Biuletyn Informacyjny "Solidarność" 2021, nr 5 (414) [444].

informacyjny

REGIONU ŚLĄSKA OPOLSKIEGO MAJ

www.solidarnosc.org.pl/opole e-mail: opole@solidarnosc.org.pl

Stanowcze NIE Opolskiej Solidarności

wobec bezprawnego zwolnienia przewodniczącego w Cerpol Kozłowice

P

Stanowisko na str. 6

Solidarność nie odstąpi od postulatu emerytur stażowych!

W

zawodowySolidarność nie odstąpi-zadeklarował szef Solidarności Piotr Duda. W ciągu kilku najbliższych

tygodni związekma przedstawić ścieżkę dojściado tego, byprojektemzająłsięSejm.

Wprowadzenie emeryturstażowych, z którychkobiety mogłyby korzystać po 35 latach opłacania składek emerytalnych, a mężczyźni po 40 latach (bez względu na wiek), było jednym zpunktówumów programowych, jakie Solidarność zawarław kampanii prezydenckiej 2015 i 2020 r. z Andrzejem Dudą.

Podczas niedawnej konferencji (23.04.) prasowej w Katowicach przewodniczący Solidarności przypomniał, że w 2015 r., gdyz inicjatywy prezydenta Dudy obniżano wiek emerytalny,w projekcie stosownej ustawy mowa była również o emeryturach stażowych, jednak na ich wprowadzenienie zgodziła sięwówczas - jakmówiłPiotr Duda - ZjednoczonaPrawica.

„Dzisiaj widzimy, że i ZjednoczonaPrawica,ale także Pałac Prezydenckijest w tym temacie pasywny. Dlatego związek zawodowy Solidarność w najbliższych kilku tygodniachprzedstawiswojądrogędojściadosytuacji,w której(...)ten gotowy, przygotowany przez +S+ projekt, znajdzie swoje miejsce-czyli w parlamencie zostanie przegłosowany przez posłów i wejdzie w życie”

- zadeklarował przewodniczącySolidarności.

I

- zapewnił.

Przy emeryturach stażowych nie miałby znaczenia wiek, tak jak jest toteraz.ObecniePolacymogą przejść na emeryturę w wieku 60lat - kobiety i65 lat - mężczyźni.

Podczas katowickiej konferencjiprasowej,poświęconej przede wszystkim sprzeciwowi Solidarności wobec potencjalnegopodziaługrupyenergetycznejTauron,Piotr Duda po razkolejnyzaapelował takżedo ministra zdrowia i rządu, by tzw. dodatki covidowe przysługiwały nie tylko lekarzom i pielęgniarkom, ale całemu personelowi walczącemu z COVID-19 - także m.in. sanitariuszom, salowym i pracownikomtechnicznym.

„To, że nadal nie otrzymują onitego dodatku, jestdla nas kompletnie niezrozumiałe. W taki sposób dzieli się to środowisko. Apeluję,aby ująć w tych dodatkachtakże tych pracowników”

- powiedział Piotr Duda.(PAP) źródło:PAP

k

J 4 maja - Dzień Hutnika i Strażaka

Niech dzień Świętego Floriana - patrona Hutników i Strażaków przyniesie wiele radości oraz miłości Wam i Waszym najbliższym.

Życzę, aby ciężka i niebezpieczna praca była powodem do zadowolenia, a wykonywany zawód był powodem do zasłużonej dumy.

Łączę najlepsze życzenia spełnienia planów, wielu sukcesów, zdrowia oraz wszelkiej pomyślności w życiu osobistym.

Przewodnicząca Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego Cecylia Gonet

Dzień Hutnika w cieniu koronawirusa

Dzień Hutnika to okazja do przekazywania tradycjimłodymhutnikom. Odprawianemsze święte,a po nich pikniki bądź biesiady to symbole nierozerwalnie związane z DniemHutnika.Wtymdniuhutnicy modlą się owsta­ wiennictwodośw. Floriana za pracującychhutników i ich rodziny, emerytówi rencistóworaz w intencji zmarłych hutników. Branżahutnicza w województwieopolskim była oddziesiąteklat jedną z największych gałęzi przemysłu w regionie.Kilkadziesiąttysięcyzatrudnionych pracowników produkowałobardzo szeroki asortymentwyrobów hutniczych. Niestety tojuż historia. Dzisiajhutnictwo w województwie opolskim to Alchemia S.A. Oddział Wal­ cownia Rur Andrzej w Zawadzkiem, Huta „Małapanew” Sp. z o.o. w Ozimku i (koksownia)ArcelorMittal Poland Oddziałw Zdzieszowicach. W sumiepracujetamokoło 3.tysiące pracowników. Dla porównania w latach70.i 80.

byłozatrudnionych w tych zakładachokoło 20.tysięcy pracowników.

HutaAndrzej S.A. w Zawadzkiem obec­ nie Alchemia S.A. Oddział Walcownia Rur Andrzej w Zawadzkiem Pierwszy zakład, który dał początek Hucie Andrzej powstał w latach 1836-1840 na lewym brzegu rzeki Małej Panwi. Huta oraz osada przemysłowa, która rozwinęła się wokółniej nazywanabyła

„Zawadzky-Werk”. W okresie powojennym nazwę zakładów zmieniono na Hutę im. gen.

KarolaŚwierczewskiego. Od1 kwietnia 1996 roku huta jako przedsiębiorstwo państwowe została przekształconaw jednoosobowąspółkę Skarbu Państwa podnazwą Huta „ANDRZEJ” S.A. W grudniu 1996 roku huta otrzymała certyfikat ISO 9001 przyznanyprzez BVQI w Londynie. Przez dziesiątki lat w hucie produ­

kowano w różnych przedziałachczasowych

wagony irozjazdy kolejowe, profile walcowane, odkuwki matrycowane,pręty ciągnione, częścimaszyn i urządzeń, rury stalowe gorąco izimno walcowane, ciągnione na zimno, prętyciągnione, odlewyżeliwne,konstrukcje stalowe, a w czasie III powstania śląskiego montowano nawet pociągi pancerne. Dla wielupokoleńmieszkańców Zawadzkiego i ościennychmiejscowościhutabyła jedynymżywicielemich rodzin. Szczególnie bolesna była data 21.02.2003r.,kiedy ogłoszonoupadłość Huty Andrzej S.A.DzisiajWalcownia Rur Andrzej jest jednym z oddziałów Alchemia S.A. w Warszawie, ta zaś wchodzi w skład Spółki BoryszewS.A.

