GDINSKÔ KLËKA
PISMO GDYŃSKIEGO ODDZIAŁU ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO • KWARTAŁ III (31) 2004
ISSN 1506-7327
Srebrne Tabakiery Abrahama 2004
w dniu 20 kwietnia Kapituła Medalu im. Antoniego Abrahama przy Gdyńskim Oddziale ZKP przyznała tegoroczne „Srebrne Tabakiery Abrahama" za wybitne zasługi i osiągnięcia na rzecz kaszubszczyzny i regionu pomorskiego. Laureatami Medalu 2004 zastali: prof. dr hab.
Jerzy Treder - nauczyciel akademicki Uniwersytetu Gdańskiego, wybitny badacz języka kaszubskiego, Jerzy Stachurski - pedagog, kompozytor, poeta, autor sztuk scenicznych dla dzieci, Danuta Pioch - pedagog, prekursor nauki języka kaszubskiego, autorka programów, metod i podręczników do nauczania tego języka.
Uroczystość wręczenia Medali odbyła się 23 czerwca, w dniu 81 rocznicy śmierci Antoniego Abrahama. Najpierw w kościele p.w. Św. Michała Archanioła w Gdyni - Oksywiu odprawiona została, pod przewodnictwem tamtejszego proboszcza ks.
Tadeusza Koseckiego, Msza Święta w intencji Antoniego i Matyldy Abrahamów. W czasie eucharystii śpiewał gdyński Chór Męski „Dzwon Kaszubski". Czytanie i modlitwa wiernych wykonane zostały w języku kaszubskim przez członków Klubu Gdyńskiego Oddziału ZKP w Wielkim Kacku. Po Mszy Św., na cmentarzu przykościelnym, złożono kwiaty na grobie Abrahamów oraz odśpiewano hymn kaszubski.
Następnie w Szkole Podstawowej N r 6 im. Antoniego Abrahama na Obłużu nastąpiło wręczenie Medali „Srebrna Tabakiera Abrahama". Akt wręczenia poprzedziło najpierw powitanie i wprowadzenie słowne przez prezes Gdyńskiego Oddziału, Teresę Hoppe, odczytanie stosownych uchwał przez sekretarz, Judytę Śliwińską, a następnie wygłoszenie laudacji przedstawiających sylwetki i zasługi uhonorowanych. Laudacje wygłosili; red. Stanisław Jankę - dla prof. Jerzego Tredera, red.
Eugeniusz Pryczkowski - dla Jerzego Stachurskiego i Elżbieta Ścibior - dla Danuty Pioch. (Teksty laudacji przedstawiamy w całości na str. 2 i 3). Wręczenia Medali dokonała prezes T. Hoppe w asyście wiceprezesa Aleksandra Trzebiatowskiego i sekretarz
List profesora Jerzego Tredera do Zarządu Gdyńskiego Oddziału Z K P
Zarząd Partu ZK-P w Gdini
Przeprôszjącë môckô za môje niebëcé na dzysészi swiatnicy ôbdarowaniégô „Strzébrzną Tobaczérą Ôbrama" żëcza so baro serdeczno - ë przed wszednyma łuwô zebrónyma - pôdzakôwac Kapitule Medalu ë Zarządowi Partu ZK-P w Gdini za uczestnienié mie nym piaknym ë sercu milim wëprzédnienim. Jem ród, że zdrzeszonô spôlëzna wiôldżi Gdini dozdrzała, że dokôzë môji warkôwi robôtë parlacza sa z wiôlgą deją i rësznym dzejanim bëlnégô Kaszëbë Antoniego Ôbrama.
Równoczasno sylaja serdeczne uczestnienié latosym wespólnôdgrodnikóm „Strzébrzny Tobaczérë": Danuce Pioch i Jerzimu Stachursczémii. Znaja dobrze jich dokôz ë jich dragą robota, robota nad zwëk potrzebną dzysodnia w kulturowim ë pôucznym rozwijanim kaszëbiznë. Żëcza Jima wiele nowëch brzadów ë téżjak nôwicy redotë z negô dzejaniégô.
Baro niskô sa klónióm wszëtczim zeszlim na dzysészą swiatnica.
Jesz rôz dzakuja za uczestnienié „Strzébrzną Tobaczérą" ë ôstôwóm z wiôldżim uwôżanim.
Wejerowô, 19 czerwińca 2004 rokit
Judyty Śliwińskiej. W związku z niemożliwością przybycia prof.
Tredera, w jego imieniu - po odczytaniu listu Profesora (tekst listu poniżej) - wyróżnienie odebrał red. S. Jankę, laureat
„Srebrnej Tabakiery ..." w 2002 roku. Po tej ceremonii nastąpiły wystąpienia okolicznościowe połączone z wręczeniem kwiatów i listów gratulacyjnych, prezesa Z K P - prof. Brunona Synaka, następnie wiceprzewodniczącego Rady Miasta Gdyni - Jerzego Miotke oraz delegacji u c z n i ó w K a s z u b s k i e g o L i c e u m Ogólnokształcącego w Brusach. W imieniu tegorocznych wyróżnionych podziękowania złożyła Danuta Pioch. Po zakończeniu części oficjalnej uroczystości ze swoim programem wystąpił kaszubski chór „Morzanie" z Dębogórskiego Oddziału ZKP. Na koniec u c z e s t n i c y s p o t k a n i a t r a d y c y j n i e poczęstowani zostali kawą i kuchem.
W tegorocznej uroczystości wręczenia A b r a h a m o w e g o Medalu uczestniczyły delegacje z pocztami sztandarowymi z Oddziałów ZBCP z Dębogórza, Pucka, Redy, Rumi i Sierakowic. Całość uroczystości przygotował Klub ZKP „Gdynia Północ".
Eueeniusz Stanek
Sylwetki i zasługi tegorocznych laureatów y,Srebrnej Tabakiery Abrahama"
(wygłoszone laudacje)
Profesor Jerzy Treder
Profesor Jerzy Treder, językoznawca, należy d o najwybitniejszych badaczy języka kaszubskiego. Jako naukowiec zajmuje się historią języka polskiego, dialektologią i onomastyką, ale większość z jego 300 pozycji naukowych, w tym 16 książek, zajmują prace poświęcone językowi małej ojczyzny kaszubskiej.
Jest rodowitym Kaszubą, urodził się 14 kwietnia 1942 roku w Białej Rzece, obecnie Rumi. Ukończył znaną kuźnicę nauczycieli kaszubskich - Liceum Pedagogiczne w Wejherowie, a następnie Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Gdańsku. Już w okresie studenckim ogłosił pierwsze artykuły naukowe, które stały się zarzewiem jego przyszłych poszukiwań kaszubologicznych. W 1966 roku, jako najlepszy student uczelni gdańskich, otrzymał prestiżową nagrodę „Czerwonej Róży" i wybrany został przez czytelników „Wieczoru Wybrzeża" do grona g d a ń s z c z a n r o k u . P r a c a m a g i s t e r s k a „ T o p o n i m i a p o w i a t u wejherowskiego", którą obronił w 1967 roku, wytyczyła kierunek jednego z głównych nurtów badawczych Jerzego Tredera jakim jest onomastyka, nauka o nazwach geograficznych i osobowych.
