Małżoraczki z górnego syluru Polski

UKlD 565.33 :551.'lI33.3:500.822 (438.1162--l2Q1 Lęlbork, WejherOlWo, ChłaiPOWIo)

Małżoraczki z górnego syluru Polski

Proifi!le sylUru nra !OIbsZJafl"Ze pJialb:fartmy

w:sdhodlnlio~ski'ej ~

SbOISUJI1!kJoIWlO ttliieda'WlIllo. Osady , !teigo rw':iJeIlru

OIdrw.iie!OOOłnJO /pO (l'IaIZ

piea:lWSzy, w 11914'2 Il'.W

oibWlol1"~ Łeiba

l,

I~ąd

!Olpisla!llt je F. J).aIh!l)gJrilJn !L O.

Se~1lz.

NaStępnym

eta{pem

lbaidań ,UJrrlIOIiJlf.JW.ia¹jąC,y1ffi ddk!łJaJdJnrl.ejSlZJepoiZJIlJalIiie

~

7lIaI 'Nli., iJu Poilisikti!m byqy

prace 'WIi€'.l'tnJloze

:i: :baidarw<2e

~e

prZieZ IillStyltlwt Georr'olgicmy.

noikł)adlI1'~ejlSZe IUJSta'l'eJn~e

iSfIDaItyIgr:atfd:i tyclhJ o,ga ....

dów

i

ilrojnJi,ecZlllOOĆ

/Pl".7Je(pl'!olWla.d:zlenila'

!kJo~ellaJc'j~ !IIliiJędizy sylUfI'lem

PollSkd. Ii iIn-

nydh ik:r1ajów fWl.Y1lI1~ało a:ówtnJi.eoż ~ 'WlY'stęw1ąrej rw'

IIliidh

illl!i!k!rptfau-

ny. Z

!pO!CZąItik!iem Ll'IOłkiu '11964.~ IW

!PooaofwtnIillMik:ootpaJecmtoill()fgicz- nej IinJS1lytbuJt:u GeO'lqgECl7m.elgd lbarlialIl!ila'

małżKmalc11klqw

@J:"1DIosyawrlSkfuc:h z

wierceń: Lębork

i Wejherowo, a

następnie

w 11965 r. z wiercenia

Chła­

pOfWlO,

Próbe!k do amJaJli!zy

~lqgiiCZip.ej ~ł

dtr Il. Tdmczyk

z Zal1cllaKiiu

IGeoil.qgiti,N1ilżrul,

lOn

itelż 'l1ldJolstępn!ił

mi! 'PfOOIfiLe JJj,'tIoIlqgiozJne bada-

~dh lWIieroeń,

Zla. co Slclladam Miu! IOOl'IdIecZllle

podlziI~andJe:.

!R6winie SE!!r-

d~e dJzi~uję

d!rtOIw1 A.

~

IZ

U~ W'

UppsaIl1i:. za

diostJaJrIClZienłiJe

lJllIi: 'wte1!u jpIOIZyfOji liJterart:lulry i

~ (pOOllIOIC prt~ ~a)IlIiu mai!:Ż1O:ra'CZJk:ów.

:a dlnolWti J .

Błlaslzlyi}{J(l!W,i

z Zlaildadu PallOOZloioiJJojgti: PAN za

mdy'~

przy !ich prepaa'lQWalnJiJu. Patnti n. O1eksiJak

dJziękJuję

za wy- lroInJarnie

fO!OO~.

OGÓLNE DANE O WIiERCENIACH

WI1e!l'oem'iJa;,

'Z

Iktórry1c!h.

IClrer!palIllO mtaroe:rilał

dla

IbaldJań,

wyikiol!li8ll1!e

były

na lPiomOll'l2'lU: iOtWÓT

LębOlrlk

I()ilroiro

1;5

Ik!m

lIlIa!

IZlaJc!hó!d iOId milalSlta:

Lę'bolrk.,

odwtLeIl"- ronD go w ilJaJtooh 1.958L--<10959;

ąttw&

Wejlherowlo rw

pojbIJrż,u

milasta:

()I

tej samej nazwie, odwiercQny w 1964 r.; .otwór

Chłap

owo 25 km na

północ

od WejlherolWla, wykiolIllalIllY'

IW

1'9,65 r.

Og6lJna

lrrlJią;2lSZIość

oldlwi'ell'lClOttliY.CIh osadów

sy~dh 'W!YlIlK>stłia':

w

Lę­

borku 2'21416 m, w /Wejherowie W6,8 m, a w

Chłapowie

89,2 m. Osady z

LębonikJa ~:są

jlallro iHlo!w!ce. ! W WejhE!r'OlW!iJe sbwlardJZiano W gIór- nej

części

prOlf:illu

l!nIOill/O!f;IotnJną ,s~i!ę liłolWlClÓtW pelt~ZlIlJYIdh, pOldlrzędmJiJe

lWIaJp- nistych, z

wkładkami

marglisto-wapiennymi Q nieco

większej węglano­

WQści poniżej głębQkości

12

¹

6'4,5 m. W

Chłapowie

stwierdzQno osady

40

Emi1da WitIWioka

ball"ldlzlo

:zIb1:iIżIOllle

!POd

lW2g)lędem

, llitologicznyo:n. N a

Igłębo!lrości

1050+993 m stw:Le!l'!dZlOIIlIO 'ilbolWloe

małlllliS1te

!z

wkł:atdikJam:iJ

i sooZJew(kamri

wajplil~, wyżej

-

r.!łowae

p€'LiJtyczne

1W1ajpnds:te •

. W1i€Jk. tydh oiSlaJdów

OtkreSl'ił

H. TIomozy!k: j:aikio !1uld/lojW,

O!pi€ll"'a'jąc się tk1.

malleziiOtnej maikIrtOf:a.ulUi]e. Z E,e:mego z'etSIpOru iratmiiJeIIlJilO1U1o,góIW

!Wyr6żmJił

OlU Camarotoechio. i Chonetes,

la

z tryllOlbIiJtów - Acaste i Acastella, z

19Ir8IPto~

litów - Monograptus ex gr. formosus, Pristiograptus ultimus We r n er).

Irozmi.e/SZlCZletnie

'p!I'l2JeIWlO¹

d)n,i,ej

imaik!rlOifl~Ulny IOmJałWilB.!IlJe !bętdlZlie

ikIo11ej!IlJO pI'iz,y qif..si.e

~1n.y1CIh 'W'illerc.eń. Nieza'leżll1lie

od , bctg1aitetj rn/ak:rotfululn!Y w ca-

łym ~stiJęI~

nJa'Wli1 eroom.eJglO ,górn€igo s:yliull'lU SpOIty1ka:IliO

!WJe

wszym!kich t!r:oocfu ol'f;)woraJClh

ś1imJaikii,

i

IliCZIne małżlOlI'llłic:zJkti,.

OtJwioir<n:ic n'i!e s!twil€\l"dzol!lo

w

'ŻIa~

:z

,1Jr.z€łah

olmlB.rwtanycp:

wjarceń.

CHAR'AKTERYSTYKA I ROZMIESZCZENIE

MAŁżoRACZKÓW

W (POSZCZEGÓLNYCH <;>TWORACH .

LĘBORK

!Próbki do

badań

mikropaleontologicznych z otworu

Lęlbork

pobrane byq.y

mtiętdzJy ,głęboikiości;ami

1241,6+ 1025 m. Sitam I zaJcihJolW.all1ta o!lmzów ru-e

był zły.

W

lD:i!ŻSzych

tWiatrlSlt;waoo ipOOfiliu me ' z:rual}emomo WiaaJ1e nl:iik!rofujuJny.

Pienwsze

maiłŻlo["a!cz!ki

sbwtierd:.ool!110 dqpieoo na

,g~ębolk()śCi

1210,2 m.

BY'ły

to ()ka.71y Hemsiella

cif.

maccoyiana (Jone'iS).

Idh;msięg ~e­

nia

iSięg~

db

Ig1Ięboikiośc:i

1047,9

Im.

GaltUll1ieik item.

~ jlU!Ż

iQlPi:sJalruy pod

tą

sa-

mą nazwą

przez A. Martinssona (19164) z ludlowu wiercenia

Łeba

1. T. R.

Jones (Catalogue of Ostracoda, F. B. Ellis, R. A. Messina, 19>52-19:65)

opisał

ihaiI'dizlQo

'zhlJi!ŻIolIlą rolI'1mę

z ,g}1a/zów

Irua~zurtxJlWY'cfu

IOilmlilc

WlI'lo,c~lWia

pod

lD!~ą

Beyrichia maccoyiana.

OkreśLił

on wiek

,głairow

j l allm górny syl'UlI' i

p:t"ZytpUISZIC!ZIa~, że mutSilały

(J!lle

być

m:a!!rl€!SiJotrue ' z rpooUldini!OJ\vlej SZ1We' cji

!łub

,z fWYISpy Goitl:alIld.

