217
Materyały do mapy archeologicznej.
ARCHEOLOGIA PRZEDDZIEJOWA
w „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich"
wyd. pod red. F. Sulimierskiego, Br. Chlebowskiego i Wł. Walewskiego.Tom III. Warszawa, 1882. (Por „Światowit", tom II, 143—145).
Haliyowce, wś., w hr. Spiskiem. W y k o p a l i s k o archeologiczne, str. 20. —Haska Karczma, p. K a r t u s k i . Szańce szwedzkie, str. 39. — Helenów—Haska. wś., p. W a s y l -kowski. Mogiły P e r e p i a t i P e r e p i a t y c h a , oraz Rozkopana, b a d a n e 1846, 1879 i 1880 r , str. 57.—Hereżanówka, wś., p. H u m a ń s k i . Mogiły f o r m y półkulistej, str. 60.— Hermanówka, mko., p. K i j o w s k i . Mogiły, str. 66.—Hnylopiat, rz. w p. Berdyczow-skim. Horodyszcze, str. 84.—Hołowki, wś., p. R a d o m y s k i . 200 k u r h a n ó w Drewlan z I X w., b a d a n y c h przez Antonowicza 1881 г., str. 111. — Holubne, wś., p. R ó w i e ń -ski. Okopy w s p o m n i a n e j u ż w X V I w., w pobliżu jego w y d o b y t o szczątki epoki k a m i e n n e j , str. 114, — Holobówka, wś., p. Berdyczowsepoki. D w i e mogiły, c m e n t a -rzysko pogańskie, wykopalisko archeol., str. 115.—Honiatycze, wś., p. Tomaszow-ski, k u r h a n y , str. 119.—Hordaszówka, w ś , p. H u m a ń s k i . Horodyszcze, str. 124.— Horodnica, mko, p. Zwiahelski. Wykopalisko monet rzymskich, str. 139.—Horod-niki, wś., p. Oszmiański. Grodzisko przedhistoryczne, str. 141.—Horodyszcze, wś., p. Nowogródzki. Okopy, zw. Szwedzkiemi, str. 143. — Horodyszcze, w ś . , p. I h u -meński. Horodyszcze, str. 144.—Horodyszcze, mko., p. Czerkaski Nieprzeliczona ilość mogił, str. 149.—Horodzk, wś., p. R a d o m y s k i . dwa horodyszcza, str. 1 5 2 . - H r u b a k , miejscowość w p. Skwirskim, 684 m o g i ł y i liczne w a ł y , str. 187.—Hrymiacze, w ś . , p. Ostrogski. Kilka mogił i k u r h a n strażniczy, str. 194, —Hulajpol, wś., p. Z w i n o -grodzki. Mogiła, zw. W y z y r s k ą . s t r 206.—Holsk, o k o p y horodyszcza, str. 208. — Humań, mko., p. g u b . K i j o w s k i e j . Mnóstwo mogił, w y d o b y t o pieniądz rzymski, str. 216.—Hummer, wś., p. Średzki Cmentarzysko pogańskie i wykopaliska z epoki bronzu, str. 219.—Husiatyn, mto., w Galicyi. K u r h a n y , wykopaliska bronzowe, str. 224.—Igora, m o g i ł a w p. Owruckim, str. 248.—Inowloclaw, m t o dep. Bydgoskiego. Wykopaliska archeol. w powiecie, str. 297. Irządze, wś., p. Włoszczowski. W y -kopaliska przedhistoryczne i n u m i z m a t y z X V I I w., str. 302.—Isajewicze, wś., p. Słonimski. K u r h a n y , s t r 303 —Isajki, wś., p. Kaniowski Mogiła, str. 303,—Iwanków, mko., p. R a d o m y s k i . Horodyszcze, str. 315.—Iwno, wś., p. Średzki. W y k o p a -liska archeol., str. 326,—Izdebno, wś., p. Błoński. C m e n t a r z y s k o pogańskie, g r o b y skrzynkowe, pieniądze rzymskie z czasów H a d r j a n a , str. 333.— Jabłonowo, wś., p. Brodnicki. W y d o b y w a n o u r n y i z a b y t k i bronzowe, str. 352.—Jabłówko, wś., p. S t a -rogrodzki. C m e n t a r z y s k o pogańskie, g r o b y skrzynkowe, u r n y symboliczne, str. 353.—Jacewicze, WŚ. p. Słonimski. K u r h a n , str. 354. — Jackowka, wś., p. Tłumacki· Mogiły przedhistoryczne, str. 357. — Jaguszewice, wś., p. Brodzki. Stare okopy, s t r . 371. - J a h n i a t y o , wś., p. Skwirski. Pole u s y p a n e mogiłami, str. 371. — Jaksice, wś.,