Zakład produkujerurygorącowalcowanebez szwu.

SYTUACJA AKTUALNA:

WRAobecnie zatrudnia 500 pracowników. Sytuacja ekonomiczna firmy jest dość zmienna, o ile rok2020 był niedobrym czasem dla hutnictwa i pracowników, to 2021 rozpoczął się znacznymzwiększeniem produkcji i zbytu wyrobu. Mimo braku inwestycji w zakładzie, co nasza organizacja związkowa ciągle podkreśla- mówiprzewod­ niczącyOM NSZZ„S” Alchemia S.A.Oddział WRAw ZawadzkiemDariusz Brzęczek,i co jest ogromnymzagro­ żeniem dla funkcjonowaniaWRA, produkcjaprzebiega na dok. na str. 3

dok. ze str. 2

bardzo dobrympoziomie. NSZZ „Solidarność”

zakończył spór zbiorowy w wyniku którego pracownicy otrzymalipodwyżkipłac. Niemniej nadalz niepokojem obserwujemy decyzje Za­ rząduSpółki Alchemia S.A.imamy nadzieję na rozpoczęcie inwestycji, które będągwarantem funkcjonowania Oddziału WRA - podkreśla Brzęczek.

Dzień hutnika obchodzimy w tymroku bar­ dzo skromnie ograniczając się do Mszyświętej w intencjihutników - dodaje przewodniczący.

Huta „Małapanew” Sp. zo.o. w Ozimku.

Jest to najstarszahuta działająca w Polsce. Została założona w 1754 roku. Obecnym właścicielemjest Gwarant Grupa Kapitałowa w Katowicach.Wlatach70. XX w. zatrudnienie whucie wynosiło 7tysięcy pracowników. W 1795 powstał tutaj pierwszy w Europie kontynentalnej metalowy most drogowy. Ważnym wydarzeniemw dziejachozimskiej huty było wybudowanie żeliwnego mostu wiszącego na Małej Panwi w1827 roku, który jest wpisany do rejestru zabytków. Huta Małapanew zasłynęła z tego,żew Ozimku zaczęto stosować koks do wytopówwielkopiecowych.Tu po razpierwszy na kontynencie europejskim, w 1789 roku dokonano wsadu rudy i koksu,zamiastwęgladrzewnego.

Niemalrównocześniez zastosowaniemkoksu, wprowadza­ no inne innowacje. W hucie produkowano odlewane części do maszyn parowych, cylindrów,kół,łańcuchów,mostów, fi­

larów, krat, nagrobków. Od 1993 roku huta przeszła bolesną restrukturyzację, która trwała do 2004 roku. Wwynikutych działań wyodrębniono z Huty wiele spółek, a zatrudnienie w Hucie Małapanew zmniejszyło się kilkunastokrotnie.

22 września 2004 r. w wyniku dalszej restrukturyzacji organizacyjno - własnościowej MAŁAPANEW Zakłady Odlewniczewróciłado historycznej nazwy HUTA MA- ŁAPANEW Spółka z o.o. kontynuując 250-letnie tradycje hutniczei odlewnicze w Ozimku. Obecnie jest jednymz największych w Polsce producentówodlewówstaliwnych.

Główne asortymenty produkcjito: odlewysurowei obrobio-

ne, walcehutnicze, części do maszyn(koła jezdne suwnic, osprzętwalcowniczy).

SYTUACJA AKTUALNA:

W ostatnim czasie produkcja znacząco wzrosła (w porównaniu do okresuod września ubr. do lutegobr.) - in­

formuje Artur Krzewica, przewodniczący Huty „Ma- łapanew”Sp.z o. o. w Ozimku. Ze względu naobecną sytuację obchodyDani Hutnika ograniczą się do Mszy św.

za emerytów i hutników, która zostanieodprawiona3 maja w kościele w Ozimku-dodajeprzewodniczący.

ArcelorMittalPoland ZdzieszowiceZakłady zbudo­ wano w latach 1930-32jako SchaffgotschBenzin Werke GMBH.Pierwszą60-komorową bateriętypu Still uru­ chomiono w 1932roku,adrugąw 1938 roku. Wskutek działańwojennych uległy one dewastacji, ale w latach 50.

przywrócono je do ruchu. 31 grudnia2010 r.Zakłady Kok­ sownicze ,,Zdzieszowice''zostaływykupione ipołączone ze spółką ArcelorMittal Poland S.A. w DąbrowieGórniczej.

ArcelorMittal Poland Oddział w Zdzieszowicach to dziśnie tylko największa, alei jedna znajbardziej nowoczesnych koksowni w Europie. Wkażdymz tych zakładówdziała od początku swojego istnienia NSZZ ,,Solidarność”. Funkcjo­ nujące OrganizacjeZwiązkoweNSZZ ,,Solidarność'' nigdy nie zapomniały o tradycji związanej ze świętem hutniczym i o swoim patronie św Florianie.

SYTUACJA AKTUALNA:

Koksownia produkuje około 4mlntonkoksu, jest to około 40%produkcji krajowej. Oprócz koksuopałowegoi metalurgicznegozakład produkujegazkoksowniczy,smołę, benzol i płynną siarkę. Na dzieńdzisiejszywZakładzie pracuje około 1500 osób -mówi Zbigniew Wesoły,prze­ wodniczącyOM NSZZ „Solidarność” w ArcelorMittal Poland S.A.Oddzial Zdzieszowice. Część pracowników od dłuższego czasupracuje zdalnie Home Office. Obchody Dnia Hutnika,jak w ubiegłym roku, zostały odwołane z uwagi naCovid-19. Pracownicy obchodzący w tym roku jubileusz pracy zawodowej dostaną drobneupominki, ale nie będziewspólnego spotkaniajubilatów.

red.

