• Nie Znaleziono Wyników

Glückauf, Jg. 37, No. 26

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Glückauf, Jg. 37, No. 26"

Copied!
21
0
0

Pełen tekst

(1)

N r. 26. X X X V II. J a h rg a n g . Glückauf Essen (R u h r), 29. J u n i 1901.

B e r g - u n d H ü t t e n m ä n n i s c h e W o c h e n s c h r i f t .

Z a itu n g s - P r e is lis te N r. 2987. — A b o n n e m e n t s p r e i s v ie r te ljä h r lic h : a) in d er E x p ed itio n 3 ^ t . \ b) d u rch die P o s t bezogen 3,75 J l . \ c) fre i u n te r S treifb an d fü r D e u tsc h lan d und O esterreich 4,50 fü r d as A u slan d 5 ^H. . — I n s e r a t e : die v ie rm a lg e sp a lte n e Nonp.-Zeile o d er d eren R au m 25 P fg.

I n Ii a 1 I : Seite

D i e F r a g e d e s S t e i n - u n d K o h l e n f a l l s i n E n g l a n d ...5 6 1 M o d e r n e T r a n s p o r t - A n l a g e n a l s M i t t e l f ü r

Z e i t - u n d H a u ui - E r s p a r n i s i m B e t r i e b e i n d u s t r i e l l e r W e r k e . H ie r z u T a f e l 2 5 . . 5 6 3 D i e m a g n e t i s c h e E r z a n r e i c h e r u n g z u P i t -

k ä r a n t a i n F i n n l a n d ...5 6 5 O r d e n t l i c h e G e n e r a l - V e r s a m m l u n g d e s

D a m p f k e s s e l - U e b e r w a c h u n g s - V e r e i n s d e r Z e c h e n i m O b e r b e r g a m t s b e z i r k D o r t m u n d a m 2 2 . J u n i 1 9 0 1 z u B o c h u m ... 5 6 9 T e c h n i k : D r e h s t r o r a - S c b w u n g r a d - D y n a m o s . . 5 7 0 V o l k s w i r t s c h a f t u n d S t a t i s t i k : A u s - u n d E i n ­

f u h r v o n S t e i n k o h l e , B r a u n k o h le u n d K o k s im d e u t s c h e n Z o l l g e b i e t . E i n - u n d A u s f u h r v o n E r ­ z e u g n is s e n d e r B e r g w e r k s - u n d H ü t t e n i n d u s t r ie a u f s e r S t e i n k o h l e . B r a u n k o h le u n d K o k s im d e u t s c h e n Z o l l g e b i e t . Z u s a m m e n s t e llu n g d e r im J a h r e 1 9 0 0 im O b e r b e r g a m t s b e z ir k e B r e s la u b e im B e ig w e r k s - b e t r ie b e v o r g e k o m m e n e n t ö d lic h e n V e r u n g l ü c k u n g e n

Seite

u n d V e r u n g lü c k u n g e n m it m e h r a ls v ie r w ö c h i g e r A r b e it s u n f ä h ig k e i t . P r o d u k t io n d e r d e u t s c h e n H o c h ­ o f e n w e r k e im M a i 1 9 0 1 . G e s a m t e is e n p r o d u k t io n im D e u t s c h e n R e i c h e ...

V e r k e h r s w e s e n : B e t r ie b s e r g e b n is s e d e r d e u t s c h e n E is e n b a h n e n . W a g e n g e s t e llu n g im R u h r k o h l e n ­ r e v ie r e . K o h l e n - , K o k s - u n d B r i k e t t - V e r s a n d . K o h l e n - A u s f u h r n a c h I t a li e n a u f d e r G o t lh a r d b a h n im M o n a t M a i 1 9 0 1 . B e z i r k s F e r n s p r e c h n e t z im n ie d e r r h e in is c h - w e s t f ä li s c h e n I n d u s t t ie b e z i r k . V e r e i n e u n d V e r s a m m l u n g e n : I n t e r n a t io n a le r

I n g e n ie t ir k o n g r e f s z u G la s g o w 1 9 0 1 . G e n e r a lv e r ­ s a m m lu n g e n ...

M a r k t b e r i c h t e : E s s e n e r B ö r s e . D e u t s c h e r E i s e n ­ m a r k t . N o t ie r u n g e n a u f d e m e n g lis c h e n K o h l e n - u n d F r a c h t e n m a r k t . M a r k t n o t iz e n ü b e r N e b e n p r o d u k t e S u b m i s s i o n e n ...

B u c h e r s c h a u ... ...

Z e i t s c h r i f t e n s c l i a u ...

P e r s o n a l i e n ...

5 7 1

5 7 4

5 7 5

5 7 6 5 7 8 5 7 8 5 7 9 5 8 0

( Z u d i e s e r N u m m e r g e h ö r t d i e T a f e l 2 5 . )

D ie F r a g e d es S tein - u n d K o iile n fa lls in E n glan d .

( M e i n n n g s ä u f s c r u n g e n d e r e n g l i s c h e n F a c h p r e s s e ü b e r d e n A u s b a u v o n C o u r r i e r e s . ) D e r s e it e n s d e s e n g l i s c h e n M i n i s t e r s d e s I n n e r n

u n t e r n o m m e n e V e r s u c h , d a d u r c h a u f d i e V e r m i n d e r u n g d e r U n f ä l l e d u r c h S t e i n - u n d K o h l e n f ä l l a u f d e n e n g ­ l i s c h e n G r u b e n h i n z u w i r k e n , d a f s e r ih n e n d i e E i n ­ f ü h r u n g d e s A u s b a u v e r f a h r e n s v o n C o u r r i e r e s d r i n g e n d n a h e le g t e , h a t , w i e b e r e i t s i n N r . 2 0 d e s G l ü c k a u f e r w ä h n t w u r d e , u n t e r d e n B e t e i l i g t e n a l l g e m e i n e M i f s - h i l l i g u n g g e f u n d e n . D i e K r i t i k , w e l c h e s i c h i n d e n F a c h z e i t s c h r i f t e n u n d f a c h m ä n n i s c h e n V e r e i n i g u n g e n a l s ­ b a l d g e g e n d e n V o r s c h l a g d e s M i n i s t e r s . e r h o b , w u r d e a u c h d u r c h d i e j ü n g s t e V e r ö f f e n t l i c h u n g d e s a u f B e ­ o b a c h t u n g a n O r t u n d S t e l l e g e s t ü t z t e n „ B e r i c h t s d e r 4 B e r g r e v i e r b e a m t e n “ ü b e r C o u r r i e r e s n i c h t b e r u h i g t , h a t v i e l m e h r i n i h m n u r n e u e A n r e g u n g g e f u n d e n .

T r o t z d e r i n d i e s e m B e r i c h t e n t h a l t e n e n , a b e r n i c h t n ä h e r b e g r ü n d e t e n B e h a u p t u n g , d a f s d i e e n g l i s c h e S t a t i s t i k u n d d i e ü b e r C o u r r i e r e s a u f g e n a u d e r s e l b e n G r u n d l a g e z u s a m m e n g e s t e l l t w ü r d e n , w i r d s o g a r d e m Z w e i f e l w i e d e r A u s d r u c k g e g e b e n , d a f s d i e Ü n f a l l z i f f e r n w i r k l i c h v e r ­ g l e i c h b a r s e ie n . D e n n i n d e r e n g l i s c h e n S t a t i s t i k w e r d e j e d e r d u r c h e i n e V e r l e t z u n g b i n n e n J a h r u n d T a g v e r ­

u r s a c h t e T o d e s f a l l a l s s o l c h e r m i t g e r e c h n e t , w ä h r e n d a l l g e m e i n i n F r a n k r e i c h u n d , w i e v o n e i n e r S e i t e b e s t ä t i g t w u r d e , a u c h i n C o u r r i e r e s n u r d i e b i n n e n e i n e r W o c h e a n d e n F o l g e n d e s U n f a l l s g e s t o r b e n e n P e r s o n e n a ls d u r c h d i e s e n g e t ö t e t a n g e n o m m e n w ü r d e n .

W o a b e r a u c h a n d e n Z a h l e n s e l b s t n i c h t g e z w e i f e l t w i r d , w i r d ü b e r a l l d e m p e i n l i c h e n E r s t a u n e n A u s d r u c k g e g e b e n , d a f s d i e E r g e b n i s s e e i n e r e i n z i g e n Z e c h e d e m g a n z e n g r o f s e n b r i t i s c h e n K o h l e n b e r g b a u g e g e n ü b e r ­ g e s t e l l t w ü r d e n Z a h l r e i c h e e n g l i s c h e G r u b e n v o n g l e i c h e m U m f a n g e w i e C o u r r i e r e s w e r d e n a n g e f ü h r t , i n d e n e n d i e U n f a l l z i f f e r n s e it l ä n g e r e n J a h r e n a u f e in g e r in g e r e s M a l s , a ls s e lb s t b e i j e n e m m i n i s t e r i e l l e n V o r b i l d e h i n u n t e r ­ g e d r ü c k t w o r d e n s in d .

D i e B e r e c h t i g u n g j e n e r G e g e n ü b e r s t e l l u n g w i r d u m s o h e f t i g e r b e s t r i t t e n , a l s e s d e n m e is t e n K r i t i k e r n s e h r f r a g l i c h e r s c h e i n t , o b ü b e r h a u p t d e m e i g e n t ü m l i c h e n A u s b a u v e r f a h r e n v o n C o u r r i e r e s e in b e s o n d e r e r E i n f l u f s a u f d i e g e r i n g e Z a h l d e r V e r u n g l ü c k u n g e n d u r c h S t e i n - u n d K o h l e n f a l l z u k o m m e . E i n e g e r in g e r e Z a h l d e r a r t i g e r U n f ä l l e a u f 1 0 0 0 u n t e r i r d i s c h b e s c h ä f t i g t e P e r s o n e n w ie i n E n g l a n d s e i i n C o u r r i e r e s s c h o n d e s h a l b z u e r w a r t e n , a l s d i e i n d i e s e r B e z i e h u n g a m m e is t e n g e f ä h r d e t e n K o h l e n h a u e r d o r t n u r 4 2 p C t . , i n S c h o t t l a n d a b e r b e i s p i e l s ­ w e i s e z w e i D r i t t e l d e r B e l e g s c h a f t u n t e r T a g e a u s m a c h t e n . V o r a l l e m l ä g e n a b e r d o r t d i e B e t r i e b s v e r h ä l t n i s s e in s o f e r n v i e l g ü n s t i g e r , v e r g l i c h e n m i t d e r M e h r z a h l d e r e n g l i s c h e n G r u b e n , a ls m i t o f f e n e m L i c h t g e a r b e i t e t w ü r d e u n d w e d e r d i e Z i m m e r u n g i n e r h e b l i c h e m U m f a n g g e r a u b t w ü r d e , n o c h S c h r ä m a r b e i t ü b l i c h w ä r e . G e r a d e d a s R a u h e n d e r Z i m m e r u n g u n d d a s H e r e i n f a l l c n d e r u n t e r ­

