Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego
9 (31)/2010
Europejski Tydzień Zrównoważo- nego Transportu oraz Europejski Dzień bez Samochodu to zdecy- dowana odpowiedź na negatywne skutki ciągle wzrastającego ruchu samochodowego w miastach. Kam- pania ma pomóc przekonać tych nieprzekonanych do pozostawie- nia własnego samochodu na rzecz komunikacji miejskiej. Co roku, przy okazji obchodów ETZT, nie tylko jego organizatorzy, ale także i różnego rodzaju organizacje oraz media przypominają o szkodliwym wpływie spalin samochodowych na zdrowie i życie człowieka, pro- mują proekologiczne rozwiązania w transporcie, alternatywne paliwa i komunikację zbiorową.
Przywiązanie Polaków do samo- chodu nie przeszkadza im w do- strzeganiu korzyści wynikających z rezygnacji z niego na krótkich dystansach. Jako najważniejsze wymieniają zdrowie oraz fi nanse.
Argumenty te jednak wciąż do nas nie przemawiają.
Dlatego przynajmniej w połowie września, od 16 do 22, starajmy się poruszać po naszych miastach transportem publicznym, piecho- tą lub rowerem, popierać działa- nia władz lokalnych zmierzające do ograniczenia ruchu samocho- dowego, powstawanie przyjaznych nam wszystkim i środowisku roz- wiązań komunikacyjnych. Może te dobre praktyki zaowocują i za- miast jeździć wszędzie własnymi samochodami, przesiądziemy się do komunikacji miejskiej. Napraw- dę szczerze do tego zachęcamy!
Redakcja
KĄTEM oka
szl a ki
„Jadąc autobusem, czytasz to, co lubisz. Jadąc samochodem – ten plakat. Oszczędź sobie i śro- dowisku. Przesiądź się do auto- busu” – głosi jeden z plakatów tegorocznego Europejskiego Ty- godnia Zrównoważonego Trans- portu. Zanieczyszczenie powie- trza, stres, wysoki poziom hałasu – to problemy, z którymi borykają się miasta w każdym regionie na- szego kraju. Kampania Tygodnia oraz Europejski Dzień bez Samo- chodu są zdecydowaną odpowie- dzią na negatywne skutki ciągle wzrastającego ruchu samochodo- wego w miastach. Kampania koor- dynowana jest przez Ministerstwo Środowiska, pod patronatem Ko- misji Europejskiej, a w jej obchody włączają się nie tylko miasta, ale
W numerze
Nowoczesna komunikacja
dla Gliwic Zakład z tradycjami Mądry transport
– lepsze życie
również fi rmy, organizacje, prze- woźnicy i zarządy transportu, dla których zrównoważony transport stanowi priorytet.
Europejski Dzień bez Samochodu, obchodzony corocznie 22 wrze- śnia, jest międzynarodową kam- panią, podczas której centra wielu miast zamykane są dla ruchu samo- chodowego. Idea tego dnia powsta- ła w 1998 roku we Francji. Celem kampanii jest kształtowanie wzor- ców zachowań proekologicznych, upowszechnienie informacji o ne-
gatywnych skutkach używania sa- mochodu, przekonanie Europej- czyków do alternatywnych środków transportu, promocja transportu publicznego oraz pokazanie, że ży- cie w mieście bez samochodu jest nie tylko możliwe, ale także o wie- le przyjemniejsze. Kampania przy- czynia się również do zmniejszenia hałasu i zanieczyszczenia powietrza, przez co wpływa na polepszenie ja- kości życia w mieście.
Komisja Europejska, zachęcona sukcesem „Europejskiego Dnia bez
Czy wiesz, że dla prawie połowy Polaków powyżej 15 roku życia podstawo- wym środkiem codzien- nego transportu jest sa- mochód, a większość podróży odbywa się na krótkich dystansach i nie trwa dłużej niż 15 minut?
Wiele europejskich miast pokazuje, że można zmienić te niekorzystne dla zdrowia przyzwycza- jenia. Warto zastanowić się nad tym, że zdrowie i komfort mieszkańców naszych miast zależy te- raz właśnie od nas.
Samochodu”, podjęła dalsze ini- cjatywy. Począwszy od roku 2002 organizuje „Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu”, w dniach od 16 do 22 września.
W tym roku całemu tygodniowi przyświeca hasło: „Mądry trans- port – lepsze życie”.
Komunikacyjny Związek Komu- nalny GOP jak co roku aktywnie włącza się w obchody kampanii.
Szczegóły prezentujemy wewnątrz numeru.
Katarzyna Migdoł-Rogóż
Zostaw samochód – bo warto!
Fot. Ministerstwo Środowiska
Z KZK GOP PO AGLOMERACJI
Taniej!
S z c z e g ó ł y :
w w w . k z k g o p . c o m . p l
; b e z p ł a t n a i n f o l i n i a8 0 0 1 6 3 0 3 0
Chcesz jeździć wszystkimi środkami komunikacji KZK GOP po terenie całej aglome- racji? Wybierz bilet SC/AT – 112 zł (ulgowy 56 zł).
Korzystasz z autobusów i tramwajów, ale tylko na tere- nie jednego miasta? Za bilet SM/AT zapłacisz 94 zł (ulgo- wy 47 zł).
Zawsze wsiadasz tylko do au- tobusu bądź tylko do tramwa- ju, ale jeździsz po wielu mia- stach? Kup bilet SC za 100 zł (ulgowy 50 zł).
Jeździsz tylko autobusami bądź tylko tramwajami po te- renie jednego miasta? Wy- bierz bilet SM za 84 zł (ulgo- wy 42 zł).
Kasujesz bilet jednorazowy za 4 zł (2 zł ulgowy) – możesz także jeździć przez godzi- nę, przesiadając się do róż- nych pojazdów KZK GOP!
W ofercie również bilety na okaziciela: 24- i 48-godzin- ne, 5-, 7- i 14-dniowe oraz miesięczne.
Miesięczny bilet szkolny – tylko 36 zł!
Bilet ważny na trasie z domu do szkoły, tylko w dni nauki.To się opłaca!
