Józef Wroceński
Diecezjalna Rada Duszpasterska w
nowym Kodeksie Prawa
Kanonicznego
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 34/3-4, 105-113
1991
K S. JO ZEF W RO C EŃ SK I SCJ
DIECEZJALNA RADA DUSZPASTERSKA W NOWYM KODEKSIE PRAWA KANONICZNEGO
T r e ś ć : W stęp. — I. U sta n o w ie n ie i zadania. — II. S k ład osob o w y . — III. A u to ry tet i k o m p eten cja . — IV. S ta tu ty . — Z ak oń cze nie.
Wstęp
Nowa eklezjologia soborowa została zbudow ana n a pojęciu Koś cioła jako L udu Bożego. W szyscy ochrzczeni stanow ią L ud Boży i są w ezw ani do wzięcia udziału w m isji pow ierzonej Kościołowi przez Jezusa C hrystusa h L ud Boży nie jest luźną zbiorowością. J e s t to organizm uporządkow any, chociaż m iędzy członkam i K oś cioła istn ieje re aln a różnorodność obowiązków, w arunków i spo sobów życia *. K onstytucja L um en G entium , kluczow y dokum ent ostatniego Soboru, w skazuje na jeszcze inny w ym iar L udu Bożego: wszyscy ochrzczeni stanow ią L u d K apłański. Istnieją jed n ak róż ne sposoby udziału w jednym kap łań stw ie C hrystusa. W k ap łań stw ie pow szechnym uczestniczą wszyscy w ierni świeccy, n a to m iast w kapłaństw ie m inisterialnym czy hierarchicznym uczestni czą biskupi, prezbiterzy i d ia k o n is. M iędzy różnym i kategoriam i w iernych, którzy są w ezw ani do wspólnego w ysiłku na rzecz b u dow ania Kościoła pow inien być ciągle a k tu aln y dialog zapew nia jący h arm o n ijn ą realizację ich pow ołania. Dlatego też Sobór W a ty kań sk i II w stru k tu ra c h kościoła p arty k u larn eg o um iejscow ił now e insty tu cje dialogu i w spółpracy. Do ty ch in sty tucji należy m iędzy innym i Diecezjalna R ada D uszpasterska. Zam ierzeniem auto ra jest zaprezentow anie i analiza u staleń p raw n ych dotyczą cych te j in sty tu cji w ak tu aln y m praw odaw stw ie kościelnym .
N ow y Kodeks m ów i o D iecezjalnej Radzie D uszpasterskiej po cząwszy od kan. 511 aż do kan. 514. W czterech kanonach przed staw ione zostały elem enty charakterysty czn e tego nowego o rg a nizm u, a m ianow icie: zadania, kom petencja, skład osobowy, trw a łość oraz m iejsce biskupa diecezjalnego w jego stru k tu rze. Będą
1 Por. K o n sty tu cja dogm atyczn a o K o ściele L u m en G e n tiu m n r 1; w : Sobór W atyk ań sk i II, K o n sty tu cje, D ek rety, D ek laracje, tek st ła c.- -pol., P o zn a ń 1968; kan. 204.
* Por. tam że, nr 13; kan. 208. s Por. tam że, nr 10; kan. 207.
106 Ks. J. Wroceński [2]
one kolejno kom entow ane, aby w ten sposób lepiej ukazać wnioski praktyczne.
I. U stanow ienie i zadania
K anon 511 stw ierdza: „Gdy to zalecają okoliczności pasterskie, należy w poszczególnych diecezjach ustanow ić R adę D uszpaster ską, k tó rej zadaniem jest badać pod w ładzą biskupa, wszystko co dotyczy działalności pasterskiej, a także rozważać i przed sta wiać praktyczne w nioski” 4. P raw odaw ca więc w tym kanonie zanim ukazał zakres zadań Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej mó w i n ajp ierw o jej fa k u ltaty w n y m ustanow ieniu. Będzie ona u sta nowiona w tych diecezjach, w który ch okoliczności duszpasterskie na to w skazują. Na pierw szy rz u t oka w ydaw ać się może, iż sform ułow anie kanonu nie nakłada obowiązku ustanow ienia Rady. W rzeczywistości jednak użyte w tekście łacińskim słowo consti
tu a tu r zaw iera w sobie pew ien ch a rak ter im peratyw ny. A by le
piej oddać jego treść należy powiedzieć za większością a u to ró w 5, że jeżeli potrzeby duszpasterskie diecezji w ym agają pow ołania Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej wówczas biskup jest zobow ią zany ją ustanow ić. Do biskupa też należy ocena potrzeb przem a w iających za ustanow ieniem Rady. Można więc ogólnie wniosko wać, że jej ustanow ienie nie jest ściśle nakazane, ale też nie jest dowolne ·.
