GDINSKO KLËKA
PISMO GDYŃSKIEGO ODDZIAŁU ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO • KWARTAŁ III (27) 2003
' ISSN 1506-7327
10 lat Medalu „Srebrna Tabakiera Abrahama"
Za działalność publiczną
Przed dziesięcioma laty, 23 czerwca 1993 roku, w dniu siedemdziesiątej rocznicy śmierci Antoniego Abrahama, Zarząd Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego w Gdyni ustanowi! Medal im. Antoniego Abrahama zwany
„Srebrną Tabakierą Abrahama". Jest on wyrazem szacunku i pamięci dla zasług tego Wielkiego Syna Ziemi K a s z u b s k i e j , z a s ł u ż o n e g o społecznika i bojownika o jej polskość. Corocznie, począwszy od 1994 roku, otrzymują go osoby, instytucje i organizacje w uznaniu zasług w działalności publicznej na rzecz kaszubszczyzny i regionu pomorskiego, s z c z e g ó l n i e w d z i e d z i n a c h : r o z w o j u społecznego, gospodarczego i kulturalnego, pielęgnowania i umacniania tożsamości e t n i c z n e j , o c h r o n y w a l o r ó w p r z y rodniczych i dziedzictwa kulturowego oraz p o p u l a r y z a c j i i rozsławiania regionu w kraju i poza jego granicami.
i
Dotąd m e d a l noszący iniią A n t o n i e g o A b r a h a m a olrzymaJo 2 8 laureatów. Z n a j d u j ą siq w ś r ó d nich m.in.: księża, p r o f e s o r o w i e i nauczyciele, pisarze, p o c c i i publicyści o r a z nuizca, z e s p o t y artystyczne, a także miasto G d y n i a w y r ó ż n i o n e w siedemdziesiątą r o c z n i c ę u z y s k a n i a p r a w m i e j s k i c h . T r z e j p i e r w s i l a u r e a c i uhonorowani m e d a l a m i w 1994 r o k u , to: z m a r ł y w 2 0 0 0 roku w y b i t n y Kapłan, wielki człowiek, patriota, S y n Z i e m i Kaszubskiej, ks. prałat dr Hilary Jastak (medal n r 1), b a r d z o z a s ł u ż o n y o b c h o d z ą c y w ó w c z a s jubileusz s w e g o 30-lecia Miesięcznik Regionalny „ P o m e r a n i a "
(medal n r 2) o r a z istniejący w t e d y o d 7 3 lat także b a r d z o zasłużony C h ó r Męski „ D z w o n K a s z u b s k i " ( m e d a l n r 3). W ś r ó d laureatów następnych lat s ą m.in. n i e ż y j ą c y j u ż : A l o j z y N a g e l , prof. d r h a b . Abdon Stryszak, A l e k s a n d e r A r e n d t , d r w e t . Stanisław Cygiert i A n n a Ł a j m i n g . W 2 0 0 3 r o k u „ S r e b r n ą Tabakierą A b r a h a m a " Kapituła Medalu wyróżniła: ks. d r h a b . J a n a Perszona, duszpasterza, kanonika, nauczyciela a k a d e m i c k i e g o i n a u k o w c a , autora licznych publikacji;
- Jana Właśniewskiego, t w ó r c ę i instruktora wielu kaszubskich zespołów pieśni i tańca, w t y m z e s p o ł u „ D a l m o r " istniejącego d o dziś j a k o z e s p ó ł „ G d y n i a " ; K a s z u b s k i Z e s p ó ł R e g i o n a l n y
„Koleczkowianie", p o p r z e z pieśni i taniec p o p u l a r y z u j ą c y i sławiący Kaszuby oraz kulturę k a s z u b s k ą w k r a j u i zagranicą. W y k a z w s z y s t k i c h d o t y c h c z a s o w y c h l a u r e a t ó w „ S r e b r n e j T a b a k i e r y A b r a h a m a " zawiera oddzielne zestawienie.
Warto przypomnieć, ż e a u t o r e m m e d a l u j e s t kaszubski artysta rzeźbiarz, Wawrzyniec S a m p . O p r a c o w a ł g o w oparciu o p r o p o z y c j ę przygotowaną p r z e z Z a r z ą d G d y ń s k i e g o Oddziału ZKP, która przedstawiała n i e k o n w e n c j o n a l n y kształt m e d a l u w z o r o w a n y n a oryginalnej sławnej tabakierze A n t o n i e g o A b r a h a m a z n a j d u j ą c e j s i ę w M u z e u m Miasta G d y n i , o w y m i a r a c h 167x92 m m , z u m i e s z c z o n ą na niej p o d o b i z n ą j e g o t w a r z y n a j e d n e j stronie, a n a drugiej k o m p o z y c j ą h e r a l d y c z n ą z h e r b e m G d y n i i g r y f e m p o m o r s k i m - s y m b o l e m ZKP. O b e j m o w a ł a p o z a t y m e l e m e n t y z ł o ż o n e z napisów, z d o m i n u j ą c y m : „Antoni A b r a h a m " i „ Z a działalność publiczną".
Tak p r z y g o t o w a n ą p r z e z g d y ń s k i e Zrzeszenie propozycję, W. S a m p
„ w p i s a ł " w kształt krążka m e d a l u o średnicy 9 0 m m , n a d a j ą c f o r m ę artystyczną p o s z c z e g ó l n y m p r o p o n o w a n y m e l e m e n t o m . D o d a ł lakżc n o w e elementy: f a l ę m o r s k ą o d d a j ą c ą niezłomny charakter i ż y w i o ł o w ą o s o b o w o ś ć A b r a h a m a o r a z wstęgi z m o t y w a m i haftu k a s z u b s k i e g o i t a f l ę p o f a l o w a n e j w o d y s y m b o l i z u j ą c ą j e j w s z e c h o b e c n o ś ć w ż y c i u , p r a c y o r a z w y p o c z y n k u ludzi kaszubskiej ziemi. M e d a l w e d ł u g takiego projektu w y b i ł y został w brązie s r e b r z o n y m galwanicznie. W y k o n a ł a g o M e n n i c a Państwowa w W a r s z a w i e , W a w r z y n i e c S a m p j e s t r ó w n i e ż p r o j e k t o d a w c ą i w y k o n a w c ą formularza a k t u n a d a n i a „Srebrnej Tabakiery Abrahama", który j e j laureaci o t r z y m u j ą w r a z z m e d a l e m .
Laureaci Medalu im. Antoniego Abrahama
„Srebrna Tabakiera Abrahama"
1994-2003
1994- ks. Hilary Jastak, Miesięcznik Społeczno - Kulturalny
„Pomerania Chór Męski „ Dzwon Kaszubski
1995- prof. Gerard Labuda, Alojzy Nagel, prof. Abdon Stryszak:
1996 - Miasto Gdynia:
1997 - Aleksander Arendt, Muzeum Miasta Gdyni, dr Stanisław Cygiert:
1998 - Wojciech Kiedrowski, Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko Pomorskiej w Wejherowie:
1999 - Eugeniusz Gołąbek, pivf. Ludwik Bielawski, red. Tadeusz Knade:
2000- dr inż. Janusz Kowalski, Gmina Sierakowice, Bogdan Wiśniewski:
2001 - Witold Bobrowski, red. Tadeusz Bolduan, prof. Józef Borzyszkowski;
2002 - Anna Łajming, red. Stanisław Jankę, Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie
2003- ks. dr hab. Jan Perszon, Jan Właśniewski, Kaszubski Zespól Regionalny „ Koleczkowianie
V /
Za działalnośćcd. zc str. i
Zasady i tryb n a d a w a n i a o r a z wręczania M e d a l u A b r a h a m a oi<reśiają przepisy z a w a r t e w j e g o R e g u l a m i n i e . W e d ł u g n i c h m o ż e b y ć o n n a d a w a n y o b y w a t e l o m p o l s k i m i c u d z o z i e m c o m , w liczbie d o trzech rocznie. Medal p r z y z n a j e kapituła, k t ó r ą s t a n o w i ą c z ł o n k o w i e Zarządu G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z K P , n a p o d s t a w i e w n i o s k ó w złożonych d o końca m a r c a . P r a w o składania takich w n i o s k ó w
^lezE&zewA- MS2M'bS'<:o -POMORSWE^O
W Orh^KI\
przysługuje: Walnemu Z g r o m a d z e n i u C z ł o n k ó w Z K P o r a z Z a r z ą d o w i G ł ó w n e m u i Z a r z ą d o m O d d z i a ł ó w ZKP. Wręczenia M e d a l u d o k o n u j e prezes G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z K P lub w j e g o imieniu wiceprezes.
