Henryk Bogacki
"Die Kirche", t. 1-2, Louis Bouyer,
Einsiedeln 1977 : [recenzja]
Collectanea Theologica 49/2, 176
teologię system atyczną, która decyduje o treści nauczania w seminariach duchownych. Odpowiedź trudno znaleźć, bo chociaż upłynęło w iele lat od zakończenia soboru, daje się zauważyć dużą powściągliwość w w ydaw aniu podręczników, niezbędnych do należytego sprostania potrzebom dydaktycz nym.
ks. H enryk Bogacki SJ, W arszawa
R E C E N Z J E
Louis BOUYER, Die K irch e, tom I: Ihre S elbstdeu tun g in der G eschichte, tom II: Theologie der K irch e, Einsiedeln 1977, Johannes Verlag, s.
205+428-Od zakończenia Soboru W atykańskiego II zaznacza się potrzeba całościo w ego ujęcia eklezjologii w oparciu o jego uchwały i w yniki badań teologicz nych. Zadanie wcale nie jest łatw e, o czym świadczą nieliczne próby podej m owane w ostatnim piętnastoleciu. Teologia „podręcznikowa” zajm owała się przed soborem tylko niektórym i zagadnieniam i eklezjologicznymi, przeważnie pod kątem potrzeb teologii fundam entalnej. Po soborze wystąpiła konieczność zintegrowania dotychczasowej „hierarchiologii” w ramach pełnej teologii Kościoła, z proporcjonalnym uwzględnienie w szystkich w ątków eklezjologicz nych. Żadna z dotychczasowych prób nie odpowiedziała w sposób pełny oczekiwaniom. Nie spełnia ich również dzieło L. B o u y e r a 2, choć było to zam ierzeniem autora, o czym świadczą jego własne słowa i wybrany tytuł, w ydaw ca zaś niem ieckiego tłum aczenia, H. U. v o n B a l t h a s a r określa dzieło jako eine k ra ftvo lle S yn th ese der Ekklesiologie.
Trzeba przyznać, że dzieło L. B o u y e r a jest imponujące. Pierw sza część zmierza do przedstawienia świadom ości Kościoła o sobie samym, swoistego „sam ouświadam iania” na przestrzeni dziejów. N ie jest to historia eklezjologii typu reprezentowanego przez H andbuch der D ogm engeschichte (tom III, zeszyty 3 a-d), ale raczej szkice dość ogólne, które jednak dają pew ien po gląd na przemiany w przeżywaniu przez chrześcijan (nie tylko katolików, ale również prawosław nych i protestantów) tajemnicy Kościoła. Szkice roz poczynają się od refleksji Ojców nad Kościołem, a kończą już na eklezjologii N e w m a n a (znacznie bardziej zbliżył się autor do teraźniejszości w relacjo nowaniu prawosławnej m yśli eklezjologicznej).
Tom drugi zajmuje się bezpośrednio teologią Kościoła ujętą w edług w ąt ków biblijnych: Lud Boży, Pełnia Chrystusa, Ciało Chrystusa, Oblubienica Chrystusa, Kościół-M atka. W środek tych tem atów w plecione są zagadnienia zarówno charakterystyczne dla dotychczasowej eklezjologii (papiestwo, bisku pi, prezbiterzy, diakoni, sobory...), jak stosunkowo „św ieże” (laikat, ecclesio-
lae, Kościół i świat...).
Chyba żadna z nielicznych syntez eklezjologii w ydanych po ostatnim soborze, nie osiągnęła takiej pełni m ateriału ujętego w sposób twórczy, a jednocześnie w duchu ciągłości tradycji eklezjologicznej. Jednakże czytelnik odczuwa pew ien niedosyt i trudność w e w łaściw ym odczytaniu m yśli autora. W m nogości w ątków n ie jest łatw o śledzić rozumowania L. B o u y e r a , szata zaś graficzna dzieła również nie pomaga w tej pracy. Czytelnik odnosi wrażenie, jakby poszczególne tem aty zostały pierwotnie opracowane w for m ie odrębnych całości, a dopiero potem połączone w syntezę.
ks. H enryk Bogacki SJ, W arszaw a
2 Tytuł oryginału francuskiego: L*Eglise de Dieu, Ccrrps du C h rist e t
T em p ie de VEsprit, Paris 1970, Editions du Cerf. Por. tłum aczenie polskie: Kościół B oży. M istyczne Ciało C h rystusa i św iątyn ia Ducha B ożego, tłum.
Włodzimierz K r z y ż a n i a k , Warszawa 1977, Instytut W ydawniczy PAX. Tłum aczenie niem ieckie realizuje życzenie autora, by dzieło wydać w dwóch tomach oraz pominąć rozdział na tem at nauki Soboru W atykańskiego II o K o ściele, rozpoczynający część drugą.
