POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski 2020/0141(NLE)

(1)

AM\1222881PL.docx PE663.372v01-00

PL

Zjednoczona w różnorodności

PL

Parlament Europejski

2019-2024

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

2020/0141(NLE) 26.1.2021

POPRAWKI 12 - 99

Projekt sprawozdania Cristian-Silviu Buşoi (PE662.045v01-00)

Zmiana decyzji 2008/376/WE w sprawie przyjęcia Programu badawczego Funduszu Badawczego Węgla i Stali i wieloletnich wytycznych technicznych dotyczących tego programu

Wniosek dotyczący decyzji

(COM(2020)0320 – C9-0214/2020 – 2020/0141(NLE))

(2)

PE663.372v01-00 2/56 AM\1222881PL.docx

PL

AM_Com_NonLegReport

(3)

AM\1222881PL.docx 3/56 PE663.372v01-00

PL

Poprawka 12 Jordi Solé

w imieniu grupy Verts/ALE Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1

Tekst proponowany przez Komisję Poprawka

(1) W dniu 5 października 2016 r. Unia ratyfikowała porozumienie paryskie²⁸. W tej międzynarodowej umowie zachęca się strony, które ją ratyfikowały, do wzmocnienia globalnej reakcji na zagrożenia związane ze zmianą klimatu, poprzez ograniczenie wzrostu temperatury na świecie do poziomu znacznie poniżej 2 °C.

(1) W dniu 5 października 2016 r. Unia ratyfikowała porozumienie paryskie z 2018 r. przyjęte na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu²⁸, które weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. W tej międzynarodowej umowie zachęca się strony, które ją ratyfikowały, do wzmocnienia globalnej reakcji na zagrożenia związane ze zmianą klimatu, poprzez utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie na poziomie znacznie poniżej 2 °C oraz podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego^28a.

_________________ _________________

28 Traktat wielostronny, rozdział XXVII Środowisko, 7.d porozumienie paryskie.

Wszedł w życie dnia 4 listopada 2016 r.

28 Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 1.

28a Art. 2 ust. 1 lit. a) porozumienia paryskiego.

Or. en

Poprawka 13

Evžen Tošenovský, Izabela-Helena Kloc, Zdzisław Krasnodębski, Beata Szydło, Grzegorz Tobiszowski, Elżbieta Kruk, Jessica Stegrud

Wniosek dotyczący decyzji Motyw 2

(2) Zgodnie z porozumieniem paryskim Komisja Europejska

(2) Zgodnie z porozumieniem paryskim Komisja opublikowała w dniu

(4)

PE663.372v01-00 4/56 AM\1222881PL.docx

PL

opublikowała w dniu 11 grudnia 2019 r.

komunikat zatytułowany „Europejski Zielony Ład”, w którym zobowiązała się do „rozwiązania problemów związanych z klimatem i środowiskiem naturalnym”

oraz do „przekształcenia UE w sprawiedliwe i prosperujące

społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów

cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy jest oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych”²⁹. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w którym wyznaczono nową strategię rozwoju, określono potrzebę wspierania przełomowych technologii czystej stali, dzięki którym najpóźniej w 2030 r. będzie możliwe rozpoczęcie bezemisyjnej produkcji oraz zbadania, czy można wykorzystać na ten cel część funduszy pozostałych po Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu stwierdzono również, że „[w]szystkie działania i polityki UE powinny zostać połączone, aby pomóc UE w osiągnięciu pomyślnej i sprawiedliwej transformacji ku zrównoważonej przyszłości”. Zgodnie z zasadą „nie szkodzić”, zapisaną

w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, dokonuje się przeglądu celów badawczych programu badawczego FBWiS, tak aby nie obejmowały one już działań, które ugruntowują wydobycie, przetwarzanie i wykorzystanie węgla na niezmienionym poziomie.

11 grudnia 2019 r. komunikat

zatytułowany „Europejski Zielony Ład”, w którym zobowiązała się do „rozwiązania problemów związanych z klimatem

i środowiskiem naturalnym” oraz do

„przekształcenia UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy jest oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych”²⁹. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w którym wyznaczono nową strategię rozwoju, określono potrzebę wspierania przełomowych technologii czystej stali, dzięki którym najpóźniej w 2030 r. będzie możliwe rozpoczęcie bezemisyjnej produkcji oraz zbadania, czy można wykorzystać na ten cel część funduszy pozostałych po Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu stwierdzono również, że „[w]szystkie działania i polityki UE powinny zostać połączone, aby pomóc UE w osiągnięciu pomyślnej i sprawiedliwej transformacji ku zrównoważonej przyszłości”.