O d b y w a j ą się o n e w k o l e j n e rocznice śmierci A n t o n i e g o A b r a h a m a , 23 lub około 2 3 c z e r w c a , w d n i u o b c h o d z o n y m p r z e z gdyński oddział j a k o „ d z i e ń A b r a h a m a " , w o k o l i c z n o ś c i a c h z a p e w n i a j ą c y c h
uroczysty charakter t e g o aktu, p r z e w a ż n i e w Szkole P o d s t a w o w e j n r 6 im. Antoniego A b r a h a m a n a O b ł u ż u . Poprzedza j e uroczysta M s z a Św.
HMiwaią SiapUcU/y' ^ dnia 5f^'iy-i994 tiadaé
pwioJx>44K dA-^iUwiemuafa&takowi
tJ(edai im>
n^Bi/e^na Saia/d&M idtw/imno-o- M. Oi
AtM loftaj ^joj*fćin»fo t»f\ójnt4tua t ttjrui/ua ja joiiua* 'O djiaialncUi putócjnĄf
Ź C
A KAPTTULE MEDALU
'Mytua, dnia ZTf'J994-
s p r a w o w a n a w kościele Ś w . M i c h a ł a Archanioła n a O k s y w i u oraz złożenie w i ą z a n e k k w i a t ó w n a g r o b i e A b r a h a m a .
U r o c z y s t o ś ć w r ę c z e n i a medali A b r a h a m a tegorocznym j e g o laureatom o d b y ł a s i ę 2 1 c z e r w c a . Rozpoczęła j ą M s z a Św. w intencji A n t o n i e g o i M a t y l d y A b r a h a m ó w o d p r a w i o n a o g o d z . 16.00 w kościele Ś w . M i c h a ł a Archanioła n a O k s y w i u . N a j e j wstępie, prezes G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z K P , Teresa H o p p e p o laudacji wygłoszonej p r z e z L e c h a K u c h n o w s k i e g o w r ę c z y ł a S r e b r n ą Tabakicrę A b r a h a m a ks. d r h a b . J a n o w i P e r s z o n o w i , który prosił o d o k o n a n i e tego aktu w kościele z c w z g l ę d u n a j e g o n i e z b ę d n ą o b e c n o ś ć na uroczystości ś w i ę c e ń kapłańskich w G d a ń s k u , r o z p o c z y n a j ą c e j s i ę o g o d z . 17.00.
M s z ę Św. w kościele o k s y w s k i m celebrował proboszcz tamtejszej parafii, ks. T a d e u s z Kosecki. Uświetniły j ą pieśni g d y ń s k i e g o Chóru M ę s k i e g o „ D z w o n K a s z u b s k i " o r a z czytania i modlitwa wiernych w y k o n a n e w j ę z . k a s z u b s k i m p r z e z c z ł o n k ó w g d y ń s k i e g o Klubu Z K P w W i e l k i m K a c k u . P o M s z y Ś w . z ł o ż o n o kwiaty i o d m ó w i o n o m o d l i t w y p r z y g r o b i e A b r a h a m ó w z n a j d u j ą c y m s i ę n a przykościelnym cmentarzu, n a s t ę p n i e o d ś p i e w a n o h y m n kaszubski.
O godzinie 17.00 w S a m o r z ą d o w e j S z k o l e P o d s t a w o w e j nr 6 im.
A n t o n i e g o A b r a h a m a o d b y ł s i ę dalszy c i ą g uroczystości, w czasie której w r ę c z o n o m e d a l e J a n o w i W ł a ś n i e w s k i e m u i Zespołowi R e g i o n a l n e m u „ K o l e c z k o w i a n i e " . M e d a l d l a z e s p o ł u
„ K o i c c z k o w i a n i e " z ł o ż o n o n a ręce j e g o kierownika, Tadeusza Dargacza. A k t u wręczenia medali p o w y g ł o s z e n i u laudacji p o n o w n i e d l a J a n a P c r s z o n a p r z e z L e c h a K u c h n o w s k i e g o , d l a J a n a W ł a ś n i e w s k i e g o p r z e z J u d y t ę Śliwińską^ dla Zespołu Regionalnego
„ K o l e c z k o w i a n i e " p r z e z A d o l f a L a b u h n a ( l a u d a c j ę d l a
„ K o l e c z k o w i a n " p r z y g o t o w a ł W ł a d y s ł a w Pranga, lecz w związku z j e g o c h o r o b ą odczytał j ą A . L a b u h n ) dokonała prezes g d y ń s k i e g o oddziału Z K P , Teresa H o p p e , p r z y współudziale sekretarza oddziału, J u d y t y Śliwińskiej i w i c e p r e z e s a E u g e n i u s z a Stanka. Polem nastąpiły p o d z i ę k o w a n i a tegorocznych laureatów o r a z wystąpienia i gratulacje m.in. J e r z e g o M i o t k c w i c e p r z e w o d n i c z ą c e g o R a d y Miasta Gdyni w y s t ę p u j ą c e g o w imieniu w ł a d z s a m o r z ą d o w y c h miasta. J. Miotke, z o k a z j i 10-lecia M e d a l u im. A n t o n i e g o A b r a h a m a , złożył też gratulacje w r a z z listem prezydenta Wojciecha Szczurka i m e d a l e m wybitym z okazji R o k u K w i a t k o w s k i e g o , j a k o p o d z i ę k o w a n i e za kultywowanie tradycji kaszubskich o r a z w d o w ó d uznania za osiągnięcia w dziedzinie p r o m o c j i regionu p o m o r s k i e g o , n a r ę c e pani prezes G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u ZKP. W ś r ó d uczestników uroczystości byli przedstawiciele o d d z i a ł ó w Z K P z Pucka, S z e m u d a , R e d y i Dębogórza.
Byli także c z ł o n k o w i e zespołu „ K o l e c z k o w i a n i e " , którzy p o części o f i c j a l n e j przedstawili b o g a t y p r o g r a m t a n e c z n o - wokalny. Występy zakończył b a r w n y k o r o w ó d taneczny uczestników spotkania i
„ K o l e c z k o w i a n " , k t ó r y krążył p o sali p r o w a d z o n y przez laureata Srebrnej Tabakiery A b r a h a m a , J a n a W ł a ś n i e w s k i e g o . N a zakończenie p o c z ę s t o w a n o wszystkich k a w ą , h e r b a t ą i ciastkami o r a z chlebem z c s m a l c e m . Z a p r z y g o t o w a n i e n a uroczystość sali w r a z z j e j wystrojem i p o c z ę s t u n k i e m n a l e ż ą s i ę p o d z i ę k o w a n i a Dyrektorowi S P n r 6 oraz K l u b o w i G d y ń s k i e m u O d d z i a ł u Z K P „ G d y n i a - Północ".
Eugeniusz Stanek
P A N U P R E Z Y D E N T O W I M I A S T A G D Y N I D R W O J C I E C H O W I S Z C Z U R K O W I W Y R A Z Y G Ł Ę B O K I E G O W S P Ó Ł C Z U C I A
Z P O W O D U ŚMIERCI MATKI
składa Gdyński Oddział
Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego
Kopia aklu nadania Medalu pierwszemu laureatowi tego wyróżnienia, ks. prałatowi dr. Hilaremu Jastakowi
Sylwetki tegorocznych laureatów Srebrnej Tabakiery Abrahama
(skrót wygłoszonych laudacji)
Ks. dr hab. Jan Perszon
Laureat, ksiądz prałat d r hab. Jan Perszon, urodził sią j a k na tak j u ż zasłużonego laureata niedawno, w dniu 22 sierpnia 1958 roku w kaszubskiej rodzinie majstra murarskiego i gospodyni domowej, j a k o ich pierworodny syn. Bliskość kaszubskiej wsi, j a k ą i dzisiaj pomimo swej obecnej wielkości było i jest Luzino, klimat rodzinny oraz podstawy kaszubskiej kindersztuby ukształtowały j e g o tożsamość regionalną i religijną. Jeden z j e g o powierników, ojców duchowych, ks. Zbigniew Kulwikowski, wspomina; „ten spokojny, wyciszony, drobny młodzieniec 7, piei-wszych ławek luzińskiego kościoła", j u ż wtedy dał sią poznać j a k o człowiek spokojny, acz stanowczy w swych pomysłach i działaniach, o szerokich horyzontach poznawczych [...].
Determinacja i powołanie sprawiły, że w 1983 roku w Pelplinie przyjął święcenia kapłańskie. Następnie, trzy lata swojej pierwszej kapłańskiej pracy spędził j a k o wikariusz w parafii Matki Kościoła w Tczewie. Ambicje pędziły g o jednak dalej. W 1990 roku pracą pt.
