Cena numeru 10 gromy Opłacono gołówką x góry
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
n
Nr 1O1 Wvfbrxexno, wtorek duia 29 sierpnia SRQPONMLKJIHGFEDCBA 1939 r. 11 Rok 21
>akt sojuszniczy pohko-anńlsk
LONDYN. W Foreign Office w piątek przed godziną szóstą po poi. nastąpiło podpi
sanie poisko-brytyjskiego układu sojusznicze
go. Układ podpisany został ze strony W. Bry
tanii przez min. Spraw Zagrań, lorda Hali- faxa, ze strony polskiej przez ambasadora R.
P. Raczyńskiego.
Układ i pomocy wzajemnej między Rze- cząpospolitą Polską a Zjednoczonym Króle
stwem VZ. Brytanii i Irlandii Północnej.
Rząd Polski i rząd Zjednoczonego Króle
stwa W. Brytanii i Irlandii Północnej, prag
nął oprzeć na stałej podstawie współpracę między swymi krajami, wynikającą z zapew
nień p micy wzajemnej o charakterze obron
nym, które już wymieniły, postanowił zawrzeć układ w tym celu i wyznaczył na swoich peł
nomocników: rząd Polski: J. Eks. p. Edwarda Raczyńskiego, ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzplitej Polskiej w Londynie, rząd Zjednoczonego Królestwa W. Brytanii i Irlandii Północnej: JW . wicehrabiego Halifa- xa, głównego sekretarza stanu dla spraw za
granicznych, którzy po wymianie swoich peł
nomocnictw, uznanych za będące w dobrej i należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:
Art. 1. W razie, gdyby jedna ze stron umawiających się znalazła się w działaniach wojennych z jednym z mocarstw europejskich na skutek agresji tego ostatniego przeciwko tejże stronie umawiającej się, druga strona umawiająca się udzieli bezzwłocznie stronie umawiającej się, znajdującej się w działa
niach wojennych wszelkiej pimocy i popar
cia, będących w jego mocy.
I
Art. 2. punkt 1. Postanowienia art. 1 sto
sują się również w razie jakiejkilwiek bądź akcji jednego z mocarstw europejskich, która- by zagrażała wyraźnie pośrednio łub bezpo
średnio niezawisłości jednej ze stron umawia
jących się, a któraby była tego rodzaju, że ta strona umawiająca się uważałaby za żywot
ne przeciwstawić się jej swymi siłami zbroj
nymi.
Punkt 2. Jeżeli jedna ze stron umawiają
cych się znajdzie się w działaniach wojen
nych z jednym z mocarstw europejskich na skutek akcji tego ostatniego zagrażającej nie
zawisłości albo neutralności jednego z trze
cich państw europejskich w sposób, stanowią
cy wyraźną groźbę dla bezpieczeństwa tej tej strony umawiającej się, postanowienia ar
tykułu 1 będą się stosować, jednakże bez usz
czerbku dla praw danego państwa trzeciego.
Art. 3. Jeżeli jedno z mocarstw europej
skich uczyniłoby próby podważenia niezawi
słości jednej ze stron umawiających się środ
kami gospodarczego przenikania, albo w jaki
kolwiek inny sposób, strony umawiające się udzielą sobie wzajemnego poparcia w prze
ciwstawieniu się takim próbom. Jeżeliby to mocarstwo rozpoczęło następnie działania wo
jenne przeciw jednej ze stron umawiającymi się, postanowienia art. 1 będą się stosować.
Art. 4. Sposoby stosowania zobowiązań pomocy wzajemnej, przewidzianej w niniej
szym układzie są określane między kompe
tentnymi władcami wojskowymi, morskimi i lotniczymi umawiających się stron.
Art. 5. Bez uszczerbku dla sformułowa
nych powyżej zobowiązań umawiających się stron udzielenia sobie natychmiast wzajemnej pomocy i poparcia w chwili rozpoczęcia dzia
łań wojennych, umawiające się strony będą wymienać pełne i szybkie informacje na te
mat każdego wydarzenia, któreby mogło za
grażać ich niezawisłości, a w szczególności na temat każdego zdarzenia, mogącego grozić za
stosowaniem powyższych zobowiązań.
Art. 6, punkt 1. Umawiające się strony będą sobie wzajemnie komunikować teksty zibowiązań pomocy przeciw agresji, które za
ciągnęły, albo mogłyby zaciągnąć w przyszło
ści w stosunku do państw trzecich.
Punkt 2. Gdyby jedna ze stron umawiają
cych się zamierzała zaciągnąć nowe zobowią
zanie tego rodzaju po wejściu w życie niniej
szego układu, będzie zobowiązana z uwagi na
Sytuacja dnia dzisiejszego
U FEDCBAe w s z y s t k i c h s t o l i c a c h E u r o p y i w S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h o d b y w a j ą s i ę n i e u s t a n n e n a r a d y d y p l o m a t ó w . — S z c z e g ó l n i e o ż y w i o n ą d z i a ł a l n o ś ć r o z w i j a d y p l o m a c j a a m e r y k a ń s k a , k t ó r a p r ó b u j e u r a t o w a ć p o k ó j w E u r o p i e . S a m p r e z y d e n t E o o s e o e l t a n g a ż u j e s i ę o s o b i ś c i e w t e j a k c j i .
