C«no nwwrw 10 ęroigy Opłacono gołówkg «
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
Nr 33 11 tF«yl»f*zeJEfVO9 SRQPONMLKJIHGFEDCBAs o b o ta d n ia 1 8 m a rc a 1 9 3 9 11 Rok 21GFEDCBA
W sk a za n ia d la w szy stk ich P o la k ó w
R o k m in ą ł o d p rz e jśc ia w w ie c z n o ść p rz e b u d o w y n a sz e j w e w n ę trz n e j s tru k tu 1 W d w a la ta p o ty m p a m ię tn y m d n iu W sk rz e sic ie la P o lsk i, g d y Je g o id e o w y ry sp o łe c z n e j, o d ro b ie n ia w iek o w y ch z a - m a jo w y m , k ie d y w y stą p ił z h a słe m k o n n a stę p ca slo rm u o w a ł p y ta n ie 1 p o s ta w ił. le g ło śc i i z a n ie d b a ń , p rz e p o w ie d z ia ł k o m jso lid a c ji, 1 9 m a ja 1 9 3 8 ro k u , o św ia d - je n a m w szy stk im w P o lsc e; ]
— „ C z y c h ce c ie , o b y w a te le , w sp o só b z o rg a n izo w a n y p ra c o w a ć d la P o l
s k i'"
2 4 -g o m a ja 1 9 3 6 p a d ły te sło w a z u st W o d z a N a cz e ln e g o .
— „ J a k m o ż n a m y śleć o u z d ro w ie n iu c z eg o k o lw iek w p a ń stw ie w ted y , k ie d y się n ie m a z o rg a n izo w a n e j, je d n o lic ie k ie io w an e j w o li? "
G d y b y b ły sk g ro m u ro z św ie tliły te sło w a p o lsk ą rz e c z y w isto śc ią — tę rz e c z y w isto ść , k tó rą M a rsza łek Ś m ig ły R y d z z o b ra z o w ał z b e z w z g lę d n y m , ż o ł
n ie rsk im re a liz m e m :
— „ N ie m a m iłe g o p rz e ż y w a n ia , n ie m a m o ż n o śc i w y b ie ra n ia so b ie co w y
g o d n ie jsz e i p rz y jem n iejsz e , je st c ię żk i o k re s i o n n a k ła d a c ię ż k ie z a d a n ia " .
C ó ż w ię c c z y n ić ?
S k u p ić się w im ię o b ro n y P o lsk i-
— „ 1 o h a sło o b ro n y P o lsk i — m ó w ił W ó d z N a c z e ln y — je st ja k g d y b y ’ p o tę ż n y m ła ń cu c h e m , k tó ry je st je d n y m . K o ń cem p rz y tw ie rd zo n y d o P o lsk i. C h o d z i o to , a ż e b y ja k n a jw ię ce j d ło n i c h w y c iło z a te n ła ń cu c h , trz e b a g o so b ie p rz e ' rz u c ić p rz e z ra m ię i c iąg n ą ć , c ią g n ą ć ,1 c h o c ia ż b y w k rz y ż a c h trze sz cz a ło !" j A le — u p rz e d z ił M a rsza łe k — „ je -!
śli k to u w a ż> , ż e m a sw o je w łasn e p o d w ó rk o le p sz e , jeśli k to ś u w a ża , ż e m a sw ó j w a rsz ta cik le p szy , je śli k to ś u w a ż a , ż e je d y n ie o n je st ro z są d n y , je d y n ie o n k o c h a P o lsk ę , in n i je j n ie k o c h a ją, te n m o ż e o d e jść o d n a s" .
T a k te d y d o k o n ało się w sk rz e sz en ie id ei k o n so lid a cy jn e j. T a k i b y ł z w ią ze k O b o z u Z je d n o c z e n ia N a ro d o w e g o .
E d w a rd Ś m ig ły - R y d z d o jrz a ł i p rz e w id zia ł p rz e d trz e m a ju ż n ie sp e łn a la ty „ c ię ż k i o k re s", n a k ła d a ją c y „ c ięż k ie z a d an ia ". P rz e w id zia ł c h m u ry , k tó re k łę b ić się p o c z n ą n a firm a m e n c ie p o lity k i m ię d z y n a ro d o w e j, p rz e w id z ia ł k o n ie c z -
g o sp o d a rc z y ch , b y śm y z d ą ży ć m o g li z a z m o rę „ lib e ru m v e to ".
p lik ac je u stro jo w e i n a ro d o w o śc io w e ,'h a Ic z y ł:
d S /h Z h Z b
/ft /ft /ft /ft /ft /ft /ft /ft /ft
m a ją c e u n a ro d o w ie n ia n a sz ej w y tw ó r
d z a łą cz y m y w z ó r ry c e rz e „ b e z sk a zy i z m az y ", p ie rw o w z o ró w b o jo w n ik a o w o l n o ść 1 n ie p o d le g ło ść , ż o łn ie rz a, w k tó re
g o „ w y p ró b o w an e rę c e " w sk rz esicie l id e i C z v n u Z b ro jn eg o sk ład a ł ju ż w ted y , g d y d o a o n y w a ła się e p o p e ja le g io n o w a - b rz e m ię o d p o w ie d z ia ln o śc i z a d o w o d z ę n ie i ro z k a zo d a w stw o .
Z n a z w isk ie m ty m d z ie je w o jsk o w o ści p o lsk ie j z łą c z ą n a jśw ie tn iejsz e c z y n y p o lsk ie g o o rę ż a : o d M a łej U lin y p o w z ię cie W iln a , D y n eb u rg a, K ijo w a , p o m a n e w r n a d W ie p rze m , p o z w y c ię sk i po*
c h ó d n a w sc h o d n ie o b rz e ż a P o lsk i w ro k u 1 9 2 0 .