„Zwyczaje, obrzędy i wierzenia doroczne w regionie wejherowskim"
zakończył swoje trwające cztery lata studia podyplomowe na Wydziale Teologii Fundamentalnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W tej pierwszej dużej pracy pokazał się j a k o niestrudzony badacz i dokumentalista regionalny czerpiący z ogromu swych poprzedników kapłanów dokumentalistów.
W latach 1990 - 1994 był dyrektorem Biura Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół KUL, a następnie parę lat spędził j a k o delegat Rektora K U L w Ameryce Północnej, gdzie nawiązał kontakty z Kaszubami amerykańskimi. Po powrocie, od 1993 roku wykładał teologię fundamentalną w Gdańskim Instytucie Teologicznym i Kolegium Teologicznym w Gdyni, a od 1998 roku był wykładowcą w Instytucie Teologii Fundamentalnej KUL. O d 2 0 0 0 roku jest duszpasterzem puckiej parafii p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawia. Realizując rodzinne tradycje poznać się tam d a j e j a k o nieustraszony budowniczy klasztorku oraz wykonujący remont dachu i m u r ó w fary, wizualizację otoczenia kolegiaty itd.
Ten niestrudzony etnograf i badacz ścieżek losów kaszubskich wydaje wiele pozycji książkowych, które w n o s z ą w naszą tożsamość kaszubską bogatą wiedzę o zwyczajach, obrzędach i różnych elementach kulturowych całych Kaszub, tworząc jednocześnie skarbnicę wiedzy dla przyszłych badaczy. Zmiany dnia dzisiejszego, dokonujące się w sposób gwałtowny, powodują w sposób bardzo szybki zamieranie wielu obrzędów typowych dla Kaszub. Tym większa zasługa naszego laureata.
Jego wydane w kolejnych latach książki: „Godne zwëki" (1991), „Na Jastre" (1992), „Na imię Bosczi" (1992), „Rëboczce G o d ë " (1992),
„Króluj nama wiedno" (1993), „Sobótka w Jastarni" (1993), „Jastre na Helu" (1994) oraz ostatnia wydana dnikiem, monumentalna w swoim opracowaniu praca „Na brzegu życia i śmierci" (1999) stawiają księdza Jana w gronie największych badaczy etnografów naszego regionu. Wydał on też inne pozycje, bardziej może popularne, b o śpiewnikowe: „Pustó noc" (1993), „Nabożeństwa Wielkopostne" (1996), „Tobie Boże chwała"
kaszubskie pieśni katolickie (1993) czy też ostatnia publikacja „Śpiewnik Kaszubskiej Pielgrzymki" (2002).
Mottem j e g o ostatniej pracy jest przytoczona dosłownie wypowiedź Ojca Św. Jana Pawła II na sopockim hipodromie z 5 czerwca 1999 roku:
„Pozdrawiam Kaszubów, lud kaszubski, odwiecznych gospodarzy tej pomorskiej ziemi [...]. Pragnę Was jeszcze zachęcić, abyście nadal strzegli swojej tożsamości, pielęgnując więzy rodzinne, pogłębiając znajomość swojego języka i starając się przekazywać s w ą bogatą tradycję kaszubską młodemu pokoleniu. Trzymajcie zawsze z Bogiem". To przesłanie papieskie ks. Jan Perszon realizuje w całości, ciągle i nieustannie, j a k o gorący orędownik, propagator kaszubszczyzny, s w o i m własnym przykładem, codzienną mozolną pracą wykonywaną często w kompletnej ciszy i zadumie bez tak powszechnego dzisiaj rozgłosu medialnego.
W pamięci z pewnością pozostał obraz tego kapłana katechety, który wygłosił tak przepiękne i porywające kazanie podczas Mszy Świętej poprzedzającej uroczystość odsłonięcia pomnika Antoniego Abrahama w Gdyni. W tej i innych swoich wypowiedziach szczerze i otwarcie
podkreśla swoje ścisłe rodzinne, życiowe i emocjonalne związki z kaszubszczyzną, z nami Kaszubami i puckim oddziałem ZKP, którego jest członkiem rzeczywistym od 2000 roku [...].
Dodać należy, że nieustannie od pani j u ż lat, pomimo problemów zdrowotnych, organizuje i prowadzi - najdłuższą w Polsce - Kaszubską Pielgrzymkę na trasie Hel - Częstochowa.
Tak więc p o przedstawieniu z konieczności w ogromnym skrócie faktów i wydarzeń z życia ks. dr hab. Jana Perszona, dziękując za dotychczasową twórczość i działalność, nie musimy prosić o ciąg daLszy, b o z pewnością nastąpi. M a m jednocześnie przekonanie, że medal zc swoim s y m b o l e m Srebrnej Tabakieiy Abrahama dostaje się w najgodniejsze ręce i ż e codzienne używanie tabaki wzmocni ciało tego wielkiego duchem Laureata.
Niech nama wiedno żeje w zdrowiu, Kvorzy a tobaczi. Wiwat ksiądz Jan Perszon.
Lech Kuchnowski
Jan Właśniewski
Jan Właśniewski urodził się 5 lutego 1925 roku w podtoruńskich Bogusławkach. Przez 15 lat mieszkał z rodzicami. W marcu 1940 roku został wywieziony na roboty przymusowe na Żuławy, a w 1941 przewieziony d o Gdańska; mieszkał w obozie pracy na terenie Stoczni Gdańsk Holm i pracował j a k o robotnik fizyczny w firmie AEG. Potem na pół roku oddelegowany zosta! na Hel. P o zakończeniu działań wojennych odnalazł s w o j ą rodzinę i d o dzisiaj mieszka w grodzie nad Motiawą. Teatr i taniec ludowy to pasje, którym z zapałem oddawał się od najmłodszych lat, biorąc udział w przedstawieniach szkolnych.
Pobyt n a Żuławach przyczynił się d o krystalizacji zainteresowań, bowiem Jan Właśniewski miał sposobność spotkania rodowitych Kaszubów z okolic Czerska i Wdzydz. Dzięki nim poznał pieśni kaszubskie i tańce, które wykonywane były p o kryjomu, a podtrzymywały ducha narodowego wśród obozowej ludności. N a Helu obserwował w wolnych chwilach życie rybaków, ich pracę i sposób spędzania czasu wolnego. Czy te kontakty zaważyły na dalszym życiu pana Jana? tindno jednoznacznie n a t o pytanie odpowiedzieć; z pewnością jednak wpłynęły w jakiś sposób n a j e g o drogę życiową, ciągłe rozwijanie swoich umiejętności i uzdolnień, które dopiero p o latach wydały owoce.
O d 1945 roku pracował w Technikum Budowy Okrętów Conradinum, gdzie zaczął realizować s w o j e zamiłowania artystyczne. Jest absolwentem Szkoły Tańca Artystycznego i Państwowego Liceum Choreograficznego pod dyrekcją Janiny JarzynównySobczak. Pracę w zespole baletowym rozpoczął w 1948 roku w Teatrze „Wybrzeże" w Gdyni oraz w Studium Muzyczno Dramatycznym (obecna Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka). Równolegle tańczył w Zespole Pieśni i Tańca Zakładowego D o m u Kultury Stoczni Gdańskiej i prowadził go. Był to początek kariei-y artystycznej Jana Właśniewskiego. Dalszą edukację zawodową pedagoga i choreografa zdobywał i kształtował j a k o artysta baletu. Uczestniczył w wielu kursach kwalifikacyjnych, seminariach, warsztatach tanecznych.
Studiował literaturę baletową i ludową wykorzystując j ą z powodzeniem w pracy scenicznej. Utrzymywał stały kontakt z różnymi zespołami folklorystycznymi Pomorza, uczestniczył w zakładaniu nowych.
