GDINSKÔ KLËKA
PISMO GDYŃSKIEGO ODDZIAŁU ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO • KWARTAŁ II (30) 2004
ISSN 1506-7327
Wspomnienie w 20. rocznicę śmierci
Lech Bądkowski (1920-1984)
D n i a 2 4 l u t e g o 2 0 0 4 r o k u m i n ę ł a d w u d z i e s t a r o c z n i c a ś m i e r c i L e c h a B ą d k o w s k i e g o , c z ł o w i e k a , k t ó r e g o z a s ł u g d l a P o m o r z a i K a s z u b n i e s p o s ó b p r z e c e n i ć .
L e c h B ą d k o w s k i u r o d z i ł s i ę 2 4 stycznia 1920 r o k u w Toruniu w r o d z i n i e u r z ę d n i k a m i e j s k i e g o . B y ł n a j m ł o d s z y m z t r ó j k i r o d z e ń s t w a . W 1 9 3 8 r o k u u k o ń c z y ł w r o d z i n n y m m i e ś c i e g i m n a z j u m k l a s y c z n e i m . M i k o ł a j a K o p e r n i k a , a w e w r z e ś n i u z o s t a ł p o w o ł a n y d o S z k o ł y P o d c h o r ą ż y c h P i e c h o t y w Brodnicy. B y ł d o w ó d c ą plutonu piechoty, u c z e s t n i c z ą c w w o j n i e o b r o n n e j 1939 r o k u . Brał udział w b i t w i e n a d B z u r ą . W s t y c z n i u 1940 r o k u p r z e z Ukj-ainę i W ę g r y p r z e d o s t a ł s i ę d o F r a n c j i , g d z i e w a l c z y ł w S a m o d z i e l n e j B r y g a d z i e S t r z e l c ó w P o d h a l a ń s k i c h . W y r ó ż n i ł s i ę w b i t w i e o N a r w i k .
K i e d y w c z e r w c u 1940 r o k u F r a n c j a u p a d ł a , B ą d k o w s k i trafił d o o b o z u w o j s k o w e g o n a t e r e n i e S z k o c j i . T o t u t a j spotykał P o m o r z a n c a ł k o w i c i e z d e z o r i e n t o w a n y c h p o l i t y c z n i e i t u t a j też, j e s i e n i ą 1940 r o k u , stał s i ę p r z y w ó d c ą i c h g r u p y , która o p r a c o w a ł a m e m o r i a ł w s p r a w i e u n i f i k a c j i P o m o r z a . D o k u m e n t ten, przesłany d o gabinetu g e n e r a ł a W ł a d y s ł a w a Sikorskiego, nie spotkał s i ę z e z r o z u m i e n i e m ani z a i n t e r e s o w a n i e m . P o d o b n y z r e s z t ą o p r a c o w a ł a g r u p a B o g d a n a G r z e l a c h o w s k i e g o ( j e g o losy b y ł y p o d o b n e d o o p r a c o w a n i a B ą d k o w s k i e g o ) .
B ą d k o w s k i , o p r ó c z p l a n ó w r e w i n d y k a c y j n y c h , p r o p a g o w a ł i k o n t y n u o w a ł działalność regionalną, o p i e r a j ą c s i ę w d u ż e j m i e r z e na ideach C e y n o w y i M a j k o w s k i e g o .
P o d k o n i e c 1 9 4 1 r o k u g r u p y G r z e l a c h o w s k i e g o i B ą d k o w s k i e g o połączyły się, t w o r z ą c R u c h P o m o r s k i . S t a n o w i ć m i a ł z a l ą ż e k p r z y s z ł e g o Z w i ą z k u P o m o r s k i e g o ; o p r a c o w a n o projekt j e g o statutu i p r o g r a m działalności. O s t a t e c z n i e Z w i ą z k u n i e p o w o ł a n o . S t a ł o s i ę t a k z a s p r a w ą p r z e d s t a w i c i e l a d z i a ł a j ą c e g o w W i e l k i e j B r y t a n i i K l u b u P o l s k i c h Z i e m Z a c h o d n i c h , k t ó i y na z j e ź d z i e d e l e g a t ó w z o b o z ó w w S z k o c j i stwierdził, ż e b e z s e n s o w n y m p o s u n i ę c i e m b y ł o b y p o w o ł y w a n i e n o w e j o r g a n i z a c j i , s k o r o K l u b z a m i e r z a p o w o ł a ć s e k c j ę p o m o r s k ą . J e j działalność z b i e ż n a b ę d z i e z p o s t u l o w a n ą p r z e z B ą d k o w s k i e g o . B y ł a t o j e d n a k c z c z a p r o p a g a n d a , p r ó b a osłabienia działalności P o m o r z a n w A n g l i i , d o k t ó r y c h n i e m i a n o p e ł n e g o zaufania.
Działalność publicystyczna B ą d k o w s k i e g o o k r e s u lat w o j n y j e s t b a r d z o rozległa. W e w s z y s t k i c h w ł a ś c i w i e p u b l i k a c j a c h a u t o r n a w i ą z u j e d o P o m o r z a , w s k a z u j e u w a r u n k o w a n i a h i s t o r y c z n e i k u l t u r o w e , sygnalizuje s p o s ó b m y ś l e n i a K a s z u b ó w . W s w y c h
p u b l i k a c j a c h d a j e z w i ę z ł y p r z e g l ą d d z i e j ó w P o m o r z a i r u c h u k a s z u b s k i e g o . W k s i ą ż c e „ P o m o r s k a m y ś l p o l i t y c z n a " podkreśla, ż e n a terenie P o m o r z a p r z e z stulecia w y p r a c o w a n o s a m o d z i e l n ą p o m o r s k ą m y ś l p o l i t y c z n ą , k t ó r a n i e j e s t s k ł o n n a d o f a n t a z j o w a n i a , w a l c z ą c o życie, myśli kategoriami życia. Tak u j ę t y s p o s ó b r o z u m o w a n i a P o m o r z a n z c a ł ą p e w n o ś c i ą nie p o d o b a ł s i ę w ł a d z o m ; ś w i a d c z y ł b o w i e m o b a r d z o g ł ę b o k i m p r z y w i ą z a n i u d o w ł a s n e j z i e m i i k o r z e n i .
W A n g l i i L e c h B ą d k o w s k i wstąpił d o Polskiej M a r y n a r k i W o j e n n e j . J e d n y m z c i e k a w s z y c h m o m e n t ó w j e g o ż y c i a był d w u k r o t n y lot n a d P o l s k ę w 1942 r o k u , który odbył j a k o cichociemny. P o d k o n i e c 1942 r o k u został p o n o w n i e s k i e r o w a n y d o M a r y n a r k i W o j e n n e j , w a l c z y ł n a A t l a n t y k u i M o r z u Ś r ó d z i e m n y m . W b a z i e M a r y n a r k i w e W ł o s z e c h r ó w n i e ż o d d a w a ł s i ę p r a c y p u b l i c y s t y c z n e j . Stąd t e ż o d w o ł a n o g o d o L o n d y n u .
10 m a r c a 1945 r o k u w L o n d y n i e p o w o ł a n y został Z w i ą z e k P o m o r s k i . J e g o p i e r w s z y m w i c e p r e z e s e m z o s t a ł L e c h B ą d k o w s k i , k t ó r y pełnił t e o b o w i ą z k i d o k o ń c a istnienia organizacji. J e j c z ł o n k o w i e p o s t u l o w a l i przeniesienie s w e j działalności na teren P o m o r z a , c o j e d n a k nie b y ł o m o ż l i w e z e w z g l ę d ó w p o l i t y c z n y c h .
W 1946 r o k u u k o ń c z y ł S t u d i u m J ę z y k a i Kultuiy Angielskiej n a u n i w e r s y t e c i e w C a m b r i d g e .
B ą d k o w s k i został z d e m o b i l i z o w a n y w m a j u 1946 roku, a j u ż 1 c z e r w c a b y ł w G d y n i , z k t ó r ą z w i ą z a ł s i ę n a dłuższy czas.
