Dodatek tygodniowy „Głosu Wąbrzeskiego1* poświęcony sprawom 1 oświatowym, kulturalnym i literackim i...— ■
aww
Nr. 18 Wąbrzeźno, dnia 11 maja 1935 r Rok 16
3 niedz. po Zmartwychwstaniu Pańskiem
LEKCJA
z listu pierwszego św. Piotra rozdz. 2,
- wiersz 11 —19.
Najmilejsi! proszę was, jako przychodniów i gościów, abyście się wstrzymywali od pożądliwoci cielesnych, które walczą przeciwko duszy, mając obcowanie wasze dobre mię
dzy pogany, aby w tern, w czem was pomawiają jako zło
czyńców, z ■dobrych uczynków przypatrzywszy się wam, chwalili Boga w dzień nawiedzenia. Bądźcież tedy poddani wszelkiemu stworzeniu dla Boga: chociaż królowi, jako prze
wyższającemu, chociaż książętom, jako od niego posłanym ku pomście złoczyńców, a ku chwale dobrych. Bo taka jest wola Boża, abyście dobrze czyniąc, usta zatkali niemądrych ludzi głupstwu, jako wolni, ale nie jakoby mając wolność zasłoną złości, ale jako słudzy Boży. Wszystko czcijcie. — Słudzy, bądźcie poddani panom we wszystkiej bo jaźni, nie tylko dobrym i skromnym, ale też i przykrym. Bo to jest łaska w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.
EW ANGEL JA
św. Jana rozdz. 16, wiersz 16 — 22 Onego czasu rzeki Jezus do swych uczniów:
Maluczko, a juź Mnie nie ujrzycie, i zasię ma
luczko, a ujrzycie Mnie, iż idę do Ojca. Mówili tedy z uczniów Jego jeden do drugiego: Co to jest, co nam mówi: Maluczko, a nie ujrzycie Mnie,, i zasię maluczko, a ujrzycie Mnie, iż idę do Ojca? Mówili tedy: co to jest co mówi: Ma
luczko. Nie wiemy, co powiada. A poznał Je
zus, że Go pytać chcieli i rzeki im: O tern się pytacie między sobą, iźem rzeki: Maluczko, a nie. ujrzycie Mnie, i zasię maluczko, a ujrzycie Mnie? Zaprawdę, zaprawdę wam powiadam, iż będziecie płakać i lamentować wy, a świat się będzie weselił; a wy się smęcić będziecie, ale
smutek wasz w radość się obróci. Niewiasta gdy rodzi, smutek ma, iż przyszła jej godzina, lecz gdy porodzi dzieciątko, już nie pamięta uciśnienia dla radości, iż się człowiek na świat narodził. I wy tedy teraz wprawdzie smutek macie; lecz zasię oglądam was, a będzie się ra
dowało serce wasze, a radości waszej żaden od was nie odejmie.
NALKA
Co znaczą słowa Chrystusa: Maluczko, a już Mnie nie ujrzycie; i zasię maluczko itd.?
Słowa te wypowiedziane do Apostołów przez Chrystu
sa na kilka godzin przed Jego męką, odnosi św. Chryzo
stom do czasu, jaki upłynął między śmiercią i zmartwych
wstaniem; św. Augustyn zaś twierdzi, że oznaczają czas mię
dzy zmartwychwstaniem a wniebowstąpieniem i ostatecznym sądem i dodaje, że maluczką chwilką jest cały ten przeciąg
czuu.
Z kalendarza kościelnego.
0 Świętym patronie rolników
IHGFEDCBAP o w s i a c h p o l s k i c h u c h o d z i z a t a k i e g o p a t r o n a i o p i e k u n a l u d u r o l n e g o ś w . I z y d o r , o r a c z , k t ó r e g o p a m i ą t
k ę o b c h o d z i m y d n i a 1 0 m a j a .
Z ż y c i o r y s u t e g o ś w i ę t e g o d o w i a d u j e m y s i ę , ż e b y ł t o s y n u b o g i e g o w i e ś n i a k a z l o k o l ic M a d r y t u w H i - s z p a n j i , k t ó r y j a k o c a ł ą s p u ś c iz n ę p o r o d z i c a c h o t r z y m a ł s o c h ę i p a r ę w o t ó w . N i e m a j ą c ż a d n e g o w y k s z t a ł c e n i a n a u k o w e g o , ś w . I z y d o r n i e m a l p r z e z c a l e ż y c i e z a j m o w a ł s i ę u p r a w i ł r ° l i i d l a t e g o m o ż e l u d w i e j s k i o b r a ł g o s o b i e z a p a t r o n a .
