Rynek pracy w województwie miejskim łódzkim (lata 1976-1980)

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S POLIA OECONOMICA 3 3 , 1983

Anna J a e s c h k e *

RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE MIEJSKIM ŁÓDZKIM

C

P o d a ^ p j ^ y _ j f j j o J e w i d2tw le m ie .la k ia łó d zk im

P o j ę c i * "ry n e k p ra c y " ma podwójne z n a c z e n ie . Z j e d n e j a tr o n y J e s t t o c a ł o k s z t a ł t sto sun k ów zach o d z ą c y ch m iędzy p o d ażą a po­ pytem p r a c y , I c h w i e lk o ś c i ą i s t r u k t u r ą o r a z związków J a k o ś c io ­ wych. J e d n o c z e ś n ie , w z n a c z e n iu dosłownym, s ta n o w i o b s z a r , n a którym n a s tę p u j e k o n t a k t m iędzy z a k ła d a m i p rz e d s ta w ia ją c y m i o f e r ­ t y p r a c y o r a z osobam i j e j p o sz u k u ją c y m i1.

Na p o daż p ra c y o d d z i a ł u j ą c z y n n ik i d e m o g ra fic z n e , ekonom icz­ n e o r a z s o c j a l n e 2 . N a jb a r d z ie j wymiernymi z n i c h s ą c z y n n ik i * d e m o g ra fic z n e . Wpływ t e j g ru p y czynników można o k r e ś l i ć z a po­ mocą s z e re g u w skaźników t a k i c h J a k : ru c h n a tu r a ln y l u d n o ś c i , ru ch m ig r a c y jn y , aktyw ność zawodowa i t p . Znajomość w skaźników demo­ g r a f ic z n y c h pozw ala n a u s t a l e n i e l i c z b y lu d n o ś c i w w ieku p ro ­ dukcyjnym c z y l i p o t e n c j a l n y c h zasobów s i ł y r o b o c z e j.

W l a t a c h 1976-1979 w w ojew ództw ie m iejsk im łó d zkim p r z y r o s t

* Mgr, a s y s t e n t w Z a k ła d z ie P la n o w a n ia 1 P o l i t y k i Ekonom icznej I n s t y t u t u P o l i t y k i R e g io n a ln e j UŁ.

1 Na te m a t rynku p r a c y p i s z ą m. l n . : L, S o b c z a k , Ry­ nek p r a c y w P o ls c e Ludow ej, Warszawa 1971; M. O l ę d z k i , Po­ l i t y k a z a t r u d n i e n i a , Warszawa 1978; J . P i e t r u c h a , P ro ­ gram ow anie z a t r u d n i e n i a w g o sp o d a rc e s o c j a l i s t y c z n e j . T e o ria -m e to - d y - z a s to s o w a n ie , K atow ice 1971; M. L i s i e c k i , Rynek p ra c y Ł o d z i w l a t a c h 19 60-1970, "Z e sz y ty Naukowe U n iw e rs y te tu Ł ó d z k i‘ ^o"

1973, s e r . I I I ,

z . UQ,

2

J . P a j e s t k a , D e te rm in a n ty p o s tę p u . C z y n n ik i i w s p ó łz a le ż n o ś c i ro zw o ju s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z e g o , W arszawa 1975.

lu d n o ś ci w wi eku produkcyjnym w y n ió sł 22,1 t y s . o s ó b . B ył on m n ie js z y o 32, 2 t y s . osób n i ż w l a t a c h 1971-1975^. Główną p rz y c z y n ą w y s tą p ie n ia te g o z ja w is k a b y ł n i s k i w skaźnik p r z y r o s tu n a tu r a ln e g o lu d n o ś c i w l a t a c h 1958-1962.

D la p o trz e b p o l i t y k i z a tr u d n ie n i a i rynku p ra c y i s t o t n e J e s t o k r e ś l e n i e r e a ln y c h zasobów s i ł y r o b o c z e j. I s t n i e j e bowiem pewna g ru p a lu d n o ś c i w wieku produkcyjnym n ie p o d e jm u ją c a p r a c y . Wśród m etod o k r e ś l a n i a r e a ln y c h zasobów s i ł y ro b o c z e j p r a k ty c z n i* wy­ k o rzy sty w a n a J e s t m etoda o p a r t a n a w sp ó łc z y n n ik a c h ak ty w n o ści zawodowej w ró żn y ch g ru p a c h w ieku^.

Zapoczątkow any po 1975 r , p r o c e s o b n iż a n ia s i ę p r z y ro s tó w l i ­ czby lu d n o ś c i w w ieku produkcyjnym w w ojew ództw ie m ie jsk im łó d z ­ kim w p ły n ą ł w znacznym s to p n iu n a k s z ta łto w a n ie s i ę r e a ln y c h zasobów s i ł y r o b o c z e j. Według danych z a w a rty c h w b i l a n s i e s i ł y r o ­ b o c z e j w ojewództwa, r e a l n e z a so b y s i ł y r o b o c z e j na k o n ie c 1979 r . w y n o siły 6 0 2 ,8 t y s . osób i b y ły w sto s u n k u do 1975 r . m n ie js z e o 2 1 ,4 t y s . o s ó b , c z y l i o 3,5%. U bytek t e n m ia ł m ie js c e zarówno w śród m ężczyzn (3 ,2 3 í), j a k i k o b i e t (3 ,7 % ).

Główną p rzy c z y n ą z m n ie js z a n ia s i ę r e a ln y c h zasobów s i ł y ro ­ b o c z e j b y ło o b n iż e n ie a k ty w n o ści zawodowej lu d n o ś c i . S z c z e g ó ln e j o s t r o ś c i z ja w isk o t o n a b r a ło w s k r a jn y c h g ru p ac h w ieku zarówno k o b i e t , j a k i m ężczyzn. O b n iż e n ie s i ę wskaźników a k ty w n o śc i za­ wodowej w g r u p ie w ieku 15-24 l a t a w y n ik a ło w g łów nej m ie rz e ze w z ro s tu o d s e tk a m ło d z ie ż y o b j ę t e j n au k ą w s z k o ła c h ś r e d n i c h , po­ l i c e a l n y c h i w yższych. P o n ad to w y s tą p ił w o s t a t n i c h l a t a c h w z ro s t o d s e tk a m ło d z ie ż y p o z o s t a j ą c e j p o z a p r a c ą .

N a to m ia s t zmiany w p o zio m ie a k ty w n o śc i zawodowej w śród osób w w ieku p rzed em ery taln y m i em erytalnym spowodowane b y ły możliwo­ ś c i ą w c z e ś n ie js z e g o p r z e j ś c i a n a e m e ry tu rę . U bytek n a tu r a ln y z a ­ t r u d n i e n i a w wyniku p r z e j ś c i a na e m e ry tu rę w y n ió sł w 1979 r . 2 2 ,2 t y s . o s ó b , p o d czas gdy w 1976 r . t y lk o 12,1 t y s . o só b ^ .

