Cena pojedynczego egzempl. 10 gr.QPONMLKJIHGFEDCBA D z isiejszy n u m e r z a w ie ra 4 stro nIHGFEDCBA
B E Z P A R T Y J N E P O L S K O - K A T O L IC K IE P IS M O L U D O W E .
O- —W e k s p e d . m ie s ię c a n ie 79 g r. * * o d n o s ie -
r^rzeupiala
* n ie m p rz e z p o c z tę 21 g r. w ię c e j. W w y
p a d k a c h n ie p rz e w id z ia n y c h , p rz y w s trz y m a n iu p rz e d s ię b io rs tw a , s ło ie n ia p ra c y , p rz e rw a n ia k o m u n ik a c ji, a b o n e n t n ie m a p ra w a
■ > d a ć p o z a te rm in o w y c h d o s ta rc z e ń g a z e ty , lu b z w ro tu c e n y a b o n a m e n tu . Z a d z ia ł o g ło s z e n io w y R e d a k c ja n ie o d p o w ia d a . R e d a k to r p rz y jm u je o d 1 0 -1 2 . N a d e s ła n y c h a n ie z a m ó w io n y c h rę k o p is ó w R e d a k c ja n ie z w ra c a i n ie h o n o ru je . R e d a k c ja i a d m in is tra c ja u l. M ic k ie w ic z a 1. T e le fo n 8 0. K o n to c z e k o w e P . K . O . P o z n a ń 2 0 4 ,2 5 2 .
M ó w iło się o te m d u ż o i n ie raz . I je sz c z e m ó w ić się b ę d z ie . C z y z e sk u tk ie m ? C z y św ia t u sły sz y te g ło sy a la rm u , n a b rz m ia łe tro s k ą o z a c h o w a n ie p o k o ju ? C z y z e c h c e w y c ią g n ą ć z n ic h w szy stk ie n a s u w a ją c e się w n io sk i?
T a k ! — to in n a , c a łk ie m in n a sp ra w a . Ś w ia t, o k tó ry m p o w ie d z ia ł m ę d rze c , ż e c h c e b y ć o sz u k iw a n y m , — d z iś m a je sz c z e je d n o p ra g n ie n ie : — św ia t c h c e sp a ć , c h c e m ie ć sp o k ó j. I św ia t b ę d z ie sp a ł, p ó k i n ie o b u d zi g o h u k n ie m ie c k ich a rm a t i sw ą d d o b y w a ją c y c h się z e w sz ą d g a z ó w .
S k o ro je d n a k k w e s tja z b ro je n ia się N ie m ie c m n ie j z d a je się in te re so w a ć św ia t, n iż sp a d e k lu b w z ro st c e n b a w e łn y , z b o ża c z y n a w e t s ia n a n a g ie łd z ie, — z a in te re so w a ć się m u sz ą n ią c i p rz e d e w szy stk ie m , k tó rz y z b ro je n ia m i n ie m ie c k ie m i są b e z p o śre d n io z a g ro ż e n i. —
R o z m ia r n ie m ie ck ic h p rz y g o to w a ń w o je n n y c h m u si p o z n a ć sp o łe c z e ń stw o p o lsk ie , ja k o n a jb a rd z ie j z a g ro żo n e .
W je d n y m z o sta tn ic h n u m e ró w p ism a n a sz e g o m ó w iliśm y o o b ro n n y m p a sie fo rty fi- k a ć y j fra n c u s k ic h n a g ra n ic y a lz a ck o -lo ta - ry ń s k ie j. —
T a m N ie m c y n ie p rz e jd ą .
M y ta k ic h p a só w n ie m a m y , — w ię k sz a w ięc m u si b y ć c z u jn o ść n a sza , sp ra w n ie jsz e m n a sz e p o g o to w ie o b ro n n e i g łę b sz a z n a jo m o ść n ie m ie c k ich w y siłk ó w z m ie rz a ją c y c h d o z b u rz e n ia u sta lo n e g o tra k ta ta m i p o w o jen n e m i p o rz ą d k u rz e cz y .
N ie m c y się z b ro ją . R e p u b lik a W a jm a rs k a
• ro b iła to c ich o , o stro żn ie . T rz e c ia R z e sza H i
tle ra ro b i to sa m o ja w n ie.