Trzydzieści lat później „Toponimia powiatu wejherowskiego"
ukazała się drukiem w z n a n e j serii „ P o m o r s k i e m o n o g r a f i e toponomastyczne" Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W tej samej serii wyszła „Toponimia byłego powiatu puckiego", która obok
„Słownika nazw terenowych byłego powiatu puckiego" była tematem pracy doktorskiej Jerzego Tredera. Obronił j ą w 1973 roku pod kierunkiem prof. Huberta Gómowicza, znanego twórcy gdańskiej szkoły onomastycznej. Od 1975 roku prowadzi szerokie badania nad f r a z e o l o g i ą k a s z u b s k ą n a t l e p o l s k i e g o i i n n y c h j ę z y k ó w zachodniosłowiańskich. Habilitację uzyskał w 1986 roku na podstawie r o z p r a w y „ Z e s t u d i ó w n a d f r a z e o l o g i ą k a s z u b s k ą ( n a t l e porównawczym)".
Karierę naukową rozpoczął w Katedrze Języka Polskiego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku. Od powstania w 1970 roku Uniwersytetu Gdańskiego związany był z Zakładem Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej; w latach 1987-1990 pełnił funkcję wicedyrektora instytutu. W 1992 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Gdańskiego, w 1994 roku profesora nauk humanistycznych, a w 2002 roku został profesorem zwyczajnym. Od trzech lat jest kierownikiem Zakładu Historii Języka Polskiego, Onomastyki i Dialektologii Uniwersytetu Gdańskiego. Dla środowiska kaszubskiego szczególne znaczenie m a j ą zainicjowane i prowadzone na Uniwersytecie Gdańskim przez prof. Tredera podyplomowe studia dla nauczycieli - początkowo wiedzy o Pomorzu, a ostatnio języka kaszubskiego. Dzięki tym studiom prawie stu nauczycieli zdobyło uprawnienia nauczania języka kaszubskiego.
Przez kilka lat profesor współpracował z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Słupsku, dziś Pomorską Akademią Pedagogiczną; na u c z e l n i t e j p r o w a d z i ł s e m i n a r i a i w y k ł a d y m o n o g r a f i c z n e , konwersatorium „Kultura i język Kaszubów", był kierownikiem Zakładu Filologii Polskiej. Współpracował również przez kilka lat z Bałtycką Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Koszalinie. Obrazem jego aktywności badawczej są też związki z towarzystwami naukowymi. Jest członkiem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Komisji Frazeologicznej Komitetu Słowianoznawstwa PAN, Komisji Frazeologii Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów.
Fundamentalne znaczenie dla rozwoju ortografii i gramatyki kaszubskiej miały prace prof. Tredera napisane wspólnie z prof E d w a r d e m B r e z ą : „ Z a s a d y p i s o w n i k a s z u b s k i e j " ( 1 9 7 4 ) i komplementarna „Gramatyka kaszubska" (1980), dzieło, za które autorzy otrzymali nagrodę Ministerstwa Edukacji Narodowej i Medal Stolema. Do publikacji Jerzego Tredera, żywo obecnych nie tylko w
kręgach ludzi nauki i środowiska kaszubskiego, bez wątpienia należy zaliczyć książkę w s p ó ł a u t o r s k ą „Historia, geografia, j ę z y k i piśmiennictwo Kaszubów" (1999), monografię frazeologiczną „Kaszubi.
Wierzenia i twórczość. Z e Słownika Sychty", a nade wszystko dzieło zespołowe „Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny" (2002);
profesor jest autorem większościhaseł i redaktorem całej książki.
Poza toponimią i frazeologią kaszubską ważne miejsce w pracy naukowej prof Tredera zajmują badania nad ewolucją kaszubskiego języka literackiego i nad kaszubską stylizacją w polskiej literaturze pięknej, m.in. w dziełach Stefana Żeromskiego, Augustyna Necla, Franciszka Fenikowskiego, Stanisławy Fleszerowej-Muskat.
W ogromnym dorobku pracy redakcyjnej Jerzego Tredera znajduje się wiele cennych publikacji, które profesor nie tylko zaadiustował, opracował językowo, ale także opatrzył komentarzem naukowym. D o dzieł tych należą: „Słownik polsko-kaszubski" Aleksandra Labudy, dwutomowy „Słownik polsko-kaszubski" Jana Trepczyka, monografia
„Dr Ceynowa" Jana Karnowskiego, wydanie naukowe rękopisu
„Tragedia o bogaczu i Łazarzu" z 1643, „Słownik Floriana Ceynowy",
„Lesôcczé pôwiôstczi ë jiné dokôzë" Bolesława Borka, „Kaszëbsczé d z e j e ë d z y s é s z é ż ë c é . D o k ô z ë k a s z ë b s c z i p r o z ë . Z w ë s k Oglowôpôlsczégô Konkursu Prozatorsczégó miona Jana Drzeżdżóna z lat 2000-2003". W s p ó l n i e z p r o f H a n n ą Popowską-Taborską doprowadził d o krytycznego wydania rozprawy Aleksandra Hilferdinga
„Resztki Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego".
Jako jeden z nielicznych wybitnych znawców ortografii kaszubskiej jest autorem weryfikacji pisowni wielu książek twórców rodzimej literatury i prac translatorskich na kaszubski, wśród nich „Kaszëbsczi Biblëji" ks. Franciszka Gruczy.
Profesor Treder żywo interesuje się współczesnymi przejawami kaszubskiego życia artystycznego i kulturalnego. Należy do stałych członków komisji oceniających Konkurs Recytatorski Poezji i Prozy Kaszubskiej „Rodnó Mowa" w Chmielnie, Ogólnopolski Konkurs Prozatorski im. Jana Drzeżdżóna w Wejherowie, Turniej Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia w Wielu.
Jest niekwestionowanym architektem współczesnego wizerunku kaszubszczyzny. Dzięki j e g o rozległej wiedzy językoznawczej, dociekliwym poszukiwaniom naukowym i mrówczej pracowitości kaszubski doczekał się solennych podstaw naukowych. Jerzy Treder w pełni zasługuje na przyznany przez gdyńskich Kaszubów Medal
„Srebrna Tabakiera Abrahama". Parafrazując słowa wybitnego leksykografa ks. Bernarda Sychty mogę z przekonaniem powiedzieć:
Kaszuby dziś pięknie doceniły, że profesor Treder tak j e kocha, tak się dla nich trudzi.
Stanisław Jankę
Jerzy Stachurski
Jerzy Stachurski (ur. 09 marca 1953 r. w Gdańsku) - kompozytor, poeta, autor sztuk scenicznych dla dzieci, pedagog. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Gdańsku (1980), Uniwersytet Gdański (1997), oraz podyplomowe studia Zarządzanie Oświatą (2003).
Od 1968 r. czynnie uczestniczy w życiu artystycznym Gdańska i regionu. W marcu 1968 roku w SP nr 14 w Gdańsku, której był uczniem, przedstawił swoją pierwszą piosenkę z własną muzyką pt. „Poszłabym ja.." (sł. Maria Konopnicka). W tym samym roku przygotowuje pierwszą
ilustrację muzyczną d o sztuki Moliera „Grzegorz Dyndała" (Teatr Ulicy). Następnie pisze muzykę do kilkunastu spektakli poetyckich, do wierszy m.in. F. Fenikowskiego, K.I. Gałczyńskiego, H. Poświatowskiej, S. Jesienina. W latach 1973-1975, wspólnie z M. D. Nierzwickim, tworzy kabaret autorski „ W każdą dziurę".