O b o k t e g o z j a w i s k a n a l e ż y z a n o t o w a ć z a b e z p i e c z a j ą c e k r o k i z e s t r o n y b l o k u p o k o j u . A n g l i a i F r a n c j a n a d a l w z m a c n i a s w e s i ł y z b r o j n e i k o n c e n t r u j e j e d o e w e n t u a l n e g o n a t y c h m i a s t o w e g o u ż y c i a . P o w r ó t e s k a d r b r y t y j s k i c h z D a l e k i e g o W s c h o d u , o p u s z c z e n i e p r z e z A n g l i k ó w , F r a n c u z ó w i N i e m c ó w o b c y c h k r a j ó w , o d w o ł u j ą c e r o z k a z y d o o k r ę t ó w , w s t r z y m a n i e w y s y ł k i d o s t a w z A n g l i i i F r a n c j i d o N i e m i e c — o t o o b j a w y p o w a g i s y t u a c j i .
U w a g a ś w i a t a k o n c e n t r u j e s i ę n a L o n d y n i e , g d z i e b a d a n e b y ł y p r o p o z y c j e H i t l e r a , w r ę c z o n e w p i ą t e k w i e c z o r e m a m b a s a d o r o w i a n g i e l s k i e m u .
O d p o w i e d ź A n g l i i o g ł o s z o n ą z o s t a n i e d z i s i a j p r z e d p o ł u d n i e m i z a w i e z i o n a p r z e z a m b a s a d o r a H e n d e r s o n a d o B e r l i n a . J a k o n a w y p a d n i e w n i o s
k o w a ć m o ż n a z o d p o w i e d z i R z ą d u F r a n c u s k i e g o , k t ó r a j u ż z o s t a ł a z a k o m u n i k o w a n a k a n c l e r z o w i H i t l e r o w i i k t ó r a t e n ż e o d r z u c i , j a k o n i e z a d a w a - \ l a j ą c ą a s p i r a c y j n i e m i e c k i c h i o b s t a j e
p r z y ż ą d a n i a c h G d a ń s k a i P o m o r z a .
N a d z w y c z a j o ż y w i o n y r u c h p a n u j e r ó w n i e ż p o m i ę d z y B e r l i n e m a R z y m e m , n i e u s t a n n e p r z y j ę c i a a m b a s a d o r ó w z j e d n e j i d r u g n e j s t r o n y p r z e z k i e r o w n i k ó w p o l i t y k i z e w n ę t r z n e j t y c h p a ń s t w , w z g l ę d n i e k a n c l e r z a H i t l e r a i M u s s o l i n i e g o , w y m i a n a l i s t ó w p o m i ę d z y n i m i . C z y ż b y s i ę c o ś p s u ł o w
„ s e r d e c z n y m p o r o z u m i e n i u * p a ń s t w
„ o s i 1 * ? T r z e c i k o n t r a h e n t „ o s i * ' J a p o n i a w y r a ź n i e z a c z y n a s i ę s k ł a n i a ć k u p o r o z u m i e n i u z A n g l i ą i F r a n c j a . T a k p r z e d s t a w i a s i ę w o s t a t n i m m o m e n c i e g r a w i e l k i e j p o l i t y k i .
1 y m c z a s e m n a p o g r a n i c z u p o l s k o - n i e m i e c k i m o d B o g u m i n a d o M ł a w y , c o r a z c z ę ś c i e j r o z b r z m i e w a j ą s t r z a ł y o d d a w a n e d o p a t r o l i p o l s k i c h w z g l ę d n i e p r z e z s t r a ż p o l s k ą d o p r e z k r a c z a - j u c y c h g r a n i c ę u z b r o j o n y c h N i e m c ó w . W N i e m c z e c h w g o r ą c z k o w y m t e m p i e k o ń c z y s i ę p r z y g o t o w a n i a w o j e n n e , p r z e d s m a k t e g o , c o m o ż e p r z y j d z i e ,
! o d c z u l i N i e m c y d z i ś , g d y w r ę c z o n o i m k a r t y u p o w a ż n i a j ą c e d o n a b y c i a w d o z o w a n y c h i l o ś c i a c h n i e o m a l w s z y s t k i c h a r t y k u ł ó w c c d z i c n n e g o u ż y t k u , n a s t r ó j w N i e m c z e c h p o n u r y , b y n a j m n i e j n i e l a k i , j a k i b y t w r . 1 9 1 4 w m o m e n c i e r o z p o c z ę c i a „ f r i s c h - f r ó h - l i c h e n K r i e g s ' ( w e s o ł e j w o j e n k i ) .
A w P o l s c e s t u j e m y z b r o n i ą u n o g i p a t r z ą c s p o k o j n i e i z d e c y d o w a n i e n a r o z w ó j w y p a d k ó w .
Co przynosi dzień I
NARADY RZĄDU ANGIELSKIEGO TRWAJĄ BEZ PRZERWY
Londyn. Wczoraj w godzinach popołudniowych odbyło się posiedze
nie gabinetu brytyjskiego. Następne posiedzenie gabinetu odbędzie się dziś w poniedziałek w godzinach południo
wych. Ambasador Henderson powró
ci do Berlina w poniedziałek z odpo
wiedzią rządu brytyjskiego na oświad
czenie kanclerza Hitlera. O godz. 17 premier Chamberlain przyjęty był przez króla w pałacu Buckingham,
CZŁONKOWIE REICHSTAGU U HITLERA
Berlin. W niedzielę w godzinach popołudniowych wezwał Hitler do kancelarii Rzeszy członków Reichsta
gu, czekających w Berlinie na zwoła
nie Reichstagu. W czasie przyjęcia te
go wygłosił on do nich przemówienie.
