Rolnik : dodatek poświęcony sprawom rolniczym : organ T.R.P. : dodatek do "Głosu Wąbrzeskiego" 1935.05.09, R. 3[!], nr 12

Wąbrzeźno, dnia 9 maja 1935 r.

Dodatek do „Głosu W ąbrzeskiego**

Nr. 12

Rok III

ROLNICY!

Tysiące naszych braci tak na wsi. jak i w mieście żyje w skra jnej nędzy z powodu braku pracy. Tysiące ludzi niedojada, niszcząc swe siły z ogromną szkodą dla całości naszej gospo ­ darki krajowej, a w szczególności dla rolnictwa, które wobec zmniejszenia się do minimum ich siły spożycia, nie znajduje nabywcy na swe produkty rolne.

W takim stanic rzeczy została rozpisana pożyczka inwestycyjna, której zadaniem będzie sfinansowanie na szeroką skalę zakrojonych robót publicznych jak budowa dróg, kolei, regulacja rzek, inwestycje ziemne itp.. których wspólną cechą jest zatrudnienie dużej ilości rąk roboczych.

Dzięki pożyczce inwestycyjnej tysiące bezrobotnych wsi i miast znajdą kawałek chleba, staną się konsumentami produktów rolnych.

ROLNICY! W imię solidaryzmu społecznego i dobrze zrozumianego interesu własnego, pomóżmy naszym braciom w zwalczaniu największej klęski, jaka kiedykolwiek nawiedziła świat, klęski bezrobocia, podpisujmy w miarę sil i możności pożyczkę inwestycyjną.

Jan Donimirski Leon Czarlitiski

Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej. Prezes Pomorskiego Toroarzystnoa Rolniczego.

fi* _ ns -K’s .rasa

FLES £2.ea FJ

IM OE8 ZSi£ reft HBHf

■^5 i 333 Oni 3OŚ R»JS V

ó s acsKiifior

P. Minister Poniatowski na konferencji gospodarczej w Pomorskiem Towarzystwie Rolniczem

W dniach 15 i 14 kwietnia bawił na Pomorzu p. Minister Rolnictwa i Reform Rolnych — Poniatowski, lustrując tok prac parcelacyjnych oraz prace Izby Rolniczej tak poszczególnych jej wydziałów, jak w szczególności prace Izby w zakresie opieki nad osadnictwem.

W pierwszym dniu pobytu gościło p. Ministra Poniatowskiego, wraz z p. Wojewodą Po­

morskim Kirtiklisem i dyr. departamentu Bieleckim, w swych lokalach biurowych Pom. Towa­

rzystwo Rolnicze. W celu zaznajomienia p. Ministra z całokształtem swych prac i sytuacji rolnic­

twa pomorskiego, P. 1. R. zorganizowało specjaną konferencję z udziałem członków Prezydjum oraz prezesów poszczególnych autonomicznych Sekcyj. Na konferencji tej, po omówieniu prac P. I. Ru, prezesi Sekcyj dzierżawców i osaduków przedłożyli p. Ministrowi szereg spraw szczególnych, dotyczących tych kategoryj rolników; na zakończenie zaś została zreferowana p. Ministrowi ogólna sytuacja rolnictwa na Pomorzu, z podkreśleniem specjalnych trudności, w jakich pracuje rolnictwo ziem zachodnich, oraz z uwypukleniem konieczności jakna j rychłej- szego osiągnięcia jakiej takiej, opłacalności produkcji rolnej, która jest warunkiem wydania na ­ leżytego rezultatu przez ustawodawstwo oddłużeniowe.

W dniu 14 kwietnia p. Minister udał się na lustrację prac terenowych, lustru jąc osady

w powiatach świeckim, chełmińskim i wąbrzeskim oraz Zakład Doświadczalny Pomorskiej Izby

Rolniczej w Kończewicach.

— 2 —

Przy stole obrad podczas przemówienia p. prezesa Czarlińskiego FEDCBA

1) p . M in iste r P o n ia to w s k i, 2 ) p . p o s e ł R z ą s a — p re z e s S e k c ji O s a d n ic z e j P . T . R . 5 ) p . W o z iw o d a — c z ło n e k Z a­

rz ą d u G łó w n e g o P . T . R . 4 ) p . .ślą sk i — p re z e s S e k c ji Z ie m ia ń s k ie j P . T < R . 5 ) p . in ż . Z y c h — k ie ro w n ik

W y d z ia łu O s a d n ic z e g o P . T . R .