_________________ _________________

29 COM(2019) 640, s. 2. ²⁹ COM(2019) 640, s. 2.

Or. en

w imieniu grupy Verts/ALE

(5)

AM\1222881PL.docx 5/56 PE663.372v01-00

PL

(2) Zgodnie z porozumieniem paryskim Komisja Europejska

opublikowała w dniu 11 grudnia 2019 r.

komunikat zatytułowany „Europejski Zielony Ład”, w którym zobowiązała się do „rozwiązania problemów związanych z klimatem i środowiskiem naturalnym”

oraz do „przekształcenia UE w sprawiedliwe i prosperujące

społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów

cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy jest oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych”²⁹. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w którym wyznaczono nową strategię rozwoju, określono potrzebę wspierania przełomowych technologii czystej stali, dzięki którym najpóźniej w 2030 r. będzie możliwe rozpoczęcie bezemisyjnej produkcji oraz zbadania, czy można wykorzystać na ten cel część funduszy pozostałych po Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu stwierdzono również, że „[w]szystkie działania i polityki UE powinny zostać połączone, aby pomóc UE w osiągnięciu pomyślnej i sprawiedliwej transformacji ku zrównoważonej przyszłości”. Zgodnie z zasadą „nie szkodzić”, zapisaną

w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, dokonuje się przeglądu celów badawczych programu badawczego FBWiS, tak aby nie obejmowały one już działań, które ugruntowują wydobycie, przetwarzanie i wykorzystanie węgla na niezmienionym poziomie.

(2) Komisja opublikowała w dniu 11 grudnia 2019 r. komunikat

zatytułowany „Europejski Zielony Ład”, w którym zobowiązała się do „rozwiązania problemów związanych z klimatem

i środowiskiem naturalnym” oraz do

„przekształcenia UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy jest oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych”²⁹. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w którym wyznaczono nową strategię rozwoju, określono potrzebę wspierania przełomowych technologii czystej stali, dzięki którym najpóźniej w 2030 r. będzie możliwe rozpoczęcie bezemisyjnej produkcji oraz zbadania, czy można wykorzystać na ten cel część funduszy pozostałych po Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu stwierdzono również, że „[w]szystkie działania i polityki UE powinny zostać połączone, aby pomóc UE w osiągnięciu pomyślnej i sprawiedliwej transformacji ku zrównoważonej przyszłości”. Zgodnie z zasadą „nie szkodzić”, zapisaną

w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, dokonuje się przeglądu celów badawczych programu badawczego Funduszu Badawczego Węgla i Stali, tak aby nie obejmowały one już działań, które ugruntowują wydobycie, przetwarzanie i wykorzystanie węgla, w tym także na potrzeby produkcji stali.

_________________ _________________

29 COM(2019) 640, s. 2. ²⁹ COM(2019) 640, s. 2.

(6)

PE663.372v01-00 6/56 AM\1222881PL.docx

PL

Or. en

(3) Unia realizuje ambitną politykę w dziedzinie działań na rzecz klimatu i ustanowiła ramy regulacyjne dla osiągnięcia celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. W szczególności rozporządzenie (UE) 2018/1999³⁰ określa podstawy prawne dla wiarygodnego, kompleksowego, racjonalnego pod względem kosztów, przejrzystego i przewidywalnego zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu (mechanizm zarządzania), które zapewniają osiągnięcie celów na 2030 r.

oraz długoterminowych celów i założeń unii energetycznej zgodnie

z porozumieniem paryskim w sprawie zmian klimatu z 2015 r.

(3) Unia ustanowiła ramy regulacyjne dla osiągnięcia obecnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., przyjętego przed wejściem w życie porozumienia paryskiego. Te ramy regulacyjne zostaną dostosowane przed czerwcem 2021 r. do zmienionego, zwiększonego celu klimatycznego na 2030 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999³⁰ określa podstawy prawne dla

wiarygodnego, kompleksowego, racjonalnego pod względem kosztów, przejrzystego i przewidywalnego zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu (mechanizm zarządzania), które

zapewniają osiągnięcie celów na 2030 r.

oraz długoterminowych celów i założeń unii energetycznej zgodnie

z porozumieniem paryskim w sprawie zmian klimatu z 2015 r.

_________________ _________________

30 Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1. ³⁰ Rozporządzenie Parlamentu

Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną

i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (UE)

(7)

AM\1222881PL.docx 7/56 PE663.372v01-00

PL

2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1).

Or. en

(5) W sprawozdaniu w sprawie monitorowania i oceny programu

badawczego Funduszu Badawczego Węgla i Stali (program badawczy) zaleca się zmianę celów badań dotyczących węgla i stali określonych w rozdziale II sekcja 3 i 4 decyzji 2008/376/WE oraz wspieranie przełomowych badań w sektorze stali oraz symbolicznych projektów w sektorze węgla.