Z n a z w isk ie m ty m ci, c o ju ż z ro d z ili się w w o ln e j P o lsc e , łą cz ą sy m b o l H ar
tu , siły c h a ra k te ru , c n o ty o b y w a telsk ie j, : tw a rd e j w o li z w y c ię stw a , n ie p rz e rw a n e j 1 słu ż b y o d z a ra n ia m ło d o śc i d la n a ro d u
i p a ń stw a .
L e c z w ty c h ry c ersk ich ra m a c h n ie m ie śc i się w sz y stk o c o p rz y szły d z ie jo - p is p o w ie o E d w a rd z ie Ś m ig ły m -R y d z u . P rz y b y w a o d n ie m a l trze c h la t d o c h a ra k te ry sty k i te j w sp a n iałe j p o stac i żo ł"
n ie rza Z w ią z k u W a lk i C z y n n ej, S trz e lc a , L e g io n ó w , d o w ó d c y I D y w iz ji, II D y w i
z ji. II A rm ii, z w y c ięsk ie g o w o d z a w w a lk a c h o g ra n ic e P o lsk i, w sp ó ło rg a n iz a to ra siły z b ro jn e j e ry p o k o jo w e j — p rz y b y w a n o w y ry s, p rz y b y w a n o w e p o le d z ia ła ń :
O to ten - k tó ry n a m o tw o rz y ł o c z y , b y śm y n a ro z d ro ż u , w ja k im z n a le źliśm y się p o o d e jśc iu w z a św ia ty W sk rz e sic ie la P o lsk i, d o jrz e li d ro g ę , w io d ą c ą „ d o w y z w o le n ia sił m o ra ln y c h i tw ó rcz y c h w n a ro d z ie , d o sk u p ie n ia ic h , d o w y tw o
rz e n ia n o w y c h w arto ści* '-
O to te n , k tó ry ro z w in ął p rz e d n a m i sz ta n d a r Z je d n o c ze n ia i k a z a ł się p rz y n im sk u p ić lu d z io m d o b re j w o li w im ię
„ o b ro n y P o lsk i".
— „ C z y c h c ec ie , o b y w a tele — z a p y . ta ł — w sp o só b z o rg a n izo w a n y p ra c o w a ć d la P o lsk i? "
Z m ilio n ó w se rc p o lsk ich id z ie o d p o w ie d ź : c h c em y !
I to je st n a jw sp a n ia lsz y d a r im ien i- L. |w i N a c z e ln e m u , in ic ja to ro w i id e i Z je d n o -
Z n a z w isk ie m E d w a rd a Ś m ig łe g o -R y - c z e n ia .
WM Z M ? W M Z M Z M Z M Z W M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z M Z . M Z M Z M Z M Z M Z
m u ją c e u n a ro d o w ie n ia n a sz ej w y tw ó r — „ N ie je st d la m n ie rz e c z ą o b o ję t c z o śc i, w y jśc ie w si z p ry m ity w u , u n o w o . n ą , ja k sp o łe c ze ń stw o n a sz e , ja k n a ró d c z eśn ien ie m ia st, p rz e w id z ia ł h a m u lc e n a sz ż y je w c z a sie p o k o ju - N ie je st d la w e n ętrz n e, te „ p o d w ó rk a i w a rsz ta cik i". m n ie rz e c z ą o b o ję tn ą, c z y sp o łe c ze ń - te „ fa n a b e rie i fa n ta zje " — ja k się w y - stw o ż y je p o d h a słe m sk o o rd y n o w a n e g o ra z ił — z e stro n y ty c h , k tó rzy w c ią ż w y siłk u , h a rm o n ijn e j w sp ó łp ra c y , czy c z eśn ien ie m ia st, p rz e w id z ia ł h a m u lc e
n o ść z w ielo k ro tn ien ia n a szy c h w y siłk ó w (w sk rz e sza ć s ta rają się w n o w ej P o lsce te ż p o d sz ta n d a re m w iec z n e j i n ie k o ń - 1 _ ,, . .
g o sp o d a rc z y c h , b y śm y z d ą ży ć m o g li z a z m o rę ..lib e ru m v e to“ , p rz e k o ry p a rty j- c z ą c ej się n ie z g o d y i g d e rliw eg o p ie n ią c, n o w y , k tó ry P o la k z ło ż y ć m o ż e W o d z o -
w y śc ig ie m z b ro jeń n a św ie c ie i w z m o g li n e j, p rz eb u jałeg o in d y w id u a liz m n u , sz k o tw a." N 2 ?’-1 \ Z iP H n n .
n a sz p o te n c ja ł o b ro n y , p rz ew id zia ł m u s 'd liw e j d e m a g o g ii. I Z n a z w isk ie m E d w a rd a Ś m ig łe g o -R y - c z en ia .
Węgrzy na polskiej granicy
Czesfcfe cwo/xfta euakuujq się tfo Polski
Ł a w o c z n e . 1 6 I I I . D z iś w k r ó t
k ic h o d s tę p a c h c z a s u m ię d z y g o d z . 1 3 a 1 5 n a p u n k ta c h g r a n ic z n y c h w S ia n k a c h Ł a w o c z n e m i B e s k id z ie s t a n ę ły p ie r w s z e p a tr o le w o js k w ę g ie r s k ic h , e n t u z j a s t y c z n ie w it a n e p r z e z z e b r a n e p o p o l
s k ie j s t r o n ie t łu m y p u b lic z n o ś c i i p r z e d s t a w ic ie li w ła d z p o lsk ic h .