1 ) p . W o je w o d a K irtik lis . 2 ) d y r e k to r G a b in e tu M in is tra p . B ie le c k i. 5 ) p . M u lle r — p re z e s S e k c ji D z ie rż a w c ó w .

4 ) p . S o je c k i — p re z e s K o m is ji P r a c y P . T . R .

KOMUNIKATY T.R.P.

Komunikat Nr. 96

O s z c z ę d n o ś ć , o s z c z ę d n o ś ć i je s z c z e r a z o s z ­ c z ę d n o ś ć ! — ta k ie h a s ło r z u c a s ię p r z y u c h w a ­ la n iu b u d ż e tó w , ta k p a ń s tw o w y c h , ja k i p o ­ w ia to w y c h c z y g m in n y c h . N a te n te m a t w y ­ g ła s z a s ię p r z e m ó w ie n ia , o te in r o z p ra w ia ło s ię s z e ro k o n a p o s ie d z e n ia c h b u d ż e to w y c h w S e j­

m ie . W ła ś c iw y d o r o b e k lu d z k ie j p r a c y s ta n o w i to . c o z o s ta n ie z a o s z c z ę d z o n e . I r z e b a je d n a k ż e , ż e b y h a s ło „ o s z c z ę d n o ś ć * * n ie b y ło ty lk o p u s ty m d ź w ię k ie m , a le s ta ło s ię o b o w ią z u ją c y m n a ­ k a z e m .

D o c h o d z ą c o r a z b a r d z ie j z te r e n u n a r z e k a ­ n ia n a b ie d ę , n ę d z ę w ś ró d r o ln ik ó w . P o m o r s k ie T o w a r z y s tw u ) R o ln ic z e z w r a c a u w a g ę , ż e z a ­ m ia s t ty c h u b o le w a ń n a le ż y o b e c n ie z c h w ilą w p r o w a d z e n ia g m in z b io r o w y c h , h a s ło o s z c z ę d ­ n o ś c i i p ra c y w p r o w a d z ić w c z y n .

R o ln ic y s a m i p r z e c ie ż z a s ia d a ją w R a d a c h G m in n y c h . P o w ia to w y c h itp . i k tó ż m a d b a ć o n a s . je ś li s a m i n ie d b a m y o s ie b ie . W d z ie d z in ie s a m o r z ą d o w e j w ię k s z o ś ć r a d n y c h to s a m i r o ln i­

c y i to d r o b n i. N a z e b r a n ia c h n a le ż y r a d z ić r z e ­ c z o w o i p r z e s trz e g a ć o s z c z ę d n o ś c i.

O d 1 k w ie tn ia 1 9 3 5 r. r o z p o c z ę ły s a m o d z ie l­

n y ż y w o t g m i n y z b i o r o w e — P o m o r ­ s k ie T o w a rz y s tw e m R o ln ic z e z a le c a w g o s p o d a r ­ c e g m in n e j ja k n a jw ię k s z ą o s z c z ę d n o ś ć — o te m p o w in n i p a m ię ta ć r a d n i g m in n i — p r z e s tr z e g a ć te g o w in n y K ó łk a R o ln ic z e .

Komunikat 97

T o w a rz y s tw o R o ln ic z e P o w ia to w e w N o ­ w e m m ie ś c ie u . D r w ę c ą k o m u n ik u je , ż e n a s k u ­ te k ż ą d a ń n ie k tó r y c h K ó łe k R o ln ic z y c h , w y s ta ­ r a ło s ię o z b y t n a w e łn ę o w c z ą k r a jo w e g o p o ­ c h o d z e n ia . W e łn ę z a k u p u je p o n a jw y ż s z y c h c e ­ n a c h Z a rz ą d D ó b r — Z a k ła d y P r z e m y s ło w e R o ­

m a n a Ż u r o w s k ie g o w L e s z c z k o w d e » < . k o l.

Bełz

— M a ło p o ls k a .

