Programm
beg
ЯМШІіфеп (štymnafútnrô р Bromberg, womit ju ber
SOtontagd, beit *1. Octvber, SSyrntitrațțd S ttbr, unb gu ber
öffentlichen
am fblgcttfcen Tage, SRormtttagd ІО Ш)Г, e^rrrbietiflft uní erflcbrnft einlnbŕt
®cittl)arbt , Director bei ©șmttafiumg.
3ttbalt:
1) De adverbiorum graccorum formatione. Dom (Pjinmaftalkijrer 3 anus kotu® kt.
2) Sd)uiitad)rid)tcn für bas 3aljr son dïtidjaelis 1849 bis 4îtidjaclis 1850. Dorn director
■ - ..
,»(Ш Ol r ո ր «i о
ül '«für •»<•. ՚ ֊ ո;
■ ՜՜ v ՝ր ~~-—- ֊ —■—
Դ
՚ ՜՜ ՚ ■ i .. ՚ .’¡'jH-
De a (Iverbi orum graecorum formatione.
F acile fieri potest, սէ a multis, quorum interest, res tantummodo, aut ad utili- tatem ac quotidianum usum aut ad rem publicam spectantes, pertractări, dissertatio de rebus ad artem grainmaticam pertinentibus minimi aestimetur. Tales viros admoneo, ut Quintilianum, ingenuosissimum au ctor em, legant, apud quern institt. oral. I, 4, 5 haec invenimus :
„Eloquentia non mediocri est opus, ut de unaquaque earum, quas demonstra-
„vimus, rerum (ut musica, astronomia, pliilosophia) dicat proprie et copióse. Quo
„minus sunt ferendi, qui liane artem (grammaticam), ut tennem aejejunam, cavillantur:
„quae nisi oratori futuro fundamenta íideliter jecerit, quidquid superstruxeris, corruet :
„ necessária pueris, jucunda senibus, dulcís secretorum comes, et quae vel sola omni
„ studiorum genere plus liabeat operis, quam ostentationis. Ne quis igitur tanquam
„ parva fastidia! grammatices elementa : — quia interiora velut sacri huj u s adeuiitibus
„apparebit multa rerum subtilitas, quae non modo acuere ingenia puerilia, sed exercere
„ altissimam quo que eruditionem ac scientiam possit. “
Haecce verba unicuique satis persuadebunt, disquisitionem etiam de minimis grammaticae partibus magni esse operis, et eum magno affici gaudio, qui de rebus singulis, quas ars grammatica continet, quam accuratissimam sibi comparaverit notitiam.
Quo factum est, ut mihi quoque in hujus artis pertractatione multi dies jucunde prae- terierint, et post tot labores, quos praeceptoris munus requirit, actos saepissiine dulce solatium niilii oblatum sit. Et profecto praeceptori magis quam aliis, qui muñere publico funguntur, viris opus est, solatium in literis quaerere, quum saepe eveniat, ut alibi omni solatio careat et etiam ab iis deseratur , quorum est, praesidio eum levare atque animum ejus confirmare.
Partis autem fructuum, quos ex studiis ineis percepi, his paginis gymnasii noștri annalibus praefixis tradendae occasione suminopere laetor.
Disquisitiones meae ultimo tempore pertinuerunt ad adverbia, ñeque solum ad eoruni formationem , sed etiam ad eorum comparationem et compositionem animum at tend!. His vero paginis de adverbiorum formatione tantum disseram, reliquas disqui- sitionis meae partes alio tempore emitiere cogitans.
In adverbiorum formatione, primi tivis praetermissis , potissimum eorum deriva- tionis rationem bábui. Priusquam autem ad adverbia derivata aggrediar, nonnulla de adverbiis omnino praemonere mihi liceat.
1
De ailverbioriim notione.
i.
Adverbia ab omnibus fere grammaticis ita definiuntur, ea esse orationis partem inflexibilem, quae verbis vel aliis orationis partibus, sicut adjectiva substantivis appo- nuntur, ita ut accuratius ea definiant.
Eodem fere modo Apollonius in libro tlkqí ёлі^тцлаттѵ statim ab initio adver
bia ita definit : ”Ебтіѵ oív ілірртціа .ulv Xí^ig áxXvrog, хатгруороѵаа тіііѵ iv roïg pijuaiuv žyxXíGíwv zaOóXov íj prapixcog, (»v ávív ov xaraxXííGsi fiiávoiav. Bekker. A need. 529.
6. Similiter etiam Dionysius Phrax in grammatica in Bekker. Anecd. 641. 23:
’ EníççTjuá ion fJkoog Xóyov axXtrov , хата Qijpiarog Xíyó/uívov íj ёліХтуортаѵоѵ oijuan.
Tllud vero ñeque Apollonius ñeque Dionysius memoran! , adverbia etiam aliis orationis partibus quam verbo et participio addi posse. Apollonius enim 1. c. 530. 23.
dicit: ròv avrov ail тоііяоѵ ібтіѵ émvoijGai о fj и a ulv fiíya іяіоодиатод GvyxXsiov Xóyov, iniomyia fil ov ti ¡ya oijuarog íj /uíToyfjg, íjng fivváprai ifiíwpca íysi то rov Qijuarog , xal ov touto ցոլա, on aï ртатоуаі anapTÍgovoi fiiávoiav, áXX’ on тci iniooijuara xal ¿яс fií- loyàg gi ocrai.
Adverbia tarnen etiam nominibus, pronominibus et adverbiis adjici possunt, quod grammätici recentiores summo jure contendunt. Perinde a grammaticis veteribus in terj ectiones iniQ^ij/u'ara vocantur; Apoll, enim. p. 531. 7. ita seribit : Ov iióvov dt oiproig oí Gi roïg Qi] y a oi хата t ijv GvvTcițiv тоѵ Xóyov то ín tool] aa uooggipirat, â Հհ à xal Giyco- iiivotg, ftys xal aï ihtigwvrjGsig ovfilv aXXo sïôiv ij іяіорриата twv oguároiv iniyivouírwv, xa9ã roïg ív civayiyvwGxovGi то xá հհ юга ёлідюоѵоѵ prav , xal roïg ív fiian&iïoiv պար та ijfiiora, xal roïg äxQtßovoi ràg ifiíag nocíiyig xal ríyvcig то xaXwg imgwvovțrav. АХ/, íxíivó rig í ія o i av, cog хата тоѵ тоюѵтоѵ Xóyov ясоіуіуоаірітаі тоѵ хата та íniQQijuara ucQiGfiov то о íио i xal та то lavra rcõv íniQQguárwv Xíyco та бустХіабтіха xal та ívaorrxá.
ïlçôg ov íGn cpávai, wg raya uiv хатауодатіхоітіооѵ та тоіаѵта iniQQijiiara ciQijöcrai, w Xóyai xal aï uovoyoáuuaroi GvXXaßal, ovx ovGai ovXXrjipíig oroiyíiwv. /urj лота fii xal avril fivvápin ало fiiatitocwg Qi¡uaiixíjg áváyovrai. oï yÙQ GyírXiágovríg лтлóv&aGiv, то (îl лаУтіѵ 7 iíGTiv tiv à twv ix noáyuaiog fiijXoi. et in Schol, ad Dionys. Thr. grammat. in Bekkeri Anecdot, 933. 24. haec leguntur:
3Ex rrjg GvvrâȘiwg Si iïXryps то Іліооциа rijv ovouciGía.v. Sià то vто yàp ілірргцла X ¿y ira i, inttfii] ілі ті Q íj и а д> Ірттаі. ncivrwg yÙQ, іаѵ сія w, xaXwg, ілідірі- та/ xal Qij.ua , ij ír vipa íj í X. í Š a. rj n twv toiovtwv. "O&ív tivi g xal то (pív xal то oíuoi, diel то .ui¡
ľyíiv ілкрсооітаѵоѵ pfjua, wrßhy/av .unj iïvai іліоодиата , ctXX’ стара ctí pi] Xóyov. ón fil íniQQij.uará íiGiv, xal ovó ív cíXXo, Gaglg ívtív&ív. aï dvagwvrjoíig avrai tpvyfjg лабуоѵбту fial, то ól лабу i tv íj ívíQyíiv Qiyiarrzijg íGrl fiia&íacwg , wGts íi xal uíj Іла.уЭі] rovrotg QÍjua, gávcQÓv ion, óit ла&ѵоѵ ng touto ßoâ.
