ROCZNIKI GEOMATYKI 2010 m T VIII m Z 6(42)
THEMATIC WORKING GROUP GEOLOGY & MINERAL
RESOURCES KONCEPCJA PRAC NAD
SPECYFIKACJ¥ DANYCH TEMATYCZNYCH INSPIRE
THEMATIC WORKING GROUP GEOLOGY & MINERAL
RESOURCES A CONCEPT OF WORK
ON SPECIFICATION OF INSPIRE THEMATIC DATA
Tomasz Na³êczPañstwowy Instytut Geologiczny Pañstwowy Instytut Badawczy
S³owa kluczowe: specyfikacja danych, INSPIRE, geologia, zasoby mineralne Keywords: data specification, INSPIRE, geology, mineral resources
Wstêp
Lawinowy rozwój technologii informatycznych oraz coraz to szerszy dostêp do Internetu umo¿liwiaj¹ szerokim grupom spo³ecznym wykorzystanie cyfrowych róde³ danych jako pod-stawowego zasobu do pozyskiwania informacji. Ka¿demu kto poszukuje informacji zale¿y aby otrzymaæ j¹ w mo¿liwie szybki sposób i jednoczenie aby by³a aktualna i rzetelna. Podobnie jest z informacj¹ przestrzenn¹, która ju¿ dzi standardowo dostarczana jest poprzez ró¿nego rodza-ju geoportale. Jednak¿e iloæ danych gromadzonych w ostatnich latach wzrasta w tak szybkim tempie, ¿e niezbêdne jest usystematyzowanie istniej¹cych zasobów, po to aby sprawnie móc nimi zarz¹dzaæ i udostêpniaæ szerokiemu spektrum u¿ytkowników. Nie inaczej jest w dziedzinie informacji przestrzennej. Dyrektywa INSPIRE 2007/2/EC (INSPIRE, 2007) ustanawia ogólne zasady tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej w Europie do celów wspólnotowych polityk ochrony rodowiska oraz polityk lub dzia³añ, które mog¹ mieæ wp³yw na rodowisko. G³ównym przes³aniem dyrektywy jest zapewnienie dostêpu do danych przestrzennych, które by³yby udostêpniane na warunkach bezzasadnie nieograniczaj¹cych ich szerokiego, publiczne-go wykorzystywania.
Prace zwi¹zane z implementacj¹ zapisów dyrektywy nabieraj¹ tempa. Zgodnie z harmo-nogramem wdra¿ania dyrektywy, w 2010 roku zaplanowano rozpoczêcie prac nad przy-gotowaniem specyfikacji danych dla tematów zawartych w za³¹czniku II i III. Pod koniec 2009 r. Komisja Europejska zaprosi³a wszystkie strony zainteresowane rozwojem specyfika-cji danych INSPIRE do przedstawienia ekspertów dla poszczególnych grup tematycznych.
Na apel odpowiedzia³o ponad 100 organizacji z 23 krajów zarejestrowanych jako Legally Mandated Organisations (LMO) oraz Spatial Data Interest Communities (SDIC). Na pod-stawie zg³oszonych kandydatur KE wybra³a zespo³y eksperckie, których zadaniem bêdzie przygotowanie poszczególnych specyfikacji danych. Dla ka¿dego zespo³u powo³ano prze-wodnicz¹cego (osoba odpowiedzialna za organizacjê prac grupy) oraz edytora (osoba odpo-wiedzialna za przygotowanie modelu struktury danych). Ze wzglêdu na pokrewnoæ znacze-niow¹ niektórych tematów zdecydowano na po³¹czenie kilku z nich. Grupy tematyczne Geo-logia (za³¹cznik II) i Zasoby mineralne (za³¹cznik III) s¹ przyk³adem takiego po³¹czenia, w efekcie którego nad tymi zagadnieniami bêdzie pracowa³ jeden zespó³ TWG GE&MR. Jed-nak¿e nale¿y zaznaczyæ, ¿e wynikiem prac tego zespo³u bêd¹ dwie oddzielne specyfikacje danych, jedna dotycz¹ca geologii, druga zasobów mineralnych.