218 M A T E R Y A Ł Y DO MAPY.
p. Pińczowski. Grobowisko pogańskie, u r n y z ozdobami pierwotnemi, monety rzyms-kie Antonina, str. 378— Jankowo, wś., p. Myślenicki. U r n y z guzami, żarna, str. 411—12,— Janopol, wś. p. Czehryóski. Mogiły strażnicze, str. 4 1 4 . — Jaraczew , wś., p. Śremski. Wykopaliska bronzowe i żelazne, str. 445. — jarka, struga w p. Goł-dapskim. W X Y I w. wydobyto zbroje pogańskie, str. 449.—Jarmuta, góra w Pie-ninach. Wykopano popielnice i bronzy, str. 452. — Jarocin, mto., p. Pleszewski.
Wykopalisko ozdób i monet arabskich, str. 453. — Jarosławiec, wś., ρ Średzki. Monety rzymskie, str. 459.—Jasianowycia, potok w pow. Dolińskim. Mogiły przedhi-storyczne, str. 4 6 7 . — Jasień , wś., p. Gdański. Cmentarzysko, str. 469. — Jasieniec,
zamek p. Świecki. Grobowiska, urny, str. 475,—Jasionówka, ws., p. Taraszczański. Iiząd wysokich mogił, str. 484. — Jaskmanice, wś., p. Przemyski, n a t. zw. „Mo-hyłce" ślad uroczyska pogańskiego, str. 485. — Jaworzyna, wzgórze w Bieskidach. Kamień „dyabelski" z epoki Celtów, str. 529— 30. — Jegliowiec, wś., p. Ostrołęcki. Uroczysko litewskie i kamień ofiarny bogini Egle, str. 553. — Jerk», wś., p. Ko-ściański. U r n y czarne, str. 565. — Jeseritz. wś., p. Niemczyński. Cmentarzysko przedhistoryczne, str. 567. — Jezierna. mko , p. Złoczowski. Cmentarzysko pogań-skie z kościotrupami, str. 571. — Jeżewo, wś., p. Mazowiecki. Zbiory archeolog. Z. Glogera, str. 582. — Jędrychowo, wś., p. Ządzborski Cmentarzysko pogańskie, odkryte w r. 1724, str. 587.—Juszkowo, wś., p. Gdański. Cmentarzysko pogańskie. Monety rzymskie, str. 642. — Juwkowce. wś., p. Ostrogski. Cmentarzysko z epoki kamienia gładzonego, str. 644.—Kabatnia, wś., p. Lipowiecki. Grodzisko, str. 647.
Kacyk, dobra w p. Wejherowskim. Groby skrzynkowe z urnami twarzowemi, str. 651.— Kaczyn, wś., p. Kowelski. Horodyszcze, str. 6 5 7 . — Kahorlik , mto., p. Ki-jowski. Mnóstwo mogił, str. 668.—Kainlk, wś., p. Lipowiecki. Mogiła Soroka, ka-mień symboliczny tłumaczony przez Lelewela, str. 707.—Kałusz, mto., pow. Galicyi. K u r h a n y , siekierki kamienne, str. 720.—Kamień, wś., p. Kaliski. Okop zw. Szwedz-kim, str. 7 3 2 . — Kamień , wś., p. Wilejski. Głaz olbrzymi, str- 734,—Kamień wysoki,
skała w pow. Lwowskim. Znaleziono topór kamieiiny i kościane narzędzia, str.