(5) W sprawozdaniu w sprawie monitorowania i oceny programu

badawczego Funduszu Badawczego Węgla i Stali (program badawczy) zaleca się zmianę celów badań dotyczących węgla i stali określonych w rozdziale II sekcja 3 i 4 decyzji 2008/376/WE oraz wspieranie przełomowych badań w sektorze stali.

Or. en

(6) Konieczne jest zatem ujednolicenie celów programu badawczego FBWiS z umowami międzynarodowymi, takimi jak porozumienie paryskie, a także

z naukowymi, technologicznymi i politycznymi celami Unii w zakresie neutralności klimatycznej do 2050 r.

(6) Konieczne jest zatem ujednolicenie celów programu badawczego z umowami międzynarodowymi, takimi jak

porozumienie paryskie, z najlepszymi dostępnymi dowodami naukowymi, w szczególności wnioskami wyciągniętymi przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) Organizacji Narodów

(8)

PE663.372v01-00 8/56 AM\1222881PL.docx

PL

Zjednoczonych, a także z

technologicznymi i politycznymi celami Unii, w szczególności w zakresie zmiany klimatu i zerowych emisji gazów

cieplarnianych.

Or. en

Poprawka 18 Patrizia Toia

(7) Współprogramowane partnerstwa udowodniły, że są skuteczne pod

względem łączenia zasobów na potrzeby wspólnego europejskiego celu

badawczego. Aby pomóc w osiągnięciu gospodarki neutralnej dla klimatu do 2050 r., konieczne jest określenie możliwości udzielania wsparcia za pośrednictwem współprogramowanych partnerstw europejskich, w synergii i w kolejności z innymi programami.

Partnerstwo europejskie mogłoby być idealnym instrumentem do łączenia zasobów w celu wspierania badań nad przełomowymi technologiami na rzecz redukcji emisji CO2 w sektorze przemysłu stalowego.

badawczego. Aby pomóc w osiągnięciu gospodarki neutralnej dla klimatu do 2050 r., konieczne jest określenie możliwości udzielania wsparcia za pośrednictwem współprogramowanych partnerstw europejskich, w synergii i w kolejności z innymi programami, takimi jak programy polityki spójności, aby zapewnić synergie oraz integrację finansową i technologiczną, w

szczególności na potrzeby produkcji energii ze źródeł alternatywnych na szczeblu lokalnym. Partnerstwo europejskie mogłoby być idealnym

instrumentem do łączenia zasobów w celu wspierania badań nad przełomowymi technologiami na rzecz redukcji emisji CO2

w sektorze przemysłu stalowego.

Or. en

(9)

AM\1222881PL.docx 9/56 PE663.372v01-00

PL

badawczego. Aby pomóc w osiągnięciu gospodarki neutralnej dla klimatu do 2050 r., konieczne jest określenie możliwości udzielania wsparcia za pośrednictwem współprogramowanych partnerstw europejskich, w synergii i w kolejności z innymi programami.

Partnerstwo europejskie mogłoby być idealnym instrumentem do łączenia zasobów w celu wspierania badań nad przełomowymi technologiami na rzecz redukcji emisji CO2 w sektorze przemysłu stalowego.

badawczego. Aby pomóc w osiągnięciu gospodarki neutralnej dla klimatu najpóźniej do 2050 r., konieczne jest określenie możliwości udzielania wsparcia za pośrednictwem współprogramowanych partnerstw europejskich, w synergii i w kolejności z innymi programami.

Partnerstwo europejskie mogłoby być idealnym instrumentem do łączenia zasobów w celu wspierania badań nad przełomowymi technologiami w kierunku zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych w sektorze

przemysłu stalowego.

Or. en

Poprawka 20

Cristian-Silviu Buşoi, Christian Ehler, Jerzy Buzek, Hildegard Bentele, Maria da Graça Carvalho, Ioan-Rareş Bogdan

Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 1 Decyzja 2008/376/WE

Artykuł 2 – akapit 2

Program badawczy zapewnia wsparcie na rzecz badań prowadzonych w ramach współpracy w sektorach węgla i stali.

W ramach programu badawczego udziela się również wsparcia na rzecz

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją

Program badawczy zapewnia wsparcie, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw, na rzecz badań prowadzonych w ramach współpracy w sektorach węgla i stali, ze szczególnym uwzględnieniem węgla koksującego, który jako jeden z surowców krytycznych dla Unii wykazuje potencjał w zakresie rozwoju wysoce zaawansowanych produktów w strategicznych łańcuchach wartości (np. anody akumulatorów,

(10)

PE663.372v01-00 10/56 AM\1222881PL.docx

PL

wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki i techniki oraz uzupełnia działania

prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE,

w szczególności programu ramowego w zakresie badań, rozwoju

technologicznego i demonstracji (zwanego dalej „programem ramowym w zakresie badań”).

włókna węglowe) i w chemii. W ramach programu badawczego udziela się również wsparcia na rzecz przełomowych

technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal

bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla

kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a. Program badawczy zapewnia wsparcie także na rzecz większych przemysłowych projektów badawczych, powiązanych w przypadku węgla z mechanizmem sprawiedliwej transformacji. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki i techniki oraz uzupełnia działania prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych Unii, w szczególności „Horyzont Europa” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (zwanego dalej

„programem ramowym w zakresie badań”).