^ Dane z B ila n s u s i ł y ro b o c z e j 1976-1980, Wojewódzka K om isja P la n o w a n ia w Ło d z i. 4 H. K a b a J , E lem enty p e łn e g o i r a c jo n a ln e g o z a tr u d n ie ­ n i a w g o sp o d a rc e s o c j a l i s t y c z n e j , Warszawa 1972, s . 15. ^ Ocena e fe k ty w n o ś c i z a t r u d n i e n i a , re z e rw zasobów p r a c y o ra z w y d a jn o ś c i p ra c y w w ojew ództw ie m ie jsk im łó d zk im , Łódź 1980.

J e d n o c z e ś n i* w badanym o k r e s i e z n a cz n a l i c z b a k o b i e t sk o rz y ­ s t a ł a z b e z p ła tn e g o u r lo p u z t y t u ł u o p i e k i nad małym d z ie c k ie m . Na s k a lę te g o z ja w is k a w p ły n ęło s z e r e g p rz y c z y n , z k tó r y c h n a j ­ w a ż n ie js z ą b y ł obserwowany od 1975 r . w z r o s t u ro d z e ń . L ic z b a ko­ b i e t k o r z y s ta ją c y c h z b e z p ła tn e g o u r lo p u w y n o s iła w 1978 r . 13,1 t y s . (w 1975 r . t y lk o 8 ,3 t y s . ) .

Drugą i s t o t n ą p rz y c z y n ą pow odującą o b n iż a n ie s i ę p rz y ro s tó w zasobów s i ł y r o b o c z e j b y ł s z y b k i rozw ój g o sp o d a rc z y s ą s i e d n ic h w ojew ództw , z w ła sz c z a b e łc h a to w s k ie g o z a g łę b ia p a liw o w o -e n e rg e ­ ty c z n e g o , w wyniku k tó r e g o n a s t ą p i ł o o g r a n ic z e n ie dojazdów do p r a c y z ty c h te re n ó w . Według danych W ojew ódzkiej K o m isji P la n o ­ w a n ia , s a ld o m ig r a c j i w ahadłow ej w 1975 r . w y n o siło 1 5 ,9 t y s . o só b , a w 1979 r . 12,4 t y s , o só b .

Z m n ie jsz e n ie s i ę r e a l n y c h zasobów s i ł y ro b o c z e j z n a jd u je o d b i­ c i e w sp ra w o zd a n ia ch W ydziału Z a t r u d n i e n i a 1 Spraw S o c ja ln y c h Ło­ d z i , d o ty c z ą c y c h l i c z b y 1 s t r u k t u r y o sób p o s z u k u ją c y c h pracy**. W o s t a t n i c h l a t a c h badanego o k re su z n a c z n ie z m a la ła l i c z b a osób z a r e je s tro w a n y c h w w y d z ia le z a t r u d n i e n i a i w y ra ż a ją c y c h chęó pod­ j ę c i a p r a c y .

T a b e l a 1

P o sz u k u ją c y p r a c y w edług grup p rac o w n ic z y ch i p ł c i w w ojew ództw ie m iejsk im łó d zk im w l a t a c h 1976-1980

( s t a n y ś r e d n i e w r o k u )

Rok

R o b o tn icy

w y k w alifik ow an i n ie w y k w a lifik o w a n iR o b o tn icy

P ra co w n ic y n a s t a ­ n o w isk a ch n ie r o b o ­

t n ic z y c h m ężczyźni k o b ie ty m ężczyźni k o b ie ty m ężczyźni k o b ie ty

1976 50 79 12 142 84 179

1977 61 103 23 193 78 199

1978 19 45 14 241 45 111

1979 12 52 5 84 42 112

1980 3 24 9 83 25 46

Z r ó d ł os W y lic z e n ia w łasn e n a p o d sta w ie spraw ozdań Wy­ d z i a ł u Z a tr u d n ie n ia i Spraw S o c ja ln y c h .

I l u s t r u j ą c te n d e n c je r y s u ją c e s i ę n a rynku p r a c y danymi z a ­ w artym i w sp ra w o z d a n ia c h s ta t y s ty c z n y c h w y d z ia łu z a t r u d n i e n i a n a­ l e ż y w n ieść pewne z a s t r z e ż e n i a . P rz y dokonywaniu w y lic z e ń z a s t o

-T a b e l a 2 S t r u k t u r a p o sz u k u ją c y c h p ra c y w edług g ru p p rac o w n ic z y ch i p ł c i

l a t a 1976-1980 (w

%)

Rok

R o b o tn icy

w y k w alifikow an i n ie w y k w a lifik o w a n iR o b o tn icy

P raco w n icy na s t a ­ n o w iskach n ie ro b o ­

t n ic z y c h m ężczyźni k o b ie ty m ężczyźni k o b ie ty m ężczyźni k o b ie ty

1976 3 8 ,7 6 1 ,3 7 ,8 9 2 ,2 3 2 ,7 6 7 ,3 1977 3 7 ,2 6 2 ,8 10,6 8 9 ,4 28,1 7 1 ,9 1973 2 9 ,6 7 0 ,A 5 ,5 9 4 ,5 2 8 ,8 7 1 ,2 1979 1 8 ,7 8 1 ,3 5 .6 9 4 ,4 _{2 7 ,3} 7 2 ,7 1980 11,1 8 8 ,9 9 .7 9 0 ,3 3 5 ,2 6 4 ,8 Ź r ó d ł o : W y lic z e n ia n a p o d s ta w ie t a b . 1» T a b e l a 3

Dynamika p o sz u k u ją c y c h p ra c y w edług gru p p rac o w n ic z y ch i p ł c i w l a t a c h 1976-1980. In d e k s y łańcuchow e

( r o k p o p rz e d n i • 100)

Rok

R o bo tnicy

w y k w alifik o w an i n ie w y k w a lifik o w a n iR o b o tn icy

P raco w n icy n a s ta n o w is k a c h n i e r o b o tn ic z y c h 0 M К 0 M К 0 M К 1977 127,1 122,0 130,3 1 40,2 1 9 1 ,6 135,9 1 07,8 9 2 ,9 115,0 1978 3 9 ,0 31,1 4 7 ,7 118,1 6 0 ,9 1 2 4,9 5 6 ,3 5 7 ,7 5 5 ,8 1979 1 00,0 6 3 ,2 115,5 3 9 ,9 3 5 ,7 3 4 ,8 9 8 ,7 9 3 ,3 100,9 1980 4 2 ,1 2 5 ,0 4 6 ,1 103,4 180,1 9 8 ,8 4 6 ,1 5 9 ,5 4 1 ,1 0 - ogółem , M - m ę ż c z y ź n i, К - k o b i e t y . Ź r ó d ł o : W y liczeń dokonano n a p o d s ta w ie t a b . 1.

sowano podstawową m ia rę równowagi n a rynku p r a c y , t j . w skaźnik o k r e ś l a j ą c y s to s u n e k l i c z b y p o s z u k u ją c y c h p ra c y do l i c z b y wolnych m ie js c p r a c y . L ic z b a w olnych m ie js c p r a c y J e s t w i e lk o ś c i ą p raw dzi­ wą ze w zględu na obow iązek s k ła d a n ia zapotrzebow ań p r z e z z a k ła d y p r a c y , n a to m ia s t l i c z b a р о зги k u ją c y c h p r a c y n i e s ta n o w i w ie lk o ś c i r e a l n e j . Wiąże s i ę to z fa k te m , i ż r e j e s t r a c j a p o ś re d n ic tw a p ra c y n i e o b ejm u je w s z y s tk ic h osób p o s z u k u ją c y c h p ra c y o r a z z is tn ie n ie m s z e r o k i c h m o żliw o ści p o s z u k iw a n ia p r a c y z pom inięciem organów po­ ś r e d n i c tw a p r a c y . D la te g o t e ż w sk aźnik t e n n i e p o k a z u je s k a l i oma­ w ian ych z ja w is k , a J e d y n ie ic h t e n d e n c je .