(2)

Nr . 2 6 . - 5 6 2 2 9 . J u n i 1 9 0 1 .

s c h r ä m t e n K o h l e v e r u r s a c h e a b e r i n E n g l a n d m i t d i e z a h l r e i c h s t e n U n f ä l l e , K o h l e n f a l l a l l e i n e i n D r i t t e l d e r G e s a m t z a h l . D a s V e r f a h r e n v o n C o u r r i e r e s , w e l c h e s b e k a n n t l i c h a u s e i n e m d e m w e s t f ä l i s c h e n P f ä n d u n g s b a u * ) ä h n l i c h e n , s y s t e m a t i s c h e n V e r b a u e n d e s D a c h e s u n t e r V e r w e n d u n g v o r l ä u f i g v o r g e t r i e b e n e r e i s e r n e r

„ S p i t z e n “ b e s t e h t , g e w ä h r e n u n a u s s c l i l i e f s l i c h S c h u t z g e g e n d a s H e r e i n b r e c h e n d e s D a c h e s u n m i t t e l b a r v o r d e r K o h l e . D i e a u f d i e s e U r s a c h e z u r ü c k z u f ü h r e n d e n U n ­ f ä l l e s e ie n a b e r i m G r u b e n b e t r i e b e d u r c h a u s n i c h t s o h ä u f ig , a u c h n i c h t i m V e r h ä l t n i s , w i e g e w ö h n l i c h a n ­ g e n o m m e n w e r d e u n d i h r e e t w a i g e V e r m i n d e r u n g in C o u r r i e r e s k ö n n e d i e d o r t ig e n Z a h l e n n i c h t e r k l ä r e n . I n a n d e r e r W e i s e w i r d d i e g l e i c h e A n s c h a u u n g m i t d e m H i n w e i s d a r a u f b e g r ü n d e t , d a f s d i e n i c h t d u r c h S t e i n - u n d K o h l e n f a l l b e w i r k t e n T o d e s f ä l l e i n C o u r r i e r e s i n d e m s e lb e n M a f s e a b g e n o m m e n h ä t t e n , a l s j e n e , d a f s a l s o e i n e g e m e i n s a m e U r s a c h e i n b e i d e n R i c h t u n g e n g e w i r k t h a b e n m ü s s e . D i e s e w i r d i n d e r v e r s t ä r k t e n A u f s i c h t g e s e h e n , w e l c h e n a c h d e m a m t l i c h e n B e r i c h t g l e i c h z e i t i g m i t d e m n e u e n A u s b a u v e r f a h r e n z u r E i n ­ f ü h r u n g g e k o m m e n is t . S o z w e i f e l l o s n u n a b e r a u c h d e r N u t z e n e i n e r g u t e n A u f s i c h t is t , d a r f d o c h n i c h t ü b e r s e h e n w e r d e n , d a f s e r z u m g r o f s e n T e i l g e r a d e d a r i n b e s t e h t , s ic h e r e V e r f a h r e n u n d V o r r i c h t u n g e n , d o r t w o s ie n ö t i g s in d , e i n z u b ü r g e r n o d e r a n z u b r i n g e n .

I m Z u s a m m e n h a n g m i t d e r F r a g e d e r A u f s i c h t r e d e n v i e l e B e t r i e b s l e i t e r a u s d e n n o r d e n g l i s c h e n K o h l e n ­ r e v i e r e n a u c h d e r d o r t ü b l i c h e n P r a x i s d a s W o r t , d e n A u s b a u n i c h t d u r c h d i e H a u e r s e lb s t , s o n d e r n d u r c h b e s o n d e r e , e i g e n s d a z u a u s g e b i ld e t e , a n d e m G e d i n g e u n b e t e i l i g t e P e r s o n e n , d i e s o g e n a n n t e n d e p u t ie s , a u s ­ f ü h r e n z u la s s e n , d i e z u d i e s e m Z w e c k e v o n e i n e r A r b e i t z u r ä n d e r n g e h e n . T r o t z d e m d i e g ü n s t ig e n U n ­ f a l l v e r h ä l t n i s s e v o n D u r h a m u n d N o r t h u m b e r l a n d v o n d e n d o r t ig e n B e t r i e b s l e i t e r n a u f d a s s o g e n a n n t e d e p u t y s y s t e m z u r ü c k g e f ü h r t w e r d e n , s c h e i n t i h m a b e r d i e S t i m m u n g i n d e n a n d e r e n R e v i e r e n d u r c h a u s n i c h t g ü n s t i g z u s e in . M a n e r k l ä r t e , d a f s d a s r e c h t z e i t i g e S e t z e n d e s H o l z e s , d e s s e n W i c h t i g k e i t i m E i n v e r s t ä n d n i s m i t d e m B e r i c h t ü b e r C o u r r i e r e s a l l g e m e i n a n e r k a n n t w i r d , d a r u n t e r l i t t e , s e lb s t w e n n d i e H a u e r v e r p f l i c h t e t w ü r d e n , i m N o t f a l l d a s H o l z s e lb s t z u s e t z e n .

W i r d n u n s c h o n d i e o f f i z i e l l e A n n a h m e , d a f s d i e n i e d r i g e U n f a l l z i f f e r v o n C o u r r i e r e s ü b e r w i e g e n d d e m d o r t ig e n A u s b a u v e r f a h r e n z u v e r d a n k e n s e i, v o n d e r e n g l i s c h e n K r i t i k e r n s t l i c h i n F r a g e g e s t e l l t , s o w e n d e t s i c s i c h m i t n o c h g r ö ß e r e r E n t s c h i e d e n h e i t g e g e n d e n G e d a n k e n , d e n A u s b a u v o n C o u r r i e r e s a u f d i e e n g l i s c h e n G r u b e n z u ü b e r t r a g e n . D i e s e r V o r s c h l a g d e s M i n i s t e r s w i r d s e it e n s d e r e n g l i s c h e n B e r g l e u t e a l s e in S c h l a g s o w o h l g e g e n i h r e G e w i s s e n h a f t i g k e i t , a l s g e g e n i h r

*) In Aasführung z. B. anf Shamrock III/IV, Konsolidation und besonders Schlägel nnd Eisen 111 und Wilhelmine Victoria.

t e c h n is c h e s K ö n n e n e m p f u n d e n u n d m i t g l e i c h e r E n e r g i e w e i s e n s ie d e n d a r i n v e r s t e c k t g e f u n d e n e n V o r w u r f z u r ü c k , d a f s s ie n i c h t a l l e s t h ä t e n . u m U n f ä l l e z u v e r m e i d e n r w i e d e n , d a f s s ie n i c h t s e l b s t a m b e s t e n d i e f ü r i l i r e B e t r i e b s v e r h ä l t n i s s e r i c h t i g e n S ic h e r u n g s m a f s r e g e l n z u b e u r t e i l e n v e r m ö c h t e n . E s w i r d d a r a u f h i n g e w i e s e n , d a f s d i e G e t r i e b e z i m m e r u n g , a u f w e l c h e d e r A u s b a u v o n C o u r r i e r e s p r a k t i s c h h i n a u s k o m m e , f ü r E n g l a n d d u r c h a u s n i c h t s N e u e s s e i u n d z u m B e i s p i e l a u f d e n E i s e n s t e i n g r u b e n v o n C u m b e r l a n d i n a u s g e d e h n t e s t e r r e g e l m ä f s i g e r A n w e n d u n g s t e h e . A u c h i n K o h l e n ­ g r u b e n s e i s i e i m m e r a u s g e f ü h r t , s o b a l d s i c h d i e N o t ­ w e n d i g k e i t d a z u a u s d e r B e s c h a f f e n h e i t d e s D a c h e s e r ­ g e b e n h ä t t e u n d s e l b s t e i s e r n e V o r t r i e b s t a n g e n s e ie n d a b e i i n S ü d - W a l e s s c h o n s e i t 2 5 — 3 0 J a h r e n b e n u t z t w o r d e n . I n g r ö ls e r e m M a f s s t a b e s e i a b e r d a s V e r f a h r e n v o n C o u r r i e r e s a u f d e n e n g l i s c h e n S t e i n k o h l e n b e r g b a u , b e s o n d e r s a u f d e n v o n N o r d e n g l a n d , u n m ö g l i c h a n ­ w e n d b a r .

E s w i r d d i e s d a m i t b e g r ü n d e t , d a ß f a s t s t e t s i n E n g l a n d d i e u n t e r s c h r ä m t e K o h l e n b a n k h e r e i n g e s c h o s s e n w e r d e n m ü s s e , S c h i e f s a r b e i t a b e r b e i d e m b i s d i c h t a n d i e K o h l e n v o r g e r ü c k t e n u n d d a z u n o c h in s i c h v e r ­ b u n d e n e n A u s b a u n i c h t a u s g e f ü h r t w e r d e n k ö n n e . B e i e i n e m A u s b a u m i t e i n z e l n e n S t e m p e l n s c h a d e e s w e n i g e r , w e n n e i n m a l e i n e r o d e r d e r a n d e r e u m g e s c h o s s e n w e r d e , w ä h r e n d d i e u n v e r m e i d l i c h e , r e g e l m ä ß i g w ie d e Y - k e h r e n d e B e s c h ä d i g u n g d e s S c h a l h o l z a u s b a u e s d u r c h d i e S c h i e f s a r b e i t n i e o h n e d e n Z u s a m m e n b r u c h m in d e s t e n s e i n e s g a n z e n F e l d e s d e r Z i m m e r u n g z u d e n k e n s e i.