W 1976 jest współzałożycielem Klubu Literackiego „Strefy", tutaj współredaguje arkusze poetyckie. W 1978 jest inicjatorem Konkursu
GDINSKÔKLËKA ^ 3
Poetyckiego o tematyce morskiej oraz na wiersz związany z budową
„Daru Młodzieży". W latach 1981 - 1985 zainicjował cykl koncertów p.t. „Folklor i region w muzyce polskiej" oraz sesję naukową „Kociewie w muzyce" (1982).
Przygotował d o druku następujące publikacje: A. Tomaczkowski,
„Wybór utworów" (1981), W.Kirstein, Kaszebsczie kolędę e godowe spiewe (1982), J. Schulz, „Na Kociewiu zabawa" (1983), „Piosenki gdańskich kapel p o d w ó r k o w y c h " ( 1 9 8 4 ) , E. Breza, „ N a z w y miejscowości gminy Przodkowo" (1995).
J. Stachurski j a k o poeta zadebiutował w Polskim Radiu Gdańsk(1973) i w „Nowym Medyku"(1974). Jest autorem zbiorów poezji w języku polskim i kaszubskim: „Te pokazują na mnie"(1980),
„Droga" (1984), „Gwiazdki" (1985), „Procesje" (1997), „Naczynia połączone mowy"(2004) tomik w przygotowaniu, ukaże się w tym roku jesienią.
Stachurski jest laureatem ponad 30 ogólnopolskich konkursów poetyckich ( m.in. W 2003 roku I nagrody w konkursie na wiersz o Matce Boskiej Sianowskiej, Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego
„O Złotą Wieżę Piastowską" w Cieszynie oraz Ogólnopolskiego Otwartego Konkursu Poezji im. Zbigniewa Herberta w Otwocku.
D o poezji Stachurskiego powstały cykle pieśni z muzyką: K.
Guzowskiego, K. Olczaka, B . Konowalskiego, J . Świdra, K.
Koszykowskiego, A. Wawrykowa.
Piosenki autorskie i muzyka d o spektakli poetyckich ukazały się w zbiorach: „Przemijanie" (1975), „Poezje śpiewane" (1975), „Świat nas z a p r a s z a " ( 1 9 8 1 ) , o r a z p i o s e n e k d l a d z i e c i z m u z y k ą K . Koszykowskiego w zbiorach: „Zaczarowany świat" (1983), „Pod słonecznym parasolem" (1984), „Nutka p o nutce" (1985), „Radość jest słoneczną mapą" (1986), „Kiedy zagrasz i zaśpiewasz" (1989), „Nie odchodź słoneczny dniu" (1994), „Piesnie Rodny Zemi" (współautorzy:
T. Fopke, E. Pryczkowski) (2003).
Twórczość Stachurskiego związana z regionem kaszubskim obejmuje szereg gatunków. Najliczniej reprezentowana jest pieśń i piosenka. Zostały one ujęte w cykle kaszubskich piosenek dla dzieci:
„Bez szkolnego zwónka" (kaseta 1992), „Gwiozdka jidze" (kaseta 1992), „Pastorałki kaszubskie" (PR 1998-2000), „Pieśni wielkopostne"
do słów: E. Pryczkowskiego, I. Czai, B. Szymańskiej, J. Rompskiego, B.
Bulczak (PR 1999), cykl piosenek dla dzieci „Piesnie Rodny Zemi"(CD 2003).
Duże formy wokalno-instrumentalne w twórczości Stachurskiego reprezentują: „Poemat sceniczny na ledzy i muzykantów - Jastre" (1992) wykonywany przez narratora, chór i orkiestrę dętą (nonet) oraz
„Opowieść na głosy i instrumenty" (Przodkowo 1991) z udziałem narratora, dwóch recytatorów, zespohi wokalnego, chóru dziecięcego, orkiestry dętej i instrumentów elektronicznych.
Stachurski jako kompozytor muzyki teatralnej ma na swoim koncie realizację ponad 100 muzyk w teatrach: Gdańska, Gdyni, Olsztyna, Kielc, Rzeszowa, Torunia, Słupska, Lublina, Bielska-Białej, Opola, Łodzi, Szczecina, Warszawy.
Sztuki teatralne z muzyką Stachurskiego prezentowane były m.in.
w: Anglii, Meksyku, Rosji, Hiszpanii, Finlandii, Niemczech.
Z a swoją pracę twórczą i pedagogiczną otrzymał m.in. „Skrę Ormuzdową" (1992), Medal Stolema (1993), Nagrodę Burmistrza Kartuz (1994), Medal za upowszechnianie muzyki (Słupsk, 1996).
Jerzy Stachurski jest członkiem Związku Literatów Polskich oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.
Eugeniusz Pryczkowski
Danuta Pioch
Danuta Pioch to jeden z najwybitniejszych nauczycieli języka kaszubskiego. Urodzona na Kaszubach, wychowana w kaszubskiej rodzinie Wejerów, w 1982 roku ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim.
Pracę zawodową rozpoczęła w 1981 roku w Szkole Podstawowej w Mojuszu, gdzie w 1985 roku objęła stanowisko dyrektora tejże szkoły, które pełni do dzisiaj. Dzięki j e j działaniom szkoła stała się znana nie tylko na Kaszubach, ale i poza j e j granicami.
Danuta Pioch ukończyła p o d y p l o m o w e Studium Edukacji
Regionalnej i Alternatywnej oraz studia podyplomowe w zakresie k w a l i f i k a c j i p e d a g o g i c z n o - m e t o d y c z n y c h n a u c z a n i a j ę z y k a kaszubskiego, j a k również zarządzania oświatą. Poza tym w dużym stopniu jest samoukiem.
Dzięki niezwykłej pracowitości, dociekliwości, samozaparciu oraz wielkiemu umiłowaniu kaszubskiej mowy stała się niekwestionowanym autorytetem jako nauczyciel języka kaszubskiego. Niezwykle skromna i
„taka zwyczajna" potrafiła dokonać rzeczy nieprzeciętnych. Przekonała rodziców uczniów d o nauki języka kaszubskiego w Szkole Podstawowej w Mojuszu i lekcje te stały się obowiązkowe dla wszystkich dzieci.
Zanim do tego doszło, Danuta Pioch, jako dyrektor szkoły, prowadziła przemyślaną i konsekwentną politykę w kierunku edukacji regionalnej, budząc tym samym poczucie tożsamości uczniów. Jako prekursor w nauczaniu rodnej mowy była zmuszona do opracowania scenariuszy lekcji. Przez lata skrupulatnie notowała pomysły, przygotowywała materiały, zdobywała doświadczenie. Zaowocowało to podręcznikiem języka kaszubskiego z ćwiczeniami „Kaszëbë. Zemia i ledze", wydanym w 2001 roku.