P rz y o g ó ln e j t e n d e n c j i m a le ją c e j n a s t ą p i ł o w o s ta tn im roku badanego o k re s u w yraźne z m n ie js z e n ie l i c z b y mężczyzn p o s z u k u ją c y c h p r a c y . Wydaje s i ę , i ż powodem z a i s t n i a ł e j s y t u a c j i b y ł wysoki u b y te k m ę sk ie j s i ł y r o b o c z e j w g o sp o d a rc e województwa a ta k ż e w z r o s t l i c z b y m ężczyzn p o z o s ta ją c y c h p o za p r a c ą . P o n ad to znaczna i c h l i c z b a z n a jd o w ała z a tr u d n ie n i e p o z a g osp od ark ą u s p o łe c z n io n ą . Z ja w isk o z m n ie js z a n ia s i ę l ic z b y m ężczyzn p o s z u k u ją c y c h p ra c y s z c z e g ó ln ie o s t r o z a ry so w a ło s i ę w g r u p ie ro b o tn ik ó w w y k w a lifi­ kowanych.

S ta n p rze w ag i k o b i e t , z w ła sz c z a b e z k w a l i f i k a c j i , p o s z u k u ją ­ cych p ra c y w w ojew ództw ie m iejsk im łó d zk im utrzym yw ał s i ę w ca­ łym p r z e d z i a l e badanego o k re s u .

P o p y t n a s i ł ę ro b o c z ą w w ojew ództw ie m ie jsk im łódzkim

P o p y t na pracę., z a le ż y od p r z y r o s tu nowych m ie js c p ra c y o r a z od ru c h u z a tru d n io n y c h . ~N a p r z y r o s t m ie js o p ra c y wpływ ma p r z e ­ de w szystkim w ie lk o ś ć i s t r u k t u r a n ak ład ó w In w e s ty c y jn y c h , Na w ie lk o ś ć ruchu z a tru d n io n y c h w pływ ają tzw , u b y tk i n a t u r a l n e , n a k t ó r e s k ł a d a j ą s i ę s zgony, in w a lid z tw o , o d e j ś c i a n a e m e ry tu rę i u r lo p y b e z p ła tn e z t y t u ł u o p ie k i nad małym d z ie c k ie m o r a z zwol­ n i e n i a n a w niosek z a k ła d u p rac y lu b p ra c o w n ik a .

L a ta s ie d e m d z ie s ią te w w ojew ództw ie c h a ra k te ry z o w a ły s ię znacznym p rz y s p ie s z e n ie m tempa rozbudowy i m o d e r n iz a c ji p o t e n c j a ­ ł u g o s p o d a rc z e g o . N a s t ą p i ł widoczny p r z y r o s t nowych m ie js c p r a -*7 c y , wybudowano ponad p i ę ć d z i e s i ą t nowych zakładów przem ysłow ych . I n w e s ty c je t e p o z w o liły w chłonąć zn a cz n e zasoby s i ł y r o b o c z e j, pochod zące z tzw . wyżu d e m o g ra fic zn e g o . W m iarę upływu c z a su n a­ s tę p o w a ło o g r a n ic z a n ie nowych i n w e s t y c j i . P o p y t n a s i ł ę ro b o c z ą , k t ó r y w y n ik a ł początkow o p rz e d e w szy stk im z p r z y r o s t u nowych m ie js c p r a c y , w p ó ź n ie jsz y m o k r e s i e m ia ł sw oje ź r ó d ł o w ruchu z a tr u d n io n y c h , a w ięc we wspom nianych J u ż o d e jś c i a c h n a e m e ry tu rę i u r lo p a c h m a c ie r z y ń s k ic h , u b y tk u n a tu ra ln y m o ra z w n a d m ie rn e j f l u k t u a c j i .

7

Województwo m ie js k i e ł ó d z k i e . M o n o g ra fia . Z a ry s d z ie jó w , o b r a z w sp ó łc z e sn y , p e rsp e k ty w y ro z w o ju , Łódź 1981, s . 296, 332.

Ł ączny u b y tek z a t r u d n i e n i a , s ta n o w ią c y sumę u b y tk u n a t u r a l ­ nego i p r z y r o s tu l i c z b y k o b i e t k o r z y s ta ją c y c h z b e z p ła tn e g o u r l o ­ p u , w y n ió sł w 1979 r . 1 8 ,8 t y s . osób i b y ł wyższy od u b ytku obserwowanego w 1977 r . o 2 ,6 t y s . o s ó b , c z y l i o 16%.

Z naczne wzmożenie ru ch u z a tr u d n io n y c h b y ło m iędzy innymi p rz y c z y n ą w z ro stu zapo trzebo w ań n a pracow ników z g ła s z a n y c h p r z e z z a k ła d y p r a c y .

T a b e l a 4 Wolne m ie js c a p r a c y w w ojew ództw ie m iejskim łó d z k im ,

l a t a 1976-1980 ( p r z e c i ę t n i e w r o k u ) Rok L ic z b a m ie js c W skaźniki s t r u k t u r y (w % У W skaźniki dynam iki (1975 - 100) 1975 0 3 181 1 00,0 100,0 И 1 924 _{6 0 ,5} 100,0 к _{1 257 3 9 ,5 100,0} 1976 0 3 661 1 0 0,0 115,1 M 2 335 6 3 ,7 121,4 к 1 326 3 6 ,3 1 0 5 ,5 1977 0 5 099 1 0 0,0 1 6 0 ,3 M _{2 298 6 4 ,5 171,4} к 1 801 3 5 ,5 1 4 3 ,3 1978 0 6 040 1 0 0 ,0 1 3 9 ,8 M _{3 933 6 5 ,0 2 0 4,4} к _{2 107 3 5 ,0 1 6 7 ,6} 1979 0 _{9 297 1 0 0 ,0 2 9 2 ,3} M 6 012 6 4 ,7 3 1 2 ,5 к _{3 285 3 5 ,3 2 6 1 ,3} 1980 0 _{7 431 1 00 ,0 2 3 3 ,6} M 4 839 6 5 ,1 2 5 1,5 к _{2 592 3 4 ,9 2 0 6 ,2} 0 - ogółem ,

