Helena Grynszpan

(1)

ur. 1926; Lublin

STRESZCZENIE RELACJI MÓWIONEJ

W relacji Helena Grynszpan, z domu Waksman, opowiada o swoim dzieciństwie i domu rodzinnym przy ulicy Narutowicza 20 – wspomina swoich rodziców, rodzeństwo oraz babcię ze strony matki, opisuje tradycje i święta żydowskie obchodzone w domu.

Ważną rolę odgrywają wspomnienia dotyczące Szkoły Powszechnej nr 9 im. Narcyzy Żmichowskiej oraz szkolnych koleżanek, m.in. Basi Siwkówny, bliźniaczek Heski i Peski Perec, Róźki Grynberg praz Zosi Lederman. Pani Helena przywołuje smaki z dzieciństwa – kwaśne jabłka, macę, cebularze i ciepłe bułeczki bubałech.

Wspomnienia wojenne dotyczą represji niemieckich wymierzonych wobec Żydów, wyrzucenia z mieszkania przy ul. Narutowicza, przeprowadzki na teren getta, najpierw na ulicę Lubartowską 2, a następnie Złotą 5, oraz wysiedlenia rodziny z Lublina do obozu pracy w Siedliszczu. Część relacji poświęcona jest ucieczce z transportu do Sobiboru, ukrywaniu się na wsiach, m.in. w Marysinie, i powrocie do Lublina. Helena Grynszpan wspomina czas ukrywania się w piwnicy w domu u pani Kozłowskiej przy ulicy Kościuszki, oraz miejsce ukrywania się swojej matki i siostry, które mieszkały u pani Sokołowskiej przy ulicy Bychawskiej 113.

W relacji mowa także o wyzwoleniu Lublina, powojennych losach rodziny, śmierci matki i przeprowadzce do Łodzi. Helena Grynszpan opisuje relacje polsko-żydowskie w powojennej Polsce, antysemityzm, którego doświadczyła mieszkając w Łodzi i decyzję o wyjeździe z Polski do Izraela w 1957 roku. Kolejnym tematem tej część relacji są trudne początki życia na emigracji – kłopoty ze znalezieniem pracy i nieznajomość języka hebrajskiego oraz trudne wspomnienia dotyczące okupacyjnej przeszłości.

Data i miejsce nagrania 2006-11-28, Ramat Gan

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Autor streszczenia Maria Radek