Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

(1)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

ZBIOROWE PRAWO PRACY

(2)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

CZĘŚĆ PRAWA PRACY WYODRĘBNIANA ZE WZGLĘDU NA PRZEDMIOT REGULACJI (BRAK USTAWOWEJ DEFINICJI)

• przedmiotem zbiorowego prawa pracy są stosunki społeczne

regulowane przepisami prawnymi, których celem jest

stworzenie ram organizacyjno-prawnych dla realizacji

interesów stron stosunku pracy

(3)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

• USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH

• USTAWA O ORGANIZACJACH PRACODAWCÓW

• USTAWA O ROZWIĄZYWANIU SPORÓW ZBIOROWYCH

• USTAWA O SZCZEGÓLNYCH ZASADACH ROZWIĄZYWANIA

ZPRACOWNIKAMI STOSUNKÓW PRACY Z PRZYCZYN NIEDOTYCZĄCYCH

PRACOWNIKÓW

(4)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

DEFINICJA ZWIĄZKU ZAWODOWEGO

ORGANIZACJA LUDZI PRACY

SAMORZĄDNA

NIEZALEŻNA

DOBROWOLNA

POWOŁANA DO

RE PR

EZEN TOW

AN IA I OB

RO NY

PRAW I INTERESÓW ZAWODOWYCH I SOCJALNYCH

(5)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

• zwroty niedookreślone

• nie nadaje się do bezpośredniego stosowania

• definicja pochodzi z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych

• poszczególne elementy tej definicji konkretyzowane są w dalszej części ustawy

(6)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

NOWE DEFNICJE!

1. OSOBA WYKONUJĄCA PRACĘ ZAROBKOWĄ 2. PRACODAWCA

pracodawcy i organy państwowe mają obowiązek tworzenia umożliwiających realizację wolności związkowych - art. 18 (3) k.p.

(7)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

SWOBODA TWORZENIA I PRZYSTĘPOWANIA DO ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH

• ART. 12 I 59 KRP, ART. 18 (1) K.P., ART. 2 KONWENCJI NR 87 MOP

(8)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

NIEZALEŻNOŚĆ ZWIĄZKU ZAWODOWEGO

Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji

Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe.

Organizacje pracodawców nie mogą ograniczać praw

pracowników do zrzeszania się w związkach zawodowych

(art. 4 ustawy o organizacjach pracodawców

(9)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

SAMORZĄDNOŚĆ ZWIĄZKU ZAWODOWEGO

Art. 9. Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie struktury organizacyjne związków zawodowych. Zobowiązania majątkowe mogą

podejmować wyłącznie statutowe organy struktur

związkowych posiadających osobowość prawną

(10)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Art. 10. Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych ustalają statuty i uchwały statutowych organów związkowych.

ART. 13 mówi o statucie zz- statut stanowi wyraz samorządności zz

SAMORZĄDNOŚĆ W GRANICACH PRAWA- np. dot. osób

prawnych

(11)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

POWSTANIE ZWIĄZKU ZAWODOWEGO

• co najmniej 10 osób posiadających zdolność do zakładania zz

• uchwała- w ciągu 30 dni od podjęcia obowiązek przekazania do rejestracji SR

• sąd rejestruje w terminie 14 dni wg przepisów o

postępowaniu nieprocesowym (bada legalność, może

odmówić rejestracji)

(12)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

TYPY ORGANIZACJI ZWIĄZKOWYCH

• status związku zawodowego określa zakres podmiotowy, terytorialny i strukturę organizacyjną

• ZASIĘG: organizacje związkowe zakładowe i ponadzakładowe (krajowe i regionalne)

• PRZYNALEŻNOŚĆ: branżowe, branżowo-zawodowe, terytorialno-branżowe

• związki zawodowe mogą tworzyć ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje)

• ogólnokrajowe związki i zrzeszenia związków mogą

tworzyć ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe

(13)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

KOGO REPREZENTUJĄ ZWIĄZKI ZAWODOWE???