Urzędowy komunikat na ten temat
dobre działanie tego ostatniego powiadomić o tym drugą stronę.
Punkt 3. Nowe zobowiązania, któreby strony umawiające się mogły zaciągnąć w przyszłości, nie powinny ani ograniczyć ich wzajemnych obowiązków, określonych niniej
szym układem, ani stwarzać pośrednio nowych obowiązków między stroną umawiającą się, nie uczestniczącą w tych zobowiązaniach, a państwami trzecimi.
Art. 7. Jeżeli strony umawiające się zna
lazły się w działaniach wojennych na skutek zastosowania niniejszego układu, to nie za-
stwierdza, iż kanclerz skreślił posłom Reichstagu ,.powagę godziny“. Zresz
tą nie podano żadnych bliższych infor- macyj na temat przemówienia kancle
rza.
JAPOŃCZYCY ZAPRZESTALI BOJ
KOTU PRZECIW ANGLIKOM IFARNCUZOM
L o n d y n. Reuter donosi z Pekinu:
japończycy, zamieszkali w Pekinie, otrzymali polecenie od swych władz, aby nie rozpoczynać zapowiadani kam panii bojkotowej wobec Anglików i Francuzów.
MODŁY O POKÓJ
Londyn. Reuter donosi: Król Je
rzy VI i bracia królewscy wznosili wcziraj wraz z całym narodem modły o pokój. Arcybiskup Canterburry za
rządził specjalne modły a kościoły w całym kraju były pełne modlących się.
Wśród wiernych zauważono wielu mężczyzn i kobiet w mundurach poto
wych.
Art. 8. Niniejszy układ jest zawarty na okres 5 lat. Jeżeli nic będzie wypowiedzia
ny na 6 miesięcy przed upływem tęgi okresu, pozostanie nadal w mocy, przy czym każda umawiająca się strona będzie miała wówczas prawo wypowiedzieć go w każdej chwili za 6-miesięcznym uprzedzeniem. Niniejszy układ wchodzi w życie w chwili podpisania, na do
wód czego wyżej wymienieni pełnomocnicy pidpisali niniejszy układ i wycisnęli na nim swoje pieczęcie.
wrą one rozejmu lub traktatu pokoju, jak tyl
ko za wspólnym porozumieniem.
NA ŚLĄSKU OPOLSKIM WSTRZY
MANO RUCH PASAŻERSKI NA WSZYSTKICH KOLEJACH.
C h o r z ó w. W niedzielę wieczorem po opuszczeniu Polski przez pociąg pośpieszny Bukareszt — Berlin, po
ciąg zatrzymano na stacji w Bytomiu i daje go nie puszczono. W Bytomiu i okolicy pojawiły się plakaty, że o godzinie 2 2 ruch pasażerski zostaje wstrzymany na wszystkich liniach ko
lejowych Śląska Opolskiego.
PRZEJŚCIE GRANICZNE DLA PIE
SZYCH ZABARYKADOWALI NIEM
CY NA GRANICY W POZNAŃSKIM.
P o z n a ń. W niedzielę o godz. 17,15 Niemcy zabarykadowali przejście gra
niczne dla pieszych pod Gorzytkicm pow. Międzychów, przeciągając druty kolczaste.
NIEMCY NIE PRZEPUSZCZAJĄ POLSKICH KONSULÓW PRZEZ
GRANICĘ
M or. O stra w a. Niemieccy stra
żnicy graniczni nie przepuścili przez granicę w miejscowości Wierbica ja- dącego samochodem służbowym do Bogumina konsula R. P. w Morawskiej Ostrawia. Budynek konsulatu w Mo
rawskiej Ostrawie obstawiony jest po
licją z motocyklistami, którzy inwigi
lują każdy ruch konsulatu.
Straż graniczna nie przepuściła w niedzielę samochodu konsularnego na polecenie motocyklistów policyjnych, którzy inwigilowali samochód. Po po
wiodę do Mor. Ostrawy konsul zapro
testował u dyrektora policji. Natych
miast po zajściu wicckoneu' w Moraw
skiej Ostrawie udał się samochodem do Cieszyna przez inny punkt grani
czny. Nie został jednak również prze
puszczony. Wszelka komunikacja tele
foniczna i teelgraficzna z protektora
tem jest przerwana. Pasażerski roz
kład jazdy protektoracie nie obowią
zuje.
WYWIEZIONO NAUCZYCIELI I UCZ
NIÓW POLSKIEGO GIMNAZJUM W KWIDZYNIU.
Berlin. Jak się dowiaduje kores
pondent PAT. w dniu 25 bm. Gestapo załadowała na autobusy- wszystkich nauczycieli i uczniów jedynego pol
skiego gimnazjum w Prusach Wschod
nich w Kwidzyniu. Autobusy wyje
chały w nieznanym kierunku.
