1. Jak pisać list?
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń wie, czym jest list, zna podstawowe rodzaje listów, wie, jakie elementy kompozycyjne zawiera list. Uczeń wie, jak rozwijała się kultura epistolarna na przestrzeni wieków, zna klasyków epistolografii.
ii. b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• dobrać konwencję stylistyczną, długości tekstu i temat w zależności od relacji łączącej nadawcę i adresata,
• sprawnie posługiwać się w liście zasadami różnych gatunków użytkowych (prośbą, podziękowaniem, zaproszeniem).
b. 2. Metoda i forma pracy
W ramach metody podającej i poszukującej nauczyciel wraz z uczniami ustala, czym jest list (uczniowie starają się podać definicję na podstawie swych doświadczeń oraz wiedzy ogólnej).
Następnie wspólnie próbują ustalić rodzaje listów i ich cechy charakterystyczne. Nauczyciel w krótkim zarysie ukazuje historię rozwoju tej formy wypowiedzi pisemnej, a uczniowie starają się wymienić nazwiska autorów słynnych listów. W grupach bądź wspólnie uczniowie piszą list na wybrany przez nauczyciela temat (metoda praktyczna).
c. 3. Środki dydaktyczne
1. Słownik terminów literackich.
2. Kopie przykładowych listów (listy Jana III Sobieskiego, list czytelnika do redakcji, list motywacyjny itp.).
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Wspólne poszukiwane definicji listu pozwala nauczycielowi zaznajomić się z wiedzą uczniów na ten temat i ustalić poziom ich doświadczenia dotyczący pisania listów – czy ta forma wypowiedzi jest lub była przez nich stosowana, czy chętnie po nią sięgają, czy raczej wybierają inne sposoby komunikacji.
ii. b) Faza realizacyjna 1. Ustalenie definicji listu (krótka notatka).
2. List jako wypowiedź pisemna skierowana do konkretnego adresata.
3. Cel listu (informujący, perswazyjny, podtrzymujący kontakt, list wyznanie).
4. Charakter listu: prywatny, oficjalny, otwarty, pasterski, gończy, urzędowy, motywacyjny.
5. Rozwój kultury epistolarnej:
− starożytna Grecja (Platon, Cyceron);
− pisarze chrześcijańscy (św. Augustyn);
− XVIII-XIX wiek;
− dziś – zmniejszająca się rola listu w sztuce komunikacji;
− klasycy epistolografii.
6. Od czego zależy wybór charakteru listu?
7. Jakie znamy ustalone formuły listowe?
8. Wykorzystywane w liście formy wypowiedzi: wyliczenie, streszczenie, opowiadanie.
9. Jak należy komponować list?
− kompozycja trójczłonowa.
10. Rozrysowanie konwencjonalnego układu graficznego listu.
11. Wspólne pisanie oficjalnego listu do dyrektora szkoły z prośbą o udostępnienie w piątkowe wieczory sali gimnastycznej.
e. 5. Bibliografia
1. Kuziak M., Rzepczyński S., Jak pisać, wyd.2, Bielsko-Biała, Park 2001.
2. Jan III Sobieski, Listy do Marysieńki, wybór i oprac. A. Badowska, Wrocław, Siedmioróg 1996.
3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław, Ossolineum 2000.
f. 6. Załączniki
i. a) Zadanie domowe
Napisz list do koleżanki lub kolegi, w którym opiszesz swój nowy pokój i zaprosisz do siebie w odwiedziny.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut.
h. 8. Uwagi do scenariusza
List to rozmowa na odległość. Jest to gatunek wypowiedzi użytkowej cieszący się ogromną popularnością przez wiele wieków. Jednak ostatnio popularność ta spada. Dlaczego tak się dzieje? Co wpływa na ograniczenie roli kultury epistolarnej? Jest to zarówno rozwój prasy jako źródła informacji o aktualnych wydarzeniach, jak również szybki rozwój innych form komunikacji międzyludzkiej.