Reprezentacja wszystkich pracowników- w zakresie praw i interesów zbiorowych

Reprezentacja członków/pracownika objętego ochrona na

jego wniosek- w zakresie indywidualnych stosunków pracy

(14)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

REPREZENTTYWNOŚĆ OGÓLNOKRAJOWYCH ORGANIZACJI ZWIĄZKOWYCH

1. Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komicjach dialogu społecznego:

Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria: 1) zrzeszają, z zastrzeżeniem ust. 3, więcej niż 300 000 członków będących pracownikami, 2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.

(15)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

3. Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, uwzględnia się nie więcej niż po 100 000 członków organizacji

związkowej będących pracownikami zatrudnionymi w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej. Organizacja

związkowa ubiegająca się o uznanie jej za reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby pracowników, o której mowa w ust. 2, nie uwzględnia pracowników zrzeszonych w tych spośród jej organizacji członkowskich, które są lub w okresie roku przed złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności były zrzeszone w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w składzie Komisji.

(16)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

UPRAWNIENIA REPREZENTATYWNYCH ORGANIZACJI OGÓLNOKRAJOWYCH

Organy administracji rządowe i samorządowej mają wobec tych organizacji obowiązki z zakresu tworzenia prawa (np. obowiązek przedłożenia projektów)

Tylko te organizacje mogą zgłaszać swoich przedstawicieli do Komisji Trójstronnej oraz innych ciał (np. Rada Ochrony Pracy)

(17)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

UPRAWNIENIA ORGNIZACJI ZWIĄZKOWEJ BEZ WZGLĘDU NA JEJ

REPREZENTATYWNOŚĆ

• kontrola przepisów dot. interesów pracowników, emerytów i rencistów, bezrobotnych i ich rodzin

• uczestniczą w nadzorze nad przestrzeganiem

zasad BHP

(18)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

ZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA

• konieczny element struktury każdego związku

• 2 rodzaje: 1) zoz obejmująca 1 pracodawcę- wówczas

z dniem rejestracji zoz nabywa osobowość prawną 2)

jeśli zoz wchodzi w skład ponadzakładowego związku

zawodowego (osobowość prawna tylko, jeśli statut

tak stanowi)

(19)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

UPRAWNIONA I KOMPETENTNA ZOZ

• ART. 25 (1) USTAWY O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH: UPRAWNIENIA ZOZ PRZYSŁUGUJĄ CO NAJMNIEJ 10 CZŁONKOM BĘDĄCYM:

1) PRACOWNIKAMI/OSOBAMI WYKONUJĄCYMI PRACĘ NAKŁADCZĄ U PRACODAWCY OBJĘTEGO DZIAŁANIEM TEJ ORGANIZACJI

2) FUNKCJONARIUSZAMI POLICJI, SG, PSP, SW PEŁNIĄCYMI SŁUŻBĘ W JEDNOSTCE OBJĘTEJ DZIAŁANIEM TEJ ORGANIZACJI

WARUNKIEM UZNANIA ZOZ ZA KOMPETENTNĄ JEST UDZIELANIE PRZEZ TĘ ORGANIZACJĘ INFORMACJI NA TEMAT SWOJEJ LICZEBNOŚCI DO 10.

DNIA NASTĘPUJĄCEGO PO KWARTALE

(20)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

UPRAWNIENIA ZAKŁADOWEJ ORGANIZACJI ZWIĄZKOWEJ

Zbiorowe prawo pracy- reprezentacja wszystkich pracowników

Indywidualne prawo pracy- reprezentuje swoich członków

(21)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Art. 26. związki zawod.

Zakres działania zakładowej organizacji związkowej Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności:

1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy;

2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników;

3)sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

4)kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z państwową inspekcją pracy;

5)zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.