F e r n e r w e r d e d a s R a u b e n d e s H o l z e s d u r c h d i e A r t d e s A u s b a u e s s e h r e r s c h w e r t , d a s f ü r d i e m e is t e n e n g ­ l i s c h e n G r u b e n n i c h t n u r e i n e w i r t s c h a f t l i c h e , s o n d e r n a u c h e i n e t e c h n i s c h e N o t w e n d i g k e i t s e i. S c h o n a n u n d f ü r s ic h n ä h m e d e r A u s b a u v o n C o u r r i e r e s z u v o l l s t ä n d i g d e n D r u c k d e s D a c h e s a u f . S e i d i e s e s a u c h i n C o u r r i e r e s m i t s e i n e r w e i c h e n u n d m ü r b e n K o h l e a l s e i n V o r t e i l z u b e t r a c h t e n , s o m ü s s e d o c h i n d e n f e s t e n e n g l i s c h e n F l ö t z e n d i e G e w i n n u n g d a d u r c h e r l e i c h t e r t w e r d e n , d a ß m a n d e n D r u c k d e s n ie d e r g e h e n d e n H a n g e n d e n n a c h M ö g l i c h k e i t a u f d i e u n t e r s c h r ä m t e K o h l e h i n ü b e r w e r f e . G e r a d e z u e i n e G e f a h r w i r d i n d e r p a r a l l e l e n L a g e d e r S c h a l h ö l z e r z u m S t r e b s t o ß e r b l i c k t , v o n d e r m a n b e i m N i e d e r g e h e n d e r u n t e r s c h r ä m t e n K o h l e n b a n k d a s U m f a l l e n d e s A u s b a u e s b e f ü r c h t e t . A u c h v e r m u t e t m a n , d a ß d a s f r e ie E n d e d e r S p i t z e n b e i p l ö t z l i c h e n D r u c k ä u ß e r u n g e n h e b e l a r t i g w i r k e n u n d d i e F o l g e n e i n e s B r u c h e s a u f d e n A u s b a u v e r g r ö ß e r n w ü r d e .

N e b e n d e r t e c h n i s c h e n w i r d d i e w i r t s c h a f t l i c h e U n m ö g l i c h k e i t b e t o n t , e i n e n A u s b a u w i e d e n v o n C o u r r i e r e s a l l g e m e i n e i n z u f ü h r e n . D i e d u r c h s c h n i t t ­ l i c h e n H o l z k o s t e n a u f d i e T o n n e K o h l e n w e r d e n a u s v e r s c h i e d e n e n e n g l i s c h e n R e v i e r e n z u 2 5 — 3 0 P f g . a n ­ g e g e b e n , a l l e r d i n g s o h n e d a ß e r s i c h t l i c h w ä r e , o b d i e f i i r d a s R a u b e n d e r Z i m m e r u n g g e z a h l t e n L ö h n e o d e r

(3)

2 9 . J u n i 1 9 0 1 . Nr. 2 6 .

E n t s c h ä d i g u n g e n d a r i n e i n b e g r if f e n s in d D a d i e d u r c h ­ s c h n i t t l i c h e n H o l z k o s t e n i n C o u r r i e r e s r u n d 7 5 P f g . b e ­ t r a g e n , e r g ä b e s i c h a l l e i n a n H o l z o h n e d i e h ö h e r e n K o s t e n f ü r d a s V e r b a u e n e i n e M e h r a u s g a b e f i i r d i e e n g l i s c h e n G r u b e n v o n 0 , 5

,JL.

a u f d i e T o n n e , w a s a u f d i e g a n z e e n g l i s c h e F ö r d e r u n g b e r e c h n e t d i e S u m m e v o n 1 2 0 M i l l . M a r k a u s m a c h e n w ü r d e . V o n a n d e r e r S e it e w e r d e n d i e w i r k l i c h e n M e h r k o s t e n a u f m in d e s t e n s d a s D o p p e l t e g e s c h ä t z t , z u m a l d e r v e r s t ä r k t e V e r b r a u c h a n H o l z d i e H o l z p r e i s e e r h e b l i c h s t e ig e r n w ü r d e . E i n e s e h r g r o ß e Z a h l d e r e n g l i s c h e n G r u b e n w ü r d e d ie s e B e l a s t u n g n a c h A e u ß e r u n g d e r B e t e i l i g t e n g a r n i c h t z u t r a g e n im s t a n d e s e in . F l ö t z e w i e d i e v o n C o u r r i é r e s m ö c h t e n a l l e r d i n g s o h n e d i e d o r t ü b l i c h e Z i m m e r u n g k a u m g e w o n n e n w e r d e n k ö n n e n , s o l c h e F l ö t z e m ii f s t e n a b e r i n E n g l a n d s c h o n w e g e n d e s g e r i n g e n S t ü c k k o h l e n ­ f a l ls , d e r i n C o u r r i é r e s n u r 2 0 p C t . b e t r a g e , a l s d u r c h ­ a u s u n b a u w ü r d i g g e l t e n D i e M ö g l i c h k e i t , s ie in F r a n k r e i c h z u b a u e n , w e r d e a u e h w e s e n t l i c h d u r c h d ie s e h r n i e d r i g e n G e d i n g e s ä t z e g e s c h a f f e n , d i e v o n B e ­ s u c h e r n d e r G r u b e n v o n C o u r r i é r e s a l s 8 0 C t s . * ) f ü r d i e T o n n e e i n s c h l i e ß l i c h H o l z e i n b a u s a n g e g e b e n w u r d e n . N u r d i e s e b i l l i g e G e w i n n u n g g e s t a t t e t n a c h e i n e r v e r ­ b r e it e t e n e n g l i s c h e n A n s i c h t d o r t e i n e v e r h ä l t n i s m ä ß i g h o h e A u s g a b e f ü r Z i m m e r u n g .

S i n d a u c h i m o b i g e n n u r d i e s t i c h h a l t i g e r e n A r g u m e n t e g e g e n d i e A b s i c h t e n d e s h o m e s e c r e t a r y h e r a u s g e g r if f e n , s o e r w e c k t d o c h d i e g a n z e B e h a n d l u n g d e r A u s b a u f r a g e i n E n g l a n d d e n E i n d r u c k , d a ß d e r d o r t i g e B e r g b a u s i c h

*) Nach deutschen Mitteilungen liegt hier wohl eine Ver­

wechselung mit den 440 kg fassenden Wagen vor.

n i c h t m i t U n r e c h t g e g e n d i e k r i t i k l o s e E i n f ü h r u n g e in e s V e r f a h r e n s s t r ä u b t , d a s m a n c h e n A n z e i c h e n n a c h z u u r t e i l e n a u c h i n F r a n k r e i c h n u r i n g a n z b e s c h r ä n k t e m U m f a n g e u n d u n t e r i h m b e s o n d e r s g ü n s t ig e n V e r ­ h ä l t n i s s e n z u r A n w e n d u n g g e k o m m e n i s t .

S o h a t v o n d e n N a c h b a r g r u b e n v o n C o u r r i e r e s n u r d i e G e s e l l s c h a f t v o n L e n s s i c h f ü r e i n e n ä h n l i c h e n A u s b a u m i t E i s e n s p i t z e n e n t s c h ie d e n , u n d d i e s b i s h e r a u c h n u r f i i r e in e n e i n z i g e n i h r e r e l f S c h ä c h t e . S e l b s t d i e H o l z ­ k o s t e n v o n 0 , 7 5 m ö g e n s ie a u c h d i e a n g ü n s t ig e r e V e r h ä l t n i s s e g e w ö h n t e n e n g l i s c h e n B e t r i e b s l e i t e r i n S c h r e c k e n s e t z e n , le g e n v o m w e s t f ä l i s c h e n S t a n d p u n k t a u s b e t r a c h t e t d i e A n n a h m e n a h e , d a f s e s s i c h i n C o u r r i e r e s v i e l l e i c h t u m S c h u t z g e g e n e i n e n u n a n g e n e h m e n l o c k e r e n N a c h f a l l , a b e r d u r c h a u s n i c h t u m d i e B e k ä m p f u n g w i r k l i c h s c h w e r e n u n d g e f ä h r l i c h e n G e b i r g s d r u c k s h a n d e l t . I n s o lc h e i n e m F a l l e d ü r f t e d a s V e r f a h r e n a u c h m i t m a n c h e n n a h e li e g e n d e n S c h w i e r i g k e i t e n z u k ä m p f e n h a b e n , v o n d e n e n m a n in C o u r r i e r e s o f f e n b a r v e r s c h o n t g e ­ b l i e b e n is t .

U e b r i g e n s e r k e n n e n d i e E n g l ä n d e r d i e Z w e c k i n ä f s i g - k e i t d e s V e r f a h r e n s f ü r m a n c h e V e r h ä l t n i s s e d u r c h a u s a n u n d g e r a d e a u c h f ü r d e u t s c h e G r u b e n d ü r f t e d i e M a h n u n g e in e s d o r t ig e n P r a k t i k e r s z u t r e f f e n , d a s A u f ­ r ä u m e n d e s lo s g e s c h o s s e n e n G e s t e i n s v o r O r t s b e t r i e b e n m e h r u n t e r d e m S c h u t z e e i n s t w e i l i g v o r g e t r i e b e n e r H o l z ­ o d e r b e s s e r E i s e n s p i t z e n v o r z u n e h m e n . B e s o n d e r s b e i m a s c h i n e l l e m B o h r b e t r i e b l i e g t h i e r e in e g r o ß e G e f a h r v o r — s ie h e a u c h L e y b o l d , M i n i s t e r i a l - Z e i t s c h r i f t 1 9 0 0 , S . 6 0 1 — , d i e s i c h a u f d i e a n g e d e u t e t e W e i s e w o h l m i t e i n i g e r A u s s i c h t a u f E r f o l g v e r r i n g e r n l i e ß e .

L . W .

M oderne T ra n sp o rt-A n la g en a ls M ittel fü r Zeit- und R aum -E rsparnis im B etrieb e in d u s tr ie lle r W erke.

Hierzu Tafel 25.

D e m i m G e s c h ä f t s l e b e n s t e h e n d e n u n d m i t d e r Z e i t f o r t g e s c h r i t t e n e n I n g e n i e u r w i r d d e r b e d e u t u n g s v o l l e S i n n d e s S p r i c h w o r t e s „ Z e i t i s t G e l d “ , d a s s i c h e r e i n e n w e s e n t l i c h e n T e i l d a z u b e i g e t r a g e n h a t , d i e E n g l ä n d e r u n d A m e r i k a n e r a u f e i n e s o h o h e S t u f e d e s g e w e r b ­ l i c h e n L e b e n s z u h e b e n u n d s i c h d a r a u f z u e r h a l t e n , s c h o n s o s e h r i n F l e i s c h u n d B l u t ü b e r g e g a n g e n s e in , d a ß e s f i i r i h n k a u m e i n e r U e b e r l e g u n g b e d a r f , u m i n j e d e m A u g e n b l i c k s t r e n g d a r n a c h z u h a n d e l n . D e n n o c h i s t e s m a n c h m a l e r s t a u n l i c h , w i e s e h r i n v i e l e n F ä l l e n n o c h d a g e g e n v e r s t o ß e n w i r d d u r c h A n w e n d u n g v e r ­ a l t e t e r E i n r i c h t u n g e n , m i t d e n e n o f t d a s D o p p e l t e u n d D r e i f a c h e a n Z e i t f ü r d i e V e r r i c h t u n g e i n e r A r b e i t g e b r a u c h t w i r d a l s m i t d e m Z w e c k e n t s p r e c h e n d e n n e u e r e n E i n r i c h t u n g e n , u n d w o m i t a u ß e r d e m a u c h d a s V i e l f a c h e a n R a u m n ö t i g w i r d , d e r b e i A n w e n d u n g v o n

M a s c h i n e n g r ö ß e r e r L e i s t u n g s f ä h i g k e i t i n e n t s p r e c h e n d e m M a ß e m e h r a u s g e n u t z t w e r d e n k a n n .