S w o j e w y k s z t a ł c e n i e u z u p e ł n i a ł j u ż w kraju. W latach 1946- 1947 s t u d i o w a ł w A k a d e m i i N a u k Politycznych, w 1949 roku u k o ń c z y ł W y ż s z ą S z k o ł ę H a n d l u M o r s k i e g o w Sopocie, w 195Ir.
uzyskał m a g i s t e r i u m n a u k p o l i t y c z n y c h na Wydziale P r a w a Uniwersytetu Ł ó d z k i e g o ,
Lata 1946-1953 t o o k r e s p r a c y w „ D z i e n n i k u Bałtyckim", g d z i e k i e r o w a ł d z i a ł e m g o s p o d a r c z o - m o r s k i m . B y ł publicystą w
„ R y b a k u M o r s k i m " , k i e r o w n i k i e m l i t e r a c k i m w t e a t r z e Miniatura, z a s t ę p c ą r e d a k t o r a n a c z e l n e g o „ Z i e m i i M o r z a " , założycielem i r e d a k t o r e m t y g o d n i k a „ S a m o r z ą d n o ś ć " .
B y ł c z ł o n k i e m ; I n s t y t u t u B a ł t y c k i e g o , G d a ń s k i e g o T o w a r z y s t w a N a u k o w e g o , Z w i ą z k u Literatów Polskich, g d z i e p r z e z w i e l e lat pełnił f u n k c j ę p r e z e s a O d d z i a ł u G d a ń s k i e g o , zasiadał t e ż w j e g o z a r z ą d z i e g ł ó w n y m . N a l e ż a ł też d o Polskiego P E N - C l u b u , b y ł c z ł o n k i e m z a r z ą d u .
B y ł r z e c z n i k i e m w p r o w a d z a n i a ładu politycznego w kraju, w s p i e r a ł n i e z a l e ż n e i s a m o r z ą d n e organizacje w ich dążeniach d o d e m o k r a t y z a c j i n a s z e g o p a ń s t w a . P o d c z a s strajku w Stoczni G d a ń s k i e j w s z e d ł w skład P r e z y d i u m M i ę d z y z a k ł a d o w e g o K o m i t e t u S t r a j k o w e g o , b y t w s p ó ł a u t o r e m P o r o z u m i e n i a G d a ń s k i e g o z sierpnia 1980 r o k u .
Cd. n a sir. 2
Lech Bądkowski... cd. zc str. 1
Lech B ą d k o w s k i b y ł d z i a ł a c z e m i publicystą; w s f e r z e j e g o zainteresowań z n a j d o w a ł o s i ę p r z e d e w s z y s t k i m P o m o r z e i z i e m i a k a s z u b s k a , d l a t e g o t e ż p r z e w o d n i c z y ł K o m i t e t o w i Założycielskiemu Z r z e s z e n i a K a s z u b s k i e g o i - z p r z e r w a m i - zasiadał w j e g o w ł a d z a c h n a c z e l n y c h . T o o n w y z n a c z a ł kierunki działań, tak o r g a n i z a c y j n e j a k i p r o g r a m o w e , n a ł a m a c h r ó ż n y c h p i s m .
B ą d k o w s k i traktował m a ł ą o j c z y z n ę w s p o s ó b s z c z e g ó l n y ; rozumiał j e j w a r t o ś ć i z n a c z e n i e n i e t y l k o dla p o s z c z e g ó l n y c h j e d n o s t e k , ale dostrzegał p r z e m o ż n y j e j w p ł y w n a k s z t a ł t o w a n i e s i ę n o w y c h w a r t o ś c i k u l t u r o w y c h i m o r a l n y c h c a ł e g o społeczeństwa. U w a ż a ł , ż e r e g i o n a l i z m k a s z u b s k i n i e j e s t z a m k n i ę t y i p r z e z n a c z o n y t y l k o d l a m i e s z k a ń c ó w tych z i e m , a l e skierowany, c z y r a c z e j o t w a r t y n a c a ł y k r a j .
B ą d k o w s k i o p u b l i k o w a ł o k o ł o 1000 a r t y k u ł ó w i 3 0 książek.
S ą to m i ę d z y innymi: „ B i t w a t r w a " / 1 9 6 0 / , „ P o t ó w n a d z i e i "
/ 1 9 5 9 / , „ P i e ś ń o m i ł o s n y m w i e ń c u " / 1 9 6 1 / , „ L e g e n d a o p u s t e l n i k u " /1974/, „ M ł o d y k s i ą ż ę " / 1 9 8 0 / i „ C h m u i y " / 1 9 8 4 / s t a n o w i ą c e d w a t o m y z s z e ś c i o t o m o w e g o c y k l u o średniowiecznych książętach p o m o r s k i c h , p r a c a historyczna
„ S ł o w i ń c y " / 1 9 5 6 / , e s e j e h i s t o r y c z n e i m o n o g r a f i e „ O d w r ó c o n a k o t w i c a " / 1 9 7 6 / , „ S y g n e t Ś w i ę t o p e ł k a " / 1 9 8 1 / , „ O k r u c h y z oliwskiego s c r i p t o r i u m " / 1 9 8 1 / . P o n a d t o p r z e t ł u m a c z y ł n a j ę z y k polski: „ Ż y c i e i p r z y g o d y R e m u s a " A . M a j k o w s k i e g o , „ B a ś n i e k a s z u b s k i e " F. Sędzickiego, „ L e g e n d y P o m o r z a " W. Ł ę g i . Jest także a u t o r e m s ł u c h o w i s k r a d i o w y c h .
Z a s w ą działalność został w i e l o k r o t n i e o d z n a c z o n y , m . in.
K r z y ż e m O r d e r u Virtuti Militari V k l a s y / 1 9 4 1 / , K r z y ż e m K a w a l e r s k i m O r d e r u O d r o d z e n i a P o l s k i / 1 9 6 5 / , M e d a l e m Stolema /1978/, P i e c z ę c i ą Ś w i ę t o p e ł k a W i e l k i e g o k l a s y złotej /1982/.
Zrzeszenie K a s z u b s k o - P o m o r s k i e u f u n d o w a ł o N a g r o d ę im.
Lecha B ą d k o w s k i e g o z a t w ó r c z o ś ć literacką i eseistyczną.
Z m a r ł 2 4 lutego 1984 r o k u , p o c h o w a n y n a c m e n t a r z u n a Srebrzysku 2 8 lutego.
Judyta Śliwińska
Jidze zytnk
Jicize zynik, ten sn ôżi zymk!
Shińce grzeje, parni i, skrzi.
Kąskjesz zebu, lo wëjiink- Mie w nowe on źëcé zdrzi.
Ach, zdrzë wkól! Jak dichô dzarń.
Rzeka szuncëje le krą, Szëini, rwie, zmieniwó skarń.
Chtëż to mocji w zëmie wzął?
Remię rozczapiérzô zymk.
Odpojimó dępną moc.
Człowiek, roscëna, iizymk.
Cblopią moc krëjamną. żëc!
Jidze pokrzćs zymku rzmą.
Żëcym seje zemi klin Bosczi chorale grzëmią- Szczeslëwi je zemi syn...
Jan Rompski
Stanowisko Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
z dnia 10 stycznia 2004 r, w sprawie inicjatywy utworzenia województwa środkowopomorskiego.
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, jako reprezentant największej organizacji etniczno- regionalnej w północnej Polsce, z wielkim niepokojem obserwuje inicjatywy mające doprowadzić do podziału naszego regionu. Stanowczo .sprzeciwiamy się oderwaniu od województwa pomorskiego Jego zachodnich powiatów i wciełeniu ich do mającego powstać województwa środkowopomorskiego.
Wiełe wysiłków Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie kierowało zawsze na upowszechnianie, później na realizację takiego modełu ustrojowego, który oznaczał decentralizację uprawnień władzy. Sprowadzał się on do tworzenia większych terytorialnie Jednostek, które, wyposażone w szerokie samorządowe kompetencje, umożliwiałyby społecznościom lokalnym bardziej ejektywny rozwój. Dla Zrzeszenia, kwestia ta wielokrotnie podnoszona iv najważniejszych dokumentach zjazdowych miała znaczenie kluczowe. Takie rozwiązanie dyktował polityczny realizm, oparty także na argumentach historycznych i odwołujący się do racji ekonomicznych, do potencjału tkwicicego ii' małych ojczyznach.