_________________

1a Decyzja Rady 2003/76/WE z dnia 1 lutego 2003 r. ustanawiająca środki niezbędne do wykonania Protokołu załączonego do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w sprawie skutków finansowych wygaśnięcia Traktatu

EWWiS i w sprawie Funduszu

Badawczego Węgla i Stali (Dz.U. L 29 z 5.2.2003).

Or. en

(11)

AM\1222881PL.docx 11/56 PE663.372v01-00

PL

W ramach programu badawczego udziela się również wsparcia na rzecz

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE,

W ramach programu badawczego ogranicza się wsparcie na rzecz

przełomowych technologii skutkujących projektami dotyczącymi bezemisyjnej i czystej produkcji stali do 2030 r.

i projektów badawczych dotyczących zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji

i terytorialnymi planami sprawiedliwej transformacji oraz zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki, klimatu, środowiska i techniki oraz uzupełnia działania prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE, w szczególności „Horyzont Europa” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (zwanego dalej

„programem ramowym w zakresie badań”). Program badawczy jest w szczególności zgodny z porozumieniem paryskim, które ustanawia

długoterminowy cel, jakim jest

podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury

globalnej do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego.

_________________

1a Decyzja Rady 2003/76/WE z dnia 1 lutego 2003 r. ustanawiająca środki niezbędne do wykonania Protokołu załączonego do Traktatu ustanawiającego

(12)

PE663.372v01-00 12/56 AM\1222881PL.docx

PL

Wspólnotę Europejską w sprawie skutków finansowych wygaśnięcia Traktatu

Or. en

Poprawka 22

Łukasz Kohut, Marek Paweł Balt, Carlos Zorrinho, Robert Hajšel, Jens Geier, Niels Fuglsang

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

Program badawczy zapewnia wsparcie dla wszystkich właściwych zainteresowanych stron na rzecz badań prowadzonych w ramach współpracy w sektorach węgla i stali. W ramach programu badawczego udziela się również wsparcia na rzecz przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego, zamykanych kopalni węgla kamiennego, a także kopalni

przewidzianych do zamknięcia zgodnie z celami Unii w zakresie neutralności klimatycznej i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki i techniki oraz uzupełnia działania prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE, w szczególności

„Horyzont Europa” – programu

ramowego w zakresie badań naukowych i

(13)

AM\1222881PL.docx 13/56 PE663.372v01-00

PL

innowacji (zwanego dalej „programem ramowym w zakresie badań”).

_________________

Or. en

Poprawka 23

Evžen Tošenovský, Izabela-Helena Kloc, Zdzisław Krasnodębski, Beata Szydło, Grzegorz Tobiszowski, Elżbieta Kruk

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

prowadzone w państwach członkowskich

przełomowych i gotowych do wprowadzenia na rynek technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją działających lub wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla

kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki i techniki

(14)

PE663.372v01-00 14/56 AM\1222881PL.docx

PL

i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE,

oraz uzupełnia działania prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE, w szczególności

„Horyzont Europa” – programu

ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (zwanego dalej „programem ramowym w zakresie badań”). Program badawczy analizuje formy przetwarzania węgla, a w szczególności węgla

koksującego.

_________________

Or. en

Poprawka 24

Ivars Ijabs, Bart Groothuis, Mauri Pekkarinen, Klemen Grošelj, Martina Dlabajová, Nicola Danti, Christophe Grudler

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla

(15)

AM\1222881PL.docx 15/56 PE663.372v01-00

PL

kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a; program badawczy jest otwarty na

uczestnictwo m.in. małych i średnich przedsiębiorstw. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki, nauki i techniki oraz uzupełnia działania prowadzone w państwach członkowskich i w ramach realizowanych obecnie programów badawczych UE, w szczególności „Horyzont Europa” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (zwanego dalej

_________________

Or. en

Poprawka 25

Sira Rego, Cornelia Ernst Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 1 Decyzja 2008/376/WE

(16)

PE663.372v01-00 16/56 AM\1222881PL.docx

PL

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali, a także projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE^1a. Program badawczy jest zgodny z celami Unii w dziedzinach polityki,

społeczeństwa, gospodarki, nauki i techniki oraz uzupełnia działania

w szczególności „Horyzont Europa” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (zwanego dalej

_________________

Or. en

Poprawka 26

Isabella Tovaglieri, Paolo Borchia Wniosek dotyczący decyzji

Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 1 Decyzja 2008/376/WE

(17)

AM\1222881PL.docx 17/56 PE663.372v01-00

PL

przełomowych technologii czystej stali skutkujących projektami dotyczącymi niemal bezemisyjnej produkcji stali i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art.