Horum sententias refutare studuerunt grammatici recentiores, quorum unum tan
tum Sancțiuni hac de re disputáidéin audiamus et tum Perizonium , qui ilium nimium
comprobare studentem coiistringit , unde videre licet, in utramque huj us rei partem
multa eademque minime prorsus rejicienda disputări posse. Sanctius igitur in Minerva
lib. T. cap. 2 haec scribii : Tnterjectionem non esse partem orationis, sic ostendo : Quod
3
naturale est, idem est apud emúes, sed gemitus et signa laetitiae idem sunt apud enures: sunt igitur naturales. Si vero naturales, non sunt partes orationis. Nam eae partes secundum Aristotelem ex instituto, non natura debent constare. Interj ectionem Graeci Adverbiis adnumerant, sed falso. Nam ñeque voces Latinae aut Graccae sunt, etiamsi Latinis aut Graecis literis scribantur; sed sigua tristitiae aut laetitiae, qualia in avibus, aut quadrupedibus , quibus tarnen пес vocein, пес orationem concedimus.
Vide Adagium „Ne my guidem et „Ne gry guidera“ . Valla lib. 2. cap. 11 interjec tionem a partibus orationis rej leit. Itaque interj ectionem a partibus orationis excludi- in u s ; tantum abest, ut earn primam et praecipuam cum Caesaré S ca ligero constituants.
Perizonius a. a. 1. c. p. 19. ad huj u s loci verba : „ sed falso “ haec adnotat :
„Non ita absurde aut falso. Nam pleraque, quae Interjectionibus adscribuntur, non tam sua natura, quam ex instituto, ad designandos varios rerum modos et animorum motus, velu ti admiratiouem, comminationem exhortationem etc. adhibentur, et idcirco in variis linguis diversae sunt, ut aliae item particulae. Minus itaque recte a partibus orationis penitus excluduntur. Vide et Vos sium de Analogia 4. 28. Sed vir clariss.
Georg. Henr. Ursinus in Institt. Grammat. sect. 7. cap. 11. p. 1104. miratur , me pro bare Graecorum sententiam , qui Interjectionem Adverbiis annumerant. At Ego earn Adverbiis non ita absolute annumero, sed melius iis a Graecis adscribí dico, quam a partibus orationis prorsus excludi, ut facit Sanctius. Sed et ad nulláin illa oratio
nis partém propius u tique accedit, quam ad Adverbium. Nam et hoc solum per se in exclamando absolvit sensum, aeque ac Interjectio. Certe „Eu et Enge“ quae in
terj ectionibus adscribuntur, vera sunt adverbia apud Graecos et notant bene. Et sic iidem in acclamando xaÀdis , ut Latini bene, recte adhibent. Porro autem, si En et Ecee Interj ectiones quoque sunt, quod non puto, qui pro adverbiis demon strandi ea babeo, tum vero etiam cum aliis illae partibus orationis non construuntur modo ut ecee autem, ecce tibi. Vide Tursellinum de Particulis cap. 54., sed et componuntur ut (diurn, ellam , eccam, eccos pro en ilium, ecce eum etc. Hoc vero magis convenit in Adverbia, quam in Interj ectiones , quae non sint partes orationis, quod tarnen certe sunt tales voculae, quae cum aliis orationis partibus construuntur et componuntur.“
Matthiaeus etiam et Buttmannus narrant quidem, interjectiones a grammaticis graecis adscriptas esse adverbiis, sed alter eorum disertis verbis dicit, interjectionem potins, quam alia quaeque partiéularum genera propriam efficere orationis partem, cujus sententiam secutus hac in dissertatione mea nihil de interjectionibus memoravi.
Haec igitur sufficiant de adverbiorum notione ; rem potius ipsam aggrediamur atque ad.
Adverbia derivata transeamus.
adverbiis derivatis.
S- &
Adverbia derivata a nominibus substantivis.
Si de hujusmodi adverbiis disserimus, cavendum nobis est, ne cum iis substan
tiva adverbiascentia confundamos. Saepe enim fit, ut substantivorum casus obliqui
1*
adverbiorum modo adhibeantur. Sic substantivi nșo'i§ (dos) genitivas n^otxóg et ac cu sativos nçoïxa (gratia) adverbialem significationem assumant, ñeque minus obsolet!
dativi օՆ/.օւ, yápai et <л о viol adverbiorum vice funguntur. Hi autem obsolet! noininum dati vi a substantivo adverbiorum loco usurpato npotxóg eo différant, quod hoc (nçoixog՝) etiam nominis, sed oïxot, yáfiai et aopoï semper adverb!! tantum et significationem et construe tio nem tenent.
De his formis Sturzius opuse, p. 257. haec seribit: Antiqui enim, qui nondum nossent literám to dativum nomina m secundate declinationis scripserunt oz, ut rolös pro repös, rol օղսօւ pro րմ> örjpen et alia talia, quae causa est, ut adverbia nonnulla etiam nunc ita scribantur, ut oïxot, 3lo&pot, nsÔoï. Apollonius non dubitat, nominum casus obliqua, adverbiorum loco usurpâtes, aperte adverbia appellare, nam 1. c. 529. apud eum haec leguntur : Tá ös oîv тот, xá ti]v Toiciórrjv ovvra^tv noòg rà ovópara pf¡
ávaöslgápsva, èntxsípsva ös rolg píjpaotv, ansę noóg moa nromxci rip rotavrip uóvral-tv én o too vio , sxciZsiro ovxsrt momxci, «ÄÄ éniQ^uara öici rò ovvraigiv ênpfâijpárcov ávaöí^aoSai.
Prorsus similiter Schol, ad Dionys. Grammat. in Bekker. Anecd. 936. 29.
”Eon ös xcii ovopartxrj xciTáír¡gig бѵѵтаірѵ sntp0r¡pcmxr¡v ávci0sí;ap&vr¡ xai snip օղս. á s6T.iv, cog то т ci y v zz ,9 ś , x a Z à я o írj oo v à vrt rov xcucog.
Melius tarnen esse videtur, has formas substantiva adverbiascentia appellare, quam in verorum adverbiorum uumerum referee.
Duo illa substantiva adverbiascentia leguntur: oïxot Hom. II. 1. 112. Od. 1.
12, Quint. Smyrn. 81. 297, Aris topii. Av. 1028, Equitt. 753, Pax 1189, Sophoc. Oed.
R. 1119. y ccpat Hom. II. 5. 441, Hesiod. Theog. 272, Aristoph. Nub. 233. 696, Lysistr. 638, Thesm. 220, Equ. 155. Transire igitur mihi liceat ad adverbia, quae vere derivata a substantivis dici possunt.
A nominibus substantivis sicuti ab aids orationis partibus adverbia loci pro significa nce tripli ci triplici modo formantur , nam prout aut motus ex loco aut in locum aut quies in loco indicator, nomina substantiva in fh.v, ös, xh. desinunt, de quibus formis singulariter deinceps disputado. Ego quid cm ab adverbiis mo turn ex loco significan- tibus iisdemque in &sv exeuntibus incipiam , quamquam antiques grammaticos inter se litigasse scio, quamnam horom adverbiorum formam prioréin aoxrtxvoiioav dicerent.