W latach 1950 1980 był choreografem Zespołu Pieśni i Tańca Stoczni Gdańskiej S T O G D A (oljecnie spotyka się raz na kwartał z j e g o członkami). O d 1957 d o 1993 roku prowadził zajęcia w Wojewódzkim D o m u Twórczości Ludowej, następnie Wojewódzkim Domu Kultuiy i Wojewódzkim Ośrodku Kultury. W latach 70-tych rozpoczął pracę z gdyńskim Zespołem Pieśni i Tańca „Dalmor", dla którego opracował między innymi układy choreograficzne. Pracował przez 15 lat j a k o nauczyciel w Państwowej Szkole Baletowej w Gdańsku, zajmując się kształceniem w zakresie metodyki przedmiotów zawodowych (tańce ludowo charakterystyczne); był kierownikiem kursów kwalifikacyjnych II stopnia dla instruktorów tańca; wykładowcą w Państwowym Zaocznym Studium Oświaty i Kultury Dorosłych z zakresu metodyki tańca ludowego i towarzyskiego. Dzięki j e g o inicjatywie powstał cykl audycji
telewizyjnych o nauce tańca kaszubskiego, wydany w postaci trzech kaset wideo, kaseta z instruktażem metodyki tańca kaszubskiego „puj d o tańca"
oraz kaseta prezentująca repertuar zespołu „Baziiny" z Żukowa, Jan Wlaśniewski pracował z wieloma zespołami z całych Kaszub. W tym miejscu warto wymienić niektóre z nich: Zespół Pieśni i Tańca z Gdańska, „Powiślanie" z Kwidzyna, „Powiśle" z Czerniny, „Kolejarz" z Tczewa, „Żuławy" z Nowego Stawu, „Kaszuby" z Kartuz, „Sierakowice",
„Chmielanie", „Hopowianie", „Bazuny" z Żukowa, „Kaszcbë" z Chojnic,
„Krebane" z Brus czy „Piaseckie Kociewiaki" z Piaseczna. Oprócz tego współpracował z wieloma zespołami dziecięcymi, choćby: ze Szkolnym Zespołem Tanecznym działającym przy Szkole Podstawowej nr 4 0 w Gdańsku, Międzyszkolnym Zespołem Pieśni i Tańca przy Domu Kultury w Gdańsku Chełmie, z Zespołem „Kosedra" w Zespole Szkół w Kamienicy Królewskiej, z „Błękitną Falą", „Avant Portem".
Dzięki staraniom Jana Właśnicwskiego powstał Dziecięcy Zespół Szkolny „Młoda Kościerzyna" i Dziecięcy Zespół Baletowy „Alga"
Państwowego Ogniska Baletowego w Pucku.
Jan Wlaśniewski to również koordynator programu i asystent czterech edycji „Polish Folk Dance Festival" w U S A ; przewodniczący lub członek komisji artystycznych w kraju, niestrudzony organizator i propagator poszukiwania talentów. Wymienię choćby Wojewódzki Turniej Talentów Tanecznych czy spektakl taneczny „ B a w m y się w nasz świat" (których finał odbywa się w Sopocie),
Dzięki j e g o ogromnemu zaangażowaniu i pomysłowości powstało szereg widowisk scenicznych i plenerowych, któiych był inicjatorem, reżyserem i choreografem. S ą to między innymi: „Miniatury morskie",
„Szkice rybackie", „Narodziny statku", „Umarł Maciek, umarł",
„Malowanki ludowe", „Polskie tańce ludowe i regionalne", widowiska dożynkowe w Starogardzie Gdańskim, Kartuzach, Malborku, Lęborku, Sierakowicach czy Żukowie. O d 1975 roku j e s t współinicjatorem Festiwalu Folklorystycznego Ziem Polski Północnej.
Pan Jan Wlaśniewski był wielokrotnie odznaczany. Otrzymał między innymi: Medal Stolema, odznakę Z a Zasługi dla Gdańska, Złotą Odznakę HonorowąTowarzystwa Polonia.
Warto też odnotować, ż e za pracę artystyczną i pedagogiczną otrzymał w 1970 roku, przyznaną przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, kategorię specjalną instruktora choreografa.
Dnia 22 października 2002 roku uroczyście obchodził jubileusz 55-lecia pracy artystycznej i pedagogicznej, podczas którego został uhonorowany nagrodą Prezydenta Gdańska. W tym roku był nominowany do Pomorskiej Nagrody Artystycznej w dziedzinie; kultura regionalna.
Jan Wlaśniewski dla wszystkich swoich zespołów tworzył i nadal tworzy układy choreograficzne, widowiska i programy artystyczne, którym przyświeca szczytny cel popularyzowania i utrwalania dziedzictwa kulturowego naszego regionu, pielęgnowania zwyczajów i tradycji, pokazywania i eksponowania tego wszystkiego, c o stanowi o istocie bogatej przecież kultury pomorskiej. Można powiedzieć, ż e to dzięki takim ludziom, j a k pan Jan Wlaśniewski Kaszuby zachowują swoją tożsamość.
Judyta Śliwińska
Kaszubski Zespól Regionalny „Koleczkowianie"
Kaszubski Zespół Regionalny „Koleczkowianie" powstał w 1973 roku przy klubie R S W Prasa, Książka, R U C H w Koleczkowie (gmina Szemud),[...]. Założycielem Zespołu byt Franciszek Majkowski.
Kierownictwo muzyczne Zespołu powierzono nauczycielowi muzyki, Jerzemu Kielińskiemu, który pełnił t ę funkcję d o m a j a 1988 roku. W tym roku kierownictwo Zespołu przejął, będący od początku j e g o członkiem, akordeonista Tadeusz Dargacz, który prowadzi „Koleczkowian" d o dnia dzisiejszego. Siedzibą Zespołu jest Szkoła Podstawowa w Koleczkowie, gdzie dzięki dyrektorowi tej placówki Zespół posiada zagospodarowaną przez siebie izbę. W przeszłości mecenasem i opiekunem Zespołu był Urząd Gminy w Szemudzie. Obecnie „Koleczkowianie" działają w strukturze Gminnego Centrum Kultury z siedzibą w Szemudzie.
Członkami Zespołu s ą mieszkańcy wsi Koleczkowo, potomkowie partyzantów Gryfa, mieszkańcy Bojana, Kielna, Kamienia, a także Gdyni i Wejherowa. Skład Zespołu jest wielopokoleniowy, gdyż występują w nim rodzice, dzieci i wnuki. N a Zespół składa się 7-osobowa kapela, grupa śpiewacza oraz pięć par tanecznych.
„Koleczkowianie" popularyzują pieśni, tańce oraz muzykę kaszubską, graną na takich instrumentach, j a k : burczybas, diabelskie skrzypce,
bazuna oraz rynczyk. Zespól wystąpił ponad 720 razy, w kraju i za granicą.
W s z y s t k i e w y d a r z e n i a z w i ą z a n e z d z i a ł a l n o ś c i ą Z e s p o ł u s ą dokumentowane, w r a z z recenzjami. Prowadzona przez Joannę Majkowską kronika liczy j u ż 9 tomów.
Zespół Regionalny „Koleczkowianie" występuje na różnego rodzaju festiwalach, przeglądach, festynach, jarmarkach oraz ubogaca swoimi występami okolicznościowe uroczystości, świeckie i kościelne. Do najciekawszych koncertów w kraju, w któiych „Koleczkowianie" brali udział, zaliczyć należy: program „Od Bałtyku do Tatr" w warszawskim teatrze Syrena (1984), program „Lato z radiem" Gliwice (1984). V Ogólnopolski Festiwal Piosenki Żeglarskiej „Shanties" w Krakowie (1986) oraz koncert w Bazylice w Piekarach Śląskich (1994).
Ogromnych przeżyć dostarczył udział Koleczkowian w oprawie Mszy Św. w Gdyni i w Warszawie podczas pielgrzymki Ojca Św. w 1987 roku oraz udział w 1000 osobowym chórze na sopockim hipodromie w 2000 roku.
„Koleczkowianie" byli także uczestnikami „Zjazdu Kaszubów" w Helu, Wejherowie i Kartuzach.
Udział w przeglądach i festiwalach przyniósł Zespołowi następujące nagrody i wyróżnienia: Srebrne i Brązowe Tury w Chojnicach (1978.
1979, 1980, 1983, 1985), Nagrodę Czerwonego Gryfii w Tczewie (1981), II miejsce na Przeglądzie Zespołów z Kaszub, Kujaw, Krajny i Pałuk w Nakle (1996), Kaszubską Klekę i 1 miejsce na Festiwalu Kaszubskim w Słupsku (1998), I miejsce w konkursie Regionalnej Przyśpiewki Ludowej w Starym Polu (1999,2000,2001).
„Koleczkowianie", także z powodzeniem, rozsławiają kulturę kaszubską poza granicami kraju. Przykładem niech będą: XXIII Europaische Trachtenwoche „Fuerwerk Europa" w Ncustadt Holscin, Niemcy (1997); Festiwal „Kwiaty Polskie" na Litwie (2000), XX Festiwal Syberyjski Nowosybirsk, Rosja (2002); udział w obchodach „Zielonych Świąt" w Wisenbourgu, Francja oraz Bad Bcrtzabcn, Niemcy (2001);
udział w prezentacji Kaszub w Schwerinie, Niemcy (2002).