Nie żyje

Tadeusz Kraśnik,

zasłużony Członek NSZZ „Solidarność”

Z wielkimżalem ismutkiem przyjęliśmy wiadomość, że 26 marca 2021 roku zmarłśp.TA­ DEUSZ KRAŚNIK,zasłużony Członek NSZZ „Solidarność”

Regionu Śląska Opolskiego.

Uroczystości pogrzebowe odbyłysię 31marca w kościele parafialnym św. Eugeniusza de Mazenod w Kędzierzynie-Koźlu, śp. Tadeusz Kraśnik spoczął na cmentarzukomunalnym w Kuźniczkach.

Śp.Tadeusz Kraśnik był współzałożycielemTymcza­

sowej KomisjiZakładowej ICSO Blachownia, Zarządu MKZ w Kędzierzynie-Koźluoraz Komisji Krajowej. Był sygnatariuszemoraz uczestniczył przy rejestracji w sądzie w WarszawiepierwszegoStatutu NSZZSolidarność.

Był odznaczony ZłotymKrzyżemZasługi orazbyłZa­ służonym Członkiem NSZZ„Solidarność” RegionuŚląska Opolskiego.

Wyrazy współczucia i słowaotuchy

Rodzinie i Bliskim

śp.

Tadeusza Kraśnika

Zasłużonego Członka NSZZ „Solidarność” Regionu Śląska Opolskiego, długoletniego członka NSZZ „Solidarność”

ICSO „Blachownia”w Kędzierzynie-Koźlu

składa:

PrzewodniczącaZarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego

Cecylia Gonet oraz

Rada Oddziału NSZZ „Solidarność” w Kędzierzynie- Koźlu

Zaległy urlop.

Do kiedy trzeba go wykorzystać?

W

różowanie będziebardziej swobodne niż obecnie. Nie­ którzy nadalniewykorzystaliurlopu z 2020 roku.Czy w takiej sytuacjipracodawca może wysłać pracownika naprzymusowy urlop?

Pracodawca - zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy - musi udzielić pracownikowi urlopuwtym roku kalen­ darzowym, w którym pracownikuzyskał doniego prawo.

Jeżeli zprzyczyn leżącychpo stroniepracodawcy lub pracownika pracownik nie wykorzysta całego urlopu do końcaroku, z dniem 1 stycznianastępnego roku urlopten stanie się urlopem zaległym.

To oznacza, że jeśli niewykorzystaliśmy urlopu za2020 rok, musimy gowykorzystaćdo30 września2021 roku.

Czy pracodawca może

wysłać pracownika bez jego zgody na urlop wypoczyn kowy?

Udzielenie pracownikowi urlopu przezpracodawcę w drodze jednostronnej decyzji,czyli bez zgodypracownika, jest dopuszczalne jedyniew przypadku polecenia wykorzy­ stania przez pracownika urlopu zaległego oraz w przypadku polecenia wykorzystania przezpracownika przysługującego muurlopuw okresiewypowiedzenia.

Pracodawca może „wysłać” pracownika na zaległy urlop, czyli niewykorzystany w roku2020, szczególnie w okresieepidemii, np. w czasie, gdy jegozakład pracy został zamknięty zgodnie z odrębnymi przepisami lub nastąpiły inne uzasadniające okoliczności związane z epidemią.

Dotyczy tojednak wyłącznie urlopu zaległego, a nie bieżącego-za 2021rok.

źródło: nto.pl

Wyrazy współczucia isłowaotuchy

Rodzinie i Bliskim

śp.

Włodzimierza Kajd

Regionu ŚląskaOpolskiego,

długoletniegoprzewodniczącego OZNSZZ „S” w ZakładzieNaprawczymTaboru Kolejowego w Opolu

składa:

PrzewodniczącaZarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego

CecyliaGonet

Wyrazy współczuciai słowaotuchy

Janowi Szczygłowi

przewodniczącemu O/ZRNSZZ „Solidarność” w Grodkowie

z powoduśmierci

MAMY

składa:

Przewodnicząca Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego

Cecylia Gonet

Zmiany w prawie już od maja.

To musisz wiedzieć

Spółki komandytantowe zostanąobjęte CIT, man­ daty za wykroczenia skarbowe wzrosną kilkukrotnie, a zaautostrady będziemy płacić, korzystając z nowego systemupoboru opłat.Sprawdźcie,jakiezmiany czekają nas od1maja.

Od majawchodzi w życiekilkaznaczącychzmian w pra­ wie.Większośćznich dotyczy przedsiębiorców - czeka ich kilka podwyżek. Ale możemy teżspodziewać się zmian które -choćby pośrednio-dotycząnas wszystkich.

SpółkikomandytoweobjęteCIT

Jedną znajważniejszychnowości jest objęcie spółek komandytowychpodatkiemCIT. Zmiana dotyczy wszyst­

kich spółek komandytowych, niezależnie odskali i rodzaju prowadzonej działalności, struktury własnościowej czy też statusu wspólników.

Dlafirm oznaczatokonieczność zapłatypodatku dwu­ krotnie: oddochodówspółki komandytowej-19 lub 9 proc.

CIT (wprzypadku małych podatników o przychodachdo 2mln eurorocznie) oraz od dochodówwspólników - jeśli są osobami fizycznymi, będzie to 19proc. PIT lub 17 i32 proc. według skali.

Dotychczas spółki komandytowe nie były podatnikami CIT.Podatekoddochodówz udziałów współcerozliczali wspólnicy.Wspólnik będący osobą fizyczną płacił zwykle 19 proc. podatku

Ministerstwo Finansów przypomina, że przepisy prze­

widujązwolnienie dla komandytariuszybędących osobami fizycznymi. Zwolnione będzie 50 proc. ich przychodów z tytułu udziału współce, ale nie więcej niż60tys. zł.

Mandaty skarbowemocno w górę

Od majawchodzą też w życiezapisynoweliustawy opo­ datku akcyzowym. Dzięki tym regulacjom od przyszłego roku przedsiębiorcy mają składaćdeklaracje elektroniczne wzakresie akcyzy, co umożliwi automatyczną weryfikację i szybsze wykrycie firmdokonujących nadużyć, a wprzy­ padku uczciwychprzedsiębiorców -szybsze wydawanie decyzji.