M

Ż r ó d ł o t W y lic z e n ia w łasn e n a p o d sta w ie spraw ozdań Wy*, d z

i

W badanym o k r e s i e l i c z b a wolnych m ie js c p ra c y w wojew ództw ie m iejsk im łódzkim w z r o s ła p raw ie t r z y k r o t n i e , p rz y czym w skaźnik dynam iki w 1980 r . w y n ió s ł 233%. N ajw ięk szy p r z y r o s t n a s t ą p i ł w 1977 r . Szybszy w z r o s t w skaźn ik a d y n am ik i w olnych m ie js c p ra c y d l a m ężczyzn b y ł wynikiem z m n ie js z a n ia s i ę l ic z b y dojazdów do p ra c y w w ojew ództw ie o r a z W iększego ru ch u z a tru d n io n y c h męż­ c z y z n . Na p o tw ie r d z e n ie t e j te z y można podać w sp ó łc zy n n ik p ły n ­ n o ś c i w gosp od arce- u s p o łe c z n io n e j . W 1978 r . d l a m ężczyzn w y n ió sł on 25,596, p o d czas gdy d l a k o b ie t t y lk o 14,59í.

S t r u k t u r a w olnych m ie js c p ra c y w sk a z u je na w ię k sze z a p o tr z e ­ bow anie n a męską s i ł ę ro b o c z ą , p ra w ie dwie t r z e c i e w s z y s tk ic h w olnych m ie js c p ra c y p rz e z n a c z o n y c h b y ło d l a m ężczyzn.

W analizow anym o k r e s i e i n t e r e s u j ą c e zmiany n a s t ą p i ł y rów nież w s t r u k t u r z e popytu n a p ra c ę w edług g ru p p ra c o w n ic z y c h .

T a b e l a 5 Wolne m ie js c a p ra c y według gru p p rac o w n ic z y ch

w w ojew ództw ie m iejsk im łó d zk im , l a t a 1976-1980

С s ta n y ś r e d n i e w r o k u )

Rok

R o bo tnicy

w ykw alifikow ani n ie w y k w a lifik o w a n iR o b o tn icy

P raco w n icy na s ta n o w is k a c h n ie r o b o t n ic z y c h 0 M К 0 M К 0 M К 1976 1 844 1 402 442 1 495 779 716 372 154 168 1977 2 505 1 963 542 1 975 1 037 938 619 298 321 1978 2 721 2 174 574 2 762 1 488 1 274 560 273 287 1979 3 979 3 004 975 4 339 2 482 1 857 979 526 453 1980 2 851 2 143 707 3 999 2 385 1 614 583 320 263 0 - ogółem , M - m ę ż c z y ź n i, К - k o b i e t y , é

Ż r ó d ł o : W y lic z e n ia w łasne n a p o d s ta w ie spraw ozdań Wy­ d z i a ł u Z a tr u d n ie n ia i Spraw S o c ja ln y c h ,

Do 1977 r . p rz e w a ż a ł p o p y t n a pracow ników w yk w alifik o w an y ch , w następnym o k r e s ie dominowało z a p o trz e b o w a n ie n a ro b o tn ik ó w n iew y k w a lifik o w an y c h , k t ó r e w z r a s ta ło w znać- m te m p ie , W g ru ­ p i e t y c h pracow ników w ię c e j w olnych m ie js c p ra c y o c z e k iw a ło na męską s i ł ę ro b o c z ą , co b y ło zw iązane z w ię k szą r u c h liw o ś c ią t e j g ru p y . P o nad to u b y t k i w z a tr u d n ie n iu ro b o tn ik ó w n ie w y k w a lif ik o

-wanych n i e b y ły rekompensowane p r z e z n a b ó r m łodych pracow ników ze w zględu na u c ią ż liw o ś ć p r a c .

R o z p a tru ją c s t r u k t u r ę z a p o trz e b o w a n ia na p ra c ę w edług p ł c i ła tw o zauw ażyć, że n a jw ię k s z ą r o lę odgryw ał w nim p o p y t na męż­ czyzn o r a z na k o b ie ty - r o b o tn ic e n iew y k w a lifik o w an e . J e d n o c z e ś n ie z a p o trz e b o w a n ie na p r a c ę mężczyzn zdecydow anie p rz e w a ż a ło . W 1975 r. p o p y t n a męską s i ł ę ro b o c z ą b y ł w iększy ty lk o w g r u p ie ro b o tn ik ó w w ykw alifik ow any ch , a w 1980 r . dominował Ju ż we w s z y s tk ic h oma­ w ianych g ru p a c h .

Ze spraw ozdań W ydziału Z a tr u d n ie n ia i Spraw S o c ja ln y c h wyni­ k a , że znaczn e zmiany n a s t ą p i ł y w s t r u k t u r z e w olnych m ie js c p ra c y w edług grup zawodowych ro b o tn ik ó w w y kw alifikow anych. W p ie rw sz y c h l a t a c h a n alizo w an eg o o k re s u w g r u p ie ro b o tn ik ó w w ykw alifikow anych n a jw ię k s z y b y ł p o p y t na p r a c ę m ężczyzn r e p r e z e n tu ją c y c h zawody bu­ dow lane (o k o ło 15# og ó ln eg o z a p o trz e b o w a n ia na ro b o tn ik ó w t e j g r u ­ py p ra c o w n ic z e j). W 1980 r . n a jw ię k s z y b y ł p o p y t na ro b o tn ik ó w o z a ­ wodach! ś l u s a r z , s z l i f i e r z , t o k a r z , m echanik u rz ą d z e ń ( o k o ło 20# z a p o trz e b o w a n ia ). W zrosło ta k ż e z a p o trz e b o w a n ie na pracow ników o zaw odach: tk a c z , d z ie w ia r z , szwacz i i n n i r o b o tn ic y p rze m y sły włó­ k ie n n ic z e g o ® . B io rą c pod uwagę, i ż w wojew ództw ie m ie jsk im łó d z

-T a b e l a 6

R e la c ja m iędzy popytem na ro b o tn ik ó w w ykw alifikow anych i n iew y k w a lifik o w an y c h , l a t a 1976-1980

(w o ln e m ie js c a p ra c y d l a ro bo tnik ów w ykw alifikow anych - 100)

Rok Wolne m ie js c a p r a c y d l a ro b o tn ik ó w _{n iew y k w ali fikow anych}

1976 8 1 ,1 1977 7 8 ,8 1978 1 0 1 ,5 1979 1 09,1 1980 1 4 0 ,3 Ź r ó d ł o : W y lic z e n ia w ła sn e n a p o d s ta w ie ta b . 5. O

Dane z a c z e r p n i ę te z o s t a ł y ze spraw ozdań Zp-23 o e t a n i e za­ r e je s tr o w a n y c h i w olnych m ie js c p r a c y sp o rz ą d z a n y c h w W ydziale Za­ t r u d n i e n i a i Spraw S o c ja ln y c h .

k i a d om in u je p rzem y sł l e k k i , n ie d o b ó r ro b o tn ik ó w z przygotow aniem do zawodu w łó k ie n n ic z e g o sta n o w i poważny pro b lem .