Niestety, wbrew nadziejom i logice argumentacji )v rezultacie rejbrmy przeprowadzonej n' 1998 r nie powstały duże, silne i samodzielne finansowo regiony. Konstruowanie nowych województw wymagało realizmu i sporej wyobraźni.
Było jej u decydentów na szczęście tyle, by uznać, że społeczność kaszubska, dotąd rozdzielona granicami administracyjnymi, znalazła się w granicach Jednego województwa. Kaszubi przyjęli ten fakt z satysfakcją.
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie zdecydowanie sprzeciwia się oderwaniu od województwa pomorskiego powiatu bytowskiego, czluchowskiego, lęborskiego, slup.skiego ziemskiego i Słupska. IV konsekwencji działania te doprowadziłyby do podziału obszarów zamie.szkałych od wieków przez Kaszubów, połączonych silnymi więzami etnicznymi, językowymi, kulturowymi, historycznymi i gospodarczymi. Przeprowadzenie nowych podziałów administracyjnych na tym obszarze spowodowałołjy powrót do sytuacji anormalnej, nie do zcuikceptowania przez społeczność kaszubską.
Prof. Brunon Synak Prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
Akademia
Kształcenia
Zawodowego
Katastrofalna sytuacja n a rynku pracy w kraju, gdzie stopa bezrobocia przekroczyła granicą 2 0 % , p o w o d u j e powiększanie się sfery ubóstwa. Prey braku reakcji organów państwowych n a tę sytuację, niezwykle cenne w y d a j ą się inicjatywy organizacji i s t o w a r z y s z e ń p o z a r z ą d o w y c h m a j ą c e n a c e l u p o m o c w przystosowaniu się osób, instytucji i firm d o działalności w warunkach gospodarki rynkowej. Także Zrzeszenie Kaszubsko- Pomorskie, oprócz innych statutowych obowiązków, realizuje zadania społeczno go.spodaicze nakierowane na wzrost aktywności gospodarczej osób oraz małych i średnich firm na Kaszubach.
Oprócz wielu działań w tym zakresie, w a ż n ą i oczekiwaną była inicjatywa powołania przez Zrzeszenie i Fundację Grone Schule z Hamburga, j a k o wspólnego przedsięwzięcia, Akademii Kształcenia Zawodowego z siedzibą w Gdańsku. Akademia działa od 1977 roku n a obszarze województw: Pomorskiego, Kujawsko-Pomorskiego i WanTiiń.sko-Mazurskiego, prowadząc szkolenia, kursy i szkoły policealne, współpracując z Uniwersytetami w Gdańsku i Toruniu, Organizacjami Pracodawców, Izbami Rolniczymi, Organizacjami Pozarządowymi oraz Urzędami Pracy. C e l e m Akademii jest:
edukacja dorosłych, d o r a d z t w o w działalności p o d m i o t ó w gospodarczycli oraz przygotowanie osób i firni d o w y z w a ń naszych czasów. Postawione przez założyciel i cele realizowane s ą w formie;
- doradztwa i konsultingu dla firm i instytucji, - szkoleń i treningów dla osób poszukujących pracy,
- s z k o l e ń dla pracowników firm i instytucji w celu podniesienia kwalifikacji,
- aktywizowania bezrobotnych, pośrednictwa zatrudnienia lub pomocy w poszukiwaniu pracy,
- ćwiczeń w znalezieniu się na rynku pracy, - dokształcania nauczycieli,
- u s ł u g s e l e k c j i i rekrutacji pracowników.
W ofercie szkoleń i kursów realizowanych przez Akademię jest szeroka paleta umiejętności i kwalifikacji, które można zdobyć lub podwyższyć. Akademia szkoli w zawodach i uprawnieniach przydatnych w mieście (np. pracownik biurowy, księgowy, monter, spawacz, sprzedawca itp.), j a k i na wsi (np. ubojniczy, pilarz, wikliniarz) oraz w zawodach niezbędnych, niezależnie od miejsca zamieszkania (np. a b c biznesu, przedsiębiorczość, pisanie projektów d o UE, sprzedawca, obsługa kas fiskalnych itp.).
A k a d e m i a K s z t a ł c e n i a Z a w o d o w e g o o r a z Z r z e s z e n i e uczestniczą także j a k o udziałowcy i partnerzy w realizacji zadań:
- F u n d a c j i „ E k o f a r m a " , w s p i e r a j ą c e j i p r o p a g u j ą c e j ekologiczne rolnictwo,
- Fundacji „Pro Europa", działającej na rzecz rozwoju małycli miast i obszarów wiejskich w Województwie Kujawsko- Pomorskim.
Z perspektywy czasu i stałego rozwoju zakresu działania Akademii widać, j a k cenna była w y ż e j opisana oraz inne podobne inicjatywy Zrzeszenia K a s z u b s k o - P o m o r s k i e g o w zakresie pomocy osobom i finnom z Kaszub (chociaż nie tylko) w przystosowaniu się d o warunków rynku pracy w trudnym okresie podjęcia rywalizacji z firmami zachodnimi w trakcie wchodzenia d o Unii Europejskiej.
Władysław Pranga*
* Niniejszy malerial autor opracował w oparciu o „Informację o działalności Akademii Kształcenia Zawodowego".
PRZÓDËLAT
Na Rewie
Zanim d o drewnianego mola pod Kamienną G ó r ą dobił pierwszy sztimcr ze świata, zanim wybagrowano baseny portowe w ujściu Chylonki oraz wbito pale i larseny pod keje pod Oksywską Kępą, to od dziesiątek lat za Depką kotwiczyła j u ż spora fiota frachtowa, będąca posagiem i ziarnem siewnym dla wracającej nad Bałtyk Polski. Jej istnienie przyćmiła „legenda narodzin Gdyni". Pamiątka po niej, to publikacja Jerzego Micińskiego z 1977 r. pt. „Żaglowce handlowe z Rewy", z której oczywiście skorzystałem.
Rewskie szkuty i łomy miały pojemność 20 - 28 ton rejestrowych brutto, tj. 60 - 7 8 m3. N a dek mogły zabrać 15 - 18 fur piasku lub żwiru, tj. 4 0 - 4 8 ton. Tylko „Helena" brała 22 wozy, a „Henrietta" nawet 26, tj.
70 ton. Statki te miały na ogół dwa maszty, a nosiły na nich około 100 m2 żagli. Np. „Helena" miała sześć żagli: grot, grottopsel i bezan oraz trzy sztaksle: fok, kliwer i auzenkliwer. Przy dobrym halbwindzie osiągała ona 6 węzłów, ale średni kurs z Depki d o główek Gdańska tiwał około 3 godzin. Długość p o pokładzie tych szkut sięgała około 17 m, z bukszprytem - d o 2 5 m , szerokość na burcie - d o 4,8 m, a zanurzenie nie przekraczało 2 m. Kadłuby były wyłącznie dębowe, budowane na ogól w Rewie w polowie X I X wieku przez miejscowych szkutników.
Główny zarobek rewsey armatorzy mieli w Gdańsku. Zasadniczym frachtem ich szkut był żwir i piasek dla wielu firm budowlanych i fabryk papy, a ponadto torf na opat, trawa morska dla tapicerów, zboże z Pucka, drewno z Darżłubia i cegła z Rzucewa. Z powrotem wiozły węgiel
„orzech" dla cegielni, narzędzia i sprzęt dla rybaków, rolników, leśników i rzemieślników. Po 1920 roku rewskie szkuty zarabiały przy budowie gdyńskiego portu, ale j u ż nie pod żaglami, ale pod motorami.
Jeden dzień w roku, w niedzielę po 10 lipca, rewskie frachtowce, pod galą fiagową i ukwieconym k r z y ż e m , o k r ę t o w a ł y s e t k i oksywskich i rumskich parallan i wiozły ich na odpust Matki Boskiej Szkaplerznej do Swarzewa.