4 W ty m m iejscu n a le ż y w sk a za ć na w cześn iejsze, sob orow e i p o so b orow e, dok u m en ty d o tyczące D iecezja ln ej R ady D u szp a stersk iej. P r z y to czo n e zostaną w ich o ry g in a ln y m brzm ieniu: C oncilium V at. II, D ecr. de pastorali E piscoporum m u n ere in E cclesia, C h ristu s D o m in u s, n . 27, A A S 58 (1986) 687; D ecr. de a c tiv ita te M ission ali E cclesia e, A d G e n te s, n. 30, A A S 58 (1966) 981; n ota 41 de D ecr. P r e s b y te r o r u m O r d in is, A A S 58 (1966) 1003; M otu proprio E cclesiae S a n cta e, I, 16, A A S 58 (1966) 766 i III, 20, A A S 58 (1966) 787; S ynodus E piscoporum , Doc. D e S a cerd o tio M in iste ria li, p ars 2a, II, n. 3, A A S 3 (1971) 921; S.C. pro C lericis, L itt. oirc. O m n es C h ris tifid e le s, n. 6, 7, 9, in X . O c h o a, L eg es E cclesiae..., v o l. V, n. 4166, coi. 6446, 6447, 6447— 6448 (cały ten L ist O kólny tra k tu je o D iecezja ln ej R adzie D u szp astersk iej); S.C. pro E piscopis, D irectoriu m de p a sto ra li M in isterio E piscoporum , E cclesia Im ago, n. 204, in X O c h o a, L e g e s E cclesiae..., v ol. V, n. 4174, coi. 6530.
5 Por. E. S z t a f r o w s k i , P o d rę c zn ik P ra w a K a n o n ic zn e g o t. II, W arszaw a 1985, s. 188; R. P a g e , L e s E glises p a rtic u liè re s . L e u rs s tr u c tu r e de g o u v e rn e m e n t selon le C ode de d r o it ca n o n iq u e de 1983, M on trea l 1986, s. 184; T. В e r t o n e , F ed eli, la i d , c h ie r ic i e c o stitu zio n e g era rch ica , w: A A . W , 'L a n o rm a tiv a del n u o v o codioe, a cura di E. C a p p e l l i n i , B rescia 1983, s. 99; J. D y d u c h , D ie c e zja ln a R ada D u szp a ste rsk a i R a d a K a p ła ń s k a (w z a je m n e re la c je ), P ra w o K a n o n icz n e 27 (1984) n r 3—4, s. 61.
6 N iek tó rzy au torzy in aczej k om en tu ją sfo rm u ło w a n ie kanonu, np. ks. prof. T. P a w i u к stw ierd za , że p o w y ższa d ysp ozycja n ie m a ch a
Przechodząc z kolei do zadań Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej należy stw ierdzić, że są one ukazane w kanonie bardzo ogólnie. Do zakresu zadań tej instytucji należy w szystko to, co w diecezji dotyczy działalności duszpasterskiej. J a k w ynika z cytowanego kanonu jej praca została usytuow ana w płaszczyźnie poszukiw ań i rozw ażań (investigare), pogłębiania czy też studiow ania (per
pendere) zagadnień duszpasterskich oraz przedstaw iania (propo nere) wniosków praktycznych dotyczących działalności duszpaster
skiej.
Kodeks nie podaje żadnych szczegółowych określeń, k tó re po zwoliły by lepiej zrozumieć zakres zadań, a zwłaszcza przedm iot obowiązków D iecezjalnej R ady D uszpasterskiej. Takie ujęcie sp ra w y pozw ala w yciągnąć wniosek, że te szczegółowe określenia po w inny znaleźć się w statu tach poszczególnych R ad ,-k tó re pozw a lają lepiej uw zględnić specyfikę i sytuację danej diecezji, dla której została ustanow iona R ada. Zauważyć też należy zgodnie z kan. 495 § 1, że spraw y duszpasterskie zw iązane z w ykonyw a niem w ładzy rządzenia zostały pow ierzone Radzie K apłańskiej.