(22)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

REPREZENTATYWNA ZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA

Może działać kilka zoz- jeśli nie przedstawią one

wspólnego stanowiska co do zawieranego porozumienia

konieczne staje się pojęcie reprezentatywnej zoz

(23)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

MIĘDZYZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA

- Obejmuje co najmniej 2 pracodawców

(24)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

FUNKCJONARIUSZE ZWIĄZKOWI

Członek związku, który wchodzi w skład statutowego organu związku

zawodowego lub został upoważniony przez ten organ do działania w imieniu związku

Funkcjonariusz posiada uprawnienia dot. zwolnień z obowiązku świadczenia pracy oraz podlega ochronie stosunku pracy (zakaz rozwiazania/wypowiedzenia oraz jednostronnej zmiany warunków pracy bez zgody związku

(25)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

ZAŁOGA JAKO PODMIOT ZBIOROWYCH STOSUNKÓW PRACY

ZAŁOGA= OGÓŁ PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH U DANEGO PRACODAWCY

4 ASPEKTY:

1. PARTYCYPACJA PRACOWNICZA 2. BEZPOŚREDNIE DZIAŁANIE ZAŁOGI

3. DZIAŁANIE W ZASTĘPSTWIE ZAKŁADOWEJ ORGANIZACJI ZWIĄZKOWEJ 4. SYTUACJE, W KTÓRYCH ZAŁOGA UZYSKUJE PODMIOTOWOŚĆ PRAWNĄ

(26)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

PARTYCYPACJA PRACOWNICZA

Art. 18². KP

Udział pracowników w zarządzaniu zakładem

Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

• ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego oraz

przedsiębiorstwach państwowych (ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA: OGÓLNE ZEBRANIE PRACOWNIKÓW, RADA PRACOWNICZA, DYREKTOR)

• ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji

• ustawa o europejskich radach zakładowych

(27)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

ORGANIZACJE PRACODAWCÓW

PODMIOTAMI ZBIOROWEGO PRAWA PRACY SĄ POSZCZEGÓLNI PRACODAWCY LUB ZWIĄZKI PRACODAWCÓW

• ustawa o organizacjach pracodawców

• brak legalnej definicji

• członkami organizacji są pracodawcy w rozumieniu art. 3 k.p.

• 3 formy organizacji pracodawców: 1) związki pracodawców 2) federacje 3)konfederacje

• cel organizacji pracodawców: ochrona praw i reprezentacja zrzeszonych członków wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i administracji rządowej oraz organów administracji samorządowej

• WOLNOŚCI ZWIĄZKOWE: tworzenia i przystępowania, niezależność i samorządność, dobrowolność

(mają charakter trwały, mają demokratyczny ustrój wewnętrzny)

(28)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

POWSTANIE ZWIĄZKU PRACODAWCÓW

• UCHWAŁA co najmniej 10 pracodawców

• Zgromadzenie założycielskie uchwala statut i powołuje komitet założycielski w liczbie co najmniej 3 członków

• Komitet założycielski składa w terminie 30 dni wniosek o rejestrację do KRS

(29)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Związki pracodawców mają prawo uczestniczenia w sporach zbiorowych i zawierania układów zbiorowych pracy.

Większe uprawnienia posiadają organizacje pracodawców

reprezentatywne w skali kraju (np. uczestniczenie w obradach Komisji Trójstronnej, opiniowanie projektów aktów prawnych).

(30)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Przymiot reprezentatywności, zgodnie z ustawą z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno- Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego uzyskać mogą organizacje związkowe oraz organizacje pracodawców.

Pierwsze są podmiotami działającymi na podstawie ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, drugie, na podstawie ustawy z z 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców.

(31)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

„Art. 7 ...

3. Za reprezentatywne uznaje się organizacje pracodawców, które spełniają łącznie następujące kryteria:

1) zrzeszają pracodawców zatrudniających, z zastrzeżeniem ust. 4, więcej niż 300 000 pracowników,

2) mają zasięg ogólnokrajowy,

3) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których

podstawowy rodzaj działalności określony jest w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej"