w i w y k ład ó w 10. N a z e b ra n ie p rz e c ię tn ie u c z ę sz c z a ło 6 0 % c z ło n k iń . P o d łu g sta n u sto w a rz y sz en ie d z ie li się n a stę p u ją c o : w rz e m io śle p ra c u je 2 0 , w p rz e m y śle i fa b ry k ac h 4 0 , w s łu ­ ż b ie 2 , w b iu ra c h 3.

M a rs z a łe k z e b ra n ia , k s. Ż y n d a p o d z ię k o w a ł z a s p ra w o ­ z d a n ie , p rz y c z e m p o p ro sił c e lem z d a n ia sp ra w o z d an ia d rh . sk a rb n ic z k ę d rh . Ja n k ie w ic z ó w n ę . D o c h ó d w y n o sił w o s ta t­

n im ro k u 2 0 0 1 ,2 1 z ł. a ro z c h ó d w y n o sił 1 9 3 4 ,8 1 z ł. p o z o sta - ję w ię c 6 6 ,4 0 z ł. M a rsz a łe k z e b ra n ia g e n . se k r. Ż y n d a w y ra ­ z ił sw o je u z n a n ie sk a rb n icz c e o ra z u d z ie lił g ło su b ib lio te ­ k a rc e d rh . M . R a d z im iń sk ie j, k tó ra z d a ła sp ra w o z d a n ie z stan u b ib ljo tek i.

D a le j sp ra w o z d a n ia z ło ży ły : g e n e ra ln a z a stę p o w a d ru - c h n a A . L e w a n d o w sk a , n a c z e ln ic z k a d rh . J. M ik u lsk a , o ra z g o sp o d y n i d ru c h n a B o ro w sk a .

Jaden obowiązel dla wszystkich

C e n i się z w y k le ty lk o to , co się z n a d o b rz e. C z e g o nie.

z n a m y , te g o te ż w a rto śc i n ie m o ż e m y o c e n ić . D z iec k o rz u ­ c a d ro g o c e n n ą p e rłę , b o n ie w ie , ja k ą w a rto ść o n a w so ­ b ie m ie śc i.

T ą d ro g o c e n n ą p e rlą je st p rz e d e w sz y stk ie m p ra s a k a ­ to lic k a . K to je j n ie c z y ta , sa m so b ie sz k o d z i. P rz y p a trz y m y się n a sz y m w ro g e m . S tv /o rz y li o n i p o tę ż n ą p ra sę . O n i ro ­ z u m ie li d o n io sło ść g a z e t, to te ż z e w sz e ch m ia r je p o p ie ­ ra ją .

M y P o lac y - K a to lic y m u sim y ro z p o w sz e c h n iać g a z e ty , k tó re sto ją n a g ru n c ie sz c z e rze k a to lic k im . D o ty c h g a z e t z a lic z a się p ism o n a sz e , k tó re z a w sz e s ta ło w o b ro n ie z a ­ sa d k a to lic k ic h ::,

D lń te g o te ż p ism o n a sz e w in n o z n a le ź ć się w k a ż d y m d o m u !

n a jm n ie js z y ro ln ik m o ż e w e jść d o n a jw y ż sz y c h g o ­ d n o ś c i te g o T o w a rz y stw a .

Z n a n a je s t n a m ta w s p ó ln a p ra c a id e o w a d la d o b ra i ro z w o ju n a sz eg o s ta n u ro ln ic z e g o , ro z u m ie m y ż e je s t o n a p o trz e b n a d la d o b ra P o lsk i, d la d o ­ b ra c a łe j n a s z e j O jc z y z n y !

O d p ie rw s z e j c h w ili p o z n a liś m y się n a w a sz e j ro b o c ie w ic h rz y c ie ls k ie j, n a w a sz e m ro z b ija n iu je ­ d n o śc i ro ln ic z e j, n a w a s z e m w p ro w a d z a n iu h a s e ł b o ls z e w ic k ic h tu n a P o m o rz u , n a w a s z e j n ik c z e m ­ n e j n ie n a w iś c i d o P o m o rs k ie g o T o w a rz y s tw a R o l­

n ic ze g o ,

I d la te g o w a ra w a m , o d te j n a sz ej w sp ó ln e j p ra c y n a P o m o rz u !