Geologia i Zasoby mineralne w dyrektywie INSPIRE
Zagadnienia stanowi¹ce zainteresowanie zespo³u TWG GE&MR zosta³y zdefiniowane w za³¹cznikach do dyrektywy doæ lakonicznie i ogólnikowo (Definition of Annex Themes and Scope D 2.3). Polska transpozycja dyrektywy (Ustawa, 2010) przynosi trochê bardziej rozbudowany opis, choæ ci¹gle nie w pe³ni oddaje istotê zagadnienia:m Geologia, rozumiana jako informacja dotycz¹ca ska³ i osadów, w tym informacja o ich sk³adzie, strukturze i genezie, a tak¿e dotycz¹ca struktur wodononych i wód pod-ziemnych w nich wystêpuj¹cych, w tym jednolite czêci wód podpod-ziemnych.
m Zasoby mineralne, rozumiane jako zasoby mineralne, w tym rudy metali, surowce skalne i chemiczne, ³¹cznie z informacjami dotycz¹cymi g³êbokoci/wysokoci i rozmiarów danych zasobów.
Przedstawione definicje stanowi¹ punkt wyjcia do podjêcia przez zespó³ prac nad przy-gotowaniem specyfikacji danych, w której znajdzie siê model pojêciowy opisuj¹cy strukturê danych dla tych dziedzin.
W pierwszej fazie prac nad specyfikacjami danych dla za³¹cznika I, hydrogeologia wraz z zagadnieniami dotycz¹cymi wód podziemnych umieszczona zosta³a wspólnie z wodami po-wierzchniowymi w temacie Hydrografia. Jednak¿e w czasie prac nad specyfikacj¹ dla tej grupy tematycznej (Hydrografia SD) podjêto s³uszn¹ decyzjê o przeniesieniu tej dziedziny do grupy dotycz¹cej geologii. Z punktu widzenia merytorycznego, struktury geologiczne, w których wystêpuj¹ wody podziemne maj¹ istotny wp³yw na kszta³towanie siê jakoci wód, jak równie¿ stanowi¹ naturalne rodowisko kszta³tuj¹ce zasiêg poszczególnych zbiorników. Dlatego te¿ istnieje korelacja pomiêdzy niektórymi obiektami przestrzennymi dotycz¹cymi geologii i ich atrybutami, a elementami zwi¹zanymi bezporednio z wodami podziemnymi. Zwi¹zki te bêd¹ mia³y istotny wp³yw na strukturê modelu danych, stanowi¹cego istotn¹ czêæ tworzonej specyfikacji danych.
Zakres dzia³ania
Decyzj¹ Komisji Europejskiej powo³any zosta³ zespó³ TWG GE&MR, w sk³ad którego wesz³o 14 ekspertów z dziedziny geologii, hydrogeologii, zasobów mineralnych, geomorfo-logii i geofizyki reprezentuj¹cych 12 krajów cz³onkowskich EU. Wybrani eksperci posiadaj¹
tak¿e wieloletnie dowiadczenie w zakresie informacji przestrzennej. Zespo³owi przewodni-czy Jean-Jaques Serrano reprezentuj¹cy BRGM (francuska s³u¿ba geologiczna). Pierwsze spotkanie zespo³u odby³o siê w dniach 20-21 maja 2010 r. w Pary¿u.
Pomimo, wydawa³o by siê, odleg³ego terminu zakoñczenia prac, planowanego na maj 2012 r., harmonogram prac (tabela) jest doæ napiêty, gdy¿ w tym czasie niezbêdne jest przeprowadzenie wszelkich uzgodnieñ i recenzji (LMO, SDIC, CT, MS) kolejnych trzech wersji specyfikacji wypracowanych przez zespó³.