W roku 1920, po włączeniu Kaszub d o Polski, p o jednym statku miały cztery rodziny: Piochowie m i e l i „ A n n ę " , B i g o t o w i e
„Eugenię", Markowie „Ekonomią", a Voss kapitanował „Marcie". Dwie szkuty należały do Markówców;
August miał d u ż ą „Ilenriettę", a j e g o brat, Michał, był kapitanem
„ L e o p o l d a " . B o g a t a f a m i l i a Długich miała cztery statki, a potem aż pięć. Jan Długi (*1853) miał
„Teresę", j e g o syn, też Jan, miał „Erwina", a drugi, Paweł (*1888) miał
„Martę, odkupioną w 1922 roku od Vossa, Brat starka Jana, Józef Długi (*1856) kapitanował „Helenie", a j e g o syn, Klemens (*1886) miał
„Henryka", a potem też piękną „Helenę".
Z a moich czasów nie było j u ż rewskich szkut. Na Bece wystawały tylko resztki ich wraków. Kres ich nastąpił w 1945 roku, ale byli icli starzy żeglarze, kapitan Klemens Długi i j e g o d w a j kamraci: Zieliński i Bolda pracowali w stoczniowej taklami. Tam trafiłem do nich w 1950 roku, żeby marspiklem i molowidłem umieć robić w linach, żeby umieć szplejsować stalowe topenaty, rencry i gaje lub sizalowe i manilowe cuiTiy, szpringi, flaglinki itp., żeby splatać rzutki, fenery i sztomitrapy, a także szyć tenty, ferdeki, a nawet materace. Byłem sztyftem roboczym i pojętnym, a ponadto z Mostów, toteż znajomość tnvala długie lata.
Znałem ich checze, ich bialczi, synów i córki (p. Klemens nie miał dzieci). W pamięci pozostała mi też checz Tocków, moi rówieśnicy, Józef i Franek, goniący w „Arce" p o rybę na Mittelband, a nawet do Ymujden, ich tata pracujący przy nurkach oraz gościnna ich mama, i oczywiście ich czarnowłosa siostra, Mariczka.
A / V
Święto Gdyni 2004
W 78 urodziny Miasta
Tegoroczne uroczystości Świąta Gdyni rozpoczęły siq j u ż w dniu 8 lutego o godzinie 10.00 uroczystą M s z ą Św. koncele
browaną pod przewodnictwem Metropolity Gdańskiego ks. abp Tadeusza Goclowskiego w kościele N M P Królowej Polski.
Później, o godz. 10.00, z okazji urodzin Gdyni odbył się VII Bieg Uliczny o Puchar C I T I B A N K H A N D L O W Y . Kolejnym punktem tych uroczystości było w dniu 9 lutego spotkanie Rodów Gdyńskich w Hotelu Nadmorskim. A wieczorem tego dnia żołnierze w histoiycznycii mundurach i marynarze z pochodniami przemaszerowali ul. Świętojańską pod pomnik Marynarza Polskiego.
Uroczystości 10 lutego zaczęły się złożeniem kwiatów na Płycie Marynarza Polskiego przez W ł a d z e Miasta oraz przedstawicieli instytucji i organizacji pozarządowych. P o południu o d b y ł o się o t w a r c i e p o k o n k u r s o w e j w y s t a w y fotograficznej „Cutty Sark Tali Ship's Races Gdynia 2003" w Galerii „Ratusz" w Urzędzie Miasta. Następnie, o godzinie 18.00, w Teatrze Muzycznym rozpoczęła się uroczysta sesja Rady Miasta, w czasie której wręczone zostały wyróżnienia osobom i instytucjom zasłużonym dla Gdyni.
Medale im. Eugeniusza Kwiatkowskiego „Za wybitne zasługi dla Gdyni" przyznawane przez Radę Miasta, z rąk prezydenta Gdyni dr Wojciecha Szczurka otrzymali:
• Kiystyna Milewska, lekarz, o d 2 0 lat animator gdyńskiej grupy Ruchu „Gaudium Vitae", reahzująca ideały obrony i pomocy życiu;
• M a g d a l e n a K u r c z e w s k a - S v e n s s o n , G d y n i a n k a , b y ł a nauczycielka, od 2 2 lat mieszkająca w Szwecji, honorowy konsul R P w Karlskronie, twórczyni „solidnego mostu porozumienia" polsko-szwedzkiego;
• B o g u s ł a w W i t k o w s k i , w ł a ś c i c i e l f i r m y V B W C l i m a Engineering, m.in. sponsor drużyny gdyńskich koszykarek i morskich regat żeglarskich oraz stypendiów dla najbardziej uzdolnionych uczniów szkól gdyńskich.
Nagrodę przewodniczącego R a d y Miasta d r Stanisława Szwabskiego, „Czas Gdyni", za najlepsze inwestycje w 2 0 0 3 roku w Gdyni, otrzymała firma Yector za budynek przy ul. Kremowej 8, a wyróżnienia;
• Allcon Osiedla S.A. za zespól mieszkaniowo-usługowy WITAWA
• Sanipor za stację paliw P o d Żaglami przy ul. Sportowej 8
• Damen Shipyards Gdynia S.A. za r u c h o m ą halę d o montażu statków.
W czasie sesji odbył się koncert Gdyńskiej Orkiestry Kameralnej. Dyrygował Karol Hilla. W tym samym czasie w klubie muzycznym „Ucho" przy ul. Św. Piotra odbywał się koncert zespołu „Voo Voo".
est
SKOK im. Floriana Ceynowy
S p ó ł i l z i c i c z a Kiisii O . s z c z ę d i i o ś c i o w o - K r c d y l o w a i m . l-'loriana C e y n o w y ( S K O K ) p o w s t a ł a w k w i c m i u 2 0 0 2 r o k u . IiiicjaUircm p o w s t a n i a S K O K p r z y Z r z e s z e n i u K a s z u b s k o - P o m o r s k i m b y l w i c e p r e z e s K a z i m i e r z K l e i n a . Pier%vszym k r o k i e m b y ł o w y r e m o n t o w a n i e l o k a l u b i u r o w e g o w b u d y n k u Z K P , z a k u p d w ó c h k o m p u t e r ó w i n a j p o t r z e b n i e j s z y c h m e b l i - reszta w y p o s a ż e n i a p o c h o d z i ł a z p r y w a t n y c h z a s o b ó w n a s z y c h c z ł o n k ó w . U d a ł o n a m sii; z e b r a ć lokaty n a k w o t ą SO 0 0 0 zł o d o s ó b , k t ó r e u w i e r z y ł y w p o w o d z e n i e n a s z e j itlei i rozpocząli.śmy działalno.ść o p c r a c y j n : \ .
P o c z i i t k o w e m i e s i ą c e b y ł y b a r d z o t r u d n e , b r a k o w a ł o w s z y s t k i e g o , o p r ó c z d o b r y c l i ełiąci, z a p a ł u i w i a r y , ż e p r z y w s p a r c i u c z ł o n k ó w Z K P , jesle.śmy w s t a n i e s t w o r z y ć s i l n ą k a s z u b s k ą s a m o p o m o c o w ą o r g a n i z a c j ą finansową. C i ą ż k ą p r a c ą d o s z l i ś m y d o t e g o , ż e s t a l i ś m y s i ą w i a r y g o d n i i d e p o z y t ó w z a c z ą ł o p r z y b y w a ć , d l a t e g o m o g l i ś m y p o c z y n i ć k o l e j n y k r o k w r o z w o j u - r o z p o c z ą ć t w o r z e n i e o d d z i a ł ó w S K O K . D z i ą k i w.spólpracy z c z ł o n k a m i Z K P w l e r e n i c p o w s t a ł y p l a c ó w k i w S t ą ż y c y , t . e b i e , S i e r a k o w i c a c h , B y t o w i e , R e d z i e , G d a ń s k u - W r z c s z c z u , K o ś c i e r z y n i e ( w t r a k c i e o r g a n i z a c j i ) . W m i a r ę niożliwo.ści w y p o s a ż a m y j e w p r o f e s j o n a l n y s p r z ę t b i u r o w o - k o m p u t e r o w y i z a t n i d n i a m y w y k w a l i f i k o w a n y p e r s o n e l . Z a r z ą d S K O K p l a n u j e d a l s z y r o z w ó j s t r u k t u r t e r e n o w y c l i , k t ó r e j e d n o c z e ś n i e m o g ł y b y d z i a ł a ć w s p ó l n i e z o d d z i a ł e m Z K P . W z w i ą z k u z t y m p o s z u k u j e m y l u d z i a k t y w n y e ł i , c e l e m p o w i e r z e n i a i m z a d a ń t w o r z e n i a o d d z i a ł ó w i p o z y s k i w a i u a c z ł o n k ó w . G w a r a n t u j e m y c i e k a w ą p r a c ą w z g r a n y m i p r z y j a z n y m z e s p o l e .