4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

w szczególności programu ramowego w zakresie badań, rozwoju

technologicznego i demonstracji (zwanego dalej „programem ramowym w zakresie badań”).

przełomowych technologii stali skutkujących projektami dotyczącymi bardziej efektywnej produkcji stali o mniejszym wpływie na środowisko i projektami badawczymi dotyczącymi zarządzania sprawiedliwą transformacją wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla kamiennego i infrastruktury towarzyszącej zgodnie z mechanizmem sprawiedliwej transformacji i zgodnie z art.

4 ust. 2 decyzji Rady 2003/76/WE.

w szczególności programu ramowego w zakresie badań, rozwoju

technologicznego i demonstracji (zwanego dalej „programem ramowym w zakresie badań”).

Or. it

w imieniu grupy Verts/ALE Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 1 Decyzja 2008/376/WE

Artykuł 2 – akapit 2 a (nowy)

Program badawczy wspiera działania badawcze służące osiągnięciu celów ustanowionych w odniesieniu do węgla w sekcji 3 oraz w odniesieniu do stali w sekcji rozdziału II. Program badawczy nie

(18)

PE663.372v01-00 18/56 AM\1222881PL.docx

PL

wspiera następujących projektów ani nie zapewnia w nie wkładu:

a) przedłużenie okresu eksploatacji istniejących kopalni węgla kamiennego (np. wydobycie) i istniejących elektrowni węglowych;

b) promowanie podziemnego zgazowania węgla, metanu z pokładów węgla i

wzbogaconego metanu z pokładów węgla, wykorzystania węgla do produkcji wodoru i stali oraz wykorzystania węgla do innych celów niż zastosowania energetyczne, takich jak produkty smołowe, włókna węglowe, węgiel do polimerów, grafen, nanorurki węglowe i produkty dla rolnictwa.

Or. en Uzasadnienie

Wymienione działania nie są spójne z celami UE w zakresie klimatu, gdyż tworzyłyby równoległe rynki konkurujące z innymi mniej zanieczyszczającymi źródłami energii, takimi jak odnawialne źródła energii, oraz praktykami gospodarki o obiegu zamkniętym.

Artykuł 4 – ustęp 1 – wprowadzenie

1. W ramach projektów badawczych wspiera się przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę Unii do 2050 r. w celu wsparcia stopniowego wycofywania paliw kopalnych, opracowania alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach oraz uniknięcia szkód w środowisku spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla

1. W ramach projektów badawczych zapewnia się wkład w osiągnięcie celów Unii w zakresie klimatu na 2030 r. oraz w przejście na neutralną dla klimatu

gospodarkę Unii najpóźniej do 2040 r.

w celu wsparcia stopniowego wycofywania paliw kopalnych na długo przed tym terminem, wsparcia opracowania alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach węgla kamiennego

(19)

AM\1222881PL.docx 19/56 PE663.372v01-00

PL

kamiennego i ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód. Projekty

koncentrują się w szczególności na:

oraz uniknięcia szkód w środowisku spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla kamiennego i ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód, z poszanowaniem zasady

„zanieczyszczający płaci”. Projekty koncentrują się w szczególności na:

Or. en

Poprawka 29

1. W ramach projektów badawczych wspiera się przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę Unii do 2050 r. w celu wsparcia stopniowego wycofywania paliw kopalnych, opracowania alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach oraz uniknięcia szkód w środowisku spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla kamiennego i ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód. Projekty

1. W ramach projektów badawczych wspiera się proces przejścia na neutralną dla klimatu gospodarkę Unii do 2050 r.

w celu wsparcia stopniowego wycofywania paliw kopalnych, opracowania

alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach oraz uniknięcia szkód w środowisku spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla

kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla kamiennego i kopalnie przewidziane do zamknięcia zgodnie z celami Unii w zakresie neutralności klimatycznej oraz ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód, z wykluczeniem wszelkiego

wsparcia na rzecz produkcji węgla oraz podtrzymywaniem tej produkcji po planowanej dacie zamknięcia. Projekty koncentrują się w szczególności na:

Or. en

Poprawka 30

(20)

PE663.372v01-00 20/56 AM\1222881PL.docx

PL

1. W ramach projektów badawczych wspiera się przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę Unii do 2050 r. w celu wsparcia stopniowego wycofywania paliw kopalnych, opracowania alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach oraz uniknięcia szkód w środowisku spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla kamiennego i ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód. Projekty

1. W ramach projektów badawczych wspiera się regiony górnicze w okresie transformacji stojące przed przejściem na neutralną dla klimatu gospodarkę Unii do 2050 r. w celu uwzględnienia okresu przejściowego przed stopniowym

wycofywaniem paliw kopalnych w procesach przemysłowych, w przypadku których jest to wykonalne pod względem technologicznym i komercyjnym,

opracowania alternatywnych rodzajów działalności w dawnych kopalniach oraz uniknięcia szkód w środowisku

spowodowanych przez zamykane kopalnie węgla kamiennego, wcześniej działające kopalnie węgla kamiennego i ich otoczenie lub usuwania skutków takich szkód.