Obeoność

,uego

mał'Żloo:'lł/c2Jk!aJ

IW olSadialclh IZ

LęholI'ika

patwi.emdlm

'W'.ięc o'k:reśletnJi.e

iCh. 1Wf.e1ru OIp8!l"te

il1at

malkrolfiB.Ju11lie .

.od

głębokości

1199,3 m

występowały

Neobeyrichia buchiana (J o n e s) i

Cav~Hina

circulata iN e c!k

ta

j ,a. P.i:eTIWISlzy : z ty1cfu mailiilolI'lCliozlkJów qpnlSany

był

po raz pierwszy

również

przez T. R. Jonesa (1i8i5'5, Catalogue of Ostra- coda) pod

nazwą

Beyrichia buchiana z

głazów

narzutowych okolic Berlina.

Znany jest on

^też

z wapieni górnosylurskich z wyspy Gotland. A. Mar- tinson (1964) notuje go z ludlowu wiercenia

Łeba

1.

Zasięg

N. buchiana wygasa w

Lęborku

na

głębokości

1.090,5 m. Cavellina circulata N e c k a- j a,

kończąca

swój

zasięg

rozprzestrzenienia na

głębokości

li03'2 m, opisana

była

po raz pierwszy z ludlowu platfonny rosyjskiej (A. L Neckaja, 1:9

¹

5(8). Oba te gatunki

potwierdzają więc

górnosylurski wiek osadów z

Lęborka.

Amygdalella subclusa M aT t 1!ll S S 1O!ll,

~o,f:yIkajniB. 1IlJa! głęboikJośo~

1181,3 +1045,9 m, :21Illam:a' 'Jest 'z

,giłJa'ZÓIW iITaII'~ZiU:UOIWylc!h

Nd,em:j,ec li HOIlJatnldJi:i. Borus- sulus reticulifer M a r t i n s s o n, stwierdzony w pojedynczych okazach na

głębollooiŚcilacll

10:35

Im jj

1001,3 m, IOpisarny

,~

z ilrllIdloiW(U w.te:rlCettlli!a

Łeba

1.

Cavellina angulata N e 'c k

al

j a.l,

wyiStęp!ująlca 'W Lębom'k!u tmILęidizy głębn­

kością

11'64,3+1104'5,9 m, oznaczona

była

z ludlowu platformy rosyjskiej,

gdiz1e j'ej 'ZIWyik' le ltlorwfalt'l1lYlSZY Cavellina ciTcutata I (A. 1. Ne, clkiaja! , 1

~58).

Małżm'acZiki z górnego syluru BoIs;k>i

41

-;;;- o ^c: c: c: C

E _CIl

~

'"

^{o o}

-;::.

^;ł;

;ł; c: o

'"

^CIl

'"

^c:

^'" '"

^C

'" .. ..

^CIl -'" ^o

1

-'" c: c

.-

^c: c: ::> c: >-

CIl :::l- o c

- ...

^{,- c}

.= _'" ^...

^>-N

-.:- _e-

^{o c: N}

>- ..o ^.~ c _{:::l- -'"} c

...

_-'"

_...

^o _E CIl ^u CIl

-

~ ^,!ł

c: c: u

~ ^{C U} o _~ E

-

^c ~

N C- C C CIl ~ ^CIl :E

... - e.

u ';;" c: Z ^Z .E

..

^{o o o CI}

'c, o ^'C: o o o o

...

^::> ~ ~ "'3 >-

:..c:

..

_~ ^o

... ,.§ ..

^u _~

~ ..o

^o o ^{u u} o ::> ^u "O ^o

u

...a ^::>

i

...2

^.E!

ci. ^'5

..

o ^CI

"

^{"'3 u..i o}

..

^{o ~} ~ ^{::> c: "li;}

ci. E ...a "'3 ^{::> ,~ ::> oli} c: ^CIl E ^o o o

c

e

^{'u ,'" c- oli} o

u

_:..c: ^o 'u ^u

^...

...2

^..

^Qj

...

^{Ol c:} _o ^ci.

^{. .g ,g}

_.2

^.. o.

^::>'

^{'" '=}

^{Q. c: Ci.}

.. ^.E .. ^:.c

^{u . " 'N}

Q.. o _{"'O u} ^oli CIl ci.

~

.. 'E

_~ ^Q. _.E ^o

-'" _o o

,g

^{',= o ::> o o o o}

_...

^o

,g ..

^{oli Q..}

..o ^Q. >-. ~ o "'3 ^c: ;.§ ^',= o

...

_Ol :::: _~ o

ar ^{O CIl} CIl "'O

.. _~

^{Q. "'O Ol}

_,g

~ ~ ^CIl

...

_~

l5

( j ^.!::

..

_O J: ^';;; _{E CIl} ^...a Z CIl' ^{O ID} Li ^> O ^{~ Ol} >-.. E ^c:a

..

::>

...

O ^{LJ >} O ID ^LJ O ^>

....

u ^{u O} O

«

^Ol >-.. _E

<

^O c: O ^o..

.. '=

^~

.. ..

^{O u}

^«

^{O u ..c: LJ c: O LJ O} E ^O

^« _'"

O ^u

1027,0- 1='026,0

- · . I

'r- I039,0

-

104fi,9-

-

^I-'r-l055,0

- - · - ^- - - · · ^. - _{I I} I

1057,0-

~1082.o .. " ^{; I}

-

^&

.. I I

1066.0-

- - · - ^I

'r-1076,0

· - ^{- I}

1087,0.

1-1088,5

· · ^{- I}

1094,5:

~10g6,5 · ^{· ·} • T ^: - ^{~ .} _I

1098,ti:

· ^{· ·}

1105,0: ~'104,0 ^ł

_· ,

^I

^- _·

1112,0.

· ³

1118,0. /-1117,0

-

1I24,~§ ^{1130,O~ ~1123,o}

_~1I38,O

^1129,0

^... _-

!:

· I ·

^I

.

^{O ...J}

* ^{1 .} ...

1137,0=

· ^·

^O

1142,0-

/-1145,0

· - ^-

1151,0=

~'153,3 - _-

^:::>

11fi1,B-^/164,~; 1169,Oiiii ^{1172,5. mu,o·}

_.::

^{t;/159,3 ~1I66;3 1--~1174,7 1170,5}

- · · · ·

^{":' I'} ,;

^•

^.r..

+ · ^-

^':'

r - · · . ^·

^...J

1185,4 11884

· - ^{• •}

1189.0 1-. '

· · ·

1195,:~~:19fj,O

.. _{· ·}

1202,2-^~ 1200) :.

· ^: · _I

1209t~ 1208,2

- ^· _I

1211i,.'/ /214,2 1224.0= F,1220,8

I

1229,6-'r-1228,0 128~4= 'r-'284,2

I

1241.6_ ::1240.0

~1

·2 -3 -4 - 5

FiIg. 1. RIoIZł!llleL'l:zJCJZeIIlJie imlałWirlaIcrzJk6iw li ~iuJnlY Iw IgómytlIl ~e w:i;eII'\cel!liia

lLębolrlk:

DJJSltll1i1łrutruolll I()If 1Q1S1tlr!a.lcloidL'l IaIlld lO! lmalCll'IOIIiaUlIlia. !i!n Itilre UIPIPIeir SIilIJuJrtifaIn 'Pdiooced /by Itlhe blOl!'Ie lhJOilIe Lębolrik

l - iłowce; a - l ,oIka'z; ::I - 2-4 olkazy; 4 - 5~lJ6 'OIk.a.'<!:ów; ;; - 17-C12 ,okazów l - c1aysrtOlIleiS, 2 - .1 ~ecimen, 3 - 2-4 specdme.ns, 4 - i5---il6 SiPeclnreins, 5 - 17--:11Z speclmens

42

>0- C N

'c, U O

~

-"

..c ClI '0

...

Q.

'c

C

c

...

..c o

Q.

'Ul V

-" o o ..c .2

o

ErniUJi,a Witwi!oka

c

O Ul Ul

-

C

^...

C

~ O

'"

..:

_u

...a i ~ lo

'- _.~

-o

Q)

>...

..q; E

!

.:

.. .. _•

i

- · .. ..

.:. - •

-- -

-

•

..-_Ul

ClI C O

~ O c

'>"

O

o u u O

E

• •

•

- - ^..

c

C -"

U ClI

Z

.E

O

:;

u

...

li O c

~ >

U O

! .

- ^..

- '!

- - - - - - .=.

-- -

- -- _- - _{.. .. -..}

~

:!: - - - -

· - -

·

^":'

ClI -"

O aJ

, tE

O

...

Q) C.

Q)

"O

E O C ..J:

E

V Q)

..q;

• : •

- - · _.. ^.:. - _{- -} .

-

:. - _-- -

• .. - -

• .. -

.:. - = _• .. -

•

.. -

- .. - . - ^..

•

C O

Ul

<II C

i

•

•

.. .. •

•

-- ..

