Scenariusz lekcji – Pojęcie i rodzaje kultury politycznej
1. Cele lekcji
a. Wiadomości i umiejętności Uczeń:
Wie, co to jest kultura polityczna, od kiedy funkcjonuje to pojęcie, co zaliczamy do tego rodzaju kultury i czym jest ona mierzona.
Potrafi wymienić i scharakteryzować wszystkie rodzaje kultury politycznej, czyli:
kulturę polityczną zaściankową, kulturę polityczną podporządkowania, kulturę polityczną uczestnictwa oraz kulturę obywatelską.
Potrafi wymienić oraz scharakteryzować wszystkie zasady kultury politycznej, do których zaliczane są: pluralizm polityczny, przestrzeganie reguł debaty publicznej, kultura osobista, reguły funkcjonowania mediów, postawy i oceny, racjonalne korzystanie z przysługujących praw, przejrzystość reguł życia politycznego.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem oraz odwoływanie się do znanych przypadków z telewizji, prasy, radia. Lekcja powinna mieć charakter wykładu połączonego z dyskusją.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik: Maleska J., Smutek Z., Surmacz B., Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony.
Część pierwsza, OPERON, Gdynia 2005.
4. Przebieg lekcji
Pierwszym etapem jest omówienie przez nauczyciela, czym jest kultura polityczna, skąd się wywodzi oraz jakie jest jej znaczenie. Nauczyciel musi przekazać uczniom, że kultura polityczna jest to pewien zbiór poglądów i postaw ludzi należących do społeczeństwa, grup społecznych wobec polityki. Należy także zauważyć, że owe poglądy są charakterystyczne dla danego okresu historycznego i kształtują się pod wpływem wielu czynników.
Drugim etapem jest omówienie przez nauczyciela rodzajów kultury politycznej, w tym momencie nauczyciel musi kolejno omówić takie kultury polityczne, jak:
a) Kultura polityczna zaściankowa, czyli taka, która charakteryzuje się bardzo niskim poziomem wiedzy jej członków na tematy dotyczące polityki, kultura ta ogranicza tę wiedzę, nie
pozwalając na jej rozszerzenie.
b) Kultura polityczna podporządkowania, inaczej mówiąc – poddańcza, czyli taka, która jest w bardzo szerokim stopniu zainteresowana aspektami politycznymi. Jednocześnie jest to także typ kultury, który całkowicie poddaje się władzy obowiązującej w danym kraju.
c) Kultura polityczna uczestnictwa, inaczej uczestnicząca, czyli taka, której zadaniem jest bardzo aktywne uczestnictwo w życiu obywateli i w życiu publicznym, jest to kultura, charakteryzująca się także tym, że obywatele interesują się, w jaki sposób mogą brać udział
w życiu politycznym.
d) Kultura obywatelska, czyli taka, gdzie obywatele mają bardzo duże możliwości uczestnictwa w życiu politycznym.
Trzecim etapem jest omówienie przez nauczyciela zasad kultury politycznej, takich jak:
a) Pluralizm polityczny, dzięki któremu duża liczba ugrupowań może brać udział w sprawowaniu władzy.
b) Przestrzeganie reguł debaty publicznej, czyli zachowywanie, prowadzące do umożliwienia współpracy między konkurentami w każdej chwili po zakończeniu jakichś działań, które mają na celu pozyskane większej liczby zwolenników (np. wybory).
c) Kultura osobista.
d) Reguły funkcjonowania mediów, czyli gwarancja udziału w dyskusjach politycznych.
e) Postawy i oceny, czyli wyciąganie konsekwencji z każdego nieprawidłowego zachowania.
f) Postawy aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym, czyli udział w wyborach itd.
g) Racjonalne korzystanie z przysługujących praw, czyli prawa do zgromadzeń itd.
h) Przejrzystość reguł życia publicznego.
5. Bibliografia
Podręcznik Maleska J., Smutek Z., Surmacz B., Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony.
Część pierwsza, OPERON, Gdynia 2005.
6. Załączniki
Do scenariusza zostaje załączona prezentacja pod tym samym tytułem oraz materiały pomocnicze do przeprowadzenia lekcji, którymi są karta praca zatytułowana „Rodzaje kultury politycznej”
oraz tablica pod tytułem „Zasady kultury politycznej”. Dzięki tym pomocom uczniowie powinni łatwiej przyswoić dany temat i zapamiętać go.
Praca domowa: Uczniowie mają odpowiedzieć pisemnie na pytanie, „Jakie znasz rodzaje kultury politycznej?”. Dodatkowo mają wybrać cztery dowolne rodzaje i opisać je
w zeszycie.