J u ż o d m ł o d o ś c i b y ł ś w . I z y d o r g o r ą c y m i w i e lb i c i e le m C h r y s t u s a , l a j e g o p o b o ż n o ś ć s t a ł a s i ę p o w o d e m w i e l u p r z y k r o ś c i w ż y c i u . P e w n e g o r a z u z o s t a ł o s k a r ż o n y p r z e d c h l e b o -
j d a w c ą , i ż p r z e z m o d ł y z a n i e d b u j e p r a c ę n a r o l i . K i e d y r o z g n i e w a n y m a g n a t h i s z p a ń s k i p r z y b y I u k a r a ć I z y d o r a , z a s t a ł g o w p o l u p r z y p ł u g u w t o w a r z y s t w i e d w ó c h a n i o ł ó w , — k t ó r z y d o p o m a g a l i m u w o r c e b i a ł e - m i w o ł a m i . P o c h w i l i a n i o ł o w i e z n i k n ę l i . W i d z ą c t e n c u d . p r z e k o n a ł s i ę ó iw m a g n a t , ż e I z y d o r j e s t w w i e l k i e j ł a s c e u B o g a i o d t ą d d a r z y ł s w e g o p r a c o w n i k a p e ł n e m z a u f a n i e m .
B ó g p o s z c z ę ś c i ł t e ż c a ł e m u m a j ą t
k o w i , p l o n y b y ł y z a w s z e o b f i t e , a l e ś w . I z y d o r n i c n i e b r a ł d l a s i e b i e , r o z d a j ą c w s z y s t k o u b o g i m , r e s z t k a m i
। z a ś k a r m i ł n a w z ó r ś w . f r a n c i s z k a 'g ł o d n e z w i e r z ę t a . Z a ż o n ę m i a ł ś w . I z y d o r u b o g ą s ł u ż e b n i c ę M a r j ę T o r i - b i a , k t ó r a d o p o m a g a ł a m u z a r ó w n o w p r a c y n a r o l i , j a k i u w i e l b i a n i u Z b a w i c i e l a , o r a z iw p e ł n i e n i u d o b r y c h u c z y n k ó w w i m i ę m i ł o ś c i b l i ź n i e g o . I a k ż e i t ę ś w i ą t o b l i w ą n i e w i a s t ę P a p i e ż I n n o c e n t y X I I z a l i c z y ł w r o k u
1 6 9 7 w p o c z e t Ś w i ę t y c h . Ś w . I z y d o r z m a r l w r o k u 1 1 5 0 p o 6 0 l a t a c h w z o r o w e g o ż y w o t a . G r ó b j e g o n a c m e n t a r z u ś w . A n d r z e j a w M a d r y c i e s ł a w i ł s i ę l i c z n e m i c u d a m i , t o t e ż w r . 1 6 6 2 P a p i e ż A l e k s a n d e r V I I u z n a ł g o Ś \ \ i ę ty m .
D z i s i a j w i e l k ą c z c i ą o t a c z a l u d w i e j s k i , w s z c z e g ó l n o ś c i w P o l s c e , p o s t a ć ś w . I z y d o r a . D o n i e g o r o l n i k z a n o s i m o d ł y o d o b r e z b i o r y r, j e m u d z i ę k u j e z a u r o d z a j e i j e g i o t e ż w z y w a n a p o m o c w c h w i l a c h w y c z e r p a n i a , k i e d y p r a c y j e s t j e s z c z e d u ż o , a s t r u d z o n e c z ł o n k i o d m a w i a j ą j u ż p o s ł u s z e ń s t w a . W t e d y t o r o l n i k o w i p r z y p o m i n a s i ę z n a n e p r z y s ł o w i e : „ Ś w i ę t y I z y d o r w i o ł k a m i o r z e , a k t o g o p r o s i , t e m u p o m o ż e 4’ .