Tabela. Ogólny harmonogram prac grupy roboczych tworz¹cych specyfikacje danych INSPIRE dla za³¹czników II i III
Legally Mandated Organisations (LMO) organizacje oficjalnie reprezentuj¹ce kraj cz³onkowski Spatial Data Interest Communities (SDIC) spo³ecznoci zainteresowane danymi przestrzennymi Member States (MS) kraje cz³onkowskie
Thematic Working Group (TWG) Grupa tematyczna European Commission (EC) Komisja Europejska
INSPIRE Consolidation Team (CT) Zespó³ konsolidacyjny INSPIRE
e i n a d a Z Odpowiedzialny Od Do 0 . 1 a j s r e w h c y n a d ij c a k if y c e p s t k e j o r P TWG maj2010 padzeirnik2010 0 . 1 a j s r e w h c y n a d ij c a k if y c e p s a j z n e c e r a n z rt ê n w e W CT/TWGs e j c y z o p o r p i e z r a t n e m o K TWG 0 . 2 a j s r e w h c y n a d ij c a k if y c e p s t k e j o r P TWG wiosna2011 O M L / C I D S e j c a tl u s n o K SDIC/LMO alto2011 e j c y z o p o r p i e z r a t n e m o K TWG )i m a g a w u i m y n r o p s d a n a j s u k s y d ( G W T ei n a k t o p S TWG i c o n ¿ ei b z o r ij c a t p e c k a ei w a r p s w y t a t z s r a W TWG/SDIC/LMO 0 . 3 a j s r e w h c y n a d ij c a k if y c e p s t k e j o r P TWG koneic2011 h c y n j y c a t n e m el p m i ³ u g e r t k e j o r P CT styczeñ2012 ij si m o k e j c a tl u s n o k e n z rt ê n w e W EC E R I P S N I u t e ti m o k e j c a tl u s n o K EC+MS maj2012 U E z e z r p ei c ê j y z r P EC
Zakres dzia³ania zespo³u dotyczy, zgodnie z definicj¹, wypracowania specyfikacji danych dla geologii, hydrogeologii, geomorfologii oraz zasobów mineralnych. Jednoczenie bardzo wa¿nym zadaniem jest identyfikacja czêci wspólnych z pozosta³ymi zespo³ami pracuj¹cymi równolegle. Okrelenie wspólnych obszarów i ich odpowiednie umiejscowienie jest niezmiernie istotne ze wzglêdu na objecie ca³oci zakresu danych, które mog¹ mieæ wp³yw na rodowi-sko, jak równie¿ ma niebagatelne znaczenie dla spójnoci ca³ego modelu.
Metodyka prac
Za³o¿enia do metodyki prac nad specyfikacjami danych INSPIRE zosta³y stworzone na potrzeby wykonania specyfikacji dla za³¹cznika I. Dowiadczenia uzyskane w tamtym etapie pos³u¿y³y do wprowadzenia pewnych zmian i udoskonaleñ. Podstawowym dokumentem
opisuj¹cym metodykê prac jest Methodology for the development of data specifications: baseline version (D 2.6, Version 3.0). Kolejnymi dokumentami s¹ INSPIRE Generic Concep-tual Model (D 2.5, Version 3.2) i Guidelines for the Encoding of Spatial Data (D 2.7, Version 3.1). Schemat dzia³añ prowadz¹cych do przygotowania specyfikacji danych zosta³ przedstawiony na rysunku 1.
Na wstêpie Zespó³ konsolidacyjny INSPIRE (INSPIRE Consolidation Team, CT) dostar-cza Grupom tematycznym (Thematic Working Group, TWG) wiele zebranych wczeniej informacji obejmuj¹cych: wymagania u¿ytkowników, akty prawne dotycz¹ce rodowiska, materia³y zg³oszone przez spo³ecznoci SDIC/LMO oraz wyniki ró¿norodnych inicjatyw i projektów.
Zadaniem zespo³u jest identyfikacja i szczegó³owa analiza tych materia³ów oraz zg³osze-nie kolejnych, które zdazg³osze-niem ekspertów mog¹ mieæ znacz¹cy wp³yw na cel zadania. Two-rzenie miêdzynarodowych zespo³ów ma na celu m.in. weryfikacjê wiedzy znajduj¹cej siê na
Rys. 1. Schemat blokowy metodyki tworzenia specyfikacji danych
Rozwój przypadków u¿ycia Indentyfikacja wymagañ u¿ytkowników i typów obiektów przestrzennych Wstêpna analiza materia³ów
Analiza braków Rozwój specyfikacji danych Implementacja, testowanie i walidacja Analiza kosztów i korzyci
poziomie europejskim o przypadki lokalnych zastosowañ w poszczególnych krajach cz³on-kowskich. Na podstawie przeprowadzonych analiz dokonywane jest szacowanie braków i wstêpne przygotowanie specyfikacji. Kolejne kroki (rys. 1) s¹ powtarzane wielokrotnie, a¿ do opracowania pierwszej wersji specyfikacji danych (wersja 1.0). Nale¿y podkreliæ, ¿e kszta³t dokumentu musi stanowiæ kompromis pomiêdzy istniej¹cymi zasobami danych a póniejszymi mo¿liwociami ich implementacji zgodnie z zapisami specyfikacji. Wynika to g³ównie ze wzglêdów bud¿etowych, gdy¿ wdra¿anie dyrektywy INSPIRE nie powinno ge-nerowaæ przesadnych kosztów. Takie podejcie zapewnia realn¹ perspektywê wdro¿enia specyfikacji w poszczególnych krajach cz³onkowskich.