P o s t e r u n k i g r a n ic z n e p o ls k ie i p a tr o le w ę g ie r s k ie p o w ita ły s ię s p r e z e n to w a n ie m b r o n i, a d o w ó d c y w ę g ie r s c y z ło ż y li w iz y t y d o w ó d c o m p o ls k im .
Ł a w o c z n e , 1 6 I I I. D z iś o ś w ic ie p r z e d n ie s tr a ż e w o js k w ę g ie r s k ic h r o z p o c z ę ły d a ls z y s w ó j m a r s z k u g r a n ic y p o ls k ie j. P a t r o le w o j s k o w e w ę g ie r s k ie o b e jm ą p o s te r u n k i p r z e d p o ls k ą s ta c ją g r a n ic z n ą Ł a w o c z n e (n a lin ii S t r y j — M u n k a c z .
S tr a ż e g r a n ic z n e c z e s k ie ju ż w c z o r a j p o p o łu d n iu o p u ś c iły s w p o s te r u n k i.
P o p ó łn o c y d o P r z e łę c z y T u c h o ls k ie j । O g o d z . 8 r a n o k o ło B e s k id u n a g r a - z b liż y ly s ię w s ile o k o ło 1 .0 0 0 lu d z i r a z - n ic y p o ls k ie j p r z e s z ło 8 ż a n d a r m ó w i b it e o d d z ia ły c z e s k ie . P o r o z b r o je n iu
z o s ta n ą o n e o d tr a n s p o r to w a n e d o B o - g u m in a .
G łó w n ą s z o s ą w io d ą c ą z M u n k a c z a p r z e z S w o la w ę id z ie — p o m im o z a s p ś n ie ż n y c h i w ia t r u — c a ła r o z s y p a n a k o lu m n a ż o łn ie r z y c z e sk ic h , ż a n d a r m ó w i u r z ę d n ik ó w .
N a d r o d z e m a r s z u w o j s k w ę g ie r s k ic h p a n u je p o w s z e c h n y e n tu z ja z m . L u d n o ś ć w ita o d d z ia ły w ę g ie r s k ie o w a c y j
n ie .
P o o d p o c z y n k u n o c n y m w o js k a c z e s k ie w y c o f u j ą s ię d z iś w s tr o n ę g r a n ic y p o ls k ie j, c ią g n ą c ta b o r e w a k u a c y j n y . — M . in . d o P r z e łę c z y T u c h o ls k ie j z b liż a s ię 4 0 s a m o c h o d ó w c z e s k ic h . K o lu m n a c z e s k a z a tr z y m a ła s ię n a n o c w W o r e c z k a c h D o ln y c h o 8 k m o d g r a n ic y p o l
s k ie j.
s t r a ż n ik ó w c z e s k ic h . Z o s ta li r o z b r o je n i.
C z e si p r o s ili w ła d z e p o ls k ie o p r z e p u s z c z e n ie 8 p o c ią g ó w e w a k u a c y j n y c h n a lin ii S ia n k i — P r z e łę c z U ż o c k a . E w a k u a c ja c z e s k a j e s t c h a o ty c z n a , u tr u d n ia ją ś n ie g i z łe d r o g i.
K a n c le r z H it le r z a m i e s z k a ł n a H r a d c z y n ie
K a n c le r z H it le r , k t ó r y w P r a g a .
ś r o d ę o g o d z . 1 5 p r z y b y ł p o c ią g ie m s p e c j a ln y m z B e r lin a n a p o g r a n ic z n ą s ta c ję C e sk a L ip a , u d a ł s ię w d a ls z ą d r o g ę s a m o c h o d e m i o g o d z . 1 9 ,1 5 p r z y b y ł d o P r a g i.
K a n c le r z H it le r z a m ie s z k a ł n a H r a d - c z y n ie .
T o w a r z y s z ą m u : g łó w n o d o w o d z ą c y a r m ią g e n . p łk . K e it e l, m in . v o n R ib b e n -
I tr o p , s z e f k a n c e la r ii m in . L a m m e r st, s z e f S . S . H im m le r , o r a z s z e f p r a s y d r D ie t r ic h .
W o j s k a n i e m i e c k ie n a g r a n ic y S ł o w a c k i e j
B r a t y s ł a w a . W S ło w a c j i p a n u je s p o k ó j. N a s tę p u je d a ls z e w e w n ę t r z n e o r g a n iz o w a n ie s ię p a ń s t w o w o ś c i s ło w a c k ie j d o s a m o istn e g o b y t u .
P o g r a n ic z e s ło w a c k o - m o r a w s k ie o b s a d z o n e z o s ta ło p r z e z o d d z ia ły w o j s k n ie m ie c k ic h k tó r e o b e j m u j ą k ilk u m e t r o w y p a s — tu i ó w d z ie p r z e c h o d z ą c y p r z e z t e r y t o r iu m s ło w a c k ie , a le d a le j n ie p o s u w a ją s ię .
T e n s ta n r z e c z y p r z e c z y a la r m u j ą c y m p o g ło s k o m o d a ls z y m p o s u w a n iu s ię o d d z ia łó w n ie m ie c k ic h w g łą b S ło w a c j i. N a s t r o j e p a n ic z n e , k tó r e w c z o r a j z a c z ę ły p r z e ja w ia ć s ię w S ło w a c j i, z o s ta ły o p a n o w a n e .
S y t u a c j a n a S ło w a c j i i R u s i P o d k a r p a c k ie j n ie d a je p o w o d u d o j a k ic h k o l
w ie k b ą d ź a la r m ó w , ja k ie w c z o r a j p o d e j m o w a li k o r e sp o n d e n c i n ie k t ó r y c h p is m i a g e n c y j z a g r a n ic z n y c h .