W o s t a t n i c h t r z e c h l a t a c h omawianego o k re s u n a s t ą p i ł a zmia­ n a r e l a c j i wolnych m ie js c p ra c y d l a ro b o tn ik ó w n iew y k w a lifik o w a ­ n y c h i w ykw alifik ow an y ch. L ic z b a w olnych m ie js c p ra c y d l a ro b o t­ ników n iew y k w a lifik o w an y c h b y ła z n a c z n ie w ię k sza n i ż d l a r o b o tn i­ ków w y kw alifikow anych.

Ocena s y t u a c j i na rynku p ra c y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o

Z p rz e d s ta w io n y c h d anych w y n ik a, że w l a t a c h 1976-1980 n a rynku p r a c y województwa z a s z ło s z e r e g i s t o t n y c h zm ian. N a s tą p iło z n aczn e z m n ie js z e n ie r e a ln y c h zasobów s i ł y r o b o c z e j. B y ła t o , obok o g r a n i c z e n i a dojazdów do p ra c y z tere n ó w s ą s i e d n i c h , n a j ­ w a ż n ie js z a p rz y c z y n a z m n ie js z e n ia s ta n u z a tr u d n ie n i a w g o sp o d a rc e w ojewództwa.

W analizow anym o k r e s i e w w ojew ództw ie m ie jsk im łó d zk im z a ­ ry so w a ły s i ę dwie p rz e c iw sta w n e t e n d e n c j e : w yraźny sp ad ek l i c z ­ by o sób p o sz u k u ją c y c h p ra c y i w z ro s t z a p o trz e b o w a n ia n a s i ł ę ro b o c z ą . M iernikam i c h a ra k te r y z u ją c y m i s to p ie ń k o n f r o n t a c j i po­ p y tu i podaży s i ł y r o b o c z e j s ą w s k a ź n ik i s y t u a c j i n a rynku T a b e l a 7 W skaźniki s y t u a c j i n a rynku p ra c y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o , l a t a 1976-1980 ( p r z e c i ę t n i e w r o k u )

Rok Ogółem M ężczyźni K o b ie ty

1976 6 ,0 3 1 5 ,9 0 3 ,3 7 1977 7 ,7 5 2 0 ,3 0 3 ,6 3 1978 1 2 ,6 9 5 0 ,4 2 5 ,2 9 1979 3 0 ,2 8 10 0,2 0 1 3 ,3 0 1980 24,21 8 2 ,0 1 1 0 ,45 ł / Ż r ó d ł o : W y lic z e n ia w ła sn e n a p o d s ta w ie spraw ozdań Zp-20 W ydziału Z a tr u d n i e n i a i Spraw S o c ja ln y c h .

q

p r a c y . O b lic z a s i ę J e Jak o s to s u n e k w olnych m ie js c p ra c y do l i c z b y o só b p o s z u k u ją c y c h pracy«

Foziom ty c h w skaźników o d z w ie r c ie d la ł s t a ł e n ie d o b o ry s i ł y r o b o c z e j. W 1976 r . n a Je d n ą osobę p o s z u k u ją c ą p r a c y p rz y p a d a ło 6 m ie js c , a w 1979 r . aż 3 0 ,3 m ie j s c a . W 1980 r . w sk aźn ik te n o s i ą g n ą ł w ie lk o ś ć 2 4 ,2 . W ynikało t o s t ą d , że w ro k u 1980 s t r a ­ c i ł a moc praw ną o b o w ią z u ją c a d o ty c h c z a s u sta w a o m o żliw ości w c z e ś n ie js z e g o p r z e j ś c i a na e m e ry tu rę . S k o r z y s ta ło z n i e j w ie­ l e o s ó b , s t ą d gwałtow ny w z ro s t l i c z b y w olnych m ie js c p r a c y do roku 1979. W badanym o k r e s i e w ystępow ało ta k ż e z ró ż n ic o w a n ie w skaźników według p ł c i t w sk a ź n ik i t e d l a mężczyzn b y ły znacz­ n i e w yższe n i ż d l a k o b i e t . J e d n o c z e ś n ie tempo w z ro s tu wolnych m ie js c p ra c y p rz y p a d a ją c y c h n a J e d n ą osobę p o s z u k u ją c ą p ra c y by­ ł o s z y b s z e d l a m ężczyzn n i ż d l a k o b i e t . O braz w y n ik a ją c y z po­ ziomu o g ó ln y ch w skaźników s y t u a c j i n a rynku p ra c y n i e z a w ie ra w s z y s tk ic h w y stę p u ją c y c h na nim d y s p r o p o r c j i . D la te g o n ie z b ę d n e J e s t z b a d a n ie z ja w is k a w u k ł a d z i e g ru p p raco w n iczy ch według p ł c i .

v T a b e 1 a 8

W skaźn ik i s y t u a c j i n a rynku p ra c y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o w edług grup p rac o w n ic z y ch i p ł c i , l a t a 1976-1980

( p r z e c i ę t n i e w r o k u ) a

Rok w y k w alifik o w an iR o b o tn icy n ie w y k w a lifik o w a n iR o b o tn ic y

P ra c o w n ic y na s ta n o w is k a c h n i e robo t r ic z y c h 0 M К 0 M К 0 M К 1976 14,31 2 8 ,06 5 ,6 1 8 ,2 8 5 0 ,5 8 4 ,5 8 2 ,2 6 1 ,8 3 0 ,9 7 1977 15,85 3 5 ,6 9 5 ,2 6 9 ,3 5 4 7 ,7 4 5 ,0 8 2 ,2 3 3 ,8 3 1,60 1978 4 1 ,8 6 114,42 1 1 ,8 9 1 0,43 106 ,85 5 ,0 2 3 ,5 7 6 ,0 7 2 ,5 6 1979 5 9 ,8 8 250,50 1 8 ,7 7 4 7 ,2 9 4 8 4 ,4 0 2 1 ,2 7 6 ,4 0 12 ,52 4 ,0 8 1980 105,59 178,58 2 9 ,5 0 4 3 ,4 6 2 6 5 ,0 0 19,45 8 ,2 1 12 ,80 5 ,7 2 0 - ogółem , M - m ęż c z y źn i, К - k o b i e t y .

a L ic z b a w olnych m ie js c p ra c y p r z y p a d a ją c a n a 1 osobę poszu­ k u ją c ą p r a c y .

Ż r ó d ł o : W y lic z e n ia w łasn e n a p o d s ta w ie spraw ozd ań Wy­ d z i a ł u Z a tr u d n ie n ia 1 Spraw S o c ja ln y c h .

Q

A R a j k i e w l c z , P o l i t y k a z a tr u d n ie n i a a prognozow a­ n i e zm ian w ro z m ie s z c z e n iu s i ł w ytw órczych, Warszawa 1965, ‘s . 165.