Ustawa ważna jest jednak dla każdego przedsiębiorcy.

Podniesiono wniej wysokość mandatów karnych skarbo­ wych za wykroczeniaz dwu- dopięciokrotnościminimal-

Jan Kauf

odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności

Z przyjemnością informujemy, że Kol.JanKauf,długo­ letni członek OZ NSZZ „Solidarność” przyORASOlesno Sp. z o. o., na wniosekPrezesaInstytutu Pamięci Narodowej postanowieniem Prezydenta RP zostałodznaczonyKrzyżem Wolności iSolidarności za zasługi w działalnościnarzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej RzeczypospolitejLudowej.

Serdeczniegratulujemy!

nego wynagrodzenia. To oznacza, że maksymalna kwota mandatuurośniez 5,6 tys.zł aż do14 tys. zł.

Coważne, maksymalnawysokośćmandatu będzieule­ gałazmianie po każdym podniesieniu płacy minimalnej.

Rząd tłumaczył tę zmianę koniecznością odciążeniasądów w sprawach owykroczeniaskarbowe. Urzędnicy częściej będą mogli wystawiać wysokie mandaty, zamiast kierować sprawę dosądu.

-Zmieniany przepis bardzo dotkliwiezwiększawyso­ kość grzywny, a to nie wszystko. Dajeuprawnieniaorganom do wymierzaniamandatówbezkonieczności występowania do sądu. Finalnieoznacza tonałożenie kolejnych,dodatko­ wychobowiązków administracyjnychdla przedsiębiorców z sektoraMŚP, którychnależy w tym momenciewspierać i ratować, a nie nakładać kolejne utrudnienia - apelował w trakcie prac nad przepisamiRzecznik MŚP Adam Ab­ ramowicz.

ZUSidzie na walkęz nieuczciwąnieobecnością w pracy Pracodawcy od maja będę mieli dodatkowyobowiązek.

Przyzgłaszaniu do ubezpieczeńspołecznych nowego pra­

cownikalubzleceniobiorcy będąmusieli wpisać dodatkowo kod wykonywanego przez niego zawodu.Zaktualizowane wzorydruków ZUS ZUA i ZUSZZA zaczną obowiązywać w ZUS16 maja.

Będąonezawierały 6-cyfrowy kod zawodu.W uzasad­ nieniudo nowychwytycznych czytamy, że wykonywany za­

wód jest „informacją niezbędną do przeprowadzenia analizy przyczyn absencji chorobowych w danejgrupie zawodowej orazwnikliwszejanalizyorzekanego stopnianiezdolności dopracy w korelacji z wiekiem i wykonywanym zawodem”.

Nowysposób pobierania opłat zadrogi

W maju zmiany czekająteżkierowców. Wystartuje strona internetowa systemui rejestracja użytkowników e- -TOLL.Tonowy system poboru opłatza przejazd drogami krajowymi, który zastąpi viaTOLL. Umożliwi obsługę onlinebez konieczności wizyty w punkcie obsługi i pod­ pisywania umowy.

Po rejestracji w systemieużytkownicy będą miećbieżący wgląd w historię opłat imożliwość zarządzania swoim kon­ tem przez internet. Sam system mazacząć w pełni działać odczerwca.

źródło: money.pl

Stanowcze NIE

Opolskiej Solidarności

wobec bezprawnego zwolnienia przewodniczącego w Cerpol Kozłowice

Region Śląsk Opolski

45-064 OPOLE, ul. Damrota 4, tel. 77 423-28-60, fax 77 454-55-48,77 423-28-77 e-mail: opole@solidarnosc.org.pl •www.solidarnosc.org.pl/opole

Opole, dn.15.042021 r.

STANOWISKO

PrezydiumZarządu Regionu NSZZ „Solidarność” ŚląskaOpolskiego

w sprawie zwolnienia z pracy Przewodniczącego Komisji ZakładowejNSZZ

„Solidarność” w Cerpol- Kozlowice oraz naruszeń we współdziałaniu z organizacją związkową

PrezydiumZarządu Regionu NSZZ„Solidarność” Śląska Opolskiego wyrażastanowczy sprzeciw wobec bezprawnego i bezpodstawnego zwolnienia z pracy w trybie art. 52 PrzewodniczącegoKomisjiZakładowej Pawła Mendakicwicza.

WzywamyZarządSpółki Cerpol - Kozłowiec do natychmiastowego cofnięcia decyzjio dyscyplinarnymrozwiązaniu umowyo pracę z Przewodniczącym KZ PawłemMcndakiewiczem, gdyż jest ona bezzasadna, nieuprawnionairażąco niezgodna z przepisami prawa.

Niewyrażamy zgodyna nieprzestrzeganie zasad współdziałaniaz organizacją związkową w zakładzie, ignorowaniei pomijanie rolii pozycji organizacji zakładowej. Takie działania są rażąco sprzecznez postanowieniami ustawy z23 maja 199Ir. ozwiązkach zawodowych, które wskazują na równorzędnąrolę pracodawcy i związkówzawodowych w procesienegocjacyjnym.

Wyrażamy swój stanowczy sprzeciw wobec działań utrudniających działalność organizacji związkowejwyrażających się m.in. w:

- jednostronnym cofnięciu decyzji z dnia 06.04. 2021 przekazanej załodzedo wiadomościw sprawie podwyżek wynagrodzeńod 01.01.202Ir. o kwotę 525 zł. która została podjęta po wcześniejszymuwzględnieniu argumentóworganizacji związkowejipo osiągnięciu w tej sprawie porozumienia przez obiestrony,

- szantażowaniu i deprecjonowaniu roli pracowników zakładu - wg jego oceny„najemnych” groźbą pozbawienia pracy awręcz nazachęcaniu do składania wypowiedzeniemz możliwością zwolnieniaz obowiązku świadczenia pracy wokresie wypowiedzenia,

- we wzywaniuzałogido wyboru innej reprezentacji do rozmów z pracodawcą wsprawach podwyżek,

- w apelu skierowanym do przewodniczącego organizacji dodobrowolnej rezygnacji z pełnionej funkcji,

• odmowieudzieleniainformacji o sytuacjifinansowej zakładu na podstawie sprawozdania F-OI za IV kwartałorazśrednich wynagrodzeń, co stoi w sprzeczności z art. 28 ustawy o związkach zawodowych.