E i n g r o ß e r T e i l u n s e r e r i n d u s t r i e l l e n W e r k e i s t s o e i n g e e n g t , d a ß b e i a n g e s t r e n g t e m B e t r i e b e j e d e r k l e i n s t e W i n k e l a u s g e n u t z t w e r d e n m u ß , u n d d i e B e s i t z e r b e r e u e n e s m a n c h m a l b i t t e r , d a ß n i c h t v o n v o r n h e r e i n m e h r G e w i c h t a u f z w e c k m ä ß i g e u n d g u t e R a u m a u s n u t z u n g g e l e g t i s t , s o d a ß e s w o h l d e r M ü h e lo h n t , a u f d i e H ü l f s m i t t e l a y f m e r k s a m z u m a c h e n , d i e i n n e u e r e r Z e i t a n g e w e n d e t w e r d e n , u m R a u m u n d Z e i t b e s s e r a u s ­ z u n u t z e n .

E i n B e i s p i e l e i n e r i n d i e s e r H i n s i c h t m o d e r n e i n ­ g e r i c h t e t e n F a b r i k a n l a g e i s t d i e W e r k z e u g m a s c h i n e n ­ f a b r i k v o n L u d w i g L ö w e u . C o i n B e r l i n . D i e g e ­ r ä u m i g e n H a l l e n w e r d e n z u m T e i l v o n L a u f k r a h n e n b e s t r i c h e n , u n d i n a l l e n R ä u m e n — u n d e b e n s o z u r

(4)

N r. 2 6 . - 5 6 4 - 2 9 . J u n i j l 9 0 1 .

V e r b i n d u n g s ä m t l i c h e r R ä u m e u n t e r e i n a n d e r — s i n d S c h i e n e n b a h n e n a n g e w e n d e t . M a n h a t h i e r f ü r d u r c h ­ w e g d i e s o g e n a n n t e n H u n t s c h c n l n d u s t r i e - B a h n e n g e w ä h l t , d i e m i t R ü c k s i c h t a u f v o l l k o m m e n e A u s b i l d u n g w o h l e i n z i g in d e r W e l t d a s t e h e n . S i c s in d b e n a n n t n a c h d e m a m e r i k a n i s c h e n E r f i n d e r C . W . H u n t , d e m L e i t e r d e r C . W . H u n t C o m p a n y in N e w - Y o r k , d e r e n F a b r i k a t e a u f d e m e u r o p ä i s c h e n K o n t i n e n t e d u r c h d i e M a s c h i n e n f a b r i k J . P o h l i g , A k t i e n g e s e l l s c h a f t i n K ö l n - Z o l l s l o c k a u s g e f ü h r t w e r d e n .

D i e s e B a h n e n s in d s o a u s g e b i l d e t , d a f s d i e W a g e n v o n d e r k l e i n s t e n w i e g r ü f s t e n T r a g f ä h i g k e i t b i s h i n a u f z u 1 0 T o n s , a u f S c h i e n e n m i t K r ü m m u n g s r a d i e n v o n n u r 3 ,(5 6 m la u f e n u n d z w a r s o r u h i g u n d s i c h e r , a l s b e -

S7.03.10

Fig.

w e g t e n s i e s i c h a u f d e r g e r a d e n S t r e c k e . D u r c h v o r ­ z ü g l i c h e A u s f ü h r u n g d e r W a g e n u n d d e r G l e i s e w i r d e i n ä u f s e r s t l e i c h t e r u n d g l e i c l u n ä f s i g e r G a n g e r r e ic h t , s o d a f s e i n M a n n d e n W a g e n a n a l l e n S t e l l e n d e r B a h n b e q u e m b e w e g e n k a n n . E s lä f s t s i c h l e i c h t e in s e h e n u n d i s t i n d e m W e r k e d e r F i r m a L ö w e b i s z u r A u g e n - s c h e i n l i c h k e i t b e w ie s e n , w i e g l a t t u n d g l e i c h m ä f s i g d e r B e t r i e b v o r s i c h g e h t , w e n n s o lc h e S t ö r u n g e n v e r m ie d e n w e r d e n , w i e s i c b e i b i l l i g e n u n d s c h l e c h t a n g e le g t e n B a h n e n s o h ä u f i g V o r k o m m e n , in d e m e i n A r b e i t e r s ic h m i t s e in e m W a g e n a n i r g e n d e i n e r S t e l l e f e s t f ä h r t u n d n u n a n d e r e h e r a n r u f e n r n u f s , d i e i h m w e i t e r h e lf e n .

W i e m a n a u s d e r F i g u r 1 b i s 3 e r s ie h t , b e s t e h e n d i e g a n z e n S c h i c n e n g l e i s e a u s G u f s e i s e n u n d s i n d s o e in -

Fig. 2.

g e r ic h t e t , d a f s d i e s e g u f s e i s e r n e n G l e i s p l a t t c n i n d e n B o d e n v e r l e g t w e r d e n u n d k e i n e m e r k b a r e E r h ö h u n g d e r S c h i e n e n ü b e r d e m B o d e n e n t s t e h t , w a s in n e r h a l b d e r G e b ä u d e u n d b e s o n d e r s a u c h in K e s s e l h ä u s e r n e t c . v o n g r o f s e m W e r t e is t . D i e s e g u f s e i s e r n e n G l e i s e s i n d ü b e r a l l i n n e r h a l b d e r G e b ä u d e a n g e w e n d e t a u f s e r h a lb d e r s e l b e n s i n d d a g e g e n S c h i e n e n a u s W a l z e i s e n m i t b e ­ s o n d e r e n Q u e r s c h w e l l c n a n g e w e n d e t .

D i e W a g e n w e r d e n m e i s t v o n H a n d g e s c h o b e n , in e i n z e l n e n F ä l l e n , w o b e s o n d e r s s c h w e r e W a g e n n o t ­ w e n d i g s i n d , h a t m a n s ie a u c h s c h o n d u r c h e i n e e l e k t r i s c h e A k k u m u l a t o r e n - L o k o m o t i v e b e w e g t , d i e e b e n f a ll s s o k o n s t r u i e r t i s t , d a f s s ie a u f S c h i e n e n m i t e i n e m K r ü m m u n g s r a d i u s v o n 3 , 6 6 m l ä u f t .

3

E s s o l l e n h i e r n u r n o c h e in ig e . A n l a g e n e n v ä h n t w e r d e n , d i e n a c h d e m C . W . H u n t - S y s t e m v o n d e r M a s c h i n e n f a b r i k J . P o h l i g , A k t i o n - G e s e l l s c h a f t i n K ö l n - Z o l l s t o c k a u s g e f ü h r t s in d u n d d i e w o h l b e s o n d e r e s I n t e r e s s e f i n d e n d ü r f t e n .

A u f d e r A g n e s e n h ü t t e ( v o r m . F ö l z e r u n d G e n o s s e n i n H a i g c r ) s t e l l t e i n e S c h l a c k c n - T r a n s p o r t - A n l a g c in B e t r i e b , d i e d a z u d i e n t , d i e v o n d e m H o c h o f e n k o m m e n d e g r a n u l i e r t e S c h l a c k e , z u d e r r e i c h l i c h 1 0 0 m e n t f e r n t e n S c h l a c k e n s t e i n - F a b r i k z u t r a n s p o r t i e r e n . N a c h P a s s i e r e n d e s K l ä r b a s s i n s w i r d d i e S c h l a c k e d u r c h e i n B e c h e r w e r k in e i n e n H o c h b e h ä l t e r g e h o b e n u n d v o n h i e r d u r c h e i n e H u n t ’s c h e a u t o m a t i s c h e B a h n w e i t e r b e ­ f ö r d e r t e n t w e d e r b i s z u r S t e i n f a b r i k a m E n d e d e s

(5)

2 9 . J u n i 1 9 0 1 . - 5 6 5 - N r . 2 6 .

e i s e r n e n H o c h b a h n g e r i i s t e s o d e r i n E i s e n b a h n w a g e n , d i e a u s e i n e m F ü l l r u m p f u n t e r d e r M i t t e d e s B a h n g e r ü s t e s b e l a d e n w e r d e n .

D a s W e s e n d e r a u t o m a t i s c h e n B a h n d a r f w o h l a l s b e k a n n t v o r a u s g e s e t z t w e r d e n , e s s e i n u r n o c h k u r z d a r a n e r i n n e r t , d a f e s ie e i n e S c h w e r k r a f t b a h n is t , n u r u m w e n i g e P r o z e n t g e n e ig t , a u f w e l c h e r d e r v o l l e W a g e n m i t g r o f s e r G e s c h w i n d i g k e i t a b w ä r t s l ä u f t , s i c h a n e i n e m b e l i e b i g e n P u n k t s e l b s t t h ä t i g e n t l a d e t u n d d a n n g e l e e r t v o l l k o m m e n s e l b s t t h ä t i g a u f s e in e n A u s g a n g s p u n k t z u ­ r ü c k k o m m t — o h n e j e d e Z u h ü l f e n a h m e e i n e r M a s c h i n e . D e r A r b e i t e r h a t a ls o n u r d e n W a g e n z u s c h li e f s e n , i h n a u s d e m H o c h b e h ä l t e r z u f ü l l e n u n d i n B e w e g u n g z u s e t z e n . D e r le e r e W a g e n k o m m t v o n s e l b s t w i e d e r z u m H o c h b e h ä l t e r z u r ü c k . D i e A n l a g e g e b r a u c h t a ls o z u r B e d i e n u n g n u r e i n e n M a n n , d e r m i t H ü l f e d e s B e c h e r w e r k e s u n d d e r a u t o m a t i s c h e n B a h n d i e s e l b e A r b e i t v e r r i c h t e t , z u d e r v o r I n b e t r i e b n a h m e d e r B a h n d u r c h s c h n i t t l i c h e t w a 1 0 A r b e i t e r e r f o r d e r l i c h w a r e n . D a b e i w i r d j e t z t d e r z w i s c h e n d e m H o c h o f e n u n d d e r S c h l a c k e n s t e i n - F a b r i k b e f i n d l i c h e L a g e r p l a t z i n k e i n e r W e i s e e i n g e e n g t .