W bieżącym roku ukazał się drugi podręcznik autorstwa Danuty Pioch pt. „Żëcé codniowé na Kaszëbach". Wiem, że materiałów posiada na kilka następnych. Publikacje te s ą wielką pomocą dla innych nauczycieli. Spośród wielu zalet najważniejszą jest ta, że każdy temat został dokładnie przetestowany w Szkole Podstawowej w Mojuszu i może być w pełni zrealizowany lub też shiżyć inspiracją do innego ujęcia problematyki proponowanej przez autorkę.
Oprócz największego osiągnięcia - podręczników, Danuta Pioch dużo wcześniej stała się osobą powszechnie znaną wśród nauczycieli regionalistów. Dzięki serdecznemu i skromnemu podejściu do koleżanek i kolegów p o fachu, umiała pozyskać ich do propagowania idei kaszubszczyzny w szkołach, rozbudzić wiarę, że potrafią czynić to dobrze, że droga pielęgnowania tradycji i mowy ojców jest słuszna i właściwa. Przekonywała d o tego nie tyle słowami, ale własnym przykładem w konkretnym działaniu. Bowiem właściwa j e j na co dzień postawa to nie słowa, lecz praca: codzienna, zwyczajna, ale jakże trudna, nowatorska i owocna. Proponuje wypracowane przez siebie rozwiązania, wskazuje kierunek, ale nigdy nie narzuca własnego zdania i nie uważa, że j e j propozycje s ą jedyne i niezastąpione. I tym zyskuje sobie nie tylko szacunek środowiska nauczycielskiego, ale jego aprobatę i chęć naśladowania w podejmowaniu trudu nauczania rodnej mowy.
Danuta Pioch jest także autorką programu nauczania języka kaszubskiego w szkole podstawowej, poradnika metodycznego do podręcznika, scenariuszy lekcji telewizyjnych w magazynie „Rodno Zemia" oraz scenariuszy zajęć publikowanych w dodatku edukacyjnym
„Pomerania" pt. „Najó iiczba". Prowadziła wiele lekcji pokazowych dla uczestników konferencji lub gości licznie odwiedzających j e j szkołę oraz warsztatów i zajęć dla nauczycieli regionalistów. Poza tym od kilku lat jest konsultantem języka kaszubskiego w powiecie kartuskim oraz recenzentem podręczników d o nauczania regionalnego na liście MEN.
Posiada również rzetelną i dokładną znajomość prawa oświatowego w zakresie warunków wprowadzania języka kaszubskiego do szkół.
Wiedzę t ę przekazuje w przystępny sposób dyrektorom i nauczycielom.
Od wielu lat aktywnie pracuje jako członek Zespołu ds. Edukacji Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Reasumując można stwierdzić, że dzięki postawie i działaniom Danuty Pioch język kaszubski staje się coraz częściej obecny w szkołach.
Nas, zwykłych nauczycieli, cieszy, że Kapituła Medalu im.
Antoniego Abrahama potrafiła docenić dokonania niezwykłej, mimo swojej pozornej zwyczajności, nauczycielki. Bo tylko praktyk wie, jak trudno pogodzić pracę zawodową z twórcz±, a taką niewątpliwie s ą publikacje naszej koleżanki, dzięki którym nauka języka kaszubskiego staje się możliwa w wielu szkołach. Dla nas - nauczycieli języka kaszubskiego czy też nauczycieli regionalistów - Danka Pioch jest Siłaczką dzisiejszych czasów. Wiemy j u ż jednak, że owoce j e j pracy będą inne aniżeli literackiej postaci.
Zgromadziła materiały do następnych podręczników, wciąż jest aktywna i twórcza i oby tak pozostało przez długie lata. Nam Kaszubom potrzebni s ą tacy „zwyczajni" wielcy ludzie.
M ë jesmë z Cebie Dankó buszni!
Elżbieta Ścibior
Kaszubscy działacze XX wieku w Gdyni
„Kaszubscy działacze społeczni i połityczni X X wieliu w Gdyni", to pełny tytuł wystawy zorganizowanej przez Gdyńsl^i Oddział Zrzeszenia Kaszubsłco- Pomorsliiego w Filii nr 15 Miejsłtiej Bibłiotel<i Publicznej w Gdyni, ze zbiorów Muzeum Piśmiennictwa i Muzylii Kaszubsko-Pomorskiej w Wejłierowie. M a ona na celu przybliżenie społeczności gdyńskiej znanych i cenionych kaszubskich postaci, które wiele zdziałały dla dobra naszego miasta. Wystawa otwarta została 19 maja i była ilustracją d o referatu pod tym samym tytułem wygłoszonego w Ośrodku tego dnia przez dr Aleksandra Klempa z Biblioteki PAN w Gdańsku.
Jedną z głównych dobrze znanych gdyńskich sylwetek jest osoba Antoniego Abrahama (1869-1923). Na planszy umieszczono zdjęcie przedstawiające jego postać, fotografię, na której widoczna jest maszyna do szycia „Singer" zakupiona za jego pośrednictwem przez rodziną ks.
Prałata Hilarego Jastaka (pozostająca obecnie w zbiorach Muzeum Miasta Gdyni), własnoręcznie napisany przez
niego samego życiorys przeznaczony d l a S t a r o s t w a w W e j h e r o w i e , f o t o g r a f i a d o m u r o d z i n n e g o w Zdradzie kolo Mechowej oraz domu r o d z i n y S k w i e r c z ó w p r z y u l . Starowiejskiej 30, w którym spędził ostatnie dwa lata swego życia. Na planszy można także zauważyć zdjęcie Krzyża Kawalerskiego V kl. „Polonia Restituta", który Abraham otrzymał w maju 1922 roku, dwie fotografie z u r o c z y s t o ś c i p o g r z e b o w e j t e g o wielkiego działacza kaszubskiego z 27 czerwca 1923 roku, jak też i artykuł z Gazety Gdańskiej z 26 czerwca 1923 roku, będący listem pożegnalnym.
Kolejną postacią dobrze znaną Gdynianom jest Jan Radtke (1872- 1958) - pierwszy wójt Gdyni. Wśród z e b r a n y c h i u m i e s z c z o n y c h n a
wystawie informacji znajdują się fotografie przedstawiające drugie obchody Dnia Morza z 1933 roku, członków rodziny Jana Radtkego z letnikami przed domem w Gdyni przy ulicy 10 Lutego 2, zdjęcie p r z e d s t a w i c i e l i R a d y N a d z o r c z e j K K O ( K o m u n a l n e j K a s y Oszczędnościowej), wśród których m.in. siedzi Jan Radtke oraz zdjęcie wójta z siostrą w Sopocie, a także krótka notka o Janie Radtke, związana z zabieganiem o nadanie Gdyni praw miejskich.
Równie zasłużoną dla Gdyni postacią był Augustyn Krauze (1882- 1957) - pierwszy burmistrz miasta Gdyni. Na plansży wystawowej zgromadzone zostały ciekawe dokumenty związane z jego postacią, takie jak: kserokopia pierwszej strony legitymacji służbowej, fotografia przedstawiająca pracowników Magistratu (wśród nich burmistrz), kserokopia pisma dotyczącego założenia przez niego „Księgi pamiątkowej Miasta Gdyni w województwie pomorskim", kserokopia okładki tejże księgi, jak również kserokopia decyzji Rady Miejskiej Gdyni z 1926 roku w sprawie zorganizowania w Gdyni targów miejskich. Wśród tych cennych informacji znalazła się krótka notka o samym działaczu:
Pierwszy burmistrz miasta Gdyni (ur. w Pierwoszynie). Przybył do miasta 10 lutego 1926 r w związku z nadaniem Gdyni praw miejskich. Dwa miesiące później został burmistrzem komisarycznym, a 12 grudnia burmistrzem wybranym przez pierwszą gdyńską radę miejską. Stanowisko to piastował dwa lata. W tym czasie miasto dynamicznie się rozwijało.