Sic in Schol, ad Dionys. Grammat. in Bekk. Anecd. 943. 30:
’ TI&sZÓV TIVSg Я 00) тот ránstv ТѴ]Т stg топот оу Տ՜Օ IV, ZíyOVTSg OJ g о их civ Tig sïri iv ronco píj noojcov síg auro v t/.ihóv. /Iźźzź epeepsv , ojg st pŕptg sít¡ n vo őrs o o v sv ronco, о их av rijv sig топот оортр noitjoano. Tales argutias praetermittentes podus ad rem ipsam nos convertamos.
Adverbia in xïsv exeuntia formantur a substantivorum genitivis ita, ut in nomi nibus primae et tertiae declinationis litera g, in quibus diphthongus ultimam occupât syllabam, vo calis posterior omittatur, et syllaba &sv adjungatur. Sic jam Apollon.
1. c. 601. Tci sig &SV Лтууоѵта enpiorjuara naoaZijysrai cpom'pvrt, co veil to rsZog rfjg ysvtxpg rov ovópenog. st Öt xcii ánò snt о pipi arog tîi], náZiv roj a vevő naęciZry/srai, öt ov то Zfjyov TOO nvyOJTOTÚnOV. si Ös ÖÍCf.QoyyOg St')], XCldoJg nQÓXSlTCll cinonínrst TÒ év TU) TŚ/.tl I pcovijsv.
Addi potest, litteram finalem v a poetis nonnunquam metri causa abjici, quod
i» talibus adverbiis formális ad urbium nominibus fieri non posse docuit Spitzner (de adverbiorum, quae in У tv desinunt, usu Homérico. Vittenberg. 1820). Igitur unicum illud exemplu m Tpoiýd-t indiget corredura.
Quod ad accentum attinet, omnia adverbia in Уѵѵ exeuntia, si in antecedente syllaba о invenitur, sunt paroxytona, excepto único ó rzo У tv ab ótxog, quod in ante penúltima habet accentum. Cetera vero, quae aliam quandam vocalem in syllaba pen ultima liabent, respondent, quoad respicitur accentus, nomini primitivo. Similiter Apollon. 1. c. 604. 33.
liaotlnsro roi g n^oxtiytívotg tmßßijuaoiv , ti ulv ãnò óvouánov tis, xal ur¡ րճ о naotőotvotro, ráeig պ avrrj, i] Ąv хата то TtÂog րպտ ysvixfjg. et Schol, ad Dionys. Gram mal. 1. c. 945. 22. T à slg Ухѵ րճ o параЛтіуо/т^ѵа nagoiguvsrat, olov ovçavó Утѵ etc. et delude ճտօպստաորււ то оіхоУѵѵ, návro Ухи, оті urfititíav rotaúnjv s'/tt лаоатѵуіхуиѵ.
Haec ex sequentibus auctorum a me perlectorum loéis patent. Sic legitur : АѵхіцУвѵ Hom. II. 5. 105, хЛібіцУхѵ II. 1. 391, ”Ідц&ьѵ II. 3. 261, xaráxçtj&sv II. 16.
548, ovQavó&tv IL 1. 194, novто&еѵ II. 14. 395, 3AßvSo&sv II. 4. 500, vnsQwľótísv Od.
1. 328, պճ ŕhv II. 17. 372, ЛхииоѵоУх.ѵ II. 24. 451, orzo У tv II. 7. 364, ér¡/u.ó&tv Ap.
Rh. 17. (f'QSVóytv Soph. Aj. 183, хеш ivó Ух. v Calliin. in Dian. 60, л» t avó У tv Callón, in Del. 35, [іиббоУхѵ Calliin. in Del. 124, паідоУхѵ Quint. Sinym. 608, игугуѵУхѵ Aristoph.
Achar. 478, УѵцаУѵѵ Soph. Trach. 1028, Eur. Herc. fur. 701, патроУхѵ Soph. Aj.
547, q Հօ У tv Quint. Smyrn. 6. 381, пЛхѵооУхѵ Soph. Trach. 940, ТуоіаУхѵ Eur. Or.
347, sw&sv Aristoph. Tliesm. 381, ytjysv Soph. Oed. Col. 1583, Eur. Jon. 272.
His adverbiis prorsus similiter sunt formata in Ут desinentia, quae quietem in loco significant, in quibus nihil aliud, nisi sv in i mu tatu r, idemque manet accentus.
Sic in sequentibus:
оіхоУі II. 8. 513, Коі>ѵѵУоУі. Il, 13. 669, 3А$ѵ8оУі IL 17. 584, պճ Ут II. 6. 36, vs tó У t Ap. Rh. 1. 63.
Haec vero adverbia tum tantum formantu r, si in syllaba penultima o aut to in
venitur, si alia vocalls legitur, dativus pluralis in eadem significatione adhibetur, ut Oijßtj&sv, Qijßvyjtv, cui et Apollon. 1. c. 605. 33. assentit, dicens : naçâxsirai roig slg У sv Льуоѵбі та sv тола), тот Tí Лот g slg то t utrazaußavouivov , nsçtnofiívijg rfjg ráesőig TÍ]g avTi¡g xal /iovf¡g ulv ittrci тоѵ У, si то o naÇaxtí/rsvov տ1պ.
Sed non solum dativus pluralis urbium noininum hoc modo adhibebatur, scrip
lores attici etiam dativum singulärem sic usurpant, ex gr. 3E2svolvt, ПиУоІ. Et haec terminado in ot, orla a dativi forma Ճ ex secunda declinatione adeo hac significatione învăluit, ut eadem forma etiam nominibus alius generis tribueretur; sic a պ Kixvvva Ktxvvvoï, a та MiyctQa MtyaQoï, quod legitur Arist. Achani. 758. tí д’аЛЛо Msyatțoi;
лճg о Giros wviog;
Idem, quod adverbia in Уі desinentia, significant etiam adverbia in ov, quae semper sunt perispomena, quod Apoll. 1. c. 607. testator his verbis : та sig ou Ллууоѵта tni(ÍQÍ¡aa.T.a ntf> tanárat, l:< m naçayoiyá; sic íny о В, quod invenitur IL 1. 485. Eur.
Bacch. 1064. Ad huj us similitudineni formata sunt adverbia тцЛоѵ et âyyoB, quorum prins sine dubio a nomine rizos originem suam duxit, cui et Apoll, assentit: 587. 33.
րճ т ijźs то րպՀՕՍ naÇáxstrat — ónórs sSvvaro ՝zal րճ rizos паоаххлбУаі, wars то и sv
śwtźis է ivat тхЛоѵ, siva хат sníxraatv րպՀօս. Simili ‘modo ay yo v a substantivo quodain
Syyos derivări potest , quod hodie quidem nusquam legitur, sed tarnen in adverbio evayyos apparet.
Duo liaec adverbia leguntur: r i¡2ov IL 5. 479, dyyov IL 2. 172.
Tertium adverbiorum loci genus in de desinens coinprehendit significationem motus in locum. Haec vero adverbia nihil aliud sunt, nisi nominis substantivi accu- sativi conjuncți cum Enclitica de, quare etiam nonnunquam duo accentus inveniuntur:
Apollon. L c. 616. 19. haec habet: Та eis de 2еуоѵта ¿nidliquara tî;v eis топор ayéGiv or^iaívei, oïxade, Sypade, d2ade, xal ex awrá^eios airiarrzíys nrweews xal rov dé ovvdéaiiov dnore2e~irai, oyedàv иілігута xarearós րրլտ npozeit uévr¡s napayaiyfjs, oixóvde , Ov2vpinóvde. et alio loco 589. 4. accuratius distinguit : Tú eis de Aýyovra топіха eniffåijuara , eV e v t fitost z ó y ov ха&еатшта, xal nponapoțvvevai xal тсу а napedpeverai, ws eyei то аіхад e, a2a.de; in quo equidem Apollonio minime assenserim, sed potins Buttmanno auctore formam illám oïxade ex dialecto quad am in usum vulgarem dixerim , ita ut primo iliac tantum formáé oïzôvde et yvyrjvde exsisterent, postea vero lingua mutata in olxade et
<f vy ade mutarentur. Alia est Heynii hac de re sententia, qui ad Horn. II. 8. 517. haec adnotat : „ tpvyade, S ch. A. ut a2ade , ut adeo vel fuerit ірѵуцѵ <pvya , ut axénr¡v Gxéna
„vel dictum sit ut oïxov, oïxade. Eadem repetita alibi ad Л. 446. П. 697. et in Ety-
„ mol. Non videront grammatici fuisse formam primitivam </û§, oxéip, oïg, oixôs, oïxa
„unde oïxade ut a2a.de.“ — Quod ad a2ade attinet, minime illud a norma abhorret, sed compositum est ex accusative a2a et enclitica dé.