7 4 1 . — Kamienic a szlachecka, wś , p. Kartuski. Cment. pogańskie, str. 745,— Kamie-nica, wś., p. Tucholski. Cmentarzysko pogańskie, str. 745.— Kamieniec, wś., p. Ko-ściański. Okop, zw. Szwedzkim str. 765.—Kamienopol, wś., p. Lwowski. Schnei-der rozkopał t u kilka mogił, z ogólnej liczby 68, znalazł kościotrup w postaci sie-dzącej, ozdoby bronzowe, oraz topór kamienny, str. 776. — Kamionka Strumitcwa,
Wykopalisko urn i zbroi, str. 7 8 4 , — Kamionk a Wielka, mko., p. Kołomyjski. Posąg pogański zrośniętych mężczyzny i kobiety, str. 791. — Kamionki, wś., p. Kartuski. Mogiły, t. zw. kamienne, str. 795—6,—Kamionki, wś., p. Ządzborski. Cmentarzysko pogańskie, str. 796.—Kanie, wś., p. Chełmski. Horodysko v. Okopy, kilkaset k u r -hanów i „niwa grobowa," str. 805.—Konińcza, góra w p. Złoczowskim. Narzędzia krzemienne, str. 820. — Kapustyna, wś., p. Zwinogrodzki. Starożytne wały, str. 827. — Karabczyjów, wś., p. Skwirski. W a ł i k u r h a n y , str. 827.— Karczemka, wś., p. Gdański. Cmentarzysko pogańskie, str 835—Karolin, wś., p. Wilejski. Mogiłki pogańskie, str. 851. — Karszów, wś., p. Niemczyński. Cmentarzysko pogańskie, str. 882,—Kartuzy, wś., pow. na Pomorzu. Cmentarzysko pogańskie, str 886 —7.—
Karwosiek, wś., p. Płocki. Przedhistoryczne o k o p y - w i a t r y o d k r y w a j ą urny, str. 891,—Karzec, wś., p. Krobski. Grodzisko, zw. Szańcem Szwedzkim, str. 892. —
Kar-zen, wś., p. Niemczyński. Cment. pogańskie, str. 892. — Kaski, wś., p. Błoński. W r. 1775 odkryto monety angielskie z X I I w., str. 894. — Kaszczyńce, wś., p. Ostrogski. Mogiły strażnicze, str. 900.— Kaszew, kol., p. Turecki. Okopy i
mo-MATEHYAŁY DO MAPY. 219
gily, zw. Szwedzkiemi, str. 900.—Kaweko, wá., p. Stryjski. Mogiły starożytne, las „Okopy," na górze Wielki kąt—grodzisko, str.918. — Kazimierz, wá., p. Szamotul-ski. Obszerny opis cmentarzyska pogańskiego z zabytkami bronzowemi, krzemien-nemi i żelazkrzemien-nemi—rozkopywane w latach 1878, 1880 i 1882, str. 930— 4. —Kąpno mko., p. Ostrzeszowski W okolicy urny z zabytkami bronzowemi i żelaznemi str. 960.
Michal Rawicz- Wilanowski.
R O Z B I O R Y I S P R A W O Z D A N I A .
0 . M o n t e l i u s . Die Chronologie der ältesten Bronzezeit in Morddeutschland
und Skandinavien.
Z 451 rysunkami w tekście. Archiv f ü r Anthropologie, X X V i X X V I . Także jako osobna odbitka. Brunświk, F. Vieweg i syn, 1900 r. 20 marek.
W r. 1885 o p u b l i k o w a ł Montelius rozprawę o okresie b r o n z o w y m i jego chronologii, p. t. „Om tidsbestämning inoni bronsaldern", która — p o n i e w a ż została w y d a n a tylko w języku szwedzkim — nie jest w k o ł a c h f a c h o w y c h tak znana jak na to zasługuje. Ostatecznym wynikiem b a d a ń autora b y ł podział skandynawskiej epoki bronzowej na 6 okresów. D o podziału tego doszedł autor drogą p r a c o w i t y c h i g r u n t o w n y c h s t u d y ó w nad typami przedmiotów bronzowych; do ustanowienia zaś chronologii absolutnej przyszedł rozpatrując stosunki przeddziejowe W s c h o d u z Eu-ropą.
Przed 15-tu już laty Montelius umieścił epokę b r o n z o w ą w czasie między latami 1 4 5 0 a 4 0 0 przed Chrystusem. Od t e g o czasu m a t e r y a ł w y k o p a l i s k o w y urósł na P ó ł n o c y ogromnie, i autor d o z n a ł tej pociech}', że n o w s z e spostrzeżenia potwierdziły jego podział, chociaż nie we w s z y s t -kich częściach S k a n d y n a w i i oraz p ó ł n o c n y c h Niemiec o w e б o k r e s ó w daje się w y k a z a ć z r ó w n ą wyrazistością.
Montelius przypuszcza na p o d s t a w i e p e w n e j liczby znalezisk m i e d z i a -nych, że i Europa p ó ł n o c n a miała s w o j ą epokę miedzianą, t. j. czasy, kiedy obok kamienia z n a n o już miedź i złoto. Okres ten charakteryzują płaskie miedziane topory, siekiery miedziane z tulejką i podobizny tychże w kamieniu, siekiery p o d w ó j n e miedziane, oraz ich n a ś l a d o w a n i a w ka-mieniu, kości i bursztynie. Epokę b r o n z o w ą rozpoczyna w p r o w a d z e n i e do-mieszek, nadających miedzi twardość; domieszkami temi są arsen, a n t y m o n i cyna. Rozdział, w którym Montelius opisuje typologiczny rozwój siekiery płaskiej i pokazuje, jak doskonaleniu się f o r i n y o d p o w i a d a p o w o l n e , lecz