Co do tych ogólnych zadań pow ierzonych Radzie L ist O kólny K ongregacji d/s D uchow ieństw a z dnia 25.1.1973 r. zamieszczał interesu jącą wskazówkę: R ada duszpasterska m ogłaby więc nieść Biskupow i bardzo pożyteczną pomoc czyniąc propozycje i dając sugestie dotyczące inicjatyw m isyjnych, katechetycznych i apo stolskich w ram ach diecezji; także w podnoszeniu form acji do k try n aln e j i w ożyw ianiu życia sakram entalnego w iernych oraz dotyczących w spierania działalności duszpasterskiej duchow nych w różnych środow iskach społecznych czy też regionach diecezji... i t p . 7 Będzie rzeczą pożyteczną zauw ażyć w zakończeniu tego punktu, że zakres zadań Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej został u sytuo w any w granicach diecezji. Taki jest sens w yrażenia użytego w kanonie 511: opera pastoralia in dioecesi. Chodzi o to, aby uniknąć, przynajm niej obecnie, pow oływ ania Rad na szczeblu m iędzydiecezjalnym , prow incjalnym , regionalnym , narodow ym czy
rak teru fa k u lta ty w n eg o . Stąd też D iecezja ln a R ada D u szp astersk a w in n a b y ć u sta n o w io n a w każd ej d iecezji. N iek ied y n atom iast n ie sp r z y ja jące o k o liczn o ści d u szp astersk ie m ogą jed y n ie tłu m aczyć b isk u p a od je j p o w o ła n ia . Por. T. P a w l u k , P r a w o K a n o n ic zn e w e d łu g K o d e k su Jan a P a w ła II t. II, O lsztyn 1985, s. 252.
7 L itt. circ. O m n es C h ris tifid e le s, n. 9, in X. O c h o a , L eges E ccle siae..., v o l. V, η. 4166, col. 6447— 6448: „C onsilium pastorale igitu r u ltis- sim u m ad iu toriu m p raestare p o terit E piscopo, e i exh ib en d o p ro p o sitio n e s et su g g estio n es circa in cep ta m issio n a lia , ca tech efica et ap ostolica in am b itu dioecesano; circa p rom otion em fo rm a tio n is d o ctrin a lis atque v ita e sa cra m en ta lis fid eliu m ; circa actio n em p astoralem sacerdotum ad iu van d am in v a r iis am b itib u s so cia lib u s v e l zon is territorialib u s d io e cesis...”.
108 Ks. J. Wroceński [4]
m iędzynarodow ym 8. R ada w realizacji swych zadań nie pow inna wychodzić poza granice d ie c e z ji8. Dlatego to przede w szystkim m ówi się o Diecezjalnej R adzie D uszpasterskiej.
Π. Skład osobowy
Zanim zostaną w yliczone katego rie w iernych, którzy mogą być członkam i D iecezjalnej R ady D uszpasterskiej, należy zwrócić u w a gę n a postanow ienie kan. 512 § 1, k tó ry mówi, że „Rada dusz pastersk a składa się z w iernych pozostających w pełnej wspólno cie z Kościołem k atolickim ”. To jest zrozum iałe, ponieważ chodzi tu o Radę, k tórej zadania są ściśle złączone z posłannictw em i m isją Kościoła. N orm a ta nie oznacza jednak, że problem y ek u m eniczne stały się w ten sposób obce dla Rady, czy też zostały w yjęte spod jej kom petencji. W ydaje się, że byłoby rzeczą wielce pożyteczną, aby na sesje R ady mogli być zapraszani obserw atorzy spoza Kościoła katolickiego, czy też reprezentanci innych religii, celem wspólnego poszukiw ania coraz to lepszych rozw iązań pro blem ów ekum enicznych. T ekst K odeksu nie odbiera możliwości członkostwa dla katolików innych ry tó w niż łaciński. To w ynika ze sform ułow ania kanonu, chociaż w prost nie zostało powiedziane. N iem niej jed nak w tej k w estii Motu proprio Ecclesiae Sanctae zaw ierało sform ułow anie bardzo jasne: Tam gdzie n a ty m sam ym tery to riu m istnieje H ierarch ia różnych rytów , zaleca się w m iarę możliwości, aby Rada D uszpasterska m iała c h a ra k te r m iędzy rytu al- ny czyli składała się z duchow nych, zakonników i laików różnych ry tó w 10.