Projekty koncentrują się w szczególności na:

Or. en

Poprawka 31

Sira Rego, Cornelia Ernst Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 2 Decyzja 2008/376/WE

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera a

a) rozwoju i testowaniu technologii wychwytywania, wykorzystania

i składowania dwutlenku węgla;

skreśla się

Or. en

(21)

AM\1222881PL.docx 21/56 PE663.372v01-00

PL

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera a

a) rozwoju i testowaniu technologii wychwytywania, wykorzystania

i składowania dwutlenku węgla;

skreśla się

Wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) nie stanowi przełomowej technologii oraz udowodniono, że nie jest wystarczająco bezpieczne, jest zbyt kosztowne i powoduje zbyt duże straty energii. Ponadto technologie CCS są już objęte większym funduszem badawczym, takim jak „Horyzont Europa”. Nie ma w związku z tym powodu, by wydawać ograniczone zasoby w ramach FBWiS na tę technologię.

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera b

b) wykorzystaniu energii

geotermalnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego;

b) rozwoju usług dostaw energii odnawialnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego, takich jak wykorzystanie zasobów geotermalnych, w tym do magazynowania energii, lokalnego ogrzewania, chłodzenia, energii elektrycznej oraz, w razie dostępności, zrównoważonego wydobycia surowców krytycznych;

(22)

PE663.372v01-00 22/56 AM\1222881PL.docx

PL

Or. en

Poprawka 34

b) wykorzystaniu energii geotermalnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego;

b) magazynowaniu energii, produkcji, wykorzystaniu

i przechowywaniu wodoru odnawialnego, produkcji e-paliw oraz wykorzystaniu energii geotermalnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego;

Or. en

Poprawka 35

Ivars Ijabs, Bart Groothuis, Mauri Pekkarinen, Klemen Grošelj, Martina Dlabajová, Nicola Danti

b) wykorzystaniu energii geotermalnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego oraz produkcji i przechowywaniu wodoru;

Or. en

Wniosek dotyczący decyzji

(23)

AM\1222881PL.docx 23/56 PE663.372v01-00

PL

Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 2 Decyzja 2008/376/WE

b) wykorzystaniu energii geotermalnej w dawnych kopalniach węgla kamiennego i wcześniej istniejących stalowniach;

Or. en

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera b a (nowa)

ba) przekształcaniu infrastruktury ogrzewania i chłodzenia opartej na węglu, takiej jak sieci lokalnego ogrzewania i chłodzenia oraz procesy przemysłowe, w rozwiązania alternatywne w zakresie ogrzewania i chłodzenia oparte na energii z odnawialnych źródeł, takiej jak energia geotermalna;

Or. en

Poprawka 38

Cristian-Silviu Buşoi, Christian Ehler, Jerzy Buzek, Hildegard Bentele, Maria da Graça Carvalho, Ioan-Rareş Bogdan

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera c

(24)

PE663.372v01-00 24/56 AM\1222881PL.docx

PL

c) zastosowaniach innych niż

produkcja energii i na produkcji surowców z odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub kopalni zamykanych, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest

zminimalizowany i niższy niż w przypadku rozwiązań alternatywnych;

produkcja energii i na produkcji surowców z węgla kamiennego i brunatnego oraz z odpadów górniczych i pozostałości pochodzących z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub kopalni zamykanych, a także na wykorzystaniu produktów ubocznych z przetwarzania węgla do wysoce zaawansowanych produktów w strategicznych łańcuchach wartości (np. anody akumulatorów, włókna węglowe) i w chemii, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest

zminimalizowany i niższy niż w przypadku rozwiązań alternatywnych, oraz przy zapewnieniu inwentaryzacji

i zabezpieczenia zrównoważonych zasobów;

Or. en

Poprawka 39

produkcja energii i na produkcji surowców z odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub kopalni zamykanych, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest

produkcja energii i na produkcji surowców z odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego, z zamykanych kopalni węgla kamiennego, a także z kopalni

przewidzianych do zamknięcia zgodnie z celami Unii w zakresie neutralności klimatycznej, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest zminimalizowany i niższy niż w przypadku rozwiązań alternatywnych;

Or. en

(25)