WoceniePrezydium Zarządu Regionu powyższe działania nosząznamiona przestępstw przeciwko organizacji związkowej, októrych mowa w art. 35 ust.l ustawy z dnia 23 maja 1991 r.

ustawy o związkachzawodowychzagrożonych karą grzywny albo karą ograniczeniawolności, wobecpowyższego będziemy zmuszenipodjąćodpowiedniekroki natury prawnej.

ZaPrezydium ZR

n ZASTĘPCA

Z-c* i . ODMięZ/\(9MM)W0DNICZĄCE00/SEKRETARZ ..aizadu Regionu NSZi-iU ’

W obliczuogromnej straty, jaką jestśmierć najbliższej osoby, słowa otuchy i wyrazygłębokiego żalu

BEACIE BORMAN

z powodu śmierci

MAMY

składają koleżanki i koledzy

z MOZ NSZZ „Solidarność” przyWSSE w Opolu

Prezydent Andrzej Duda

podpisał nowelę ustawy o działaczach opozycji

antykomunistycznej

Prezydent Rzeczypospolitej Pol­ skiej AndrzejDuda podpisał we wto­ rek20 kwietnia nowelizację ustawy o działaczach opozycji antykomuni­ stycznejorazosobachrepresjonowa­ nych z powodów politycznych. - To właśniedzięki ich trudowi, ich walce my dziś możemy cieszyć się wolnoś­ cią i rzeczywiście prawdziwie demo­ kratycznym państwem - podkreślił Andrzej Dudapodczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim.

- Bardzo się cieszę, że mogłem podpisać tę ustawę i bardzodziękuję za ten apel141 członków opozycji antykomunistycznej, który wtedy, w przededniu 40. rocznicy Porozu­ mień Sierpniowym wystosowaliście państwo do władz Rzeczypospolitej o to,byjeszcze w większym stopniu dokonać czegoś, co janazywam aktem dziejowej sprawiedliwości - powie­ działPrezydent.

W uroczystości uczestniczyli Se­

kretarz Stanu w KPRP Małgorzata Paprocka, Doradca Prezydenta RP Zofia Romaszewska oraz inicjatorzy ustawy: Jarosław MaciejGoliszewski, Grzegorz Kostrzewa-Zorbas i Leszek Stall.

Obecni bylitakżeMinister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg i Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

Ustawa likwidująca tzw. fikcję emerytalną dot. byłych opozycjonistów i represjonowanych w PRL

- Wreszcie mamy naszą ustawę!

Wczoraj Sejm przegłosował 3 popraw­ ki Senatu (jedną odrzucił); najważniej­

sze zmiany, jakienaszzespółskutecz­ nie przeprowadził to likwidacjafikcji emerytalnej dot. byłych opozycjoni­

stów i represjonowanych. Gdyby nie nasz upóriumiejętności negocjowania, atakżemocnewsparcie kilku ważnych osób, nic by z tegoniebyło.Czekamy teraz na podpisPrezydenta RP

- powiedział Tysol.pl Jarosław Maciej Goliszewski, fotograf, doku­ mentalista,działacz Solidarności i opozycjonista z czasów PRL.

J--- :--- 's _{10 maja} - Dzień Pracownika Gospodarki Komunalnej

Składam najserdeczniejsze życzenia wszystkim pracownikom Zakładów Gospodarki Komunalnejj i Mieszkaniowejj,

którzy dbają o warunki życia społeczności lokalnej.

Niech w codziennej pracy towarzyszy Wam satysfakcja z dobrze

wykonywanych zadań i życzliwość mieszkańców doceniających Waszą pracę.

Łączę najlepsze życzenia spełnienia planów,

wielutsukcesów, zdrowia oraz wszelkiej pomyślności w życiu osobistym.

Przewodnicząca Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego

Cecylia Gonet

Wybory władz związkowych w formie elektronicznej

Już oddłuższegoczasumożna obserwowaćzjawisko polegające na coraz większymuzupełnianiu, a niekiedy nawet wypieraniu różnorodnych tradycyjnych form działania realizowanych osobiście przez formy elek­ troniczne. Stanepidemii, w którym znajdujemy sięod ponad roku, jeszcze bardziej przyśpieszył te procesy.

Zostały one również dostrzeżone na gruncie prawa wewnątrzzwiązkowego NSZZ „Solidarność”, a jednąz płaszczyzn, którezostały poddane odpowiedniejregula­ cji, jest sfera wyboruwładzzwiązkowych.

Na wstępie należy podkreślić, że nadal zasadą po- zostaje organizacja i przeprowadzanie wyborów w for­

mie tradycyjnej, na zebraniuwyborczym z fizycznym udziałem osóbuprawnionych do wzięcia w nim udziału.

Wychodząc jednaknaprzeciw pojawiającym się potrzebom praktycznym,już w roku2016 do § 2Uchwały nr 1 XIX KZDws. zasadprzeprowadzania wyborów i odwoływania członków wszystkichwładz Związkuorazprzyczyn utraty członkostwawe władzach Związku dodanyzostałust. 3a, zgodnie z którym w szczególnych przypadkach - zazgodą zarządu regionu lubuprawnionej przez niego regionalnej komisji wyborczej - wybory władz w podstawowych jednostkach organizacyjnych Związku mogą być przepro­ wadzone przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Zasady i sposób prze­ prowadzania wyborów wtym trybiezostał zkolei unormo­ wanyuchwałą KK nr 6/18 ws. elektronicznychwyborów.

Wydajesię,żeszczególniewarteuwagi jest spostrzeżenie, że zarówno uchwała KZD, jak i KK umożliwiają przepro­ wadzenie każdych wyborów na szczeblu podstawowych jednostek organizacyjnych przy wykorzystaniu poczty elektronicznej, nie wyłączając z tego kręgu sytuacji, w których wybory „pierwotne” odbyły się w sposób trady­ cyjny. Jedynymwymogiem koniecznym do spełnienia, ażeby ta forma wyborów mogła być zrealizowana, jest

wyrażenie zgody przez właściwy zarząd regionu lub upoważnioną przez niego regionalną komisjęwyborczą.