S p ó ł d z i e l c z a K a s a O s z c z ą d n o ś c i o w o K r e d y t o w a j e s t o r g a n i z a c j ą n o n - p r o l l t . T o z n a c z y , ż c n i c d z i a ł a m y z a r o b k o w o , n i e m o ż e m y dzielić sią z y s k i e m , Iccz p r z e z n a c z a m y g o n a u m a c n i a n i e N a s z e j K a s y i w s p i e r a n i e l o k a l n y c h s p o ł e c z n o ś c i . S K O K m u s i ł ą c z y ć g r a p ą ludzi z w i ą z a n y c h z e s o b ą . J e g o c z ł o n k o w i e u d z i e l a j ą s o b i e k r e d y t u w z a j e m n e g o - j e d n i z a k ł a d a j ą lokaty, inni p o ż y c z a j ą t e (pieniądze.
O b r a c a m y w i ą c r o d z i m y m k a p i t a ł e m , n i e z a s i l a n y m z z e w n ą t r z . T r a d y c j a u d z i e l a n i a s o b i e k r e d y t u w z a j e m n e g o w y w o d z i s i ą n a n a s z y c ł i t e r e n a c h z idei m a s z o p e r i i s t o w a r z y s z e ń r y b a c k i c h , k t ó r e p o w s t a ł y j u ż o k o ł o X V I w i e k u .
O p r o c e n t o w a n i e p o ż y c z e k i lokat j e s t korzystniej.sze, n i ż o f e r o w a n e w b a n k a c h . J e s t tak p r z e d e w s z y s t k i m d l a t e g o , b o m a m y n i s k i e k o s z t y finansowe, z a t r u d n i a m y d o ś w i a d c z o n y , a l e n i e l i c z n y p e r s o n e l , a w i e l e o.sób p o p i e r a j ą c y c h i d e ą K a s y w s p ó ł p r a c u j e z n a m i s p o ł e c z n i e , n a z a s a d z i e w o l o n t a r i a t u . P o z a t y m n a s z e k r e d y t y s ą d o b r z e u d z i e l o n e i s p ł a c a l n c . D z i e j e s i ą lak d l a t e g o , ż e z n a m y ś r o d o w i s k a ludzi, k t ó r y m p o ż y c z a m y p i e n i ą d z e . T o n a j l e p s z a I b r m a p i e r w s z e j w e r y f i k a c j i . Nasi k l i e n c i l o l u d z i e , k t ó r z y n i e c h c ą b y ć t r a k t o w a n i instytucjonalnie, d l a którycli k o n t a k t z d n i g i m c z ł o w i e k i e m j e s t b a r d z o w a ż n y i u n a s c z u j ą s i ą b a r d z o d o b r z e . N a s z S K O K n i c s t a w i a b a r i e i y w i e k o w e j p r z y u b i e g a n i u sią o k r e d y t . M y c h ą t n i e u d z i e l a m y p o ż y c z e k e m e r y t o m i r c n c i s l o m , b o t o b a r d z o s o l i d n a i h o n o r o w a g r u p a ludzi, k t ó r a w y w i ą z u j e s i ą z c s w o i c h z o b o w i ą z a ń .
S w o i m c z ł o n k o m u d z i e l a m y t z w . „ c h w i l ó w e k " d o 3 0 d n i , p o ż y c z e k k o n s u m p c y j n y c h d o lal t r z e c h , k r e d y t ó w m i e s z k a n i o w y c h d o lat p i ą c i u . P r o w a d z i m y r a c h u n k i o s z c z ą d n o ś c i o w o - r o z l i c z c n i o w e o p r o c e n t o w a n e 5 % w skali r o k u . O f e r u j e m y w y s o k o o p r o c e n t o w a n e l o k a t y t e r m i n o w e i l o k a t y s y s t e m a t y c z n e g o o s z c z ą t l z a n i a . Z g r o m a d z o n e w K a s i e p i e n i ą d z e d o k w o t y 2 2 5 0 0 l i U R O s ą u b e z p i e c z o n e w 1 0 0 % ( b a n k i g w a r a n t u j ą 1 0 0 % t y l k o d o r ó w n o w a r l o ś c i 1000 E U R O ) a ko.szty u b e z p i e c z e n i a p o n o s i S K O K I D l a p r z y k ł a d u p o w i e m , ż e o p r o c e n t o w a n i e l o k a t y t e r m i n o w e j 12 m i e s i ą c z n e j w y n o s i 7 % w skali r o k u . Z a p r a s z a m y P a ń s t w a d o n a s z y c h O d d z i a ł ó w .
R o k 2 0 0 2 z a k o ń c z y l i ś m y d o d a t n i m w y n i k i e m , 3 3 3 c z ł o n k a m i , a k t y w a m i p o n a d 2 . 0 0 0 , 0 0 0 zł. R o k 2 0 0 3 t o r ó w n i e ż w y n i k d o d a t n i , 1500 c z ł o n k ó w i p o n a d 5 . 0 0 0 . 0 0 0 zl a k t y w ó w .
T a k p o k r ó t c e w y g l ą d a n a s z a h i s t o r i a i d z i a ł a l n o ś ć . P r z e d s t a w i a m y j ą , a b y P a ń s t w o w i e d z i e l i , ż e p r a c u j e m y n a r z e c z n a s z e g o r e g i o n u i j e ż e l i u z n a c i e , ż e w a r t o n a s w s p o m ó c s w o j ą p r a c ą , c z ł o n k o s t w e m , s k o r z y s t a n i e m z n a s z e j o f e r t y , c z y n a w e t w e s p r z e ć d o b r y m s ł o w e m , b ą d z i e m y wtlziączni.
Elżbieta Kleina*
* Ehhiclii hiciiraJesIpfc-L'st'iii 7Mi-zc{ttit SKOK im. Fhn iuna CiynowYmlpDcziilkii jciiiowsUniia.
Gdynia z końca
W OBIEKTYWIE DRËCHA JANA
Fot. Jan Neizel
lVm: : Icilcm. zbliża .y/ę mi(idzyiuimdowy sezon wycieczkowy. IV tym roku do Gdyni przewiduje się około 100 zciwini(ić statków pasażerskich różnej wielkości, które b(;dą cumowały przy Nabrzeżach Francuskim i Pomorskim.
Na zdj<;ciu, najwi(ik.szy statek wycieczkowy z serii Millenium, Jaki do tej pory odwiedził Gdynie (w 2000 roku). Zbudowany został ifc Francji, pływa pod hander({ łiheryjską. Długość całkowita tego statku wynosi 294,0 m, szerokość 32.2 m. Na pokładach o powierzchni 62000 m2 przewidziano mi(^dzy innymi:
1019 kabin dhi 2450 pasażerów. Restauracją Główną na 12JO miejsc.
900-miejscową Sałą Widowiskową, Klub Nocny (750 miejsc). Centrum Hcuidłowe i wiele innych pomie.izczeii, które mają uatrakcyjnić pobyt
pasażerom na statku. ®
W Klubie „ Gdynia-Pótnoc "
Karnawałowe ostatki
w dniu 14 lutego Klub Gdyńskiego Oddziału Z K P „Gdynia- Pólnoc" zorganizował w Szkole Podstawowej nr 6 im. Antoniego Abrahama na Obiużu Kaszubski Wieczorek Karnawałowy. Ponad siedemdziesięciu członków i sympatyków Zrzeszenia bawiło się przy muzyce akordeonisty z Zespołu „Kolcczkowianie" oraz muzyce mechanicznej. W przerwie między tańcami odbywały się konkursy wiedzy o Gdyni oraz z e znajomości Kaszub. Były też życzenia walentynkowe od męskiej części uczestników dla wszystkich Pań.
