Jerzy Starnawski
Maria z Fifagrowiczów Nogowa (30
VI 1925 - 10 VI 1972)
Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 7, 225-226
225 -J e r z y S ta r n a w s k i
MARIA Z FIFAGROWICZÓW NOGOWA (30 VI 1925 - 10 VI 1972)
O ddziałowi Przemyskiemu Towarzystwa L i t e r a o k i e g o im. Adama M io k ie w icza u b y ł c z ł o n e k g o r l i w y , niezawodny u c z e s t n i k w s z y s t k i c h z e b ra ń i odozytów u rząd z an y o h na t e r e n i e P rz e m y ś la , d e l e g a t O d d z ia łu n a k i l k a zjazdów Towarzystwa - M aria z F i f a g r o w i - czów Nogowa. P rz e m y ś la n k a , wyohowana w m i e ś c ie o dużyoh t r a d y c j a c h k u l t u r a l n y c h , b y ł a p r z e z c a ł e ż y o ie p a t r i o t k ą swego mia s t a i r e g i o n u .
Świadectwo d o j r z a ł o ś c i u z y s k a ł a w I I I Państwowym Gimnazjum i Liceum O g ó ln o k ształcący m w P rzem y ślu w lu ty m 1946 r o k u , po ozym z j a w i ł a s i ą w ś r o d k u ro k u sz k o ln e g o n a s t u d i a c h p o l o n i s ty c z n y c h w KUL. J u ż w r o k u 1944/45 ł ą c z y ł a obow iązki u o zenn io y li c e u m i s ł u c h a c z k i Studium Dramatycznego prowadzonego w P r z e m y ślu p r z e z H eleną Małkowską. Naprawdą je d n ak ed u k a c ją p r z y s z ł e j a k t o r k i r o z p o o z ą ł a j u ż w d z i e o i ń s t w i e , gdy to w a rz y s z y ła swej matoe w k u l u a r a c h p rzem ysk ieg o zamku w o z a s i e p rzed staw ień F r e -
dreum. Ma bowiem P rzem y śl jedyny w P o l s c e t e a t r a m a to r s k i t r w a ł o ś c i n i e p r z e r w a n e j ju ż b l i s k o s t u l e t n i e j . Jed n ą z n a j b a r d z i e j z a s łu ż o n y c h a k t o r e k Fredreum j e s t odznaczona p r z e d k i l k u l a t y orderem S z t a n d a r u P racy Wanda F ifa g ro w io z o w a g r y w a ją c a w s a l i p rzem y sk ieg o zamku ju ż ponad 50 l a t .
S t u d i a p o l o n i s t y c z n e M a rii Nogowej z a o z ą te p r a o ą w y ró ż n io ną w ramach ćwiczeń wstępnyoh J u l i u s z a K l e i n e r a ( a n a l i z ą I r o z - d z i a ł u ”Ogniem i m ie c z e m " )i konty n u o w an e. n a s t ę p n i e k r ó t k o we Wrocławiu p r z e r w a ły s i ą n a s t e p n i e ze wzglądów r o d z in n y o h i zdro w otnych. Wznowiła j e e k s t e r n i s t y o z n i e po w i e l u l a t a c h wówozas, gdy zmuszona do p rao y zarobkow ej z a t r u d n i o n a b y ł a w M i e j s k i e j B i b l i o t e c e P u b l i c z n e j w P rzem y ślu i - od ro k u 1959 - w T ec h n i kum Łąkarskim n a Bakońozycach ( p r z e d m ie ś c ie P r z e m y ś l a ) . S t u d i a wypadło j e j ukończyć w r o k u 1964 pod k ie ru n k ie m s t a r s z e g o ko l e g i u n i w e r s y t e c k i e g o . Ale o t a r y f i e u lg o w ej n i e b y ło i n i e mogło być mowy. Wprost p r z e c i w n i e : w o s t a t n i e j f a z i e stu d ió w prowadzonych na o d l e g ł o ś ć wykazywała maksymalną s t a r a n n o ś ć i
226
-im p o n u jąoą d o c i e k l i w o ś ć . P r a c a m a g i s t e r s k a p ośw ięcona d ziejo m
