Nr. 25 DODATEK POŚWIĘCONY SPRAWOM ROLNICZYM ORGAN T.R.P. Rok III
■ !■ ■
Zorganizowane rolnictwo pomorskie
żąda zwiększenia obiegu pieniężnego w Polsce
NALEŻY OŻYWIĆ ŻYCIE GOSPODARCZE WEWNĄTRZ KRAJU DROGĄ SZEROKIEJ I CELOWEJ POETYKI INWESTYCYJNEJ, ABY CAŁY NARÓDMIAŁPRACĘI TEM SAMEM ZWIĘKSZYŁ KONSUMPCJĘ.
(Referat p. Władysława Klimka z Pływaczewa, wiceprezesa TRP., wygłoszony na posiedzeniu dorocznego zebrania Rady Wojewódz
kiej P. T. R. w Toruniu w dniu 10. V. 1955 r., oraz na ostatniem walnem zebraniu Rady T. R. P. w Wąbrzeźnie) Przed chwilą p. Szalach przedstawił Pa
nom całą sytuację spraw rolniczych na po
szczególnych odcinkach, które rolnika najży- wotniej interesują, starając się zaznaczyć, jakie zmiany zaszły w ubiegłym roku budże
towym w tych właśnie punktach, przytem referent dotknął tylko z lekka sprawy wzro
stu obiegu pieniężnego, nie zatrzymując się zbytnio nad nią.
Ponieważ obecnie sprawą tą zaczynają się interesować nie tylko szersze sfery rolnicze, ale i inne, przytem krąży na ten temat ogrom
nie dużo różnorodnych zdań i pojęć, przede- wszystkiem ściśle nieokreślonych, dlatego też pozwolę sobie zatrzymać Panów na chwilę mojemi uwmgami, aby usunąć z dyskusji wszelkie niejasności i ustalić punkt widzenia rolniczy, tak jak on się rzeczywiście przed
stawia, a nie tak, jak się zarzuca rolnictwu, czy to w’ prasie, czy też gdzieindziej.
Na wTstępiie chciałbym stwierdzić zasad
niczą rzecz, dlaczego rolnictwo znajduje się obecnie w katastrofalnej sytuacji. Mojem zdaniem dlatego, że wydatki rolnika są du
że, a dochody małe, lub też innemi słowy — poziom wydatków znajduje się wrysoko, a po
ziom dochodów, płynących z warsztatu rol
nego, jest niski. I ta właśnie różnica jest taka dla rolnictw’a bolesna. Wszelkie po
czynania, jakie PTR. czyniło i czyni, wszel
kie rezolucje, jakie uchwalamy >i staramy się realizować, zmierzają właśnie do tego, aby te różnice zmniejszyć, aby te poziomy zrów
nać. Różnice tych poziomów, to w szerszeni
pojęciu są właściwe nożyce, z tą różnicą, że nie są to nożyce cen, tylko wydatków i do
chodów rolnika.
Otóż, jeżeli mówimy o tych, czy innych środkach zaradczych, jeżeli uważamy za sto
sowne powiększyć obieg pieniężny w Polsce, jeżeli nawet tu i tam ktoś zastanawia się, czy przypadkiem nie należałoby zmniejszyć war
tości złotego, żeby polepszyć sytuację, to nie dlaczego innego, tylko dlatego, że ten ktoś są
dzi, że w ten sposób da sdę te poziomy wy
równać, uda się zamknąć nożyce.
Ponieważ coraz częściej słyszy się o zwię
kszeniu obiegu pieniężnego dla przeprowa
dzenia poważnych i rentownych inwestycyj, a nawet niektórzy sądzą, że rolnictwu pomo
że zmniejszenie wartości pieniądza, przytem zazwyczaj ten co słucha i ten, kto świadomie chce podciąć zaufanie do ludzi, którzy nad tą sprawą się zastanawiają, oba te pojęcia myli, lub jak powiedziałem, żeby tym lub innym się przypodobać, pojęcia te przekręca, należy jasno postawić sprawę i określić punkt widzenia rolniczy.
Zacznę od zwiększenia obiegu pieniężne
go. Od szeregu lat jesteśmy świadkami coraz poważniejszego kurczenia się ilości złotych, które są w obiegu a odbywa się to w ten sposób, że Bank Polski nie udziela kredytów gospodarczych i wycofuje z obiegu pienią
dze. W ten sposób zapas złota, w stosunku do ilości pieniędzy, które są w obiegu, roś- I nie i pokrycie się zwiększa. Zwiększenie więc
pokrycia zlotem, które wykazuje Bank Pol
ski. nie znaczy, iż dzisiaj można tyle gramów dostać złota za jednego złotego, a jutro tyle, gdyż ilość ta jest ustalona i na tern polega stałość waluty, lecz oznacza to zmniejszenie się ilości t. z w. gotówki w obiegu wewnętrz
nym. Statutowe pokrycie złotem wynosi 50%
całego obiegu pieniężnego, obecnie zaś, po zmniejszeniu ilości gotówki w obiegu, i wyco
faniu do Banku Polskiego, pokrycie to wzro
sło i wynosi w chwili obecnej około 48%
całego obiegu.
Jak więc widzimy, zwiększenie się po
krycia w Banku Polskim jest równoznaczne z mniejszą ilością gotówki na rynku wewnę
trznym t. zn. że ludzie, bądź nie chcą budo
wać, inwestować itd. i nie potrzebują kredy
tów Banku Polskiego, bądź też Bank Polski nie chce dać tego kredytu. Jedno z dwojga
Jakiż wpływ sprawa ta ma na rolnictwo?