N ajw ię k sz e d y s p r o p o r c je m iędzy popytem a p o d ażą s i ł y robo ­ c z e j w ystępow ały w g r u p ie ro b o tn ik ó w . Na Jednego r o b o tn i k a wy­ k w a lifik o w a n eg o p rz y p a d a ło k i l k a d z i e s i ą t w olnych m ie js c p r a c y . W b ad an y ch l a t a c h p o g ł ę b i ł y s i ę ró w n ież d y s p ro p o r c je w g r u p ie pracow ników n iew y k w a lifik o w an y c h . P o n ad to we w s z y s tk ic h g ru p ac h p rao o w n ic z y c h w s k a ź n ik i s y t u a c j i n a rynku p ra c y b y ły w yższe d l a m ężczyzn n i ż d l a k o b i e t . Wśród p o s z u k u ją c y c h p r a c y n a jw ię k s z e m o ż liw o śc i m i e l i p rac o w n ic y n ie w y k w a lifik o w a n i i t o zarów no ko­ b i e t y , J a k i m ęż c z y źn i. Na p r z y k ła d w 1979 r . n a r o b o tn ik a - n i e ­ w ykw alifikow anego - m ężczyznę c z e k a ło ponad c z t e r y s t a wolnych m ie js c p r a c y . W 1980 r . l i c z b a t y c h m ie je c s p a d ła n ie m a l o po­ ło w ę , c h o c ia ż i t a k p o z o s t a ł a z n a c z n a . P rzy czy n n a le ż y szukać we wspomnianym Ju ż zahamowaniu w c z e ś n ie js z y c h p r z e j ś ć n a emery­ t u r ę . P on ad to n a z m n ie js z e n ie s i ę l i c z b y przypadków p o r z u c a n ia p r a c y bądź z w a ln ia n ia s i ę z zakładów rz u to w a ła o g ó ln a s y t u a c j a s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z a k r a j u pow odująca obawy p rz e d tru d n o ś c ia m i ze z n a le z ie n ie m nowego z a j ę c i a .

A n a liz u ją c s y tu a c j ę n a rynku p r a c y województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o n a le ż y s t w i e r d z i ć , i ż p odaż s i ł y r o b o c z e j ( l i c z b a po­ s z u k u ją c y c h p r a c y ) t y l k o c zęścio w o z a s p o k a j a ł a p o tr z e b y zakładów . M ieliśm y w badanym o k r e s i e do c z y n ie n ia z nadwyżkami wolnych m ie js c p r a c y .

T a b e l a 9 D e f ic y t rynkowy s i ł y ro b o c z e j w w ojew ództw ie m ie jsk im łódzkim

l a t a 1976-1980 ( s t a n y ś r e d n i e w r o k u )

Rok _ogółem Nadwyżka w olnych m ie js c p ra c y

d l a m ężczyzn d l a k o b i e t 1976 3 121 2 190 ₉₃₁ 1977 4 441 3 136 1 305 1978 5 567 3 857 1 710 1979 8 989 6 052 2 937 1980 7 243 4 811 2 432

Ż r ó d ł o : W y lic z e n ia w łasn e n a p o d s ta w ie t a b e l zam ieszczo ­ n y ch w t e k ś c i e .

D e f ic y t s i ł y ro b o c z e j z n a c z n ie p o g ł ę b i a ł s i ę , s z c z e g ó ln e j o s t r o ś c i z ja w isk o to n a b r a ło w 1979 r . Nadwyżki w olnych m ie js c p ra c y w s to su n k u do roku w yjściow ego w z ro s ły n ie m a l t r z y k r o t n i e , p r z y czym zdecydowana w ię k szo ść p rz e z n a c z o n a b y ła d l a m ężczyzn. Nadwyżki wolnych m ie js c p ra c y d l a k o b i e t rów n ież r o s ł y , l e c z tem po te g o w z ro stu b y ło s ła b s z e . Z danych w ynika, że głównym z ja w is k ie m dominującym n a łódzkim rynku p ra c y w l a t a c h 1976-1980 b y ł n ie d o b ó r s i ł y r o b o c z e j.

D z i a ła n ia na r z e c z r a c j o n a l i z a c j i g o s p o d a rk i zaso b am i p ra c y

W y stępujący na łó d zk im rynku p r a c y w l a t a c h 1976-1980 znaczny n i e d o s t a t e k s i ł y r o b o c z e j s tw a r z a ł k o n iec z n o ść r a c jo n a ln e g o n i ą g o sp o d a ro w a n ia . O bow iązki w y n ik a ją c e z z a sa d y r a c j o n a l i z a c j i go­ s p o d a r k i zasobam i p r a c y spoczy w ają n a teren o w y ch o rg a n a c h admi­ n i s t r a c j i p ań stw o w ej, a g łó w n ie na W ydziale Z a t r u d n i e n i a i Spraw S o c ja ln y c h . P odejm uje on d z i a ł a n i a m ające na c e lu popraw ę e fe k ­ ty w n o ś c i g o s p o d a rk i s i ł ą ro b o c z ą . D z i a ła n ia t e z m ie r z a ją dos o p t y m a l i z a c j i ro z m ie s z c z e n ia zasobów p r a c y m iędzy d z i a ł y gospo­ d a r k i narodo w ej d l a popraw y s t r u k t u r y z a t r u d n i e n i a , popraw y s t r u k ­ t u r y k w a l if i k a c y j n e j z a t r u d n i e n i a w z a k ła d a c h p r z e z celo w e z a tr u d ­ n i a n i e absolw entów s z k ó ł , z a p e w n ie n ia o d p o w ied n iej l i c z b y pracow ­ ników d l a nowych zakład ó w o ra z popraw y d y s c y p lin y p ra c y i wy­ k o r z y s t a n i a c z a su p r a c y .

Za podstawowy in s tr u m e n t r o z d z i a ł u zasobów s i ł y ro b o c z e j mię­ dzy p o s z c z e g ó ln e d z i a ł y g o s p o d a rk i n aro d o w ej u z n a je s i ę ro cz n e p rogram y p r z y ję ć do p r a c y . W p rog ram ach ty c h n a o g ó ł p la n y za­ t r u d n i e n i a w p r z e d s ię b io r s tw a c h przem ysłow ych u s t a l a n e b y ły na p o z io m ie niższym n i ż w ykonanie w ro k u p o p rzedn im . Z a sa d a t a po­ z w o l i ł a n a sto p n io w e u z y s k iw a n ie p o ż ą d a n e j s t r u k t u r y z a tr u d n ie ­ n i a , a w ięc z m n ie js z e n ie z a tr u d n ie n i a w s f e r z e p r o d u k c j i m ate­ r i a l n e j w ty c h g a ł ę z i a c h , w k tó ry c h i s t n i a ł a m ożliw ość p odnosze­ n i a w y d a jn o ś c i p r a c y p r z e z w prow adzanie p o s tę p u te c h n ic z n e g o . O g r a n ic z e n ie z a t r u d n i e n i a w ty c h d z i a ł a c h p ro d u k c y jn y c h um ożliw i­ ł o Je g o w z ro s t w d z i a ł a c h usług o w ych .