Tym, co może ewentualnie budzić wątpliwości co do zakresudopuszczalnościsięgania po tę formę wyborów, jest regulacja zawarta w § 5 owego aktu, zktórej wyni­ ka, że liczbę członków komisji zakładowej i zakładowej komisji rewizyjnej, liczbę tur głosowania proponuje komisja zakładowakończącakadencję lubtymczasowa komisja zakładowa. Sugeruje to, że analizowana pro­ cedurawyborcza mogłaby się odbyć tylko w związku z upływem kadencji dotychczasowej władzy wykonaw­

czej lub w nowo powstałej organizacji związkowej.

Wydaje się, że taka literalna wykładniaw tymwypadku nie możesięostać.Popierwsze,właściwiewykluczałabyona możliwośćprzeprowadzenia wyborówuzupełniających w trakcie kadencji danej władzy (nie mabowiemwówczas potrzeby wskazywania liczby członków komisji), co w oczywisty sposób należy uznać zarozwiązanie bardzo dysfunkcyjne. Podobnie należyocenić sytuację, w której z różnych względów w trakciekadencji danej władzy nastą­

pi konieczność (potrzeba) zwiększenia jej liczebności, co może być chociażby efektemznacznego zwiększenia się liczby członków danej organizacji, np.w wyniku przeję­ cia przez daną organizacjęinnej organizacji związkowej.

Z powyższych względów(a także uwzględniając fakt, że przywoływane już §2 ust. 3aUchwałynr 1 XIX KZD nie ogranicza możliwości przeprowadzenia wyborów przy wy­ korzystaniuśrodków bezpośredniego porozumiewania się na odległość tylko do wyborów władzw nowej organizacji lubw związkuz upływem kadencjiwładz dotychczaso­ wych), należyuznać, że §5uchwały KK nr 6/18 niestoi na przeszkodzie odbycia wyborów uzupełniających jak o

„rozszerzających” w formieelektronicznej.

Artykuł pochodzi

„Tygodnika Solidarność” (16/2021).

Wypadek przy pracy?

Od kwietnia ZUS wypłaci więcej za każdy procent uszczerbku na zdrowiu

Za wypadekprzy pracyprzysługu­ je jednorazoweodszkodowanie z ZUS.

Od kwietnia do marca przyszłego roku obowiązują nowe, wyższe stawki za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku nazdrowiu.

Jest warunek

Wypadek...to wypadek, czyli zdarzenie, którego nie da się przewidzieć. Jednak warunkiem otrzymania z ZUS jednorazowego odszkodowania w przypad­ ku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawo­

dowej jest zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, wtym do ubezpieczenia wypadkowego.

-Od kwietnia każdyprocentstałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu to1033złote. W poprzednim okresieta kwota wynosiła 984złote. Wysokość jednorazowego odszko­ dowania to 20 procent przeciętnego wynagrodzenia zakażdy procentstałego lub długotrwałego uszczerbkuna zdrowiu.

Wartopamiętać, że ojednorazoweodszkodowaniamogą się ubiegać takżeuprawnieniczłonkowie rodziny osoby zmarłej w wyniku wypadku przy pracy czy choroby zawodowej - informuje Sebastian Szczurek,regionalny rzecznik prasowy ZUSwojewództwa opolskiego.

Odszkodowaniepoleczeniu

Dowypłaty jednorazowegoodszkodowanianiezbędny jest kompletdokumentów. Powinien się składać z wniosku o jednorazowe odszkodowanie, protokołu powypadkowego lubkarty wypadku wrazz dokumentacją co do okoliczności i przyczyn wypadku sporządzoną przez płatnikaskładek oraz wypełnione przez lekarza zaświadczenie ostanie zdrowia OL-9 potwierdzającezakończenie leczenia i rehabilitacji.

- ZUS przyznaje lub odmawia prawa do świadczenia w drodzedecyzji, a mana to 14 dni oduprawomocnienia się orzeczenialekarza orzecznikaZUS bądź wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie niezbędnej dowydaniade­

cyzji. Naturalnie oddecyzji przysługuje odwołanie, a jest na to miesiąc od dnia jej doręczenia.Jeśli prawo do jednora­ zowego odszkodowaniazostało ustalone to pieniądze wy­ płacimydo30 dni od wydania decyzji - wyjaśnia Szczurek.

Dokumentypotrzebne do wypłacenia jednorazowego od­ szkodowania powinien w imieniu poszkodowanegozłożyć płatnik składek. Osobyprowadzące działalnośćgospodarczą mogątozrobić osobiście,pisemnielub ustnie do protokołu w dowolnej placówce ZUS albo wysyłając dokumenty drogą pocztową. Tym osobom kartę wypadku sporządzi ZUS.Wniosekoodszkodowanie rozpatruje jednostka ZUS właściwa ze względu namiejscezamieszkania osoby, która uległawypadkowi.

Stawkijednorazowego odszkodowania od kwietnia do marca 2022 r.

1033 zł zakażdy procentstałego lub długotrwałego uszczerbku nazdrowiu;

1033 zł zakażdy procentstałego lub długotrwałego uszczerbku nazdrowiu,z tytułu zwiększeniatego uszczerb­ ku,co najmniej o10punktówprocentowych;

18 086 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;

18 086 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;

93014zł, gdydo jednorazowego odszkodowania upraw­ niony jest małżoneklubdzieckozmarłegoubezpieczonego lubrencisty;

46 507zł, gdydo jednorazowego odszkodowania upraw­ niony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencistyinnyniżmałżonek lubdziecko;

93 014 zł, gdy do jednorazowego odszko­ dowania uprawnieni są równocześnie małżonek ijedno lubwięcejdzieci zmarłegoubezpieczonego lubrenci­ styoraz 18086 zł z tytułu zwiększeniategoodszkodowania przysługującego nakażde z tychdzieci;

93 014 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłegoubezpieczonego lub rencisty oraz 18 086złz tytułu zwiększeniatego odszkodowania przysługującego nadrugie i każdenastępnedziecko;

18 086 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednora­

zowego odszkodowaniauprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub renci­ sty;każdemu z nich przysługuje takwota, niezależnie od odszkodowaniaprzysługującego małżonkowi lub dzieciom;

46 507zł, gdydo jednorazowego odszkodowania upraw­ nieni sątylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencistyoraz18086zł z tytułu zwiększeniatego odszkodowaniaprzysługującego nadrugiego i każdego następnegouprawnionego.