Bilet kwartalny (3-miesięczny)
– cała aglomeracja, autobusy i tramwa- je KZK GOP za 282 zł (ulgowy 141 zł) – oszczędzasz ponad 50 zł!
Bilet kwartalny ważny na terenie jed- nego miasta – 240 zł (120 zł ulgowy).
Nowość!!! Od 1 września bilet KZK GOP przez komórkę! Wygoda, bez- pieczeństwo, szybkość! Miej bilet zawsze przy sobie – zarejestruj się na stronie www.mobilet.pl!
Bilet metropolitalny – pociąg, tram- waj, autobus – płać tylko raz!
BILETY MIESIĘCZNE
– nasza odpowiedź na Twoje potrzeby!
Wybierz bilet dla siebie!
CZYM ŻYJĄ GMINY
Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja
Anna Koteras, Tomasz Musioł Alodia Ostroch, Krzysztof Sobański Paweł Wieczorek
Opracowanie grafi czne i korekta M-art poligrafi a
Druk:
Agora Poligrafi a Sp. z o.o. Tychy Nakład:
20 000 egzemplarzy Wydawca:
Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji:
Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 032 743 84 14, fax 032 251 97 45 szlaki@kzkgop.com.pl
www.kzkgop.com.pl
szl a ki
Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979
Jak wygląda tramwajowe zaple- cze, gdzie pojazdy są remonto- wane, co kryją niedostępne zwy- kle dla pasażerów pomieszczenia techniczne? Podczas imprezy wszyscy chętni będą mogli zna- leźć odpowiedzi na te pytania.
Organizatorzy proponują odwie- dzającym również lekcje jazdy tramwajem oraz liczne konkur- sy z nagrodami. Wszystko bę- dzie się odbywać w atmosferze rodzinnego festynu.
Tramwaje Śląskie SA zaprasza- ją w sobotę 18 września, w godz.
od 12.00 do 18.00, na ul. Inwa- lidzką 5 w Chorzowie. Na miej- sce będzie można dotrzeć hi- storycznym tramwajem, który w tym dniu zostanie uruchomio- ny na dodatkowych trasach. Spe- cjalne kursy odbywać się będą na trasie Łagiewniki – Targowi- sko – Świętochłowice – Zajezd-
nia, Chorzów Rynek – Zajezd- nia, Katowice – Pętla Słoneczna – Dworzec PKP – Zajezdnia.
Po przybyciu na miejsce moż- na będzie pospacerować z prze- wodnikiem po wielu na co dzień niedostępnych pomieszczeniach zajezdni i warsztatów. Zaintere- sowani będą mogli zobaczyć, gdzie i w jaki sposób remonto- wane są tramwaje. Osoby ma- rzące o zawodzie motorniczego spróbują swoich sił, ale – uwaga – na razie tylko pod okiem in- struktora. Można będzie rów- nież obejrzeć wystawy, przygo- towane przez Muzeum Śląskie, Centrum Ekspresji Dziecięcej oraz Klub Miłośników Trans- portu Miejskiego.
Podczas dnia otwartego wybi- jana będzie również pamiątko- wa moneta. Oprócz wagonów tramwajowych zaprezentowa-
ny zostanie także sprzęt wojsko- wy. Na tych, którzy zechcą od- dać krew dla potrzebujących, będzie oczekiwał „Krwiobus”
Regionalnego Centrum Krwio- dawstwa i Krwiolecznictwa. Dla dzieci przygotowane zostały gry i zabawy.
W trakcie uroczystości zasłu- żonym pracownikom Zakła- du Usługowo-Remontowego w Chorzowie zostaną wręczo- ne odznaczenia państwowe, wo- jewódzkie i zakładowe. Imprezę umili występ „Mażoretek z Ligo- ty”, zagrają Orkiestra Zakładowa Tramwajów Śląskich SA, zespół
„KLEZMER” i młodzież z Pań- stwowej Szkoły Muzycznej w Ka- towicach. Zabawę zakończy kon- cert zespołu UNIVERSE.
Gabriela Chodura Tramwaje Śląskie SA
Dzień w zajezdni
Nie lada gratka czeka na wszystkich, którzy w sobotę 18 września odwiedzą siedzi- bę Tramwajów Śląskich. Z okazji 80-lecia warsztatów tramwajowych w Chorzowie w siedzibie spółki odbędzie się dzień otwarty, połączony ze zwiedzaniem zajezdni.
KATOWICE
Z okazji 145. urodzin miasta Katowice w sobotę, 11 września br.
rozpoczęło się wielkie świętowanie. Zainaugurował je o godz.
17.00 koncert plenerowy Krzysztofa Kasowskiego. Następnie na scenie przed katowickim Spodkiem pojawiły się: fl amandzka artystka muzyki pop and dance Kate Ryan oraz widowiskowa i za- wsze pełna energii Maryla Rodowicz. Na zakończenie wieczoru, zgodnie z urodzinowym zwyczajem, niebo nad Katowicami roz- błysło feerią sztucznych ogni.
BYTOM
Od Santiago de Compostela w Hiszpanii aż po Kijów na Ukra- inie przebiega trasa, którą jedzie Via Mobil – pojazd, który pro- muje III Saksońską Wystawę Krajową i Wolne Państwo Saksonię.
Od 20 do 22 września będzie można go zwiedzać w Bytomiu.
CHORZÓW
12 września br. w Górnośląskim Parku Etnografi cznym „Skansen”
w Chorzowie odbyła się impreza plenerowa „Dożynkowy chleb niesiemy”. Poprowadził ją Marek Szołtysek, pisarz, publicysta, mi- łośnik i znawca kultury Śląska. Podczas imprezy można było m.in.
zobaczyć obrzędy dożynkowe, wziąć udział w dożynkowym koro- wodzie i posłuchać pieśni związanych ze świętem plonów.
DĄBROWA GÓRNICZA
Lubisz spędzać czas aktywnie, a przy okazji chcesz wziąć udział w or- ganizacji kolejnej dużej imprezy w Dąbrowie Górniczej? Zostań wo- lontariuszem I Dębowego Maratonu Rolkowo-Rowerowego, który odbędzie się 19 września. Zgłoszenia przyjmowane są do 15 wrze- śnia. Trasa maratonu prowadzić będzie przez Park Zielona, Pogo- rię III oraz Pogorię IV. Długość trasy rolkowej wynosi 5,5 km, a trasy rowerowej 25 km. Szczegóły na stronie internetowej miasta.
SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE
Siemianowice Śląskie przechodzą obecnie metamorfozę i z miasta
„węgla i stali” zmieniają się w miejsce, w którym warto się zatrzymać, przebywając na Górnym Śląsku. Powstał nawet fi lm promujący wła- śnie to miasto. Na razie jest on dostępny wyłącznie w Internecie, ale już wkrótce pojawi się także na płytach DVD – w ilości 10 tysięcy sztuk.
w skrócie...
CHORZÓW
Podczas dnia otwartego wszyscy chętni będą mogli spróbować swoich sił jako motorniczy, ale oczywiście pod okiem instruktora
CZEKAMY NA CIEBIE!
18 września 2010 r.
Uwaga!
Uczestnicy konkursu
na maskotkę KZK GOP!
Zapraszamy na PIKNIK KOMUNIKACYJNY wszystkie dzieci, które wzięły udział w konkursie na maskotkę KZK GOP i przysłały swoje pro- jekty plastyczne, po odbiór słodkich nagród, a wyróżnione osoby po odbiór aparatów fotografi cznych.
Spotykamy się w sobotę 18 września
w siedzibie Tramwajów Śląskich w Chorzowie, przy ul. Inwalidzkiej 5.
Rozdanie nagród około godziny 15.45 na scenie.
Rejestracja już od godz. 15.00, na specjalnym stanowisku KZK GOP.
Fot. Tramwaje Śląskie SA
Kilka tygodni temu mieliśmy moż- liwość zapoznać się z wynikami ba- dań oczekiwań i potrzeb klientów komunikacji publicznej w Gliwi- cach. Skąd pomysł na przeprowa- dzenie takiego badania?
Gliwice w ostatnich latach bar- dzo dynamicznie się rozwijają.
Miasto zmieniło swój charakter, skończył się czas dominacji wiel- kich zakładów przemysłu cięż- kiego, zmierzamy w stronę no- woczesnej technopolii. Przybyło nam wielu inwestorów, powsta- ły tysiące nowych miejsc pracy.
Gliwiczanie się bogacą, poziom średniej pensji jest jednym z naj- wyższych w kraju, co przekłada się między innymi na znaczący wzrost liczby samochodów po- siadanych przez naszych miesz- kańców. Od lat przebudowujemy również układ drogowy z do- środkowego na obwodnicowy.
Nowoczesne miasto nie może się jednak rozwijać bez nowoczesnej komunikacji publicznej. Obecna sieć połączeń będzie musiała zo- stać dostosowana do zmienia- jącego się miasta. Chcemy, aby była lepiej dopasowana do po- trzeb mieszkańców. Naturalnym rozwiązaniem było zatem zapy- tanie o zdanie samych zaintere- sowanych. Postanowiliśmy zaan- gażować do tego profesjonalną pracownię badawczą – fi rmę PBS DGA.
Uwagi i sugestie dotyczące funk- cjonowania komunikacji pocho- dzące od pasażerów są przecież na bieżąco gromadzone i rozpa- trywane przez KZK GOP.
Tak rzeczywiście jest. Niemniej zależało nam na tym, żeby po- znać opinię reprezentatywną dla wszystkich mieszkańców, nie tylko pasażerów komunika- cji. Przy wspomnianej ogrom- nej liczbie samochodów osobo- wych w mieście musimy podjąć zdecydowane działania, które przekonają kierowców, że war- to jest przesiąść się do autobu- su. Poza tym osoby zgłaszają- ce pisemne uwagi koncentrują się na bardzo dla nich istotnych, lecz jednak fragmentarycznych kwestiach, takich jak sugestie nowych przystanków czy poje-
drogi – ze szczególnym uwzględ- nieniem autostrad A4 i A1 oraz DTŚ – wymuszą zmiany w or- ganizacji komunikacji. Mimo budowy wielu kilometrów no- wych dróg, ruch samochodów osobowych musi być ogranicza- ny na rzecz transportu zbioro- wego. Gliwice są bodaj ostatnim miastem konurbacji bez płatne- go parkowania w centrum, to się niebawem zmieni. Chcemy też wykorzystać szereg udogodnień technicznych. Jak wszystkie mia- sta KZK GOP, z niecierpliwo- ścią oczekujemy wprowadzenia Śląskiej Karty Usług Publicz- nych, która będzie jednocześnie biletem elektronicznym. Kon- sekwentnie wyposażamy nasze skrzyżowania w systemy inte- ligentnego sterowania ruchem, co umożliwi między innymi uprzywilejowanie autobusów.
W ramach projektu „Nowe Cen- trum” planujemy budowę nowo- czesnego węzła przesiadkowe- go. Jednym z najistotniejszych nowych pomysłów jest urucho- mienie kolejki miejskiej na trasie Łabędy – Centrum Sośnica. Ta- kie szybkie połączenie szynowe dynczych połączeń. Nam zależa-
ło na bardziej systemowym uję- ciu problemu. Sprawdzeniu, jak ludzie korzystają z komunikacji lub dlaczego tego nie robią oraz jakie są globalne oczekiwania.
Jakie zatem wnioski płyną z ba- dania?
Część jest spodziewana. Miesz- kańcy oczekują komunika- cji niezawodnej, punktualnej i wygodniej. Ciekawy jest nato- miast wniosek, że pasażerowie zdecydowanie preferują rzad- sze połączenia bezpośrednie od częstszych z przesiadkami.
To oczekiwanie nie idzie w parze z nowoczesnymi trendami orga- nizacji komunikacji publicznej.
Będziemy musieli wykonać tutaj pewną pracę. Być może zmiana systemów biletowych czy orga- nizacja centrów przesiadkowych z prawdziwego zdarzenia zmieni to przyzwyczajenie.
A plany miasta na przyszłość?