P rz y n ie d o b o rz e s i ł y ro b o c z e j n a rynku p ra c y z n aczn y problem d l a p o l i t y k i z a t r u d n i e n i a sta n o w i k o m pletow anie z a łó g d l a nowo p o w s ta ły c h zakładów . Do ź r ó d e ł r e k r u t a c j i pracow ników d l a ty c h

T a b e l a 10 S t r u k t u r a z a t r u d n i e n i a w g o sp o d a rc e u s p o łe c z n io n e j województwa m ie js ki ego łó d z k ie g o w edług głównych d z ia łó w g o s p o d a rk i, l a t a 1976-1978 D z ia ły g o sp o d a rk i P r z y r o s t lü b z m n ie js z e n ie zasobów (w t y s . ) W skaźniki s t r u k t u r y w edług s ta n u n a d z ie ń 31 XII (w %) 1977 1978 1976 1977 1978 P rz em y sł - 0 , 2 - 4 , 3 5 2 ,8 5 2 ,7 5 2 ,5 Budownictwo - 2 ,0 - 1 . 5 9 ,7 9 ,3 9 ,1 R o ln ictw o i le ś n ic tw o ♦ 0 ,1 - 0 ,1 1.5 1 ,6 1,5 D z ia ły usługow e + 0 ,7 + 0 ,9 33,1 3 3 ,6 3 4 ,0 P o z o s ta ł e 0 - 0 , 4 2 ,9 2 ,6 2 ,9 Ź r ó d ł o : In fo r m a c ja W ydziału Z a tr u d n i e n i a 1 Spraw S o c j a l ­ ny ch za 1978 r . o b ie k tó w z a l i c z a s i ę : ź r ó d ł a i n w e s to r a , teren o w e m iejsco w e ( d o ­ pływ absolw entów i p r z e s u n i ę c i e p raco w n ik ó w ), w erbunek wojewódzki 1 m iędzyw ojew ódzki . Wobec b rak u r ą k do p ra c y n a lo kalnym rynku p r a c y , a ta k a s y t u a c j a w y s tę p u je na t e r e n i e województwa m ie j­ s k ie g o łó d z k ie g o 1 p r z y o g r a n ic z e n iu dojazdów z z e w n ą tr z , z a s ię g ty c h ź r ó d e ł u l e g a o g r a n ic z e n iu . P o n a d to w w ojew ództw ie dopływ ab­ solw en tó w s z k ó ł do g o s p o d a rk i n i e rekom pen suje ubytków n a t u r a l ­ nych z a t r u d n i e n i a . S tą d n a b ó r do nowych zakładów m usi odbywać s i ę p r z e z w ygospodarow anie re z e rw z in n y ch zakładów 1 dokonywanie p rz e m ie s z c z e ń pracow ników .

Do 1974 r . o d d a n ie do u ż y tk u k ażdego nowego o b i e k t u przemy­ słow ego p o c ią g a ło za s o b ą znaczne w z ro s ty z a t r u d n i e n i a . Prowa­ dzona od te g o cz asu p o l i t y k a bezw zględnego egzekw owania efek tó w m o d e r n iz a c ji u m o ż liw iła u ru c h a m ia n ie nowych o b ie k tó w Ju ż b ez o g ó ln eg o w z ro stu z a t r u d n i e n i a . P rzy k ładem te g o d z i a ł a n i a może być p rz e m y sł l e k k i . W 1976 r . o s i ą g n i ę t o tu z m n ie js z e n ie s ta n u z a t r u d n i e n i a o 2 ,3 t y s . osób p rz y z m n ie js z e n iu z a t r u d n i e n i a

Z a rz ą d z e n ie n r 39 K o m isji P la n o w a n ia p rz y R a d z ie M in istró w i M i n i s t r a P r a c y , P ła c i Spraw S o c ja ln y c h z d n ia 14 X 1974 r . w s p ra w ie p rz y g o to w a n ia i kom pleto w ania z a łó g d l a nowo uruch am iany ch przem ysłow ych zakładów p ra c y (D z. U rz . MPPiSS, n r 14, p o z . 2 6 ) /

p rz e d * w szystkim w z a k ła d a c h modernizowanych* Z a tr u d n ie n i* w za­ k ła d a c h nowych p rze m y słu le k k ie g o z w ię k sz y ło s i ę o 2 ,7 t y s . o só b . Innym d z ia ła n ie m n a r z e c z efektyw nego g o sp o d a ro w an ia czyn­ n ik ie m ludzkim j e s t r a c j o n a l n a g o s p o d a rk a kadram i wysoko k w a li­ fikow anym i o r a z popraw a s t r u k t u r y k w a l if i k a c y j n e j z a t r u d n i e n i a . P rz y m a le ją c y c h p r z y r o s ta c h zasobów , popraw a J a k o ś c i k a d r s tw a rz a m ożliw ość le p s z e g o w y k o rz y s ta n ia maszyn i u rz ą d z e ń , w k t ó r e zo­ s t a ł a wyposażona g o sp o d a rk a województwa m ie js k ie g o łó d z k ie g o w l a t a c h 1976-1980, a ta k ż e u s p ra w n ie n ia o r g a n i z a c j i p r a c y i pod­ n i e s i e n i a J e j j a k o á c l . W 1979 r . w g o sp o d a rc e u s p o łe c z n io n e j k ra ­ j u p r z y p a d a ło n a t y s i ą c z a tru d n io n y c h t 77 osób z w y k sz tałc en ie m wyższym, 203 osoby ze śre d n im zawodowym i p o lic e a ln y m , 6A osoby z w y k sz ta łc e n ie m śre d n im o g ó ln o k sz ta łc ą c y m , 229 osób z w y k s z ta ł­ ceniem zasadniczym zawodowym11. S t r u k t u r a z a t r u d n i e n i a w woje­ w ództw ie m iejsk im łó d zk im w edług poziom u w y k s z ta łc e n ia b y ła ko­ r z y s t n a w porów naniu ze ś r e d n i ą k ra jo w ą .

T a b e l a 11

S t r u k t u r a z a t r u d n i e n i a w w ojew ództw ie m iejsk im łódzkim według poziom u w y k s z ta łc e n ia . Rok 1975 i 1980

L ic z b a pracow ników na 1000 z a tr u d n io n y c h z w y k sz ta łc e n ie m

Rok _wyższym śre d n im

zawodowym śre d n im o g ó ln o ­ k s z ta łc ą c y m zasadniczym zawodowym podstawowym 1975 70 156 65 159 550 1980 82 191 71 180 k 76 r

Z r ó d ł o t G ospodarka zasobam i p r a c y w w ojew ództw ie m ie j­ skim łó d zk im o ra z głów ne z a d a n ia i k i e r u n k i p o l i t y k i z a t r u d n i e n i a do rok u 1985, Łódź 1978, a . 6.