D i e s e a u t o m a t i s c h e n B a h n e n s i n d i n D e u t s c h l a n d s c h o n f ü r d i e v e r s c h i e d e n s t e n Z w e c k e i m B e t r i e b , u n d m a n e r z i e l t ü b e r a l l d a m i t g r o f s e E r s p a r n i s s e . I h r e A n ­ w e n d u n g i s t g e r a d e f ü r d i e H ü t t e n i n d u s t r i e s e h r l o h n e n d z . B . z u m T r a n s p o r t v o n B e r g e n o d e r S c h l a c k e n a u f H a l d e n , w i e e s d i e F i g u r 1 a u f T a f e l 2 5 z e i g t . B e i e i n e r s o lc h e n A n o r d n u n g d e r B e r g e h a l d e i s t e i n M a n n i m S t a n d e , i n e i n e r S t u n d e b i s z u 1 0 0 t M a t e r i a l i n e i n e r E n t f e r n u n g b i s z u 2 5 0 m z u t r a n s p o r t i e r e n u n d s o e i n e A r b e i t z u v e r r i c h t e n , z u d e r j e t z t o b e n a u f d e n j e d e r u n g ü n s t ig e n W i t t e r u n g a u s g e s e t z t e n H a l d e n o f t e in h a lb e s D u t z e n d L e u t e u n d e i n i g e P f e r d e g e b r a u c h t w e r d e n .

F e r n e r k a n n d i e a u t o m a t i s c h e B a h n a u s g e z e i c h n e t e V e r w e n d u n g f i n d e n z u m B e l a d e n v o n S c h i f f e n , E i s e n ­ b a h n w a g e n u . s . w . u n d z u m A u s l a d e n a u f L a g e r p l ä t z e n , e i n e A r b e i t , d i e j e t z t i n m a n c h e n H ä f e n d u r c h g e ­ w ö h n l i c h e K i p p w a g e n a u f g e w ö h n l i c h e r H o c h b a h n v o n H a n d v e r r i c h t e t w i r d . ( V e r g l . T a f e l 2 5 F i g 2 ) g e g e n ­ ü b e r d e m j e t z t g e b r ä u c h l i c h e n B e t r i e b e k ö n n t e e t w a d i e H ä l f t e b i s z w e i D r i t t e l d e r A r b e i t e r e r s p a r t w e r d e n , w e n n m a n d i e a u t o m a t i s c h e B a h n a n w e n d e t e , d e r e n A n l a g e k o s t e n d a b e i a u f s e r o r d c n t l i c h g e r i n g e s i n d , in d e m s ie a u f e e r d e m a u c h b e i g e w ö h n l i c h e n H o c h b a h n e n e r ­

f o r d e r l i c h e n G e r ü s t u n d d e n S c h i e n e n n u r e i n A n l a g e - K a p i t a l v o n 2 5 0 0

tAC.

b i s 3 0 0 0

<Jl.

e r f o r d e r t .

W i r k ö n n e n n i e b t a l l e V e r w e n d u n g s a r t e n u n d a l l e A r t e n d e r I l u n t ’ s c h e n M a s c h i n e r i e , d i e v o n d e r F i r m a J . P o h l i g f ü r d i e v e r s c h ie d e n s t e n Z w e c k e a n s g e f ü h r t s in d , b e s c h r e ib e n , m ö c h t e n a b e r n o c h e i n e r in t e r e s s a n t e n A n w e n d u n g d e r H u n t ’ s c h e n C o n v e y o r k e t t c n E r ­ w ä h n u n g t h u n , w i e s ie m i t g u t e m E r f o l g e a u f d e n S k a l l c y s c h ä c h t e n d e r K ö n i g l . B e r g i n s p e k t i o n D u d w e i l e r V e r w e n d u n g g e f u n d e n h a t z u m A u f s p e i c h e r n d e r z e i t w e i l i g v o m F ö r d e r s c h a c h t f ü r d i e K o h l e n w ä s c h e z u v i e l a n g e - f a h r e n e » K o h l e i n e i n e m H o c h b e h ä l t e r u n d z u r E n t n a h m e d e r K o h l e a u s d i e s e m B e h ä l t e r u n d R ü c k t r a n s p o r t in d i e W ä s c h e z u Z e i t e n , w e n n d i e F ö r d e r u n g n i c h t s o s t a r k g e h t . D i e A n l a g e i s t d u r c h d i e F i g . 3 T a f e l 2 5 d a r g e s t e l l t . D i e H u n t ' s c h e C o n v e y o r k e t t e i s t e in e K e t t e m i t d r e h b a r e n B e c h e r n , d i e s o w o h l z u m s e n k r e c h t e n a l s a u c h z u m w a g e r e c h t e n T r a n s p o r t d i e n t D i e K o h l e w i r d a n b e l i e b i g e r S t e l l e a u f d e m u n t e r e n w a g c r e c h t e n S t r a n g d e r K e t t e d u r c h e i n e b e s o n d e r e F ü l l v o r r i c h t u n g i n d i e B e c h e r e i n g e f ü l l t u n d k a n n a u f d e m o b e r e n w a g e r e c h t e n S t r a n g a n b e l i e b i g e r S t e l l e e n t l a d e n w e r d e n , i n d e m d i e B e c h e r d u r c h e i n e n e i n s t e l l b a r e n A n s c h l a g g e d r e h t u n d d a m i t e n t l e e r t w e r d e n . D i e K o h l e w i r d b e i d e r v o r l i e g e n d e n A n l a g e d u r c h e i n e n B a n d - T r a n s p o r t ( b e i A ) d e r W ä s c h e z u g e f ü h r t , k a n n a b e r d u r c h e in e u m l e g b a r e K l a p p e b e i A o h n e w e i t e r e s d e r C o n v e y o r - K e t t e z u g e f ü h r t w e r d e n , w e n n d i e A n f u h r f ü r d i e W ä s c h e z u s t a r k is t , u n d w i r d ü b e r d e m H o c h b e h ä l t e r H u n d v o n d e r K e t t e w i e d e r e n t l a d e n . W e n n d i e W ä s c h e m e h r v e r a r b e i t e n k a n n a l s g e f ö r d e r t w i r d , s o w i r d K o h l e u n t e n a u s d e m B e h ä l t e r d u r c h e i n e d e r v i e r O e f f n u n g e n m i t t e l s t e i n e r f a h r b a r e n F ü l l v o r r i c h t u n g B e n t n o m m e n u n d a u f d e m o b e r e n S t r a n g d e r K e t t e im W ä s c h e - G e b ä u d e b e i C e n t l a d e n . D e r B e t r i e b i s t b e i d e m r u h i g e n u n d la n g s a m e n G a n g e d e r C o n v e y o r - K c t t e f a s t g e r ä u s c h l o s . D a d u r c h , d a f e d i e K o h l e — e s h a n d e l t s i c h h i e r u m N u f e k o h l e — s a n f t i n d i e B e c h e r e i n g e f ü l l t u n d o h n e E r s c h ü t t e r u n g u n d U m l a d u n g d u r c h d i e B e c h e r ü b e r d i e s e n k r e c h t e u n d w a g e r e c h t e B a h n d e s T r a n s ­ p o r t w e g e s i h r e m B e s t i m m u n g s o r t z u g e f ü h r t w i r d , w i r d d i e Z e r k l e i n e r u n g d e r K o h l e a u f d a s g e r i n g s t e M a f e h e r a b g e d r ü c k t , w a s j e d e n f a l l s a l s e i n w e s e n t l i c h e r V o r t e i l z u b e t r a c h t e n is t .

D ie m a g n e tisc h e E r z a n r e ic h e r u n g zu P itk ä r a n ta in F in n la n d . (Nach Ingenieur G u s t a f Grö

D a s i n P i t k ä r a n t a v o r k o m m e n d e m a g n e t i s c h e E i s e n ­ e r z d ü r f t e w o h l e i n e s d e r a m s c h w e r s t e n a n z u r e i c h e r n d e n E r z e s e in . D e n n n i c h t g e n u g d a m i t , d a f e e s a u f e e r - o r d e n t l i c h s c h w e r z u b r e c h e n i s t u n d d e r M a g n e t i t z u m g r ö f e t e n T e i l a l s K o r n v o n u n t e r

iJi

m m v o r k o m m t ,

n d a l in „Teknisk Tidskrift“.)

s in d a u c h s c h ä d l i c h e B e im e n g u n g e n i n a u ß e r g e w ö h n ­ l i c h h o h e m M a f e e v o r h a n d e n .

D a s E r z e n t h ä l t n a c h d e r S c h e i d u n g c a . 3 0 p C t . E i s e n u n d 4 — 5 p C t . S c h w e f e l . V o n d e m G e s a m t e i s e n ­ g e h a l t s i n d c a . 8 0 p C t . i n F o r m v o n M a g n e t i t , d e r R e s t ,

(6)

Nr. 2 6 . - 5 6 6 2 9 . J u n i 1 9 0 1

a ls B e s t a n d t e i l v o n S i l i k a t e n v o r h a n d e n . D i e d a s E r z v e r u n r e i n i g e n d e n S c h w e f e l v e r b i n d u n g e n s i n d z . T Z i n k b l e n d e u n d M a g n e t k i e s , d ie s e s e h r o f t v o l l s t ä n d i g m i t d e m M a g n e i i t v e r w a c h s e n , z . T . S c h w e f e l u n d K u p f e r k i e s .

A u f G r u n d g e m a c h t e r E r f a h r u n g e n b e s c h r ä n k t m a n i n P i t k ä r a n t a d i e S c h e i d u n g d a r a u f , K u p f e r e r z e u n d r e i n e s N e b e n g e s t e in a u s z u h a l t e n , w ä h r e n d m a n a l l e s U e b r i g e a ls A n r e i c h e r u n g s e r z b e t r a c h t e t . D a n u n d ie s e s l e t z t e r e c a 8 0 p C t . d e r P r o d u k t i o n a u s m a c h t , s o k ö n n t e m a n v o n e i n e r S c h e i d u n g g a n z u n d g a r a b s e h e n , w e n n n i c h t d a s g e w o n n e n e K u p f e r e r z d i e K o s t e n d e c k e n w ü r d e .

D a s a m S t r a n d e d e s L a d o g a - S e e s a n g e l e g t e u n d m i t d e n G r u b e n d u r c h S e i l b a h n e n v e r b u n d e n e A n r e i c h c r u n g s - w e r k b e s it z t 4 B r e c h e r , 8 K u g e l m ü h l e n u n d e b e s s o v ie l e S e p a r a t o r e n . I n d e s s e n s i n d 2 0 K u g e l m ü h l e n u n d 2 0 S e p a r a t o r e n v o r g e s e h e n u n d s o ll e n e i n g e b a u t w e r d e n , s o b a ld d i e G r u b e n , d e r e n B e t r i e b s i c h n o c h im A n f a n g s ­ s t a d i u m b e f in d e t , d a s e r f o r d e r l i c h e M a t e r i a l z u l i e f e r n i m S t a n d e s e in w e r d e n .