Horum adverbiorum in de desinentium usum probent loci sequentes: dyopijrde IL 2. 207, vG/LiívTjvď II. 2. 476, Ov2vpinôvde II. 1 221, no2e/iôvd» IL 2. 443, yooôvde IL 3. 394, oïxovde II. 3. 158, ßov2.vtdvde IL 16. 779, yjpaovde IL 21. 237, nediovd ’ IL 3. 263, nédovde II. 13. 796, u2ade II. 1. 308, nô2ivde II. 5. 224, 2éyosde IL 3. 447, oďdáG&e II. 17. 457, Sarudé II. 18. 255, oïxade IL 2. 154, qvyade II. 8. 157.
Haec enclitica de etiam genitivo aïdos adjungitur, quod inde explicări potest, quia Graeci hoc genitivo semper ê22einnxws utebantur, et hic genitives in notissima ilia formula eis adov vel eis aïdos idem valebat quod eis adr\v vel eïs adov ddhta, dïdôsde igitur etiam adverbialiter poní potest pro eis adov.
* Aïdosde legitur II. 20. 294. Perquam memorabilis forma legitur in Hesiodi scut. 480. x2eiràs tzaröjußas onts Syoi Ilu&oïde, ubi particula enclitica dè adverbias- centi dativo Пѵ9оі affixa est. Melius vero haec forma ita explicări videtur, ut d i ča tu r, earn esse solum dativa m, quem dicu n t dativo m commodi, et particulam de eodem modo esse appositam, quo pronominibus demonstrativis ode et rooosde adhaeret.
Prorsus similia sunt adverbia in exeuntia, quae ab accusative pluralis nu meri et enclitica de sunt formata, ubi litera o et մ in £ coeunt, significado vero eadem manet, quae erat in exemplis paullo ante nominális. Államén hoc modo etiam tria nomina singularis numeri exeunt, a 9vpa uempe formator 9vpațe , ера epage et /auá yaitäge , sic: ya.uãge IL 3. 29, Aristoph. Lysistr. 358, epage IL 12. 156, Ap. Rh. 1.
1064, Callim. ji. i. Apoll. 40, 9vpage IL 21. 237, Hesiod. Tlieog. 750, Aristoph.
Plut. 244, Nub. 631.
De his adverbiis Apollonius I. c. 618. 16. haec habet : Movais та dià rov £«
Eandem sigiiificationem efficit affixa syllaba аг, ut in лidoat. Eurip. Bacch.
125, 557. Motum in locum significant etiam adverbia in dig desinentia, quae antiqua est forma pro postea solenni մտ vel аг, quare earn a poetis epicis adhibitam inveni
mos, sic yafiadig, quod idem valet atque yaitafå, et аЛЛодід pro аЛЛоаг, ut Ap. Rh.
2. 832. Simili modo apud Aristoplianem bis legitur oizad / g pro solito oixadt, ut 11. 3.
300, 742 et 779.
Praeterea nonnulla alia inveniuntur adverbia in ig desinentia eademque a sub stantiels derivata, quae diversam habent significationem, sed omnia in syllaba ultima accentuai, sic: àftxpovdig Od. 17. 237, Лгл^кр'іе II. 14. 462, Od. 19. 450, ad II. 14. 462. addit Heyne: Ліхціуïg aigag „quod bis est usas voce Ліхркрід hic ed.
Od. T. 457. a źi/pzos, лЛм/iog adeoque лЛауіод fåifåGag“, ciuotßijdig II. 18. 506. et Od. 18. 310, глcifioißadig Od. 5. 480, auoißadlg Ap. Rh. 2. 1062, tvcifioißadig Ap. Rh.
1. 379, außoÂcidig Callim. h. in Dian. 61, êvconadlg Ap. Rh. 4. 359. 720.
Раиса etiam dicenda sunt de illis nominum formés, quae in genitivis et dat ivis syllabam <pi assument, et quibus cum adverbiis supra nominális est similitude quaedam, quae tarnen nequidquam adverbia appellari possunt, quamquam interdum sigiiificationem usurpant adverbialem; saepissime eniin praepositiones iis adjunctae sunt, quibus signi- ficatio accuratius indicetur. Haec paragoge etiam non omnibus casibus adjungitur, quod antiqui grammatici affirmant, sic Apollonius 621. 10. sed fere genitivis tantum et dativis, nam exempla, quibus grammatici demonstrare student, banc paragogen et accusative et nominativo et vocativo addi, prorsus rejicieiida sunt.
Aliquot locos ex carminibus Homericis exscribam, quibus satis dilucide appa- rebit, formas has paragogicas nihil aliud significare, quam nomina ipsa sine hac para goge: tyyog, o oí л а Л á а і/ у ¿ v ú fån г i II. 14. 112, оЕужт a<? èg г i t? f¡ y z v Od. 2. 2, wg մ от село лЛатьсig л т v ó <f / v tfåcnaxovaiv H. 13. 588, шоагѵ З ал ¿aya nócpív Od. 7.
169, v ci v ip i v auvvóutvoi II. 13. 700, Ttvídoió tí få i ceváaati g II. 1. 38, TÓear¡v г;:
G y ã í a y it dла ^Evoaíy&oov цхг II. 14. 150, гхЛѵгѵ tg ^E^ißtvacpiv 11. 9. 572, г§ауаугіѵ 'Efå ß гѵ aipi цтш Gift ag Hymn, in Cerev. 356, quam formam falso pro vera illa 'Entffåaifi in libros receptam esse, j и dicat Buttmannus.
Adverbia in dov exeuntia a substantivis ita formantur, ut nominativi terminatio- nis loco primae et secundae declinationis, et genitivi tertiae declinationis fåov, rarius adov supponatur, excepto único illő ßotQvdov, quod jam Tryphon animadvertit. Apol
lonius e nim 1. c. p. 611. 1. dicit : „” En, та л^охгіцгѵа то j v tig dov Лгр/оѵтхоѵ , ало оѵо- и aro g tig tuiofåiicrra ларцу/игуа , r¡ tuj t¡ лсіргдугѵгтаі і] тхо а, axijvtjdáv, аугЛі]00ѵ, Tavor¡dóv, ncivttvfiadón, zarcouadóv. гащлгіоѵто nçóg Tfågxovog то ßornvdov, onto dicifåv цѵЛаббоѵааѵ угѵіхцѵ то ѵ ёдѵѵато аѵ гугіѵ аѵаЛоуіаѵ. “ et Schol, ad Dionys, grammat.
in Bekk. Anecd. 941. 25. „ßoTQvdov , аугЛгуіоѵ “ лао' ovocia, то ßornvdov zal fiovfåtg.
ovdtv y ci n cig dov ало ovó flavo g y ív trat, л tę iwo бѵЛЛ âßwg хЛіѵо/iívov, гig a Лгуоѵб r¡g fåg tvDtíag — diet то XÁiftcixr¡dóv , <faz2ayyr¡dóv, гЛіхг^оѵ, ntvazr¡dóv. — óuxog гбт.і zeii то vtzvdóv cțjiQ fåg Ttxvog xcã то XTtjVTjdóv ало fåg xfåvtog, ti t få ало fåg xfåvovg ytvifåg ncifåxTai. Haec adverbia significant habitu m quendam externum ad similitudinem ejus rei, quae nomine primitivo indicatul՛ , atque respondent Romanorum adverbiis in alien desinentibus , sicut аугЛц аугЛсійоѵ, grex gregatim, omniaque sunt oxytona.
llocos, quibus hujusmodi adverbia inveni, annotabo. Sic legitur хЛаууг^оѵ
Quint. Smyrn. 3. 590, et Hom. II. 2. 463, Ap. Rho d. 1. 1049, et Hom. IL 16. 160, G(fctiQr¡Sóv II. 13. 204, HDQyrjSòv II. 12. 43, ifcüayyrßiov II. 15. 360, щилладоѵ II. 12. 2, IX
cíôòvII. 2. 93,
xctratfVÀ
aÒ
òvII. 2. 68,
хатт/
iaâòvII. 15. 352,
тшѵтѵііс'.