- ^..

- _·

- ^..

• •

- ·

- = _•

..-Ul Q) C O

~ O c

..c

O _u

...a ::I

..c

O _u i:: >...

..c ClI

o Q)

::z

• •

.:. •

'

. _.:

• •

•

•

• •

• •

•

• •

-

· ^: •

•

•

.. _•

•

= ..

•

• •

•

•

C . .::.t C U Gl

Z

.E

O

:;

Q) c

O

.:

O

~

>

U O

•

•

• •

•

•

• •

ci. Ul

.!;?

..J:

u

Q) o

o _...

E O U O

• :

•

• •

•

•

•

• •

•

•

•

•

>0- C

.2 N

-O

...

CI >0-

C

...

1ii

1i

'N -o o

Q..

~

O

....J

43

. Trzy ostatnio wymienione gatunki

są więc

znane z

zespołów

mikrofauny i1JudlliolWfU.

iDo rt€lglOzespoJJu 1DIa!1ei;y

/t€IŻ rnilewąjtpl;iJwie

Ofpisatnia

^IZ

'WIietrOOnli:a.

Łe!ba

1

jprZ'elZ

A.

M~ai ~19164)

- Amygdalella oosuta. Z

JdJzJiew:ioęci'll ~tutn~

ik.6w

Irrl!a!1JżIotrtIO'lJków ~~ah

rw

~Cih

:z

L~bon1kIa

siJedml

śwtiJarliazy o ;1udlIiotwlsikliro

wie'kiUi

~'Y'dh osadów. Dw:a błi:ż,ej nie ::zdJe:t1itniIOlW1ałllIe

.gaJttuJnkiJ,

urwidlooznlilOłIl€ !ll!a

fug. 1 pod l11.aiZ4WaJmi CaveHina sp. Ii: Laccoprimitia

~.,

me

a:xr.zy1OZylIlIiają si~

do

1I1OrlJW/i!ą'7Jam.ila

zagadmden.ia rw.1e!kIu iOsaidów syiliuIrSlricll. Zoo-

s11aiły

o:ne j' edinialk

illlwidiolOZI1li.lOłIl€

w WYlkr-esie dlJai odIdiatnJiJa

pe'ł'Il.€Igo,

IOlJn;aJZUi

wyoI'lóŻmDJOll1!eJgo

:zesporu faJUlny

iQlSrtll'IaIlrodJOw~J. Ujęte

w ax'tylkrull:e iW'ymf.Jk1i 'Sfla-

nJOfW:ią ~telk bad:a!ń

maJd

.mlikrro~~ią

.g{xr:tn.oe,go syJruru

IW

Polsce,

mogą

jedinlalk:

słuiżyć IW 1PI"~ScJi:

dJo

dJoIk!fudJndej~

!l'!OIzpotZiomowalIllia

'WIa~stw •

. , Jlaik 'WIS1POmJniJamOl, W omalWlilaln.(ym W'ilelI'ice!11Iiru! l2Il1Jall!e!2JiIomJ0I oipI'lÓicz

rrniaQlżo­

T~

iIJa.ilcie

~ IlIllaUm'lOlfartmlę. Występowlalniiie .maIłliJolracz1kiów 7JWI,iąZa.ne

jest ' z

'z~mi

i glr<1iPtoIlti1J6w Monograptus ex gr. formosus i Pristiograptus ultimus i(!P e T'n e 1"). W

pxtOif;~1!u LęlbolI'ikJa

Monograptus ex

^{gtr •.}

jormos'Us

sięga!

ido

/głębollooŚlci

1193 m, Pristiograptus ultimus obs' elI'lWlOlWaJ!l(Y

byIł

'llJa-

oomilaiStdJogłębollrościi1062m.

.

'Z trylobitów

zasługują

na

uwagę

rodzaje Acaste i Acastella. Rodzaj Acaste

we'dlłJuig

E.'DoIlIliClzylkJolWlej (19:6: 2) rwy;g1a!SBi

^IW' L'ęlboll'ikiu:

oikIoibOl

,głę:bo­

kJoścJi

1002

'IIl!,

p;aibomiast o ikiiJb metrów

lW)7lŻej, lIloal głębo~

1 : 058

lm

a'U- 'boIrIkJa ta

1S1:lWiierdJziła: lOibecnJoIść

Acootel la spinosa

~S 'al

a t e 1'1). PooJiaJd/to

^IW

\Pl"O- filu tym

między zasięgami

Acaste i Acastella

występuje

nowy gatunek trylobita - Acastella prima T o m c z y k o w a,

stojący

na pograniczu . tycth JI'IOidlZ1aJjów.

W odin!iesien:iJu do

:rtałIniJemiidnJotgów .nJa1~ iPOId/kJr::eślić

ffiaSOtwe

IW'YlStępo­

walIl!ie Chonotes striatellus (ID ad m.)

!i

Camarotoechia nucula

^{I(S 101}

w.).

Rr2JediSta'Wiiqll!y

/WyŻlej :zę6ł

maIk:rtocralUny /WlSlka:zJuJj'e tWledfug E. TOllIliczy- Ikowej (1

¹

9'621 ) i H. ThlmJczy!ka

l~l96i51), 'że

osady a:

~botI'lka motż:nla: oik:reśllić

jlailro 19ó:my , 1'Uid!law.

WEJ'HERQIWIO

Z

lOfÓW'OIl'!U w.i~€!I'fu:lJi02'.efgo

WejharlOlWlO

ipOłxr1amo

próbki:

IZ głęboUooSci

1295,8 -:-11092 m.

Wyróżniony

w nich

~espół małżoraczków

nie

był

liczny, lecz

s1xJl$Utnlk!ofwo

dKllhl".re

l2ladhJorwlatny'. ~ięgJE JI'IOIZlprtZe$rZlEmii.Ien:iaJ ~góJJn:ych

@aitJuJnklów. me

2laI7ll1Ja1C7.Y~ rw.yrr-:aźnliejSZJyldh

!pCldOImów.

Cały ~ maqżo..

raczków

można traktować

tu, podobnie jak w

Lęborku,

jako wyinacza-

jący

jeden

duży

poziom.

F,iIg. 2. ~ mail::żtoo:"a.c'7Jkdw li lIXlIaIkIrofuJuiIllY IW g~ s~

lW1ietroel!llia Wlejhe.rJC»WIO

iOlIS/t'IiilblU:1Jik:lIn lOlf IOStmoold:s I8.l!ld lOIf I!IlfaIdl'lOilatUlI1ia' lin othIe UiPIJEIl' SlillIuir~aal jpIiJe!ooetd !by ,tlhe iJ:J!oIre :hxJ/];e. Wejh'E!ll'laW'O

(l - .iŁowce pelityczne, łupJrowate, z w.lt.ładkami wapiend; 2 - il!owce

,pe1lJtyc2l!le, łl1lpkOlWa,te, z władkami i soczewkami wapiend; 3 - L okaz;

4 - 2-4 okazów; 5 - 11-16 ok,a2ÓW; 6 - l~-BO oa!tazów

il - pelLlltd,c and p,ty lolaystones with llitmoestone iIIl1tere:aaaibilcxns, 1.1 - pe!!l'tic and slalty cla~tones with UmestOllle dtn:łle!rcal:altl:ons and łenses, 3 - 1 spoeclmen, 4 - 2-4 speciJmens, ~ - 5---.RI specimens, 61 - 17-60

~Imen.s

44 ^Emilia

^Wi twi<lk:a

Do gatunków spotkanych zarówno w

Lęborku,

jAk i w Wejherowie

Irta1eżą:

Hemsiella m. maccoyiana, Amygdalella subclusa li. Cavellina cir- culata, stWi:e.rdlrone

międlzy ,głęboikiościamt

1'2195,8+11.9:2

^Im.

J:a!ko d!a!lsze furmy

W\9pÓ1ne

dJlJa lObu

JW'i.€re'eń

moma

WLYTóżm:ić:

NeobeyTichia buchiana (J' o n e s) oraz Cavellina angulata N ec k a j a spotykane sporadycznie od

głębokości

1248,0 do

głębokości

12'02,7 m.

IGiaJtnIlnlkiam~

lIliiJe

IIlIOrtlO!W:aJnymi: IW' Lęioor(k:u,

:a S/twiell'ldizJonymli

IW

W,e'j1h€ll'lO- wie

są:

Aechmina molengraaffi B o t k e,

występująca

w pojedynczych okazach na

głębokości

1 ' 2'54,2-:-'1'211'7,3 m i Frostiella pliculata M a r t i n- s s o n,

mająca

swój

zasięg

rozprzestrzenienia

między głębokościami

1293 i 11912 m. Oba te gatunki

są też

znane z ludlowu wiercenia

Łeba

1.