Wielu ciekawych i wzbogacających doświadczeń nabyli członkowie Zespołu podczas trzech lat współpracy z kwartetem jazzowym Jarosława Śmietany w programie „Jazz z folklorem kaszubskim". Efektem tej wspópraey był wspólny koncert w 1997 roku w Kopenhadze zatytułowany
„Polen via Gdańsk".
W 1988 roku Zespól nagrał swoje pierwsze kasety: „Na kaszcbsczi Ort" zawierającą pieśni z Kaszub oraz „Biegojta Pastuszce" z kolędami kaszubskimi, a w 2001 roku płyty kompaktowe: „Żebe wrócyl ten czas"
oraz „Wiara Nadzieja Miłość" którą wydal „Dziennik Bałtycki" z okazji Roku Prymasa Tysiąclecia.
Działalność „Koleczkowian" została zauważona i uhonorowana przez władze samorządowe oraz przez organizacje zrzeszeniowe. W kolekcji Zespołu s ą medale: „Zasłużonym Ziemi Wejherowskiej" (1975),
„Zasłużonym Ziemi Gdańskiej" (1982), Stolema (1987), Wojewody Gdańskiego (1998) oraz Skra Ormiizdowa dla Kierownika Zespołu (2001).
Zespół „Koleczkowianie" doczekał się na swój temat czterech prac magisterskich i j e d n e j dyplomowej na Studium Pomaturalnym.
W trzydziestolecie s w o j e j działalności, Z e s p ó l Regionalny
„Koleczkowianie", za popularyzację i rozsławianie Kaszub i ich kultui"y w kraju i zagranicą, wyróżniony został przez gdyński Oddział Z K P Medalem im. Antoniego Abrahama, „Srebrna Tabakiera Abrahama".
Jestem głęboko przekonany, że pieśni i tańce w wykonaniu tego Zespołu będą zawsze wzruszać widzów i słuchaczy nie tylko na Kaszubach oraz że pełnić będzie rolę „ambasadora" kaszubskiej kultury w e Wspólnej Europie.
Władysław Pran^^a
Sprostowanie
W 2 6 numerze „ G K " (kwartał II, 2003), n a stronie I w artykule
„Kaszubi w G d y n i " d r Jana Mordawskiego, treść odnośnika 1, która powinna być umieszczona u doha tej stronicy, a pomyłkowo znalazła się pod tab. II, dotyczy fragmentu treści ostatniego wiersza akapitu znajdującego s i ę bezpośrednio pod t ą tabelą ( „około 15 000 miejscowych' ..."). Z a błąd redakcja „ G K " przeprasza Autora i
Czytelników. •
Wycieczka po Ziemi Zaborskiej
w dniu 2 4 m a j a c z ł o n k o w i e G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z r z e s z e n i a Kaszubsko - P o m o r s k i e g o o r a z G d y ń s k i e g o K l u b u Inteligencji Katolickiej wzięli udział w w y c i e c z c e a u t o k a r o w e j p o Z i e m i Zaborskiej.
N a j p i e r w z a w i t a l i ś m y d o Lipusza, g d z i e z e z n a k o m i t y m przewodnikiem, d o k u m e n t a l i s t ą d z i e j ó w K a s z u b i K a s z u b ó w , c z ł o n k i e m G r y f a P o m o r s k i e g o , w i ę ź n i e m S t u t t h o f u , k s . W ł a d y s ł a w e m S z u l i s t e m , z w i e d z a l i ś m y c z y n n y d o d z i s i a j zabytkowy m ł y n turbinowy z X I V w i e k u . Podziwialiśmy kościół w stylu neogotyckim z 1866 r o k u i M u z e u m G o s p o d a r s t w a W i e j s k i e g o mieszczące się w m u r a c h d a w n e g o kościoła ewangelickiego. N a zakończenie pobytu w Lipuszu odwiedziliśmy t a m t e j s z ą piekarnię, gdzie uczestnicy mogli zaopatrzyć s i ę w słynący n a Kaszubacłi z dobrej jakości chleb.
Drugim etapem w y c i e c z k i były B r u s y m i a s t o M i ę d z y n a rodowych Festiwali ł^olklorystycznych. T a m zwiedziliśmy m o n u m e n t a l n y k o ś c i ó ł w s t y l u n e o r o m a ń s k i m p.w. „ W s z y s t k i c h Świętych", z n a j w y ż s z y m i n a P o m o r z u w i e ż a m i . O d proboszcza parafii dowiedzieliśmy się, ż e kościół p o w s t a ł w 1913 roku n a miejscu d w ó c h poprzednich, których ołtarze zostały zainstalowane w obecnej świątyni. D o w i e d z i e l i ś m y s i ę także, ż c Brusy i okolice to największe w Polsce „ z a g ł ę b i e " p o w o ł a ń kapłańskich. Stąd w y w o d z i się n i e j e d e n z o b e c n y c h k a p ł a n ó w g d y ń s k i c h . Z Z a b o r ó w (Swomegacic) pochodził, p o d n i e s i o n y w 1999 r o k u p r z e z J a n a Pawła II d o godności B ł o g o s ł a w i o n e g o , ks. J ó z e f Jankowski.
Opuszczając B r u s y zwróciliśmy u w a g ę n a L i c e u m K a s z u b s k i e otoczone pięknymi b o i s k a m i s p o r t o w y m i , j a k i c h nie m a j ą szkoły w Gdyni.
Z B r u s t r a f i l i ś m y d o J a g l i n a s p o t k a n i e z j e d n y m z najsłynniejszych rzeźbiarzy kaszubskich - J ó z e f e m C h e ł m o w s k i m , którego wszystkie z a b u d o w a n i a k r y j ą o g r o m z b i o r ó w kultury m a t e r i a l n e j K a s z u b ó w (i n i e t y l k o ) . Z b i o r ó w t a k i c h n i e powstydziłoby s i ę ż a d n e p o m o r s k i e m u z e u m . D u ż e w r a ż e n i e robiły na nas rzeźby tworzące w y s t a w ę p l e n e r o w ą w przyległych ogrodach.
Zajechaliśmy d o C h o j n i c - m i e j s c a I Z j a z d u Kaszubów. T a m w B r a m i e C z ł u c h o w s k i e j m i e ś c i s i ę M u z e u m E t n o g r a f i c z n o - Historyczne, w k t ó r y m uczestnicy wycieczki mogli z a p o z n a ć s i ę z w y k o p a l i s k a m i z t z w . S z l a k u
B u r s z t y n o w e g o , p a m i ą t k a m i z odległych w i e k ó w , w t y m także sprzed n a s z e j ery, p r z e d m i o t a m i kultury materialnej K a s z u b i K u j a w , umundurowaniem i w y p o s a ż e n i e m strażackim w ujęciu h i s t o i y c z n y m .
Po drodze d o Tucholi p r z e w o d nik wycieczki opowiedział historię bitwy polskich ułanów w 1939 r o k u z Niemcami pod Krojantami o r a z pokazał j e j miejsce.
W Tucholi, w restauracji „ P o d halabardami" czekał n a n a s o b i a d . P o posileniu s i ę zwiedziliśmy z n a j d u j ą c e się w d a w n y m spichlerzu, p o w stałe w 1980 roku. M u z e u m B o r ó w Tucholskich. N a s z e zainteresowanie wzbudziły działy bartnictwa, r y b a c twa, rolnictwa, łowiectwa, o b r a z y i hafty borowiackie, a także flora i fauna lego terenu. W y j e ż d ż a j ą c z Tucholi zagłębiliśmy s i ę w pobliski k o m p l e k s leśny, g d z i e o d b y l i ś m y kilometrowy spacer d o u r o c z y s k a Świt, które stanowi p i ę k n e m i e j s c e d o odpoczynku i g d z i e w c i s z y m o ż n a podziwiać leniwie p ł y n ą c ą w dolinie Brdę.
N a z a k o ń c z e n i e z w i e d z a n i a Z i e m i Zaborskiej pojechaliśmy d o F o j u t o w a , g d z i e m o g l i ś m y p o d z i w i a ć n a j d ł u ż s z e w Europie akwedukty. T a m p r z e z tunel o sklepieniu b e c z k o w y m przepływa C z e r s k a Struga, a n a d n i ą k a n a ł e m płynie Brda. Pełni wrażeń, szczęśliwi, ż e g n a l i ś m y B o r y T u c h o l s k i e i wracaliśmy wesołym, r o z ś p i e w a n y m a u t o k a r e m d o G d y n i .
Dzięki organizatorom w y c i e c z k i , drechowi A . Labuhnowi i w ł a ś c i c i e l o w i K a s z u b s k i e g o B i u r a T u r y s t y c z n e g o „ W a n o g a " , d r e c h o w i M . H i r s z o w i , m i e l i ś m y pełen d o z n a ń piękny wiosenny dzień. Z g ó r y p i s z e m y s i ę n a n a s t ę p n e tak u d a n e wypady.