A
P redreum w s p o r e j c z ę ś c i z o s t a ł a ju ż o p ublikow ana , a l e o g ło s z e n i e c a ł o ś c i byłoby p o żąd an e, gdyż p r a c a t a ś w i e t n i e u z u p e ł
-2
n i a znaną k s ią ż k ę Zygmunta P e lo z y n s k i e g o , r a c z e j wspom nienio wą. Nogowa d a ł a r z e t e l n ą a n a l i z ę r e p e r t u a r u (w p e rs p e k ty w a c h h i s t o r y c z n y c h ) ; w n ik liw e są j e j uwagi o k s z t a ł c i e scenicznym w ybranych p r z e d s t a w i e ń , i n t e r e s u j ą c a c h a r a k t e r y s t y k a n i e k t ó r y c h a m a to r ó w - a r ty s tó w . Część n i e drukowana z a w ie r a m . i n . "Ka l e n d a r z wystawień P red reu m ". Jako a k t o r k a a m a to r s k ie g o z e s p o ł u w y r ó ż n i ł a s i ę Nogowa c h l u b n i e , m . i n . w r o l i P a z i a w " M a rii S t u a r t " , Szimeny w "C ydzie" C o r n e i l l e ’ a-W y s p ia n sk ie g o , A n i e l i w " Ś lu b a c h p a n i e ń s k i c h " , M a rii w "W arszaw ian ce". N a j w y b i t n i e j szym j e j o s ią g n i ę c ie m r e ż y s e r s k i m b y ł "Mindowe" S ło w ack ieg o , w k tó ry m g r a ł a Aldonę ( n a j l e p s z a j e j k r e a o j a ) . Na d e sk ach sceny s p o t k a ł y s i ę w tym s p e k t a k l u matka i o ó r k a .
B yła Nogowa k ie ro w n ik ie m l i t e r a c k i m Predreum i w i c e p r e z e sem z e s p o ł u . W p rao y p e d a g o g i o z n e j , s t a n o w i ą c e j obok a m a to r s k ie g o a k t o r s t w a d ru g ą p a s j ę j e j ż y o i a , d a ł a u p u s t swemu zmys ło w i r e ż y s e r s k ie m u w y s ta w ia ją c z m ło d z ie ż ą s p e k t a k l e t z w . T e a t r u P o e z j i . Pięknymi widowiskami u c z c i ł a Chopina i S ło w ao k ieg o, i n t e r e s u j ą c y w ie o z ó r o p a r ł a n a p o e z j i B r y l l a .
W d z i a ł a l n o ś c i p e d a g o g ic z n e j w y s z ła n ie o o poza t e r e n swej s z k o ł y . W. Zaocznym Studium N au o z y o ie lsk im u o z y ł a t e o h n i k i ży wego słow a, w o s t a t n i c h l a t a c h p r o w a d z i ł a Ośrodek Metodyczny Z a j ę ć P o z a le k c y jn y c h d l a s z k ó ł r o l n i c z y c h na t e r e n i e wojewódz tw a r z e s z o w s k ie g o , z a j ę c i a te g o t y p u h o s p i t o w a ł a , i n s t r u o w a ł a . Wzorowy p edagog, c z ło w ie k s z l a c h e t n y , n i e s k a z i t e l n y , o d z n a - o z a j ą c y s i ę s k ro m n o ścią - o to k r ó t k a c h a r a k t e r y s t y k a o s o b is ty c h w alorów z m a r ł e j .
A
"Z d ziejó w a m a to r s k ie g o t e a t r u Predreum w P r z e m y ś lu " . W: "Z t r a d y o j i k u l t u r a l n y o h Rzeszowa i R zesz o w s z c z y z n y .K s ię g a p a m iątkow a d l a u c z c z e n i a X - l e o i a R zeszo w skieg o O d d z ia łu Towarzy s tw a L i t e r a o k i e g o im. Adama M io k ie w io z a " . Rzeszów 1966, s . 2 2 5 - - 2 6 2 .
2 "Predreum" i in n e t e a t r a p rz e m y sk ie w l a t a c h 1906-1960. Kraków 1966.