(Ciąg dalszy telegramów na str. 6)
S t r , 2 „ G Ł O S P O M O R Z A * * N r 1 0 1
/ielka afera przemycaniaHGFEDCBAC ię ż k a s y t u a c ja „ B a n k u N a r o d o w e g o 44 w K ła j p e d z ie
ISKIERKI
dewiz
B Y D G O S Z C Z . P r z e d k J k u d n i a m i k o w y s o k o ś ć j u ż p r z e m y c o n e j g o t ó w k i , b a n k u L i t e w s k i e g o s p o t y k a s i ę o b e c n i e o r g a n a o c h r o n y s k a r b o w i ] u j a w n i ł y u s t a l o n e j d o t y c h c z a s n a s u m ę c o n a j - z w i e l k i m i p r z e s z k o d a m i , k t ó r e m o g ą z o r g a n i z o w a n ą d o b r z e z a l . o n s p i r o w a - m n i e j p ó ł t o r a m i l i o n a z l . d o p r o w a d z i ć d o j e g o l i k w i d a c j i . N a n ą s z a j k ę p r z e m y t n i k ó w , w k t ó r e j b r a - P o m i ę d z y a r e s z t o w a n y m i z n a j d u j e d z i e ń 9 w r z e ś n i a z o s t a ł o z w o ł a n e ż e li u d z i a ł o b y w a t e l e p o l s c y n a r o d o w o - s i ę k i l k u z n a n y c h o b y w a t e i T b y d g o - b r a n i e a k c j o n a r i u s z y b a n k u , k t ó r e w ś c i w y ł ą c z n i e n i e m i e c k i e j , z a m i e s z k a l i s k i c h n a r o d o w o ś c i n i e m i e c k i e j , k t ó r y c h r a z i e n i e u s u n i ę c i a i s t n i e j ą c y c h o b e c - w B y d g o s z c z y i n a t e r e n i e s ą s i e d n i c h n a z w i s k z e w z g l ę d u n a d o b r o ś l e d z t w a n i e p r z e s z k ó d , p o s t a n o w i ą l i k w i d a c j ę
p o w i a t ó w . s i ę n i e p o d a j e . b a n k u l i t e w s k i e g o .
W z w i ą z k u z t y m p r o k u r a t u r a o -
ś l e d c z y m w B y d g o s z c z y p r z y ś c i s ł y m 1 w s p ó ł d z i a ł a n i u o r g a n ó w o c h r a n y s k a r
b o w e j p r z y s t ą p i ł a d o z l i k w i d o w a n i a Katastrofa pociągu pospiesznego
na linii Warszawa—Zakopane
n y m z a ł o ż y c i e l e m i k i e r o w n i k i e m s z a j k i z n a j d o w a ł a s i ę w B y d g o s z c z y . W w y n i k u w s z c z ę t e j a k c j i l i k w i d a c y j n e j - j u ż w p i e r w s z y m j e j d n i u z a t r z y m a n o ^
p o n a d 2 0 p o d e j r z a n y c h o s ó b , w z g l ę d e m j i / , . ..
I , i i • i ■ o j i k a t a s t r o l i e n a o d c i n k u W a d o w i c e — k t ó r y c h s ę d z i a o k r ę g o w y ś l e d c z y z g o - . :l t 7 „ , , 1
. . J • i • " i ■ l ' l o k a w c e n a k i l o m e t r z e 4 ’ ,c p o d b w i n n ą d n i e z w n . o s k . e . n p r o k u r a t o r a z a s t< > S o - | P ( 1 n u (, |)S Z 1 1 I./ C ; M u c h a r z w a t a r e s z t t y m c z a s o w y j a k o ś r o d e k z a - ' w 4i a i l ( ) m y c h |) r z y c .z y „ w y k o l e i ł s i ę
p o b i e g a w c z y . 'p a r o w ó z i w ó z p o c z t o w y . '
R ó w n o c z e ś n i e u a r e s z t i - w a n y c l i o - W k a t a s t r o ł i e z g i n ą ł p a l a c z B u r i a n s ó b z n a l e z i o n o j a k o d o w ó d r z e c z o w y a f u n k c j o n a r i u s z k o l e j o w y W ł a d y s ł a w o d e b r a n ą g o t ó w k ę w ł ą c z n e j s u m i e o k . C z u b a k z o s t a ł r a n n y .
1 5 0 .0 0 0 z ł . , p r z y n i e s i o n ą p r z e z n i c h d o j m i e s z k a n i a k i e r o w n i k a s z a j k i w c e l u d o k o n a n i a j e j p r z e m y t u .
D o t y c h c z a s o w e w y n i k i d o c h o d z e ń w y k a z a ł y , ż e s z a j k a t r u d n i ł a s i ę p r z e m y t e m w a l u t y p o l s k i e j d o G d a ń s k a i N i e m i e c z a p o ś r e d n i c t w e m s p e c j a l n y c h k u r i e r ó w . O r o z m i a r a c l i t e j z b r o d n i c z e j a k c j i ś w i a d c z y c h o c i a ż b y t y l -
N ie t a c y n ie p ła c ą p o d s t ę p n ie z w e r b o w a n y m r o b o t n ik o m
K E J P N O . P r z e d S ą d e m G r o d z k i m w K ę p n i e o d p o w i a d a ł o z a n i e l e g a l n e p r z e k r o c z e n i e g r a n i c y t r z e c h N i e m c ó w o b y w a t e l i p o l s k i c h . Z o s t a l i o n i n a m ó w i e n i p r z e z n i e z n a n y c h a g e n t ó w w i o s n ą b i e ż ą c e g o r o k u d o n i e l e g a l n e g o p r z e k r o c z e n i a g r a n i c y , z t y m , ż e w N i e m c z e c h b ę d ą b a r d z o d o b r z e p ł a t n i . W N i e m c z e c h z o s t a l i p r z e z n a c z e n i d o p r a c r o l n y c h , t r w a j ą c y c h o d g o d z i n y 4 - t e j r a n o d o 8 - e j w i e c z o r e m . N a w ł a s n e j s k ó r z e p r z e k o n a l i s i ę w k r ó t c e j a k d a l e c e w p r o w a d z o n o i c h w b ł ą d . E t r z y m a n i e b y ł o t a k i e , ż e c h o d z i l i s t a l e g ł o d n i , t r a k t o w a n i e j a k n a j g o r s z e , a c z a s a m i w p r o s t n i e l u d z k i e . Z a r o b e k w w y s o k o ś c i 2 5 m a r e k m i e s i ę c z n i e b y ł z a b i e r a n y z a d o ż y w i a n i e . W t e n s p o s ó b m a l t r e t o w a n y m n i e p o z o s t a w a ł o n i c i n
neS°, j a k u c i e k a ć d o P o l s k i z p r z c k l e n i B o r y s ł a w . W k o p a l n i „ Z d z i s ł a w ” s t w e m n a u s t a c h . ' w B o r y s ł a w i u w y b u c h ł z b i o r n i k d o
p o d g r z e w a n i a o l e j u g a z o w e g o . P r z y c z y n a e k s p l o z j i d o t ą d n i e z o s t a ł a u s t a l o n a . W s k u t e k w y b u c h u c z t e r e j r o b o t n i c y i k i e r o w n i k k o p a l n i o d n i e ś l i c i ę ż - Z Ł Ó Ż D A R
n a P O L S K I B I A Ł Y K R Z Y Z k i e p o p a r z e n i a . R o b o t n i k C z a p l a z a - S z k o d y m a t e r i a l n e s ą b a r d z o z n a c z n e . W a d o w i ć e . D n i a 2 3 b m . o g o d z .