Jeżeli obieg pieniężny jest mały i wynosi, jak obecnie u nas, około 40 złotych na głowę ludności, to złotówek jest mniej, trudniej je dostać, każdy się o nie stara, a wszystkie produkty tanieją, dlatego, że pieniądz jest drogi, jak to się mówi, i o niego trudno. Od
wrotnie, jak łatwiej jest o pieniądz, to i ła
twiej jest go wydać i produkty drożeją. Gdy
by, jak powiedziałem, przy tanieniu, wszyst
ko taniało TÓwnomiernie, rolnik nie odczu
wałby tego, jednakże obciążenia rolnika są sztywne, ceny artykułów przemysłowych są usztywnione przez kartele, a więc siłą rzeczy
— 2 —HGFEDCBA
ż a l i , l u b j a k n i e k t ó r z y u s i ł u j ą p r z e k r ę c i ć , c e l e m p r z e d s t a w i e n i a j e j c e l o w o w z ł e m ś w i e t l e . A t e r a z p r z e j d ę d o d r u g i e g o z a g a d n i e n i a , d o d e w a l u a c j i . C ó ż t o j e s t d e w a l u a c j a ? O t ó ż j e s t t o z m n i e j s z e n i e i l o ś c i z ł o t a , k t ó r e B a n k P o l s k i m o ż e k a ż d e g o c z a s u i m u s i w y p ł a c i ć z a k a ż d ą p r z e d s t a w i o n ą m u w o d p o w i e d n i e j i l o ś c i z ł o t ó w k ę .
N a p o d s t a w i e j e d n e j z u s t a w z r o k u 1 9 2 7 B a n k P o l s k i z a k a ż d e 1 0 0 z ł w p a p i e r k a c h w y d a ć m u s i o k o ł o 1 6 g r . z ł o t a . G d y b y i l o ś ć t a u l e g ł a z m n i e j s z e n i u b y ł a b y t o d e w a l u a c j a .
Z a s t a n ó w m y s i ę w i ę c , c z y e w e n t u a l n a d e w a l u a c j a p o m o g ł a b y r o l n i c t w u . O t ó ż p r z y p o - m n i j m y s o b i e , c o p o w i e d z i a ł e m n a w s t ę p i e m o i c h u w a g , a n i z w i ę k s z e n i e o b r o t u p i e n i ę ż n e g o , a n i i n n e p o s u n i ę c i a n i e s ą w o c z a c h r o l n i k a c e l e m s a m y m w s o b i e , l e c z ś r o d k i e m k t ó r y w t e d y b ę d z i i e d o b r y , o i l e s p o w o d u j e , ż e r ó ż n i c a m i ę d z y w y d a t k a m i i d o c h o d a m i r o l n i c t w a b ą d ź z n i k n i e , b ą d ź z m a l e j e w s p o s ó b t r w a ł y . Z w i ę k s z e n i e o b r o t u p i e n i ę ż n e g o
d l a s z e r o k o p o d j ę t e j i c e l o w e j a k c j i i n w e s t y c y j n e j . j a k p o w i e d z i a ł e m , w n i c z e m n i e n a r u s z a w a r t o ś c i z ł o t e g o , a s t w a r z a j ą c m o ż l i w o ś ć z a r o b k o w ą d l a b e z r o b o t n y c h w s i i m i a s t p r z y c z y n i s i ę d o z w i ę k s z e n i a s p o ż y c i a p r o d u k t ó w r o l n y c h , d z i ę k i c z e m u r o l n i k p o p i e r w s z e z n a j d z i e w i ę k s z y z b y t n a s w e p r o d u k t y , a p o d r u g i e w o b e c w i ę k s z e g o z a p o t r z e b o w a n i a j e s t n a d z i e j a , ż e r ó w n i e ż c e n y n i e c o s i ę p o p r a w i ą .
C o b y j e d n a k s i ę s t a ł o , g d y b y n a s t ą p i ł a d e w a l u a c j a ? R o z p a t r z m y t u s t r o n ę d o c h o d o w ą w b u d ż e c i e r o l n i k a i s t r o n ę r o z c h o d o w ą . Z a c z n ę o d s t r o n y r o z c h o d o w e j . P r z e d e - w s z y s t k i e m n a l e ż y p r z y p u s z c z a ć , ż e o b c i ą ż e n i e n o m i n a l n e w a r s z t a t ó w r o l n y c h w z r o s ł o b y , b o ć p r z e c i e ż P a ń s t w o m u s i s p ł a c a ć s w o j e p o ż y c z k i w p r z e w a ż n e j m i e r z e w z ł o c i c , m o ż e s i ę o t e r n k a ż d y p r z e k o n a ć , j a k p r z e c z y t a t o , c o j e s t n a p i s a n e n a o b l i g a c j a c h P o ż y c z k i N a r o d o w e j , b e z w z g l ę d u n a t o , i l o b y t o b y ł o n o m i n a l n i e p i e n i ę d z y , p o d r u g i e s z e r e g w y d a t k ó w S k a r b u P a ń s t w a , j a k t e , k t ó r e i d ą z a g r a n i c ę , a u t o m a t y c z n i e z d n i a n a d z i e ń b y w z r ó s ł i t . d . , a c o z a t e m i d z i e P a ń s t w o m u - s i a ł o b y p o t r z e b n e p i e n i ą d z e ś c i ą g n ą ć z p o d a t k ó w , c z y l i ie o b c i ą ż e n i e b i e ż ą c e r o l n i k a w z r o s ł o b y .