Str. 2 „G Ł O SwZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA N r. 3 3
Wielkość
W ie lk o ś c i! K o m u n a z w ę tę p r z y -jto r a w ie k u n ie m iło s ie r n ie w y z y s k iw a n ą d a n o . T e n tę g ic h s ił o ż y w ia w s o b ie
m o c e 1 d u s z ą ir w a , w ie lo k ro ć p o w o la n ą , ś w ie c ą c ą w d łu g ie n a r o d o w e n o c e . P r z e m o ż e ś m ie r ć ....
W y s p ia ń s k i „ K a z im ie r z W ie lk i"
J u ż p o r a z c z w a r ty o b c h o d z im y te n p r z e d w io s e n n y d z ie ń w p o c z u c iu , ż e ,-d u z ą tr w a *, g d y c ia ło s p o c z ę ło m ię d z y k r ó la m i i w ie s z c z a m i.
Ś w ia d o m o ś ć ta , ż e ,,d u s z ą tr w a " , p o g łę b ia s ię w n a s , c h o ć b ie g n ie n ie lito ś c i- w y c z a s .
T o b o w ie m je s t u d z ia łe m W ie lk o ś c i, ż e ,,o ż y w ia m o c e tę g ic h s ił" i ..p rz e m a - g a ś m ie r ć " .
K ie ru je m y w z ro k k u W a w e lo w i, k u S r e b r n e j T r u m n ie w je g o p o d z ie m ia c h w s łu c h u je m y s ię w p o s z u m d r z e w ż a ło b n y c h , o ta c z a ją c y c h c m e n ta r z ż o łn ie rs k i n a R o s s ie i z w ia s tu ją c y c h n a d c ią g a ją c ą w io s n ę s e r c u O d n o w ic ie la , u c is z o n e m u n a w ie k i.
T a m s p o c z y w a , c o b y ło w N im d o c z e s n e -
A le w n a s z y c h m y ś la c h i u c z u c ia c h , w n a s z y c h m ó z g a c h i s e r c a c h s p o c z y w a to , c o w N im b y ło z W ie lk o ś c i i W ie c z - ' n o ś c i. s p o c z y w a ś w ia d o m o ś ć , ż e ,.d u s z ą tr w a " , ż e ,,tę g ic h s ił o ż y w ia m o c e " .
K ilk a z a le d w ie m ie s ię c y te m u o b c h o - <
d z iliś m y d w u d z ie s to le c ie w o ln e j P o ls k i, j Z e s ta w ia liś m y o s ią g n ię c ia . S u m o w a liś m y d o r o b e k . Z d u m ą s tw ie r d z a liś m y , ż e ś m y ; te g o c z a s u n ie z m a rn o w a li. Ż e n a r o s ła s i ła i p o w a g a P o ls k i. Ż e lic z ą s ię z n ią n a r o d y o ś c ie n n e i ś w ia t c a ły . Ż e z d z ie r ż y li ś m y w w a lc e z tr a g e d ią s p u ś c iz n ą p o w ie k u n ie w o li- Ż e b o r y k a liś m y s ię d z ie ln ie z p r z e c iw n o ś c ia m i. Ż e s tw o r z y liś m y in s tr u m e n t s iły i ła d u w u m iło w a n e j p r z e z c a ły n a r ó d a r m ii. Ż e „ o k n o n a ś w ia t * u - c z y n iliś m y n a jw ię k s z ą n a B a łty k u b a z ą w y m ia n y d ó b r. Ż e p o d ję liś m y g ig a n ty c z n y p la n o p a r c ia n a s z e j w y tw ó r c z o ś c i o - b r o n n e j o w ła s n e s iły r ą k i w ła s n e z a s o b y . Ż e p r z e tw a r z a m y w tr u d z ie w ie l
k im w y n is z c z o n ą , o g r a b io n ą , p r z e z p ó ł-
P o ls k ę w p a ń s tw o n o w o c z e s n e , p a ń s tw o tę ż y z n y fiz y c z n e j i m a te r ia ln e j, p a ń s tw o o w ie lk ie j m is ji d z ie jo w e j w ty m r e jo n ie E u r o p y , k tó r y z a m ie s z k u je m y .
— ,,P o ls k a d z is ie js z a — g ło si d e k la r a c ja id e o w a ty c h , c o w a lc z y li o J e j n ie p o d le g ło ś ć , a d z iś s ą s z e r m ie r z a m i s k u - p e n ia J e j s ił — je s t d z ie łe m J ó z e fa P ił s u d s k ie g o . O n s tw o r z y ł je j z a s a d n ic z e
T a p o ls k a w k tó r e j d o jr z e w a ju ż n o w e . w w o ln o ś c i z r o d z o n e p o k o le n ie , P o l
s k a , w k tó r e j s a m i ju ż ty lk o s ta n o w im y o J e j lo s a c h , ro z w o ju , p r z y s z ło ś c i je s t d z ie łe m J ó z e fa P iłs u d rk ie g o -
O n — ja k to o k r e ś lił Ż e ro m s k i w
„ Ś n ie o s z p a d z ie " — „ w y s z e d ł w n a j
c ie m n ie js z ą n o c " , g d y m ilio n y P o la k ó w ..s p a ły w s w y c h s y p ia ln ia c h s n e m n ie w o ln ik ó w " .
O n — w n ie w ie lk ie j b r o s z u r z e , k tó r ą w y d a ł w K r a k o w ie p o d p s e u d o n im e m Z . M ie c z y s ła w s k ie g o — g ło s ił P o la k o m :
„ N ie p o d le g ło ś c i P o ls k i n ik t n a m n ie p o d a r u je , a n i n ik a t z a n a s n ie w y w a lc z y . M u s im y p r z e c iw s ta w ić z o rg a n iz o w a n e j s ile n a ja z d u s iłę z b r o jn ą m a s lu d u p o l
s k ie g o " .