5 9 r a n o p o c i ą g p o ś p i e s z n y N r 1 . i d ą -
Budowa przepławek
dla ryb pod Rożnowem
B u d o w a z a p o r y n a D u n a j c u p o d R o ż n o w e m s p o w o d u j e s p i ę t r z e n i e w ó d d o w y s o k o ś c i 2 8 m i w y t w o r z y w n i e d ł u g i m c z a s i e p o w y ż e j R o ż n o w a j e z i o r o o o b s z a r z e c a 2 t y s . h a , s i ę g a j ą c e p r a w i e d o N o w e g o S ą c z a , l e n u k ł a d w ó d o d e t n i e ł o s o s i a w i ś l a n e g o o d j e g o n a t u r a l n y c h t a r l i s k , k t ó r e l e ż ą p o w y ż e j z a p o r y .
W c e l u z a p o b i e ż e n i a w y g i n i ę c i u t e g o c e n n e g o p o d w z g l ę d e m r y b a c k i m g a t u n k u r y b y , p r z y z a p o r z e p o d R o ż n o w e m b u d o w a n a j e s t d u ż a p r z e p ł a w k a , z a p o m o c ą k t ó r e j w s z e l k i e r y b y , a p r z e d e w s z y s t k i m ł o s o ś , b ę d ą p o k o n y w a ć p r z e s z k o d ę w w y s o k o ś c i r ó ż n i c y w ó d , p o w s t a ł ą w s k u t e k w y b u d o w a n i a z a p o r y .
B u d o w a n a p r z e p ł a w k a b ę d z i e n a j w i ę k s z ą w E u r o p i e . P o w s t a n i e n a p r z y
wybuch w kopalni nafty
K O W N O . ,.L a ik a .* >“ d o n o s i o c i ę ż k i e j s y t u a c j i l i t e w s k i e g o B a n k u N a r o d o w e g o w K ł a j p e d z i e . D z i a ł a l n o ś ć
S p o ś r ó d p a s a ż e r ó w n i k t n i c d o z n a ł p o w a ż n i e j s z e g o s z w a n k u , a t y l k o k i l k u z o s t a ł o l e k k o k o n t u z j o w a n y c h s p a d a j ą c y m b a g a ż e m .
N a m i e j s c e k a t a s t r o f y w y j e c h a ł a z W a d o w i c k o m i s j a s ą d o w o - l c k a r s k a , t u d z i e ż u d a ł a s i ę k o m i s j a t e c h n i c z n a k o l e j o w a . — O b i e k o m i s j e r o z p o c z ę ł y ś l e d z t w o , c e l e m u s t a l e n i a p r z y c z y n y k a t a s t r o f y .
p o m o c y ś r o d k ó w p a ń s t w o w y c h , a k o s z t t e j b u d o w y w y n i e s i e o k o ł o 1 m i l i o n a z ł o t y c h . B u d o w a o p a r t a j e s t n a o s t a t
n i c h w z o r a c h t e c h n i k i b u d o w y p r z e p ł a w e k i w t y m c e l u s p e c j a l i ś c i p o l s c y b a d a l i p o d o b n e u r z ą d z e n i a m i ę d z y i n n y m i w S z k o c j i — w k r a i n i e ł o s o s i a . D r u g a p r z e p ł a w k a n i e c o m n i e j s z a , b ę d z i e w y b u d o w a n a p r z y p o w s t a j ą c e j z a p o r z e w C z c h o w i e n a D u n a j c u p o n i ż e j R o ż n o w a i p r z y z a p o r z e w T u r n i - s z i k a c h p o d W i l n e m n a r z e c e W i l ii . B u d o w a p r o w a d z o n a b ę d z i e r ó w n i e ż z e ś r o d k ó w p a ń s t w o w y c h .