S tre se m a n a , k tó re m u k ró tk o w id z tw o p o lity k ó w m ię d z y n a ro d o w y c h d a ło n a g ro d ę p o k o jo w ą N o b la , o b o w ią z y w a ły ja k ie ta k ie re g u ły p e rfid n e j g ry , ja k ie ś w z g lę d y n a o p in ję z a g ra n ic y . H itle r, m ó w ią c p o p ro stu , g w iż d ż e n a to . —
K a ż d y d z ie ń p rz y n o si n a m n o w e d o w o d y z b ro je ń n ie m ie c k ic h . W ro k u 1 9 3 3 rz ą d R z e sz y z m n ie jsz y ł p rz e w id z ia n ą w b u d ż e c ie p o z y c ję n a z a p o m o g i d la o fia r w o jn y św iato w e j o m iljo n c z te ry s ta ty się c y m a re k . O sta tn io N ie m c y z a n ie p o k o jo n e k o m e n ta rz a m i z ja - k ie m i fa k t te n s p o tk a ł się z a g ra n icą , u s iłu je o n w y ja ś n ić z m n iejsz en ie te j p o z y c ji, z m n ie j
sz e n ie m się lic z b y p e te n tó w w s k u te k z g o n ó w . Z z e sta w ie ń c y fro w y c h n ie m iec k ie g o u rz ę d u s ta ty sty c z n e g o w y n ik a , ż e w śró d in w a lid ó w n ie m ie c k ic h i ic h ro d z in m u sia ła c h y b a p a n o w a ć e p id e m ja .
W c ią g u je d n e g o ro k u m ia ło z e m rz e ć b li
sk o 3 0 .00 0 in w a lid ó w .
C z ę ść z n ic h u m rze n a p e w n o śm ie rc ią g ło d o w ą p o s k re śle n iu im z a p o m ó g . A le c o to sz k o d z i. T o ju ż m a te rja ł n ie p o trz e b n y , n ie c h g in ie . N ie m c y p o trz e b u ją p ie n ię d z y . — P o sz u k iw a n o je ta m , g d z ie je z a w sz e n a jła t
w ie j z n a le ź ć , w k ie sze n i in w a lid ó w , e m e ry tó w i b e z ro b o tn y c h . R a z e m d a ło to n ie z g o rszą su m ę 1 .9 00 m il jo n ó w m a re k .
Z te g o 7 0 0 m iljo n ó w p rz e z n a c z o n o n a in w e s ty c je w ro ln ic tw ie i p rz e m y śle , 4 0 0 m ilj.
n a w y ró w n a n ie b u d ż e tu , a 8 0 0 m ilj. m a re k n a fu n d u sz s p e c ja ln y , k tó re m ro z p o rz ą d z a ć b ę d z ie m in is te r R e ic h sw e h ry .
Sumiennem wykonywaniem obowiązków, budujemy silną Ojczyznę!
■ Z a o g ło s z . p o b ie ra s ię o d w ie rs z a m m . (7 L / y i U S Z c I l l a i ła m .) 10 g r., z a re k la m y n a s tr. 4 -ła a a . w w ia d o m o to la e h p o to c z n y c h 30 g r. n a p ie rw s z e j s tr. 50 g r. R a b a tu u d zie la s ię p rz y c z ę s te m o g ła s z a n iu . .G ło s W ą b rz e s k i* w y c h o d z i trz y ra s y ty g o d n . i to : w p o n ie d z ia łe k , 4 ro d ę i p ią te k . P rz y s a d o - w e m ś c ią g a n iu n a le tn o tc i ra b a t u p a d a . D la s p ra w s p o rn y c h je s t w ła ś c iw y S ą d w W ą b rz e ź n ie . — Z a te rm in o w y d ru k , p rz e p is a n e m ie js c e o g ło s z e n ia a d m in is tra c ja n ie o d p o w ia d a . W y d a w n ic tw o z a s trz e g a s o b ie p ra w o n ie p rz y ję c ia o g ło s s e ń b e z p o d a n ia p o w o d ó w
Nr. 104 Wąbrzeźno, Kowalewo, Golub, sobota dnia 5 września 1933 r.
as
A n a liz u ją c b ila n s n ie m ie c k ie g o h a n d lu z a g ra n icz n e g o z a o sta tn ie m ie sią c e z a u w a ż y m y c ie k a w y fa k t.
P o d c z a s, g d y z e w z g lę d u n a k ry z y s , ilo ść to w a ró w im p o rto w a n y c h d o N ie m ie c , w śró d n ic h n a w e t ta k ic h , k tó re są k o n ie c z n e d la u - trz y m a n ia n a ty d z ie ń , sp a d a , im p o rt p e w n y c h su ro w c ó w 7 i p rz e tw o ró w w z ra sta .
Z e s ta ty sty c h ilu stru ją c y c h n ie m ie c k ie ż y c ie g o sp o d a rc z e w y n ik a , ż e z a p o trz e b o w a n ie n ie m ie c k ie g o ry n k u w e w n ę trz n e g o n a w y ro b y p rz e m y słu m e ta lu rg ic z n e g o z m a la ło w p o ró w n a n iu z 1913 r. o b lisk o 7 0 p ro c .