AM\1222881PL.docx 25/56 PE663.372v01-00

PL

produkcja energii i na produkcji surowców z odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub kopalni zamykanych, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest

produkcja energii i na produkcji surowców wyłącznie z już istniejących odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub zamykanych kopalni węgla

kamiennego, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest zminimalizowany i niższy niż w przypadku rozwiązań alternatywnych, w pełnej

zgodności z podejściem opartym na gospodarce o obiegu zamkniętym

mającym na celu detoksykację strumienia zasobów;

Or. en

Poprawka 41

produkcja energii i na produkcji surowców z odpadów górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub kopalni zamykanych, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat,

c) zastosowaniach innych niż produkcja energii i na produkcji oraz odzyskiwaniu krytycznych i innych surowców takich jak węgiel koksujący, a także ich produktów ubocznych z węgla kamiennego i brunatnego oraz z odpadów

(26)

PE663.372v01-00 26/56 AM\1222881PL.docx

PL

środowisko i zdrowie jest

górniczych i pozostałości z wcześniej działających kopalni węgla kamiennego lub działających kopalni lub kopalni zamykanych, przy właściwej ocenie, że wpływ na klimat, środowisko i zdrowie jest zminimalizowany i niższy niż w przypadku rozwiązań alternatywnych;

Or. en

Poprawka 42

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera c a (nowa)

ca) efektywności energetycznej i bezpieczeństwie, w szczególności gdy dostawy energii opartej na węglu są znacznie zmniejszone;

Or. en

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera d

d) zmianach przeznaczenia kopalni węgla kamiennego i brunatnego oraz infrastruktury związanej z węglem,

z uwzględnieniem usług w zakresie dostaw energii elektrycznej, zgodnie z neutralną dla klimatu i przyjazną dla środowiska transformacją;

skreśla się

(27)

AM\1222881PL.docx 27/56 PE663.372v01-00

PL

Zasoby Funduszu są bardzo ograniczone i wynoszą jedynie 40 mln EUR rocznie. W związku z tym powinien on koncentrować się jedynie na projektach badawczych, a zmiana

przeznaczenia kopalni węgla kamiennego i brunatnego powinna być objęta zakresem innych funduszy.

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera d

d) zmianach przeznaczenia kopalni węgla kamiennego i brunatnego oraz infrastruktury związanej z węglem,

z uwzględnieniem usług w zakresie dostaw energii elektrycznej, zgodnie z neutralną dla klimatu i przyjazną dla środowiska transformacją;

d) zmianach przeznaczenia kopalni węgla kamiennego zgodnie z zasadą

„zanieczyszczający płaci” oraz neutralną dla klimatu i przyjazną dla środowiska transformacją;

Or. en

Poprawka 45

Artykuł 4 – ustęp 1 – litera e

e) wspieraniu rozwoju skutecznych programów w zakresie przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji dla

pracowników dotkniętych stopniowym wycofywaniem się z wydobycia węgla

e) badaniach dotyczących wpływu na zatrudnienie w społecznościach i

regionach dotkniętych stopniowym wycofywaniem się z wydobycia węgla kamiennego oraz wspieraniu tworzenia

(28)

PE663.372v01-00 28/56 AM\1222881PL.docx

PL

kamiennego. Obejmuje to badania nad szkoleniami i przekwalifikowaniem

pracowników zatrudnionych lub uprzednio zatrudnionych w sektorze węgla.

miejsc pracy, rozwoju skutecznych

programów w zakresie przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji dla

pracowników dotkniętych stopniowym wycofywaniem się z wydobycia węgla kamiennego. Obejmuje to badania nad szkoleniami i przekwalifikowaniem

pracowników zatrudnionych lub uprzednio zatrudnionych w sektorze węgla.

Or. en

Poprawka 46

Artykuł 4 – ustęp 2

2. Szczególną uwagę zwraca się na wzmocnienie wiodącej pozycji Europy w zakresie zarządzania procesem transformacji wcześniej działających kopalni węgla kamiennego i infrastruktury związanej z węglem kamiennym poprzez rozwiązania technologiczne

i nietechnologiczne, a także na wspieranie transferu technologii i rozwiązań

nietechnologicznych. Działania badawcze mające na celu osiągnięcie tych celów przedstawiają wymierne korzyści dla klimatu i środowiska zgodnie z celem neutralności klimatycznej do 2050 r.

2. Szczególną uwagę zwraca się w nadchodzącym okresie przejściowym na wzmocnienie wiodącej pozycji Europy w zakresie zarządzania procesem transformacji działających i wcześniej działających kopalni węgla kamiennego i infrastruktury związanej z węglem kamiennym poprzez rozwiązania

technologiczne i nietechnologiczne, a także na wspieranie transferu technologii

i rozwiązań nietechnologicznych.

Działania badawcze mające na celu osiągnięcie tych celów przedstawiają wymierne korzyści dla klimatu

i środowiska zgodnie z celem neutralności klimatycznej do 2050 r.