Premjowa Pożyczka Inwestycyjna 50 lat wielkiej gry bez kosztów i ryzyka. —
3 7 4 8 . P o p o ł u d n io w a s u k i e n k a z 3 7 4 9 . P o p o ł u d n io w a s u k i e n k a z 3 8 2 5 . W i o s e n n y y p ł a s z c z y k z j a s n o - b r o n z o w e j t a f t y , k t ó r e j m o c n o - n ie b ie s k i e g o c r e p e m o n - a n g e ils k ie j m a t e r j i w k r a tę . P o - r ę k a w y i k o k a r d a s ą z te g o ż g o l. P a s e k a r y g i n a ln i e z t y ł u t r z e b a o k o ło 3 .3 0 m . m a tr ji 1 3 0 m a t e r j a łu , le c z w k r a tę . P o t r z e - p r z e w ią z a n y , z p r z o d u w ią ż e s i ę c m . s z e r .
b a g ł a d k i e j t a f t y o k o ło 3 .3 0 m . n a k o k a r d ę . B ia ł a k a m iz e lk a w 9 0 c m . s z e r . t a f t y w k r a t ę o k o ł o d z iu r k i . P o t r z e b a o k o ł o 3 .9 0 m . 9 0 c m . n a 9 0 c m . s z e r . 1 0 0 c m . s z e r . n a k a m iz e l k ę 6 0
c m . 1 0 0 c m , s z e r .
3 7 7 0 . S u k i e n k a z d w ó c h c z ę ś c i.
B lu z e c z k a o ł a d n y m k r o ju z ł a d n y m b i a ł y m g a r n i t u r e m i d u ż e m i p o m p o n a m i. P o t r z e b a o k o ło 2 .9 0 m . m a te r j i 1 3 0 c m . s z e r .
Z w a l k o N i e p o d l e g ł o ś ć .
W rocznicę bitwy
pod Kaniowem
Z i e m i ę C h e ł m s k ą i P o d l a s i e .I r z e b a b y ł o w ó w c z a s r a t o w a ć h o - . I c z y n i ł a t o I I B r y g a d a z w r ó c i ł a b r o ń p r z e -
— — j — s p r z y m i e r z e ń c o m , w b o j u p o d R a r a ń c z ą p r z e b i ł a s i ę w n o c ^ z 1 5 n a 1 6 l u t e g o p r z e z p i e r ś c i e ń o t a c z a j ą c y c h j ą d y w i z y j a u s t r j a - c k i c h i p o m a s z e r o w a ł a n a w s c h ó d w c e l u p o ł ą c z e n i a s i ę z w o j s k i e m p o ł - s k i e m n a t e r e n i e R o s j i . l a k w i ę c d o s z ł o d o p o ł ą c z e n i a s i ę I I B r y g a d y L e -
। l u t e g o 1 9 1 8 r o k u w B r z e ś c i u n a d B u - c ó w u p r z e p r a w y p r z e z D n i e p r . W g i e m A u s t r j a p o d p i s a ł a b o w i e m p o - 'c i ą g u c a ł o d z i e n n y c h w a l k , z d w u - k o j , m o c ą k t ó r e g o o d d a n o l k r a i n ę ? k r o t n i e p r z e w a ż a j ą c y m l i c z e b n i e o d - [d z i a ł e m n i e m i e c k i m , ż o ł n i e r z p o l s k i p o t r a f i ł u t r z y m a ć s i ę w p i e r ś c i e n i u o b r o n n y m , z a d a j ą c s t r a s z l i w e i l o ś c i o w o s t r a t y n i e p r z y j a c i e l o w i . D o p i e r o g d y z a b r a k ł o a m u n i c j i , g d y n i e b y ł o j u ż c z e m s t r z e l a ć — d o w ó d z t w o I i - g o K o r p u s u p o d p i s a ł o k a p i t u l a c j ę , z d o b y w a j ą c s o b i e h o n o r o w e w a r u n k i .
B i t w a t a b y ł a w i ę c w ł a ś c i w i e p r z e g r a n ą . A l e j e j z n a c z e n i e p o z b a w i a j ą c h a r a k t e r u k l ę s k i . B y ł a o n a b o w i e m p e w n e g o r o d z a j u z w y c i ę s t w e m n a d u g o d o w y m k i e r u n k i e m ó w c z e s n e j p o l i t y k i p o l s k i e j , b y ł a p u n k t e m z w r o t n y m iw d z i e j a c h ż o ł n i e r z a p o l s k i e g o , w d z i e j a c h n a r o d u w a l c z ą c e g o io w y z w o l e n i e .