S ta n z a tru d n ia n ia w fa b ry k a c h m e ta lu r
g ic z n y c h p ro d u k u ją c y c h m a szy n y i s p rz ę t te c h n ic z n y c z y g o sp o d a rsk i, z m n ie jsz y ł się w ty m sa m y m m n ie j w ię c e j sto su n k u . T y m c z a se m w s ta ty sty k a c h z a o sta tn ie m iesią c e w id z im y s ta le w z ra s ta ją c e z a p o trz eb o w a n ie n a ż e la z o , m ie d ź itp . N a c o ? P y ta n ie to z a d a w a li so b ie n a w e t ro b o tn ic y h itle ro w sc y .
G d y w u b ie g ły m m ie s ią c u z a c z ę ły z a w i
ja ć d o p o r tu w H a m b u r g u je d n e o k r ę ty p o d r u g ic h , z n ie p ra w d o p o d o b n e m i ilo ś c ia m i a m o n ia k u , z r o d z iło s ię z n ó w p y ta n ie — n a c o ? —
P o s ta r a jm y s ię , n a p o d s ta w ie z e b r a n y c h f a k tó w i in f o r m a c y j p o d a w a n y c h n ie je d n o k r o tn ie p r z e z p r a s ę z a g r a n ic z n ą o d p o w ie d z ie ć s a m i n a to p y ta n ie .
D a r W ą g ie r
dla Fana Harsialka Józefa Piłsudskiego
W A R S Z A W A . W r ę c z o n y P a n u M a r s z a ł
k o w i P iłs u d s k ie m u p r z e z d e le g a c ję w ę g ie r s k ą z m in . K a lla y ^ m i J . E . K s. P r y m a s e m S e r e - d y m o b r a z p e n d z la m a la r z a w ę g ie r s k ie g o — M a r c in a H o s z u p r z e d s ta w ia p o r tr e t k r ó la S te f a n a B a to r e g o z n a p is e m ła c iń s k im : „ S te f a n B a to r y k r ó l p o ls k i i k s ią ż ę S ie d m io g r o - d u“ . -
N a d k r ó le m s to i z r o z ło ż o n e m i s k r z y d ła m i
le g e n d a r n y „ tu r n i44 o r z e ł w ę g ie rs k i, k tó r y z g o d n ie z p o d a n ie m m ia ł p r z e p r o w a d z ić n a r ó d w ę g ie r s k i p r z e z K a r p a ty .
P o je d n e j s tr o n ie o b r a z u je s t w y o b r a ż o n a s c e n a h o łd u r o s y js k ic h b o ja r ó w , p o d r u g ie j
— M a r sz a łe k P iłsu d s k i, p r o w a d z ą c y w o js k o p o ls k ie n a W iln o .
M ię d z y d w o m a h e r b a m i p o ls k im i w ę g ie r
s k im w id n ie je d e d y k a c ja d la P . M a r s z a łk a .
T R Z Ę S IE N IE Z IE M I.
W ś r o d k o w o -a m e ry k a ń s k im s ta n ie N ik a r a g u a m ia ło m ie jsc e tr z ę s ie n ie z ie m i, k tó r e g o n f: .-ą p a d ły z a b u d o w a n ia . L ic z b a o f ia r lu d z k ic h je s z c z e n ie z o s ta ła d o k ła d n ie p o d a n a .
J e s t b a r d z o d u ż o z a b ity c h .
J Z n a n a f a b r y k a w a g o n ó w w e W r o c ła w iu L in k e - H o f f m a n n p r a c u je o d d łu ż s z e g o c z a s u
• d n ie m i n o c ą . O c z y w iś c ie w y r a b ia .... w a g o n y ? N ie ! N ik t ta m w o s ta tn im c z a sie n ie w id z ia ł a n i je d n e g o w a g o n u , a le z a to d o u tw o r z o n y c h n ie d a w n o p r z y d y w iz ja c h n ie m ie c k ic h , t. z w . d z ia łó w te c h n ic z n y c h , g d z ie r e g u la r n ie c o p e w ie n c z a s tr a n s p o r t c z o łg ó w , m n ie js z y c h , w ię k s z y c h , s z y b k ic h m o g ą c y c h r o z w ija ć s z y b k o ś ć d o 5 0 k im . n a g o d z in ę , c ię ż k ic h , u z b r o jo n y c h w a r m a ty i k ilk a k a r a b in ó w m a s z y n o w y c h itp .
W z a k ła d a c h D a im le r -B e n z w O f f e n b a c h u ( B a d e n ja ) , k tó r e d o ty c h c z a s tr u d n iły s ię k o n s tr u k c ją s a m o c h o d ó w w y r a b ia s ię r ó w n ie ż c z o łg i.