Rozpoczęło budowę infrastruktury komunałnej, powstały pierwsze gmachy użyteczności pubłicznej.
Następną postacią przybliżoną w wystawie jest Ignacy Szutenberg (1901-1975). Informacja o nim pochodzi z krótkiej notki zaczerpniętej z pozycji „Historia literatury kaszubskiej" Ferdinanda Neureitera, wydanej w Gdańsku w 1982 roku. Poza tym na planszy umieszczone zostały kserokopie upoważnienia do organizacji III Kaszubskiego Baonu Związku Strzeleckiego (1934), własnoręcznie napisanego życiorysu, zaświadczenia o stanie rodzinnym wydanego w Gdyni 1949 roku, karty upoważniającej
do posiadania broni na terenie Województwa Pomorskiego wydanego przez Starostę Grodzkiego Mieczysława Pożerskiego (ważna d o 31.12.1930 roku). Na planszy umieszczono też kserokopie dwóch stron pisma „Zrzesz Kaszëbskô" oraz fragmentu pracy W. Peplińskiego „Prasa Pomorska w Drugiej Rzeczpospolitej" Gdańsk 1967 r.
Na kolejnej planszy widnieją materiały, które Gdyński Oddział ZKP otrzymał od córki Alfonsa Jereczka, Aleksandry. Alfons Jereczek (1907- 1986), wówczas bibliotekarz, widoczny jest na zdjęciu tuż obok kserokopii odręcznego odpisu świadectwa dojrzałości oraz fotografii członków Towarzystwa Filomatów w roku 1924/25. Na pozostałych fotografiach A. Jereczek występuje jako asystent farmaceuty obok drogerzysty Mariusza Kłobusa i Stefana Walkowiaka oraz praktykanta Zygmunta Trochy (fot. z 13.02.1930 r.), potem j u ż jako farmaceuta pośród personelu „Apteki pod Gryfem" w 1948 roku. Zaś na innym zdjęciu (fot. Z 1940 r.) z uroczystości rodzinnej w domu widać go wśród zaproszonych
gości, wśród których m.in. byl Lucjan Cylkowski. Natomiast na zdjęciu wykonanym nieco wcześniej (w 1927 r.)A. Jereczek widoczny jest jako maturzysta w Kościerzynie.
C i e k a w y m d o k u m e n t e m zachowanym przez jego córkę w rodzinnym archiwum jest kserokopia w y d a n e g o w 1932 roku przez właściciela Apteki pod Gryfem, Antoniego Małeckiego, świadectwa ukończenia dwuletniej praktyki farmaceutycznej oraz kserokopia własnoręcznie napisanego pięć lat przed śmiercią krótkiego życiorysu w którym napisał: Urodziłem się 17 maja 1907 r. w Kościerzynie na Ziemi Kaszubskiej z Ojca Ignacego Jereczek i Matki Marii z domu Neceł.
Wychowywałem się w domu fot. Teresa Arendi rodzicielskim W duchu połskości. Od 6-go roku życia uczęszczałem do tzw. „Ćwiczeniówki Krółewskiego Seminarium Nauczycielskiego w Kościerzynie do 1918 r. Od tego czasu pobierałem nauki w Państwowym Kłasycznym Gimnazjum w Kościerzynie, które ukończyłem maturą w roku 1927. Zgłosiłem się zaraz do Wojska Połskiego, żeby odsłużyć jednoroczną służbę wojskową iv podchorążówce, jednak otrzymałem Kat. B jako ochotnik a w 1929 r. Kat. Cjako poborowy. Ostatnią z postaci przybliżonych w wystawie jest Paweł Szefka (1910-1991) - twórca i nauczyciel muzyki. Jego osoba pojawia się na pięciu fotografiach; n a j p i e r w w gronie rodzinnym w okresie międzywojennym, potem j a k o prowadzący młodzież w strojach k a s z u b s k i c h p o d c z a s o b c h o d ó w 3 M a j a r ó w n i e ż w o k r e s i e międzywojennym, następnie w oflagu oraz na obozie harcerskim w Paraszynie w 1960 roku i wśród rodziny w latach 60- tych. Interesujące informacje dotyczące P. Szefki można wyczytać z planszy kserokopii jego kwestionariusza oraz z informacji zatytułowanej „Trochę o sobie i o swojej pasji". M.in. dowiadujemy się z niej, że Paweł Szefka byt z wykształcenia magistrem pedagogiki i wychowania muzycznego oraz etnografem. W 1936 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, potem Złotym Krzyżem Zasługi, następnie w 1970 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1973 roku Medalem za Wolność i Demokrację, zaś dwa lata później - Medalem XXX-lecia PRL oraz 10 innymi odznakami resortowymi. P. Szefka w latach 1918-1936 byl członkiem kaszubskiej kapeli ludowej Szefków ze Strzebielina. Kapela ta grała na weselach, zabawach i uroczystościach rodzinnych w wielu wsiach na Kaszubach.
Materiały do wystawy zebrała i przygotowała Pani Stefania Lemańska - członek Gdyńskiego Oddziału ZKP, były wieloletni dyrektor Muzeum Miasta Gdyni - przy współpracy z Panią Joanną Cichocką - pracownikiem naukowym Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-
Pomorskiej w Wejherowie. Dorota Hewelt
GDINSKÔKLËKA ^ 5
Wycieczka do Darłowa i Darłówka
w dniu 29 maja 2004 roku odbyła się wycieczlca autoliarowa Gdyńsidego Oddziału Z K F d o Darłowa i Darłówlta. Uczestniczyło w niej 4 9 osób. Wycieczltę zorganizował Oddział P T T K w Gdyni.
Wyjechaliśmy z Gdyni o godz. 7.30 przy zachmurzonym niebie.
Przejeżdżając przez miasta powiatowe - Wejherowo, Lębork, Słupsk, oraz Sławno - przewodniczka, Ewa Rynkiewicz, opowiedziała w skrócie historię tych miast.
W południe dotarliśmy d o Darłowa w pobliże zamku. Warownię wzniósł w latach 1352 - 1372 książę Bogusław V. Zamek był na przestrzeni dziejów wielokrotnie rozbudowywany i modernizowany. W latach 1929 - 1935 przeprowadzono j e g o remont z przeznaczeniem na muzeum regionalne. Istniało ono d o 1945 roku. P o II wojnie światowej zamek znów stał się siedzibą muzeum. Z pomieszczeń zamkowych n a szczególną uwagę zasługuje kaplica pw. Św. Elżbiety (dawna sala rycerska) z e zrekonstruowanym sklepieniem gwiaździstym. W wyposażeniu kaplicy znajdował się m . in. słynny srebrny ołtarz oraz obrazy Łukasza Cranacha - Starszego i Albrechta Diirera. D o najciekawszych zabytków muzeum należy mapa Pomorza o wymiarach 1,25 X 2,21 m opracowana przez profesora z uniwersytetu z Greifswaldu - Eliharda Lubinusa. Prezentowany w muzeum egzemplarz jest wydrukiem wykonanym w 1925 r. z XVIII- wiecznych matryc.
