ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE
dr Monika Tenenbaum-Kulig
zdarzeniami cywilnoprawnymi są
„fakty (okoliczności), z którymi hipotezy norm wiążą określone w dyspozycjach norm konsekwencje cywilnoprawne”
(Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo
cywilne – część ogólna, Warszawa 2015, s. 215)
katalog zdarzeń cywilnoprawnych jest
zmienny, ulega modyfikacjom wskutek
zmian systemu prawnego
Konsekwencje zdarzeń cywilnoprawnych
1) powstanie stosunku cywilnoprawnego
każdy stosunek cywilnoprawny powstaje wskutek zdarzenia cywilnoprawnego
2) zmiana podmiotu (podmiotów) stosunku cywilnoprawnego
zmiana tego rodzaju nie zawsze jest dopuszczalna, np. prawa niezbywalne
3) zmiana treści stosunku cywilnoprawnego
jeżeli zmiana ta jest na tyle doniosła, że powoduje przekształcenie określonego w ustawie typu danego stosunku cywilnoprawnego, należy przyjąć, że w miejsce dawnego stosunku cywilnoprawnego powstaje nowy
(Z. Radwański, A. Olejniczak, op. cit., s. 216)
4) wygaśnięcie stosunku cywilnoprawnego
w doktrynie prawa cywilnego
zaproponowano różne klasyfikacje
zdarzeń cywilnoprawnych
A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne, Zarys części ogólnej,
Warszawa 1999, s. 114-124:
zdarzenia cywilnoprawne dzielą na:
1) zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu (zdarzenia niezależne od woli ludzkiej)
2) działania (zachowania człowieka, będące wynikiem jego woli)
działania dzielą na:
1) czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych
2) inne czyny
czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych dzielą na:
1) czynności prawne
2) orzeczenia sądowe – zdarzeniami
cywilnoprawnymi są orzeczenia sądowe o charakterze konstytutywnym
a) orzeczenia stwierdzające obowiązek danej osoby złożenia
oświadczenia woli, zastępujące to oświadczenie
b) orzeczenia wydawane na podstawie szczególnych
upoważnień ustawowych w sprawach określonych w tych
przepisach
3) akty administracyjne – zdarzeniami
cywilnoprawnymi są te akty administracyjne, które powodują samodzielnie lub stanowią przesłankę powstania, zmiany bądź ustania stosunku
cywilnoprawnego albo podmiotowości w sferze
prawa cywilnego
czyny (działania, z którymi norma prawna łączy określony skutek
niezależnie od tego, czy wola osoby działającej była skierowana na
wywołanie go) dzielą na:
1) czyny bezprawne
2) czyny zgodne z prawem
w grupie czynów zgodnych z prawem w/w Autorzy wyróżniają:
1) przejawy woli podobne do oświadczeń woli
2) zawiadomienia o pewnych zdarzeniach
3) czynności czysto faktyczne
Z. Radwański, A. Olejniczak, op. cit., s. 217:
zdarzenia prawne dzielą na:
1) czynności konwencjonalne 2) inne zdarzenia
kryterium podziału – sposób
określenia przez normę prawną
zdarzenia prawnego
jeżeli norma prawna konstruuje
zdarzenie, wyznaczając przesłanki jego dokonania przez określone
działania ludzkie, mamy do czynienia z czynnością konwencjonalną
np. zawarcie umowy, wydanie orzeczenia sądowego
jeżeli norma prawna wyróżnia fakty, istniejące i mające swój sens
niezależnie od obowiązującego systemu prawnego, mamy do czynienia z innym zdarzeniem prawnym
np. zniszczenie cudzej rzeczy, uderzenie
kogoś
Z. Radwański i A. Olejniczak zaproponowali typologię zdarzeń prawnych (systematykę nie prowadzącą do rozłącznego i zupełnego podziału całego zbioru zdarzeń prawnych, lecz wyróżniającą ich określone typy ze względu na ich ogólną regulację prawną)
(Z. Radwański, A. Olejniczak, op. cit. s. 217 i nast.)