йоѵO
d. 18. 33, ß
oTQ
vS
âvII. 2. 89,
xwijS
ôvA
ristoph. N
ub. 490.
etE
qu. 1033,
tcivçijòòxRan. 817, mvaxr¡Sóv Ran. 847, ínnr¡Sóv Pax 81, óuo ‘ Ji\uaò՝dv Av. 1015. et Pax 484, T8TQctno5íSòv ibid. 896, ouúaňóv Ap. Rho d. 1. 656, et 3, 596, Quint. Smyrn. 1. 777, ошЛцдох Hesiod. Scut. 170, отоі%і]ддѵ Apoll. Rh. 1. 1004, ßo/ußrßfdv ibid. 2. 133, іЛсідоѵ ibid. 4. 239, et Hesiod, opp. 263, ímcoptaSòv Apoll. Rh. 4. 1770, ІЛ^оѵ Quint.
Smyrn. 1. 7, êvronaôòv ibid. 2. 84, хсичіуцдох ibid. 2. 217, Qaßö^dov ibid. 5. 381, иоЛлцдоу Aesch. Pers. 357, ßQc/jßiov Apoll. Rh. 3, 1374.
De adverbiis in i et ti desinentibus diu magna erat al fereați o inter grammati cos, unde in editionibus honim adverbiorum scriptura adeo fluctuat, quam Sturzius satis ingenue stabilire studuit, minime antiquorum grammaticorum exemplum secutus,
„qui, ut ipse testatur, temere et plena cúm fide secuii sunt codices, quibus uteban-
„tur, manu scriptos, non illi cogitantes , ex uno quidem antiquo codice, tanquam ex
„fonte, oiiiiies reliquos fluxisse, ñeque tarnen omnes eadem diligentia esse scriptos,
„ sed alterom librarium altering repetiisse vitia, vel etiam novis auxisse, unde codices
„ saepissime in iisdem antiqui alicujus operis vitiis consentiunt, nee nisi raro, idque
„fere in rebus levioribus inter se discrepant, ita ut iiiterdum melior, interdum etiam
„pej or exsistat scriptura. Delude grammatici, quum illas quo que partes sibi imposi-
„ tas vidissent, ut orthographiam ad cerias quasdam leges revocaren!, primum college-
„ runt magnam adverbiorum copiam, quae in codicibus suis alterno modo scripta repé
rassent, delude orthographiam ad haec exempla constituerunt sic, ut literarum, quae
„ terminationes i vel ti proxime praecedunt, unice rationem haberent, in quorum numero
„ Herodianum ac Theodosium fuisse supra dixi, qui quum magna auctoritate essent,
„ multos habuerunt sequaces.“ Idem Henr. Verheykii et Philippi Buttmanni exemplum rejicit, quorum alter : „Nullus scripto r, inquit, sui semper ita similis, ut non aliquoties
„ extra idiomatis sui cancellos egrediatur, nee scribendi rationem mactet." Alter vero euphouiae et apud poetas forte etiam metri legibus, nimium ac fere omnia tribuere videtur ; ipse vero Sturzius adverbia similia, ut ipse profitéiul1, collegit, collectaque inter se comparavit et ad suuin quaeque genus retulit, ut tandem, quas leges in utrius- que generis adverbiis Graeci secuii sint, erueretur ac jiateret: Sturzius igitur haec praecipit: Adverbia, quae in ti desinuut, proprie sunt dativi nominum, imprimis adjec- tivorum, quorum nominativi in r¡s exeunt: quae quidem res nemin! dubia érit, qui exem
pla cognoscere et considerare ope rae pretium putabit.
In i vero desinunt adverbia :
I. quae orta sunt e dativis adjectiv orum vel participiorum , in quibus nihil mutatum est, nisi accentus ;
II. quorum ultimae syllabae sunt dativi substantivorum, HI. quae derivări possunt a dativis substantivorum in IV. quae descendunt ab adjectivis, si in og exeunt, ductis
1. a substantivis primae declinationis,
2. a substantivis declinationis secundae,
3. a substantivis tertiae declinationis,
9
4. a verbis, quae desimi nt: in ațw , cum , a g am, aw, sen, aveo, tvm, Se», ¿¿co, ¿mito, ¿to, /¡/to, ,¿¿¿, ¿'to, oto, лсо, w¿to, vésésén, vm, <fm, ա՛՜տ.
V. quae proxime a verbis ipsis in «էտ, ¿¿to exeuntibus descendunt;
VI. quae descendunt ab adverbiis in mg desinentibus.
Adverbiorum in ¿ a substantivis derivatoruni unum legitur et quidein аѵтоуѵуе II. 8. 196, Ap. Rh. 1. 1019, ibid. 4. 1130. Ad versuni II. 8. 196. Heyne adnotat : аітоѵѵуі ab Apione et Herodoro lectuin tradit Eustathius : sicque expressum ex ins.
Veneto, consentiuntque codd. Townl. Vrat. b. Mose. 1. a pr. m. duo Vindob. Hesycli.
et Apollonius ipse in аітоѵѵуі, аѵтЦ rf¡ vvxtí, memoratum quo que a Schol. Lips. Si militer infr. 512. âanovdi. Vulgo tarnen obtinet si in his et similibus: aiwßosi, аіто- /.tigtl et alia. Contra in tí desinentia dpiayrjті, äßoryie, et similia.
Hoc autem loco аітоѵѵуі per ¿ recte scribitur, quia vvyl antiquus est dativos nominis vv§, cf. E tym. M. p. 552, 8.
De adverbiis in ¿ et si ab adjectivis et verbis derivatis postea dicam : Ultid tarnen hic addendum est, adverbia in ¿ et si semper esse oxytona, quod et Apollonius 1. c. 571. affért his verbis : Tct sig ¿ Лцуоѵта ¿шооциата , naoaymyà о ута, ogúvsrae.
K
al ало ovouáimv pièv naoayóusva,
тalg тоѵтспѵ ysvixaig looavV.
aß
sl.
xal sesriv(
vSXTCtOSl той l.
§. &
Adverbia a nominibus adjectivis derivata.
Non solum substantiva, sed etiain adjectiva et numeralia ordinalia, quae ab ad jectivis nihil differunt, significatione adverbiali ponuntur, ita tarnen , ut illorum soli casus obliqui, horum autem praecipue nominativi et singularis et pluralis adverbiorum loco usurpentur. Quod quum creberrimum sit, nulla hujusmodi exempla afferam; sed illud notatu dignissimum videtur , quod nonnunquam ab adjectivis tertiae declinationis neutra pluralia, adverbiorum instar po sita , ita formantur, ас si essent ab adjectivis secundae declinationis derivata. Talia sunt тауа, a Tctyvg, quod proprie тауьа scriben- dum erat, porro oâcța, tnxa, Scuta, Ліуа , ex quibiis exemplis videre licet, accentuai, quod addendum est, in hac forma retrahi. Peculiari modo formata sunt duo adverbia : xçvepa et ÁáSça ab adjectivis xçvcpiog et ÁáScuog, quorum neutrum nominativi pluralis, elisa litera ¿, verum adverbium factum est, accentu in eadein syllaba manente. In car- minicus Homericis leguntur : тауа II. 1. 205, et 2. 193, escapa II. 2. 192, c3xa II. 1.