Wersja 1.0 poddawana jest wstêpnej ocenie przez inne zespo³y Grupy tematycznej (The-matic Working Group, TWG), Zespó³ konsolidacyjny INSPIRE (INSPIRE Consolidation Team, CT) oraz Zespó³ redakcyjny (Drafting Team, DT DS) (tabela). Po wniesieniu zg³oszo-nych i uzgodniozg³oszo-nych poprawek powstaje wersja 2.0, która podlega weryfikacji przez spo-³ecznoci SDIC/LMO oraz testowaniu w poszczególnych krajach cz³onkowskich. Wyniki tych dzia³añ, a tak¿e harmonizacja pomiêdzy poszczególnymi zespo³ami, ma na celu opraco-wanie ostatecznej wersji dokumentu (3.0). W ca³ym procesie bardzo istotne jest tak¿e doko-nanie oceny kosztów i korzyci wynikaj¹cych z wdro¿enia. Dopiero tak przygotowany do-kument przekazywany jest do oceny przez poszczególne kraje cz³onkowskie i nastêpnie pod-dawany g³osowaniu w Komisji Europejskiej.
Geologia i zasoby mineralne w INSPIRE
Po zapoznaniu siê z metodyk¹ prac oraz wstêpnym rozdzieleniu zadañ zespó³ TWG GE&MR przyst¹pi³ do analizy zgromadzonych materia³ów i definicji zakresu tematycznego. Obserwu-j¹c liczbê materia³ów referencyjnych dostarczonych do poszczególnych tematów (rys. 2) mo¿na zauwa¿yæ, ¿e w temacie geologia zg³oszono wiêcej materia³ów ni¿ wynosi rednia dla wszystkich grup tematycznych (21), a w przypadku zasobów mineralnych jest ich znacznie mniej. Razem zarejestrowano 43 dokumenty (odpowiednio 31 i 12). Zosta³y one dostarczone w ró¿nych jêzykach, niektóre z nich zawieraj¹ modele danych i przypadki u¿ycia. Zespó³ rozpocz¹³ weryfikacjê i systematyzacjê materia³ów. Jednoczenie w czasie przeprowadzonej dyskusji stwierdzono istnienie kilku dodatkowych róde³ informacji, które powinny byæ zg³o-szone i uwzglêdnione jako materia³y referencyjne. Równolegle z analiz¹ materia³ów, cz³onko-wie grupy podjêli prace nad przygotowaniem przyk³adów wykorzystania danych tematycz-nych GE&MR. Okrelono wstêpn¹ listê, która pos³u¿y do przygotowania przypadków u¿y-cia danych:
Geologia
Dostarczanie materia³ów budowlanych i surowców mineralnych Wykrywanie geozagro¿eñ (geologia + geomorfologia)
Zapewnienie bezpiecznego sk³adowania odpadów (ccs, odpady nuklearne) Zapewnienie bezpiecznej konstrukcji budynków I infrastruktury podziemnej Zapewnienie informacji dla planowania przestrzennego
Rozwój geoturystyki
Opracowywanie wskaników obrazuj¹cych zmiany klimatyczne Zapewnianie informacji o eksploatacji zasobów naturalnych Wskazywanie obszarów wra¿liwych na zanieczyszczenia
TOMASZ NA£ÊCZ
Rys. 2. Dystrybucja materia³ów referencyjnych zg³oszonych dla poszczególnych grup tematycznych INSPIRE
(OHY DWLRQ /DQG &RYH U 2UWKR LPJ *HRORJ\ 6WFD O8QLW V %XLOGL QQJV 6RLO /DQG 8VH +K 6DIHW \ 8WLOLW \ * % (QY 0RQL WRULQJ 3URGXF WLRQ $JULF XOWXU DO 'HPR JUDSK \ $UHD 0JPH QW 1DW5 LVN $WPV &RQG 0HWHR URORJ 2FHDQ RJUDK 6HDUH J %LR5 HJ +DELW %LR W 6SHF LHV'LVW (5 0LQ5 &RRU 6\V WHP *HRJU DSK* ULG *HRJU DSK1 DPHV $GPL Q8Q LWV $GGUH V &DGD VWUDO 7UDQ VSRUW +\GUR JUDSK \ 3URWH FWHG6 LWHV 8Q LWV $QQH[,, $QQH[,,, $QQH[