O n s tw o rz y ł in s tr u m e n t s iły : Z w ią z e k W a lk i C z y n n e j, Z w ią z e k S tr z e le c k i, L e g io n y P o ls k ie , P o ls k ę O r g a n iz a c ję W o j
s k o w ą , w r e s z c ie r e g u la r n e , n a p o w s z e c h n y m o b o w ią z k u s łu ż b y o p a r te W o js k o : P o ls k ie .
‘ O n z e s w y c h s a m o tn y c h p r z e m y ś le ń 'w y s u n ą ł k o n c e p c je f o r m u s tr o jo w y c h
■w y z w o lo n e j P o ls k i, w a lc z y ł z p r ó b a m i 'z łe g o u s tr o ju , n a r z u c o n e g o p r z e z z w o le n n ik ó w p r z e ż y ty c h f o r m , a ż w re s z c ie
w y w a lc z y ł u s tr ó j, d a ją c y r ę k o jm ię s iln e j w ła d z y w p a ń s tw ie .
O n w y z n a c z y ł s z la k i n a s z e j p o lity k i w o b e c ś w ia ta o ś c ie n n e g o , b y ś m y ju ż n i
g d y n ie s ta w a li s ię p r z e d m io te m ś w ia to w e j p o lity k i, a le p o d m io te m , r ó w n o p r a w n y m i r ó w n o r z ę d n y m .
O n b y ł i O d n o w ic ie le m i W y c h o w a w c ą . O d r o d z ił P o ls k ę , a o d r o d z o n ą u c z y ł, h a r to w a ł, u o d p o rn ia ł p r z e d n a w r o te m z ła , k tó r e s ię o n g i w n ie j p le n iło i z g u b ę p o w o d o w a ło .
W ię c ..d u s z ą tr w a " . W ię c o ż y w ia w K o m u to z a w d z ię c z a m y ? K to w p r a - e le m e n ty m o r a ln e i m a te r ia ln e . Z b u d o w a ł n a s w s z y s tk ic h m o c e tę g ic h s ił" . W ię c w ił w r u c h tę g r u d ę , b y n a r o s ła d o w ie l- p a ń s tw o , b ę d ą c e n ie o d z o w n ą p o tr z e b ą ja ś n ie je „ w d łu g ie n a r o d o w e n o c e " , k o ś c i i s iły P o ls k i w o ln e j? [ d la n a r o d u " . I J a ś n ie je ja k o s y m b o l W ie lk o ś c i.
W senacie o kupiectwie
pomorskim
Zakupy Kiemiec i jjelgii
odprężyły nasz rynek zbożowy
W A R S Z A W A . N a p le n a r n y m p o s ie d z e n iu o d b y ia s ię d y s k u s ja n a d b u d ż e ta m i M in . S p r a w ie d liw o ś c i i M in . P r z e m y s łu i H a n d lu . P o d n ie s io n o s p r a w ę z n ie s ie n ia p r z e p is u , z w a ln ia ją c e g o o d k o s z tó w s ą d o w y c h n ie ty lk o s k a r b p a ń s tw a , a le i ta k ie in s ty tu c je , ja k P K O . B G K . i P . B - R o ln y , k tó r e m a ją c m ilio n o w e o b r o ty k o r z y s ta ją z d a r m o w y c h ś w ia d c z e ń r e s o r tu s p r a w ie d liw o ś c i.
W s k a z a n o r ó w n ie ż n a k o n ie c z n o ś ć z a ła tw ie n ia w r e s z c ie p r a w a m a łż e ń s k ie g o , k tó r e g o p r o je k t b ę d z ie w r o k u b ie ż ą -
S e n . K 1 a r n e r, p o d n ió s ł, iż s łu s z n y je s t u d z ia ł e le m e n tu ż y d o w s k ie g o w ż y c iu g o s p o d a r c z y m P o ls k i, a s k a la ja k ą o b s e rw u je s ię w A n g lii i F r a n c ji n ie b ę d z ie p r z e z n ik o g o k w ie s tio n o w a n a .
W k o ła c h r o ln ic z y c h p o d k r e ś la ją , ż e s k u te k s p r z e d a n ia 3 3 .9 0 0 to n ż y ta d o N ie m ie c i 2 5 -0 0 0 to n ż y ta d o A n tw e r p ii ( tr a n s a k c ję tę d o k o n a ła C e n tr a la R o l
n ik ó w , o d d z ia ł w G d a ń s k u ) p o 7 2 s h c if,
Niemcy w Polsce
wychowują Ukraińców
c o p r a w d a n a te r m in y p r z e w a ż n ie k w ie c ie ń — m a j, a w ię c n ie k o r z y s tn e , n a s tą p iło s iln e o d p r ę ż e n ie n a s z e g o r y n k u z b o ż o w e g o i ja k k o lw ie k c e n y ż y ta n ie z w y ż k o w a ły , to je d n a k w y k a z u ją w y r a ź n ie te n d e n c ję s ta łą . N a to m ia s t e k s p o r t d o in n y c h k r a jó w je s t n a d a l b a r d z o u tr u d n io n y . S p o r a d y c z n e z a k u p y H o la n d ii i D a n ii p o h f l. 3 .2 2 5 , w z g lę d n ie s h 7 8 /6 t. j. z ł 7 ,7 5 d o 8 z a 1 0 3 k g fo b G d y n ia — G d a ń s k w y łą c z n ie z w ro tó w c e ł i s u p e r- p re m ii, n a r y n e k w p ły w u n ie m ia ły -
c y m o b c h o d z ił 1 0 -le c ie le ż e n ia p o d z ie lo n y m s u k n e m .