Tak jak mówiłem wcześniej, nowe generatory ruchu, nowe
ROZMOWA „SZLAKÓW”
KZK GOP 3
pod warunkiem że jest umiejęt- nie i celowo wykorzystywany.
W Gliwicach istniała jedna krót- ka i archaiczna linia tramwajowa.
Archaiczna nie tylko pod wzglę- dem praktycznie zabytkowego taboru i infrastruktury, ale rów- nież dlatego, że powstała dla roz- wiązywania problemów komuni- kacyjnych miasta sprzed stu lat.
Tramwaj w Gliwicach byłby bar- dzo potrzebny na kilku trasach, zwłaszcza łączących duże osie- dla z centrum. Niestety, kosz- ty takiej inwestycji wielokrotnie przekraczają dzisiejsze możliwo- ści miasta. Niemniej nie rezy- gnujemy z tramwaju w dłuższej perspektywie. Planujemy utrzy- mać rezerwę terenu przy ulicy Chorzowskiej z przeznaczeniem jej na torowisko, tak aby nie od- ciąć się od systemu tramwajo- wego konurbacji. Aby tramwaj powrócił do Gliwic, musi poja- wić się możliwość pozyskania środków zewnętrznych. Dzisiaj, mimo potocznej opinii, że „Unia daje pieniądze na tramwaje”, ta- kich środków nie ma.
Rozmawiała Anna Koteras Gliwiczanie chcą nowoczesnejkomunikacji
Od 1 września 2009 roku linia autobusowa A4 zastąpiła gliwickie tramwaje
W gliwickim ratuszu obecnie znajduje się Pałac Ślubów oraz sale reprezentacyjne
mogłoby obsługiwać dziesiąt- ki tysięcy pasażerów. Całkowicie omijając korki.
Ciekawy pomysł – kiedy możemy spodziewać się jego realizacji?
Wiele zależy tutaj od marszałka, który jest organizatorem komu- nikacji kolejowej. Niestety nasza propozycja spotkała się z jego od- mową i zapowiedzią wykorzysta- nia istniejących kursów Przewo- zów Regionalnych. W tej sprawie nie poddamy się jednak tak ła- two. Nasza koncepcja kolei miej- skiej została opracowana przez bodaj najlepszych krajowych spe- cjalistów – Zespół Doradców Go- spodarczych TOR. Ich szacunki kosztów i przychodów różnią się diametralnie od tych przedsta- wionych przez marszałka w od- mownej odpowiedzi.
Przy okazji komunikacji szyno- wej trudno nie zapytać o sprawę tramwajów. Czy w Pańskich pla- nach jest dla nich miejsce?
Tramwaj to cenny składnik sys- temu transportu publicznego,
Mieszkańcy Gliwic oczekują komunikacji niezawodnej, punktualnej i wygodnej. Według przeprowadzonych przez Urząd Miasta w Gliwicach badań pasażerowie zdecydowanie preferują rzadsze połączenia bezpośrednie od częst- szych z przesiadkami. To oczekiwanie zaprzecza nowoczesnym trendom organizacji komunikacji publicznej.
O tym, że miasto potrzebuje nowoczesnej komunikacji, opowiada jego prezydent – Zygmunt Frankiewicz.
Nowoczesna
komunikacja
dla Gliwic
atuszu obecnie ałac Ślubów ezentacyjne
Fot. Radosław Kaźmierczak Fot. pl.wikipedia.org Fot. Urząd Miasta Gliwice
Fot. Katarzyna Migdoł-Rogóż
RAPORT „SZLAKÓW”
RAPORT „SZLAKÓW”
KZK GOP 5
– Co powinien wiedzieć stu- dent?
– Wszystko!
– Co powinien wiedzieć asy- stent?
– Prawie wszystko to, co stu- dent.
– A adiunkt?
– W jakiej książce jest to, co powinien wiedzieć student.
– Docent?
– Gdzie jest ta książka.
– A co powinien wiedzieć pro- fesor?
– Gdzie jest docent...
Ponieważ Pan Bóg interesu- je się losem studentów, na po- czątku semestru posłał Ducha Świętego na Ziemię, aby ten zdał mu relację, jak to studen- ci się uczą.
Duch Święty rzekł:
– AWF nic nie robi, medycyna kuje, polibuda chleje.
Po pewnym czasie Pan Bóg zno- wu poprosił Ducha Święte- go o sprawdzenie, co dzieje się ze studentami.
– AWF zaczyna się uczyć, medy- cyna kuje, polibuda chleje.
Ostatnio znowu była wizyta Du- cha Świętego, wiadomo – sesja.
– I cóż porabiają nasi studenci?
– spytał Pan Bóg.
– AWF się uczy, medycyna kuje.
A polibuda się modli.
– I oni zdadzą! – rzekł Bóg.
Podchodzi brzdąc do policjanta.
Mały ma w ręku pałkę:
– Przepraszam pana policjanta...
Znalazłem pałkę, czy to przy- padkiem nie pana?
Policjant odburkuje:
– Nie, ja moją zgubiłem!!!
Podczas zbiórki kompanii kapral mówi do żołnierzy:
– Ci, co znają się na muzyce – wystąp!
Z szeregu występuje czterech.
– Pójdziecie do kapitana. Trzeba mu wnieść pianino na ósme piętro.
W miejskim ZOO padł goryl.
Rozpoczęto więc starania o spro- wadzenie nowego, ale ponieważ zajmuje to trochę czasu, kierow- nictwo zamieściło ogłoszenie o pracy. Zgłosił się gość, więc mu wyjaśniono, co ma robić.
Huśtał się więc w przebraniu go- ryla codziennie, aż razu pewnego przesadził i przeleciawszy ogro- dzenie wpadł do klatki z lwem.
Biega od kraty do kraty i drze się:
LEW, LEW, RATUNKUUU!!!
Lew patrzy z przerażeniem i w pewnej chwili nie wytrzymuje:
– Ty, cicho bądź, bo nas obu z tej roboty wywalą!
– Kowalski! Powiedzcie, co bę- dzie, jeśli kula odstrzeli wam ucho?
– Będę gorzej słyszał, obywatelu sierżancie!
– Dobrze. A co będzie, jeśli kula odstrzeli wam drugie ucho?
– Nie będę nic widział, bo mi hełm na oczy spadnie!
Z drzwi gabinetu lekarskiego wypada facet kopnięty przez zdenerwowanego lekarza.
– Następny proszę!
– Pan doktor chyba dziś nie w humorze. Może przyjdę ju- tro...
– Och, nie! Po prostu tamten fa- cet, którego od dziesięciu lat le- czę na żółtaczkę, dopiero dziś powiedział, że jest Chińczykiem.
Przychodzi facet do apteki:
– Poproszę 500 metrów plastra.
– Hmm... Sądzę, że wystarczy 100 metrów... ja też mam tra- banta.
UŚMIECHNIJ SIĘ TAKIE BYŁY POCZĄTKI
tąd – do zainteresowanych gmin aglomeracji śląskiej, Zakładowi Usługowo-Remontowemu znów przybyło pracy. ZUR sprawdza się świetnie w naprawach i mo- dernizacji tramwajów. Wykonu- je szereg zadań, między innymi prowadzi regenerację maszyn pojazdów trakcyjnych, remontu- je silniki, przetwornice statycz- ne, różnego rodzaju silniki prądu stałego, prowadzi naprawy wóz- ków tramwajowych oraz napra- wy i regenerację podzespołów.
Tu stare tramwaje są przerabiane na „nowe”, czyli przechodzą tzw.
lift ing. Zadaniem Zakładu jest także produkcja elementów to- rowych oraz utrzymanie systemu łączności. Można śmiało powie- dzieć, i nie będzie to rocznicowa kurtuazja, że bez codziennych prac wykonywanych w Zakła- dzie Usługowo-Remontowym w Chorzowie śląskie tramwaje nie wyjechałyby na trasy.
Paweł Wieczorek
110 lat temu
Administrowane przez fi rmę Śląskie Kolejki AG tramwaje miały dobrą opinię, jeździły re- gularnie i punktualnie i obsługi- wały na przełomie wieków XIX i XX linię z Gliwic, przez Zabrze, Chorzów i Bytom, do Piekar Ślą- skich. Jak widać, Chorzów wy- pada w środku trasy, stąd rze- czą naturalną było, że właśnie w Hajdukach Wielkich (obec- ny Chorzów Batory, w rejonie skrzyżowania dzisiejszych ulic Ratuszowej i Trzynieckiej), po- wstała pierwsza w owym czasie zajezdnia tramwajowa. Już wte- dy, sto dziesięć lat temu, w za- jezdni znajdowały się warszta- ty posiadające ślusarnię, kuźnię, nawijalnię wirników, probiernię, stolarnię oraz lakiernię, zatem mogły zapewnić pełną obsługę techniczną całego taboru szyno- wego Śląskich Kolejek AG.
80 lat temu
Funkcjonujący obecnie na po- trzeby rejonów komunikacyj- nych spółki Tramwaje Śląskie SA Zakład Usługowo-Remontowy (ZUR) powstał wprawdzie do- piero w 2006 roku, ale dziedziczy tradycje dawniejszego Zakładu Usług Technicznych i Komu- nikacji Tramwajowej nr 2, któ- ry z kolei powstał na terenie za- jezdni tramwajowej zbudowanej w latach 1929-31. Dlatego, z ra- cji zachowania ciągłości istnienia zajezdni, właśnie teraz przypada jubileusz 80-lecia Zakładu Usłu- gowo-Remontowego w Chorzo- wie Batorym.
Przez wszystkie te lata zmienia- ły się trasy, do pracy przychodzi- li nowi ludzie, ale przede wszyst- kim trwał nieustający proces modernizacji eksploatowane- go sprzętu – od taboru po szyny i trakcję elektryczną. Zajezdnie i warsztaty musiały się do tego przystosować. Przeniesienie cho-
rzowskiego zakładu w inne miej- sce na początku lat trzydzie- stych XX wieku spowodowane było właśnie istotną zmianą tech- niczną: inwestycja była związana ze zmianą rozstawu szyn z toru wąskiego na tor normalny oraz dostawą nowych wagonów typu Bremen. W 1930 roku oddano do eksploatacji wozownię, warsz- taty i pomieszczenia administra- cyjne. Stara zajezdnia została zlikwidowana, a nowa zaprojek- towana z rozmachem i z góry
przystosowana do dalszego roz- woju. Opłaciło się to po wojnie, kiedy potrzebne było odtworze- nie szlaków i taboru, w dodat- ku na znacznie większym terenie – doszły linie, które przed woj- ną obsługiwały niemiecką część aglomeracji. Po wojnie warsztaty w Chorzowie Batorym ze wzglę- du na posiadane wyposażenie zy- skały status centralnych. Wytwa- rzano w nich części zamienne do taboru naprawianego na miej- scu i w wydziałach remontowych
Komunikacja tramwajowa w Chorzowie może poszczycić się historią starszą niż po- dobne służby komunalne w wielu metropoliach europejskich, z Warszawą włącz- nie. Już w końcu XIX wieku potrzeba przewożenia robotników, zwłaszcza górników, do pracy i z pracy w wielkiej na owe czasy aglomeracji przemysłowej wymusiła za- stosowanie komunikacji szynowej, początkowo z trakcją parową (pomijam jeszcze wcześniejsze tramwaje konne), a później elektryczną.
w Będzinie, Bytomiu i Gliwicach.
W warsztatach przeprowadzono także remonty kapitalne oraz mo- dernizacje wagonów dla wszyst- kich zajezdni przedsiębiorstwa.