G d y w r . 1 9 1 7 r e w o l u c j a r o s y j s k a n o r n a r o d u . y y s u n ę ł a h a s ł a w o l n o ś c i i s a m o o k r e - L e g j o n ó w . k t ó r a z s i e n i ą s i ę n a r o d ó w , t a k ż e i P o l a c y w l c i w k i o d o t y c h c z . a r m j i r o s y j s k i e j u z y s k a l i m o ż n o ś ć ’
ł ą c z e n i a s i ę w f o r m a c j e p o l s k i e . N a t e j p o d s t a w i e w i ę c p o w s t a ł w S o r o k a c h n a d D n i e s t r e m w B e s a r a b j i n i . i n . I I k o r p u s w o j s k p o l s k i c h .
W e w n ą t r z k r a j u j e d n a k ż e s y t u a
c j a p r z e d s t a w i a ł a s i ę b a r d z o s m u t n i e . _ _ _ _ _ _ x _ ,c -
S k r ę p o w a n y w i ę z a m i o k u p a c j i n i e - i g j o n ó w z e w s p o m n i a n y m j u ż I I k o r - n i i e c k o - a u s t r j a c k i e j , n a w s z y s t k i c h ,'p u s e m w S o r o k a c h .
j u ż f r o n t a c h w a l c z ą c y p r z e c i w k o P a m i ę t n a , d z i ś j u ż d o h i s t o r j i n a - p a n s w o m c e n t r a l n y m b e z s i l n i e l e ż ą c a b i t w a p o d K a n i o w e m t w d n i u p r z y g l ą d a ć s i ę m u s i a ł n a r ó d p o l s k i I 1 1 m a j a 1 9 1 8 r . r o z e g r a ł a s i ę w s k u - n o w e m u r o z b i o r o w i P o l s k i . D n i a 1 1 t e k o t o c z e n i a T I K o r p u s u p r z e z N i e m -
3 7 8 2 . P r z e d p o łu d n i o w a s u k i e n - 3 7 8 3 . Z w y k ł a p r z e d p o ł u d n io w a k a z „ w ło s i a te j m a t e r j i . P ł a - s u k i e n k a z w e łn y , k t ó r e j o z d o b ą s k i e k o k a r d k i n a p a s k u i k o ł o s ą d u ż e c i e m n e g u z i k i. P a s e k i s z y j i . P o t r z e b a o k o ł o 2 .9 0 m . ż a b o t z l a k i e r u w k o l o r z e g u - m a te r ji 1 3 0 c m . s z e r . z i k ó w . P o t r z e b a o k o ł o 2 .7 5 m .
m a t e r j i 1 3 0 c m . s z e r .
3 8 2 7 . ’ W i o s e n n y k o s t j u m z j e r - 3 7 4 6 . S u k i e n k a z t u n i k ą z l e k - s e y . P o t r z e b a o k o ł o 3 .3 0 m . m a - k i e j p a s t e l o w o — n i e b i e s k i e j t e r j i 1 3 0 c m . s z e r . w e łn y Z w r a c a u w a g ę a ż u r i c h a f -
• t o w a n e t u b k i . P o t r z e b a o k o ł o 4
m . 1 3 0 c m . s z e r .
01049
— 4 —
Wieści harcerskie
I _______________________ I
KURS DLA KANDYDATÓW NA WODZÓW GROMAD ZUCHOWYCH
Ruch zuchowy, podobnie jak i harcerski, rozwinął się na całym obszarze Polski z nieby
wałą szybkością, dając dziatwie w wieku od lat 8 do 11 możność życia organizacyjnego. — Jak grzyby po deszczu wyrastały na terenie naszego powiatu gromady zuchowe. Brakło nam tylko dobrze przeszkolonych wodzów gro
mad. Komenda Hufca Harcerzy w Wąbrzeźnie, rozumiejąc, że podstawą dobrej pracy pewnej grupy ludzi jest zawsze dobrze wyszkolony kierownik, zorganizowała w Kowalewie (Kurs dla kandydatów na wodzów zuchowych, który uczestnicy będą mogli opuścić z stopniem wodza zuchowego.