W d y s k u s ji n a d b u d ż e te m M in , P r z e m y s łu i H a n d lu , p o d n ie s io n o , ż e P o ls k a m u s i s ię p r z e k s z ta łc ić z p a ń s tw a r o ln i
c z e g o n a p a ń s tw o p r z e m y s ło w e . D la te g o te ż k o n ie c z n e je s t u n a r o d o w ie n ie p r z e m y s łu i h a n d lu , a b y to o s ią g n ą ć . D a le j o -
m a w ia n o p r z y s tą p ie n ie d o w a lk i z c h a - , __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ łu p n ic tw e m i p o lity k ą m o n o p o li p a ń s tw o s k ie g o p r z y z n a ją s ię
w y c h , k tó r a p o w in n a p o w ie r z a ć s p r z e - n a z w is k a n ie m ie c k ie N e u m a n D a n ie l,’o - d a ż h u r to w ą s w y c h a r ty k u łó w p la c ó w - r a z L e d e r E r n e s t. P o d a n ie p r z e z s tu d e n j tó w , z n a jd u ją c y c h s ię w W ię c b o r k u p o c h o d z e n ia u k r a iń s k ie g o , a n a r o d o w o ś c i n ie m ie c k ie j m a p r a w d o p o d o b n ie n a c e lu z je d n e j s tr o n y w p r o w a d z e n ie w b łą d ty c h c z y n n ik ó w , k tó r e b y s ię m o g ły z a in te r e s o w a ć tą f o r m ą w s p ó łp r a c y n ie m ie c k o - u k r a iń s k ie j, z d r u g ie j z a ś u - n ie m o ż liw ie n ie in te r w e n c ji c z y ją k o lw ie k .
N ic i te j r o b o ty p r o w a d z ą d o S ta n is ła w o w a , d o s ie d z ib y p a s to r a , s u p e r - in te n d e n ta k o ś c io ła h e lw e c k ie g o i a u g s b u r s k ie g o w y z n a n ia , k tó r y je s t a b s o lu t
n y m s a m o w ła d c ą w s w o im k o ś c ie le , s ta n o w i je g o je d y n ą w ła d z ę u s ta w o d a w c z ą , k o n tr o lu ją c ą i w y k o n a w c z ą , g d y ż s to s u - g r y z io n a p r z e z w ś c ie k łe g o p s a . K o b ie ta n e k d o n a d z o r u ją c y c h w ła d z p a ń s tw o - w a ta k u w ś c ie k liz n y p o k ą s a ła n a u lic y w y c h je s t z u p e łn ie n ie u r e g u lo w a n y . P a - 6 o s ó b , s a m a z a ś w s tr a s z n y c h c ie r p ie - s to r je s t r ó w n o c z e ś n ie „ m is jo n a r z e m "
n ia c h u m a rła . D o I n s ty tu tu P a s te u r a o d - w ś ró d lu d n o ś c i u k r a iń s k ie j,, o tr z y m u je s ta w io n o p r ó c z p o k ą s a n y c h ta k ż e 4 3 o - 's u b w e n c je z z a g r a n ic y , s z k o li p a s to ró w s o b y , z k tó r y m i C e ir e n c e b y ła w s ty c z - [ U k r a iń c ó w , z je g o te ż s z k o ły p o c h o d z i
n o ś c i- I s k a z a n y n ie d a w n o w y r o k ie m s ą d o w y m
W n ie m ie c k im z a k ła d z ie m is y jn y m w p a s to r B e r h a r d t z B e łc h a to w a - T e n k o m W ię c b o r k u n a P o m o r z u p o z a s Ł u a e u ia m i p le k s s p r a w n a o d c in k u - n a ro d o w o ś c io - N ie m c a m i, p r z e b y w a ją n a s tę p u ją c y U k r a w y m w y m .-.g a ja k n a js z y b s z e g o w y ja ś - iń c y : S a m s o n iu k M ic h a ł, K o z a c z u k J a -
k ó b , B u r e s z E m il, S n itk o A le k s y , C z e - w e r d a ts u g e n iu s z , S e m e n m k r ilim o n . S tu d e n c i, c i p o d a ją , ż e s ą p o c h o d z e n ia u k r a iń s k ie g o , a le n a r o d o w o ś c i n ie m ie c k ie j! P o d o b n ie d o p o c h o d z e n ia u k r a iń -
j r ó w n ie ż n o s z ą c y
n ie n ia i u r e g u lo w a n ia .
Złóż „DAR ' na pomoc zimowa
k o m p o ls k im .
S e n . B r u s k i m ó w ił o z u b o ż e n iu k u p ie c tw a p o m o r s k ie g o z p o w o d u ś r u b y p o d a tk o w e j, w s k u te k c z e g o is tn ie je s ta le je s z c z e n ie b e z p ie c z e ń s tw o w p ły w u n ie m ie c k ie g o i ż y d o w s k ie g o n a ż y c ie g o s p o d a r c z e -
Wściekła kobieta pokąsała 6 osób
B U K A R E S Z T - W b e s a r a b s k ie j w io s c e S a g a n i, w ie ś n ia c z k a C e ire n c e , z o s ta ła u -
Działalność kredytowych
kas pożyczek bezprocentowych
T O R U Ń , P o m o r s k i Z w ią z e k P o ls k ic h je w ó d z k ie i p o z g o r m a d z e n iu k a p ita łó w K a s P o ż y c z e k B e z p r o c e n to w y c h w T o - p o d e jm ą s w ą p o ż y te c z n ą d z ia ła ln o ś ć r u n iu n a p o d s ta w ie s p e c ja ln e j a n k ie ty k r e d y to w ą .