Z a k ła d y m e ta lu r g ic z n e S im s o n a w S u h l ( T n r y n g ja ) , w y r a b ia ją a r m a ty , k a r a b in y r ę c z n e i m a s z y n o w e w y tw a r z a ją z a k ła d y M a u s e ra w O b e r n d o r f , P o lta w M a g d e b u r g u , w a r s z ta ty a m u n ic y jn e w K a r ls r u h e i f a b r y k i s a m o c h o d ó w B W M w E is e n a c h ( T u rin g ja ) — k o n s tru u ją c e s p e c ja ln e k a r a b in y m a sz y n o w e c ię ż k ie g o k a lib r u w m o n to w a n e n a s a m o c h o d y p a n c e r n e .
W F u r s te n w a ld e w p o b liż u B e r lin a w y tw a r z a s ię m io ta c z e m in . B a , p o tr a f io n o d o te j „ p o k o jo w e j44 p r a c y z a p r z ą c n a w e t f a b r y k ę k a r o s e r ji w E is e n a c h . S p a n d a w a , s ta r a tw ie r d z a n a d H a v e lą tu ż p o d B e r lin e m , je s t c e n tr u m f a b r y k a c ji a m u n ic ji, k tó r ą s ię
tu w y k a ń c z a i m a g a z y n u je . K a d łu b y p o c i
s k ó w d o s ta r c z a ją s ta lo w n ie D u s se ld o r f u w W e s tfa lji.
W y lic z y liś m y tu ty lk o z a k ła d y m n ie jsz e p r z y s to s o w a n e w o s ta tn im c z a sie d o fa b ry* k a c ji m a te r ja łu w o je n n e g o . A c o r o b ią K r u p p i n a d r e ń s k ie z a k ła d y m e ta lu r g ic z n e ?
O d 1 9 1 8 r . K r u p p , o d d a w a ł s ię — p r z y n a j
m n ie j ta k d la o k a , — f a b r y k a c ji m a s z y n d o p is a n ia , n a r z ę d z i i m a s z y n r o ln ic z y c h itp ., s to so w n ie d o k la u z u l T r a k ta tu W e r s a ls k ie g o z a b r a n ia ją c y c h m u f a b r y k o w a n ia a r m a t i in n e j b r o n i.
T o je d n a k n ie p r z e s z k o d z iło z a r z ą d o w i z a k ła d ó w u tr z y m y w a ć c a ły s z ta b in ż y n ie ró w , r z e c z o z n a w c ó w b u d o w y a r m a t, o p r a c o w y w a ć n a jn o w s z e p la n y — je d n e m s ło w e m g r u n
to w n ie p r z y g o to w a ć s ię „ g d y n a d e jd z ie d z ie ń44. — D z iś K r u p p z d o ła ł ju ż w y p u ś c ić p ie r w s z ą a r m a tę z s e rji n o w o w y n a le z io n y c h , 3 0 0 m m . m o ź d z ie ź , k tó r y w y p r ó b o w a n o n a p o g r a n ic z u h o le n d e r s k ie m n a z a k o n s p ir o w a n y m w ś r ó d n ie d o s tę p n y c h b a g n is k , p o lig o n ie a r ty le r y js k im p o d M e p p e n .
N a d r e ń s k ie z a k ła d y m e ta lu r g ic z n e p r a c u ją n a d s k o n s tr u o w a n ie m , w e d łu g p la n ó w o - p r a c o w a n y c h p r z e z in ż y n ie r ó w K r u p p a , — w ie lk ie j a r m a ty , k tó r a p r z e w y ż s z y s ła w n ą w c z a s ie W ie lk ie j W o jn y „ d łu g ą B e r tę 44, k tó r ą N ie m c y z e 1 2 0 k im . o d le g ło śc i o s tr z e liw a ć m o g li P a r y ż .
P r a c a m i te m i k ie r u je s z ta b z ło ż o n y z n a j
w y b itn ie js z y c h fa c h o w c ó w , tw o r z ą c y t. z w . R a d ę G e n e r a ln ą p r z e m y s łu w o je n n e g o . J e d n a z k o m is y j te g o s z ta b u , k tó r e j p o w ie r z o n o z a d a n ie o p r a c o w a n ia p la n ó w i p r o je k tó w u d o s k o n a le n ia m a te r ja łu w o je n n e g o m a s w ą s ie d z ib ę w B e r lin ie M a r g a r ć th e n s tr a s s e 9 .
— :o :—
N a jd a le j je d n a k ż e p o s u n ę ły N ie m c y s w e p r z y g o to w a n ia n a p o lu w o jn y lo tn ic z e j i g a z o w e j. N ie d a w n o d e p e s z e d o n io s ły o c z y n n o ś c i z a k ła d ó w J u n k e r s a w D e s sa u . W ie m y c o ś r ó w n ie ż o ta je m n ic z y m p o b y c ie m in is tr a lo t
n ic tw a G e o r in g a n a w y s p ie S y lt, k tó r e j p ó ł
n o c n a c z ę ś ć je s t c a łk o w ic ie d la lu d n o ś c i c y w iln e j z a m k n ię ta i g d z ie o d b y w a ją s ię s p e c ja ln e p r ó b y z a r m a ta m i w o je n n e m i n a jn o w s z e j k o n s tr u k c ji.