Czy ZUS możeodmówićświadczenia?

Sąsytuacje, gdyZUS możeodmówićwypłaty odszko­ dowania. Na przykład, gdy wnioskodawca umyślnie lub wskutekrażącegoniedbalstwa naruszyłprzepisyo ochronie życia i zdrowia. Ponadto gdy udowodniono, że tobyła jedyna przyczyna wypadku. Również w sytuacji, gdy pracownik przyczyniłsię w znacznymstopniu do spowodowania wy­ padku, ponieważ był nietrzeźwy, pod wpływem środków odurzających lubsubstancjipsychotropowych. Odmowa wypłatyświadczenia niebędzie dotyczyła członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkachzachowują prawo do świadczeń.

źródło:ZUS

Sąd Najwyższy o ciężkim naruszeniu

podstawowych obowiązków pracowniczych

Najbardziejdotkliwym sposobem zakończeniasto­ sunku pracyjestskorzystanie z możliwości rozwiązania umowyo pracę bez wypowiedzenia, gdyżwówczasskutek w postaciutratypracy następujenatychmiast. Co więcej, szczególne znaczenie ma pod tym względem podjęcie takiego działania z winy pracownika,na podstawie art.

52Kodeksu pracy, kiedy to zwolnienie jest karą zaszcze­ gólnienaganne zachowanie się zatrudnionego.

Wskazany powyżejcharakter mechanizmuzawartego w art. 52 k.p. skutkujetym, że z założenia nie może to być działanie, z któregopracodawcamógłbykorzystaćswobod­ niewedługwłasnego uznania.Stądteż przepis tenzawiera zamknięty katalogokoliczności, których ziszczenie się upoważniapracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Wpraktyce największe znaczenie ma przesłanka zawartaw § 1 pkt 1, tj. ciężkie naruszenieprzez pracownika podstawowychobowiązków pracowniczych. Warto zauważyć, że takiesformułowanie niejest samo w sobie jednoznaczne i precyzyjne, stąd też orzecznictwo sądoweod wielu lat wypowiadasię często w tym temacie i wskazuje, jak należy prawidłoworozumieć ten przepis.

Z tego względu wartoprzywołać dwa postanowienia SąduNajwyższego, któreukazałysię stosunkowoniedawno, a w których SN dokonał w pewiensposóbpodsumowaniado­ tychczasowychustaleń.I takworzeczeniuzdnia17listopa­ da 2020 r., III PK212/19zostałowskazane, że „Wymienione w art. 52 § 1 pkt 1k.p. ciężkienaruszenie musidotyczyćpod­ stawowego obowiązku pracownika. Ocena, czy naruszenie

obowiązku jest ciężkie, powinna uwzględniać stopień winy oraz zagrożenielub naruszenieinteresów pracodawcy. W użytymwpowołanym przepisiepojęciu „ciężkienaruszenie podstawowychobowiązkówpracowniczych” mieszczą się trzyelementy. Są to: 1.bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowegoobowiązku pracowniczego);

2. naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy; 3.

zawinienieobejmujące zarówno winęumyślną, jakirażące niedbalstwo.Bezprawność zachowaniapracownika jestprzy tym rozumiana jako zachowanie sprzeczne zobowiązują­ cymi tego pracownika regułami wynikającymizprzepisów prawa pracy,które może polegać zarówno nadziałaniu,jak i nazaniechaniu.Samabezprawność zachowaniapracownika nie uzasadnia jeszcze rozwiązaniaz nim umowy opracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.”. Z kolei w postanowieniu z dnia7 października 2020 r., II PK 134/19 SN wyjaśnił,iż

„Rażący charakter [niedbalstwa-przyp.J.Sz.]przejawia się w wyjątkowolekceważącymstosunku pracownika do jego obowiązków. Rażące niedbalstwo jako elementciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art.52 § 1 pkt 1 k.p.)jestpostaciąwiny nieumyślnej, któ­

rejnasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniuprzez pracownika następstw jegodziałania,jeżeli rodzaj wykony­ wanychobowiązków lubzajmowanestanowiskonakazują szczególną przezornośći ostrożność w działaniu”. Warto także podkreślić, że obowiązekudowodnieniaprzyczyn rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika spoczywana pracodawcy.

Artykuł pochodzi z 15/2021 numeru „Tygodnika Solidarność”.

Solidarność walczy o wszystkich pracowników

Solidarność walczy o pracowników,którzy zostali pominięci dodatkiemcovidowym, a którzy zatrudnieni są na oddziałach, na których przebywają pacjenci z COVID-19. O pracowników niemedycznych.

- Walczymyopracowników, którzy zostalipominięcido­ datkiem covidowym,aktórzyzatrudnienisą na oddziałach, na których przebywają pacjenci z COVID-19. Myślimy prze­ de wszystkim o pracownikachdziałalnościpodstawowej, a więc sanitariuszach,opiekunkach medycznych, salowych.

Ale również są to tacy pracownicy jakpsychologowie, dietetyczki. Tych grup zawodowych, które współtworzą zespół opiekujący się pacjentem z COVID-19, jest wiele i zupełnie niezrozumiały dla nas jest faktpodziału na tych, którzy są zastępowalni i niezastępowalni, którzysą bardziej potrzebni i którzy mogą sobie odejść z pracy -powiedziała Maria Ochman, przewodnicząca SekretariatuOchrony Zdrowia NSZZ „Solidarność”w audycji radiowej Głos pracownikaw Radiu Gdańsk.