K to c h c e u p e w n ić s ię p r z e d w y s y ła n ie m

po

ja k ie j c e n ie o b lic z a ją Z a k ła d y je g o w Te łn ę , W 2 :g l.

w y m ie n ią j ą n a m a te r ja ły , w in ie n p r z e s ła ć 2 0 d k g w e łn y k a ż d e g o p o s ia d a n e g o g a tu n k u , ja k o p r ó b k ę b e z w a r to ś c i, p o c z e m o tr z y m a p r z y b li­

ż o n ą c e n ę , p o ja k ie j w e łn a b ę d z ie lic z o n a . O d 1 . V . 1 9 3 5 lic z ą Z a k ła d y z a w e łn ę c e n y w y ż s z e n iż d o te j p o r y . C e n y m a k s y m a ln e z a w e łn ę w Ta h a ją s ię w g r a n ic a c h o d 3 ,1 0 z ł b ia łe j n ie p r a n e j lo c o s ta c ja k o l. B e łz . O p r ó c z te g o p r z y jm u je s ię i in n e g a tu n k i w 7e łn y n p . c z a r n e j e tc .

W z a m ia n z a w e łn ę m o ż n a o tr z y m a ć r ó ż n e m a te rja ły , w o r k i e tc . G o tó w k ą f a b r y k a n ie r e ­ g u lu je .

K to c h c ia łb y m ie ć b liż s z e in f o r m a c je n ie c h z w r ó c i s ię d o b iu r a T . R . P . w N o w e m m ie ś c ie .

P o m o rs k ie T o w a rz y s tw o R o ln ic z e p o d a ją c d o w ia d o m o ś c i, p r o s i in n e T o w a r z y s tw a R o ln i­

c z e P o w ia to w e w m ia r ę z a in te r e s o w a n ia o z a s to - s o w a n ie p o w y ż s z e g o k o m u n ik a tu .

Komunikat 98

Z u w a g i n a z w ro ła n ie n a d z ie ń 7 m a ja b r . n a d z w y c z a jn e g o z e b ra n ia R a d y Z w ią z k u I z b i O r g a n iz a c y j R o ln ic z y c h R . P . w W a r s z a w ie , n a k to r e m P o m o rz e w in n o b y ć n a le ż y c ie r e p r e ­ z e n to w a n e . u le g ł p r z e s u n ię c iu te r m in p o s ie d z e ­ n ia R a d y W o je w ó d z k ie j P . T . R . n a d z ie ń

10

m a ja 1 9 3 5 r . P o s ie d z e n ie R a d y o d b ę d z ie s ię w I o r u n iu w s a li p o s ie d z e ń R a d y M ie js k ie j w

Ra­

tu s z u o g o d z in ie 1 1 ,3 0 .

M in is te r s tw o K o m u n ik a c ji p r z y z n a ło

dla

c z ło n k ó w7 R a d y z n iż k ę k o le jo w ą w d r o d z e p o ­ w r o tn e j z T o r u n ia d o m ie js c a z a m ie s z k a n ia ,

za

okazaniem karty uczestnictwa wraz z dowo­

dem osobistym, który należy zabrać z sobą. Za­

proszenia imienne zostały już rozesłane człon­

kom Rady, jednakże będą one ważne jedynie przy równoczcsnem okazaniu legitymacji człon­

ka Kółka Rolniczego za rok 1934^3‘>.

Komunikat 99

Opanowawszy handel, żydzi dążą również do opanowania rolnictwa, tworząc silne organi­

zacje i zrzeszenia rolnicze, ogólne, oświatowe, spółdzielcze, kasy itd. I tak założono „Związek Zawodowy Rolników — Żydów4* — ..Stowarzy­

szenie dla rozwoju pracy rolnej i przemysłu na­

kładowego wśród żydów w Polsce"4 — „Zjedno­

czone Żydowskie Związki Mleczarskie i Rolni­

cze Chema"" itd.

Są to tylko centralne organizacje rolniczo- żydowskie. powstaje jednak wiele innych mniej­

szych.

Organizacje te prowadzą kursy hodowlane,

■ogólno - rolnicze, ogrodnicze, warzywnicze, mle­

czarskie. przysposobienie rolnicze, zakładają spółdzielnie itd.