Władysław /'ranga
W Klubie ZKP„ Gdynia-Pólnoc "
Majówka w Osłoninie
w dniu~31 m a j a w k w a t e r z e A g r o t u r y s t y c z n e j „ A n n a " u Św.
P i o t r a w O s ł o n i n i e o d b y ł o s i ę s p o t k a n i e i n t e g r a c y j n e z o r g a n i z o w a n e p r z e z K l u b Z K P G d y n i a - Północ. W m a j ó w c e udział wzięła p r e z e s oddziału Z K P w G d y n i , Teresa H o p p e z m ę ż e m , c z ł o n e k z a r z ą d u A l e k s a n d e r Trzebiatowski z żoną, c z ł o n k o w i e k l u b u G d y n i a - P ó ł n o c o r a z mieszkańcy wsi i przyjaciele r o d z i n y P a ń s t w a R a s z k e .
S p o t k a n i e r o z p o c z ę ł o s i ę o g o d z . 11.30 M s z ą Ś w . z kaszubską liturgią s ł o w a , o d p r a w i o n ą n a ł o d z i p r z e z ks. k a p . k m d r Krzysztofa P i e t r z n i a k a . P i ę k n y m a k c e n t e m d l a i n t e g r a c j i t a m t e j s z e g o ś r o d o w i s k a b y ł o p o ś w i ę c e n i e figury Ś w . Piotra, patrona wsi Osłonino. P o M s z y Ś w . o d b y ł s i ę poczęstunek z ł o ż o n y z grochówki, k a w y z c i a s t e m o r a z c h l e b a z e s m a l c e m i grilowanej kiełbasy.
R a d o s n e p r z e b y w a n i e z e s o b ą p r z y p i ę k n e j słonecznej p o g o d z i e , u ś w i e t n i a ł a m u z y k a , k t ó r a w p r a w i ł a w s z y s t k i c h u c z e s t n i k ó w w s z a m p a ń s k i nastrój, w y r a ż a j ą c y s i ę ś p i e w e m i t a ń c e m d o g o d z i n w i e c z o r n y c h .
W d z i ę c z n i P a ń s t w u R a s z k e z a w s p a n i a ł ą g o ś c i n n o ś ć , w y r a ż a m y s w ó j z a c h w y t s ł o w a m i ; „ R a d o s n e g o d a w c ę m i ł u j e Bóg".
Renata Gleinert
W OBIEKTYWIE DRECHA JANA
Ł 't
1
Fol. Jan Netzel W dniach 19-20 lipca, po raz trzeci »• Gdyni, a czwarty ii' Polsce, odbędzie się zlot żaglowców - The Cutty Sark Tali Ships Races, mający Już prawie pólwieczną tradycję. W Gdyni spodziewany jest udział blisko 100 jednostek, w.iród nich 13 dużych żaglowców. Będzie to w.'ipaniala okazja do podziwiania urody tych pięknych statków. Zlotowi towarzyszy zwykle wiele imprez. Jego kulminacyjny punkt .stanowi wielka parada żaglowców na Zatoce. Powyższe zdjęcie przedstawia pierwszy zlot żaglowców «' Gdyni it' 1974 roku, zwany wtedy Operation Sail.
PRZEGLĄD WYDARZEŃ
GDYniA - KASZUBY
Tablica pamiątkowa w w/eZ/co/coc/c/m /cośc/e/e
w dniu 17 kwietnia (Wielki Czwartek), w kościele porofialnym p.w.
Św. Wawrzyńca w Wielkim Kacku o d b y t a się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy u p o m i ę t n l o j g c e j wszystkich proboszczów tej parafii w stuletniej tiistorii jej istnienia: ks. Melchiora B a l a c h a , ks. J a n a Slega. ks.
Tadeusza Jasińskiego, ks. J a n a Ciburę, ks. Bronisiawa Bonieckiego oraz o b e c n e g o duszpasterza wielkokackiej parafii ks. Ryszarda Kwiatka.
Fundatorem tablicyjesttamtejszy Klub Gdyńskiego Oddziału ZKP.
Zmarł Bolesław Jażdżewsl<i
w dniu 18 kwietnia zmart w wieku 81 lat z n a n y kaszubski pisarz.
Bolesław Jażdfewski. a u t o r m.in. z n a n e g o trzytomowego dzieło n o s z g c e g o tytuł ..Wspomnienie kaszubskiego gbura".
Ks. dr Wiesław Merling Ordynariuszem Włocławsl<im
w dniu 26 kwietnia o d b y ł się ingres d o Katedry Włocławskiej n o w o m i a n o w o n e g o przez J a n a Pawła II biskupa Diecezji Włocławskiej, ks. dr Wiesławo l\/lerlinga, jeszcze d o n i e d a w n a rektora Wyższego Seminarium D u c h o w n e g o w Pelplinie (1992 - 2003). Sakry biskupiej w imieniu O j c a Świętego udzielił nuncjusz apostolski ks. a b p Józef Kowalczyk. Ks. b p Merling wcześniej zwigzany był z Gdynig, g d z i e ukończył III Liceum Ogólnokształcgce (1962), w kościele Najświętszego Serca P a n a J e z u s a z rqk biskupa p o m o c n i c z e g o Diecezji Chełmińskie]
Zygfryda Kowalskiego uzyskał święcenia kapłańskie (1972), a p a r ę lat później był wikarym w gdyńskiej dzielnicy D e m p t o w o .
Laureaci Medalu Słolema
Tegorocznymi M e d a l a m i Stolema Studencki Klub „Pomorania"
wyróżnił: Zespół ł^egionalny „Bazuny" z Żukowa oraz d r h a b . C e z a r e g o Obracht-Prondzyńskiego. Uroczystość wręczenia m e d a l i o d b y ł a się 13 m a j a w Tawernie Mestwin w D o m u Kaszubskim w Gdańsku. Z wyróżnionych C. Obracht-Prondzyński odmówił przyjęcia p r z y z n a n e g o m u wyróżnienia.
XVI rocznica pobytu w Gdyni Jana Pawła II
Tradycyjnie, w d n l u 11 c z e r w c a , już p o raz czwarty, proboszcz Parafii Najświętszego S e r c a P a n a Jezusa, Klub Inteligencji Katolickiej przy współudziale Gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego d l a upamiętnienia pobytu J a n a Pawła II w 1987 roku w Gdyni zorganizowali tzw. Gdyński Dzień Papieski. W r a m a c h tej uroczystości, w kościele NSPJ o d p r a w i o n a została uroczysta Msza Święta w intencji J a n a Pawła II. Następnie o d b y ł o się spotkanie przy tablicy n a Skwerze Kościuszki, u p a m i ę t n i a j g c e j wizytę O j c a Świętego w Gdyni, g d z i e p o z ł o ś n i u kwiatów wystąpili z p r o g r a m e m uczniowie gdyńskiego Liceum Katolickiego.
XXXII Konkurs Rodnej Mowy
w dniu 29 kwietnia w Szkole Podstawowej Nr 6 w Gdyni odbyty się eliminacje d o XXXII Konkursu Prozy i Poezji Kaszubskiej „Rodno Mowa", p o raz pierwszy o r a n d z e powiatowej. Jury w składzie: Teresa H o p p e , Adolf Labuhn, Regina Gleinert oraz Regina Bugiedo zwróciło u w a g ę n a coraz wyższy poziom prezentowany przez uczestników Konkursu oraz n o duże z a a n g a ż o w a n i e się nauczycieli i o p i e k u n ó w w ich przygotowanie.
W kategorii klas I - lii Szkół Podstawowych, I miejsce, równoznoczne z reprezentowaniem Gdyni w finale Konkursu w Chmielnie, przyznano Weronice Mazurkiewicz z e Szkoły Podstawowej Nr 6. II miejsce w tej kategorii zajęła Paulo Wiktorowicz, a III Agnieszka Sgczewska, o b i e z t e j s a m e j szkoły W kategorii klas IV - VI, I miejsca nie przyznano.
Równorzędne II miejsce zajęli: uczestnicy z e Szkoły Podstawowej Nr 21, M a g d a l e n o Kończyk i Kamil Licbarski oraz Paulina Wolszon z e Szkoły Podstawowej Nr 3 7 W tej kategorii wyróżniono J o a n n ę Kierznikiewicz z e Szkoły Podstawowej Nr 37 oraz A g a t ę Smolińskg i Izę Borówkę z e Szkoły Podstawowej Nr 21. W kategorii Szkól Licealnych I miejsce zajql Krzysztof Paczoska, który reprezentował G d y n i ę w Finale Konkursu. II miejsce w tej kategorii przypadło Bartoszowi Rybakowskiemu, również z IILO.