447. Sapea Od. 1. 143, My« II. 19. 284.
Si vero adjectivorum casus obliqui adverbialiter sunt pošití, semper fere sub
stantivem aliquod subintelligendum est, sicut in opiov Aristoph. Equitt. 245, Soph. Aj.
766, et II. 1. 61, avTißirpt JL 1. 277, et 5. 220, Hesiod, scut. 163, аисрадіцѵ IL 7.
195, Gyedig v II. 5. 830, piaxçclv Soph. Aj. 1029, Oed. Rex 989, Eur. Plioen. 906, quod adjectivam modo ut propria significatione via suppleatur, postulat, ut Eur. Med. 1348, modo ad tempes referier, ut Eur. Cyd. 12. օն peaxctàv Sś^sSś pis.
Plurima adverbia ab adjectivis ita formantur, ut eorum terminado og in eng mu- tetur, quae, prout adjectiva aut ex secunda aut tertia decliiiatione flectuntur, nomina
tivi aut genitivi singularis est terminatio, quare adverbia alterius generis in cog, alterius in satg exeunt. Ilaec vero regula forte ita melius constitui potest, ut adjectivorum
2
geniti pluralis in cov terminatio in cog permutetur, ubi idem manet accentus in adverbio, qualis genitivo plurali inscriptos erat. Apollonius hac de re L c. 580. 30. i ta dis putat : Tà e’t ’g сод /л'ууоѵта елсоосусата хосѵоЛехтоѵуеѵа êvoï tó vo tg илолслтеі. j¡ yeto ßc'.ovpf-.Tat, cog xovcfcüg, сраѵЛѵод, ссетс; код, r¡ леснеблатас, dog то Gtuvcõg xac eveeßwg. et 581. &
та лоохе.
клеѵа тс»
ѵ і.
лксоѵуійтшѵ,
idсад лаоаусоугуд оѵ ти/
оѵта,
ouS
e tovXÓ
iovtóvov c'y e t, àvauévei <)'ž то v лтсотcxòv го vo v, Sg ебтеѵ село yevcxfjg лЛт[Эиѵтсх.гуд. xaï ev exa toutou îj лесиблатаі, r¡ ßcicnivsTccc.
In recensendis huj u s generis adverb iis eum ordinem sequar, ut primo ea adver bia enumerem, quae sunt perispomena, turn quae sunt paroxytona et postremo quae quidem sunt paroxytona, sed ab adjectivis tertiae declinationis derivantur. àyvcõg Hymn, in Apoll. 121, ccScvcûg II. 19. 314, àcxcõg II. 22. 335, alvóig II. 1. 555, ctiG/ooig II. 23. 473, аѵехтсяд IL 8. 355, еЛасрсод Od. 5. 240, ёлсдасреЛміg II. 9. 516. Hic ad notat Heyne: Grammatici multi sunt in observanda mutatione accentus, cum sit ёлсда- среЛод et ёлсда<реЛт;д , poterat itaque esse queque ёлсдадтЛсод. ёлсбииуеосод Od. 3. 195, ճօճց II. 8. 392, хатадшд Hymn, in Apoll. 121, xaxcõg II. 1. 25, хаЛсіід Od. 2. 63, xçacnvcõg IL 10. 162, XQareçwg 11. 8. 29, Лллсцход Od. 4. 210, Лиусхйд IL 5. 762, )иаЛахсШд Od. 3. 350, оіішд IL 1. 96, отсугукод II. 7. 735, леосдауеѵшд Hymn, in Mercur.
495, лvxcvcõg II. 9. 475, бтедесõg II. 9. 510, бтиуедсод IL 16. 723, ocpodçwg Od. 12.124, уаЛ.елшд IL 20. 186.
Seqmintur adverbia in cog desinentia, quae ab adjectivis in og derivata, acutum in penultima habent. аесхеЛкод Od. 8. 231, садцЛлод II. 21. 220, ахгуінлход IL 22. 465, аЛЛсид IL 5. 218, ссдсдцЛсод Od. 12, 453, аолаЛссод Od. 6. 249, аблааіеод IL 7. 118, ßtaicog Od. 2. 238, ծ/xalcjog Od. 14. 90, ёхлауЛшд IL 2. 222, ëvcxmacô íoog Od. 23. 94, erepeog Od. 1. 234, euzÓGucog Od. 21. 123, eucpŕyimg Hymn, in Apoll. 171, ¿vayťcog Hymn, in Cerer. 274, ijGvyícog Hymn, in Merc. 438, ТитібаЛе.сод Od. 1. 384, хмолаЛішод II. 1. 358, ¡uiacpiôícng II. 5. 373, отоаЛлсод II. 3. 260, Qïÿdlcog H 4. 389, ѵлсукуісіЛозд II. 13. 293.
Adverbia in ecog ab adjectivis tertiae declinationis derivata : aßzeßkog Hymn, in Merc. 83, алцЛеуесод II. 9. 309, алоелнпд Hymn, in Merc, 272, àoreucpécog Od. 4.
419, абсраЛесод II. 17. 436, ат^ехесод II. 2. 10, iïcrjvexécog Od. 4. 836, àcpçaóécog Od. 14.
480, еиііс'лешд Od. 14. 485, evdvxícjog II. 23. 90, evcpçaSécog Od. 19. 352, тгуіеотйпд Od. 5. 98, ѵсоЛ.е.сшяд IL 4. 427, леднрдадесод IL 1, 466, басресод Hymn, in Cerer. 149, Лсуеоод Hymn, in Merc. 425, тауёсод 11. 23. 364, леюдуоѵешд II. 7. 160.
Duo adverbia / иеуаЛсод et лаѵгсод satis manifeste ostendunt, adverbia in mg de
sinentia a genitivo pluráli formari, praecipue posterius illud; leguntur vero уеуаЛсад IL 17. 722, лаѵт.сод II. 8. 450.
Adverbio уеуаЛсод nonnunquam etiam syllabam тс Graeci adjungunt, quam syl- labam тс Sturzius Pronomen indefinituni nominal, dicit enim in opuse, suis 254: „quae descendant ab adverbiis in cog desinentibus, addito pronomine тс, et ita addito, ut cum adverbio in nnum verbum coal uérit, accentu in syllaba тс pošilo. Similia igitur sed non hu C referenda sunt иаЛЛоѵ тс, ó yoù тс, лсіѵѵ тс, oyeSóv тс, et alia talia, sed ut dixi, ea tantum, quae, antequam illud тс accessit, in cog exibant , ut ôrjucoGTc , сгдшбтсс
уеуа
Л
собтс,
veoooťi. “ A
pollonius haec praecepit1.
c. 571. 32: T
à yéveoe dcà tou gt,
¿xcpcQÓyeva àystvov fyyryréov ало oryiáccov лао f¡y í)at, ï} xaï Gwvnácryetv тсс опиата xaï
11
таагш пссѵта tig geo ntgarovpitva. zaï za&eòg anô piiãg avgryíag nõv metánov púa Ծ/էծօր zai քլ avgvyía tuj v tniggr¡uá rwv. delude 572. 13. haec adjicit : Toŕroig öij tnianjaag о
Tgvqojv tgijrti жр/, то v pityaÅuoari, agujaré лада ^Avazgéovn, z aï tri rov лада ‘ AAïgvaioig VEOJfíií, о лед orz am&ávoog ríj лао à ' Aíh]vaíoig awijúei tntzráati t'gtrťivi ró i. tő ti y ctg ,
<pr¡ai, лада rò pityaÀígai pieyaÁiarí, vtavígat vtaviGií. zai òrjÂov on zai rò ítgooarí лада ri Ttij v tig geo ŕ.ryyóvnov gqaárujv. ligó g or tan (pávai) on noÀÀázig zai tz őiaqógiov ingán' ró y ov aï алгол ладауюуал yívovrai. лада íj pi a rò a í tuj y óv trai rò aîngio zaï
ov v хооЛѵы zai та л о о zu T.feiÁ ryta iva та ju tv лао à օւլսս tiv at, та Si ing улоугцл&а ало гліроѵуійилѵ napßytiai тшѵ tig cog л t p атоѵ/յ, tvœv, wots tv npootitoti тот ті алотѵ/.ыаЭаі fityaźcog utyaZotaú , vteog v sotení, ítpcõg ítootorí. Buttinaónus prorsus rejicit illám Sturzii sentential», dicens indefinitul» illud ті, nunquam esse dptiorovoviitvov, sed sem per tyxZmxòv ; porro etiain adverbium illud /utyaÁoootí in tribus lilis loéis Homericis notionis restringentis, quam semper fere adsumit illud ті, minime esse particeps, unde concludit, illud n nihil aliud esse, quai» adverbii formam ex singulari linguae ոտս adauctam.