Piosenki kaszubskie przeplatane z patriotycznymi i biesiadnymi śpiewane przez wszystkich obecnych powodowały pełną integrację uczestników, którzy życzyli sobie następnych podobnych imprez.
(W.P.)
ANTONIABRAHAM*
1869 rok,
19 grudnia, nadchodził zmrok.
Antoni Abraham urodził się w Zdradzie kolo Pucka- każdy wie.
Był ubogi, ałe pobrał się
z Matyldą Paszkówną w ładny dzień.
Przenieśli się razem do Sopotu, Abraham poznał tam wielu patriotów.
ref. Patriotą był, Kaszubem był,
O swoim regionie co dzień śniłll!
W1909 roku
pojechał do Ołiwy na ponad rok.
Sprzedawał rowery i maszyny, roznosił gazety o małej Gdyni.
Pisywał do prasy o tym, że Kaszuby nie mogą poddać się.
Z Tomaszem Rogatą udał się do Paryża na konferencję.
rej] Patriotą był, Kaszubem był.
O swoim regionie co dzień śnił!!!
W1920 roku
przeniósł się do Gdyni, do małego domku.
3 łata później umarł, ałe
Ka.?zubi nie zapomną o nim wcale!!!
rej'. Patriotą był, Kaszubem był.
O swoim regionie co dzień śnił!!!
* Treść piosenki, którą ułożyły uczennice Szkoły Podstawowej nr 6 ii' Gdyni - Kinga Kukowska, Daria Szczepańska i Marta Kontna - czasie tegorocznego Międzyszkolnego Konkursu „ Zasłużeni dla regionu "
(J.Ś.)
Fol. ze zbiorów Boiiny i Eugeniusza Stanków at d w u d z i e s t y c h
PRZEGLĄD WYDARZEŃ
GDYNIA - KASZUBY
W Gdańsku utworzono PolBLUL
s t a r a n i e m 2KP utworzono w G d a ń s k u polski komitet Europejskiego Biura Języków Mniej Używonycti (EBLUL), W spotkaniu założycielskim wzięli udziel przedstawiciele Kaszubów, Ślgzaków, Łemków, Litwinów, Ukraińców, Niemców, Karaimów, R o m ó w i Rosjan. C e l e m EBLUL jest o c h r o n a języków regionalnych i miejscowych. W skład Zarzgdu polskiego komitetu weszli członkowie: N i e m i e c k i e g o Towarzystwa Oświatowego, Stowarzyszenia tiemków w Polsce, Wspólnoty Litwinów w Polsce, Zwigzku Ukraińców w Polsce o r a z Zrzeszenia Koszubsko- Pomorsklego. P r e z e s e m PolBLUL został Tomasz Wicherkiewicz, a sekretarzem z a r z g d u Łukasz Grzędzicki.
Opłatek ZKP z l\/letropolitq Gdańskim
1 inicjatywy G d a ń s k i e g o O d d z i a ł u i Z a r z g d u G ł ó w n e g o ZKP p o raz pierwszy o d b y ł o się w d n i u 4 s t y c z n i a s p o t k a n i e o p ł a t k o w e przedstawicieli wszystkich o d d z i a ł ó w z a b p T a d e u s z e m Gocłowskim.
Spotkanie rozpoczęto uroczystg Mszg Św. w Katedrze Oliwskiej, p o której w auli J a n a P a w ł a II j e g o uczestnicy dzielili się o p ł a t k i e m i śpiewali kolędy kaszubskie.
1/1/ /\/ rocznicę śmierci ks. Jastaka
w dniu 17 stycznia, w c z w a r t g r o c z n i c ę śmierci ks. p r a ł a t a d r Hilarego J a s t a k a H o n o r o w e g o O b y w a t e l a Miasta Gdyni, H o n o r o w e g o O b y w a t e l a Kościerzyny, H o n o r o w e g o Członka ZKP, l a u r e a t a M e d a l u im. Antoniego A b r a h a m a z inicjatywy Prezydenta Gdyni W o j c i e c h a Szczurka i Burmistrza Kościerzyny Zdzisława Czuchy, w kościele NSPJ w Gdyni o d p r a w i o n a została uroczysta Msza Święta w intencji Zmarłego.
Verba Sacra
w dniu 19 stycznia w Kolegiacie w Wejherowie o d b y ł a się p r e z e n t a c j a „VERBA SACRA Modlitwy Katedr Polskich" w języku kaszubskim, w przekładzie O. d r A d a m a Sikory OFM. Fragmenty Biblii Kaszubskiej czytała z n a n a aktorka kaszubska r o d e m z Gowidllna, D a n u t a Stenka. Prezentacji towarzyszył c h ó r P a ń s t w o w e j Szkoły Muzycznej I st. im Fryderyka C h o p i n a w Wejherowie p o d dyrekcjg Ewy Rocławskiej o r a z soliści: A l e k s a n d r a Kucharska-Szefler (sopran). Piotr Kusiewicz (tenor), Dariusz Wójcik ( b a s ) . N a o r g a n a c h g r a ł a Witosława Frankowska.
Stowarzyszenie „Ziemia Pucka" w Mechelinkach i l\/losłach W styczniu, d o i s t n i e j g c e g o o d roku Stowarzyszenia „Ziemia Pucka"
z sledzibp w Pucku, przystgpili m i e s z k a ń c y M e c h e l i n e k i Mostów, z o k ł a d a j g c j e d e n wspólny o d d z i a ł w t y c h d w ó c h miejscowościach.
J a k o swój główny c e l powstały n o w y o d d z i a ł przyjgł uczestniczenie w życiu publicznym, s p o ł e c z n y m i kulturalnym w swoim środowisku lokalnym.
Klub ZKP Gdynia-Cisowa
w dniu 3 lutego Zarzgd G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u ZKP p o w o ł a ł Klub Gdynia-Cisowa. Klub t e n swojg dzialalnościg o b e j m u j e gdyńskie dzielnice: Cisowa, Chylonia, Pustki Cisowskie i D e m p t o w o .
/ Kaszubska Droga Krzyżowa iv Sianowie
Z udziałem wiernych przybyłych z c a ł y c h Kaszub, w d n i u 5 l u t e g o n a p l a c u p i e l g r z y m k o w y m w S i a n o w i e , g d z i e z n a j d u j g s i ę n o w o w y b u d o w a n e s t a c j e Drogi Krzyżowej, o d b y t a się I Kaszubska Droga Krzyżowa. Z tej okazji o . Zbigniew Jóskowski OFM przygotował ksigżkę z a w i e r a j g c g r o z w a ż a n i a Męki Pańskiej „Przez Krziż d o Bóga", którg posłużono się p o d c z a s n a b o ż e ń s t w a .
IX Spotkanie Rodów Gdyńskich
W d n i u 9 lutego, w Hotelu Nadmorskim, o d b y ł o się IX Spotkanie R o d ó w Gdyńskich. Licznie z e b r a n y c h gości s e r d e c z n i e pozdrowił Prezydent Miasta W o j c i e c h Szczurek. Imprezę, w tym quiz o Gdyni przygotowany przez M u z e u m Miqstq, prowadził Krzysztof Dqbrowski.
N a g r o d y u f u n d o w a ł Urzgd Miasta, a wspaniały tort był d z i e ł e m gdyńskich „Delicji". C i e k a w y p r o g r a m rozrywkowy z a p r e z e n t o w a ł Zespół K a b a r e t o w y „UNIG", który tworzg artyści teatrów gdyńskich. (J.N.)