Geologia medyczna Potencja³ geotermalny
Wykorzystanie metod geofizycznych Hydrogeologia (wody podziemne) Zaopatrzenie w wodê (pobór wody)
Zasoby wód podziemnych (dostêpnoæ wody) i ich ochrona
Zapewnienie niezbêdnego poziomu przep³ywu w rzekach i na terenach podmok³ych Ochrona ekosystemów zale¿nych od wód podziemnych
Ocena stanu jakociowego i ilociowego wód podziemnych Zarz¹dzanie transgranicznymi zasobami wód podziemnych Zasoby mineralne
Eksploatacja minera³ów
Zarz¹dzanie zasobami i pracami eksploatacyjnymi Zrównowa¿one planowanie przestrzenne
Ocena wp³ywu rodowiskowego, jako podstawa stanowienia prawa na poziomie lokal-nym, regionallokal-nym, narodowym i europejskim
Promocja inwestycji sektora prywatnego
Na podstawie zgromadzonych materia³ów referencyjnych przygotowane zostan¹ wstêpne karty przypadków u¿ycia na podstawie szablonów dostarczonych przez Joint Research Cen-tre. Wszystkie przygotowane i przeanalizowane materia³y (przyk³ady wykorzystania danych, przypadki u¿ycia, dokumenty referencyjne) pos³u¿¹ do przygotowania wstêpnego modelu da-nych. W trakcie prac nad identyfikacj¹ zasobów stwierdzono, ¿e podstawowym modelem danych bêdzie GeoSciML, dla wód podziemnych GroundWaterML, dla zasobów mineralnych MineralResourceML. Jednak¿e w trakcie prac analitycznych przeprowadzona zostanie korela-cja poszczególnych modeli danych i dostosowanie ich do potrzeb specyfikacji INSPIRE.
Kolejnym bardzo istotnym zadaniem podjêtym przez ekspertów pracuj¹cych nad spe-cyfikacj¹ danych by³o okrelenie obszarów wspólnych pomiêdzy grup¹ tematyczn¹ GE&MR a innymi zespo³ami INSPIRE. Zdefiniowano wiele nak³adaj¹cych siê zakresów tematycz-nych i podjêto dyskusjê wykorzystuj¹c narzêdzia dostarczone przez KE (JIRA), umo¿liwia-j¹ce rejestracjê dyskusji i wymiany pogl¹dów pomiêdzy ekspertami. Problemy dotycz¹ce zazêbiania siê poszczególnych tematów by³y tak¿e tematem rozmów w czasie spotkañ grup tematycznych podczas konferencji INSPIRE 2010.
Pogl¹dowe schematy powi¹zañ miêdzy grupami tematycznymi przedstawiono na rysun-kach 3 i 4 odpowiednio dla geologii i zasobów mineralnych. Zosta³y one okrelone na wstêp-nym etapie prac zespo³u i bêd¹ rozwijane i dyskutowane w trakcie dalszych prac zespo³ów tematycznych. Zidentyfikowane powi¹zania maj¹ niew¹tpliwie charakter dwustronny i nie-zbêdne bêdzie okrelenie, do której ze specyfikacji przynale¿ne bêd¹ poszczególne atrybuty i jakie bêd¹ pomiêdzy nimi powi¹zania. Obydwie omawiane dziedziny (GE & MR) korzystaj¹ z informacji dostarczanych przez nastêpuj¹ce grupy tematyczne: Ukszta³towanie terenu, Hydrologia, Ortho-obrazy, Systemy odniesienia (wspó³rzêdne), Systemy siatek geograficz-nych. Informacje te s¹ podstaw¹ to prawid³owej interpretacji i prezentacji danych geologicz-nych. Z drugiej strony informacja geologiczna, w tym rozpoznanie zasobów mineralnych, stanowi podstawowy materia³ dla innych grup.