Z Darłowem związana jest postać Księcia Zachodniopomorskiego Eryka I, który był prawnukiem Kazimierza Wielkiego urodzonego w 1382 roku w Darłowie. Ojcem j e g o był książę słupski Warcisław VII. W szóstym roku życia zabrała g o na swój dwór d o Kopenhagi cioteczna babka Małgorzata, królowa Danii, Szwecji i Norwegii, która nie miała własnego potomstwa. Już wtedy wyznaczono g o na następcę tronu.
Wkrótce, a dokładnie 12 czerwca 1397 roku, 14- letni Eryk, usynowiony przez Małgorzatę, został królem Danii. W kilka tygodni później, 2 maja tegoż roku włożył koronę Szwecji i Norwegii. P o śmierci Małgorzaty w 1412 r o k u rządził s a m o d z i e l n i e . A w a n t u r n i c z a n a t u r a k r ó l a , lekkomyślność i ciągłe gry polityczne spowodowały wciągnięcie krajów, którymi rządził, w liczne wojny i konflikty. W Szwecji wybuchło przeciw niemu powstanie. W 1440 roku został zdetronizowany. Zarówno on, j a k i jego babka Małgorzata uważali, ż e Skandynawia biednieje z powodu całkowitego opanowania handlu na Bałtyku przez Hanzę.
Kupcy skandynawscy, a także pomorscy zostali wyeliminowani z handlu bałtyckiego. P o zdetronizowaniu Eryk schronił się ze swoją drużyną na Gotlandii, skąd robił łupieżcze wypady n a tereny Danii, a j e g o flota korsarska napadała i rabowała kupieckie statki n a Bałtyku. Z wypraw tych nagromadził liczne skarby. W 1449 roku opuścił Gotlandię i powrócił na Pomorze. W Darłowie spędził ostatnie 10 lat życia i tam zmarł w 1459 roku. Został pochowany w krypcie kościoła p.w.
Wniebowzięcia NMP.
Po zwiedzaniu zamku poszliśmy na starówkę. Centrum miasta stanowi kwadratowy rynek. Otaczają g o kamieniczki barokowe i klasycystyczne (XVIII-XIX w ) . Północnozachodnią stronę rynku zamyka barokowy gmach ratusza z 1725 roku. W tympanonie nad pierwszym piętrem umieszczony jest herb miasta - rybogryf. Był to herb Święców, założycieli Darłowa. Przed ratuszem znajduje się fontanna z rybakiem, ustawiona w 1919 roku. Zwiedziliśmy kościół p.w.
Wniebowzięcia NMP, znajdujący się za budynkiem ratusza. Jest to budowla trzynawowa z trójbocznie zamkniętym prezbiterium i 60- metrowej wysokości wieżą od strony zachodniej. Uwagę zwraca na siebie bogato dekorowana barokowa ambona z 1700 roku. Ołtarz główny, neogotycki, pochodzi z 1853 roku. W kaplicy przywieżowej, p o prawej stronie od głównego wejścia, znajdują się trzy sarkofagi książęce.
Środkowy sarkofag to nagrobek z piaskowca Eryka I.
Następnie pojechaliśmy autokarem d o oddalonej o 3 k m na północ od centrum, wczasowej dzielnicy Darłówka z piękną plażą i portem. U nasady wschodniej falochronu portu znajduje się latarnia morska z 1885 roku. M a wysokość 23 m i zasięg światła około 2 8 km. W porcie, nad Wieprzą, atrakcją jest rozsuwany most łączący brzegi rzeki. N a wydmach stał pomnik Eryka I, który w latach 30-tych został zburzony przez Niemców. Podczas II wojny światowej wybudowali tam wyrzutnie rakiet V I i V2. Ostatnim obiektem, który zwiedzaliśmy była znajdująca się na terenie cmentarza kaplica p.w. Św. Gertrudy zbudowana n a planie 12-boku. Kaplicę przykrywa wysoki ostrosłupowy dach z wieżyczką, kryty gontem. W części środkowej znajduje się piękne sklepienie cd na str. 7
P R Z O O E U I T
Był gbury koń i wilki
B y ł o t o p o d k o n i e c X I X w i e k u , g d y m ó j m o s t o w s k i s t a r k b y ł j e s z c z e b e ń l e m . U r o d z o n y b y ł w Smolnie, w roku, g d y nastała w o j n a p r u s k o - f r a n c u s k a . W t y m s a m y m , 1870 r o k u , u r o d z i ł s i ę t e ż j e g o przyszły szwagier, w u j a b i s k u p D o m i n i k . H i s t o r i ę t ę o p o w i a d a ł dziadek, powtarzał m ó j tata, j a k i tanta A n n a , n a j l e p s z a z wszystkich.
O t ó ż p o n a d s t o lat t e m u p e w i e n g b u r z sąsiedztwa w r a c a ł z M i a s t a ( W e j r o w a ) p r z e z D a r ż l u b i e saniami d o d o m u . D z i e ń b y ł k r ó t k i , w k r ó t c e s i ę ś c i e m n i ł o . G b u r p o k o r n u s i e b y ł l e k k o z m ę c z o n y . W p ó ł ś n i e n a g l e usłyszał z dala j a k i e ś wycie. Z d a w a ł o m u się, ż e darżlubskie p s y w y ł y d o srebrnego miesiąca, w i ę c s p o k o j n i e p o z w o l i ł d a l e j z w o l n a k r o c z y ć s w o i m k o n i o m p o g ł ę b o k i c h s z a ń c a c h . P o c h w i l i z o b a c z y ł z a s a n i a m i j a k i e g o ś szczerzą z b ł y s z c z ą c y m i ślepiami. P o kilku minutach b y ł o ich w i ę c e j , a p o k w a d r a n s i e j u ż s p o r a w a t a h a . G b u r popędził konie, a l e p r z y g ł ę b o k i m ś n i e g u n a w i e l e t o s i ę n i e zdało. G d y sanie w y j e c h a ł y j u ż n a s k r a j lasu, a z d a l a w i d a ć b y ł o światła w e wsi, wilcza s f o r a otoczyła j e , a k o n i e p o k r y t e p i a n ą stanęły i z e strachu parskały.
N a g l e j e d e n z d u ż y c h w i l k ó w d o s k o c z y ł d o gardzieli konia. G b u r s k o c z y ł n a dyszel i m o c n y m h i w e m batuga odgonił napastnika.