1 8 0 f a b r y k s a m o lo tó w m o g ą c y c h w r a z ie m o b iliz a c ji p r o d u k o w a ć 2 .2 0 0 s a m o lo tó w m ie s ię c z n ie d a je n a m o b r a z p o tę g i n ie m ie c k ie j n a te m p o lu .
W ty c h d n ia c h (ś c iśle 2 6 s ie r p n ia ) w je d n e j z f a b r y k s p r z ę tu r a d jo w e g o w B e r lin ie k ilk u r o b o tn ik ó w p a d ło p r z y p r a c y z o b ja w a m i s iln e g o z a tr u c ia g a z o w e g o .
D y r e k c ja f a b r y k i d y s k r e tn ie z a w e z w a ła s p e c ja ln y o d d z ia ł b e r liń s k ie j s tra ż y p o ż a r n e j w y s z k o lo n e j w r a to w a n iu z a g a z o w a n y c h , — k tó r y p r z y b y ł n a m ie js c e w y p a d k u w m a s k a c h g a z o w y c h i z o d p o w ie d n ie m i p r e p a r a ta m i d la z n e u tr a liz o w a n ia z a b ó jc z y c h g a z ó w . —
S p r a w a s ta ła s ię g ło ś n a . N ie b y ło m o ż n a je j u k r y ć p r z e d o p in ją p u b lic z n ą . P o lic ja b e r liń s k a w y d a ła w ię c k o m u n ik a t w y ja ś n ia ją c y , ż e f a b r y k a u ż y w a ła g a z u tr ó jc h lo r a n u e ty lu d la c z y s z c z e n ia c z ę ś c i m e ta lo w y c h u - ź y w a n y c h d o b u d o w y s p r z ę tu r a d jo w e g o .
A ż ta k ! J e d n a k ja k ie to N ie m c y a k u r a tn e ! G a z e m n a w e t c z y s z c z ą c z ę ś c i m e ta lo w e u ż y w a n e w a p a r a ta c h r a d jo w y c h .
T y lk o p o k i lic h o b y ło ta m te g o g a z u , ja k to u ja w n ił je d e n z m n ie j d y s k r e tn y c h s tr a ż a k ó w , c o ś k o ło 5 0 0 b u tli?
--- ; Str. 2 ... - GŁOS W ĄBR2ESKJ Nr. 104 ---
Pruska wdzięczność za polską uprzejmość
RQPONMLKJIHGFEDCBAS en s p o lity c zn y o b u m a n ile sta c yj, któ re o sta tn io A d o lf H itle r za in scen izo w a l p o d T a n - re n b e rg ie m i N ie d e rw a ld e m — jest ja sn y i w y
ra źn y. Z a ró w n o n a w sch ó d o d W isły , n a te re
n ie P ru s W sch o d n ich , ja k i n a d R en em , n a za ch o dn ich kresa ch R zeszy , d e m o n stru je H itle r — ja k zre sztą o św ia d c zy ł w N ie d erw a ld zie — ch ą ć zje d n o c ze n ia p o d w sp ó ln y m d a ch em T rze cie j R ze szy ty c h ziem , k tó re p o sia d a ją p ew ien o d se te k lu d n o ści n iem iec kie j, a n ie w ch o d zą o b ec
n ie w sk ła d im p e rju m n iem ieckiego . D o tyc zy to za te m za ró w n o Z a g łęb ia S a a ry, g d zie 1 s ty
cznia 1935 p le b isc yt m a ro zstrzyg n ą ć o p rzy
n a leżn o ści p a ń stw o w ej — ja k i „ D eu tsch o ester- reich " — ja k w reszcie ziem n a w sch ód o d W isły .
P rze d zo rg a n izo w a n iem w P ru sa ch W sch o d - fllch — u ro czysto ści d zie w ię tn a stej ro czn icy zw y cięstw a H in den b u rg a n a d a rm ją g en . R en en - k a m p fa i S a m so n a — rzą d n ie m ie ck i zw ró cił się d o w ła d z p o lskich o ze zw o len ie n a p rze lo t stu k ilku d zie się ciu a ero p la n ó w i o p rze ja zd o ko ło 1500 sa m o ch o d ó w i m o to cy k li p rze z tery to rju m w o jew ó d ztw a p o m o rskieg o .