s p o r z ą d z ił z e s ta w ie n ie d z ia ła ln o ś c i k r e d y to w e j k a s p o ż y c z e k b e z p r o c e n to w y c h n a o b s z a r z e w o je w ó d z tw a p o m o rs k ie g o w r o k u 1 9 3 8 -3 9 . Z e s ta w ie n ie to w y k a z u je , ż e n a P o m o r z u r o z w ija d z ia ła ln o ś ć k r e d y to w ą ju ż 4 4 k a s y , z r z e s z a ją c e 7 1 8 7 c z ło n k ó w . K a s y te r o z p o rz ą d z a ją łą c z n ie k a p ita łe m 1 0 1 0 4 6 .4 5 z ło ty c h i u d z ie lily p o ż y c z e k 1 9 6 5 o s o b o m n a k w o tę 2 0 2 .1 7 2 .4 5 z ło ty c h .
Z p o ż y c z e k b e z p r o c e n to w y c h s k o r z y s ta ło 6 4 8 h a n d lo w c ó w , 9 2 2 r z e m ie ś ln i
k ó w , 7 1 c h a łu p n ik ó w , 8 2 r o ln ik ó w i 6 4 z r ó ż n y c h b r a n ż .
I d e a k a s p o ż y c z e k b e z p r o c e n to w y c h r o z w in ę ła s ię n a P o m o r z u b a r d z o s z e r o k o . o c z y m ś w ia d c z y f a k t, ż e p o z a w y m ie n io n y m i w y ż e j k a s a m i w s ta d iu m o r
g a n iz a c ji i je s t d a ls z y c h 3 9 k a s , k tó re p o d o k o n a n iu r e je s tr a c ji p r z e z w ła d z e w o -
POKOJE
tanie, czyste, ciche i cieple zwodąbiei.
blisko Dworca Gl.
w Warszawie poleca
ROYAL
Chmielna 31 K » «| a r n i i Btspłatny garat—
Nr S3 „G Ł O 5“ Str 3
Wiadomości ciekawe z bliska I daleka
^omonzcr
BYDGOSZCZ.
O (Fałszerze dziejów Polski Zacho
dniej.) Starostwo bydgoskie skonfisko
wało 22 druki, wydawnictwa i czasopism niemieckich, przeznaczonych do kolpor
towania w Polsce. Znaczna część zaję
tych druków przedstawiała fałszywie historią dawną i współczesną naszych ziem zachodnich.
CHOJNICE.
Ciekawe wykopalisko w Gnieźnie
POZNAŃ- Na terenie b. starego cmen tarza żydowskiego w Gnieźnie, który ist nieje już kilka wieków, natraliono osta
tnio przy niwelacji terenów na liczne ułamki ceramiki wczesno - dziejowej i średniowiecznej oraz urny ze spalonymi kośćmi ludzkimi. Urnę tę robotnicy, kló rzy nie zdawali sobie sprawy z jej war
tości historycznej, rozbili. Poza tym znaj duje się na tym terenie bardzo często U' łamki ceramiki, co świadczy, że zanim powstał tam cmentarz ż.ydowski, znajdo wał się tam prawdopodbnie cementarz słowiański. Znaleziono również dwie po pielice oraz żelazny grot do oszczepu, długości 20 cm., pochodzący z 12 wieku.
O (Demoralizował i szantażował.) Policja Państwowa w Chojnicach aresz
towała 20- letniego Niemca, Kantaka, który sprzedawał uczniom broszury por
nograficzne, a następnie szantażował ich, grożąc w razie zaprzestania opłaca
nia się mu drobnymi kwotami doniesie
niem do władz szkolnych. Jeden z ta
kich listów wpadł w ręce ojca szantażo
wanego ucznia. List ten oddano policji, która rozpoczęła dochodzenia. Kantek aresztowany zbiegł podczas transporto
wania go do więzienia, usiłując uciec do Niemiec. Został jednak powtórnie are
sztowany.
I całej Polski
JAROCIN-
A (Osiom miesięcy za obrazę rządu.) Członek Stronnictwa Narodowego, p.
Borkowski z Cielczy został skazany na 8 miesięcy bezwzględnego aresztu przez sąd grodzki w Jarocinie za dopuszczenie się na jednym z zebrań ciężkiej obrazy rządu R. P.
KIELCE.
A (Za podarcie listy kandydatów do rady gromadzkiej — areszt.) Sąd Okrę
gowy w Kielcach skazał za podarcie li
sty kandydatów do rady gromadzkiej w Szczekocinach (pow. Włoszczowa) z ra
mienia OZN- — po przyznaniu się do winy — p. J. Wieczorka na 3 miesiące więzienia, St. Koźmińskiego, Kropa i St.
Czyża na 2 i pół mieś, więzienia z zali
czeniem aresztu śledczego. Wszyscy ska zani należą do Str. Ludowego-
LWÓW-
(Towary z Zaolzia rozprowadzone masowo w Polsce.) Na Zaolziu w czasie gorących dni wykupione masowo za bez
cen przez spekulantów towary wszelkie
go rodzaju rozprowadzone zostały już w Polsce i są po normalnych cenach sprzedawane w sklepach rozmaitych branż. W ogromnych ilościach rozprowa
dzono wyroby galanteryjne, przybory do pisania, tekstylia, obuwie, które pojawi
ły się masowo w Małopolsce.