D i e a u s d e m G r u s o n w e r k e s t a m m e n d e n B r e c h e r k ö n n e n S t ü c k e b i s z u 2 5 0 m m S t ä r k e a u f n e h m e n . D i e s e l b e n s in d s o a n g e o r d n e t , d a f s ih n e n d a s E r z d i r e k t a u s g r o f s e n V o r r a t s t r i c h t e r n z u g e f ü h r t w i r d .

V o n d e n B r e c h e r n g e l a n g t d a s a u f H ü h n e r e i g r ö f s c z e r m a l m t e E r z m i t t e l s B e c h e r w e r k u n d K r e i f s ’ s c h e n T r a n s p o r t r i n n e n n a c h d e n G r ö n d a l ’ s c h e n K u g e l m ü h l e n .

D i e s e M ü h l e n b e s t e h e n a u s j e 2 d u r c h S c h r a u b e n m i t e i n a n d e r v e r b u n d e n e n T e i l e n , i n d e r e n I n n e r e m s e i t ­ l i c h e S t e g e u n d R o s t e a n g e b r a c h t s i n d . D i e L a g e r ­ z a p f e n s i n d h o h l ; d u r c h d e n e i n e n d e r s e l b e n w i r d d a s E r z e i n g e f ü h r t , w ä h r e n d d a s f e r t i g g e m a h l e n e P r o d u k t d u r c h d e n a n d e r e n w i e d e r a b g e f ü h r t w i r d . D i e D u r c h ­ m e s s e r d e r Z a p f e n s i n d s o g r o f s g e w ä h l t , d a f s b e i m M o n t i e r e n R o s t e w i e S t e g e b e q u e m d u r c h d i e s e lb e n e i n ­ g e f ü h r t w e r d e n k ö n n e n . D i e A n z a h l u n d G r ö f s e d e r z u v e r w e n d e n d e n K u g e l n r i c h t e t s ic h n a c h d e r B e ­ s c h a f f e n h e i t d e s E r z e s u n d w i r d a m z w e c k m ä f s i g s t c n d u r c h V e r s u c h e f e s t g e s t e l lt . D u r c h s c h n i t t l i c h s o l l d a s G e s a m t g e w i c h t d e r K u g e l n n i c h t ü b e r 2 u n d n i c h t u n t e r 1 t b e t r a g e n u n d d e r D u r c h m e s s e r d e r g r ö f s c r e n K u g e l n 1 5 0 m m n i c h t ü b e r s t e ig e n .

D i e A b n u t z u n g d e r S t e g e , R o s t e u n d K u g e l n h ä n g t z u e in e m s e h r g r o f s e n T e i l v o n d e r e n Q u a l i t ä t a b . I m a ll g e m e i n e n b r a u c h t m a n d i e R o s t e 3 , h ö c h s t e n s 4 m a l, d i e S t e g e h ö c h s t e n s 2 m a l i m J a h r e a u s z u b a u e n . D i e K u g e l n w e c h s e l t m a n g e w ö h n l i c h n i c h t a u s , s o n d e r n l e g t w ö c h e n t l i c h n u r s o v i e l e n e u e K u g e l n e i n , a l s d e r A b n u t z u n g d e r a lt e n e n t s p r i c h t .

B e i e i n e r F ü l l u n g m i t c a . 1 , 5 T o n n e n K u g e l n u n d e i n e G e s c h w i n d i g k e i t v o n 2 8 U m d r e h u n g e n p r o M i n u t e b e a n s p r u c h t d i e M ü h l e z u i h r e m B e t r i e b e u n g e f ä h r 1 8 — 2 0 P f e r d e k r ä f t e . I h r e L e i s t u n g b e r u h t i n e r s t e r L i n i e a u f d e r H ä r t e , b e z w Z ä h i g k e i t d e s E r z e s .

V o n d e n K u g e l m ü h l e n , w e l c h e b e h u f s E r r e i c h u n g d e s n ö t i g e n G e f ä l l e s f ü r d i e a b g e h e n d e n P r o d u k t e a u f 6 m h o h e n , f e s t e n h ö l z e r n e n L a g e r b ö c k e n s t e h e n , l ä u f t

d e r E r z s c h l a m m a u f v e r t i k a l e G r ö n d a l ’ s c h e S e p a r a t o r e n , v o n d e n e n z u j e d e r M ü h l e , j e e i n e r g e h ö r t D i e S e p a ­ r a t o r e n s i n d c a . 2 m ü b e r d e m B o d e n d e s W e r k e s u n d

(7)

I

2 9 . J u n i 1 9 0 1 . - 5 6 7 N r . 2 6 .

c a . 5 m ü b e r d e m h ö c h s t e n W a s s e r s p i e g e l d e s L a d o g a - S e e e s a u f g e s t e l l t , w o d u r c h d i e d i r e k t e A b l e i t u n g d e s g a n z e n u n m a g n e t i s c h e n S c h l a m m e s i n d e n S e e e r m ö g l i c h t u n d d a m i t e i n e r e c h t b e t r ä c h t l i c h e E r s p a r n i s a n B e t r i e b s ­ k o s t e n e r z i e l t w i r d .

D i e K o n s t r u k t i o n d e r S e p a r a t o r e n g e h t a u s F i g u r 1 h e r v o r . A u f e i n e r v e r t i k a l e n A c h s e s i n d 5 S c h e i b e n

a u s w e i c h s t e m M a r t i n m i t Z w i s c h e n r ä u m e n v o n j e 6 0 m m a u f g e r e ih t , z w i s c h e n d e n s e l b e n i s t d i e W i c k e l u n g d e r a r t a n g e b r a c h t , d a f s d i e A n z a h l d e r D r ä h t e v o n o b e n n a c h u n t e n z u n i m m t , s o d a f s a ls o d i e u n t e r e n S c h e i b e n s t ä r k e r m a g n e t i s c h w e r d e n a l s d i e o b e r e n , d i e o b e r s t e , d r i t t e u n d f ü n f t e S c h e i b e b i l d e n N o r d p o l e , d i e z w e i t e u n d v i e r t e S i i d p o l c , w a s d a d u r c h e r r e i c h t w i r d , d a f s d i e

W i c k l u n g e n a b w e c h s e l n d i n u m g e k e h r t e m S i n n e u m d e n i n n e r e n E i s e n k e r n g e l e g t s in d . U m d e n D r a h t v o r W a s s e r z n s c h ü t z e n , s i n d M e s s i n g r i n g e m i t G u m m i ­ p a c k u n g z w i s c h e n d e n S c h e i b e n e i n g e p a f s t .

D e r E r z s c h l a m m w i r d o b e n d u r c h d e n T r i c h t e r c a u f u n g e f ä h r

ifi

d e s S e p a r a t o r u m k r e i s e s a u f g e g e b e n u n d d u r c h d i e R i n n e n d d e r a r t i g g e f ü h r t , d a f s e r z u ­

v e r l ä s s i g d i e s ä m t l i c h e n M a g n e t s c h e i b e n p a s s i e r e n m u f e , b e v o r e r d e n S e p a r a t o r w i e d e r v e r l ä f s t . Z u r E n t f e r n u n g d e r u n m a g n e t i s c h e n T e i l e w i r d r e i c h l i c h m i t W a s s e r g e s p ü l t .

A n d e n o b e r e n S c h e i b e n , d i e a m s c h w ä c h s t e n m a g n e t i s c h s i n d , h a f t e t n u r d e r r e i c h s t e S c h l i e g , a n d e n u n t e r e n , s t ä r k e r e n d a g e g e n a u c h r e i c h e r e s H a l b k o r n ,

(8)

N r . 2 6 . 5 6 8 - 2 9 . J u n i 1 9 0 1 .

Z u m E n t f e r n e n d e 3 S c h l i c g s v o n d e m S e p a r a t o r d i e n t e in e W a l z e e , w e l c h e m i t e i n e r M e n g e u n t e r e i n a n d e r i s o l i e r t e n E i s e n s p i t z e n f v e r s e h e n is t , w e l c h l e t z t e r e m i t d e m S e p a r a t o r p r o f i l k o r r e s p o n d ie r e n , v o n d e m s e lb e n a b e r a u c h b e i d e r n ä c h s t e n S t e l l u n g n o c h 4 — 5 m m e n t f e r n t s in d . D i e W i r k u n g s w e i s e d ie s e s „ A b n e h m e r s “ i s t f o l g e n d e : D i e v o n d e n M a g n e t s c h e i b e n a u s g e h e n d e n K r a f t l i n i e n g e h e n t e i l w e i s e a u f d i e g e g e n ü b e r s t e h e n d e n E i s e n s p i t z e n d e r A b n e h m e r w a l z e ü b e r , d a a b e r d i e F l ä c h e d e r s e l b e n e r h e b l i c h k l e i n e r is t a l s d i e j e n i g e d e r M a g n e t s c h e ib e n , s o w i r d d i e Z a h l d e r K r a f t l i n i e n p r o F l ä c h e n e i n h e i t i n d e n S p i t z e n g a n z b e d e u t e n d g r ö f s e r , d ie s e a ls o a u c h g a n z b e d e u t e n d s t ä r k e r m a g n e t i s c h a ls d i e S c h e i b e n . D i e F o l g e d a v o n is t , d a f s d e r S c h l i e g v o n d e n M a g n e t s c h e ib e n n a c h d e n S p i t z e n h in g e z o g e n w i r d , s o b a ld d i e s e d e m S e p a r a t o r z u n ä c h s t s t e h e n , a b e r a b f ä l l t , s o w ie d i e S p i t z e n d u r c h d i e R o t a t i o n s i c h a u s d e m W i r k u n g s k r e i s e d e r S c h e i b e n e n t f e r n t h a b e n .

D i e S e p a r a t o r e n r o t ie r e n m i t e i n e r G e s c h w i n d i g k e i t v o n 2 5 , d i e A b n e h m e r w a l z e n m i t e i n e r s o lc h e n v o n c a . 2 2 5 U m d r e h u n g e n p r o M i n u t e .

D a s P r o d u k t i o n s v e r m ö g e n , w e l c h e s z . T . a u f d e m E i s e n g e h a l t e d e s G u t e s b e r u h t , k a n n a u f c c . 3 0 T o n n e n p r o 2 4 S t u n d e n a n g e n o m m e n w e r d e n , w e n n d e r E i s e n ­ g e h a l t , w i e i n P i t k ä r a n t a , e t w a 3 0 p C t . b e t r ä g t , b e i V e r a r b e i t u n g e i n e r g r ö ß e r e n M e n g e w i r d d i e R e i n ­ s c h e i d u n g e in e u n v o l l s t ä n d i g e .