Poparcie dla Brunona Synaka
R a d a N a c z e l n a ZKP n a z e b r a n i u w dniu 21 l u t e g o p o p a r ł a k a n d y d a t u r ę p r e z e s a , prof. Brunona Synaka, u b i e g a j g c e g o się o m a n d a t parlamentarzysty europejskiego, j a k o r e p r e z e n t a n t a regionu kaszubskiego.
Kurs języka kaszubskiego dla dorosłych w Gdyni
w d n i u 3 m a r c a w Szkole P o d s t a w o w e j Nr 6 im A n t o n i e g o A b r a h a m a w G d y n i o d b y ł a się i n a u g u r a c j a kursu języka kaszubskiego d l a dorosłych. Lekcje p r o w a d z i P a w e ł Szczypta z Uniwersytetu G d a ń s k i e g o . Kurs, o b e j m u j g c y 4 8 godzin, p o t r w a d o c z e r w c a . Uczestniczy w nim 12 o s ó b .
Zasłużeni dla regionu
w d n i u 6 m a r c a 2004r. w Szkole P o d s t a w o w e j 21 w Gdyni o d b y ł się II Międzyszkolny Konkurs „Zasłużeni d l a regionu". G ł ó w n y m i j e g o b o h a t e r a m i byli: ksigdz Hilary J a s t a k , Antoni A b r a h a m , Tadeusz W e n d a . Uczniowie, o p r ó c z części t e o r e t y c z n e j i plastycznej, przygotowali również p r e z e n t a c j ę w y b r a n e j p o s t a c i . Komisję o c e n i a j q c q z m a g a n i a o c z a r o w a ł a p i o s e n k a u ł o ż o n a p r z e z K i n g ę Kukowskg, D a r i ę S z c z e p a ń s k q 1 M a r t ę Kontng - u c z e n n i c e Szkoły P o d s t a w o w e j nr 6 w Gdyni, które wywalczyły w o g ó l n e j klasyfikacji III miejsce.
Homo Popularis Regionu Kaszuby
w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego", którego wyniki o g ł o s z o n o 2 5 m a r c a , n a j p o p u l a r n i e j s z g o s o b g n a K a s z u b a c h wybrany został Jerzy Włudzik, wójt g m i n y Kosakowo. Kolejne trzy m i e j s c a w dziesigice p o p u l a r n y c h o s ó b n a K a s z u b a c h zajęli: Artur Jabłoński - starosto p o w i a t u p u c k i e g o , Mieczysław Struk - r a d n y sejmiku w o j e w ó d z k i e g o i były wieloletni burmistrz Jastarni i Tyberiusz Narkowicz - o b e c n y burmistrz Jastarni.
W Intencji Biskupa Dominika w I kwartale
W 1 k w a r t a l e br. w intencji rychłej beatyfikacji Slugl B o ś g o ks. b p . Konstantyna Dominika o d p r a w i o n e zostały trzy Msze Święte: w d n i u 7 m a r c a w kościele Św. Piotra i P a w ł a w Pucku i w kościele Przemienienia P a ń s k i e g o w Gdyni-Cisowej o r a z w d n i u 14 m a r c a w kościele Św. Marii M a g d a l e n y w Strzelnie.
W Ośrodku Kultury Kaszubsko Pomorskiej
w I k w a r t a l e w Gdyńskim Ośrodku Kultury Kaszubsko-Pomorskiej z o r g a n i z o w a n o n a s t ę p u j g c e o d c z y t y : d r K a z i m i e r z a Kossak- Główczewskiego „Unia Europejska a mniejszości etniczne n a d z i e j e i obawy", R o m a n a Klebby „Wokół gdyńskich dynastii" i red. Stanisława J a n k ę „Literatura kaszubska d o 1945 roku". Poza t y m e k s p o n o w a n a była w y s t a w a fotografii E d m u n d a Kamińskiego „Cztery pory roku n a Kaszubach", c z ę ś ć I „Zima" (1.02-15.03) i c z ę ś ć II „Wiosna" (22.03-15.05).
Inne wydarzenia w jednym zdaniu
w d n i u 2 lutego, p o kilkuletniej przerwie, przy gdyńskim O d d z i a l e cd. n a str. 8
W Y ] D A W W ] [ C i r W / \ KOMUNIKATY
ZIEMIA PUCKA
NA DAWNYCH POCZTÓWKACH W końcu 2003 roku Wydawnictwo BiT, specjalizujgce się w wydowaniu w formie ksigżkowej reprodukcji dawnych pocztówek, wypuściło n a rynek księgarski kolejne opracowanie z tej serii. Jest nim .Ziemia Pucka n o downyct^ pocztówkacti". Jej autorami sq lyliroslaw Kuklik i Tomasz Żmuda-Trzebiatowski.
Na ksipżkę składa się przeszło 300 pocztówek p o c t i o d z g c y c h z e z b i o r ó w 24 o s ó b p r y w a t n y c h i M u z e u m Ziemi Puckiej.
Przedstawiajg o n e 50 miejscowości miast i wsi Ziemi Puckiej w okresie pięciu d e k a d zakończonych początkiem drugiej wojny światowej. N a j w i ę c e j kart p o c z t o w y c h przedstawia dawny Puck (67) oraz ówczesnp wieś HEL (47). Każda ze starych pocztówek o p a t r z o n a jest zwartym k o m e n t a r z e m autorów ksigżki, a niektóre z nich zawierajg cytaty opisów miejscowości zaczerpnięte z m a t e r i a ł ó w źródłowych (m. in. Piotra P a l i ń s k i e g o z 1934 roku i B e r n a r d a Chrzanowskiego z 1910). Stare pocztówki p r e z e n t o w a n e w k s i g ż c e , w r a z z komentarzami i opisami, stanowig w sumie c e n n e i bardzo interesujgce źródło informacji.
O d k r y w o j g i przybliżajg a r c h i t e k t u r ę , krajobraz i stroje minionych bezpowrotnie czasów. Całość tych informacji uzupełnia zarys historii Ziemi Puckiej Nordy, autorstwa Artura Jabłońskiego, który kończy swój tekst słowami; „ O b c o w a n i e z t g ksigżkg z p e w n o ś c i g p r z y w o ł a w s p o m n i e n i a z dzieciństwa i młodości w pamięci urodzonych w tamtych, przedwojennych czasach. Dla tych, którzy przyszli n a świat w powojennej rzeczywistości, być moie p r a c a t a stanie się i n s p i r a c j g d o l e p s z e g o p o z n a n i a i zrozumienia historii nordowych Kaszub, pomiędzy Wejherowem, Puckiem, Helem a Jeziorem Żarnowieckim". (E.S.)
Mirosław Kuklik, Tomasz Żmuda-TrzeblalowskI, Ziemia Pucka na dawnych pocztówkach. Wyd. BIT, Gdańsk2003
MOJEŻYCIE
W końcu ubiegłego roku Oficyna Czec w y d a ł a w s p o m n i e n i a , dziś 81-letniego Alfonsa Kiedrowskiego, o d u r o d z e n i a mieszkańca Nierestowa, urokliwego p o d względem przyrodniczym pustkowia leśnego leżgcego n a poludniowo-zachodnim krańcu Kaszub, n i e g d y ś p o g r a n i c z a p o l s k o - niemieckiego. Swoje wspomnienia, które zatytułował .Moje Życie", A. Kiedrowski zaczgł spisywać b ę d g c już w wieku emerytalnym.
Zawarł w nich krótkg g e n e z g rodziny, opis dzieciństwa w nadgranicznym wówczas Nierestowie, przeżycia i warunki życia w czosie okupacji hitlerowskiej, służbę w w e r m a c h c i e i udział w drugiej wojnie światowej n a froncie wschodnim, ucieczkę z wojska niemieckiego i aresztowanie przez NKWD, wywóz wgłgb Zwigzku Radzieckiego i pobyt w gułagu, powrót z niewoli n a Kaszuby d o Nierestowa oraz pierwsze dni i lata życia w nowej polskiej rzeczywistości. Szczególnie interesujący wydaje się opis sowieckiego bezprawia, przede wszystkim podróży d o g u l a g u , p o b y t u w nim i wysiłków o przetrwanie. Ksigżkę d o druku przygotował Wojciech Kiedrowski. (E.S.)