Inauguracyjna zbiórka kursu odbyła się we wtorek, dnia 7 bm. o godzinie 16-tej. Na wstę
pie Komendant Hufca dh. phm. Durka wygłosił referat, w którym omówił podłoże programo
we i ideowe kursu, a następnie przeszedł do spraw rdzennie organizacyjnych. Potem dh.
komendant kursu wódz Rozkwitalski Feliks przeprowadził krótką zbiórkę z gromadą zu
chową, którą następnie rzeczowo omówiono. — W dalszym ciągu zajęć kursowych wygłosił dh.
Rozkwitalski referat na temat: Ruch zuchowy i jego organizacja. W zakończeniu załatwiono
jeszcze pewne sprawy formalne.
Zbiórki kursu będą się odbywały w ponie
działki i piątki od godz. 15,30 począwszy.
Grono instruktorskie Kursu przedstawia się następująco:
1) Dh. Rozkwitalski F. — instr, komendant 2) Dh. Szczepanowska Z. — instruktorka 3) Dh. Przybyszówna A. — instruktorka.
Sądzić należy, że Kurs powyższy obejmu
jący 30 godzin zajęć wtoczy ruch zuchowy na terenie naszego pow'iatu na właściwe tory i będzie decydującym momentem w dziejach je
go rozwoju.
SZKIC HISTORYCZNY SPAŁY I
Pierwsze notatki historyczne o Spalę ma
my w księgach metrykalnych parafji inowłódz- kiej, a odnoszące się do chrztu dziecka, które
go ojcem był Marcin Spała, młynarz z roku 1796. Z całą więc pewnością można przyjąć, że Spała jako osada znana była już przed ro
kiem 1700 jako Spała Młyn. — Jedno z podań ustnych powiada, że lasy spalskie odwiedzał już Władysław Herman i że słuchał często mszy w wystawionym przez siebie w 1082 roku kościele św. Idziego. Wedle Potkańskiego Władysław Jagiełło przebywał w Jedlin od
ległej zaledwie o parę kilometrów od Spały 23 razy, a Kazimierz Jagiellończyk 8 razy.
Charakterystyczny układ dróg wskazuje na gospodarkę człowieka w tych stronach już w XIII i XIV wieku. Magnesem przyciągającym fu królów i książąt była ogromna ilość grubej
zwierzyny do polowań, oraz najstarsza droga ze wschodu na zachód, którą orszaki rycerskie czy gromady kupieckie posuwały się do War
szawy. Lasy spalskie przeważnie sosnowe i liściaste zajmują dziś jeszcze 75.000 morgów powierzchni. Przedtem jednak przechodziły roz
maite koleje. Początkowo stanowiąc własność arcybiskupów gnieźnieńskich, przechodzą w ro
ku 1795 na rzecz rządu pruskiego. W roku 1806 Napoleon I-szy obdarowywuje Spalą mar
szałka Daronsta. W roku 1815 przechodzą znów na rzecz rządu. W roku 1820 Aleksander I-szy daje całe księstwo łowickie, a zatem i Spałę ks. Konstantemu Wielkiemu. Druga żo
na ks. Konstantego hr. Grudzińska w testamen
cie z dnia 20 listopada 1831 roku zrzeka się swych praw do ks. łowickiego na rzecz przy
szłego króla Polski. Lasy spalskie odwiedzali również monarchowie rosyjscy: Aleksander III i Mikołaj II. Ten ostatni był tu jeszcze w 1912 roku. Po roku 1912 Spała dzieliła los innych miejscowości dotkniętych wojną. Pozostając raz w ręku Rosjan, to Niemców, została całko
wicie obrabowana i zniszczona. Sam pałac służył za szpital wojskowy. Liczna przed woj
ną zwierzyna została wybita. Obecnie Spała powoli zmienia swe oblicze Na miejscu budyn
ków rażących strukturą i wyglądem, zostawio
no, stylowy kościółek św. Huberta. Pałacyk P, Prezydenta, aczkolwiek bardzo skomny, oz
dobiony w powiewający na dachu sztandar ze srebrno-piórym orłem napawa nas dziwną po
wagą miejsca. Toż to Spała — letnia rezyden
cja P. Prezydenta Rzeczypospolitej — miejsce naszego Jubileuszowgo Zlotu.