B io r ą c pod uwagę s p e c y f ik ę g o s p o d a rk i w ojewództwa, do ujem ­ n y ch z ja w is k n a le ż y z a li c z y ć z b y t m ały o d s e te k z a tr u d n io n y c h , k t ó r z y p o s ia d a j ą w y k s z ta łc e n ie zawodowe ś r e d n i e lu b z a s a d n ic z e . C z ę s to w ystępow ało z ja w is k o n ie z g o d n o ś c i poziomu i k ie ru n k u wy­ k s z t a ł c e n i a z a tr u d n io n y c h z wymaganym w wykonywanym zaw odzie wy­ k s z ta łc e n ie m o r a z m iędzy poziomem w y k s z ta łc e n ia a zajmowanym

sta n o w is k ie m . Ś w iad czy ło t o o n ie p ra w id ło w o ś c ia c h w g ospodarow aniu

12

kadram i kw alifikow anym i .

Do p r z e d s ię w z ię ć n a r z e c z r a c j o n a l i z a c j i n a le ż y ró w n ież za­ l i c z y ć d z i a ł a n i a w k ie ru n k u poprawy d y s c y p lin y p ra c y i wykorzy­ s t a n i a c z a s u p r a c y , z m n ie js z e n ia n a d m ie rn e j f l u k t u a c j i o ra z wy­ k ry w a n ia i zagospodarow yw ania re z e rw z a t r u d n i e n i a . Wykrywaniu r e ­ zerw s łu ż y ł y m iędzy innym i p rzeprow adzone w z a k ła d a c h p rac y p r z e g lą d y z a t r u d n i e n i a . Efektem p ie rw s z e g o , przeprow adzonego w g ru d n iu 1974 r . b y ły u jaw n io n e nadw yżki z a t r u d n i e n i a w w ysokości o k o ło 5 t y s . pracow ników , w tym 1 ,1 t y s . pracow ników um ysłowych. N a stęp n y p r z e g lą d z a t r u d n i e n i a przepro w adzo ny z o s t a ł w 1977 r . 1 obejm ował pracow ników a d m i n i s t r a c j i w n a s tę p u ją c y c h d z i a ł a c h go­ s p o d a r k i n a ro d o w e j: p rz e m y ś le , b u d o w n ic tw ie , r o l n i c t w i e , t r a n s ­ p o r c i e , ł ą c z n o ś c i , h a n d lu i n ie m a te r ia ln y c h u s łu g a c h kom unalnych. U jaw niono nadw yżki z a t r u d n i e n i a w w y so k o ści 2,5% z a tr u d n io n y c h w

z a rz ą d a c h i a d m i n i s t r a c j i badanych J e d n o s te k .

Uwagi końcowe

P rz e d s ta w io n e d z i a ł a n i a z m ie rz a ją c e do poprawy s y t u a c j i n a - rynku p ra c y b y ły p o s u n ię c ia m i celowymi w końcu l a t. s ie d e m d z ie ­ s i ą t y c h . Wraz z p o c z ą tk ie m 1981 r . p o ja w iła s i ę k o n ie c z n o ś ć pod­ j ę c i a nowych zadań p r z e z teren o w e s łu ż b y z a t r u d n i e n i a , zw iązana z o g ó ln ą s y tu a c j ą s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z ą k r a j u .

Z a d a n ia t e p o l e g a j ą n a p rz e p ro w a d z e n iu r a c jo n a ln y c h p rze m ie ­ sz c z e ń pracow ników z uw agi n a o g r a n ic z a n ie z a t r u d n i e n i a w admi­ n i s t r a c j i państw o w ej, z m n ie js z e n ie program u in w e s ty c y jn e g o , po­ s tu lo w a n e zmiany s t r u k t u r y d z ia ło w e j z a t r u d n i e n i a n a r z e c z r o l ­ n i c t w a , p rzem y słu o b s łu g u ją c e g o r o ln ic tw o i s z e ro k o o o ję ty c h u s ł u g . W c e lu z a p e w n ie n ia m ie js c p ra c y d l a absolw entów s z k ó ł do­ k o n u je s i ę p r z e n i e s i e ń n a e m e ry tu rę pracow ników g o s p o d a rk i u spo­ ł e c z n i o n e j , k tó r z y s ą z a tr u d n ie n i mimo p r z e k r o c z e n ia w ieku eme­ r y ta l n e g o o ra z wprowadza s i ę u ł a t w i e n i a w p r z e c h o d z e n iu na

M. L i s i e c k i , B. N o w a k o w s k a , M. T r i p - p n e r , J . W i ś n i e w s k a , W y k o rz y stan ie k a d r k w a lif ik o ­ wanych w w ojew ództw ie m iejsk im łó d z k im , " S tu d ia i M a te r ia ły Rady Naukowej p rz y p r e z y d e n c ie m ia s ta Ł o d z i" 1978, z . 10.

e m e ry tu rę d l a pracow ników , z k tó ry m i ro zw iązan y z o s t a j e sto s u n e k p ra c y *.

Nowe z a d a n ia W ydziału Z a tr u d n ie n ia 1 Spraw S o c ja ln y c h w iążą s i ę ró w n ież ze stw o rzen iem system u r e k w a l l f l k a c j l pracow ników , p o le g a ją c e g o n a p rz y g o to w a n iu system u p r z e s z k o le ń ,.u ł a t w i a ją c e g o pracow nikom zwalnianym z doty ch czaso w y ch m ie js c p r a c y zd o b y cie nowych k w a l i f i k a c j i .

Anna J a e s c h k e

LABOUR MARKET IN LODZ URBAN ADMINISTRATIVE PROVINCE (1 9 7 6 -1 9 8 0 )

The a r t i c l e d i s c u s s e s th e s i t u a t i o n in th e la b o u r m ark e t in Lodz a d m i n i s t r a t i v e p r o v in c e o v e r th e y e a r s 1976-1980. The e m p i r ic a l fo u n d a tio n was p ro v id e d by d a t a c o n ta in e d i n r e p o r t s o f t h e Employment and W e lfare D ep artm en t in Lodz.

The s i t u a t i o n was a s s e s s e d by means o f a m easure c h a ra c ­ t e r i z i n g th e d e g re e o f c o n f r o n t a t io n o f demand (n u m b er o f v a c a n t J o b s ) and s u p p ly (n u m ber o f jo b s e e k e r s ) o f la b o u r . T here was r e v e a le d a s h o r ta g e o f la b o u r in th e a n a ly z e d p e r io d and e s p e c i a l l y a s r e g a r d s s k i l l e d la b o u r .

v ■*.v^e -in ex í Pa r ^ ^ e a r t i c l e d e a l s w ith a c t i o n s u n d e rta k e n by t h e l o c a l employment o rg an in o r d e r t o e n s u re more e f f e c t i v e u s e o f le b o u r r e s o u r c e s i n th e s i t u a t i o n o f t h e i r d e c li n in g

in c r e m e n t. Ď

'^3

Rządowy program p rz e z w y c ię ż a n ia k ry z y su o ra z s t a b i l i z o w a n i a g o s p o d a rk i k r a j u , W arszawa 1981, s . 4 7 .