A n a l o g i c z n i e p r a w d ę r z e c z s i ę m a z s a m o r z ą d a m i .
A t e r a z d a l e j , p r z e m y s ł m u s i a ł b y w i ę c e j z ł o t ó w e k z a p ł a c i ć z a g r a n i c y z a s u r o w i e c , k t ó r y n a m j e s t . n i e z b ę d n y , b a w e ł n ę , w e ł n ę , r ó ż n e r u d y m i n e r a l n e i t d . , m u s i m y s p r o w a d z a ć , b o i c h w k r a j u n i e m a m y . R o b o t n i c y z a ż ą d a l i b y b e z w z g l ę d n i e p o d w y ż k i p ł a c i t d . , w w y n i k u t e g o n a s t ą p i ł b y r ó w n i e ż w z r o s t c e n p r o d u k t ó w p r z e m y s ł o w y c h . I n n e m i s ł o w y j u ż . i t a k w y s o k i p o z i o m o b c i ą ż e ń r o l n i c t w a , w y
s o k i p o z i o m t e g o , c o r o l n i k m u s i z a p ł a c i ć , s t a ł b y s i ę j e s z c z e w y ż s z y m .
Z o b a c z y m y t e r a z , c z y z w i ę k s z y ł a b y s i ę s t r o n a d o c h o d o w a b u d ż e t u r o l n i k a .
O t ó ż t e n i ó w z w o l e n n i k d e w a l u a c j i o d b i j a s i ę t o n a p r o d u k t a c h r o l n y c h , k t ó r e
t a n i e j ą j e s z c z e b a r d z i e j .
C z y w i ę c p o w i n n i ś m y s i ę b a r d z o c i e s z y ć z e w z r o s t u p o k r y c i a z l o t e m w B a n k u P o l s k i m ? Z a s a d n i c z o t a k , g d y ż j e s t t o w i ę k s z e z a p e w n i e n i e w a r t o ś c i p i e n i ą d z a , a l e j e s t p e w n a g r a n i c a . G d y p o k r y c i e , k t ó r e w y n o s i ć m a 3 0 % w z r o s ł o d o 3 3 , 5 5 , 3 6 % , n i e o d b i j e s i ę t o j e s z c z e t a k u j e m n i e n u ż y c i u g o s p o d a r - c z e i n . a l e g d y w y n o s i o n o , t a k j a k o b e c n i e o k o ł o b l i s k o 5 0 % , t o j e s t t o j u ż d u ż y s p a d e k g o t ó w k i w o b i e g u , c o o d b i j a s i ę n a s y t u a c j i g o s p o d a r c z e j r o l n i c t w a . L u d z i e n i e i n w e s t u j ą , p r a c } n i e m a , l i c z b a b e z r o b o t n y c h r o ś n i e , s p o
ż y c i e i r t y k u ł ó w r o l n i c z y c h m a l e j e , b o b e z r o b o t n y n i e m a i c h z a c o k u p i ć , n o i c e n a n a p r o d u k t y r o l n e s p a d a , a z b y t u n i e m a .
A w i ę c w i n t e r e s i e r o l n i k a j e s t , a b y l u d z i e z a c z ę l i i n w e s t o w a ć , p r a c a r u s z y ł a , b e z r o b o c i e s p a d ł o i s p o ż y c i e r y n k u w ^ e w n ę t r z - n e g o z w i ę k s z y ł o s i ę , a b y m o ż n a b y ł o z b y ć p o z n o ś n y c h c e n a c h p r o d u k t y r o l n e .
I t u t a j d o t y k a m s e d n a r z e c z y , j e ż e l i l u d z i e n i e i n w e s t u j ą , t o t r z e b a p r z e p r o w a d z i ć p o l i t y k ę i n w e s t y c y j n ą p r z e z c z y n n i k p u b l i - c z n } i t o p o l i t y k ę t a k i c h i n w e s t y c y j , ż e b y b y ł } o n e c e l o w e i r e n t o w n e , a b y p o t e m , p r z y i c h a m o r t y z a c j i , m o ż n a b y ł o z w r ó c i ć z a c i ą g n i ę t y k r e d y t d o ♦B a n k u P o l s k i e g o i n i e n a r a z i ć z ł o t e g o n a s z w a n k , a z w r ó c o n y p i e n i ą d z o b r ó c i ć n a i n n e z . n ó w c e l e g o s p o d a r c z e .
Z d r u g i e j s t r o n y p l a n t e n i n w e s t y c y j n y m u s i b y ć d o s y ć s z e r o k i , a b y d a ł o s i ę t o o d c z u ć n a r y n k u w e w n ę t r z n y m , a b y m o ż n a b y ł o z a t r u d n i ć w i ę c e j b e z r o b o t n y c h , b y o n i w i ę - c e j o d r o l n i k a k u p i l i p r o d u k t ó w r o l n y c h i w t e n s p o s ó b z a p o c z ą t k o w a l i o ż y w i e n i e o b r o t u m i ę d z y w s i ą i m i a s t e m .
C ó ż s t ą d z a w n i o s e k — o t ó ż w i n t e r e s i e r o l n i c t w a l e ż y p r z e p r o w a d z e n i e s z e r o k i e j a k c j i i n w e s t y c y j n e j i t o i n w e s t y c y j g o s p o d a r - c z o - c c l o w y c h i r e n t o w n y c h , n a k t ó r e z a c z e r - p n i ę t o b y ś r o d k i , p ł y n ą c e z e z w i ę k s z e n i a o b i e g u p i e n i ę ż n e g o w t a k i c h g r a n i c a c h , w j a k i c h a n i n i e n a r a z i ł o b y t o n a z b y t n i s p a d e k p o k r y c i a z ł o t e g o , g d y ż w t e d y z a c h o d z i ł a b y g r o ź b a d e w a l u a c j i , a n i n a r y z y k o , ż e i n w e s t y c j e b ę d ą n i e r e n t o w n e i n i e b ę d z i e m o ż n a z w r ó c i ć w y p o ż y c z o n y c h z B a n k u P o l s k i e g o p i e n i ę d z y .
W t e n s p o s ó b w y d a j e m i s i ę , ż e w d o s y ć p r o s t y i j a s n y s p o s ó b p r z e d ł o ż y ł e m P a n o m p u n k t w i d z e n i a r o l n i c z y , k t ó r y z r e s z t ą j e s t c a ł k o w i c i e z g o d n y z e s t a n o w i s k i e m p . M i n i s t r a P o n i a t o w s k i e g o , k t ó r e z a j ą ł o n p o d c z a s d e b a t y w S e j m i e n a p o c z ą t k u r o k u b i e ż ą c e g o p r z v o k a z j i o m a w i a n i a b u d ż e t u M i n i s t e r s t w a R o l n i c t w a i R e f o r m R o l n y c h , o c z e m s z e r o k o r o z p i s y w a ł a s i ę p r a s a , a k t ó r e t o s t a n o w i s k o z o s t a ł o u r z ę d o w o s t w i e r d z o n e p r z e z p o d a n i e o b s z e r n i e w M o n i t o r z e P o l s k i m .
J a k w i ę c j u ż k i l k a k r o t n i e z a z n a c z y ł e m i r o b i ę t o r a z j e s z c z e , ż e b y b y ć d o b r z e z r o z u m i a n y m . ż e p o l i t y k a t a k a , p r o w a d z o n a w r o z w a ż n y c h g r a n i c a c h , n i e m a n i c w s p ó l n e g o z d e w a l u a c j ą , c z y t e ż i n f l a c j ą p o d o b n ą d o d a w n v h. 1 1 '< t o s o b l e n i e k t o r z } b } w y o b i a - <
t w i e r d z a , ż e t a k , n o b o p o w i a d a w i ę c e j n a s z y c h z b ó ż i p r o d u k t ó w h o d o w l a n y c h w y p c h n i e m y z a g r a n i c ę , b o b ę d ą n i e c o t a ń s z e w o b c e j w a l u c i e , z a t o d o s t a n i e m y o b c y p i e n i ą d z , k t ó r y p o z m i a n i e n a z ł o t ó w k i d a w i ę k s z ą i l o ś ć z ł o t ó w e k m n i e j w a r t y c h .
T w i e r d z e n i e t o j e s t z b y t u p r o s z c z o n e i m o ż e b y ł o b y i s ł u s z n e , g d y b y ś m y n i e z a p o m i n a l i o j e d n e j r z e c z y , a m i a n o w i c i e o t e j , ż e m y z a s a d n i c z o j u ż p r a w i e n i g d z i e n i e m a m y w o l n e g o w y w o z u , a w s z ę d z i e w y w ó z m a m y o g r a n i c z o n y w p o s t a c i k o n t y n g e n t ó w i t o k o n t y n g e n t ó w u s t a l o n y c h n a z a s a d z i e t . z w . k o m p e n s a c j i , c z y l i w y r ó w n a n i a z a m i a n y . D o k a ż d e g o k r a j u n i e m o ż e m y w y w i e ź ć p r o d u k t ó w r o l n y c h t y l e , i l e m y c h c e m y , m o ż e m y w y w i e ź ć p o p e w n y c h m n i e j l u b w i ę c e j u s t a l o n y c h c e n a c h , p e w n ą ś c i ś l e o k r e ś l o n ą i l o ś ć p r o d u k t ó w r o l n y c h i w i ę c e j n i e , c h o ć b y ś m y c h c i e l i o d d a ć j e z a g r a n i c y z a d a r m o , t o z a g r a n i c a n i e p r z y j m i e o d n a s w i ę c e j , a n i ż e l i w y n o s i k o n t y n g e n t . W t e n s p o s ó b d o c h o d z ę d o p r z e k o n a n i a , ż c a c z k o l w i e k m o ż e z a n a s z e k o n t y n g e n t y w y w o z o w e o t r z y m a l i b y ś m y n i e c o l e p s z ą c e n ę , t o w o b e c o g r o m n y c h n a d w y ż e k , k t ó r e i t a k z o s t a n ą n a r y n k u w e w n ę t r z n y m , c e n a t a a l b o w c a l e n i e w p ł y n i e n a p o d n i e s i e n i e s i ę p o z i o m u c e n w e w n ę t r z n y c h , a l b o t e ż w s p o s ó b t y l k o m i n i m a l n y , a r ó ż n i c a e w e n t u a l n a p ó j d z i e d o k i e s z e n i h a n d l a r z a z a w y e k s p o r t o w a n y k o n t y n g e n t , a n i e d o k i e s z e n i r o l n i k a .
J a k i ż s t ą d w n i o s e k k o n i e c z n y ? O t o t e n , ż e g d y b y n a s t ą p i ł a d e w a l u a c j a z ł o t e g o , t o p o z i o m o b c i ą ż e ń r o l n i c t w a w z r ó s ł b y , a w ż a d n y m r a z i e n i e z m a l a ł b y , a p o z i o m c e n a r t y k u ł ó w r o l n y c h , a l b o b y w c a l e s i ę n i e p o d n i ó s ł , a l b o o i l e b y s i ę p o d n i ó s ł , t o . n i e w i ę c e j , a n i ż e l i p o z i o m o b c i ą ż e ń , c z y l i , ż e w t e n s p o s ó b p o m i m o n i e s ł y c h a n i e t r u d n e g o i n i e b e z p i e c z n e g o z a b i e g u , j a k i m w n a s z y c h w a r u n k a c h b y ł a b y d e w a l u a c j a , p o p e w n y m c z a s i e s k o n s t a t o w a l i b y ś m y , i ż r ó ż n i c a t y c h p o z i o m ó w j e s t t a k a s a m a j a k d a w n i e j , a w i ę c w s z y s c y n a t e r n s k o r z y s t a l i t y l k o n i e r o l n i k .
P r o s z ę P a n ó w ! P o z w o l i ł e m s o b i e z a t r z y m a ć P a n ó w k i l k a c h w i l n a d m o j e m i u w a g a m i , z k t ó r e m i c h c i a ł e m s i ę z P a n a m i p o d z i e l i ć , g d y ż w ł a d z e P . T . R . u z n a ł y z a w s k a z a n e s p r a w ę t ę w y ś w i e t l i ć i p r z e d s t a w i ć w ł a ś c i w e s t a n o w i s k o r o l n i c t w a p o m o r s k i e g o .
R o l n i c t w o p o m o r s k i e c h c e o ż y w i e n i a g o s p o d a r c z e g o w e w n ą t r z k r a j u d r o g ą s z e r o k i e j i c e l o w e j p o l i t y k i i n w e s t y c y j n e j , n a k t ó r ą p ł y n ę ł y b y p r z e d e w s z y s t k i e m ś r o d k i z e w z m o ż o n e g o o b i e g u p i e n i ę ż n e g o . O ż y w i e n i e , k t ó r e g o r o l n i c t w o s p o d z i e w a s i ę p o t e j a k c j i i n w e s t y c y j n e j , w y w r z e t r w a ł y w p ł y w n a p o j e m n o ś ć r y n k u w e w n ę t r z n e g o n a p r o d u k t y r o l n e .
W i n t e r e s i e r o l n i c t w a n i e l e ż y d e w a l u a c j a z ł o t e g o , g d y ż z a m i a s t p o p r a w y , p r z y n i o s ł a b y o n a p o g o r s z e n i e s y t u a c j i r o l n i k a p r z e z d a l s z e r o z w a r c i e n o ż y c , c o z t e g o m i e j s c a p r a g n ą ł b y m o f i c j a l n i e s t w i e r d z i ć .
—: o : —
K o n D H 1 KA T I T. B. P.
Komunikat Nr. 180.LKJIHGFEDCBA
K o m u n ik u je m y , iż P a ń s tw o w y B a n k R o ln y o tr z y m a ł p r z y d z ia ł z B a n k u P o ls k ie g o k r e d y tu z a lic z k o w e g o dla drobnego rolnictwa, k tó r y to k r e d y t r o z p r o w a d z a z a p o ś r e d n ic tw e m P o w ia to w y c h K o m u n a ln y c h K a s O s z c z ę d n o ś c i i S p ó ł
d z ie ln i K r e d y to w y c h .
Z k r e d y tu z a lic z k o w e g o m o g ą k o r z y s ta ć w y łą c z n ie d r o b n i r o ln ic y , k tó r z y d ‘a iją a b s o lu t
n ą g w a r a n c ję z w r o tu .
W y s o k o ś ć p o ż y c z k i d la k a ż d e g o g o s p o d a r z a p o w in n a b y ć w is p ó łm ie r n ą d o o b s z a ru z a s ie w u , a b y u n ik n ą ć u d z ie le n ia p o ż y c z k i w w y s o k o ś c i n a d m ie r n e j, c o u tr u d n i r o ln ik o w i n a le ż y te w y w ią z y w a n ie s ię z z o b o w ią z a n ia , a in s ty tu c ję p o ś r e d n ic z ą c ą n a r a z i n a tr u d n o ś c i p ła tn ic z e w o b e c P . B . R .
Z a z n a c z a m y p r z y te m , ż e k w o ta u d z ie lo n e g o k r e d y tu z a lic z k o w e g o d la je d n e g o g o s p o d a r s tw a n ie m o ż e w ż a d n y m r a z ie p r z e k r o c z y ć z ł. 2 .0 0 0 .—
P o n a d to z w r a c a m y u w a g ę , ż e p o ż y c z k a u - d z ie la n a b ę d z ie ty lk o n a tę ilo ś ć z b o ż a , k tó r a n o r m a ln ie b y w a s p r z e d a w a n a n ie z a ś n a to z b o ż e , k tó r e je s t z u ż y w a n e w g o s p o d a r s tw ie i ty lk o n a p o tr z e b y p o k r y c ia w y d a tk ó w , z w ią z a n y c h ż e ż n iw a m i, lu b z in n e m i b ie ż ą c e m i p o tr z e b a m i g o s p o d a r c z e m i.
W a r u n k i p o w y ż s z e g o k r e d y tu s ą n a s tę p u ją c e :
1 ) R o ln ic y z a s łu g u ją c y w m y ś l p o w y ż s z e g o n a u z y s k a n ie p o ż y c z k i s k ła d a ć b ę d ą in s ty tu c ji u d z ie la ją c e j p o ż y c z k ę , p o d a n ia (d e k la r a c je ) w k tó r y c h p o z a s tw ie r d z e n ie m ilo ś c i z b o ż a p o s ia d a n e g o n a z a b e z p ie c z e n ie p o ż y c z k i — z o b o w ią ź ą s ię d o ś c is łe g o p r z e s tr z e g a n ia u s ta lo n y c h w a r u n k ó w , z w ią z a n y c h z te m ż e z a b e z p ie c z e n ie m .
2 ) P r z y o k r e ś le n iu w y s io k o ś c i p o ż y c z k i k ie ro w a ć s ię n a le ż y te r n , a b y p o ż y c z k a z a lic z k o w a n ie p r z e k r a c z a ła n a s tę p u ją c y c h n o r m :
o d 1 0 0 k g ż y ta i o w s a o d 1 0 0 k g ję c z m ie n ia o d 1 0 0 k g p s z e n ic y
o d 1 0 0 k g s ie m ie n ia ln ia n e g o
o r a z o d 1 0 0 k g r z e p a k , r z e p ik i s ie m ię k o n o p n e w w y s . u O 5 0 % w a r to ś c i g ie łd o w e j. —
3 ) P o b ie r a n e o d s e tk i p r z e z in s ty tu c ję r o z p ro w a d z a ją c ą k r e d y t o d r o ln ik a — p o ż y c z k o b io r c y n ie m o g ą p r z e k ra c z a ć 5 % w s to s u n k u r o c z n y m . N a lic z a n ie ja k ic h k o lw ie k b ą d ź d o d a tk o w y c h k o s z tó w lu b p r o w iz ji je s t n ie d o p u s z c z a ln e .
4 ) P o ż y c z k i u d z ie la n e w o k r e s ie lip ie c — p a ź d z ie r n ik w in n y b y ć s p ła c o n e d o 3 1 . V . 1 9 3 6 r o k u W 6 - c iu r a ta c h m ie s ię c z n y c h p o c z y n a ją c o d g r u d n ia .
R a ty p r z y p o ż y c z k a c h u d z ie la n y c h p r z e d 1 . X I. 1 9 3 5 r. w in n y b y ć s p ła c a n e w g r u d n iu , s ty c z n iu i lu ty m p o 2 0 % k r e d y tu , w m a r c u i k w ie tn iu p o * 1 5 % , i w m a ju 1 0 % .
P r z y p o ż y c z k a c h Z a ś u d z ie la n y c h p o 1 . X I.
1 9 3 5 r. te rm in p ła tn o ś c i 1 - s z e j r a ty n ie m o ż e b y ć w c z e ś n ie j ja k w 2 m ie s ią c e o d d a ty u d z ie le n ia p o ż y c z k i z te r n , ż e te r m in o s ta te c z n e j s p ła ty p o ż y c z k i n ie m o ż e w y b ie g a ć p o z a 3 0 . V I.
z ł.
z ł.
z ł.
z ł.
7 .0 0 8 .0 0 1 0 .0 0 2 0 .0 0
1 9 3 6 r. P r z y p o ż y c z k a c h u d z ie la n y c h p o 1 . XI.
1 9 3 5 r . b ę d ą u s ta la n e p o c z ą tk o w e r a ty w ię k s z e o d r a t o s ta tn ic h .
Przykłady: Podlega w spłacie w następ, m-cach
p o ż y c z k a u d z ie lo n a I II III IV V V I w m -c u lis to p a d z ie 2 0 % 2 0 % 2 0 % 1 5 % 1 5 0/# 1 0 ° /e
„ g ru d n iu 2 5 % 2 5 % 2 0 % 2 0 % lO *7o
„ s ty c z n iu 3 0 % 3 0 % 2 5 % 1 5 %
„ lu ty m 3 5 % 3 5 % 3 0 %
„ m a rc u 6 0 % 4 0 %
5 ) J a k o z a b e z p ie c z e n ie k r e d y tu z a lic z k o w e g o p o ż y c z k o b io rc y 'w y s ta w ia ją w e k s le .
W w y p a d k a c h , g d y in s ty tu c ja r o z p r o w a - d z a ją c a k r e d y t u z n a ła b y z a r z e c z n ie w y s ta r c z a ją c ą o p a r c ie s to s u n k u k r e d y to w e g o n a d e k la ra c ji, s tw ie r d z a ją c e j p o s ia d a n ie p r z e z p o ż y c z k o b io rc ę z b o ż a , z a s to s o w a ć m o ż n a b y f o r m ę d w u s tr o n n e j u m o w y p r y w a tn e j, p r z e n o s z ą c e j w ła s n o ś ć p ło d ó w n a in s ty tu c ję z te rn , ż e p o s p ła c e n iu w ła s n o ś ć p ło d ó w p r z e s z ła b y z p o w r o te m n a p o ż y c z k o b io rc ę ( S ic h e r u n g s iib e - r e ig n u n g ) .