ł
HARCERZ NA OLIMPJADZIE
W skład polskiej grupy olimpijskiej, wy
jeżdżającej na Olimpjadę Strzelecką do Berli
na, został zaliczony, między innymi, podharc
mistrz Michał Sawicki.
XV. ZJAZD WALNY ZWIĄZKU HARCERSTWA POLSKIEGO
W dniach 25 i 26 maja br. odbędzie się w Gdyni 15-ty Zjazd Walny ZHP. — Pierwszy dzień Zjazdu przewiduje: uroczystą Mszę św.
w Auli Szkoły Morskiej w Gdyni; przegląd drużyn harcerskich na dziedzińcu Szkoły Mor
skiej; otwarcie Zjazdu w 2 terminach i wybór prezydjum Zjazdu, odczytanie wniosków i ode
słanie do Komisji Głównej i innych; referat hm.
W. Bublewskiego pt. „Harcerstwo wychowuje ludzi morza"; sprawozdanie Naczelnej Rady Harcerskiej, Komisji Rewizyjnej, Naczelnego Honorowego Sądu Harcerskiego. Po przerwie obiadowej prace komisyj. W dniu 26-go maja rb. po rannych pracach Komisyj odbędzie się wycieczka morska dla uczestników Zjazdu, zaś popołudniu obrady plenum Zjazdu, podczas
których odbędą się wybory nowych członków Naczelnej Rady Harcerskiej, Naczelnego Ho
norowego Sądu Harcerskiego i Komisji Re
wizyjnej Sprawozdania i wnioski Komisyj za
kończą Zjazd Walny.
NA ZLOCIE MUSIMY SIĘ WSZYSCY ROZUMIEĆ.
W opracowaniu znajduje się słownik obo
zowy w językach: polskim, francuskim, angiel
skim i niemieckim, który zgrupuje najpotrzeb
niejsze wyrazy, używania w życiu obozowem.
j
NA ZLOCIE HARCERZE MIEĆ BĘ
DĄ OTWARTE OCZY.
Bardzo ciekawa sprawność została spec
jalnie utworzona w związku ze Zlotem. Wyma
gania na próbę przewidują: konieczność za
warcia znajomości z harcerzami z innych śro
dowisk, wykazania się wymianą listów z jed
nym choćby Polakiem z zagranicy (lub obco
krajowcem), zwiedzenie wystawy zlotowej, orjentację na Zlocie i udział w harcach. O cie
kawą tę sprawność ubiegać się zapewne będą setki chłopców. Odznaka tej sprawności nie jest jeszcze ustalona, po jej zatwierdzeniu po
damy jej reprodukcję w „Wieściach". — A więc wszyscy miejmy na Zlocie „Otwarte oczy".
SKRZYDLACI HARCERZE
Na Zlocie będą i tacy. Dosiądą szybowców, aby wzbić się nad zgiełk zlotowy, w górne re
jony powietrzne. Harcerskie Warsztaty Szy
bowcowe wyprodukowały już wiele szybowców.
Jest prawdopodobne, że na Zlocie już będzie się popisywał samolot, ofiarowany Harcerstwa przez Związek Pracowników polularnej Pasty z okazji imienin Marszałka Piłsudskiego. Har
cerstwo rozwija się na lądzie, morzu i po
wietrzu I
NASZE KŁOPOTY BUDŻETOWE.
Komenda Naczelna uchwaliła już budżet lotu. Wyraża się on w sumie przeszło 500.000 złotych. Jest to kwota jak na nasze stosunki, naprawdę olbrzymia. Bardzo poważną pozycję tworzą w niej opłaty uczestników, pamiętajcie więc, że od solidnego wywiązania się waszego z zobowiązań pieniężnych zależy również w dużym stopniu powodzenie imprezy zlotowej, a poszanowanie urządzeń zlotowych świadczyć będzie o zrozumieniu wartości tego, co zostało zdobyte wielkim nakładem kosztów i pracy.
—M IHBIilllMIIMIIH'lliiMI fli hlll llilllłliMMIIlilllll IIIIIIIWIW Redakcja „Wieści Harcerskich'1: — Komenda Hufca Harcerzy w Wąbrzeźnie. Referat prase-
wy: Podh. M. Durka, dh. T. Kdhn
Książnica Kopernikańska j
wToruniu