Tajemnice wód
1. Cele lekcji
Cel ogólny: Rozwijanie wyobraźni.
a) Wiadomości
• Uczeń wie, jak powstają rzeki, jeziora, wodospady.
b) Umiejętności
• Uczeń potrafi wykonać „łódź podwodną”.
c) Postawy
• Uczeń współpracuje w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pracy:
• Zdania niedokończone
• Zabawa
• Wykład
• Praktycznego działania Forma pracy:
• Indywidualna
• Zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Materiały plastyczne (taśma klejąca, plastelina, nożyczki) Pusta plastikowa butelka
Monety
Słomka do napojów
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Zdania niedokończone: Uczniowie kolejno kończą zdanie wypowiedziane przez nauczyciela Woda jest…
b) Faza realizacyjna 1. Zabawa – Fale na oceanie.
Wszyscy siedzą na krzesłach w kręgu. Dwa krzesła są puste. Jedna osoba stoi w środku. Kiedy
prowadzący mówi Fale w lewo, wszyscy przesuwają się w lewo na krzesłach, patrząc jednocześnie do środka koła i utrzymując pozycje siedzącą (gdy mówi W prawo – przesuwają się w prawo). Osoba ze środka próbuje zająć wolne krzesło. Jeśli jej się to uda, osoba z jej prawej strony zajmuje miejsce w środku koła i zabawa toczy się dalej. Osoba prowadząca w dowolnym momencie przerywa
przemieszczanie się, mówiąc Stop lub zmieniając kierunek.
2. Wykład – O wodach słów kilka.
Większość wód powstaje z deszczu, śniegu i lodu. Część z tych wód wsiąka w ziemię, gdzie zbiera się w postaci wód gruntowych. Niekiedy wypływają one ponownie na powierzchnię w postaci źródła i tworzą początek strumienia. Strumień żłobi kanał lub „dróżkę” dla siebie, rozszerza się i tworzy rzekę.
Do rzeki wpływają małe rzeczki nazywane dopływami, a rzeka staje się coraz większa. Najdłuższą rzeką świata jest Nil. Jego długość wynosi 6670 km. Drugą co do długości rzeką świata jest Amazonka w Ameryce Południowej. Ma ona 6437 km długości.
Gdy rzeka przepływa nad warstwami twardej i miękkiej skały, mknąca woda wymywa miękką skałę znacznie szybciej niż twardą. Powoduje to wytworzenie się krawędzi, poprzez którą woda zaczyna spadać. W ten sposób powstaje wodospad. Większość wodospadów powstaje w górach, gdzie rzeki płyną szybciej niż na nizinach i z większą siłą wypłukują skałę. Najwyższym wodospadem jest wodospad Angel w Ameryce Południowej (w Wenezueli).
Gdy rzeka zostanie zablokowana przez skały lub lód, wówczas powstaje jezioro. Topiące się lodowce pozostawiają po sobie duże ilości kamieni, co jest często przyczyną tworzenia się tamy. Później woda wypełnia dolinę tworząc jezioro. Największym jeziorem na świecie jest Morze Kaspijskie w Azji, a najgłębszym jeziorem jest jezioro Bajkał w Rosji.
Z kolei największym i najgłębszym oceanem świata jest Pacyfik. Jego najniższym punktem jest dno Rowu Mariańskiego mające ponad 11000 metrów głębokości. Jednak większość dna oceanu jest płaską równiną zwana równiną abisalną. Największa głębia Oceanu Atlantyckiego ma blisko 9000 m, a na Oceanie Indyjskim osiąga prawie 8000 m. Atlantyk jest drugim co do wielkości oceanem.
c) Faza podsumowująca
Praktyczne działanie: praca techniczna – Łódź podwodna.
Nauczyciel wyjaśnia uczniom jak wykonać własną „łódź podwodną”. Następnie uczniowie krok po kroku wykonują łódź.
Potrzebne materiały: pusta plastikowa butelka, taśma klejąca, monety, plastelina, nożyczki, słomka do napojów.
Wykonanie: W pustej plastikowej butelce robimy 5 dziurek w jednej linii. Obok dziurek przyklejamy taśmą klejącą monety, które służą jako ciężarki. Przy użyciu plasteliny przymocowujemy plastikową słomkę w szyjce butelki. Gotową łódź podwodną wkładamy do wody. Dmuchamy w słomkę. Gdy powietrze wypchnie wodę przez dziurki, łódź stanie się lżejsza i wypłynie.
Gotowe łodzie podwodne uczniowie kolejno prezentują na forum klasy.
5. Bibliografia
1. Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych, oprac. M.
Jachimska, Oficyna Wydawnicza UNUS, Wałbrzych 1994.
2. Gaff J., Świat bez tajemnic. Ziemia Morze i Niebo, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1991.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
2 x 5 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji nauczania zintegrowanego jest przeznaczony dla klasy trzeciej szkoły podstawowej.