P o n a d to o ile b y s o lid n o ś ć p o ż y c z k o b io rc y n a s u w a ła p e w n e z a s tr z e ż e n ia m o ż e in s ty tu c ja d la z a p e w n ie n ia c a łk o w ite g o b e z p ie c z e ń s tw a p o ż y c z k i d ą ż y ć d o te g o , a ż e b y p o ż y c z k o b io r c a s k ła d a ł z b o ż e d o m ie js c o w e j S p ó łd z ie ln i R o ln i
c z o -H a n d lo w e j lu b te ż m ły n a d o d y s p o z y c ji in s ty tu c ji u d z ie la ją c e j k r e d y tu .
Komunikat Nr. 181.
V s e z o n ie je s ie n n y m b r . b ę d ą p r z e p ro w a d z o n e p r z e z p o s z c z e g ó ln e T . R . P . d o ś w ia d c z e n ia z e s to so w a n ie m s u p e r f o s f a tu p o d o z im in y .
S u p e r f o s fa t n a te d o ś w ia d c z e n ia o tr z y m a ją p p . r o ln ic y b e z p ła tn ie . N a k a ż d y p o w ia t w y p a d - n ie p o 3 d o ś w ia d c z e n ia . W ie lk o ś ć p o le te k b ę d z ie w y n o s iła 1 m g . m a g d . P o le tk a te s ą c e lo w o r o z ło ż o n e n a w s z y s tk ie p o w ia ty b y p p . r o ln ic y m o g li s ię z a p o z n a ć z d z ia ła n ie m , ja k ie z w y ż k i w p lo n a c h p o w o d u je s u p e r fo s f a t o r a z z o p ła c a ln o ś c ią s to s o w a n ia .
U k o g o b ę d z ie p r z e p ro w a d z o n e w p o w ie c ie d o ś w ia d c z e n ie , ja k i k ie d y u s ta lą p p . in s tru k to r z y P o w ia to w y c h T o w a r z y s tw R o ln ic z y c h i d o n ic h n a le ż y s ię z w r a c a ć a nie do Pomorskiego Toroarzystroa Rolniczego.
Komunikat Nr. 182.
N a w ią z u ją c d o n a s z y c h b iu le ty n ó w z 1 . 4 . 1 9 3 5 r o k u p o z . 8 7 u s tę p 4 , z 1 c z e r w c a b . r . p o z . 1 8 8 u s tę p 5 i o s ta tn io w N r . 7 z 1 lip c a b . r. p o z . 2 7 0 p o d a je m y w a r u n k i n a ja k ic h w o js k o w te g o r o c z n y m s e z o n ie t. j. p o c z ą w s z y o d 1 . IX . b r . b ę d z ie z a k u p y w a ć ż y to i o w ie s o d p r o d u c e n tó w b e z p o ś r e d n io .
P o p r a w ia m y n a s z u s tę p w b iu le ty n ie N r . 7 p o z . 2 7 0 , s tr . 1 4 . tr z e c i u s tę p o d k o ń c a z a m ia s t G a rn iz o n G r u d z ią d z m a b y ć G a r n iz o n B y d g o s z c z .
N a k a ż d y m ie sią c p o c z ą w s z y o d 1 . IX . b r . S z e fo s tw o I n te n d e n tu ry D . O . K . V I II . w T o r u n iu , m a ją c u s ta lo n y k o n ty n g e n t, b ę d z ie c h c ia ło p o k r y ć c a łe z a p o tr z e b o w a n ie ż y ta i o w s a , k u p u ją c b e z p o ś r e d n io o d p r o d u c e n tó w .
01049 -
— 4 —
ROLMK
świadczon swoich celów-stanie w dniu 8 września do urny wyborczej!
W miarę jak te transakcje łiandiowo-ku- pieckie będą z jednej strony pod względem ja
kości, gatunku, czystości, suchości zboża i re
gularności oraz sumienności dostawców — za- dawalniać kupca odbiorcę t. j. wojsko, a z dru
giej strony rolników-producentów, którzy uni
kając pośredników, a przez to rozmaitych strat i przykrości na jakie są narażeni zwłaszcza drobni rolnicy, przy sprzedaży często drobnej ilości, wojsko w rejonie całego Pomorza na podstawie przeprowadzonych konferencyj skłonne jest pokryć całe zapotrzebowanie swo
je, kupując tylko wprost od producentów.
'Zyto i owies wagonowo i w niniejszych ilo
ściach, najmniej 200 kg. zakupywać będą ma
gazyny wojskowe Bydgoszcz, magazyny wojsko
we Toruń owies wagonowo i w mniejszych ilo
ściach, żyto tylko loco magazyn.
Sposób pokrywania się przez wojsko (D. O.
K. VriT) i wymogi są następujące:
1) Wojsko zakupuje na Giełdzie Zbożowo- Towarowej w Bydgoszczy na warunkach Gieł
dy, płacąc za odpowiedni towar ceny dnia loco Bydgoszcz. W razie braku pokrycia się na Giełdzie w Bydgoszczy czyni dalsze zakupy na Giełdzie w Poznaniu.
2) Zakupuje z wolnej ręki na podstawie zgłoszenia się oferującego i ustnej umowy (na
wet telefonicznie) przyczem zboże musi być do
brze odczyszczone, suche i wolne od wołka, ga
tunkowo na wysokości wymogów przepisów Giełdy, płacąc cenę umówioną, na podstawie notowań Giełdy w Bydgoszczy loco Bydgoszcz.