Dziś
Od kiedy Tramwaje Śląskie znów stały się „śląskie”, czyli od dnia 30 maja 2007 roku, gdy akcje państwowej spółki zosta- ły skomunalizowane, tzn. nieod- płatnie przekazane przez Skarb Państwa do KZK GOP, a stam-
Zakład z tradycjami
Zakład Usługowo-Remontowy w Chorzowie sprawdza się świetnie w naprawach i modernizacji tramwajów Zliftingowana „stopiątka”
Fot. ZUR w Chorzowie
Fot. Tramwaje Śląskie S.A Fot. ZUR w Chorzowie
K ażdego dnia nasze miasta pa- raliżują gigantyczne korki. Nie wszyscy jednak uważają, że stanie w nich to strata czasu. A przecież wystarczy „zamienić wóz na bus”
– i po kłopocie! Do nieprzekona- nych może przemówią fakty i licz- by. Czy wiesz, że:
• 90 procent trującego tlenku węgla w miastach pochodzi z rur wydechowych samocho- dów, a liczba ofi ar śmiertel- nych spalin samochodowych wyraźnie przekracza liczbę ofi ar wypadków?
• samochody zajmują zbyt wie- le miejsca, jest ich po prostu za dużo w porównaniu z liczbą i rozmiarem ulic?
• w ciągu godziny średnie drze- wo liściaste wytwarza oko- ło 1200 litrów tlenu; człowiek zużywa około 30 litrów, a sa- mochód 6000 litrów zamienia w spaliny?
• co roku w Polsce w wypadkach ginie około 7-8 tysięcy osób, a 20 tysięcy zostaje inwalidami?
• ponad 30 procent ludności w krajach Unii Europejskiej jest narażone na hałas, który powo- duje zaburzenia zdrowotne?
• masowa motoryzacja przyczy- nia się m.in. do otyłości, raka, alergii, nerwic i stresu?
Kulturalnie i edukacyjnie...
Komunikacyjny Związek Komu- nalny GOP jak co roku aktywnie włącza się w obchody kampanii.
Przygotował dla wszystkich na- prawdę moc atrakcji.
Od 16 września przez pięć dni trzy dwuosobowe grupy kontro- lerów odwiedzą wybrane szko- ły podstawowe w miastach na- leżących do Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP.
W tym czasie dzieci dowiedzą się, w jaki sposób należy się za- chowywać w środkach komuni- kacji publicznej, jak dbać o swoje
To hasło, które przyświeca tegorocznym obchodom Europejskiego Tygodnia Zrów- noważonego Transportu (16-22 września). Zwieńczeniem całego tygodnia jest, jak co roku, Europejski Dzień bez Samochodu, który przypada dokładnie 22 września.
bezpieczeństwo, gdzie i do kogo w razie potrzeby można zwrócić się o pomoc. Prowadzący wyja- śnią również, dlaczego trzeba ka- sować bilety i jakie konsekwen- cje grożą za jazdę na gapę.
18 września to dzień, w któ- rym jubileusz 80-lecia warszta- tów tramwajowych w Chorzowie będą obchodziły Tramwaje Ślą- skie. Z tej okazji przy ul. Inwa- lidzkiej 5, w siedzibie chorzow- skiego przewoźnika, odbędzie się piknik komunikacyjny (w godzi- nach 12.00-20.00), w czasie któ- rego wszyscy uczestnicy kon- kursu na maskotkę KZK GOP otrzymają słodkie upominki,
a wyróżnione osoby aparaty fo- tografi czne. Gwiazdą imprezy będzie zespół UNIVERSE.
W niedzielę, 19 września, nie mniejsze atrakcje czekają na pasa- żerów lubiących kulturalnie spę- dzać popołudnia. Właśnie tego dnia do działań KZK GOP w ra- mach Tygodnia Zrównoważonego Transportu przyłączą się wybrane miasta naszej aglomeracji, które udostępnią placówki miejskie – galerie, muzea, ośrodki kultural- ne i sportowe – do których można będzie wejść na podstawie skaso- wanego (bądź ważnego okreso- wego) biletu KZK GOP. Pełna li- sta ośrodków kulturalnych będzie
dostępna na stronie internetowej www.kzkgop.com.pl.
Zostań kanarkiem
Podczas Dnia bez Samochodu – 22 września – tradycyjnie już wszyscy posiadacze samochodów będą mogli za darmo podróżo- wać komunikacją miejską za oka- zaniem dowodów rejestracyjnych.
Tego dnia warto wraz całą rodziną wsiąść do autobusu lub tramwa- ju! Czekają na nas liczne wydarze- nia i niespodzianki: „Kawa bardzo poranna” (6.00-8.00), gra „Daj się złapać”, „Bilety do wzięcia za zdję- cia” oraz „Akcja: REKREACJA”
w trzech miastach – Katowicach,
Dąbrowie Górniczej i Gliwicach.
Zapraszamy również do lektury
„Szlaków KZK GOP”, w których można znaleźć specjalne stro- ny poświęcone ETZT, krzyżów- kę i konkursy z nagrodami oraz
„Szlaczki” dla najmłodszych.
Czy kontrolerzy mają patrona i ob- chodzą swoje święto? Ależ oczy- wiście. 21 września wspominamy świętego Mateusza. W tym dniu obchodzimy również Dzień Kon- trolera. Z tej okazji KZK GOP wspólnie z radiem Roxy i Zło- te Przeboje przygotował zabawę dla wszystkich mieszkańców aglo- meracji. Akcja pro wadzona bę- dzie na antenach radiowych od 13 do 22 września. Warto w tym cza- sie przełączyć się na Roxy lub Zło- te Przeboje i wygrywać codziennie bilety kwartalne, telefony komór- kowe oraz kubki KZK GOP.
Jak powinna przebiegać kontrola idealna? Jak najlepiej rozmawiać z pasażerem? Może dla kogoś wzo- rem jest kontrola przeprowadzona przez któregoś z pracujących kon- trolerów? Jak kontrolujący powi- nien zacząć rozmowę? W jaki spo- sób można poprosić o pokazanie biletów?
Wszyscy, którzy chcieliby wziąć udział w zabawie, powinni krótko opisać, w jaki sposób wykonywa- liby obowiązki kontrolera biletów, jak chcieliby rozmawiać z pasaże- rami, jak reagowali w sytuacjach, z którymi można się na co dzień zetknąć w środkach komunikacji miejskiej. Najciekawsze, najdo- wcipniejsze i najsympatyczniejsze wypowiedzi zostaną nagrodzone.
W wielu miastach Europy pod- czas całego ETZT oraz 22 wrze- śnia po prostu nie wypada jeź- dzić prywatnym samochodem, a środki komunikacji publicznej przeżywają oblężenie. Czy w tym roku tak będzie również i w na- szej aglomeracji?