Z e zw o le n ie zo sta ło u d zielo n e. T ern sa m em ca ła E u ro p a , o d w ielu la t in fo rm o w a n a p rze z p ro p a g a n d ę n iem iecką , ja ko b y n a sze P o m o rze sta n o w iło d la N iem có w n ie p rzeb y tą b a rjerę w k o m u n ik a cji m ięd zy R zeszą a P ru sa m i W schó d - n iem i — p rzek o n a ła się d o w o d n ie, ja k fa łszy w e b y ły te tw ierd zen ia .
Z a ró w n o p rze lo t a ero p lan ó w ja k i p rze p ra w a sa m o ch o d ó w n iem ieckich p rze z ziem ie p o l
sk ie o d b y ły się z w ielk ą skła d n o ścią i b ez n a j
m n ie jszyc h in cyd en tó w .
• ’ l o to m a m y p o k ło sie teg o n ie zw yk łeg o a k tu k u rtu a zji p o lskiej... O czyw iście p o kło sie, p o zb iera n e n a n iw ie n a c jo n a listy czn e j p ra sy n ie- n iem ieckiej...
N ie m o że n a tu ra ln ie p ra sa ta za p rze czy ć, że n a ca łej p rze strze n i, p rze z któ rą p rzep ra w ia li się N ie m cy d o P ru s W sch o d n ich , sta n o w isko w ła d z p o lskic h b yło n a cech o w a n e za ró w n o w iel
k ą p o p ra w n o ścią , ja k i d o sk o n a łym zm y słe m o r
g a n iza c y jn y m . M u si w ięc w y krztu sić „ p o lskie w ła d ze o k a za ły się u p rze d za ją c e i w szę d zie b y li ro zsta w ie n i p o lsc y p o licja n ci d la reg u lo w a n ia ru ch u " („ D eu tsch e T a g eszeitu n g " N r. 2 3 6 ). — M u si u zn a ć, że „ p rzeja zd o d b y ł się b ez ta rć, a p o lsc y u rzę d n ic y i lu d n o ść za c h o w y w a li się u - p rze jm ie i o k a zyw a li g o to w o ść d o u słu g . (D eu tsc h e A llg e m e in e Z eitu n g N r. 3 7 0 ).
A le n ie m o g ą c z jed n e j stro n y za p rze czy ć w yso ce k u ltu ra ln e j p o sta w ie za ró w n o w ła d z ja k }
i sp o łec zeń stw a p o lskieg o — p ra sa n iem iecka e x p o sta sta ra się p u ścić w św ia t szereg n iecn ych in sy n u a c yj, ja ko b y m n iejszo ść p o lska n a P o m o
rzu ży ła ja k b y n a w u lka n ie , a p rze la tu ją c e a ero p la n y n iem ieckie i p rzecią g a ją ce fa la n g i sa m o ch o d ów w ita ła ja k b y zb a w có w — co c zy n ić je
d n a k m o g ła u k ra d k ie m , b o ... m a sy ża n d a rm erji i w o jsk a p o lskieg o za le g ły ca łą p rze strze ń tra n s
p o rto w ą !
C zyta m y w ięc w „ D eutsch e T a g eszeitu n g", że lu dn o ść P o m o rza , g d y n ie b yło w p o b liżu p o lic ja n tó w , p o d n o siła rę k ę i w zn o siła o k rzy ki n a c ze ść H itle ra "! A w ięc „ L o k a l-A n ze ig e r" — (N r. 4 0 4 ) d o n o si, że „ W S Z Y S T K IE D R O G I N A P O M O R Z U R O IŁ Y S IĘ O D Ż A N D A R M E R J I P O L S K IE J , C IĘ Ż K O U Z B R O J O N E J ..."
GROBOW IEC SOBIESKIEGO.
Sarkofag Króla Jana III w Kościele OO. Kapucynów w W arszawie — tu spoczywa serce zwycięzcy z pod W iednia.
siąca, chociaż na świeżym oborniku można siać ie później, gdyż dobrze pędzi. Trochę później sieje się także tam, gdzie grasują szkodliwe muchy, zbożówka i mucha heska, aby przeczekać czas, kiedy znoszą jajka
W stajni do suchej paszy dobrze doda
wać trochę zielonej, szczególnie gdy bydło zostaje już w stajni jak się gdzie niegdzie dzieje. Paszę zieloną na zimę kosić i praso
wać.
Wskazówki
rolnicze na miesiąc wrzesień
Sprzęt kartofli,i siew oziminy. Kopanie kartofli najlepiej zaczynać w drugim tygod
niu spieszyć się z niem musi zwłaszcza ten, kto posiada większe plantacje buraków. Nie należy zbyt mocno okopywać kopców z kar
toflami, bo mogą się zaparzyć.