Wyznaczenie naturalnych stref ryzyka jest bezporednio powi¹zane z warunkami geolo-gicznymi. Jako przyk³ad mo¿na tu wskazaæ osuwiska, które stanowi¹ du¿e zagro¿enie,
zw³asz-Rys. 3. Grupa tematyczna Geologia na tle innych tematów (g³ówne zidentyfikowane zale¿noci)
Rys. 4. Grupa tematyczna Zasoby mineralne na tle innych tematów (g³ówne zidentyfikowane zale¿noci)
cza na terenach górskich. Tematyka ta nabiera szczególnego znaczenia w aspekcie wystêpu-j¹cych obecnie zjawisk przyrodniczych, które mog¹ byæ powi¹zane ze zmianami klimatycz-nymi. Specyficzna budowa geologiczna niektórych obszarów oraz wystêpowanie nieko-rzystnych procesów atmosferycznych (deszcze nawalne) wywo³uje osuwanie siê mas
zie-mi, szczególnie niebezpieczne na terenach zabudowanych. Zjawiska te stanowi¹ bezpored-nie zagro¿ebezpored-nie dla ¿ycia mieszkañców terenów predysponowanych do procesów osuwisko-wych, a tak¿e wywo³uj¹ ogromne straty w infrastrukturze (drogi, energetyka, wodoci¹gi). Wiedza geologiczna jest tak¿e wykorzystywana przy lokalizowaniu ró¿norodnych obiektów produkcyjnych i przemys³owych, jak równie¿ zapewnia bezpieczne sk³adowanie odpadów (naziemne i podziemne).
Zasoby mineralne przynosz¹ nie tylko informacjê o wystêpowaniu ska³ i minera³ów wy-korzystywanych jako podstawowe sk³adniki w wielu procesach produkcyjnych, lecz ich eksploatacja powoduje te¿ negatywne przekszta³canie powierzchni terenu (wyrobiska po-górnicze, osiadanie gruntów, zmiany stosunków wodnych). Z drugiej strony mo¿na dopa-trywaæ siê tak¿e pozytywnych aspektów zwi¹zanych z procesami eksploatacyjnymi. Wiele wyeksploatowanych wyrobisk i kopalni stanowi dzi tak¿e atrakcje turystyczne. Miejsca te nale¿y chroniæ ze wzglêdu na znaczenie dla nauki (studenci oraz hobbyci mog¹ bezpored-nio obserwowaæ struktury skalne oraz procesy geologiczne), jak równie¿ dla dziedzictwa kulturowego, wskazuj¹cego wielowiekow¹ historiê rozwoju przemys³u, którego wyrazem jest eksploatacja kopalin i zwi¹zane z tym techniki.
Prace podjête przez grupê GE&MR maj¹ m.in. na celu identyfikacjê najwa¿niejszych po³¹czeñ z innymi grupami tematycznymi i okrelenie jak dane zostan¹ rozmieszczone w modelu. Bardzo dobrym przyk³adem jest zale¿noæ grupy tematycznej Urz¹dzenia do moni-torowania rodowiska (EF) z wieloma innymi grupami. Obecnie trwa dyskusja, wynikiem której ma byæ odpowied na pytania: gdzie nale¿y postawiæ granicê i które atrybuty powinny znaleæ siê w zakresie tej grupy. Najprawdopodobniej grupie EF przypisana zostanie charak-terystyka urz¹dzeñ monitoringowych (lokalizacja, typ itp.), a informacje o pomiarach bêd¹ opisane w specyfikacji innych grup.