Cóż wy na to Kółkowicze — czyż nadal będziecie patrzeć obojętnem okiem na wzrasta­

jącą siłę organizacyj rolniczo - żydowskich. Po- tmyślcie co robić — kształcić waszych synów w handlu, myślcie o spółdzielniach, starajcie się wzmocnić wasze organizacje, wasze Kółka Rol­

nicze. Towarzystwa Rolnicze Powiatowe i PTR.

Nie marnujmy czasu, a zabierzmy się do rzetelnej pracy gospodarczej i organizujmy się

— inaczej zwycięsko z trudności naszych nie ) wyjdziemy.

Komunikat 100

Coraz częściej i coraz więcej na naszych pomorskich targach i jarmarkach widuje ’ się stragany żydowskich handlarzy i geszefciarzy, robiących interesy i zarabiających grube pie­

niądze na handlowaniu z rolnikami. Aż przykro patrzeć, jak rolnik idzie do żyda i kupuje jakąś tandetę, gdy tymczasem kupiectwo polskie jest coraz 'bardziej wypierane, a jego miejsce zajmu­

ją żydzi, którzy nietylko że opanowali już pra­

wie całkowicie nasz handel polski, oprócz może Ziem Zachodnich, to teraz, jak to i w innym komunikacie donosimy, starają się zagar­

niać w sw^e ręce rolę i gospodarstwa wiejskie.

Tymczasem dzieci rolników pomorskich nie mają pracy i jak podorastają, to niby pomagają ojcu w gospodarstwie, ale poco ta pomoc, kiedy ojciec i tak sobie da rady, zresztą jeżeli pomaga ojcu jeden syn, to drugi już całkowicie nic nie ma do roboty i obija się z kąta w wąt. Bierzmy się więc do handlu, uczmy naszych synów han­

dlować, jeżeli tysiące żydów znajduje coraz więcej dla siebie miejsca na Pomorzu, dlacze­

góż ich miejsca nie mogą i nie powinni zająć sy­

nowie rolników pomorskich, nie znajdujący pracy na roli.

Kółkowicze, pomyślcie nad tern — niedługo szkoły się kończą, — co zrobicie z chłopakami, którzy podorastali; jeżeli macie możność oddaj­

cie ich na naukę do handlu. Handlować trzeba umieć i trzeba się tego dobrze nauczyć, żeby so- I

3 —

lidną i wytrwałą pracą wryprzeć handel żydow­

ski z Pomorza i zdobyć dla siebie warsztat pracy.

Komunikat 101

W Małopolsce przyjął się zwyczaj, że przy większych Kółkach, zwłaszcza tam. gdzie nie­

ma rzetelnych i dobrych składów na miejscu.

Kółka Rolnicze prowadzą tak zwane Spółdziel­

cze Składy Kołkowe. Skład taki jirowadzi za­

zwyczaj jeden małorolny czl. Kolka, żeby i sobie parę groszy zarobić, gdyż mu rola nie może dać należytego wyżyw ienia i Kółkow icze mieli wy­

godę i tanią obsługę. Przy Kółkach Rolniczych .Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego w Kra­

kowie pracuje około ISO takich składów kołko­

wych. Naturalnie są one głównie nastawione na to. żeby wyprzeć* handel żydowski. Na Pomorzu Kółka tern się nie zajmowały, ale ostatnio przy kilku Kółkach Rolniczych składy takie powsta­

ły i dobrze prosperują. , <

Kółkowicze zastanówcie się przy wolnej chwili, a może i u nas tu i tam taki Spółdziel­

czy Skład Kółkowy byłby pożyteczny. Natural­

nie nic czas o tern teraz w ięcej myśleć, gdy jest praca w polu, ale powrócimy do tego na jesieni, a wtedy, o ile w okolicy jest jaki małorolny obznajomiony z handlem, lub syn tego, czy inne­

go gospodarza, który odbył naukę w handlu, bę­

dzie można łatwo tę sprawcę przemyśleć i zor­

ganizować.