Equidem ñeque in Sturzii пес Buttmanni sentential» discedo, sed affirme, haie termination! , nihil quidein notionis restringentis , sed tarnen vim graviorem inesse, ñeque earn esse supervacancam et sine tilla significatione. Videmus enitii, alias formas adauctas, ut pronomina, quibus i demonstrativul» adjunctul» est, et partículas ovyi et vai/t pro ou et val usúrpalas vocabula graviora et plus efficientia esse, et has syllabas additas utique aliquam significationem et vim assumere.
՜ MeyaAwoTÍ legitur II. 16. 756, et 18. 26, et Od. 24. 39, Apoll. Rh. 835. Aliud huj us generis adverbium vtoxni invent tu r Eur. Bacch. 220, et Heraclid. 484.
Alia genera adverbiorum ab adjectivis derivatorii m sunt adverbia in t et ti de smentía, quae siatím recensebo. Prímu m de adverbio a tit ti nonnulla dicere mihi liceat, quod in Homeri Od. 18. 353. legitur. Sturzius quidem putat, adverbium a tits í potins per simplex i esse scribendum, argumenta afferens, quae inihi satis probabili» esse videntur, quamquam alteram illáin scriptural» uequidqiiam prorsus rejicit, dicit eiiim :
„Portasse quis, nie tarnen non adstipulatorem habiturus, hue retiilerit adverbium dtittl.
Sien t enim a substantivis åtog, tiâußog, Zfyog fluxerunt adjectiva ciåtijg, dtiaußiß,
‘
/rß.t/jjg, atiaußog, item et ă/.t/og, utque a substantivis au հօ g, tipíjvog, oüßog non tan
tum áúoavÁOg et tv au Zog, q.tZótipiy>og, doTißog, sed e tiam zt.pavZry, TVußavZrpg, yopaúZ.r¡g, XiZotipr¡v)¡g, aOTtßrjg deducía sunt: ita a substantivo tiro g praeter formam cíti tog, quae sola nunc nota est, o lim etiam formam atitijg, e cujus dativo dtittï, dtittl adverbium dtittl ortum sit, dictai» et usitatam fuisse non improbabile cuiquam videatur. Et postea pergit: Quapropter etiamsi supra omnia, quae viderentur ad defendendain scriptural»
adverbii dtittl proferid posse, quamvis mihi non probata, cołligere instituerim, nondum tarnen induci possum, ut earn veram esse credam. Imino si vel unus bonus, diligen- terque scriptus codex citit í exhiber et, avide liane formam arciperem. Nam ex adjec tiv о dtitog genitives fit atitov, dativas cetitor, antique autem АѲЕ0І, unde o omisso prodire intelligitur atiti.u
Buttmannus vero scriptural» per si probat, о пае adhuc in omnibus editionibus legitur. .
2
Alterum adverbium in t desinens est donovôl, quod legitur Hom. II. 8. 512, 15. 476, 22. 304.
Ad locum p rimú mHeyne adnotat: — quoddonovåi. paålcog, /ւպ mogx<vçïgonovdijg Sch.
A. At Sell. br. avail xaxona&aíag. cívav novov. Iterum vox occurit infr. 0. 476, et X. 304. In terpretante r earn simili modo Apollon. Lex. h. v. Hesycli. Eustath. donovål scriptum cum Veneto in hoc et ceteris locis ; similiter ac supra 1901. aviowxi — vulgo fre- quentatum daňová al, quod et seribit Apollon. Lex. cum ceteris grammaticis. Idem tarnen alio loco p. 611. in onovåfj — o&av xal tó donovőfj otov avav xaxona&aiag.
quod non potest corrigi, si quidem alii ita scripserunt. Suidas : donovSal, yotolg onovöíjg.
donovåfj ô a ô'tà тот fi, xwQtg xaxona&aíag. tog то’ firj uàv donovåfj ya. In Homero est hoc unicum sui generis adverbium; quae alibi occurrunt, scribuntur per at, ut duoyfhl.
Illud vero donovåi ex Sturzii regula per i est scribendum, quia ab adjective in og desinențe, quod a substantivo primae declinationis derivátom est, descendit.
Alio quo dam loco Sturzius de hoc adverbio ita disputat: Pro donovSal vero et donov- Sal , dum forma adjectivorum ctonovSiqg et danovåfjg reperta érit, dano v åi et donovåi praeferam , quia ¿lanová og et ¿lanová о g exstant. Buttmannus՝ contra liane scripturam improbare videtur, dum dicit : Maxime dubitari potest, an recte scriptura donovåi apud Homerum ex codice Veneto (cujus Scholiasta hac de re nihil dicit) recepta sit, cum traditio prorsus ei repugnei. Adverbium dfito&l recte in i desiuit, cum ortom sit ab adjectiv о dataSog , legitur Eur. Troad. 411. Duo vero illa adverbia TQi<noiy_at et ua- та ото t% ai, sicuti in editionibus Homericis leguntur, mutanda sunt in тдютоіх'і et /аата- GTotxi, cum formata sint ex adj écrivis a substantivo secundae declinationis derivatis, et in og exeuntibus, et quidem ab antiquo dativo tqiotoixoI, unde omisso о lętoiotyj , invenitur autem hoc adverbium II. 10. 472, et II. 23. 338. Eodem modo adverbium аѵатаі, quod legitur Eur. Med. 1347, et Aristoph. Eccles. 1056. ex regula supra po
šitá in avail mutandum esse videtur, quum factum sit ab adjectiv o dvaTog, ñeque legator forma dvatfjg.
Adverbia vero formata ab adj écrivis in og desinentibus, quae a verbis dueta sunt, exeunt in t, sic аѵоѵтцті, adj. dvovrr¡Tog, verb, dvovidco, quod adverbium legitur II. 22. 371. Quint. Smyrn. 3. 445. Similia adverbia sunt duoyijTt et d/aaxTftí, dvaitOií, dvaifioiTí. Primam adverbium invenitur II. 11. 637, et Laliim. Hymn, in Dian. 25.
„ 3A/uoyi]Tí plus quam probabile fit, Bentleio quo que ju dice fuisse àfjtoyrytal aatçav sine hiato. In Vr at. b. t ’ interpositum erat a. m. sec. docti u tique hominis.“ Heyne ad h. 1. djnax^Tt legitur II. 21. 437, d vana rí Od. 4. 92, dva/uœil II. 17. 363, Od. 18.
149, Quint. Smyrn. 4. 296, et 9. 180, Apoll. Rh. 2. 986. Alia huj u s generis adver
bia sunt : dvidçcoTi, ayaQii, dygixil, dxXavrí doiavaxrí, аотахті, dvojaitoxiaí. átvágom legitur II. 15. 125, Quint. Smyrn. 4. 329, 6. 451, ayaçrí Eurip. Rh. 520, dtpęizTi Cal- lim. in Dian. 68, dxÁavrí ibid. 267, аотаѵахті Aristoph. Eccles. 487, аотахті Soph.
Oed. Col. 1247, 1638, cf. Reisig, dvot/itoxTai Soph. Ajax 1213, cf. Lobek.