Podsumowanie
Prace nad specyfikacj¹ danych dla tematów Geologia i Zasoby mineralne, podjête przez grupê ekspertów powo³an¹ przez Komisjê Europejsk¹, koncentruj¹ siê w pierwszym etapie na szczegó³owej analizie dostêpnych materia³ów i wymagañ zg³oszonych przez u¿ytkowników. Zebrane informacje pos³u¿¹ do prawid³owego zdefiniowania zakresu danych z dziedziny geolo-gii, hydrogeologeolo-gii, geomorfologii oraz zasobów mineralnych jakie zostan¹ opisane w modelu pojêciowym. Jednoczenie w trakcie analizy dostêpnych materia³ów eksperci sprawdzaj¹ ist-niej¹ce ju¿ modele danych (GeoSciML, GroundWaterML). Okrelenie obiektów przestrzen-nych oraz ich atrybutów wynikaj¹ce ze zidentyfikowaprzestrzen-nych przypadków wykorzystania, po³¹-czone z porównaniem z istniej¹cymi modelami, bêdzie podstaw¹ do konstrukcji docelowej specyfikacji danych. Ten etap prac jest szczególnie wa¿ny, gdy¿ rzetelne rozpoznanie istniej¹-cych zasobów i wiedzy zgromadzonej na temat ich systematyzacji bêd¹ istotnie wp³ywa³y na koñcowy efekt prowadzonych prac. Nale¿y tak¿e wywa¿yæ z³o¿onoæ modelu w stosunku do planowanych w przysz³oci korzyci. Z jednej strony model nie mo¿e byæ zbyt uproszczony, gdy¿ w tym wypadku nie wszystkie zidentyfikowane wymagania bêd¹ spe³nione. Z drugiej za strony nie mo¿e byæ zbyt skomplikowany, poniewa¿ w takim przypadku mo¿e okazaæ siê, ¿e: tylko niewielka liczba bardzo wyspecjalizowanych u¿ytkowników skorzysta z danych, a wdro-¿enie specyfikacji bêdzie zbyt kosztowne i w efekcie niemo¿liwe do realizacji. Podejmowane dzia³ania bêd¹ mia³y na celu spe³nienie tak postawionych za³o¿eñ.
Poza ocen¹ istniej¹cych materia³ów referencyjnych, bardzo istotnym wk³adem zespo³u by³a identyfikacja kolejnych róde³ informacji, które bêd¹ w wielu przypadkach bardzo po-mocne w pracach nad specyfikacj¹. Powinno to zaowocowaæ mo¿liwie pe³nym rozpozna-niem zagadnieñ, którymi zajmuje siê zespó³.
Dowiadczenia zebrane podczas prac nad specyfikacjami z za³¹cznika I powinny pozy-tywnie wp³yn¹æ na prace zespo³u ekspertów GE & MR. Bardzo istotne, z punktu widzenia spójnoci specyfikacji przygotowanych przez grupy robocze, jest okrelenie wspólnych, nak³adaj¹cych siê zagadnieñ. Ich identyfikacja i ustalenie przynale¿noci jest tak¿e jednym z zadañ realizowanych podczas bie¿¹cych prac. Dlatego wspó³praca pomiêdzy wszystkimi powo³anymi zespo³ami, jak równie¿ odniesienie siê do ju¿ istniej¹cych specyfikacji bêdzie stanowi³o o sukcesie podjêtych dzia³añ.
Literatura
Directive 2007/2/EC of the European Parliament and of the Council of 14 March 2007 establishing an Infrastructure for Spatial Information in the European Community (the INSPIRE directive).
Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. 2010 nr 7 poz. 489). Hydrografia - Specyfikacja danych,
http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Data_Specifications/INSPIRE_DataSpecification_HY_v3.0.1.pdf Methodology for the development of data specifications: baseline version (D 2.6, Version 3.0),
http://inspi-re.jrc.ec.europa.eu/reports/ImplementingRules/DataSpecifications/D2.6_v3.0.pdf
Guidelines for the Encoding of Spatial Data (D.2.7, Version 3.1), http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/ Data_Specifications/D2.7_v3.1.pdf
INSPIRE Generic Conceptual Model (D 2.5, Version 3.2), http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Da-ta_Specifications/D2.5_v3.2.pdf
Definition of Annex Themes and Scope (D 2.3, Version 3.0), http://inspire.jrc.ec.europa.eu/reports/Imple-mentingRules/DataSpecifications/D2.3_Definition_of_Annex_Themes_and_scope_v3.0.pdf
Abstract
Works on preparation of spatial data specification for the annexes II and III of the INSPIRE Directive will determine the shape of spatial information infrastructure in Europe. Geology and mineral resour-ces (GE&MR) themes, combined into one thematic working group (TWG), are among the issues developed. The TWG works focus on identification of existing data resources as well as their use in various member states. At the same time, overlapping thematic issues common for two or more TWG working on specification are identified. The bases for the preparation of the INSPIRE specification are documents as well as the experience gained during the development of Annex I specifications. The essence of the activities conducted by TWG GE&ME, as well as other thematic groups working in parallel, is to find the compromise between complexity of the model describing the themes in question and rational use of created specification in future practice.
dr Tomasz Na³êcz tomasz.nalecz@pgi.gov.pl