Komunikat 102

Wobec licznych zapytań. Pomorskie Towa­

rzystwo Rolnicze wyjaśnia, iż nie rozesłało do­

tychczas legitymarjuszy, ani nie poleciło ścią­

gać składek członkowskich, aczkolwiek rok bu­

dżetowy skończył się z dniem 31 marca 1935 r., z tego powodu, że Radtt Wojewódzka PTR. usta­

li wysokość składek na rok 1935/36 dopiero na swem dorocznem zebraniu w dniu 10 maja 35 r.

Dlatego też składki za rok 1935/36 nie mogą być jeszcze ściągane, ani nie można wydawać legi- tymacyj, gdyż wobec braku uchwały Rady Wo­

jewódzkiej P I R., niewiadomo jakie składki należy ściągać. Pomorskie Towarzystwo Rolni­

cze prześle listy biercze składek oraz wypisane legitymacje członkowskie do biur poszczegól­

nych IRP. w dniu 15 maja 1935 r. Po tym ter­

minie pp. Prezesi, względnie skarbnicy Kółek, winni się zgłosić do instruktorów powiatowych, aby odebrać legitymarjusze i listy biercze.

Co się tyczy ważności legi ty macy j z roku 1934/35. to PTR.

biuletynie z dnia 1 kwietnia 1935 r. pod pozycją 113, przedłużyło ważność tych legitymacyj do końca maja 1935 roku.

Komunikat 105

Wiele Kółek nadsyła dodatkowe listy człon­

ków, twierdząc, że lista nadesłana przed 3 czy 4 miesiącami nie jest aktualna, bo wstąpiło wielu nowych członków do Kółka.

P I R. komunikuje więc, że listy dodatkowe

nie są potrzebne, gdyż nowi członkowie mogą

być przyjęci tylko po wypełnieniu przez nich

i podpisaniu karty zgłoszeniowej. Zamiast więc

robić nowre spisy, pp. Sekretarze Kółek zechcą

010 49

— 4 — jedynie pozbierać od nowych członków te kar­

ty i odesłać do biura I RP.

Spisy członków Kółek, które teraz winny być dostarczone, nie będą więcej żądane ani na przyszły rok, ani później, gdyż właśnie dla kon ­ troli ilości członków zostały wprowadzone kar ­ ty zgłoszeniowe, które Kółka mogą odebrać w biurze I RP. i rozdać nowym członkom do wy­

pełnienia.

Bez podpisania i wypełnienia karty zgło ­ szeniowej żaden nowy członek nie może być przyjętym do Kółka.

Komunikat 104

Przy lustracji niektórych Kółek zauważo ­ no, żc Kolka te nic mają nadesłanych im biule­

tynów PTR. z ostatnich miesięcy i zwracają się do Centrali z prośbą o nadesłanie brakujących numerów z przed 4 lub 6 miesięcy, gdyż nu­

mery te bądź zgubił Prezes Kółka, bądź gdzieś zaginęły, a teraz zachodzi konieczność dokład ­ nego zaznajomienia się z tym, czy innym, ko­

munikatem.

Otóż Centrala PTR. podaje, iż biuletyny są drukowane w ściśle określonym nakładzie tak.

że po rozesłaniu ich Centrala nie ma zapaso ­ wych numerów.

Prezesi Kółek, względnie sekretarze, winni sporządzić sobie teczkę z grubszego papieru i każdy nowy biuletyn do teczki tej wszywać lub wpinać tak, aby każdego czasu zaintereso ­ wani mogli przejrzeć wszystkie komunikaty, które ich będą dotyczyły.

PP. Instruktorzy, względnie członkowie Za­

rządów TRP., przy lustracjach Kółek zechcą specjalnie na to zwrócić uwagę i zbadać, czy we wszystkich Kółkach teczki takie są pozakła­

dane.

Komunikat 105

Szereg Kółek Rolniczych nie ma jeszcze ta ­ blic na swoich lokalach zebrań. Przypominamy, że tablice te można zamawiać przez instruktora powiatowego TRP., łub wprost w Centrali PTR.

Koszt tablicy wynosi 4 zł bez przesyłki.

' i lokalu zebrań każdego Kółka powinna znajdować się tablica.

Kcmimikat 106

J szcze cały szereg Kółek nie odebrało z biur i: ’ D. protokularzy do pisania protokulów z zebrań Kółka.

Protokularze te należy corychlej odebrać i prot kuły punktualnie po zebraniu Kółka nad ­ syłać do biura TRP.