Cum nulla alia ab adj écrivis derivata adverbia in t vel ai desmentía repererim, in his ce acquiesce , norma, ex qua formantur, supra jam, ubi de talibus adverbiis a substantivis derivatis disputavi, constituía.
Adj écrivis etiam syllabae illae &av, tit, oa opponuntur, sicuti substantivis, qui-
bus, quomodo supra ostendimus, oyioaig топіхаі indicantur. Quia de his terminatio-
13
nibus jam satis diximus, nihil eorum repetam, sed s tátim locos aderam : vtióDtv legitur II, 10. 9, duó iHv Od. 1. 10, o iió iHv Ap. Rh. 91, et Eur. Iph. Aul. 491, v t ó ÍHv Soph.
Oed. Col. 1442, o ¡lióos Aristoph. Lysistr. 451, et ibid. Eccles. 844, 906, Eur. Orest 909.
Sed non semper hujusmodi adverbiis Gytotig толіхаі indicantur, nonnunquam iis etiam augetur notio adjectivi vel adverbii, cui apposita sunt, nd videnius in «ívóiHv
«ivóig II. 7. 97, et návtoG sior¡v 11.5. 300, quamvis haec significatio effluxerit ex no- tione G/tatoig Tomxfjg. Sic nív ó iHv alvóig proprie significai ex immani immaniter vel ex terribili terribiliter , ut olóíHv olog ex uno solus vel ex una parte solus; ex hac no- tione orta est significatio prorsus solus; alvó iHv alvóig transiit in significatioiiem „ ad- mo dum immaniter vel vehementer immaniter, “ similiter adverbium ndvroot, quod signifient
„in omnes partes “ assumit vim notionis augendae ita ut sensu „omnino“ accipi possit.
Porro ab adjectivis adverbia in րլ f orinan tur, quae quidem sunt dativi feminini numeri singulars, sed prorsus adverbiali adhibentur significatioiie. Apollon. 1. c. 561.
17. dicit: ’'Eon n ovo pa o vó apóg , co naçáxtnai i- тио o r¡ и а то ouóapcõg xaï ovóapóiHv, w ало DpXixov лаліѵ n x i] a arog ¿л io օղս а naoaztnai то ovóapfj xaï tl p tv ало ті\ g tu- -iHlag, êv ógtl tó vio xaï Óíya той i. tl ót oux ogùg о tó vo g, о ói ntçir^cóptvog, о g taux tv óonxíj, ópozóycog xai tó ó t cùv rói i ytyçávptTat, xa ibón лсі/.іѵ Guvrovoúptvov тіо ihp.uxcõ naçáxtnai xaï то с.ІХХг]. ”Еоп ói xaï àXXcog tniótiigai. Па o à аѵтшѵѵіихоѵ то а orí] yívtT.ai tniççi]panxf] Tig nooyoçá, )¡v oii yap tv o v nog, avrr¡ a y со p t v, таѵтц ót.
xaï л çoyavig cog f¡ nçÓGÍHcJig too t tí] v óonxijv cïpoXoytï , ó> zóyco xaï то ifj ó t d y co pt v. xltótixiai aça ón ла çà óonxág aï то іа írta t tntoor¡panxaí, лооцооаі. tl ói ла ça óonxág, օղ).o v dig xaï ytyçáiptiai gvv тіо i. xaï tl touto, xaï то ¿óla aça xaï ór¡uoaía лао à óonxág, xaï ounog та І.ліоотріата ytyçáiptTat Gvv tiõ t, oiiy óig <ք>ղօւ Tçúcpcov óia то paxçòv а.
Simiíia fere Sturzius I. c. adnotat, qui etiam locum ex Etyniol. M. affért, ubi praecipitur: ótl yivcÓGxtiv, ón ovv тіо i yęcdptiai. та yàç tlg ղ Лцуоѵта tniçoijiiaia pyouGi то i nooGytyoapptvov. — slot ót Tiva tlg r¡ Хлууоѵта tniooijpara սղ t%ovia то t — ý.íytt ói ô Tt/vixóg то i¡Gi՝x>~¡ xai íí/.Xij xaï та тоіаѵтсі óià touto guv tiõ i yçáiftoidcii,
txtlóղ алоÓ
onxfjg ytyovtv.
ón yàç ало óoTT
xfjg ytyovtv ói]X
ot tó таитід—
ti ói toutoало óonxfjg ytyovt, ófjXov ón xaï та àXX.a ni tyovta то t ало Óonxijg ytyóva.Gtv. Recte haec a nie aliata esse (pergit Sturzius) facile apparet. Negare eiiim nemo au debit, adverbia in a vel r¡ exeuntia revera esse ablativos , sive ut vulgo vocaii tur, dativos nomiiium ас pronominum, ut auionoóía, ßl« , óijpoGlą, lóią etc., in quibus patet usum tulisse, ut aids iota subscriberetur originis index, in aids omitteretur. Ñeque futurum puto , ut quis offendatur, ubi nonnullorum nominativuni Graecis in usu esse desiisse viderit. Nam hoc quoque indicare voluit Etymologie! M. auctor. Postquam enim scripserat: та yàç tlg t¡ Xŕyyovia tniçofjpaia lyovGi то i nçooytyçapptvov, exempla ap posait non modo աԱրլ et слои ói], sed etiam лсіѵтт], xçuifî], tlxfj, олі], л íj, quorum no- minativí non usitati sunt.
Mirum, cur in eorum adverbiorum, quorum nominativi iiiusitati sunt, numerum receptum sit adverbium ó ող, cujus nominativos ne cogitatione quidem informări potest.
De scriptura honim adverbiorum Buttmannus adnotat, iota omitti, si nominati- vus, a quo adverbium vei potius dativus formatus est, non in usu est, sic in návii]
et Àcí&çi], nfj, օող et siniilibus. Non recte adnotatum esse videtur, nam non solum
persaepe лЦ scribitur, sed etiani cetera lnijus generis adverbia iota subscripto inveniuntur.
Leguntur autem liaec adverbia locis sequentibus: návrr¡ II. 1.383, Ла&рц 11.13.
380. Sic etiain źcittocc inveiiitur: Hymn, in Cerer. 240. tlxfi legitur Aristoph. Ly- sistr. 471. Ab Adjective лаз peculiar! modo formatur ticnqs, quod legimus apud Homerum II. 1. 562, et Od. 2. 191. Duplicate neutro invenitur II. 1. 422: лоЛё/иоѵ ď сслолаііо лаилаѵ.
Notandum est adverbium imaytooí , quod proprie ex duabus constat orationis partibus , praepositione ես et adjective ayeçõs, sicuti Heyne ad 11. 667. affért:
„ tmaytpw. tcptl-fis алссѵтез. Schol.. B. et inf. Schol. A. B. ad Jľ, 68. Apol
lon. Lex. h. v. et Hesych. apud quem etiam iaytpcó occurrit, corrupte ex tmaytcioi.
F
uitԹ/
ípo'
s continuos;
ude vera et antiqua scriptura fuit ես aytçcõ սէ tv aytoóõadhuclegitur in Pindaro Nem. XI. 50, et Isthm. VI. 32. ел» о/ерю Viat. В. — iniaytccoj vero legitur Hom. II. 11. 667, II. 18. 68, Apoll. Rh. 330. et eadem significatione eyff/sp co ibid. 912.
S- 4.
Adverbia derivata a pronominibus.
Pronominum casus obliqui eodem modo, quo substantivorum et adjectivorum adverbialilor ponuntur, sic аітоѵ, fi, fiyc, аЛЛц, ; exempla occurunt in Homericis carminibus. Sic аітоѵ invenitur II. 1. 428, fi II. 2. 73, аЛЛц Od. 3. 251, tfi II. 5. 858.
Formam fi poetae epici syllaba ус, adauctam in eadem significatione adhibent, qua in re grammatici antiqui dissentiunt, alii enim adverbio fi\yc iota subscripseruut,
alii illud оmiseront