W ó w c z a s i n n e s i ę oddaliły, j e d n a k n i e uciekły, l e c z s z e r o k i m k r ę g i e m o b w a r o w a ł y sanie. G b u r z d a w a ł s o b i e s p r a w ę z e s w o j e g o położenia i c h o ć nieuczały, m i a ł
g ł o w ę n a k a r k u . N a t y c h m i a s t z
p o w r o t e m w s k o c z y ł n a d y s z e l , a ż e w zaprzęgu miał s t a r ą k o b y ł ę i j e j 1 t r z y l a t k a , t o t e ż
— w p r a w n ą ręką, z t e g o młodzika z d j ą ł u z d ę , z a r a z ostro śmignął g o batogiem z
•sil-"*
szleje i o d p i ą ł naszelnik, a
w ę g o r z o w e j skóry. K o n i k , j a k oszalały p o g n a ł przez z a s p y w c i e m n ą n o c , a z g ł o d n i a ł a w a t a h a p o p ę d z i ł a z a t y m ś m i g ł y m ź r e b c e m , tak ż e w j e d n e j s e k u n d z i e a n i j e d n e g o w i l k a nie b y ł o j u ż p r z y saniach, n a t o m i a s t j e g o stara kobyła z wielkim m o z o ł e m z a w i o d ł a j e g o c i ę ż k i e s a n i e p r z e z P o ł c z y n o w stronę krawędzi P u c k i e j K ę p y .
G d y g b u r w y p r z ą g ł k o n i a i z a p r o w a d z i ł g o d o s t a j n i , pieczołowicie w y t a r ł z n i e g o p i a n ę , p o t e m s ł o m i a n y m w i e c h c i e m natarł j e g o grzbiet, piersi i b r z u c h , n a k r y ł ciepłą d e r k ą filcową, a ż e b y o c h r o n i ć t ę s p r a c o w a n ą m e r ę p r z e d zapaleniem phic. K o r y t o z a s y p a n e b y ł o ż y t n i m i o t r ę b a m i i ś r u t e m , a w drabkach b y ł a o w s i a n a s ł o m a n a n o c .
A l e , g d y g b u r z d ą ż y ł zasiąść z e starkami, dziećmi i białką d o kolacji i z a c z ą ł i m o p o w i a d a ć t o , c o m u s i ę p o d d r o g ą w y d a r z y ł o o r a z u b o l e w a ć n a d s t r a t ą s w o j e g o m ł o d e g o konika, n a p o d w ó r z u d a ł s i ę s ł y s z e ć s t u k o t k o ń s k i c h k o p y t . O k a z a ł o się, ż e przed stajennymi w r o t a m i stał m ł o d y k o ń , c a ł y i zdrowy, biały o d piany, który
„ w y p r o w a d z i ł wilki w p o l e " .
G ô d k a z d a j e s i ę b y ć p r a w d z i w ą , b o o wielkim rozmnożeniu s i ę w i l k ó w n a K a s z u b a c h c z y t a ł e m w j a k i e j ś książce. P o d koniec X I X w i e k u b y ł o ich t a k w i e l e , ż e t r u d n o b y ł o przejechać z Kościerzyny i K a r t u z d o G d a ń s k a , a n a j w i ę c e j w i l k ó w b y ł o k o ł o Wieżycy.
my
PRZEGUM) WYDARZEŃ
GDYNIA - KASZUBY
Eliminacje miejskie w Gdyni do konkursu i festiwalu kaszubskiego
w dniu 22 kwietnia w S a m o r z ą d o w e j Szkole Podstawowej Nr 6 Im.
Antoniego A b r o t i a m a w GdynI-Obtużu odbyły się eliminacje miejskie d o finału xxxiii Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy Kaszubskiej . R o d n o Mowa" w Chmielnie oraz d o finału II Pomorskiego Festiwalu Piosenki Kaszubskiej „Kaszëbsczé Splëwé" w Luzinie. Uczestnicy o b u eliminacji reprezentowali p i ę ć gdyńsklchi S a m o r z ą d o w y c h Szkół Podstawowych - nr 2,6,21,37 i 4 3 - oraz 11 Liceum Ogólnokształcące. W Jury o c e n i a j ą c y m zasiedli przedstawiciele Zarządu Oddziału ZKP w Gdyni o r a z Klubu ZKP Gdynia-Północ: Teresa H o p p e , J u d y t a Śliwińska, R e n a t a Gleinert, Adolf Labuhn I Władysław P r a n g a .
W eliminacjach d o konkursu . R o d n o lvlôwa" w g r u p i e klas I-III Jury pienwszego miejsca nie przyznało. II m i e j s c e z a j ę ł a Katarzyna Kłodzińska (SP nr 6). Dwa równorzędne 111 m i e j s c a zajęli: J a n lvliętki (SP nr 2) oraz Małgorzata C h o j n a c k a (SP nr 6). W g r u p i e klas IV-V1 - pierwsze miejsce p r e m i o w a n e udziałem w finale konkursu z a j ę ł a Weronika Mazurkiewicz (SP nr 6), a d w a równorzędne 11 m i e j s c a stały się udziałem M a g d a l e n y Kończyk (SP nr 21) I J o a n n y Klerzniklewicz (SP nr 37). Trzy równorzędne III miejsca przyznano: Annie DziecieiskieJ (SP nr 37), Ewelinie Ustlmowicz (SP nr 21) oraz Paulinie ŻywIckieJ (SP nr 6). Pozostali uczestnicy otrzymali wyróżnienia 1 podziękowania. Szkoty p o n a d g i m n a z j a i n e reprezentował J e d e n uczestnik Bartosz Rybakowski (II LO). J e g o przygotowanie oraz r e c y t a c j e Jury o c e n i ł o b a r d z o wysoko, p o d e j m u j ą c d e c y z j ę o reprezentowaniu przez n i e g o Gdyni w finale konkursu. Za przygotowanie uczestników, c z e g o e f e k t e m był wyrównany wysoki poziom eliminacji, należy p o d z i ę k o w a ć przygotowującym nauczycielom recytatorów:
Lucynie Sorn (SP nr ó), J u d y c i e Śliwińskiej (SP nr 21), M a g d a l e n i e Marcinkowskiej (SP nr 37), Kazimierze Zaród (II LO) oraz Zygmuntowi Romple(SPnr2).
W eliminacjach d o festiwalu .Kaszëbsczé Splëwé" pierwsze miejsce zajął I zapewnił s o b i e udział w finale, reprezentujący SP nr 6, zespół .Krosnlota", który przygotował Zygmunt R o m p a . Natomiast wyróżnienie otrzymał Zespół . D u e f z SP nr 4 3 (wykonawcy: Aleksandra Zawlocka I Natalia Staniol). Zespół przygotowała D a n u t a Zajdler. (W.P.)
780-lecle kilku wsi gminy Kosakowo
w dniu 23 kwietnia w gminie Kosakowo o b c h o d z o n o uroczyście 780-lecie Dębogórza, Kosakowa, Mostów i Pierwoszyna. D a t a t e g o jubileuszu m a związek z plenwszą o nich w z m i a n k ą w historycznym d o k u m e n c i e d a t o w a n y m 23 kwietnia 1224 roku, którym książę Świętopełk, syn Mściwoja I Zwinislawy, przekazał p ó ł n o c n ą c z ę ś ć Kępy Oksywskiej - b ę d ą c e j d o t ą d w p o s i a d a n i u n o r b e r t a n e k w Żukowie, zakonowi cystersów w Oliwie. Uroczystość jubileuszowa rozpoczęła się uroczystą sesją Rady Gminy Kosakowo w Szkole Podstawowej w Dębogórzu. Po niej w kościele p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Pierwoszynie o d p r a w i o n a została Msza Święta, p o której o d b y ł się t a m koncert' muzyczny z występami artystów Wybrzeża i c h ó r u .Morzanie" z Dębogórskiego Oddziału ZKR
Profesor Władysław Bartoszewski Honorowym Obywatelem Gdyni
W dniu 27 kwietnia w Teatrze Miejskim R a d a Miasta Gdyni n a d a ł a uroczyście Honorowe Obywatelstwo Gdyni profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, człowiekowi szczególnie z a a n g a ż o w a n e m u w o d b u d o w ę niepodległej Rzeczypospolitej," w kształtowanie wzorów służby Ojczyźnie o r a z w u m o c n i e n i e pozycji Polski n a a r e n i e międzynarodowej.