Katarzyna Migdoł-Rogóż
Mądry transport
– lepsze życie!
INFORMATOR KZK GOP
KZK GOP 7
NAPISZ DO NAS!
szlaki@kzkgop.com.pl
stać z tramwaju? Czy opisana sytuacja stanowi podstawę do roszczeń odszko- dowawczych i jaka jest w tym wzglę- dzie procedura w KZK GOP?
Oburzona pasażerka Szanowna Pani
Informujemy, że na podstawie umowy przewozowej z Tramwajami Śląskimi są one zmuszone do zapewnienia ko- munikacji zastępczej, jeśli jakiekolwiek utrudnienia przekraczają czas 1 godzi- ny. W tym wypadku nie napisała Pani, ile trwało to utrudnienie. Kierowcy wymienianych linii autobusowych również nie są zobligowani do za- trzymywania się na przystankach nie przypisanych do danych linii. Istnieje natomiast zasada, że gdy utrudnienie przekracza 1 godzinę i zostaje podsta- wiona komunikacja zastępcza, a dys- pozytor Tramwajów Śląskich zgłasza to do KZK GOP, my informujemy in- nych przewoźników, w tym wypadku autobusowych, aby pełnili również rolę komunikacji zastępczej i zatrzy- mywali się na innych przystankach.
Opisana przez Panią sytuacja nie sta- nowi podstaw do roszczeń odszkodo- ZAPEWNIENIE
KOMUNIKACJI ZASTĘPCZEJ Witam serdecznie!
1 września miało miejsce wykole- jenie tramwaju na trasie Katowice – Bytom. KZK GOP nie zapewnił komunikacji zastępczej po tym zda- rzeniu, co moim zdaniem jest niena- leżytym wykonaniem usługi przewo- zu pasażerów. Kierowcy autobusów linii 820, 830 i 840 (zdarzenie miało miejsce w okolicach Śląskiego ZOO) odmawiali zatrzymywania się na kolejnych przystankach auto- busowych nie przypisanych do ich linii, twierdząc, że nie mają wy- tycznych w tej sprawie. W związku z tym zmuszona byłam dojechać do rynku w Chorzowie, a następnie wrócić dwa przystanki tramwajem, ponosząc dodatkowe koszty (sama posługuję się biletem miesięcznym, ale podróżowałam z dzieckiem, dla którego trzeba było kupić dodat- kowy bilet). Dlaczego – skoro nie można było szybko zapewnić komu- nikacji zastępczej – nie zobowiąza- no kierowców linii przyspieszonych do zatrzymywania się i przewożenia pasażerów, którzy nie mogli skorzy-
wawczych. Jednak wg naszej procedury można napisać do nas skargę (pocztą lub e-mailem) z podaniem swoich peł- nych danych i opisem sytuacji, a my zo- bowiązani jesteśmy na taką skargę od- powiedzieć i wyjaśnić sprawę.
Z poważaniem Wydział Prasowy KZK GOP RENTA RODZINNA
Witam!
Zwracam się do Państwa z pyta- niem – mianowicie zostałam wdową i otrzymałam rentę rodzinną (wraz z legitymacją rencisty-emeryta) – czy w związku z powyższym przysługuje mi ulga na bilet miesięczny?
Za odpowiedź z góry dziękuję.
Renata W.
Witam!
Zgodnie z Taryfą KZK GOP ulga przy- sługuje wdowom/wdowcom, którzy ukończyli 50. rok życia i otrzymują rentę rodzinną.
Z poważaniem Wydział Sprzedaży KZK GOP
EMERYTKA Z AUSTRALII
Moja ciocia przyjechała do mnie w odwiedziny z Australii. Ma jedno- cześnie obywatelstwo polskie i austra- lijskie, jednak posiada tylko australij- skie świadczenia emerytalne. Prawo do emerytury jest potwierdzone doku- mentami wydanymi przez organy ren- towe Australii. Dodam, że ma 61 lat.
Czy przysługuje jej ulga 50-procento- wa na przejazdy komunikacją miejską KZK GOP?
Jolanta S.
Szanowna Pani!
Emerytce, której prawo do eme- rytury potwierdzone jest przez australijskie organy emerytalne, przysługuje prawo do ulgi na prze- jazdy komunikacją KZK GOP w wy- sokości 50 procent, przy czym musi posiadać w czasie kontroli biletowej dokument potwierdzają- cy jej tożsamość wraz ze zdjęciem (np. paszport, dowód osobisty) i jeden z dokumentów wymienio- nych w §4 ust. 1 pkt e Taryfy (tj.
aktualny odcinek emerytury lub wyciąg z banku potwierdzający
wypłacone świadczenie, ważną legitymację emeryta/rencisty, wojskowego/policyjną, wydaną przez uprawniony organ eme- rytalno-rentowy lub legitymację emeryta/rencisty wydaną przez ZUS) oraz nie może pozosta- wać w stosunku pracy. Zarówno obywatel polski, jak i australijski (w praktyce obywatelstwo nie ma tutaj znaczenia) ma prawo do skorzystania z ulgi.
Wydział Prasowy KZK GOP JAKI BILET NA A4?
Witam, mam takie pytanko, czy w Gliwicach na linię A4 obowiązu- je bilet miesięczny autobusowy czy autobusowo-tramwajowy?
Pasażerka z Gliwic Witam!
Na linii autobusowej A4 obowiązu- je bilet autobusowy i autobusowo- tramwajowy, jeżeli korzysta się rów- nież z tramwajów, np. w Zabrzu.
Wydział Sprzedaży KZK GOP W Europejskim Dniu bez Samochodu po prostu nie wypada jeździć własnym samochodem
Fot. Radosław Kaźmierczak
ce zaopatrzenia GOP-u w wodę.
Kompleksowa kontrola wykazała, że sytuacja jest katastrofalna i po- twierdziła konieczność przygoto- wania planów oraz realizacji sieci wodociągowej.