W interwale

112!616+1iH~2

m notowano N odibeyrichia tuberculata 1(iK 1 o-

d! 'e

~),

opisattlly' 'z

,głiaizJów ~tQ/wyl(!ih

z BtI'IaJndenlbUll'lgi.'i.J.est lOn

rÓW1nd·eż

znany z

głazów

narzutowych z wyspy Osel z warstw Ohessaare i z

gła­

rd:m

iIllaII"~tlow!Ych 'na! IPomo!l"7.lU

Polskli! (A. MaJI1tiInssoi,n, 1900). Na'jkrÓJ'tSZy stosunkowo

zasięg

rozprzestrzenienia ma Sleia kochi

^(iB

o 11.), opisana z sylurskich

głazów

narzutowych w Niemczech.

A. Martinsson ICl9i64) zaznacza,

że

rodzaj Sleia w rejonie

:Bałtyku występuje wyłącznie powyżej

wenloku.

Obecność

tej formy nie prze- ozy

więc

g(>.rn!osyliuirskiJem"u

wlielrolWi

osadów

CW'

Wejherowie. Na: !pOCista- wie cy.bOIwIaJny;dh ma!l!ix:)[r.a:czlków lOiSady

^IZ

lpIl'IOIfiiliu ' Wejherowlai anJotimIaJ

/U!1ll1ać

za

:JiuJdIli(JJWI.

M_otflal1il!lla z rtJejglO IOIbw!O[t'lU!

pOIt1wi~e[t'lcIJz;a

iteln: wtnJi,oselk.

Wystętrują

Ibu bo,- wiem masowIO, :pocIJofbn;i,e

jl~

rw

Lębo~~

:ralmli.!etnlikmio;gi:: Camarotoechia i Chonetes.

UC'Z1Il<e :są

/1lryJo'biity,

IgłÓlWIliJe

Acaste,

^{la CVV' igóT1ze}

:pil'Io!f:iiLU! - Aca- stella. Balrd!zo :rtZaJdflro

~ rwy~UJją

IgIralP1lOO.lJty

ZlWią:mne

:z

:zamę­

gi.!etm Monograptus ex

łgIr.

formosus.

CHłJAlPOWO

Z

oItwcru OhłaJpOJWlO

po1m.aJno . próW

clio lbadJa:ń

rnJi.kIr,olpaJleolIlfulogicznydh

międ!Ziy :głębolloościami

10149 i 9'62

:m.

NIa

~j

tej

pr'Ze51tmenJi. w.ystEpJ\W1U!ły

~a·CZIk!i:

Macrypsilon saZterianum (J o n e s), Cavellina circulata

N'E!c!k.a,ja!,

Amygdalella subclusa

Ma:r'tiiIlsson

'i Nodibeyrichia tu- berculata (K l o d

elTh).

TY'I!kJo loiSlta!tOClli

'z 'tYloh glait:uJnlkÓiW Iloo.ń<c~z:y~

19W16j

zas~ęg

trIOIZjpI'IZe'S1rr"zen!i.emiJa lIl.'ieoo

lW!C2eŚlnć.ej, lIlia IgłęboilooSci

i9615

^1Ill.

Cavellina angulata N e c!k

la

j a i K10edenia wilckensiana (J

^OIIl.

e s) po-

jlalWiiJły się (J1kioQ:o ,głębollrośm

l{lI39. ,O m,

dJodh!oidJząc

dla sattnej i!ftry pI"lorfhltw, czyli do

głębokości 96~

m. Od

głębok~ci

962 m notowano Sleia kochi (B oH),

la

lOrd

!głę1bo!kJoścli

980

im

Neobeyrichia buchiana ^!(J

oł:nes).

IOSltalbni :z lWI)'1JIlieni.

¹

olIl.y!dh galtnIlnikiÓlw

l'le'Pr.e~e!nIoow:atł;y

ty1lJkiOl Ipoj€ldYlI1oze olkIa.zy rw

1p!l"Ó/łIkaJC!h

z

.głęboilmŚici

!}80 m, 973

:m

1: 962 IID. Dwa lO!kJaJZy AmygdaleHa nasuta rw.y.r6im!i.01IlO w p1'I6Ibce

oZ IgłębollroSci

968

'ffi. Z€iSlpół maJiżIO!I'laczlkiów

z

Ohłiaipofwa

jest

rwIi.ęc

iba!I'ld:m :z!hl.1iiiID1IltY do

'7JeąPotlJqw

:z

Lębotrtkal,

WejhJemoiWIa,

fa poŚl:'ledtnJ~o

i do

z'e,spoił!u Ł'e

by 1.

Maikl'lOlfuluna

fWYlI"ÓŻIl!toIIlia 'IW OhłalPOIw:ie j^łe51t [t'IÓ!Wnli!e!Ż

lPodolbna dlO lIIlJaJkrlQo-

:tlafuIIlY stw:iJe!l": dlzoiIlej

CW' Lęborlku

i

W€'jh€łI'lOlw.ie.

MaJSojWIo

występujią

tu

ramienionogi: Camarotoechia i Chonetes. Rzadziej trylobity: CaIymene

MałżoraCZJki z górnego syluru Polski

45

i Acastella. Graptolitów natomiast nie stwierdzono. Wiek osadów w

Chła-·

pOlWlre

!IlIaI1ęży !Więc lIla

'poidsba;Wlie

po(W:ylŻlSlzyiC1h

dJam!YiClh

IUIZJ!lJaĆ

tla/lci·e

'ZIa

:lud- low.

c: C

o Q) c:

E -;;;

'"

^{"'O -;;; ~ o}

Q)

'"

^·0

'"

'"

3 I: c: o ^{Q) Q)}

.,

o

C -

^{I: c: c:}

o

- -

^>-

-'" ^Q) ;::. o

...

^o o o

- -

^c:

oD ..>f. o

.E

^{-" ... ~}

..

^N

>- _·0 ^~

::E

^{u o u}

c: E ^u

..2 -g

N

C.

^{Q) Q) o o} ~

u ^::l ::l Z c: c: ^L-

e;, o c: o Z o ^Ul u ^lo. o o

.E

^Ol

o C ^.;:

.E

^{::l QI}

.E

u; ^~

..c

-2

"'

"O ^>-

l li

^o

2

o ^...Q

^u

^...Q

.2 -2

^{c: QI}

-

_o ^u ::l ^{::l U)} _o

~

_-:;:;

..

"O

~ ^{::l ::l}

....

...Q

o ^{a. U)}

_"

U) o ^Ol ~

e

^{c: o o-} C

"O

_...

,u c: _i:i ^lo. o

..c

^c: o

ⁱ ..c

^o

-2 ..c ", _f

^·N

~ .

.,

...2 ^{::: ..}

" ^]1

^{Q) U)}

o QI ;: o ^oJ::

" ^E

^"'O

..>f. ^o ';;; Q.

j

o

"O

^{>... QI} o

c "

^{o i: o}

2 '"

^{~ o}

= ....

^>... "tI o

oD >... "tI _...Q

~

^{QI QI L- QI}

Q)" _lo. Qj Ol

-o

^{"tI o ...Q Ol o c:}

(5 "

^{o >} o E ^>... o ^> o

-2

^QI

-2

^{o QI >... E o E oJ:: o}

<

^U

^«

^Z

^u

^{lo:: V) Z}

^{« u u}

960.0-

~

^98&0

- _· i - ·

966.0: ^{jiiii 969,0}

.. · · - ^{.: •} · -

^&

^• .

978,0-

~

: - = ^{- - : ·}

-~~ ^~.

- - ^{- ·}

---c~~-

^{_ ....}

^~-

^...

1000,0- ... ^1014,0-984,0-,

- - -

~ ^{~ ~ ~}

...

^~107o.0

_{- ·}

901/0 ^990.0

- · · · · _{- :} - · · - - - • ^- · _{· ·} - - ^{- -} - ^{- : -} _· · _· · · ^• · ^{- •} · ^· · - _{· 3} ^o

^{- '}

^o

r--CD:::D - _/024,0-

-

^-1022,0

_{· - ·} ^-

";'

^• •

^;:)

~-L.-L._

- · ^{· -}

-'

-

^-1032.G

- _·

- ^~~- 1034,0-

- _· ^.:. _-

-~~ 10410:

_'- ~1039p - .. ^· _I ^I .. - ·

1050,0:

i=

104~0

- ^{.:. I :I:}

~1 [tI#i J2

^{·3 -4}

-5

Fllig. 3. R!oIZJIll:ilelslZl~ełIllie małiloil"ałcmków li; IIl1!aiku'lOlIia\UIn~ IW' ,gó1'll1Yttn lSiY'.llUlr:re wiieJ:'!celllwaChiba!PiOlwlo

!DWsi1lrlibuitiJcm. (lf iOtsłbriaIOOlds IalnJd I()/:f llIlIalC!:rlOlf.atuna iln rtlhie Upper SIill.UiIlilan tpliie!riced /by Itlbe 'biolI1e !h!oll!e ChlIaipIO!WIO

a. -

Howce ,peli1:yCZlIl'e, wapndl>1te, lZW'iIebrzale; 2 - iłowc,e rnJairgliste z wkładkami i 'SIoooewkamli wapj.€Il1i; .3 - ,1 oka'z; 4 - 2-4 iO!kazÓ'W;

5 - ij--.,16 okaIz6w '

'1 - peldJtic, caJcaT'eOlUlS aI!ld ,wea,thered claystones, 2 - malr.Iy cQ;ayst.ones Wditih limestone m,telrcaJa't1ons a[]jd lense:;;, .3 -

a.