Tak zawartą ustną umowę (jeżeli chodzi o pro
ducentów bez składania kaucji) wojsko po
twierdza odwrotnie pismem, załączając list przewozowy. Należytość za transport płaci wojsko po potrąceniu z ceny (loco kupuje Byd
goszcz względnie Toruń.) Dostawa natych
miast, względnie w terminie ustalonym.
Zapłata po dostawie, względnie na podsta
wie wtórnika listu przewozowego, zależnie od zaufania do sprzedającego, wojsko zaliczkuje do 80%.
3) Odręczny zakup t. j. wozowo przy na
tychmiastowej zapłacie również na podstawie notowań giełdowych.
Do ilości 1.000 kg. wolni są dostawcy od opłaty stemplowej (1% od sumy uzyskanej za zboże), a ilość najmniejsza jednorazowej sprze
daży przez poszczególnego rolnika 200 kg. Dla nas rolników najlepszą formą sprzedaży jest sposób 2 i 3.
Drugi sposób, albowiem dane Kółko Rol
nicze względnie Towarzystwo Rolnicze Powia- towe, mając pewną ilość wagonów żyta czy owsa zgłasza się przez osobę upoważnioną do wojska, nawet telefonicznie, i sprzedaje na podstawie zawartej ustnej umowy, dostaje po
twierdzenie tejże pismem i list przewozowy.
W oznaczonym dniu rolnicy zwożą do wagonu, a po załadowaniu i przedłożeniu listu przewozo
wego (wtórnika t. j. odpisu oryginalnego) woj
sko płaci zaliczkę do wysokości 80%, resztę po
odbiorze towaru, odliczając od należytości za towar koszty transportu z miejsca załadowania do miejsca odbioru, jakiem jest stacja względ
nie magazyny Bydgoszcz lub Toruń. — Przy wagonowej dostawie obowiązuje waga stacji odbiorczej. Celem zaoszczędzenia rozsypu, wojsko chętnie dostarczy worków, jednak transport tychże do stacji załadowania ponosi rolnik t. j. dostawca zboża. Opłaci się to zaw
sze, albowiem są to grosze, a zato dobra, pew
na i oszczędna odstawa.
Trzeci sposób dotyczy tych wszystkich, którzy będą mogli dostarczyć wozowo do maga
zynów wprost, a więc okolice Torunia i Byd
goszczy, przyczem zaznaczamy, że żyto i owies na calem Pomorzu kupuje tylko Szefostwo In- tendentury D. O. K. VIII. i to dla magazynów Toruń tylko owies z dostawą loco magazyn żyto, a dla magazynów Bydgoszcz żyto i owies.
Pomorskie Towarzystwo Rolnicze na szere
gu konferencjach z wojskiem, które zajęło bar
dzo życzliwe stanowisko, ustaliło, że celem pró
by, mając na uwadze, że nieliczni rolnicy korzy
staliby, a jeżeli chodzi o żyto to Pomorze prawie zupełnie nie korzystałoby z dostaw wozowych, dzięki wyrażonej zgodzie przez szefa Intendentu- ry OK. VIII p. płk. Goebla, wojsko w pierwszych dniach września deleguje do powiatu lubaw
skiego w uzgodniony dzień targowy swoich przedstawicieli, którzy będą odbierali przy w’a- gonie na stacji załadowczej zboże, płacąc ewen
tualnie natychmiast ustaloną cenę, po potrąceniu kosztów transportu do Bydgoszczy względnie Torunia.
Całą akcję organizowania, kto, ile zechce sprzedać i do której stacji dostarczy, przyczem zboże musi być celne (dorodne) suche i czyste, zajmie się Towarzystwo Rolnicze Powiatowe w Nowemmieście przy współudziale zainteresowa
nych Kółek Rolniczych.
W tym też celu należy natychmiast przy
stąpić do akcji organizacyjnej, przyczem zazna
czamy, że jest to próba, która jeżeli wykaże za
dowolenie tak dla rolników, jak i wojska, bę
dzie kontynuowana szerzej i nadal, uwzględnia
jąc wszystkie powiaty, które zorganizują po
wyższą akcję.
Ze względu, że jest to próba, jak zaznacza-
—7, wojsko deleguje przedstawicieli, jeżeli bę
dzie zapewniona dostawa żyta czy też owsa w ilości minimum 30 ton, tj. dwa wagony.
Podając powyższe do wiadomości prosimy wszystkie Towarzystwa Rolnicze Powiatowe, wszystkich pp. prezesów Kółek Rolniczych i zainteresowanych o zorganizowanie tej akcji, albowiem sprzedając wprost konsumentowi wśród tak udogodnionych warunków ze strony wojska, będzie mógł rolnik uzyskiwać zawsze wyższe ceny aniżeli sprzedając prywatnemu kupcowi, w szczególności w tych powiatach, które są terenowo dalej położone od centrum ży
cia i zapotrzebowania handlowego.
ZARZĄD T. R. P.
Ervertorvski, instr. TRP. Klimek, wiceprezes
Książnica Kopemikanska w Toruniu
![Rolnik : dodatek poświęcony sprawom rolniczym : organ T.R.P. : dodatek do "Głosu Wąbrzeskiego" 1936.09.24, R. 6, nr 25 [i.e. 29]]()