Id ź c ie ta m , g d z ie śc ie ju ż ro z b ili je d n o ś ć o rg a ­ n iz a c y jn ą ro ln ic tw a , ta m , g d z ie d z ię k i w a m d z iś d w ie w z a je m n ie z w a lc z a ją c e się o rg a n iz a c je ro ln i­

c z e n a z g u b ę sw o ją i P o ls k i c a łe j p ra c u ją . T a m

P rz y rz ą d ssą c y d o u s u w a n ia p a p ie rk ó w i od­

p a d k ó w w o g ro d a ch i p a rk a c h .

P ro c e s c h e m ic zn y d la w y tw a rz a n ia ogniotrwa

łe g o p a p ie ru .

O łó w e k c h e m ic zn y , p is z ą c y ta k c z a rn o , jak

a tra m e n t.

A tra m e n t s c h n ą c y n a ty c h m ia s t.

T o re b k a p a p ie ro w a d o c u k ie rk ó w , o tw ie ra ­ ją ca się b e z d m u c h a n ia w n ią .

S y s tem , u m o ż liw ia jąc y p rz e tw a rz a n ie głosu

i w e n e rg ję .

B u te lk a d la s u b s ta n c ji tru ją c y c h o kształcie

. u n ie m o ż liw ia ją c y m p o m y łk i.

Z im n e św ia tło .

W ie c z n e p ió ro , p isz ą c e w k ilk u k o lo ra c h . K a m e ra fo to g ra ficz n a , d la z d ję ć n o c n y c h . S u b s ta n c ja , z a s tę p u ją c a je lita p rz y fa b ry k a c ji l k ie łb a s .

S p ra w o z d a n ie z k o m isji re w iz y jn e j z d a ła c z ło n k in i w sp ie ra ją c a p . S ig u rsk a .

W sz y stk ie sp raw o z d an ia p rz y ję to je d n o m y śln ie b e z ja ­ k ie jk o lw ie k d y sk u sji, p rz y c z e m u d z ie lo o n z a rzą d o w i a b so - lu to rju m p rz e z p o d n ie sie n ie rą k .

P o sp ra w d z e n iu o b e c n y c h i u p ra w n io n y c h d o g ło so w a­

n ia M a rsz a łe k z e b ran ia k s. Ż y n d a o d c z y ta ł p ro p o z y c ję n o ­ w e g o Z a rz ą d u . P ro p o zy c ja la w y ło n iła się z ło n a u s tęp u ją ­ c e g o z a rz ą d u z p a tro n a tu .

T rzy m in u to w a p rz e rw a , z a rz ą d z o n a p rz e z M a rsz a łk a z e b ra n ia , w y sta rc z y ła, b y n a m y śle ć się d o b rze n a d w y b o ­

re m z a rz ą d u . j

Z te g o p o w o d u , ż e w p ły n ę ły d w ie p ro p o z y cję , p rz y stą ­ p io n o d o fo rm a ln e g o g ło so w an ia .

N a p re z e sk ę w y b ra n o je d n o g ło śn ie d ru c h n ę O rz e ch o w ­ sk ą , (p o n o w n ie ) z a st. p re z e s k i z o s ta ła w y b ra n a w ię k sz o śc ią g ło só w d ru c h n a B e y g eró w n a . U rz ą d s e k re ta rk i o trzy m a U d ru c h n a M a rja S ig u rsk a , a n a je j z a stę p c z y n ię w y b ra n o W i-, k sló w n ę . S k a rb n ic zą w y b ra n a z o s ta ła d ru c h n a Ja n k ie w ic z ó w - n a (p o n o w n ie ).

B ib ljo te k a rk ą z o s ta ła M . R a d z im iń sk a ; z a st. b ib lio te k a r­

k i z o s ta ła d ru c h n a B ro n isła w a G a rd z ie le w sk a . G o sp o d y n ią w y b ra n o d ru c h n ę D . B o ro w sk ą a n a z a stę p c z y n ię d ru c h n ę : S z y m a ń sk ą . N a c z e ln ic z k ą z o sta ła d ru c h n a M ik u lsk a ; g e n . z a stęp o w ą d ru c h n a L e w a n d o w sk a . W s k ła d k o m isji re w iz y jn e j w c h o d z ą : p . S ig u rsk a i d ru c h n a W iśn ie w sk a Ja d w ig a .

P o w y b o ra c h u c h w a lo n o w y so k o ść s k ła d e k m ie się c z n y c h i w p iso w e g o . W w o ln y c h g ło sa ch p o ru szo n o sp ra w y w e w n ę - >

Irz n e d o t. się S to w a rz y sz e n ia . , . . >%?-'■■

N a z a k o ń c z e n ie P a tro n S to w a rz y sz en ia , k s. G d a n ie c , p o ; d z ię k o w ał M a rsz a łk o w i z e b ra n ia g e n . se k r. k s. Ż y n d z ie z a p ra c ę, o ra z p o w ita ł n o w y z a rzą d , ż y c z ą c „ S z c z ę ść B o żte"

w n o w e j p ra c y . P o d z ię k o w a n ie m z a p rz y b y c ie ta k d ru c h n o m ;i..

i g o śc io m k s. P a tro n z a k o ń c z y ł p rz e m ó w ie n ie . P o o d śp ie-i ..

w a n iu p ie śn i z w iąz k o w e j, g e n . S e k re ta rz k s, Ż y n d a so lw o - „ .‘i ,

w a ł z e b ra n ie , v .

Z sp ra w o z d a n ia u stę p u ją c e g o z a rz ą d u , p rz e b ija ły d p w o :.

d y p o ło ż o n e j p ra c y i d o k o n a n y c h z a b ie g ó w Z a rz ą d u , a w . sz c z e g ó ln o śc i o w o c n y c h s ta ra ń W ie le b n e g o P a tro n a K s,... .

G d a ń c a . • '■

P ra g n ie m y g o rą c o , a b y P o la k - K a to lik u w a ż a ł „ G ło s.- v W ą b rz e sk i* ‘z a sw o ją g a z e tę , k tó rą p o p ie ra ć i ro z sz e rz a ć p o m ię d zy in n e m i p o w in ie n so b ie p o c z y ty w a ć z a o b o w ią z e k .. ,

W o statn ie j c h w ili z w ra ca m y się te d y z g o rą c ą p ro ś b ą , d o w sz y stk ic h S z a n o w n y c h C z y te ln ik ó w , a b y s ta ra li się z d o b y ć d la p ism a n a sz e g o ja k n a jw ię c ej a b o n e n tó w ,

„ G ło s W ą b rz e sk i11 n a le ż y z a p isa ć ja k n a jp rę d z e j, g d y ż u rz ę d y i listo n o sz e p rz y jm u ją p rz e d p ła tę d o 2 5 b m .

A w ię c d o z b o ż n e g o d z ie ła !

K U P IE C N IE B Ę D Z IE MÓGŁ CI DAĆ PRACY n-

I Z A R O B K U , SKORO ZAROBIONY TUTAJ PIE-

N IĄ D Z W Y W O Z IS Z NA ZAKUPY DO INNEGO -

MIASTA. ^-•■•A-

p o ła p a li się n ie ste ty , z a p ó ź n o n a w a s z e j w ic h rz y - - • c iels k ie j ro b o c ie , ta m n ie s te ty , z a p ó ź n o g ru n t się ła m ie p o d w a s z e m i n o g a m i i te ra z p rz y c h o d z ic ie tu , a b y n a s z e d o b rz e z o rg a n iz o w a n e P o m o rz e swo

je m ro z p o lity k o w a n ie m i ła p ic h ło p s tw e m u s z c z ę­

śliw ić ? !

N ie d o c z e k a n ie w a sz e ! " j’-

M y w s z y sc y ro ln ic y P o m o rz a w s p ó ln ie z o - s ia d ła tu b ra c ią in n y c h d z ieln ic , p o m n i n a d o n io - '' * sło ść je d n o lite j w ie lk ie j o rg a n iz a c ji ro ln ic z e j s ta ć w ie rn ie i n ie z ło m n ie b ę d z ie m y p o d s z ta n d a re m n a ’ •

sz e g o P o m o rsk ie g o T o w a rz y s tw a R o ln ic z e g o , a n a w s z e lk ie z a k u s y w a s z e j w ich rz y c ie ls k ie j ro b o ­

ty , ja k je d en m ą ż o d p o w ie m y : . '

,,N ie w o ln o ro z b ija ć je d n o ś c i ro ln ic z e j tu n a

P o m o rz u !" , „

Władysław Klimek, rolnik.