<!>1Pec~men, 4 - 2-4

ąp'ecImens, 5 - 5--'16 Sipecdm<ans

UWAGI STRATYGRAFICZNE

ZeS1pół małŻlo!I'laJc.zków IwyroŻinliJOln,y 'W' OISl!łid!łiClh

1/uJdi1olWlu ItrzeClh

I()jp.hsI~ylch wi;emeń

tnJiJe

hy!ł

li:02lIlIY zaxÓIWnlO /pod

względiem

mo,diza:jbw, -j:alk. i glaltluJn(k'ów.

Wykazuje on jednak

dużą rozmaitość,

gdy

uwzględnimy

reprezentowane

4,6

EmUia WitlWiaka

w m:im. mdzruny. Sptoltyumrny tiu: biolWliem.

!pI'1Z1edlstatWidiJerr~ InlaSJtęlpUj;ącylch

mo- dzin: Aechminidae, Craspedobolbinidae, Beyrichiidae, Kloedenellidae, Pri- mi-tiopsidae i Cavellinidae.

Uwidocznione na fig.

1~3 zasięgi

rozprzestrzenienia poszczególnych galt1uJn!ków lIlIi'e

wymaiCzają Ż!aidlnY'dh wyrr:a'ŹlIlliie:jISZiYldh

pOIZiiJOmólWl.

CaWość

lZ:es-

połu

:2lCia

^l

jie

si'ę wy'ZIIliaJcZlać

j!edem. chiall"a!ktery;styomy

IPm~ilQlm.

'DCJ\kJł.aJd!ne

iUlSlball:etn/te wieikJu: lbaidan:ydh lWIatrsttw Dla /POId19uruwd

^l

e

tf'~

lOSi1lra,..

kodowej ue Jest

^{mOIZłitwe !Z}

IdMnÓich

WZ!glęIdIÓIW:

'!I.

MJa/łe md.ąższlOści

IOiSadiÓIW: IW W,e1jhetrlolwii.'e ii w 'QMajpclWiie

UJnJiemolŻJli.lWiły

'Sl1Jwiielrld!zlemJ:e

c~cIh IZi~gÓW

lPi<liI1lOfWYIdh

wyroŻlIlilolllycll

ga1ruJnlków. W

Lę­

borku natomiast wykazana dolna granica

zasięgów

niektórych gatunków

wiąże się

z zanikiem facji graptolitowej i rozwojem biofacji

małżowo­

brachiopodowej. Z danych literatury wynika,

że

gatunki podobne do znalezionych w omawianych wierceniach, szczególnie z rodziny Beyrichii- dae, znane

są

z obszaru Polski i Niemiec

północnych

z górnosylurskich

głazów

narzutowych, przywleczonych przez lodowiec prawdopodobnie ze Skandynawii.

Materiały

takie nie

dają

jednak podstaw do ustalenia

ści­

słej

stratygrafii.

2.

Ko~e!la'Cijli. trOiZIPIl"~es\trZiem.iile;n/ia tPiiiolIliOIW!€iglO ffiia~lI'1alC!zlklów

z PlomiolI"za PIolhslkli z

,i!nJn~i

OIbsmtretrnd. !IlIie

mOIŻlnlaJ iPfIW€IPI'1Qw1Bldz:tĆ !Z

TaJC:j:i stIoSlllIlikJolwo

ma:Łetgo

:mat'e:riaJru !polróW!IllaIWCIZlagp.

A. Martinsson !(1'9612)

opracował

bardzo

piękną monografię

rodziny Beyrichiidae

^Il!ai podsbaw.~e mlaIteTILa!łówsjJJurrskilch

/z

WIyISjpy'

GoItl1an!d!.

Bodał aą. ileIŻ szC2e,gółio!wią .atyJgtriaf:ię

tylch osadów

OlpaJrltą

lIlJa

ma~ŻiOiI'1a/c',zlkialC:h.

BadJalClz ten :s1Jw:ierd::mtl: jedtnalk w

IJJajwyŻSiZ;YiCh

'WaII'1S'bwJBlc!h syrunu:

^[H1attn

^{r a}

Li SUlndtne, 1U12'JIlIamydh Ipt::zez H. "Domc:zy1kla! (li9'64) m IOldjpolWiiedlnd!k \WIaII'IStw si,edleiClkJidh IW IBO(looe, Oldimd!em.'Il,'Y

:zespół

ma!11iJoIrlaiClzlkó!w

nJhż

IW

IOmJÓ/Wlio!ny.ch

!pł"lOtllil1a1cID.

FaJk!1; tein.

Uln!il€lIIlIOiŻliw:ia be:Z4JliOŚ'l",edtn~ą ikJofre;1aicję

:fIafLln!Y

lO~trlalkO~

dQlWlełj IZ P'olIlllOil",z:a;

!PQiliSki

!Z fwn:ą

z

~

.GortJl:ainidl.

Nihelki1JÓire !gatumikli 7J!l!a!llez:iiolnJe

IW Lę!botrlkiui,

Wejlh'€ll'lowi.e 1:

ClhłaipolWlie

api-

saił IOOItoJml~ast

A. MaJrtimssotnJ (11964, l'9'65)

~z

lW!i!eroeInIha

^Łeba

l OII'1a!Z z.

Igła­

,zów 'Illall'lZlUtorwytdh. Jialkio glaltulJlikJ. IWIspólm.:e dla w:1e1I'1oenia

Ł'eba~

1 li wymiie·- nionych

wyżej wierceń maŻlIla wymienić:

Aechmina molengraajji, Macry- psilon salterianum, Hemsiella d. maccoyiana, AmygdO!.lel,la nasuta, Neo- beyrichia buchiana. 1Pmetpro1wadZletn/ve

lktołJ:'ei~acjli. iOlIiędzy

wii,ercemaimJi mie jeslt jledin:aJk li

iW

'tym

IprzylpaJdjkJuJ łatwe., /pOlllilewIaIŻ IO!Zlnalc.ZJelIlliJe lW~eO:ml

oSadów

łieby

1 lIlia Ipo!ds1JaJwti,e IgII'1aIpIOOlliiJtów

:n~e '~ro j€ldlniOlZlIll!łlClZlIle.

.

;Wiedlfulg

H. Ja1egera (1

¹

9,621) OISIaidy te

poldhodlzą

:ze

śoodlkio'Wiego^l

i]Uld!llolwu,

@~yż wyxóŻJnlilł

on w moh

oIka!~

Pristiogrwptus d. similis Iii Monograptus ej. bouceki !P r i b y l. W 1'9/6,2, r. L. Teller

przeprowadził rewizję

strat y- g1ra(f1i rsyl!Ull'tu: IW:tym

lW'i€łroemu

,i

dOSZiedł

Iclio

IIlJaS~!jiąlce:gIO WIlii.1O~~:

" ••• rurI;iwiolrlY

lsy'lumlciie w

Łe!ljile stal11lOlWlią ~ściiolWJY'

IOIdrpowi'e!dJndk 1Se!I'd.i' :z

Lę­

;borr'ka i

'ŻelbraikaJ,

!ZaJWiall'\tej

między

lPolZiomJamlt Saetograptus leintwardensis a Monograptus

jormosus"~Op.

cilt. p. '5

¹

96).

iWedług

H. Tomczyka (19

¹

64, 19661) natomiast osady z otworu

Łeba

1

odipoWiJaidJaij!ą

illUId:loIWlOlWi', Itj.. Igórlnle:j

cZięśai

wairls1Jw:

mad!l'ełdkfudh

IZ glI"ajpltoli- tarni Monograptus ^e'x Ign-. jormosus. lStiro!J?lOlW€ :parr.tJie iIJIl'O':fillluJ

Ł1eiba!

1, mniej

więcej

oId

rgłęlboiko~!c:i!

6'64,500 m do

Igł~

831l! m,

z:aJWi'etr!a!ją

2'ldialn,iem

tetg/O'

:aluwa!

loo!glaltą :faJualę małlŻÓ1W,

ib.rlaJClh[qpodiów:

^ID małiżotrlaiczlkÓIW.

w$kia-

Mał2JoraC!.lJlci

z górnego syluru PolSki 47

I1JUj'ącą nla lbiilOtfaJClję m:~blradhfu!J?Oidorwlą 2llil1iżlotnJą

db ilJuid1rolWlU Wlej'he- rOlWlai

,i C~aJpoO!Wa.