Alfons Kiedrowski, Moje życie. Wyd. Oficyna Czec, Gdańsk 2003
ZWONK KASZEBSCZI
Klub Studentów Kaszubów „Jutrznia" przy Wyższym S e m i n a r i u m D u c h o w n y m w Pelplinie, p o wieloletniej przerwie, w styczniu br, wznowił wydawanie pisma pt. „Zwónk Kaszëbsczi". Pismo w całości drukowane jest w języku kaszubskim. Ze „słowa wstępnego"
t e g o numeru redaktora naczelnego Dariusza Majkowskiego, wynika, ie nie będzie to tylko pismo o Kaszubach, o ich kulturze i historii, a l e przede wszystkim będzie to pismo katolickie ukazujgce piękna i głębię katolickiej wiary.
Ma to być pismo ciekawe I równocześnie przyczyniajgce się d o umacniania wiary n a Kaszubach oraz d o zachowania i rozwoju rodnej mowy. Wydawane będzie raz, a m o ś d w a razy d o roku. Pierwszy numer „Zwónka K a s z ë b s c z i g ô " z a w i e r a m.in.: „ J a k ó kaszëbizna?", „Jak c z ë t a c Knégó Pôczgtków",
„Droga Krziiewó", „Na c o komii różańc?". (E.S.) Zwónk kaszëbsczl. Plsmô Klubu Szludérów Kaszëbów „Jutrznio 'WSDw Pelplinie. t\lr 1/2004
OBOWIĄZEK PRAWDY LEGENDA O PUSTELNIKU
W zwigzku z 20 rocznicg śmierci Lecha Bgdkowskiego, Oficyna Czec wydała w styczniu 2004 roku dwie niewielkie ksigżki upamiętniojgce t e g o wybitnego działacza kaszubsko-pomorskiego, pisarza i publicystę, rzecznika niezależności i demokracji. J e d n a , zatytułowana „Obowigzek prawdy", zawiera zbiór czterech rozmów z L. Bgdkowskim publikowanych w lotach 19Ó1-1988. Sg to rozmowy przeprowadzone przez: Stanisława Dziadonia „Pisarz i publicysta" (Biuletyn Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego 5/1965), przez Krzysztofa Nowickiego „Obowigzek prawdy" (Fakty, 28.02 Nr 8, 1981), przez T a d e u s z a B o l d u a n a „Głód m o r a l n e g o przywództwa" („Czas" 29.03.1981 Nr 13), oraz przez Marzenę i Tadeusza Woźniaków „I c o dalej, p a n i e Lechu ..." (rozmowa z lipca 1982, opublikowana w Pomeranii 10, 1988). Druga ksigżeczka n o s z g c a tytuł „ L e g e n d a o pustelniku" jest autorstwa L. Bgdkowskiego, n a p i s a n a została w 1957 roku. Jest to ksigżeczka o człowieku który wystgpil przeciwko religii niewoli". (E.S.)
Obowiązek prawdy - cztery rozmowy z Lechem Bqdkowsklm. Oficyna Czec, Gdańsk 2004 Lech BgdkowskI, Legenda o pustelniku. Oficyna Czec, Gdańsk2004
PIESNIODZEJANIE
Tomik wierszy Stanisława Jankę składa się z d w ó c h części: pierwszg stanowig wiersze poety, drugg - j e g o tłumaczenia n a język kaszubski. Tutaj znajdziemy „Bogurodzicę",
„Odę d o młodości" i „Inwokację" A d a m a Mickiewicza, tutaj też znalazły swe miejsce wiersze Tarasa Szewczenki, Wołodymyra Sosiury czy Wernera Bergengruena. Osobne miejsce poświęcił Stanisław Jankę poezji japońskiej. Przetłumaczył sześć wierszy zaczerpniętych z Antologii współczesnej poezji japońskiej „Wiśnie rozkwitłe pośród zimy". Utwory te, p e ł n e ciepła i spokoju, wyrażgjg głębokg miłość d o ziemi rodzinnej oraz refleksję zwigzang z upływem czasu i niepewnościg tego, c o jest p o drugiej stronie muru.fJ.S.;
Stanisław Jankę, Plesnlodzejanlé, Wyddwniciwo Oficyna Czec, Gdańsk 2003
Msze Święte wlnfencji
Biskupa Dominika w II kwartale
W II l<wartale Msze Swic^te u' intencji rychlej beatyfiliacji ks. bp Konstantyna Dominika odprawione zostaną: 25 kwietnia o godz. 12.00 ir kościele p.w. Sw. Wojciecha u' Redzie i 16 maja »•
kościele NSPJw Wierzchucinie.
Wycieczka do Darłowa i Darlówka
Gdyński Oddział ZKP zaprasza na wycieczką autokarową do Darłowa i Darlówka, która odbędzie się 29 maja. W programie wycieczki: wizyta u Etyka I, króla skandynawskiego (Danii, Szwecji i Norwegii), zamek książąt pomorskich (muzeum regionalne), gotycki kościół Mariacki pw. Wniebowzięcia NMP z początku XIV U'., barokowy ratusz miejski zKlHII ir., XIV-wieczna brama kamienna „ wysoka" (pozostałość po średniowiecznym systemie obronnym), kościół Sw.
Gertrudy (gotycka architektura cmentarna), kościół
^iv. Jerzego (X]^-wieczny szpital dla trędowatych), Jarosławiec (latarnia morska z 1838 roku).
Zbiórka uczestników wycieczki przy kościele NSPJ if Gdyni (uł. Batorego) o godz. 7.45. Wyjazd o godz.
8.00. Cena wycieczki 65 zł dla dorosłych, 35 zl dla dzieci do lat 14 (w cenę wycieczki wliczono ptzejazd, ubezpieczenie, bilety do muzeów i obiad). Zgłoszenia i wpłaty ir siedzibie Gdyńskiego Oddziału ZKP (uł.
Słowackiego 44), począwszy od 4 do 18 maja h' czasie dyżurów członków zarządu (patrz „Informacje stałe...") Organizatorem wycieczki jest Oddział Miejski PTTK u' Gdyni
W Zjazd Kaszubów
Tegoroczny Zjazd Ka.szubów odbędzie się 10 lipca U' Kościerzynie. Polciczony on zostanie z obchodami Dnia Miasta. Dojazd do Kościerzyny przewidywany jest pociągiem Tran.missubia.
cd. n a str. 8
Zarządu Gdyńskiego Oddziału ZKP
Siedziba: ul. Słowackiego 44, 81-392 Gdynia Telefon: 624 - 40 - 00 (domowy drëchny Prezes) Konto bankowo: PKO BP SA I O/Gdynia
82 1020 1853 0000 9902 0067 4812 Dyżury Zarzgdu: w każdy wforek w godz. 18.00 - 20.00
i w każdy czwartek w godz. 11.00 -13.00 w siedzibie Oddziału.
Regulowanie składek członkowskich:
składki członkowskie wpłacać można bezpośrednio u skarbnika w czasie dyżurów Zarzgdu w siedzibie Oddziału lub n a konto bankowe Oddziału w PKO BP SA I O/Gdynio, z dopiskiem ,Sklaclkaza rok...'
Kaszubskie Msze Święte w Gdyni:
- w kożdg pierwszg niedzielę miesigca o godz. 07.00 w Kościele Przemienienia Pańskiego w Cisowej (ul. Kcyńska 22), - ks. Stanisław Megier
- w każdg drugg niedzielę miesigca o godz. 08.00 w Kościele Świętego Wawrzyńca w Wielkim Kocku (ul. Źródło Marii), - ks. Ryszard Kwiatek
- w każdg trzecig niedziele miesigca o godz. 08.00 w Kościele Św. Pawła Apostoła no Pogórzu Górnym (ul. Płk Dgbka 328) - ks. Paweł Lewańczyk
- w każdg ostotnig niedzielę miesigca o godz. 12.15 w Kościele Matki Boskiej Lichenskiej i Świętego Jerzego w Babich Dołach (ul. Ryboków 2A), - ks. Edmund Skłerko.