Or. en

(29)

AM\1222881PL.docx 29/56 PE663.372v01-00

PL

Artykuł 4 – ustęp 2 a (nowy)

2a. Program badawczy nie wspiera projektów, w przypadku których zastosowanie ma zasada

„zanieczyszczający płaci”, oraz jeśli takie badania stanowią część planów

zamknięcia/stopniowego zakończenia eksploatacji kopalni węgla kamiennego i odpowiednich ocen oddziaływania na środowisko, a w szczególności projektów, które przewidują m.in. następujące działania:

a) remediacja kopalni;

b) kwestie dotyczące ciągłego

gospodarowania wodami kopalnianymi;

c) ciągłe zarządzanie polderami, łącznie z odprowadzaniem wody;

d) środki ochrony i oczyszczania wód podziemnych;

e) ciągłe monitorowanie jakości wody, osiadania gleby oraz innych aspektów środowiskowych i zdrowotnych;

f) zapobieganie emisji pyłów z działalności górniczej.

Zasada „zanieczyszczający płaci” stanowi podstawę Traktatów UE oraz pociąga

przedsiębiorstwa do odpowiedzialności za wywołane przez nie szkody w środowisku. Należy podkreślić, że nie można przewidywać odstępstwa od tej zasady w żadnych okolicznościach.

Nie oznacza to, że kwestie remediacji nie odgrywałyby ważnej roli w transformacji:

wymienione działania pomogłyby w tworzeniu trwałych miejsc pracy, gdyż stanowią „ciągłe zobowiązania”, z których muszą wywiązać się operatorzy kopalni.

(30)

PE663.372v01-00 30/56 AM\1222881PL.docx

PL

W projektach obejmujących działania, o których mowa w art. 4 i 6, uwzględnia się kwestie dotyczące bezpieczeństwa w zamykanych kopalniach węgla kamiennego i wcześniej działających kopalniach węgla kamiennego w celu poprawy warunków pracy, zdrowia i bezpieczeństwa, a także kwestie

środowiskowe mające szkodliwy wpływ na zdrowie.

W projektach obejmujących działania, o których mowa w art. 4 i 6, uwzględnia się kwestie dotyczące bezpieczeństwa w zamykanych kopalniach węgla kamiennego i wcześniej działających kopalniach węgla kamiennego w celu poprawy warunków pracy, zdrowia i bezpieczeństwa, a także kwestie zapobiegania emisjom do środowiska i innym zanieczyszczeniom mogącym mieć szkodliwy wpływ na zdrowie lub

środowisko.

Or. en

Poprawka 49

W projektach obejmujących działania, o których mowa w art. 4 i 6, uwzględnia się kwestie dotyczące bezpieczeństwa w zamykanych kopalniach węgla kamiennego i wcześniej działających kopalniach węgla kamiennego w celu poprawy warunków pracy, zdrowia i bezpieczeństwa, a także kwestie

środowiskowe mające szkodliwy wpływ na zdrowie.

W projektach obejmujących działania, o których mowa w art. 4 i 6, uwzględnia się kwestie dotyczące bezpieczeństwa w zamykanych kopalniach węgla kamiennego, wcześniej działających kopalniach węgla kamiennego, a także kopalniach przewidzianych do zamknięcia w celu poprawy warunków pracy, zdrowia i bezpieczeństwa, a także kwestie

środowiskowe mające szkodliwy wpływ na zdrowie.

(31)

AM\1222881PL.docx 31/56 PE663.372v01-00

PL

Or. en

Poprawka 50

Projekty badawcze koncentrują się na chorobach związanych z działalnością górniczą w celu poprawy stanu zdrowia osób żyjących w regionach górniczych w okresie transformacji. Projekty badawcze zapewniają również środki ochronne w trakcie zamykania kopalni i we wcześniej działających kopalniach.

Projekty badawcze koncentrują się na chorobach związanych z działalnością górniczą, ze szczególnym naciskiem na choroby powodowane zanieczyszczeniem powietrza, w celu poprawy stanu zdrowia osób żyjących w regionach górniczych w okresie transformacji. Projekty badawcze zapewniają również środki ochronne w trakcie zamykania kopalni i we wcześniej działających kopalniach.

Or. en

Projekty badawcze koncentrują się na chorobach związanych z działalnością górniczą w celu poprawy stanu zdrowia osób żyjących w regionach górniczych w okresie transformacji. Projekty badawcze zapewniają również środki ochronne w trakcie zamykania kopalni i we wcześniej działających kopalniach.

Projekty badawcze koncentrują się na chorobach związanych z działalnością górniczą i powiązaną presją środowiskową w celu poprawy stanu zdrowia osób

żyjących w regionach górniczych w okresie transformacji. Projekty badawcze zapewniają również środki ochronne w trakcie zamykania kopalni i we