Biedni i bogaci wśród przedwojennej społeczności żydowskiej w Chełmie - Chaim Lender - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

CHAIM LENDER

ur. 1919; Chełm

Miejsce i czas wydarzeń Chełm, dwudziestolecie międzywojenne Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwanu Lubliniaków. Izrael 2009, Chełm,

dwudziestolecie międzywojenne, profesje, bogaci, biedni, bieda, pomoc ubogim, ojciec, Chuna Lender

Biedni i bogaci wśród przedwojennej społeczności żydowskiej w Chełmie [Byli] stolarze, [szklarze], krawcy, kowale, budowniczowie, budowali domy. Byli bogaci, ale niedużo. Jeden miał młyn, byli bogatsi trochę też, ale byli i biedni. Był dom starców, który Żydzi utrzymywali, tam starzy ludzie mieszkali, którzy nie mieli nikogo.

Byli żebracy. Pamiętam w synagodze jedną kobietę, ona może nie była tak… głowa nie pracowała [prawidłowo], leżała zawsze tam na dole ze szmatami, brudna. Był jeden, który czasami nie wiedział, kim on jest, a czasami chodził i prosił, żeby mu dali te parę groszy. Byli tacy, którzy się wstydzili, że oni są biedni. Trzeba [im] było postawić trochę jedzenia pod drzwiami, żeby nie wiedzieli, kto to postawił. Byli biedni.

Było więcej biednych jak bogatych.

Była organizacja [pomagająca ubogim] i mój ojciec był w tej organizacji. Myśmy mieszkali niedaleko jesziwy i [kiedy] przyszła zima, to się robiło dla biednych dzieci, które chodziły do jesziwy, palta, kamasze, buty, czapki, żeby one mogły chodzić do szkoły. Ojciec mój był w tej organizacji i u nas w domu cholewki robił za darmo, szewcy przyszli, wzięli do roboty i jak wszystko już było gotowe, to z naszego domu wzięli te buty, palta, czapki zimowe do jesziwy. Po prostu pomagali biednym dzieciom. A nie brakowało dzieci biednych.

Data i miejsce nagrania 2009-09-16, Holon

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Redakcja Justyna Molik