Finał Konkursu o d b y ł się 24 i 25 m a j o w Chmielnie. Wzięto w nim udział 4 5 uczestników wyłonionych w wyniku eieminocji n a szczeblu szkolnym, gminnym i powiatowym. Jury finału konkursu wyłoniło 18 zwycięzców ( w poszczególnych k a t e g o r i a c h wiekowych), przybyłych z Kartuz, Kościerzyny, Gościcina, Brzeźna Szlacheckiego, Chłopowo, Starzyna, Stężycy, lięczyc, Lęborka, Brus, Jasienia k. Bytowa, Cewic i Wielkich Chełmów. (W.P.)
Szkoła im. Alojzego Nagła
w d n i u 2 6 m a j a Szkole P o d s t a w o w e j w Nowym Dworze Wejherowskim n a d a n o uroczyście imię Alojzego N a g ł a , pisarza kaszubskiego, b y ł e g o m i e s z k a ń c a Gdyni i członka tamtejszego oddziału ZKP. Uroczystość n a d a n i a imienia p o p r z e d z o n a zostało Mszq Św., w czasie której p o ś w i ę c o n o sztandar szkoły. Odbyła się o n a w dzień 73 rocznicy urodzin p a t r o n a . W dniu tym o b c h o d z o n y b ę d z i e Dzień Szkoły w Nowym Dworze Wejherowskim.
Festiwal „Kaszëbsczé spiéwë"
W dniu 24 kwietnia w Szkole Podstawowej Nr 6 w Gdyni odbyły się eleminacje powiatowe d o I Pomorskiego Festiwalu Piosenki Kaszubskiej
„Kaszébsczé spiéwé" w Luzinie, w których wzięły udział zespoły z trzech gdyńskich szkół. Jury w składzie: Władysław Pronga, Regina Gleinert.
Małgorzata Rechmał, Marzeno Blumko, Katarzyno Kosińska oraz Adolf Labuhn jednogłośnie przyznało I miejsce Zespołowi „KROSNIATA" ze Szkoły Podstawowej Nr 6, który reprezentował powiat gdyński w finale Festiwalu w Luzinie. II miejsce zajqł Zespół ze Szkoły Podstawowej Nr 43.
Finał Konkursu odbył się 31 m a j o w Szkole Podstawowej im. Lecha Bgdkowskiego w Luzinie. \A^ród j e g o uczestników silnie reprezentowane byty powiaty bytowski i stupski. W wyniku konkursu nagrody zdobyli soliści i zespoły z Luzina, Parchowa, Stupska, B o ś g o p o l o Wielkiego i Przyjaźni. Nagrody główne otrzymali; Agnieszka Konkol z BoÉgopola Wielkiego i Dzieci Św.
Wawrzyńca z Luzina (W.P.)
Nabożeństwa majowe po kaszubsku przy Źródle Marii
W każdy wtorek m a j a . przy Źródle Marii w Wielkim Kacku, odbywały się N a b o f e ń s t w a Majowe. Ich organizatorem był tamtejszy Klub ZKP
W intencji Biskupa Dominika w II kwartale
w II kwartale b r w intencji rychlej beatyfikacji Sługi Bożego ks. b p K o n s t a n t y n a D o m i n i k a o d p r a w i o n e z o s t a ł y M s z e Ś w i ę t e w n a s t ę p u j q c y c h miejscowościach: w Gdyni-Cisowej (kwiecień), w Kartuzach (kwiecień), Rumi ( m a j ) i w Żukowie (czerwiec).
Festyn kaszubski w Wiczlinie
w dniu 14 c z e r w c a n a terenie Szkoły Podstawowej nr 37 w Gdyni Wiczlinie odbył się kolejny festyn kaszubski. W tej dzielnicy Gdyni festyny o d b y w a j q się już o d p a r u lat. Festyn tegoroczny, jak i ubiegłoroczny o d z n a c z a ł y się o d wcześniejszych swoim kaszubskim charakterem.
Nauka języka kaszubskiego w gdyńskich szkołach
O d września br., w starszych k l a s a c h (IV - VI) Szkoły Podstawowej nr 37 w Gdyni Wiczlinie i młodszych k l a s a c h (I-III) Szkoły Podstawowej nr 6 w Gdyni Obłużu, n a p r o ś b ę rodziców w p r o w a d z o n a zostanie n a u k a języka kaszubskiego. N a u k ę w SP nr 37 prowadzić b ę d z i e nauczycielka tej szkoły, M a g d a l e n a Marcinkowska, a w SP nr 6 nauczycielka SP w Mostach, Lucyna Som.
W 80. rocznicę śmierci Abrahama
w g o d z i n a c h wieczornych 2 3 c z e r w c a , w osiemdziesiqtq rocznicę śmierci Antoniego A b r a h a m a , przy j e g o pomniku n a Placu Kaszubskim w Gdyni, przedstawiciele W ł a d z Miasta Gdyni z p r e z y d e n t e m W o j c i e c h e m Szczurkiem n a c z e l e oraz przedstawiciele oddziałów ZKP Gdyni, Rumi i Redy przybyli z e swoimi sztandarami, złożyli wigzanki kwiotów. Złofenie kwiatów poprzedziły d w i e pieśni w wykonaniu Zespołu
WV]D/\W]N][CCirWA
PIERSZO KASZEBSKO PASJA
W u b i e g ł y m r o k u , w p i q t e k p o p r z e d z a j ą c y N i e d z i e l ę P a l m o w g , w wejherowskim kościele OO. Franciszkanów o d b y t o s i ę p r a w y k o n a n i e P i e r w s z e j Kaszubskiej Pasji w j ę z y k u k a s z u b s k i m w e d ł u g E w a n g e l i i Ś w . l y l a r k a , p r z e t ł u m a c z o n e j z języka g r e c k i e g o n o kaszubski przez o. d r A d a m a Ryszarda Sikorę OFM. Wykonawcami utworu a ' c a p e l l a byli soliści p r o f e s j o n a l n i i a m a t o r z y w r a z z p o ł g c z o n y m i c ł i ó r a m i k a s z u b s k i m i . W bieżgcym roku Pasjo t a o d t w a r z a n a była w o ś m i u k o ś c i o ł a c t i p ó ł n o c n y c t i K a s z u b . Realizatorem i a u t o r e m muzyki d o Pasji Jest muzyk i kompozytor Tomasz Fopke. Dzięki wielu sponsorom s a m o r z g d o w y m Kaszub, W y d a w n i c t w o R e g i o n m o g ł o w y d a ć o p r a c o w a n i e muzyczne Pasji T. Fopke z e słowem wstępnym J e r z e g o Stacłiurskiego, d o k t ó r e g o z a ł ą c z o n a j e s t p ł y t a kompaktowa z n a g r a n i e m t e g o utworu w kościele Św. Trójcy w Wejtierowie. (E.S.) Tomasz Fópka, Plerszô Kaszébskô Pasja. Słowa Ewanlelli pg. Sw. Marka (doi. z greczi: o. Adam Riszard Sykńra OFM). Wyd. Region, Gdlnlô 2003
MOJE MIASTO GDYNIA
Ksigżka p i s a n a jest z myślq o wszystkich mieszkońcacti Gdyni i o s o b a c ł i c ł i c g c y c ł i p o z n a ć t o m i a s t o . S t a n o w i b o w i e m k o m p e n d i u m wiedzy n o j e g o t e m a t . J e j a u t o r z y , I z a b e l l a P a w l i k i S t a n i s ł a w K u d ł o w i e c , z a z n a j a m i o j g c z y t e l n i k a z p o ł o ż e n i e m G d y n i i j e j n a j c i e k a w s z y m i miejscami. N a szczególną u w a g ę z a s ł u g u j e rozdział poświęcony o b r o n i e Wybrzeża w 1939 roku oraz udziałowi łnarcerzy w wałkocłi o w y z w o l e n i e m i a s t a . B a r d z o c i e k a w i e o p i s a n e zostały p o s z c z e g ó l n e d z i e l n i c e Gdyni. Autorzy nie omieszkali t e ż uwzględnić w swej p r a c y życia kulturalnego m i a s t a i g d y ń s k i c t i i n s t y t u c j i . N o w a t o r s k i m rozwiązoniem jest zamieszczenie n a k o ń c u książki różnycti form s p r a w d z a j ą c y c t i stopień percepcji wiedzy n a t e m a t n a s z e g o miasta.