A (Ciężko chory otrzymał pomoc i przez radio.) Niezwykły wypadek udzie
lenia natychmiastowej pomocy choremu przy użyciu radia miał miejsce we Lwo
wie. Mianowicie mieszk. Tarnopola za
chorował na zapalenie opon mózgowych I i miał zażyć 2 specyfiki, których nie mo źna było dostać w aptekach tarnopol
skich- Rozgłośnia radiowa wystosowała apel do lekarzy o ocalenie chorego przez dostarczenie specyfiku. Wkrótce jedno z senatoriów lwowskich dostarczyło po- szkiwane lekarstwa.
PRZEMYŚL.
A (Fabrykacja linoleum w Przemy
ślu.) Jedna z przemyskich fabryk papy dachowej przystąpiła od produkcji lino
leum.
SANOK.
A (Ksiądz greckokatolicki namawia do niechódzenia do polskiej szkoły.) Sąd Okręgowy w Sanoku zatwierdził orzecze nia starostwa w Lesku, skazujące na za
płacenie grzywny w wysokości 300 zło
tych księdza greckokatolickiego- p. Wo- lanowicza.
Ks. Wolanowicz podczas nauki reli
gijnej w szkole namawiał dzieci, aby nie uczęszczały do szkoły polskiej, nie mó
wiły pacierza po polsku oraz aby nie roz mawiały po polsku.
W otwartym skarbcu kasy brakowało 50 tys. złotych
GOSTYŃ. Miasto obiegła sensacyj- towano wicedyrektora KKO- powiatu na wiadomość, iż w Komunalnej Kasie gostyńskiego. Władysława Macioszczyka Oszczędności powiatu gostyńskiego do- byłego komisarycznego burmistrza w Ra_
konano fikcyjnego włamania na sumę o- wiczu, oraz kasjera Mięsowicza.
koło 50 tysięcy złotych. i W sprawie tajemniczego zniknięcia W niedzielę, gdy dyrektor Karliński 50 tysięcy złotych z KKO. przebywał wszedł do biur KKO. stwierdził, że tre tutaj sędzia śledczy z Leszna.
sor jest otwarty i brak w nim około 50 Wynik dochodzeń oczekiwany jest z tysięcy złotych. największym zainteresowaniem.
Wzwiązku z tym odkryciem aresz-
pod Paryżem
Onegdaj w nocy przy wjeździe pocią gu towarowego na paryską stację pod
miejską, z wagonu stojącego na sąsied
nim torze pociągu, wyskoczyła pod lo
komotywę krowa- Lokomotywa i jeden wagon tegoż pociągu wyskoczyły z szyn i zatarasowały tor obok.
Wtej chwili całą parą wpadł pociąg
Niemiecki samolot rozbił się we Włoszech
BERLIN. Niemieckie biuro informa
cyjne podaje, że w dniu 11 marca 1939 roku samolot niemiecki rozbił się we Włoszech w odległości 23 km na połud- nio - wschód od Ferrary. Spośród 7-miu
Nowoukonstytuowany Komitet Porozumienia Prasowego Polsko - Estońskiego u p. min.
Markusa.
pospieszny Tuluza — Paryż na codopie, ro zatarasowany tor. Skutki zderzenia;
były straszne. Jeden wagon osobowy pociągu pospiesznego został doszczętnie zdruzgotany. Do dziś południa wydoby
to 12 trupów i 30 ciężko rannych, z któ
rych większość znajduje się w stanie bez nadziejnym. Akcja ratunkowa trwa.
osób załogi, 5 poniosło śmierć na miejscu a 2 wyszły z katastrofy bez szwanku.
Dotychczas nie ukończono dochodzenia w sprawie przyczyn wypadku.
— ® —
,^sł taka u^żka, ate id taka da^ca, zawilca
Kawę Słodową
Kneippa
BERLIN.
□ (Miliard marek dla Hitlera.) Uro
dziny kanclerza Hitlera, które przypa
dają na 20 kwietnia obchodzone będą niezwykle uroczyście jako święto naro
dowe. M. in. uchwalono, że przemysło
wcy mają zebrać tytułem daru narodo
wego kwotę miliarda marek, którą ma się oddać do dyspozycji Hitlera. Kiążą też pogłoski o amnestii dla więźniów po
litycznych- WIEDEŃ- ’
□ (Brak tłuszczów w Niemczech.) Z Liberca donoszą, że miejscowi kupcy kolonialni otrzymali od władz partyj
nych. współdziałających z niemieckim urzędem żywnościowym polecenie zało
żenia list klientowskich, a to ze względu na ograniczenia w przydziale tłuszczów.
Restauratorzy, kawiarnie, cukiernie i piekarnie otrzymały już zawiadomienie, że w przyszłości będą mogli otrzymać tłuszcze w ograniczonej mierze.
HUSZT. ■' ’
□ (Pierwszy transport robotników z Podkarpackiej Rusi do Niemiec.) Pierw
szy transport z Podkarpackiej Rusi do Niemiec wyjechał w tym tygodniu- Objął on ponad sto rodzin.
LENIGRAD/
□ (Kradzież w muzeum leningradz- kim.) W leningradzkim muzeum łącznoś
ci dokonano kradzieży paru pistoletów i rewolwerów, używanych przez poczty- lionów i listonoszów w wieku osiemna stym i dziewiętnastym. Broń ta została skradziona przez wyrostka, nazwiskiem Abramów, który użyty został do tego celu przez grupę robotników leningradz kich. Mieli oni zamiar przy pomocy skra dzionej broni rozprawić się z znienawi
dzonymi majstrami, stosującymi rygory stycznie nowe przepisy o pracy- Zarów
no Abramów, jak i robotnicy zostali a- resztowani.