Walne zebranie Stowarzyszenia „Ziemia Pucka'
W dniu 17 m a j a w D o m u Parafialnym w e Władysławowie o d b y ł o się Walne Zebranie członków Stowarzyszenia .Ziemia Pucka". Uczestnicy zebrania najpierw wysłuchali Informacji Zarządu o j e g o działalności oraz o stanie p r a c n a d p o w o ł a n i e m rozgłośni . R a d i o Kaszébë".
Następnie podjęli u c h w a l ę p o w o ł u j ą c ą z a r z ą d tej rozgłośni. Kolejnym p u n k t e m p r o g r a m u było wystąpienie I d e b a t a z prof. Brunonem Synaklem, k a n d y d a t e m d o Parlamentu Europejskiego.
Zmarł Jerzy Trepczyk
w dniu 21 m a j a zmarł Jerzy Trepczyk, emerytowany nauczyciel, w ostatnich l a t a c h mieszkaniec Zdrady koto Pucka, wsi, w której urodził się Antoni A b r a h a m . O n t o w 2003 roku, z własnej inicjatywy i potrzeby d u c h a , prywatnie, w y b u d o w a ł t a m charakterystyczny pomnik w kształcie wieży u p a m i ę t n i a j ą c y t e g o Wielkiego Syna Kaszubskiej Ziemi.
W Gdyni stanie pomnik Sybiraka
W dniu 2 6 m a j a R a d a Miasta Gdyni p o d j ę ł a u c h w a ł ę o wzniesieniu p o m n i k a w hołdzie z e s ł a ń c o m Syberii. Pomnik powstanie staraniem G d a ń s k i e g o Oddziału I Koła G d y ń s k i e g o Związku Sybiraków. Wzniesiony zostanie w Parku Śródmiejskim, pomiędzy t e a t r e m Muzycznym a Skwerem Kościuszki.
W XVII rocznicę pobytu iv Gdyni Jana Pawła II
W dniu 11 czerwca, Już p o raz pigty, obchodzono w Gdyni kolejną rocznicę pobytu w naszym mieście w 1987 roku J a n a Pawła 11. W tym dniu proboszcz parafii NSPJ i Klub inteligencji Katolickiej, przy współudziale gdyńskiego ZKP zorganizowali tzw. .gdyński dzień papieski'. W r a m a c h o b c h o d ó w t e g o dnia, najpierw w kościele p.w. NSPJ odprawiona została Iv1sza Św. w intencji O j c a Świętego. Następnie, około godz. 19.30, odbyto się spotkanie przy tablicy pamiątkowej poświęconej Janowi Pawłowi 11.
Nowi patroni szkół
w II kwartale trzem szkołom n a d a n o imiona zasłużonych Kaszubów oraz w r ę c z o n o sztandary. Dnia 4 c z e r w c a Gimnazjum Nr 14 w Gdyni otrzymało Imię J a n a Radtklego, pierwszego wójta Gdyni, 18 c z e r w c a Szkoła P o d s t a w o w a w Miszewie - Imię J a n a Trepczyka, wybitnego p o e t y kaszubskiego, 22 c z e r w c a G i m n a z j u m Nr 2 w Gdyni - imię Leona Kąkola, w okresie p r z e d w o j e n n y m I w pierwszych l a t a c h p o w o j e n n y c h kierownika Szkoły P o d s t a w o w e j Nr 2, w której budynku z n a j d u j e się o b e c n i e Gimnazjum Nr 2.
W 81 rocznicę śmierci przy pomniku Abrahama
w s a m o p o ł u d n i e 2 3 c z e r w c a , w dzień osiemdziesiątej pierwszej rocznicy śmierci A n t o n i e g o A b r a h a m a , przy j e g o pomniku n a Placu Kaszubskim w Gdyni, zgromadzili się przedstawiciele Władz Miasta w o s o b a c h w i c e p r z e w o d n i c z ą c e g o R a d y Miasta J e r z e g o Miotke i dyrektora J e r z e g o Z a j ą c a , członkowie z a r z ą d u Gdyńskiego Oddziału ZKP i przedstawiciele j e g o klubów .Wielki Kack", .Gdynio Północ" i . C i s o w a " o r a z d e l e g a c j e g d y ń s k i c h s a m o r z ą d o w y c h szkól p o d s t a w o w y c h nr 6 I 21. P o wystąpieniu okolicznościowym prezes g d y ń s k i e g o oddziału Teresy H o p p e , nawiązującym d o historii i z n a c z e n i a p o m n i k a d l a Gdyni, uczestnicy spotkania złożyli p o d pomnikiem wiązanki kwiatów. N a s t ę p n i e wystąpił zespól dzieciecy .Krośniota" zSP nr 6, w y k o n u j ą c pieśni patriotyczne i hymn kaszuski..
Powiatowy Przegląd Pieśni o l\/lorzu
w dniu 26 c z e r w c a Oddział ZKP w Dębogórzu zorganizował w tamtejszym D o m u Kaszubskim II Powiatowy Przegląd Pieśni o Morzu .Bursztynowy Bót" p o d honorowym p a t r o n a t e m starosty puckiego, Artura Jabłońskiego. Wzięły w nim udział: Chór Męski .Harmonia" z Wejherowa, Kaszubski Zespół Folklorystyczny .Redzanie" z Redy, Chór .Lutnia" z Luzina, o r a z Zespół .Kaszublanki" z Władysławowa, Zespół Wokalno - Instrumentalny .Bursztynkl" z Mleroszyna, Kaszubski Zespół Folklorystyczny . N a s z e strony" z Wierzchucino i dziecięcy Zespół Instrumentalno - Wokalny .Krewetki" z Helu. indywidualnie wystąpiła Kalina Wirwińska z Helu. Przegląd rozpoczął - występujący p o z a konkursem - zespół .Morzanie" z D ę b o g ó r z a , zwycięzca 1 Przeglądu. Jury Przeglądu prof. Ryszard Minkiewicz i d r Przemysław Stanisławski z Akademii Muzycznej w G d a ń s k u oraz Jerzy Włudzik, wójt gminy Kosakowo i Mirosław Busz, przewodniczący Rady Powiatu Puckiego -1 miejsce przyznało .Redzanom", 11 .Harmonii", a III .Koszublankom".
Wszystkie zespoty u c z e s t n i c z ą c e w przeglądzie otrzymały, u f u n d o w a n e przez wójta gminy Kosakowo, statuetki .Bursztlnowegô Bota" o r a z upominki o d Starosty Puckiego.
cd. na str. 8