'ZIainim

iba!dJaczema/lm.lOtfaIUJD.yllJlZlgloain.lią!SWeopiInd:e.mo~ fllJa

jpodstJatw:ie

<Jl1JIlJaJOZJO/Ilej

m~· ~ć

wtnJilQlBe!k

~jący ihlipoltezę

A.

M~1DJa

{1965;),

że IW'

rejlOttllie Baity1lru' dstInieje

~bnie

IW

'lud~

low1e

po~OOl Clb.att'~jący Się :LiczlJlłYl1ll ~ rnJa/ŁŻJOIr'am1ków.

Czy

roll1mliJelSzo~enie IglaitruJnikJÓW'

stIwi€'l"!d'ZlOinJyIdh

IW

maltea:iIalIaidh z rtlrlzelclh ropi-

S8Iny1Clh lWii.€!OOeń

Jesrt; ilY'PoJWIe Id/la

~eł"Sz:e\~o

iOIbszalriU!

!iJ

ozy

jpIOłZdJom

l1len 'Uda

się pod:2iiJelić nJa

mnJi,ejlSZe jOO'IllOstik1i,

!Wyik.a!i'.ą

dopiletro dial:Isoo 1baJcLain:iaJ.

WNIOSKI

'l. W

glÓr!I1y1ffi

syGrull'1ze ·1Oibs1z;atru lIl/adjbaIM:y~ietg!O

PolJSki,

s'1lwlietrdzlo!nl()

olbeciność

k!i!llklu; ,gla.Itumlk.6w:

miatbżIornlOZłków ~

il'IOd!zlilni: AechrruiniJdae, Primitio- psidae, Craspedobolbinidae, Beyrichtidae, Kloedenellidae li Cavellini:dae.

2.

MaQ!żKxr&C7ikń

,te

sbaIIlIolWfiią Wf

g(xrtny:m syiltlwze

~tpodiołbme

jedno-

Illjjty

~ st:ra~.

.

3. Gat/uJn'ków

!k!róItilrotIrwałylch, !WIylmlIatClZlajjąaydh lIllłnIiejlSZie

po'Ziottn(V do.- ty\dhClzaJS me sbwiJea:dJZJOIIlIOI.

4. KIOIrie' ^I'81oj,a

^flatUlIly

ostlrlallrodl()iWej

'Z

WiJoooen

Lęboirlka,

.

Wiajlh.'ffi'IOłW!o

i

Chłapowo

wskazuje na pewne

podobieństwo zespołów

we wszystkich , tmech

~

a 'tallcie z

~

!dt1wIarJUJ

łJ8ba!

1 (A. MlaIritimssoin, 1964).

' 5 .• Koll"eiliooja

lWieroeń lIlIa

poodstlalWli!e miaIkIrof8lUlllry IWIylkal7luj'e tylJk10 lIlIie'-

:2JIliamffiJe

tról2m.ioo,

Ik:tó~e świiladicrzą

o tym,

^ż,e

jpl'IOIffii1 'Wejlhie'l"!OlWIa

^l

IW

poll"ÓWln'atnii'U

z profilem

Lęborka

jest nieco starszy i przypada na strop

zasięgów

grapto- liJtQw; z

g!I1U(py

fo'M1Wsus.

OPDS OATUN1KOW

Riząd

aSTlR'AiCPDtA L:a!t

tr

e i:1 ['e 1i80'2

Podrząd

Paleocopa Henningsmoen 1953

.

RicJK:liz:i!nia A e c h m i n i d a e \SIW' a ir rf;·z 1936 RtodZ8ll A e c hmłna JlOnee et BoU 10869,

Aechmina molengraaffi B

O

t k e

(Tabl. m, fig. :lJ3)

lB58 Aechmlna cornuta Neckaja; Neclka~a A.. ir.: MIi!k:r~mia SSSR, SbOll'oIlllk: IX, WYlPUSk 1'll>, p. :145, tab,

mr,

^{tig. ł}

196'4 Aeohmtal4 mole.ngraafft B o II; Ik: e" :Mairrtlnsscm A.: GeJQl. F6ren. iSltodk!ho/lm F/:irh., vod. 811, nil" 00. lP. (153,

,mg.

l4 B.

iM a t e II." i a ł: 6 ;pqJ edyolWZych Sklcnmpek <m J:, kdleklctla rG)

W y m ~ a r y w II1 II1: długość slrorupkoi wysolrość skorupki

0,5'76+op.;8 0,792+0,774

o p i s: Zarys pancerzyka w

kształcie

elipsy

ściętej wzdłuż

osi pod-

;bui2mej. IPIOlWIiieirzohmiia rSkioIrnl!pak

~a TzJeźbą ~

iP.OSJIlacd Id!rolbnej SiJai1llci i

Oł1lwio1l'lki6rw.

Obile 9,kJOru1Plkii:

j~iW'ej wl:i.lE!'lkIośQiJ. lKlratw'ęd!ź ~zMe:tloiwa

:p1'!OiSta!,

br~

-

~

TMIDro

środlkiowtY'

jpIJJatt

dIoIłmz€ tWyksmJał~

lOOlly lWi poSbaici. ikIok:a. lbatr:dlzIo

~ Ig ~, w:ysbaij-ąceIgO

ItlIad

48 Emilia Wit/wi:cka

lkIrarwęd'ź 19I".zIbilebotwą skoou.,!~k!i. ~e

PJ!aIty

Zl'ąWta!ją się W jedlną ctaroIść

nie

rozdzieloną

bruzdami.

W y s t

ę

P o w a n i e: Gatunek znany z syluru platformy rosyjskiej, z

gł.aizów'

;nJalr2JUrfloiWJ1lOh Holia:ndJid

0II".8iZ

z

wierceń !Dia

1PamolI".zIU

!p()ł1Sk!im.

RJOIdzina Craspedobolbinidae Ma·rt.i:!IlI9;sJOIIl

19112

lRoclzad Steia. Marti-nslSolIl 1'962

Sleia kochi (B

011) 186'2

('l1a bl. LI, fig. 4 a-'b)

1882 oBeyrichta. Kochii Bo 11: Boll E.: Archiv. d. Vere1n d. F·reund.e d. lN'aoturgesch., :00 Jahrg., p. 1Il1, Tab. l, fig. ~

19614 Stefa Kcchi (!B o U); M1artd.nsson A.: Pub[. Paleonot. Inst. cxf the Univ. UlPlP'salla, vol. 86, nr

so.

lP. 132, fig. 3 B.

M a t e l!' i a ł: jedna skO!!"Upka /Żeńska i kilkadziesiąt skorupek męskich mb sklrytopłcio-­

wych (nr 2, kolekcja [G).

iW Y m i a r y w mm: długość slrorupki wysokość skorupki 'Okazy męskie

.okaozy zeńskle

1;,872'-,1,370 2,:000

1,44D-li,404 1,620

o ^{'P i s:} Zanyspam.oemylkIa jlajOWart:y, siillnlie powcinany. Obie sIroru.pki jedmJa!k1oIWe:j

wI1elilrośCii, i{)I ikJsz:t~cie

eliipSy

:pr!Zecięltej wzdłuż

osi ' podhWmej.

KJraIWędź

glr7Jbiellowa

~ ~UISZIIlIa: - ~l~

NIa

po;wli~

trtzy

płaty IPO~ lIl!iIk!łą ~~ją ~

lOO'.Zdl21i:e:lane 1brtuJzd:ami. Plia.lt

~d!ni półksiężycowaty, środkowy,

najmniejszy, eliptyczny.

Płat

tylny najlepiej

ro~lięty, ~ją !go

diw1a

lZalkJlęśnięcia.

W !1lnurl.dzie

dzJiicllącej lPł~y środlklQlWy

li! tyJln.y mtaljdtuije

się miaIły

IguJZ€Ik.

Skiorru\pIkę

lOIbaIczIa otriIllattn'Em- tolWaInIe veiliu!mi,

:1MnolI"Zlące

u !pIOICistafW'Y ity'l!neg10l iPJlaJta :rpdlzatj

sIklrzyideł!ka:.

Na

;wyilęganikaoh

otka!OOiw

ŻIeńSkiilc!h.

w.idoome w.api€lnJnJe

~'b1enJa IW Ikszta:ł­

diJe IWtYrosrtlkJa.

iW y s t

ę

rp

^I() iW

a n i e: . GaitUI:heik .zmJaJny 'z By'liuJrSkJidh . gfurow

1Ili8il"~ ...

~

Niiemiec

ipÓł!nIOOnycll.

W PoiISCIe sbW:ierd:mny w

'l'Ujdll~e WjiJeroeń

na

!PtQImOI!"~.

lWdzIa~ Macrypsiton MartiJlssoOn 19ti12

Macrypsilon salterianum (J o n e s) 18155

r('Ta bl. H, fig. S a-c)

(1.855 oBeyrtchia satteria.na; .1Olles T. !R.: AIIUl. IMag. !Na't. ~., vOil. 1~ ser. 2, p. 39, >tab. 5, fig.

il5 a, b, 16 a, b, t1de E:Iilis B. F., lMessIna A.R., ca1lallqgue ·cxf Os1xacada.