W rezultacie w marcu 1880 roku trzy pruskie ministerstwa prze- kazały 50 tysięcy marek na prace wiertnicze. Ich wykonanie powie- rzono doświadczonemu wiertni- czemu Wodakowi, który w cią- gu niecałych dwóch lat wykonał tak zwaną Karchowicką Studnię Głębinową, o głębokości 215 m.
Dzięki temu w latach 1883-84 po- wstał pierwszy państwowy wo- dociąg dla GOP-u (Państwowy Wodociąg Królewska Huta), uru- chomiony 18 października.
Woda płynie z Karchowic
Dożyliśmy takich czasów, że wodę do picia trzeba PRODUKOWAĆ. Na terenie naszego województwa robi się to między innymi w Karchowicach, gdzie zabyt- kowe zabudowania Zakładu Produkcji Wody, wzniesione w stylu modernizmu, wraz z historycznym wyposażeniem, zostały, decyzją wojewódzkiego konserwa- tora zabytków w Katowicach z dnia 31 maja 1991 roku, wpisane na Listę Narodo- wych Dóbr Kultury.
łego kompleksu wodociągo- wego w Karchowicach, na sty- ku ze wsią Zawada. Wzniesiono wolno stojące budynki: stację pomp, kotłownię parową i admi- nistracyjne. Zainstalowano rów- nież konieczne zespoły pompo- we o napędzie parowym oraz kotły do produkcji pary. Z tego okresu zachował się tłokowy zespół pompowy, o wydajno- ści 11 m³. Do końca 1895 roku z „Zawady” popłynęło nieco po- nad 918 tysięcy m³ wody dla po- wiatu zabrzańskiego i prawie 440 tysięcy m³ dla Gliwic. Ale już w roku kolejnym dla powiatu zabrzańskiego „Zawada” przesła- ła 1,6 mln m³, a do Gliwic prawie 900 tysięcy m³, co w sumie dało
produkcję w wysokości około 2,4 mln m³ wody w ciągu roku.
Historia wpływa na wodę
Paradoksalnie istnienie nowo- czesnego zakładu wodociągo- wego (który został zmoderni- zowany jeszcze w czasie I wojny światowej, kiedy rozpoczęto pró- by zwiększenia wypływu wody poprzez kolejne studnie) spowo- dowało nieoczekiwane trudności w zaopatrzeniu w wodę tej części Górnego Śląska, która w wyni- ku Powstań Śląskich znalazła się po stronie niemieckiej. Miesz- kańcy Gliwic, Zabrza i Bytomia korzystali dotąd z trzech du- żych wodociągów wielogmin- nych, zaopatrywanych nie tylko w wodę z „Zawady”. Teraz trze- ba było na gwałt modernizować to najstarsze ujęcie, aby znaczą- co zwiększyć wydobycie. Poważ- na przebudowa zakładu nastą- piła w latach 1927-1929, kiedy to przebudowano halę maszyn (instalując w niej nowe pom- py i sprężarki), kotłownię, a tak- że wybudowano warsztat, łaźnię, magazyn, garaże, budynek straży pożarnej i komin. To właśnie te, zbudowane przez Niemców, mo- dernistyczne budynki oraz ma- szyny z lat dwudziestych są naj- większą atrakcją turystyczną Zabytkowej Stacji Wodociągo- wej „Zawada” w Karchowicach.
Paweł Wieczorek
NA SZLAKACH Z KZK GOP
Z abytkowa Stacja Wodociągo- wa „Zawada” w Karchowi- cach udostępniona jest do zwie- dzania od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00, a w sobotę i niedzielę po wcze- śniejszym uzgodnieniu. Wstęp bezpłatny.
Dzieje wody...
...to właściwie historia jej psu- cia, a w tej dziedzinie Górny Śląsk i Zagłębie niechlubnie przodują.
O ile w wiejskich regionach na- szego kraju jeszcze kilkadziesiąt lat temu jedynym źródłem wody pitnej były przydomowe studnie, tu i ówdzie zresztą nadal czynne, o tyle na obszarze zdominowanym przez przemysł wydobywczy woda z tradycyjnych ujęć powierzchnio- wych nie nadawała się do spożycia już od wczesnych lat XIX wieku, a studnie wyschły niewiele póź- niej. Ciecz pompowana z kopalń była nie tylko brudna, ale zawiera- ła też trujące substancje chemiczne i bakterie chorobotwórcze. W dru- giej połowie XIX wieku coraz czę- ściej dochodziło tu do masowych zatruć i epidemii, m.in. cholery.
Eksperci potwierdzili, że główną winę za ten stan ponosi przemysł wydobywczy. Ludność zaczęła protestować, a powodowany eks- pertyzami i protestami mieszkań- ców z lat 1873-74 Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu zdecydo- wał się przedłożyć rządowi pru- skiemu sprawozdanie dotyczą-
Zakład wodociągowy
„Zawada”
Istnienie wydajnej (na począt- ku od 10 do 11 m³ wody na mi- nutę), głębinowej studni w Kar- chowicach umożliwiło budowę całej sieci wodociągowej, zaopa- trującej w czystą wodę pobliskie miasta powiatu zabrzańskie- go, częściowo Gliwice, a także miejscowy przemysł. Nowy wo- dociąg poprawił między inny- mi kondycję ekonomiczną pań- stwowej KWK „Królowa Luiza”
w Zabrzu, która była najwięk- szym przemysłowym odbiorcą wody z „Zawady”.
Aby woda była rzeczywiście czy- sta i bezpieczna, w latach 1894-95 przystąpiono do budowy ca-
Zasuwa przed bramąFot. Małgorzata Malanowicz, Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic GLIWICKIE METAMORFOZY
Widok kotłów
Fot. Małgorzata Malanowicz
Parowe pompy tłokowe
Fot. Małgorzata Malanowicz
Widok na budynki Stacji Wodociągowej
Fot. Zabytkowa Stacja Wodociągowa „Zawada”
Od 19 października 2006 roku „Zawada” znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego
Fot. Zabytkowa Stacja Wodociągowa „Zawada”
Stare maszyny stanowią atrakcję turystyczną
Fot. Zabytkowa Stacja Wodociągowa „Zawada”