B u d o w a n e p r z e p ł a w k i p o s i a d a ć b ę d ą d u ż e k o m r y n i w e l u j ą c e r ó ż n i c e p o z i o m ó w w ó d , a c o k i l k a n a ś c i e k o m ó r z n a j d o w a ć s i ę b ę d ą b a s e n y w y p o c z y n k o w e t . z w . s p o c z n i k i o o d p o w i e d n i o d u ż y c h r o z m i a r a c h .
r a z p o w y b u c h z m a r ł , r o b o t n i c y W i n k l e r i S o b e k z m a r l i w s z p i t a l u . P o n a d t o c z t e r e c h r o b o t n i k ó w o d w i e z i o n o d o s z p i t a l a w D r o h o b y c z u w s t a n i e b a r d z o g r o ź n y m . R ó w n i e ż w s z p i t a l u p r z e b y w a k i e r o w n i k k o p a l n i H e n r y k S e m i k
— N a p o d s t a w ie u c h w a ły R a d y A d w o k a c k ie j w o k r ę g u w a r s z a w s k im j u ż z a w ie s z o n o w p r a w ie w y k o n y w a n ia z a w o d u 3 0 a d w o k a tó w , k tó r z y z a le g a j ą z u is z c z e n ie m s k ła d e k n a r z e c z I z b y A d w o k a c k ie j z a c z a s d łu ż s z y o d j e d n e g o r o k u .
— R e d a k c j a „ R o b o tn ik a " w W a r s z a w ie p r z e s ia ła P A T . n a s t ę p u j ą c e o ś w ia d c z e n ie , k t ó
r e o t r z y m a ła o d k ie r o w n ik a L a b o u r P a r ty z L o n d y n u d r o g ą t e le f o n ic z n ą : „ W g o d z in ie r o z s t r z y g n ię ć o s t a t e c z n y c h c a ły b r y ty j s k i r u c h r o b o tn ic z y p r z e s y ła P o ls k ie j P a r tii S o c ja lis t y c z n e j i p o ls k im m a s o m p r a c u j ą c y m z a p e w n ie n ie o s w e j w ie r n o ś c i n ie z a c h w ia n e j d la w s p ó l
n e j s p r a w y , k tó r a j e s t s p r a w ą w o ln o ś c i ś w ia ta .
— R z ą d a n g ie ls k i w y d a ł s p e c j a ln e z a r z ą d z e n ie d la u t r z y m a n ia p o z io m u z a p a s u s u r o w c ó w w k r a ju . M . in . w y d a n o z a k a z w y w o z u z a g r a n ic ę a lu m in iu m , m ie d z i, o ło w iu , ż e la z a , s t a li i z ło m u , b a w e łn y , k a u c z u k u , n ik lu .
— W o k o lic y Z a le s z c z y k p r o w a d z o n e s ą p r ó b y p la n to w a n ia b a w e łn y .
— A m b a s a d ir n ie m ie c k i w A n k a r z e v o n P a p e n w y j e c h a ł d o T u r c ji. J a k t w ie r d z ą , o - tr z y m a ł o n d o k ła d n e in s t r u k c j e , m a ją c e d o p r o w a d z ić T u r c j ę d o z r e w id o w a n ia j e j p u n k tu w id z e n ia n a s p r a w y m ię d z y n a r o d o w e w n a s t ę p s t w ie u k ła d u n ie m ie c k o - r o s y j s k ie g i.
— W T u r c j i w d a ls z y m c ią g u p r z e p r o w a d z a n a j e s t c z ę ś c io w a m o b iliz a c j o . W s z e r e g a c h z n a jd u j e s ię 6 2 0 ty s . lu d z i.
— N a u lic y S t a d t g r a b e n w G d a ń s k u n a j e c h a ło a u to p a n c e r n e n a w ó z t r a m w a j o w y . A u to r o z b ite i w ó z u s z k o d z o n y t r a m w a j o w y m u s ia n o u s u n ą ć z a p o m o c ą d ź w ig ó w .
— M o s k ie w s k a r a d io s ta c j a n a d a j ą c w d n . 2 3 b m . k o m u n ik a t, w y m ie n ia j ą c n a z w is k o k a n c le r z a H it le r a , p o w t a r z a ła k ilk a k r o tn ie w y r a z H it le r , n ie d o d a ją c z u p e łn ie w y r a z u k a n c le r z .
•— N a p o d w ó r z e k a n c e la r ii R z e s z y w B e r lin ie , e z y d e iic ji k a n c le r z a , w je c h a ła k o lu m n a
^ a m o c -ic d ó w tr z y u o iu w y c h , k t ó r y m i p o s łu g u j e s ię k a n c le r z n o r m a ln ie p r z y m a n e w r a c h i w s p e c j a ln y c h o k o lic z n o ś c ia c h . Z w r a c a u w a g ę u s t a w ie n ie d z ia ł p r z e c iw lo t n ic z y c h n a w ie lu b u d y n k a c h b e r liń s k ic h .
— K a n c le r z H itle r p r z y b y ł d o B e r lin a .
— R z ą d j a p o ń s k i p o s t a n o w ił z a p r o te s to w a ć w o b e c N ie m ie c p r z e c iw k o z a w a r c iu n ie - m ie c k o - s o w ie c k ie g o p a k tu . D e c y z j a z a p a d ła p o p o r a n n y m p o s ie d z e n iu g a b in e tu .
— W p o w . k a łu s k im w o j. s t a n is ła w o w s k ie g o o d k r y to n o w e ż y ły r o p n e . W m ie j s c o w o ś c i S lo b o d a N ie b y ło w s k a d o w ie r c o n o s ię n a g łę b o k o ś c i 7 6 0 m t r w y s o k o w a r to ś c io w e j r o p y n a f t o w e j.