- Wyżej wspomniane grupy zawodowe, sąteż jednym z bazowych filarów działalności podstawowej. Bez opie­ kunów medycznych,sanitariuszy i salowych system opieki zdrowotnej stałby się jeszcze mniejwydolny. Są tozawody,

które częstoramię w ramię pracująz pielęgniarkami oraz dbają o zapewnienie podstawowych,godziwychwarunków pacjentomprzebywającym na oddziałach.Dotychnajmniej docenianych finansowo grup zawodowych w ochronie zdrowia, o któremusimy jako ,,Solidarność”się upomnieć, należąjeszcze rejestratorki i sekretarki medyczne, technicy sterylizacji medycznej i wiele innych grup zawodowych, których nie można pomijać - mówi Marcin Laskowski, przewodniczący Regionalnej Sekcji OchronyZdrowia NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego odnosząc się do wywołanegotematu.

-Znam wiele placówek, gdziedyrektorzy zachowali się jak trzeba iwysupłali jakieśpieniądzedlatych pracowników.

Niemniej jednak to sąpieniądze,którezostały przekazane na zasadzie„daję, ile mogę”. To są środki zastępcze. Nie mówię jużo fatalnych,brzydkich zachowaniachpersonelu współpracującego. To są rzeczy, które tak niesamowicieskłó­

ciłypersonel. Pracownicyniemedyczni pracująponad siły.

Trzebapamiętać,żeci,którzyzostali pominięci, najczęściej wykonują najbrudniejsząpracę, z płynami fizjologicznymi, ustrojowymi- podkreśliłaOchman.

źródło: RadioGdańsk, mk

---Biuletyn informacyjny „S” Nr5/2021

PROTEST SOLIDARNOŚCI w GRUPIE TAURON

Narasta konflikt wokół Grupy TAURON. We wszystkich zakładach należących do Grupy TAURON trwają spory zbio­

rowe. W sprawie interweniuje szef „Solidarności” Piotr Duda, który w piśmie od premiera Mateusza Morawieckiego ostrzega, że próba narzucenia nieakceptowanych społecznie rozwiązań w obszarze transformacji sektora energetycznego doprowadzi do protestów jakich nie było w Polsce od kilku lat.

- Jesteśmy na etapie mediacji we wszystkich Spółkach TAU- RON w zakresie płac i utrzymania Grupy TAURON - informuje o bieżącej sytuacji Krystian Cichos, przewodniczący Organizacji Podzakładowej NSZZ „Solidarność”przy TAURON Kraków Oddział w Opolu.

- Proponowane przez Ministerstwo Aktywów Państwowych działania, dążące do wydzielenia wszystkich aktywów węglowych z koncernów energetycznych, przy braku jakiegokolwiek dialogu społecznego, doprowadziły w Grupie TAURON do sytuacji kry­

zysowej - napisał w liście do Premiera Mateusza Morawieckiego przewodniczący „Solidarności” Piotr Duda.

Wskazuje, że stronie społecznej nie przekazano podstawowych informacji dot. transformacji polskiej energetyki, związanej z tym ochronie miejsc pracy, a jedyna wiedza jaka jest dostępna to poja­

wiające się w przestrzeni publicznej kolejne niejasne koncepcje.

- Skutkiem tego we wszystkich Spółkach Grupy TAURON od blisko miesiąca prowadzone są spory zbiorowe, których celem jest zachowanie bezpieczeństwa miejsc pracy i płacy. Spory te weszłyjuż w fazę mediacji, ale postawa poszczególnych zarządów Grupy oraz urzędników Ministerstwa Aktywów Państwowych dają pewność, że w Grupie tej czeka nas ostry konflikt społeczny i protesty, jakich w Polsce nie widziano od wielu lat - argumentuje Przewodniczący.

Premier Mateusz Morawiecki nie udzielił odpowiedzi na prośby

„Solidarności” o spotkanie w sprawie problemów w grupie TAU- RON. Związkowcy wzięli więc sprawy w swoje ręce i w środę 28 kwietnia najpierw między godziną 7.30 a 8.30 protestowali pod katowicką siedzibą spółki TAURON. Następnie przedstawiciele

„Solidarności” złożyli wizytę w poselskim biurze Mateusza Mo- rawieckiego, gdzie wręczyli pisma, które były skierowane do Pana Premiera od przedstawicieli NSZZ „Solidarność” z TAURON w temacie sytuacji w spółce oraz napiętej sytuacji społecznej z dnia 15.04.2021r., wcześniej wysłane do Prezesa Rady Ministrów po­

cztą elektroniczną oraz tradycyjną. Przedstawiciele Solidarności

złożyli osobiście również pismo z dnia 19.04.2021r. skierowane do Premiera Morawieckiego od Przewodniczącego KK NSZZ

„Solidarność” Piotra Dudy.

Związkowcy w biurze nie spotkali Pana Premiera, jednak pisma odebrał Pan Kamil Jaszczak, dyrektor biura posła Morawieckiego.

Przedstawiciele „Solidarności” udali się również do biura po­

selskiego pani poseł Bożeny Borys-Szopa, które w związku z pan­

demią koronawirusa pracuje zdalnie, pisma zostały jednak złożone na recepcji. Pisma otrzymali również posłowie Michał Wójcik,, Ewa Malik, Robert Warwas, Waldemar Andzel oraz Marek Wesoły.

Panowie i panie parlamentarzyści, liczymy, że zainteresujemy Państwo problemami TAURONU. Liczymy na interwencje! - słysz­

my od związkowców.

Z

SOLPREcS

o°<

4 5 - 0 6 4 ul. Dam

tel. 77454528 O P O L rota

E 4 7

e-mail: biuro@solpress.com.pl

Biuletyninformacyjny „S”Zarządu Regionu Śląska Opolskiego

podred.Marzeny Kucz, Opole, ul. Ks. Damrota 4, tel. 77 423 28 60, fax 77 454 55 48 lub 77 423 28 77, wydano nakładem: PZSOLPRESS Opole, ul. Ks. Damrota 4, tel. 77454 52 87

Materiałów nie zamawianych redakcja niezwraca, zachowując sobie prawo do skrótów i zmiantytułu.