Siew oziminy najlepszy w połowie mie
C zy ż m a m y c y to w a ć szereg d a lszy ch „ rew e- la c yj", o czyw iście z p a lca w y ssa n y c h , z ca łą p e rfid ją w yłg a n y ch ?
S zk o d a n a to m iejsca .
J e d n o ty lk o trzeb a sko n sta to w a ć: o b ecn y re żym n ie m ie c k i o p iera się n a za sa d zie n ib yto w yższo ści „ ra sy n o rd y jsk iej". W szystkie in n e n a ro d y są w stosu nk u d o g erm a ń skieg o „ m in d er- w d rtig ", są p o śled n iejszego g a tu n ku , są n a n iż
sze j sto p ie k u ltu ra ln e j.
1 o to m a m y p rzy k ła d tej w y ższo ści: sk o rzy sta ć z c u d ze j u p rzejm o ści, a p o tem o szcze- ka ć, zn iesła w ić...
J e śli to m a b yć d o w ó d teg o w yso kieg o p o zio m u ra sy n o rd y jsk ie j" — to p o zio m ten m o że m y o k re ślić ja ko co n a jw yżej... ch a m ski!
Żołędzie w lesie dębowym są doskonałą karm ą dla świń; warto też zbierać i suszyć kasztany na dodatek do paszy zimowej dla bydła. Drób tuczyć, gęsi podskubywać; w pasiece podkarm iać pnie słabsze.
Kiedy prawo broni urzędnika
Znam ienny wyrok zapadł w sądzie okrę
gowym w Grodnie w sprawie Katarzyny Da- widowiczowej. Pociągnięta ona została do odpowiedzialności sądowej za uderzenie se- kwesiratora podatkowego w czasie wykony
wania przez niego egzekucji z tytułu zaleg
łych opłat skarbowych w wysokości 50 gr. (!) Oskarżona udowodniła przed sądem, że tenże sekwestrator już poprzednio zajął sza
fę na pokrycie zaległych opłat, wobec czego nowa egzekcja była zbędna i bezprawna. Sąd uniewinnił Katarzynę Dawidowiczową i u- zasadnił wyrok następująco:
— „Prawo staje w obronie urzędnika tylko wtedy, gdy urzędnik postępuje le
galnie44.
Sąd jednak nie poprzestał na wyroku u- niewinniającym i ponstanowił zwrócić się do władz skarbowych o zwolnienie sekwestrato- ra, tłumacząc, że
— „taki urzędnik (postępujący nielegal
nie), przynosi szkodę Państwu, zwiększa
jąc rozgoryczenie i tak już kryzysem um ę
czonej ludności44. —
6 OSÓB ZABITYCH.
Alivar. (Radkputana) Podczas uroczysto
ści religijnych, z powodu oberwania się bal
konu, wypełnionego ludźmi 6 osób zostało zabitych, a kilkanaście jest poważnie ran
nych. —
ZGINĘŁO 2-CH MĘŻCZYZN.
Ze Środki pod Środą wybrali się w dniu 22. ub. m. do Poznania z krową na sprzedaż — 20-letni Stefan Nowak i 20-letni Bartkowiak. — Po sprzedaniu krowy obaj mężczyźni zginęli z sumą ok. 400 zł.
ŚM IERĆ N IEM IECK IEJ
PŁYW ACZKI.
BERLIN. Znana pływaczka niemiecka 19 letnia Lyzig, która postanowiła zaatako
wać rekord długotrwałości pływania, zmarła.
Zam ierzała ona pływać bez przerwy 100 go
dzin, jednak po 80-ciu godzinach pływania została wydobyta z wody
Tajemnica Grobowca
POWIEŚĆ SENSACYJNA.
(Z FRANCUSKIEGO).
32) TO M I.
G dy się to działo przy ulicach Gramm ont i Beranger śledztwo, które się rozpoczęło w na
szych oczach co do podw ójnej zbrodni na cm en
tarzu Pere — Lachaise, i przy ulicy M ontorgueii pokazując się że tak powiem y, tylko w dzień pła
cenia kom ornego i to jeszcze pieniądze odnosił do ciągnęło się dalej. t
O badw a trupy zostały zaniesione do M orgi, gdzie przed w ystaw ieniem na widok publiczny m iały być obejrzane przez lekarza delegowanego z policji.
Około południa urzędnicy powrócili do gm a
chu sądowego.
Prokurator Rzeczypospolitej w ezwał do sw e
go gabinetu sędziego śledczego, naczelnika w y
działu śledczego i kom isarza, aby od nich dow ie
dzieć się szczegółów tej dziw nej i dram atycznej sprawy, którą się w krótce m iał cały Paryż zajm o
wać.Gdy pan Paw eł de G ibray skończył opowia
danie, naczelnik w ydziału śledczego zakonkludo
wał w te słowa:
— Puśćmy najzręczniejszych agentów i każe- m y splondrować cały Paryż, ale jestem przekona
ny, że nie znajdziem y m ordercy lub m orderców, ćliyba wtedy, gdy tożsamość ofiar zostanie spraw
dzoną.
