In s ty tu t Ś lą s k i
S e r i a V K o m u n i k a t N r 14 S e r i a V
Śląski kalendarz historyczny
Z adaniem „Śląskiego K ale n d a rz a H isto ry czn eg o “ , ukazu jąceg o się co m iesiąc w form ie k o m u n ik ató w In sty tu tu , jest podanie w ażniejszych w y d a rz e ń z dziejów Śląska.
F a k t, że b ęd zie to bodaj p ierw sza tego rodzaju p o lsk a p ró b a ujęcia p rzeszło ści Śląska oraz tru d n o śc i z e b ra n ia potrzeb n eg o m a te ria łu histo ry czn eg o m ogą spow odow ać, że w k a le n d a rz u ty m b ę d ą nied o ciąg n ięcia w zględnie b rak i, zw łaszcza w d ziedzinach, k tó r e nie są jeszcze n ależ y cie w lite ra tu rz e naukow ej o p raco w an e. S tą d p ro śb a do w szy stk ich , k tó rz y b ra k i zauw ażą, o ^kom unikow anie ich In s ty tu to w i Śląskiem u (K ato
w ice, ul. W arsz a w sk a 37).
L i p i e c
1.‘ 1663
Cieszyńskie bezp o śred n io zagrożone przez przednie straże wojsk tureckich, k tó re w tym ro k u posunęły się najdalej n a północ pod p rzełęcz Jab ło n k o w sk ą. W Cieszynie, Pszczynie i szeregu innych m iast górno
śląskich zarządzono pogotow ie zbrojne całego obyw atelstw a, oraz m odły po kościołach dla usunięcia „niebezpieczeństw a tureckiego".
1. 1864
U rodził się Marian Różański, w ybitny działacz ośw iatow y na G órnym Śląsku, kom isarz plebiscytow y w po w. rybnickim ; um iera 1927 r.
1. 1869
K arol M iarka zam ienia „Katolika" na pismo polityczne. P rzez dzie
siątk i la t pismo to stało w pierw szym szeregu w alczących o polskość G órnego Śląska.
1. 1873
Powiat katowicki, w ydzielony z pow iatu bytom skiego, zaczyna własną administrację. N ow outw orzony pow iat k atow icki liczył 80000 m ieszkańców . Dziś na tym samym obszarze zam ieszkuje przeszło Va miliona ludności.
1. 1901
Na przygotow anym przez P rzybyszew skiego gruncie oraz za jego inicjatyw ą zaczyna w K atow icach w ychodzić „Gazeta Robotnicza“ jako o rgan P, P. S. n a G órnym Śląsku.
2. 1886
Rozwiązanie p rzez rzą d niem iecki polskich towarzystw akade
mickich. Likw idacją tą m. i. objęte zostało tak że „T ow arzystw o G ó rn o śląskie".
3. 1353
K siąże Bolko .świdnicki zapisuje swe księstw o córce A nnie, żonie K arola L uksem burczyka. J e st to k ro k w k ierunku oddania Luksemburgom ostatniego niezależnego księstw a śląskiego.
3. 1941
Ginie w O św ięcim iu Piotr Feliks, ur. 11. VI. 1883, zasłużony d y re k to r polskiego gimnazjum w Orłowej, szerm ierz polskości na Zaolziu.
4. 1826
U rodził się Józef Łepkowski, prof. U. J., re d a k to r „D ziennika G órnośląskiego" w lata ch 1848/49. U m arł 27. II. 1874.
4. 1827
U rodził się Jan Gajda, śląski m alarz kościołów , p o eta ludow y i działacz narodow y. U m arł 8. X. 1911.
5. 1826
U m iera Jerzy Fryderyk Bauch, ur. 20. V. 1771, p a s to r śląski, słynny z polskich kazań.
5. 1845
Z aczyna w ychodzić w Pszczynie „Tygodnik P olski“ pod red ak cją K arola Szemla.
5. 1921
F orm alne zakończenie III. śląskiego powstania.
6. 1327
K siąże B olesław opolski zatw ierd za dla miasta Opola przywilej m iejski.
6. 1634
Król polski W ład y sław IV w staw ia się u cesarza za Ślązakami, k tó ry ch ten chce u k a ra ć za udział w wojnie trzydziestoletniej po stronie wrogiej cesarzow i.
7. 1136
Pierw sza źródłowa wzmianka o górnictwie kruszcowym na Górnym Śląsku. W dokum encie pod pow yższą d a tą zatw ierdza pap ież Innocćnty II arcy b isk u p o w i gnieźnieńskiem u m. i. „wieś pod Bytom iem zw aną Z w ie
rzów " (t. j. Chorzów), w raz z górnikam i kruszców , s re b ra itd.