— S t a n p o g o t o w ia w o je n n e g o w G ib r a l
t a r z e j e s t z u p e łn ie w id o c z n y . W s z e lk ie p r z e p u s tk i i u r lo p y z o s t a ły z n ie s io n e . S t a n o w is k a c ię ż k ie j a r t y le r ii n a b r z e ż n e j i p r z e c iw lo t n i
c z e j n a s k a ln y c h s z c z y t a c h w p o b liż u t w ie r d z y z o s ta ły o b s a d z o n e . O c z e k iw a s ię p r z y b y c ia n o w y c h b r y t y j s k ic h o k r ę t ó w w o je n n y c h .
S O W I N I K C
W y k a ń c z a n T e b u d o w y k o p c a M a r s z a lk a J ó z e fa P iłs u d s k ie g o
W z w ią z k u z t e g o r o c z n y m i u r o c z y s t o ś c i a m i c z y n u L e g i o n ó w , k t ó r e o d b ę d ą s i e w d n i u 6 s i e r p n ia p o d h a s łe m ..P o l s k a n a s z l a k u J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o " , o d k i lk u t y g o d n i p r o w a d z o n e s ą n a S o - v ,i ń c u i n t e n s y w n e p r a c e p r z y u r z ą d z e n i u o t o c z e n i a k o p c a .
J a k w i a d o m o , s y p a n i e k o p c a r o z p o c z ę t o 6 - g o s i e r p n i a 1 9 3 4 r ., c a ł k o w it e z a ś u k o ń c z e n i e n a s t ą p i ło j u ż w l ip c u 1 9 3 7 r . K u b a tu r a k o p c a w y n o s i 9 2 7 9 5 m 3 , w t y m s a m n a s y p 8 8 2 7 4 m 3 i o d a r - n i o w a n i e 4 5 2 4 m 3 ; s p o ł e c z e ń s t w o i w y c i e c z k i w o j s k o w e u s y p a ły z t e g o 1 7 5 0 m3 , a j u n a c k i h u f ie c p r a c y 1 0 9 8 0 m 3 . W y s o k o ś ć k o p c a w y n o s i 3 5 m ., k o s z t u - s y p a n ia w y n ió s ł 4 8 3 0 0 0 z ł.
D a ls z e p r a c e z w i ą z a n e z u r z ą d z e n i e m o t o c z e n i a k o p c a r o z p o c z ę to z p o c z ą tk i e m l i p c a 1 9 3 7 r . R o b o t y t e o b j ę ł y b u d o w ę d r o g i 6 2 6 m . d ł u g o ś c i, r o b o t y z i e m n e i w y ł a m a n i e k a m i e n i a d o b u d o w y d r ó g , b r u k ó w i m u r ó w . B u d o w a d r o g i j e s t j u ż n a u k o ń c z e n i u z w y j ą tk i e m w l o t u d o p l a c u z a j a z d o w e g o p r z e d b u d y n k i e m a d m i n is t r a c y j n y m , a p o n a d to
% p l a c u z a j a z d o w e g o w y b r u k o w a n o w
r . 1 9 3 8 k o s z t e m 2 0 0 0 z ł. W s i e r p n i u 1 9 3 8 r . p r z y s tą p i o n o d o b u d o w y d o m u a d m i n i s tr a c y j n e g o i m u z e u m u r n ; o b e c n i e w y k o n y w a n e s ą p r a c e b e t o n o w e .
W k w i e tn i u b . r . d o s t a r c z y ł p r o f . G u t t k i e r o w n i c t w u b u d o w y k o p c a s z k i
c o w e g o p r o j e k tu o t o c z e n ia , w e d ł u g k t ó r e g o c a ł y o b s z a r o k a l a ją c y k o p ie c b ę d z i e p r z e d s t a w ia ł s i ę n a s t ę p u j ą c o :
O b s z e r n y p l a c ( d a w n y p l a c z a ja z d o w y ) o d s t r o n y w s c h o d n i e j b ę d z i e p r z e z n a c z o n y n a m i e j s c e z b i ó r e k . C a ł a t a p r z e s tr z e ń w y n o s z ą c a o k o ł o 5 0 0 0 m 2 z o s t a n ie w n a j b l i ż s z y c h t y g o d n ia c h w y b r u k o w a n a k a m i e n ie m w a p i e n n y m i w z m o c n i o n a p o r f i r e m . Z n a j d u ją c y s ię n a s k r a j u d r e w n ia n y p a w il o n , w k t ó r y m m i e ś c i s i ę k i e r o w n ic a w o r o b ó t k o p c a i a g e n c ja p o c z t o w a , w n a j b l iż s z y m c z a s ie b ę d z ie r o z e b r a n y . R ó w n o c z e ś n i e p ó ł n o c n a s t r o n a p l a c u z b i ó r e k u k s z t a ł to w a n a z o s t a n i e w f o r m i e p r e z b i te r i u m , g d z i e w c z a s i e u r o c z y s to ś c i u s ta w io n y b ę d z i e o ł t a r z p o ł o w y . Z p l a c u z b i ó r e k p r o w a d z i ć b ę d ą n a k o p i e c s c h o d y b e t o n o w e 2 0 - m e tr o w e j s z e r o k o ś c i , w y ł o ż o n e p ł y t a m i r ó ż o w e g o p i a s k o w c a t r e m b o w e l - s k i e g o , z k a m ie n n y m i o b r a m o w a n i a m i p o b o k a c h . S a m a ś c i e ż k a n a k o p i e c o d ł u g o ś c i p r a w i e 1 k m . z o s t a n i e u m o c n i o n a a s f a l te m w z g lę d n ie p o r f i r e m . N a t o m ia s t u r z ą d z e n i a s c h o d ó w p r o w a d z ą
c y c h n a s z c z y t k o p c a , o r a z z a k o ń c z e n i e s a m e j p l a t f o r m y o d ł o ż o n o n a c z a s p ó ź n i e js z y ; p l a tf o r m a s z c z y t o w a z o s t a n i e o t o c z o n a k a m ie n n ą b a l u s t r a d ą w f o r m i e ł a w .