D i e D r a h t w i c k e l u n g e n v e r b r a u c h e n 6 A m p e r e b e i 3 1 V o l t , b e i d i e s e r S t r o m s t ä r k e s i n d d i e S c h e i b e n s o s t a r k m a g n e t i s c h , d a f s a u c h H a l b k o r n f a s t v o l l s t ä n d i g a t t r a h i e r t w i r d . D u r c h V e r r i n g e r u n g d e r S t r o m s t ä r k e l ä f s t s i c h d e r S e p a r a t o r s o r e g u lie r e n , d a f s w e n i g e r r e i c h e s H a l b k o r n f o r t g e h t .

I m v e r g a n g e n e n J a h r e w u r d e i n P i t k ä r a n t a e i n i m P r i n z i p g l e i c h e r S e p a r a t o r ( F i g u r 2 ) a u s g e p r o b t , w e l c h e r d e n g r o f s e n V o r z u g g r ö f s e r e r E i n f a c h h e i t u n d B i l l i g k e i t b e s i t z t , d a b e i a b e r e b e n s o v o l l k o m m e n a r b e it e t , w ä h r e n d d a s P r o d u k t i o n s v e r m ö g e n e i n g r ö ß e r e s a l s b e i d e m ä lt e r e n T y p u s is t . E i n e k u r z e B e s c h r e i b u n g s e in e r K o n s t r u k t i o n d ü r f t e d e s h a l b a m P l a t z e s e in .

U m e i n e s c h e ib e n f ö r m i g e S p u l e a m i t h a l b k r e i s ­ f ö r m i g e n P o l s c h u h e n i s t d i e D r a h t w i c k e l u n g a n g e b r a c h t ; u m d i e s e S p u l e r o t i e r t e in e M e s s i n g g l o c k e b , i n w e l c h e r e i n e A n z a h l E i s e n l a m e l l e n c d e r a r t e i n g e g o s s e n u n d a n g e o r d n e t s in d , d a f s d i e s e lb e n d e n W e g d e r K r a f t ­ l i n i e n v o n e i n e m M a g n e t p o l z u m ä n d e r n v e r m i t t e l n . D a d i e A n z a h l d e r i n d u z i e r t e n K r a f t l i n i e n b e k a n n t l i c h a u f d e m W i d e r s t a n d i n d e r e l e k t r i s c h e n L e i t u n g b e r u h t , d i e s e r W i d e r s t a n d a b e r b e i d e r v o r l i e g e n d e n A n o r d n u n g r e l a t i v k l e i n is t , s o w e r d e n d i e E i s e n l a m e l l e n , d i e d e n R a u m z w i s c h e n d e n P o l e n z u m g r o f s e n T e i l a u s f ü l l e n , r e l a t i v s t a r k m a g n e t i s c h . D a i n d e s s e n d i e o b e r e n L a m e l l e n n i c h t d u r c h e i n e n n a c h u n t e n s c h w ä c h e r w e r d e n d e n m a g n e t i s c h in d if f e r e n t e n M e s s i n g r i n g b e d e c k t w e r d e n ( v g l . F i g . 2 ) , ü b e n d i e s e lb e n e i n e g e r in g e r e

m a g n e t i s c h e W i r k u n g a l s d i e u n t e r e n a u s u n d m a n e r h ä l t a ls o , e b e n s o w i e b e i d e r v o r h e r b e s c h r i e b e n e n T y p e , e i n e u n g l e i c h e m a g n e t i s c h e I n t e n s i t ä t i n d e r G l o c k e v o n o b e n n a c h u n t e n .

D a s G u t w i r d d e r G l o c k e d u r c h d e n T r i c h t e r d u n d z w a r n u r a u f u n g e f ä h r */s i h r e s U m k r e i s e s z u g e f ü h r t , g e r a d e i n d e m A u g e n b l i c k e , i n w e l e h e m s ie d e n k r e i s ­ r u n d e n T e i l d e r S p u l e p a s s i e r t ; n a c h e i n e r h a l b e n U m ­ d r e h u n g h a t d i e G l o c k e u n d d a m i t a u c h d i e L a m e l l e n s i c h a u s d e m W i r k u n g s k r e i s d e r P o l s c h u l i e e n t f e r n t , u n d d e r a n d e n L a m e l l e n f e s t s it z e n d e S c h l i e g k a n n n u n ­ m e h r l e i c h t a b g e s p ü l t w e r d e n .

D i e s e r S e p a r a t o r v e r b r a u c h t u n g e f ä h r e b e n s o v i e l S t r o m w i e d e r z u e r s t b e s c h r ie b e n e , d a g e g e n e r f o r d e r t e r z u s e in e m B e t r i e b e w e n i g e r K r a f t . D i e s s p i e l t i n ­ d e s s e n f a s t k e i n e R o l l e , d a d e r K r a f t v e r b r a u c h b e i d e r ä l t e r e n T y p e

i/i

P f e r d e k r a f t n i c h t ü b e r s t e ig t .

* * *

D i e L e i s t u n g d e s S e p a r a t o r s b e r u h t i n e r s t e r L i n i e d a r a u f , i n w i e w e i t d a s E r z a u f g e s c h l o s s e n i s t . A u f G r u n d a n g e s t e l l t e r V e r s u c h e i s t m a n i n P i t k ä r a n t a b e s t r e b t , d e n S c h l i e g s o v o l l s t ä n d i g a u f z u s c h l i e ß e n , d a ß m a n b e i d e r f o l g e n d e n S e p a r a t i o n e i n e n n a h e z u r e i n e n M a g n e t i t e r h ä l t .

D a s W e r k e r h ä l t d i e B e t r i e b s k r a f t v o n e i n e m e t w a 7 K i l o m e t e r e n t f e r n t e n W a s s e r f a l l d u r c h e l e k t r i s c h e U e b e r t r a g u n g . F ü r d i e K u g e l m ü h l e n , B r e c h e r u n d S e p a r a t o r e n i s t e i n M o t o r v o n 1 6 0 , f ü r A u f z ü g e , P u m p e n u n d S e i l b a h n e n s o l c h e v o n 8 , b e z w . 6 , b e z w . 2 5 P f e r d e k r ä f t e n v o r h a n d e n .

D i e A n l a g e k o s t e n b e t r u g e n , a u s s c h l i e ß l i c h K r a f t ­ ü b e r t r a g u n g u n d S e i l b a h n e n c 1 5 0 0 0 0 K r o n e n ( = r u n d 1 6 9 0 0 0

D i e P r o d u k t i o n s k o s t e n p r o 1 T o n n e S c h l i e g s t e l l t e n s ic h i m J a h r e 1 9 0 0 a u f 1 , 6 0 R u b e l ( 5 , 1 8 u n d i n c l . R o h m a t e r i a l a u f 4 , 4 2 R u b e l ( 1 4 , 3 2 ^ . ) w o z u d a n n n o c h d i e T r a n s p o r t k o s t e n t r e t e n .

D i e T o n n e R o h e r z li e f e r t e 0 , 4 2 5 t S c h l i e g v o n c a . 6 1 p C t . E i s e n .

D a d i e G r u b e n v o n P i t k ä r a n t a S t i i c k e r z n i c h t l i e f e r n , d e r H o c h o f e n d a s e l b s t a b e r v o l l s t ä n d i g u n d d e r z u g e ­ h ö r i g e i n P e t e r s b u r g z u m g r ö f s t e n T e i l a u f P i t k ä r a n t a - E r z a n g e w i e s e n s in d , s o w a r d i e D u r c h f ü h r b a r k e i t e i n e r ö k o n o m i s c h e n B r i k e t t i e r u n g e i n e u n a b w e i s l i c h e N o t ­ w e n d i g k e i t f ü r d i e g a n z e A n l a g e . D i e s e B r i k e t t i e r u n g m u f s t e a u ß e r d e m , i n a n b e t r a c h t d e s S c h w e f e l g e h a l t e s i m S c h l i e g e , m i t e i n e r e n e r g i s c h e n R ö s t u n g v e r b u n d e n w e r d e n .

V e r s u c h e h a t t e n e r g e b e n , d a ß , w e n n m a n d e n S c h l i e g z u S t ü c k e n p r e ß t e u n d d i e s e d a n n e i n e r h o h e n T e m p e r a t u r a u s s e t z t e , m a n e b e n s o w i e b e i d e r Z i e g e l f a b r i k a t i o n B r i k e t t s v o n e i n e r g e w i s s e n S t ä r k e e r h i e l t , w e l c h l e t z t e r e b e i E r h ö h u n g d e r T e m p e r a t u r a u f u n g e f ä h r 1 2 0 0 ° s o z u n a h m , d a ß d i e B r i k e t t s w i e S t i i c k e r z b e h a n d e l t w e r d e n k o n n t e n , o h n e i n P u l v e r z u z e r f a l l e n . A u f G r u n d d e s s e n

(9)

2 9 . J u n i 1 9 0 1 . 5 6 9 - N r. 2 6 .

w u r d e e i n V e r f a h r e n a u s g e a r b e it e t , d a s s i c h s e i t m e h r a ls 1 */j J a h r e n g u t b e w ä h r t h a t .

E i n e g r o f s e S c h w i e r i g k e i t b o t s i c h b e i d e r F a b r i k a t i o n d a r i n , d a f s d i e B r i k e t t s v o r d e m B r e n n e n s o lo s e w a r e n , d a f s s ie n u r m i t g r o f e e r V o r s i c h t g e h a n d h a b t u n d n i c h t h ö h e r a l s i n 3 R e i h e n a u f e i n a n d e r g e s t a p e l r w e r d e n k o n n t e n , w e n n n i c h t d i e u n t e r s t e n z e r q u e t s c h t w e r d e n s o l l t e n . I n f o l g e d e s s e n w a r e s a u c h u n m ö g l i c h , w a s s o n s t e i g e n t l i c h a m n ä c h s t e n la g , e i n e n g e w ö h n l i c h e n Z i e g e l b r e n n o f e n z u b e n u t z e n . A n s t a t t e i n e s s o lc h e n w u r d e e i n K a n a l o f e n , d e r t e i l w e i s e d e m B o c k ’ s c h e n ä h n e lt , k o n s t r u i e r t . D e r O f e n b e s t e h t a u s e in e m 3 0 m la n g e n u n d 1 2 5 m b r e i t e n K a n a l n n d i s t m i t e in e m b e w e g l i c h e n H e r d v e r s e h e n , l e t z t e r e r w i r d a u s m i t f e u e r f e s t e n Z i e g e l n b e k l e i d e t e n W a g e n g e b i l d e t , a u t w e l c h e d i e B r i k e t t s a n f g e s t a p e l t w e r d e n .