196·2 Macrypsiton sa.Ltertanum (.T o n e s 1656): MartinssOlIl A.: iBul.1. Geol. IIIlSt. ol University cI Uppsala., vol. 51, p. 1/1, !fig. e D. p. 257.

M a t e l!' i a ł: Jedna skorupka :i:eńska oraz ki1ka '];iImcerzyków i kilkanaście skorupek

męskich lub skrytopłciowych (nil' 3, k.olekcja .!G)

IW Y m 1 a r y w mm: długość pancerZYka wysok·o.ść pancerzyka .okaz :i:eńs~l

.okazy męskie

L,080 0,810-0,7ge

0,810 0,118-0,666

iMałżoraczki

z g6mego syluTu Polski 49

KI'

aJWęidź

g1!'2Jbietolwa lJll'IOSta" !l:mzUiS2Jllla i ibo'cme

'Zl8¹0iklrą!glolIlie.

N a po- wi'eII'!ZIClbJnJi iSlkmrupe{k !wliidiolC2Jne tl'!zy

!Płaty lW,ypełnJiJaJj:ąJcle oałą

d Oh, 1P0IW'1e!I"ZlCh":'

mę,

po/kIIjtIte

d!roI1mą !I'l7Jeźbą IW

IPOstaci siJartllci. ' Idh

wiernc!hlOiłlki

nie

(pIr'.ze- kraazają ł:iJni.

mmlm.

^i8Łart;y

ipIl"'redn.i

.j. środlkowy elii:ptyczne, pła:t

ty1ny j€St

mł!jrwtiększy

'i mjszerszy. ,Br1uJzxly

między płaltami

.baJl"dzo

!WąSkie li

sto ...

SlUfl'lkOlWO płtytlkiJe.

U podstaIWy

płata: ŚT!O!d!lrowI€/glO łą.czą S['ę

()!IlJe'

iW' j'ejdną ww:zJdJę, IOIdId'ziJe1Ja.ljącą !pI.Ła.rt;

tyU:ny .i

!Pl"~dmii.

VeLuan IbaJr.d'2lo

,wąSkd,e, O!I'ln..'t- menJ1lOłw.rune.

Oklaizy

reńSkie mają

; baIDdJm

duże,

wytpuilcle, owailne wy-

lęgoaJIiki,

ipOIk1r:yIte

d!ro!bną s11aJtooztlroiWIaltą tr'2ie,7Jbą.

W Y

B

t

'ę ip

'o' wa;

l1lI

li e: , GaJ1rum,eIk znamy

iZ

syliurSk1ch

głazów

narzuto,- wydh z Ni.em:€C

[pÓ:ł'1W!C!nydh

ol :z Notr'Wlegi.i I()Ta:zz !lruJd:l101wru: POlmoll"m PIOils!!9.

-RodIzaj oHemsdella Ma,rtins:s,on IlIOO2

Hemsiella ci. maccoyiana {JIOIIl'eS)

(Tabl. l, fig, 3 a-b)

M a t e (!" i a ł: Kilkanaście slco1'upek żeńskich, kilkadzj,esJ.ąt skorupek męskich i SkTyto-

płciowych {nr 4, IrolekqJa ro),

W y m i ar y w mm: długooć skorupki wysokość skorupkd

·okazy żeńskie Oikazy męskie

1, 7l{l-;1, 706 1,566-1,536

1,494-1,490 1,300-1,2610

o P i s: !Pal!l!0eTZyk IpnalWie

półJoiklrąlgły:, Ik!rIalWędź glrZlb~et1lofwa!

!pIroSt1a,

brZłuiS2'JIlJa

-

zalOlktr'ąg1LoInla,.

Obie SlroIrnlJPllci! j,edinJallrowej

!WllieillkJo~Clio.

N,aJ ze-

wnętrmej polWietrzClhlnlł

Slroirupetk

~jdJuiją się

rilrzy prIalwIie

~e

rozmieszczone

wypukłe płaty,

pokryte

rzeźbą

w postaci drobnej siatki.

Najmtniejs~

i IIliajlba!l'ldziiej 'WYlPIUllcltY jest

ipłaItśoodllroiW'Y,

oddlziellOfIlY: 09:

pOIZlOLSitałyOh

lpi1Ja:tÓlw bl'1U2rl!am:i. P!l1at

!Ptr'~dJl}Ji

t "tyIlny

łąozą się

nad

kn'IaIwę­

dZiią '~

Skxxnujpki.

!Płatt

rtyJJny

Składa' się ~

z dwóch

rnalkł.a!dJają­

cyldh

się

m siebie WIBl1"S1:tw.

SzJeroIkń.e

ve1iulm

dtamadąoe SloolI'lUjplkę

j€St

!pO-

kryte bardzo

delikatną rzeźbą.

U okazów

męskich

i

skrytopłciowych

jego hrzetg tWlolrizy ,dhatraikitelryStyClZlne

wy~~ęlcre,

la lIlaJ

lk!r:aJWIęcrzi 1ZjIlI8.Ijdrlllją się

drdbne

ząillki.

U

oIkJa7JÓIW .żeńSkidh

hnzetg wlium jest lW!yOOolll'ClZlO11'Y

cienką l'istewikią,.WyIlęgaaikii półIkJuJlrlste

poikrylbe

tr2JeŹJbą

w ;poiS1Jaoi de!liilkJal1ll1!ej' siaM V€llrum IOlWijla

się

I()Id spod!u dlolOma!

wyll:ęgan:1ki

liJ

łąlC'zy się

IZ

;h:ią

w kiEttlumjk!u iPl"Z'edrriilego

lkJońca ~i.

Od

dolłu

jpClIWSilade

mlięd!zy wyaę­

gamką

a ve.lJum

rwąSlci

l'ICJlWIeIk.

, W y s t

ę

p o w

~

n i e: Gatunek znany z ludlowu Pomorza Polski.

Rod7Jiln:a B e

y

r fe

h i i

d a e M a

t

t

.

h e

,W

1006

Rodzaj N e o b e y r t e h t a !H e on n l n g s m.() e n 1854

N eobeyrichia buchiana (J

O In

e s)

(TabL, l, fig. 2 a-d)

18lJ5 Beynehta buehłana J o on e s; T. R.: Ann. Ma.g. Nat. Blst" ser. 2, vol. 116, p. 86, :fig. :1 a, b, 2, 3 ·(lf;Lde EolIllll B. F., MesISlml A.

a.,

^Cata[~e ,ot 0IStr.a,eoo1ll).

1004 Neobeynchła ef. buchtana {J.() lIl.e s 1855); Maa'tinsson A,: .PubL Palaeol!llt. ;tn&t, Univ.

UPlPsada., V'OI. 86, iN'!' 50, p,'L37. fig. 6 A--1B, .

KWQ(!"talnik Gealog!c.z:ny - 4

50 Emilia Witwicka

. M a II; e !l" 1 a ł: 3 pa-ocerzy!k.1 arllrZ k1J:kadrtiesl.ąt skonliPle!k rmęl;1kllJch JruIb SkirYltqpreiawych;

1 palIlcerzyk 1 dwie skorupki 1;eiiskie (m' 5, kolekcja tlIG).

'W Y m 1 oB 11' Y w mm: długość pancerzyka wYSokość ipancEll'IZyka szel'ok!ość pancerzylta

dkazy teńskie

()kaa:y męskie

J.,98łh1,1J60

1,890-1,830

ab476-lI,440 1,l35O-1,296

1,5130 Q,m

o iP i s: Pam.cerzy!k

O

!Zalrysie jla:jlOiWlaitym, siUlnJi,e pOlW'Oi!nainym.

KTaJWędź

19t'!2JbiertJotw!a

pll.'1ostJ8J,bIrzu~.zmIa

-

~S1oUm'tągliQlnja.

!Na 1}JIO!w:iie:rzId'i sloo1"!lljp€'k o

jl~ej Wlie1nrośCi

rwtiJckre ^:trzy Qbre,

mvę'mjąoo się

iklu: góa1re

'Płaty, słal1h IOrnaIIn~~e ~ !Płalt

ipl"zedInpl,

wyIrIaiŹIl!iJe iClIdrlizi.e:llOłnJy' /brIuIzdą

oki dIwódh

IPOl7JOISftaiłyoh,

lpI"2leik!ralO7Ja

lifurię ~ V~ 'W

postaci :wIab

l"2JaP/lro poIkrryOOgo

~.