— M oże masz pan słuszność — odparł proku
rator Rzeczypospolitej. — Zatem nie zaniedbuj pan, aby jaknajprędzej sprawdzić też tożsamość.
Paryż przeraża się, widząc, że podobne zbrodnie długo pozostają bez ukarania, gdyż bezkarność taka według mego zdania, dowodzi bezsilność po-i licji.
W yżej wym ienieni urzędnicy wyszli razem . ;
— Panowie jesteście naczczo, tak samo, jak ja — rzekł Paw eł de G ibray. — Pozwólcie, że was zaproszę na śniadanie do kaw iarni Augnesse- au. — Stamtąd pójdziemy do M orgi.
— Gdzie poleciłem Jodeletowi i M artelowi czekać na nas — rzekł naczelnik w ydziału śled
czego. — Chętnie przyjm uję pańskie zaproszenie.
Kom isarz do spraw sądowych również je przy jął- — Pan de G ibray w ydał rozkaz, aby do M or
gi przyprow adzono stangreta Cadeta, który się m iał stawić z jego kancelarji o pierw szej, — po- czem udał się z towarzyszam i do restauracji i za
m ówił ostrygi, kotlety z kartoflam i, jajecznicę z truflami, pasztet z w ątróbek gęsich i wino Chablis
— M outonne.
Podczas śniadania rozm owa naturalnie toczy
ła się o sprawie, która ich wszystkich trzech zaj
m owała.
Niezliczone przypuszczenia po w iększej czę
ści sprzeczne, były wygłaszane a następnie dysku towane.
Naczelnik w ydziału śledczego m yślał o zem
ście.
Kom isarz do spraw sądowych przypisywał podw ójną zbrodnię interesom familijnym.
Sędzia pokoju bardzo niezdecydowany, bar
dzo niespokojny, nie łączył się otw arcie z żadnem z tych przypuszczeń.
Jemu się zdawało, że trzeba było szukać na innej drodze.
Na jakiej ?
Jeszcze nie wiedział.
Śniadanie nie trw ało dłużej nad godzinę, po
czerń wstano, aby się udać do M orgi.
Todelet i M artel już się tam znajdowali.
Lekarz prefektury jeszcze nie przybył.
U rzędnicy weszli do głównego nadzorcy, któ
ry ich zaprowadził do am fiteatru, w którym oba
dwa trupy leżały okryte obszernem prześciera
dłem.
Prześcieradło to spuszczono po biodra, pozwa
lało widzieć piersi nagie i powalane szerokiem i plam am i.
Pan de G ibray i jego towarzysze długo się : przyglądali śm iertelnie bladym twarzom ofiar.
W ydałem rozkaz aby nie ruszać włosów po
zostałych w ręku um arłej — rzekł pan G ibray.
— W ykonano ten rozkaz, proszę pana — od
parł posługacz am fiteatru, odsłaniając zupełnie prześcieradło i pokazując w zaciśniętych palcach m ały prom yk jasnych włosów.
— To dobrze. Zostawm y je tak do przyby
cia lekarza.
Naczelnik w ydziału śledczego zapytał nad
zorcy.
— Czyś pan kazał przetrząsnąć suknię?
— Tak jest panie i to jaknajstaranniej!
— Nic pan nie znalazł?
— I owszem...
— Ach! — zawołał Paweł de G ibray z oczy
m a jaśniejącemi nadzieją. — M oże jaki ślad.
— Bardzo w ątpię, proszę pana, rzecz ta wy- daje mi się m ałej wagi.
— Nareszcie, cóż to jest?
— Papier powycinany, złożony w ośm ioro, zaw inięty w kaw ałek innego papieru. W szystko to znajdowało się w bocznej kieszonce kam izel
ki owego człowieka. Czy m am to panu oddać?
— Zaraz. Czyś się pan przekonał, że na bie- liznie nie było "żadnego znaku?
— Niema, proszę pana, okoliczność ta została zapisana do mego protokółu przyjęcia, którego duplikat będę m iał honor panu doręczyć, gdy doktór zam ieści swoje spostrzeżenia.
W tej chwili drzwi am fiteatru się otw orzyły i oczekiwany lekarz wszedł w tow arzystw ie swo
ich dwóch uczniów, którzy mu służyli za pom oc
ników.
N ow oprzybyły ukłonił się urzędnikom i rzekł:
(Ciąg dalszy nastąpi).
![Głos Wąbrzeski : bezpartyjne polsko-katolickie pismo ludowe 1933.11.30, R. 12[!], nr 141]()