B u d o w a m u z e u m u r n , k t ó r e s t a n ie w p r z y s z ło ś c i u s t ó p k o p c a p o s t r o n ie p o ł u d n i o w o - z a c h o d n i e j u l e g ł a o s t a t n i o z w ło c e z p o w o d u p e w n y c h z m ia n w p i e r w o t n y m p r o j e k c i e . M u z e u m s k ł a d a ć s i ę b ę d z i e z d w u c z ę ś c i : z w ł a ś c iw e g o b u d y n k u u r z ą d z o n e g o w f o r m i e k o l u m n a d y , p o d k t ó r ą n a s t ę p n i e z b u d o w a n y z o s t a n i e P a n t e o n , g d z i e z n a jd ą p o m ie s z c z e n i e w s z y s t k i e u r n y , p r z e c h o w y w a n e o b e c n i e c h w i lo w o w w i e ż y r a t u s z o w e j.
Z m u z e u m p r z e c h o d z ić s i ę b ę d z i e n a 3 s t o p n i o w o o p a d a ją c e t a r a s y , w y ł o ż o n e w s p a n ia ł y m i p ł y t a m i p i a s k o w c a t r e m b o - w e ls k i e g o . Z o s t a t n ie g o t a r a s u w s t r o n ę p r z y s z ł e g o p l a c u z a j a z d o w e g o p r o w a d z i ć b ę d ą s c h o d y 2 0 - m e tr o w e j s z e r o k o ś c i, w y ł o ż o n e t a k s a m o j a k s c h o d y o d p l a c u z b i ó r e k p ł y t a m i r ó ż o w e g o p i a s k o w c a t r e m b o w e ls k i e g o .
S a r h p l a c z a ja z d o w y o p o w i e r z c h n i 2 7 0 0 m 2 o t r z y m a s i ln y p o d k ła d k a m ie n i a k r z e m i e n n e g o i n a w i e r z c h n i ę a s f a l t o w ą . C z ę ś ć k o s z t ó w u r z ą d z e n ia p l a c u z a j a z d o w e g o p o k r y j e m i n is t e r s t w o K o m u n ik a c j i.
K o s z t y z w ią z a n e z u r z ą d z e n i e m o t o
c z e n i a k o p c a n a S o w iń c u w y n i o s ą o k o ł o 2 5 0 0 0 0 z ł ., p r z y c z y m p o d k r e ś l i ć n a l e ż y , ż e s k ł a d k i z o f i a r s p o ł e c z e ń s tw a z a s a d n i c z o w y s t a r c z ą n a u k o ń c z e n i e c a ł o k s z t a ł tu p r a c . W s z y s tk i e t e p r a c e u - k o ń c z o n e b ę d ą — z w y j ą tk i e m m u z e u m u r n i z w ie ń c z e n ia k o p c a — n a d z i e ń 6 s i e r p n i a b r .
W o l n e t e r e n y m ię d z y p l a c e m z a j a z d o w y m a k o p c e m , z o s t a n ą z a le s io n e i u - r z ą d z o n e j a k o c z ę ś c i p a r k o w e . O d n a d ł p i e r w o t n y p r o j e k t w y c i ę c i a s z e r o k i e g o o d c i n k a l a s u w s t r o n ę l i n i i k o l e j o w e j p r o w a d z ą c e j k u W a r s z a w i e i w t e n s p o s ó b c a ł y k o p i e c i j e g o n a j b li ż s z e o t o c z e n i e z a m k n i e z w a r ty p i e r ś c i e ń w s p a n ia ł e j z i e le n i L a s u W o l s k ie g o .
W z w i ą z k u z t r u d n y m i w a r u n k a m i d o j a z d u n a S o w in i e c , c e le m n a l e ż y t e g o u s p r a w n i e n i a k o m u n i k a c ji p r z e z L a s W o l s k i , w u b i e g ł y m r o k u z a r z ą d la s u w } b u d o w a ł c z ę ś ć d r o g i d o j a z d o w e j n a S o w in i e c , k t ó r a w p r z y s z ło ś c i ł ą c z y ć s ię b ę d z i e z n o w ą d r o g ą b u d o w a n ą p r z e z k i e r o w n i c t w o b u d o w y k o p c a . W t y m z a ś r o k u z a r z ą d L a s u W o l s k i e g o p r z y s t a n i!
d o p o s z e r z e n i a i g r u n t o w n e j p r z e b u d o w y d r o g i d o j a z d o w e j z W o l i J u s t o w s k i e j d o L a s u W o l s k ie g o , k t ó r a o t r z y m a n a w i e r z c h n i ę p o r f i r o w ą . W t e n s p o s ó b k o m u n ik a c ja n a S o w i n ie c n i e b ę d z i e ju ż n a p o t y k a ła n a p r z e s z k o d y .