)Na: OIkiaizJa'Clh

'żeńSkliJdh

/W1idoozme

wylJę~aaild gł.ajdlkJie, półIkJuJ1isrtle, iIl1Ialjąoe ^lU lPo~aJWY l'Z,eZbę ^'W

!postaci ibaJrdzJo ciEmikliClh

prąlŻJkÓ/W

•

W y

'S

It

ę

'P o w a

^In

li! e:

Głajtu!nJetk 17Jnia.!ny. IZ

syJiUll"Slcidh

,~ :DlairZJUJto-

wych okolic Berlina, z górnosylurskich wapieni Skandynawii i z wyspy Goi1lIrund. W IPIoilsoe

stlwiiełrrllzoiny IW

gÓlmym !JJudJlowie

'W !Wii~

Po- molI"m.

Roozaa Nodtbeyrtchta Henn:ingsmoOen U!64

Nod~beyrichia

tuberculata (K. J. o ^{d e 1Il)}

^'l8~34

(Tabl. iI, fig. ,1 a-d)

iIII55 Beyrichia tubtęroulata (K[I)den) e:men(f. J,olll,es 18S5; Jon'eI! T. IR..: Ann. Mag. Nat.

Hlst., sar. 12, vol. ~ p. 1IQ-djI,

1Pl.

5, !lig. 4-9 <'fi!de Ellis B. F ... oMe9Siona A. IR., Ca,taJlogue of ostracoda).

1965 NlOId&beyrtchia tubercutata (K

o.

61d e n); M'aT'tionl!tsOln A.: Geol. Faren Sltockiholrm

Faroo.

VIol 87, p. 123-127, Fig. 9 A, B, 10 A., B, C, 101 et syn.

iM a t e ^!l" ! a ł: 1K·~esiąt sIIrorupek męskic.h ! skryrtqpłc.i~ t ~eden cały pan- cel'IZ1k męoslkloralZ 3 paDl~ i 6 Skor'lllPe!k :i:eńsk:lJch ,~ 6, !k:o!IelkClja iLG).

W Y m 1 a r y w m m: długość wYSOk<lŚĆ szell'okość

pancerzyka pa:ncerzyka pancerzYka

pancell'zyk

:!leński 2,896-2,845 2,()7(l-;2,035 3,~,OOO

'pancerzyk

męski łU'b

slQryotopłciowy 1,854-1,6000 L, 4llI4-J., 458 10,440-'1,296

O!p i s: iZarrys

ipałOOerZly1ka

jlSijO/Wlaty, t ba!rdJzJo siIl!nli.e lPOWciln;any. Sko- rupki jednakowej

wielkości,

w

kształcie

elipsy

przeciętej wzdłuż

osi pod-

iIIużmJej. KmalWędź IgtI"zfu~eroolWa

proStaJ,!brozJuszIn:a

!'ZlaiOlkIrąJgilio!nIaJ.

tNla pow:iJe!rz-

m

Sk!oIrłulPek widłocrzm.e

!tlr.zy baJrdJzo wyipUlkre tp1JaI1:tyi,

~~~~

odJdzi€!IDne od siebie

gładkimi

bruzdami. Powierzchnia

płatów

prawie równomiernie

![lIoIkIrytlaJ

~!mi!,bez wIi~

lub wym.miejszyc!h.

^{~. 'Płat}

(P!r"zOOni i I1lyjllny

wystalją ~ lłmJeg

I g1r7JbiJetofwy

~Pldi.

1PWa't

śrOOllootwy

tnie do-

sięga:

!lJiniJi

.młmikIa.

U oikJalzlÓtW

że!ńskic!h

jest on <ulStSlwruo!Iliy

\llii!OOOI slooŚIl:e.

RaIf; IIFzed!ni: j€St jpIl'zedzJie!lJotnty'

głębolk;im lWIOięcilam lIlIa diw1iJe02JęŚCi.

PlJa, t ItyJiny jeSt najSzeir'sZyi pIOIdzieilJoln.y

wcięcde!m ~

trzy

,części

VeilruJm

iW po~

stS/CIt s2lelriolkiteglO nieoo. SIplasZlClZlOinegOt 1W'aaik.a , bytw.al polkll.;y'te gwzllmtmJi. KI a-

\WIę~

bmJuszJnia:

skJołrupld OlI'IIlIalmentxJiw~

d!WlOllllJa

~

paSklaJmi.

Wytl.ęgiaM lU

0IkJaJzó/w

żeńJSk!iJCJh są

tOOrrd'ZlO

!Wy1puJklłe

1:

,gęsto

poikIry:te

~IZ-

~. . .

W Y s t

ę

lP o

^IW

a

^III

i e: GaJtUillek '2lI1!aJIl,y z

gÓlr.nJOłSy'liUJSkidh głia:2lów n.aTZlU.,.

Ma~ora,c7lki z 'górnego syluru Polski

51

1mvIyic!h Z Niemtec

lpółinoon:yJCih

i IZ

PoIhłk:It

(oIlrolioe WIl'ioIc%lWiai) otralZ Z gór- nego syluru wyspy Osel w Szwecji. W wierceniach na Pomorzu Polski notowano go w ludlowie.

:Rod/zina J{ l o e d e n e ZZ i d a e U. J: r i!C!h elt 'B a SI s[!e' r 1000 :Rodzaj FrostteLta Martins's,oln:1.963

Frostiella pliculata M a r t i n s s o n 196'5

(Tabl. II, fig. 5)

1965 Fr,osttetta pttcutata iM a r t li n s s o In; MaTtinssonA.: Oeol. FOren. SItockholm FDrh., vol. 87, p. 1~ et syn.

M a It e T i a ł: iKllIkanaście ~OTUpek męskich i skrytopłcl,owych (mo 7, kolekcja [G).

W Y m i a II.' y W mm: długość ·skQrupki wysok!ość skorup'k.i

:1.,alHi-1,~ :1.,224-1,176

10 p i s: Zarys pancerzyka

zbliżony

do nerkowatego,

krawędź

grzbie- towa prosta, brzuszna

zaokrąglona.

Obie skorupki jednakowej

wielkoś­

ci, powierzchnia skorupek

^gładka,

podzielona na trzy

płaty zlewające się

ze

sobą

w

środkowej

i brzusznej

części

skorupki. 'W

części

dorsalnej

płaty są

oddzielone od siebie krótkimi bruzdami.

[płat środkowy

jest

wyraźnie

wydzielony, jest on

wypukły,

pochylony i wystaje nad

linię

zamka. Velum

^słabo

zaznaczone, tworzy

wąski, wklęsły

pas,

^zanikają­

cy ku bocznym

krawędziom

skorupki.

W y s t

ę

P o w a n i e: Gatunek znany z wapieni bejrichiowych w re- jonie

Bałtyku

oraz z syluru i dewonu Anglii i Nowej Szkocji.

:Rod'Zllj Ktoeden'a Jones et HoU L886

Kloedenia wilckensiana (J o n e s) 18

¹

5:5

(Tabl. II, fig. 8 a-d)

11155 Beyrtch'a wtlckens'ana J o n e s; Jones T. R.: Amm. :Mlag. Najt. Hlst., L<ond'on lB55, Ser. 2, V'd1. 16, ~. 82, 89, !pl. 5" fig. ,]J7-!l11 {<fide ®1iIis B. F., iMesf9ina A. R~, Caltalliognle of CltsotIracooa).

1965 K~oedenta wtIckensilll!a (J Q n ,e s IB55); Martinsson A.: Geol. FOren, stJockhoIm FOrhandl., vol. 87, p. :1.31, p. 136, fig. ,17.

M a t ·e T 1 a ł:' JecLen pancerzyk :!;eński i kilkana~cde skorupek męskich lUb skrytopłcto- wy·ch (nT 8, kolekcja 10).

IW Y m i a II' y W mm dł~ość pancerzyka wysokość pancerzyka sz'el'okQŚć pamc'erzyka

,okaz żeński 'l,ooq 1,47'S 1',530

Okazów męsk.ich i skII'y,vOipŁciowych nie miell'zOl!Lo, gdyż były usztkodzone.

o P i s: !Pancerzyk pokryty

słabą siateczkowatą rzeźbą

o zarysie ja- jowatym.

Kształt

skorupek

zbliżony

do

półeliptycznego: Krawędź

grzbie- towa prosta, brzuszna

zaokrąglona. Wypukły płat środkowy

jest jedy- nym

wyraźnie

wydzielonym

płatem.

Wystaje on nad

linię

zamka i jest ozdobiony ornamentem w postaci

słabo rozwiniętej pętli

krystalicznej.

Tylny

płat łączy się

u okazów

żeńskich

z

wylęgarką ozdobioną

ornamen- tem

złożonym

z dwóch

wałeczków połączonych

w jej tylnej

części.

Zredu- kowane velum zaznacza

^się

jako

wąski, wklęsły

pas,

zanikający

ku bocznym

krawędziom

skorupki.

W y s t

ę

P o w a n i e: Gatunek znany z sylurskich

głazów

narzuto-

wych w regionie

Bałtyku

i z ludlowu

wierceń

na Pomorzu Polski.