Komunikat 107

Zarząd Sekcji Osadniczej Pomorskiego To ­ warzystwa Rolniczego w dniu 23 marca br. na zebraniu uchwalił wysłać memorjał do Banku Rolnego w Warszawie w sprawie udzielenia subwencji dla Pomorskiej Izby Rolniczej na zwiększenie ilości instruktorów, zatrudnia ­ nych akcją organizacji gospodarstw osadni ­ czych, stwierdzając konieczność rozszerzenia opieki fachowej nad osadnictwem i uzasadnia ­ jąc między innemi, że Państwo w zrozumieniu powyższego, finansuje akcję organizacji gospo-

(łarstw małych, dając subwencję Pomorskiej Izbie Rolniczej na ceł utrzymania instrukto ­ rów organizacji gospodarstw, natomiast Pań ­ stwowy Bank Rolny, pomimo, że opieka nad miejscowościami powstałem i z parcelacji Pań ­ stwowego Banku Rolnego sprawowana jest przez jednego instruktora, do tej pory akcji organizacji gospodarstw osadniczych materjal- nie nie popierał.

Komunikat 108

W nawiązaniu do komunikatu naszego w biuletynie PI R. z dnia 1 grudnia 1954 pod po­

zycją 51, komunikujemy pp. osadnikom, iż po­

mimo zabiegów Sekcji Osadniczej Ministerstwo Rolnictwa i R. R. dotychczas nie wydało instruk­

cji wr sprawie obniżania bieżących rat rento ­ wych do 12 względnie 20 zł na 1 ha, wobec cze­

go Urząd Wojewódzki żadnych podań w tej sprawie dotychczas nie załatwia.

Gdy tylko instrukcja ta nadejdzie z War­

szawy zostaną pp. osadnicy rentowi powiado­

mieni osobnym komunikatem w codziennej prasie.

Komunikat 109

Sekcja Osadnicza Pomorskiego Towarzy ­ stwa Rolniczego komunikuje, że w sprawie przewłaszczenia osad likwidacyjnych na rzecz zainteresowanych obecnie Sądy Hipoteczne z

■reguły odmawiają uskutecznienia przepisania prawa własności na zasadzie kontraktów kup­

na — sprzedaży, zawartych w 1925 r. między Skarbem Państwa a nabywcami osad likwida ­ cyjnych ze względu na to, że w kontraktach tych cena kupna i inne należności wyrażone są w kwintalach żyta, a Sądy Hipoteczne, wobec zaprowadzenia waluty złotowej, nie mogą o- becnie dokonywać w księdze wieczystej wpi ­ sów wierzytelności wyrażonych w życie.

Z tych względów Komisarjat dla spraw li­

kwidacji niemieckiej będzie musiał we wszyst­

kich odnośnych wypadkach spisywać z pier-

■wonabywcami, względnie ich następcami, do­

datkowe kontrakty kupna — sprzedaży, w któ­

rych, przy nawiązaniu do kontraktów pier­

wotnych (t. zw. zbożowych). Komisarjat określi cenę kupna, rentę i hipoteki z tytułu reszty ceny kupna w złotych w złocie. Nowozawarte kontrakty dodatkowe będą wymagały zatwier­

dzenia ich przez p. Ministra Skarbu i dopiero po zatwierdzeniu osadnicy ci będą mogli uzy ­ skać przepisanie prawa własności osady w księdze wieczystej.

W związku jednak z koniecznością dawa ­ nia hipotecznego zabezpieczenia, przy ukła ­ dach konwersyjnych, na Bank Akceptacyjny Sekcja Osadnicza Pomorskiegol Towarzystwa Rolniczego poczyniła starania, wysyłając me­

morjał do p. Ministra Skarbu i Ministra Rol­

nictwa z prośbą uregulowania powyższego za­

gadnienia z uwagi na szybko upływający czas do konwersji o ile bowiem sprawa ta nie zo­

stanie rychło załatwiona niektórzy osadnicy likwidacyjni nie będą mogli zawrzeć układu na Bank Akceptacyjny.

ZARZĄD T. R. P.

Emertomski, _{instr. TRP.} Klimek, wiceprezes

Książnica Kopemikanska

w Toruniu