7. 1880
Założenie na u n iw ersytecie w rocław skim „Towarzystwa Górno
śląskiego“.
8. 1929
U m iera Jan Sobota, ur. 22. XII. 1849 r., w łościanin, działacz n a ro dow y i gospodarczy w śró d w łościan pow iatu prudnickiego.
10. 1920
D ek laracja polsko-czeska w Spaa, zaw ierająca rezygnację obu p a r t
n eró w z plebiscytu na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, 11. 1889
Um iera Karol Fryderyk Altmannn, ur. 14. V. 1824 pod W rocław iem , pisarz, w ydaw ca i szerzyciel języka polskiego n a Śląsku.
14. 1905
U staw a pruska, nakazująca do wydziałów robotniczych wybierać osoby znające język niemiecki.
15. 1242
Błog. Czesław Odrowąż um iera w e W rocław iu.
15. 1920
Sejm polski uchw ala „Statut organiczny województwa Śląskiego", nadający tej dzielnicy autonom ię w ram ach p a ń stw a polskiego.
16. 1698
N ow oobrany król polski August, ele k to r saski, przeciąga ze sw ą arm ią e le k to rsk ą przez Śląsk Górny w drodze na K raków . W M ikołowie rozłożył się sztab generalny tejże armii.
16. 1784
O dkrycie rudy ołow ianej pod B obrow nikam i, co dało p o czątek wznowieniu kopalnictwa rudy w okręgu tamogórskim.
16. 1869
U rodził się ad w okat Kazimierz Czapla, działacz narodow y na teren ie G órnego Śląska. Pierw szy P o lak -ad w o k at na G órnym Śląsku, osiadły w Bytom iu od r. 1919, przew odniczący P odkom isariatu N aczelnej R ady Ludow ej w Poznaniu dla G órnego Śląska. Z m arł 5. X. 1930.
16. 1922
W ielkie uroczystości w K atow icach dla uczczenia faktu powrotu części Górnego Śląska do Polsld.
17. 1402
Książęta śląscy, nie znajdujący należytej opieki u k ró la czeskiego, zaw iązują związek dla utrzymania bezpieczeństw a i porządku w kraju.
Do zw iązku należeli nieom al w szyscy książęta od Z ato ra i Ośw ięcim ia n a w schodzie, aż do K rosna na zachodzie, biskup w rocław ski, ry ce rstw o i m iasta śląskie.
18. 1853
U rodził się d r Jan Michejda, poseł ludu polskiego na Śląsku C ie
szyńskim i obrońca jego interesów narodow ych. U m iera 14. V. 1927.
18. 1868
Dzisiejsze miasto Chorzów otrzym uje p raw a gminy miejskiej pod nazwą „Król. Huty“.
20. 1919
P ow staje „Śląski Związek A kadem icki“, z ks. dr K ubiną na czele.
Z w iązek ten o d egrał doniosłą rolę przy przygotow aniu plebiscytu na Śląsku i prow adzeniu Śląska G órnego do polskiej M acierzy.
21. 1894
Na terenie miasta W rocławia pow staje gniazdo „Sokola“, n ajstarsze na Śląsku.
25. 1869
U tw orzenie „Towarzystwa Rolniczego“ w Cieszynie, skupiającego organizacyjnie ludność polską po w siach Śląska Cieszyńskiego.
25. 1872
U rodził się Jan Jakub Kowalczyk, działacz narodow y na G órnym Śląsku, w sp ó łre d a k to r ,,G órnoślązaka", se n ato r R. P. U m arł 22. VII. 1941.
25. 1924
N ieudały napad niemieckich bojówek na konsulat polski w Bytomiu.
27. 1697
Król polski August II sk ład a w Piekarach Śląskich w yznanie w iary katolickiej.
28. 1368
Śmierć księcia świdnickiego Bolka II, najdłużej niezależnego w ładcy Śląska.
28. 1920
D ecyzją K onferencji am basadorów postanow iono podział ziemi cie
szyńskiej bez p leb iscy tu m iędzy C zechy i Polskę. C zechom w ów czas p rzy zn an o t. z w. Zaolzie. Dnia 11. VIII. 1920 w ojska czeskie obsadziły Zaolzie, dzieląc g ranicą sta ry gród Cieszyński.
30. 1921
U tw orzenie Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, re p re z e n tującej p o lsk ą ludność G órnego Śląska.
K a t o w i c e , w lipcu 1946 r.
U w a g a : Z ezw ala się na p rz e d ru k lu b d ow olne w y k o rz y sta n ie k o m u n ik ató w die celó w p raso w y ch z p o d an iem źródła.
D ru k a rn ia U rzęd u Inform acji i P ro p a g a n d y K ato w ice. N r 436 — R 24017