(J.Ś) Izabela Pawlik, Stanisław Kudlawlec, Moje miasto Gdynia, Wydanie II rozszerzone, Wyd. Region, Gdynia 2003
GDYŃSKIE CMENTARZE
. G d y ń s k i e c m e n t a r z e " M a ł g o r z a t y Sokołowskiej i Wiesławy Kwiatkowskiej t o książka s k ł a d a j ą c a się z kilku b l o k ó w t e m a t y c z n y c t i o s c y l u j ą c y c h w o k ó ł z a g a d n i e n i a g ł ó w n e g o , jakim jest historia gdyńskich cmentarzy. Autorki w s p o s ó b szczegółowy, a l e b a r d z o przystępny, opisują nasze nekropolie. P o d a j ą b i o g r a m y o s ó b , które tworzyły Gdynię, p o r t i flotę oraz m i e j s c e
icti o s t o t n i e g o spoczynku. N a d o ł ą c z o n y c h m a p a c h z a z n a c z o n o u s y t u o w a n i e c m e n t a r z y . O s o b n y m z a g a d n i e n i e m s ą rozdziały p o ś w i ę c o n e p o m o r d o w a n y m w Piośnicy o r a z ofiorom G r u d n i a 70. (J.Ś) Małgorzata Sokołowska, Wiesława Kwiatkowska, Gdyńskie cmentarze. O twórcach miasta, portu I floty. Oficyna VERBI CAUSA 2003
FANTAZJE KASZUBSKIE
Tomik n o s z ą c y tytuł „Fantazje kaszubskie"
zawiera zbiór trzech sztuk n a p i s a n y c h d l a t e a t r u lalek przez z m a r ł ą w 2001 roku mieszkankę Gdyni, Natalię Gołębiewską, a m i a n o w i c i e : ś p i e w o g r ę l a l k o w ą n a k a s z u b s k ą n u t ę „Guli gutka", f a n t a z j ę kaszubską „Diabelskie Skrzypce" wraz z j e j p r z e k ł a d e m n a język kaszubski d o k o n a n y m p r z e z S t a n i s ł a w a J a n k e g o o r a z sztukę
„Damroka i g r y f . Wojciech Kiedrowski w p o s ł o w i u d o t e j książki w y d a n e j p r z e z O f i c y n ę Czec, napisał: J e trzy sztuki (...) nie tyle o p a r t e s q o folklor kaszubski, c o tkwią s w ą t e m a t y k ą I artystyczną c a ł o ś c i ą w b a r w a c h i klimacie b a ś n i o w y c h Kaszub. Te utwory z p o w o d u artystycznego kunsztu i e m o c j o n a l n e g o ł a d u n k u w i n n y b y ć p r z y p o m n i a n e k a ż d e m u m ł o d e m u pokoleniu. Prapremiery tych sztuk odbyły się w Słupsku w 1977 roku („Guli gutka" i
„Diabelskie Skrzypce") oraz w 1984 roku („Damroka i gryf"). (E.S.)
Natalia Gołębiewska, Fantazje kaszubskie. Wyd.
Oficyna Czec, Gdańsk 2003
NIÉ KOŻDĄ DZURA JE LETKO ZASZTOPAC P o d powyższym tytułem Oficyna C z e c w y d a ł a n i e d a w n o zbiór 26 felietonów ks.
R o m a n a Skwierczą, w y b i t n e g o g a w ę d z i a r z a i felietonisty kaszubskiego, n a g r o d z o n e g o z a s w o j ą t w ó r c z o ś ć p r z e z m i e s i ę c z n i k regionalny „Pomerania" N a g r o d ą Literacką R o m a n a Wróblewskiego (1990) oraz Skrą O r m u z d o w ą (2001). Te n a p i s a n e w języku kaszubskim felietony, wcześniej w l a t a c h 2000-2002 d r u k o w a n e były w „Pomeranii".
Dzięki d o w c i p n e m u i satyrycznemu ujęciu t e m a t y k i , p r z e d s t a w i a j ą c e j w s p o s ó b h u m o r y s t y c z n y i d o s a d n y c h a r a k t e r y K a s z u b ó w , o z w ł a s z c z a i c h p r z y w a r y , f e l i e t o n y c i e s z y ł y s i ę s z c z e g ó l n ą p o c z y t n o ś c i ą w ś r ó d wielbicieli t a l e n t u księdza R o m a n a . W k o ń c o w e j s w e j części t o m i k z a w i e r a n o t ę o a u t o r z e p i ó r a W o j c i e c h a Kisdrowsklego. Książka u k a z a ł a s i ę d z i ę k i p o m o c y f i n a n s o w e j P r z e d s i ę b i o r s t w a Usług O g r o d n i c z y c h MALWA sp. z o.o. z Gdyni. (E.S.)
Roman Skwiercz, Nie kożdą dzura Je letko zasztopac. Wyd. Oficyna Czec, Gdańsk2003
KOMUNIKATY
Prośba o wydawnictwa kaszubsko - pomorskie
Zai'ząd Gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Ka.izuhsko- Pomorskiego zwraca się z prośbą o wzbogacenie księgozbioni w powstającej h' Gdyni regionalnej bibliotece kaszubsko - pomorskiej. Daty iv formie wydawnictw o tematyce regionalnej, w języku polskim i kaszubskim, można składać >v siedzibie Gdyńskiego Oddziału ZKP pity ul.
Słowackiego 44, ii' każdy wtorek, w godz. 11.00 - 13.00 i czwartek »• godz. 11.00 - 13.00 Otwarcie kaszubsko - pomorskiej biblioteki regionalnej przewiduje się na wrzesień br
Rodzice zainteresowani naukq kaszubskiego
Rodzice zainteresowani bezpłatną nauką języka kaszubskiego swoich dzieci, mogą uzyskać szczegółowe informacje w SP nr 6 pod numerem telefonów 665-40-25 i 665-48-88 oraz w siedzibie gdyńskiego ZKP (przy ul.
Słowackiego44) wkażdy wtorek, wgodz. U.00-13.00.
I\/Isza Święta w intencji Biskupa Dominika
w dniu 20 lipca, w Sanktuarium Matki Boskiej Sianowskiej, w czasie tegorocznego odpustu. Msza Święta odpustowa odprawiona zostanie ii' intencji rychłej beatyfikacji Sługi Bożego ks. bp Konstantyna Dominika.
Zawieszenie i\/Iszy Św. n a Obłużu
w lipcu i sierpniu nie będzie odprawiana kaszubska Msza Św. w kościele Św. Pawła Apostoła w Gdyni - Oblużu.
Jej wznowienie nastcfpi we wrześniu.
Wycieczka wzdłuż kaszubskiego wybrzeża
Gdyński Oddział ZKP zaprasza swoich członków i sympatyków na wycieczkę autokarową wzdłuż ka.':zubskiego wybrzeża, na trasie: Gdynia - Władysławowo - Hel - Karwia - Gdynia. Il^'cieczka odbędzie się 6 września br W jej programie przewiduje się zwiedzanie, m.in.: pałacu u' Jtzucewie, Muzeum Ziemi Puckiej i miejsca zaślubin Polski z morzem ii' Pucku, grot ir Mechowej, Sanktuarium Maryjnego
cd. na str. 8
Zarządu Gdyńskiego Oddziału ZKP
Siedziba: ul. Słowackiego 44, 81-392 Gdynia Telefon: Ó24 - 40 - 00 (domowy dréchny Prezes) Konło bankowe: PKO BP SA I O/Gdynio
10201853-259Ó-270-1-1U
Dyżury Zarzqdu: w każdy wtorek w godz. 18.00 - 20.00 i w każdy czwartek w godz. 11.00 -13.00 w siedzibie Oddziału.
Regulowanie składek członkowskich:
składki członkowskie w p ł a c a ć możno bezpośrednio n o r ę c e skarbnika w czasie dyżurów Zarządu w siedzibie Oddziału lub n a konto bankowe Oddziału w PKO BP SA I O/Gdynia, z dopiskiem,SWodtozorofc..'
Kaszubskie Msze Święte w Gdyni:
- w każdą pierwszą niedzielę miesiąca o godz. 0700 w Kościele Przemienienia Pańskiego w Cisowej (ui. Kcyńsko 22),-ks. Stanisław Megier
- w każdą d r u g ą niedzielę miesiąca o godz. 08.00 w Kościele Świętego Wawrzyńca w Wielkim Kacku (ul. Źródło Marii), - ks. Ryszard Kwiatek
- w każdą ostatnią niedzielę miesiąca o godz. 12.15 w Kościele Matki Boskiej Licheńskiej i Świętego Jerzego w Babich Dolach (ul. Rybaków 2A), - ks. Edmund Skierka.