D i e F e u e r u n g g e s c h i e h t d u r c h H o c h o f e n - o d e r G e n e ­ r a t o r g a s , w e l c h e s u n g e f ä h r i n d e r M i t t e d e s O f e n s o b e n a m G e w ö l b e e i n t r i t t u n d m i t L u f t v e r b r a n n t w i r d . D i e s e le t z t e r e w i r d z u n ä c h s t u n t e r d e n U n t e r g e s t e l l e n d e r W a g e n d u r c h g e f ü h r t , s t e i g t d a n n n a c h o b e n u n d b e s t r e ic h t d i e h e if s e n B r i k e t t s . D i e s b i e t e t n i c h t n u r d e n V o r t e i l , d a f s d ie . U n t e r g e s t e l l e d e r W a g e n g e s c h ü t z t w e r d e n , s o n d e r n m a n e r r e i c h t a u c h e i n e s e h r e n e r g is c h e R ö s t u n g u n d e n t z i e h t g l e i c h z e i t i g d e n f e r t ig g e b r a n n t e n B r i k e t t s s o v i e l W ä r m e , d a f s d i e s e l b e n i n a b g e k ü h l t e m Z u s t a n d d e n O f e n v e r l a s s e n .

U m d e n L u f t s t r o m i n d e r a n g e g e b e n e n W e i s e f ü h r e n z u k ö n n e n , m u f e n a t ü r l i c h d e r H e r d a b g e d i c h t e t s e in , d ie s w i r d d a d u r c h e r r e i c h t , d a f e d i e W a g e n u n t e r s i c h g u t g e f u g t u n d a n i h r e n L ä n g s s e i t e n m i t a b w ä r t s g e ­ b o g e n e n P l a t t e n f l a n s c h e n v e r s e h e n s in d , w e l c h e i n l ä n g s d e s O f e n s a n g e b r a c h t e n , m i t S a n d g e f ü l l t e n R i n n e n la u f e n . D e r A b s t a n d z w i s c h e n H e r d u n d O f e n g e w ö lb e i s t n u r u n b e d e u t e n d g r ö f e e r a l s d i e H ö h e d e r i n 3 R e i h e n a u f g e s t a p e lt e n B r i k e t t s , a l s o 3 x 1 3 5 m m , a u s m a c h t D a g e g e n i s t d a s G e w ö l b e a m E i n t r i t t s p u n k t d e s G a s e s a u f e i n e L ä n g e v o n 6 m e r h ö h t u n d d a d u r c h d e r V e r ­ b r e n n u n g s r a u m g e s c h a f f e n .

D i e W a g e n h a l t e n s e h r g u t , w o f ü r d e r b e s t e B e w e i s is t , d a f s d i e s e l b e n i n 1 1/ a J a h r e n k e i n e a n d e r e R e p a r a t u r

b e a n s p r u c h t e n , a l s d a f e d i e f e u e r f e s t e B e k l e i d u n g e i n i g e M a l e u m g e s e t z t w e r d e n m u f s t e .

D a s V e r f a h r e n b e i d e r H e r s t e l l u n g i s t k u r z f o l g e n d e s : S c h l i e g m i t c a . 5 — 6 p C t . W a s s e r g e h a l t w i r d i n e i n e r D o r s t e n e r P r e s s e z u B r i k e t t s v o n 1 3 5 X 1 3 5 X 6 5 m m g e p r e f s t u n d d i e s e s o f o r t i n 3 R e i h e n h o c h k a n t a u f d i e H e r d w a g e n g e s e t z t . E n t h ä l t d e r S c h l i e g k e i n e n S c h w e f e l, s o k a n n m a n a l l e h a l b e S t u n d e n o d e r w o h l a u c h i n n o c h k ü r z e r e r Z e i t e i n e n W a g e n i m O f e n g e g e n e i n e n f r i s c h b e l a s t e t e n u m w e c h s e l n ; m a n e r h ä l t a l s o e in e P r o d u k t i o n v o n 6 0 t p r o 2 4 S t u n d e n . M u f e in d e s s e n , w i e i n P i t k ä r a n t a , e i n e M e n g e S c h w e f e l w e g g e r ö s t e t w e r d e n , s o w i r d d i e P r o d u k t i o n e i n e g e r in g e r e , s o f e r n d i e R ö s t u n g c i n ig e r m a f e e n v o l l s t ä n d i g w e r d e n s o l l . E s h a t s i c h g e z e ig t , d a f e b e i e i n e r P r o d u k t i o n v o n 2 4 t p r o 2 4 S t u n d e n d e r S c h w e f e l g e h a l t i m P i t k ä r a n t a - S c h l i c g v o n 0 , 6 p C t . i n d e n 3 R e i h e n a u f b e z w . 0 , 0 0 9 — 0 , 0 2 5 — 0 , 0 4 p C t r e d u z i e r t w i r d . D a a b e r d e r S c h w e f e l h i e r i n Z i n k b le n d e , u n d M a g n e t i t a u f t r i t t , i s t d i e D u r c h ­ f ü h r u n g d e r R ö s t u n g w e i t s c h w i e r i g e r a l s d i e s s o n s t d e r F a l l is t . N a c h n e u e r e n A n g a b e n h a t d a s a u s d e n B r i k e t t s h e r g e s t e l l t c R o h e i s e n e i n e n S c h w e f e l g e h a l t v o n 0 , 0 2 5 p C t .

D i e K o s t e n d e r B r i k e t t i e r u n g s i n d n i c h t b e s o n d e r s h o c h ; d i e P r e s s e e r f o r d e r t z u m B e t r i e b 2 4/ 2 P f e r d e k r ä f t e , b r a u c h t a b e r a l l e s i n a ll e m n u r e i n i g e S t u n d e n i m g a n g e z u s e in . D i e B e d i e n u n g s m a n n s c h a f t b e s t e h t a u s 3 M a n n u n d 1 J u n g e n ; d i e s e lb e b e s o r g t g l e i c h z e i t i g d a s A u s ­ w e c h s e l n u n d B e l a d e n d e r W a g e n m i t . D e r V e r b r a u c h a n B r e n n m a t e r i a l h ä n g t g r o f e e n t e i ls v o n d e r B r e n n d a u e r a b . B e i V e r w e n d u n g v o n S t e i n k o h l e d ü r f t e d e r V e r b r a u c h h ö c h s t e n s 5 p C t . d e s G e w i c h t e s d e r B r i k e t t s a u s m a c h e n , v o r a u s g e s e t z t , d a f e d i e B r e n n z e i t n i c h t w e g e n h o h e n S c h w e f e lg e h a lt e s s e h r la n g e a u s g e d e h n t w e r d e n m u f e .

D i e g e w o n n e n e n B r i k e t t s s i n d s o f e s t , d a f e s ie , o h n e e n t z w e i z u g e h e n , g a n z w i e g e w ö h n l i c h e s S t ü c k e r z b e ­ h a n d e l t w e r d e n k ö n n e n . S i e s i n d ä u f e e r t p o r ö s u n d z u m g r ö f e t e n T e i l i n E i s e n o x y d u m g e w a n d e lt , s o d a f e s ie s i c h f ü r d e n H o c h o f e n b e t r i e b g a n z b e s o n d e r s e ig n e n .

H e .

O r d en tlich e G e n e r a lv e r sa m m lu n g d es D a m p fk e sse l Ü b erw ach u n gsverein s d er Z echen im O b erb erg a m tsb ezirk D o rtm u n d am 22. J u n i 1901 zu B ochum .

D i e G e n e r a l v e r s a m m l u n g w u r d e d u r c h d e n V o r ­ s it z e n d e n , G e h e i m e n B e r g r a t K r a b l e r , e r ö f f n e t . D e r e r s t e P u n k t d e r T a g e s o r d n u n g b e t r a f d e n B e r i c h t d e r R e c h n u n g s - R e v i s i o n s - K o m m i s s i o n u n d W a h l e i n e r n e u e n K o m m i s s i o n f ü r d a s J a h r 1 9 0 2 N a m e n s d e r K o m m i s s i o n v e r l a s H e r r K o m m e r z i e n r a t B ö m k e d e n B e r i c h t u n d b e a n t r a g t e , E n t l a s t u n g z u e r t e i l e n , w e l c h e m A n t r a g F o l g e g e g e b e n w u r d e . D i e b i s h e r i g e R e v i s i o n s - K o m m i s s i o n , b e s t e h e n d a u s d e n H e r r e n K o m m e r z i e n r a t

B ö m k e , D i r e k t o r K l e y n m a n s ( K ö n i g L u d w i g ) u n d D i r e k t o r H o f f m a n n ( Z o l l v e r e i n ) w u r d e f ü r d i e P r ü f u n g d e r d i e s j ä h r i g e n R e c h n u n g w i e d e r g e w ä h l t . B e t r e f f s P u n k t 2 d e r T a g e s o r d n u n g : F e s t s e t z u n g d e s E t a t s f ü r d a s J a h r 1 9 0 2 , w u r d e n a u f A n t r a g d e s V o r s t a n d e s d i e b i s h e r i g e n S ä t z e d e r B e i t r ä g e f ü r d e n K e s s e l v e r e i n , d i e h ö h e r s i n d a l s s ie i n Z u k u n f t g e b r a u c h t w e r d e n d ü r f t e n , b e i b e h a l t e n , d a d e r V e r e i n n o c h n i c h t z u e i n e m B e ­ h a r r u n g s z u s t a n d g e k o m m e n i s t , s o n d e r n i n d e n n ä c h s t e n

Cytaty

Powiązane dokumenty

rechnet werden muß, erhöht sich der Preis der Karbokohle nicht unerheblich, wenn er die Auslagen für Kohle und Pech decken soll, während die Oele und das

suchen bei der Kettenm aschine w egen der geringen M eißelabnutzung kaum erkennen. Ein zahlenmäßiger Unterschied im Ansteigen des Seilzuges infolge der

Abb. 16 kennzeichnet die Leistungsfähigkeit von Gefäßförderungen, wobei angenommen ist, daß nur 1 G efäßförderung je Schacht arbeiten soll. Die für jede Teufe zu

hängigkeit von der Streblänge einwandfrei ermittelt werden können, und anschließend auf diejenigen, deren kostenmäßiger Einfluß sich nur unvollständig oder

Grades nei bis ney für verschiedene Korbstellungen während einer F örderung, zwei volle Körbe.. Ze chensel bstver brau ch und

mögenslage der Westfälischen Berggewerkschaftskasse, die sich im Oktober 1923 außerstande sah, die Kosten für die von ihr unterhaltenen Anstalten weiter

Die analytische Betrachtung vom Standpunkt der Theorie und Praxis laBt sich beąuem iiber alle Betriebs- zweige des Bergbaues und iiber alle Kapitel der Bergbau-

März 1841 üb e r Steinsalzlager und Solquellen, w odurc h diese, die bisher nicht un te r das Berggesetz fielen, unter Aufhebung des staatlichen Salzmonopols für