Zgodnie z kan. 512 § 1 D iecezjalna R ada D uszpasterska składa się z trzech kategorii w iernych: duchowni, członkowie insty tutó w życia konsekrow anego i w iernych świeckich “ . Term in duchow ni oznacza biskupów pom ocniczych i koadiutorów , prezb iterów oraz diakonów stałych. Pod w yrażeniem członkow ie in sty tu tó w życia
konsekrow anego, którym określono drug ą katego rię należy rozu
mieć członków insty tu tó w zakonnych, którzy poświęcili się Bogu
8 Por. T. P i e r o n e k , R a d a D u szp a stersk a .· p o w s ta n ie , r o z w ó j, p r o b le m a ty k a , A n alecta C racovien sia 9 (1977) 405.
9 M ożna p o sta w ić p y ta n ie czy w przypadku k ied y b isk u p jest b is k u pem d iecezjaln ym dla dw óch d iecezji m oże on u sta n o w ić jedną R adę D u szp astersk ą sk ład ającą się z czło n k ó w rep rezen tu jących o b ie d ie c e zje. To sam o p y ta n ie m ożna o d n ieść ta k że do R ady K ap łań sk iej. A by zach ow ać sp ecy fik ę i szczególn y charakter każdej d iecezji w y d a je się, że każd a d iecezja p ow in n a m ieć sw o je R ady.
10 M otu proprio E cclesiae S a n cta e, I, 16 § 5: „Ibi ad su n t in eodem territorio H ierarch iae d iv e r si ritu s, v a ld e com m endatur u t, quantum p o ssib ile est, con siliu m p astoralem sit in d o lis in territu alis, hoc e st de clericis, R elig io sis e t la icis d iv erso ru m ritum co n stet”.
11 Por. także D ecr. C h ristu s D om in u s, n. 27; L it. circ. O m nes C h ri- stifid e le s , n. 7.
przez profesję rad ew angelicznych i którzy prow adzą życie w spól notow e 12 oraz członków insty tu tó w świeckich, którzy żyjąc w świecie żyją profesją ra d ew an g eliczn y ch 13. N atom iast członkowie stow arzyszeń życia apostolskiego nie są rozum iani pod tym w y ra ż e n ie m 14. Ich członkostwo w D iecezjalnej Radzie D uszpasterskiej będzie uzależnione od tego czy są duchow nym i czy też świeckim i, a więc m ogą być członkam i Rady, ale z innego tytułu . Wreszcie członkam i R ady są przede w szystkim w ierni świeccy .Wypada przypom nieć, że L ist O kólny K ongregacji d/s D uchow ieństw a w podobny sposób ujm ow ał tę kw estię i w yjaśniał, że w ypada, aby członkam i Rady byli w większości w ierni świeccy, ponieważ oni stanow ią przew ażającą część w spólnoty d ie c e z ja ln e j16.
Sposób pow oływ ania członków R ady, praw odaw ca pozostaw ił w gestii bisk up a diecezjalnego. W ydaje się, że o rientacyjnie można w ysunąć wniosek, iż sposób ten może być podobny do tego, k tó ry został przew idziany dla w yznaczania n a członków R ady K ap łań skiej. Za R. Page można przytoczyć dw a inne sposoby i rozw ią zania zagadnienia reprezentatyw ności członków Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej. Pierw sze jest bardzo proste i polega n a prośbie skierow anej przez biskupa do R ady K apłańskiej, do instytu tó w życia konsekrow anego i do R ady Apostolskiej Świeckich, aby delegow ały członków do Rady. Oczywiście trzeba, aby te R ady już istn iały w diecezji. D rugie rozw iązanie polega na uprzednim u stanow ieniu D uszpasterskich R ad parafialn ych . Te złączone w ram ach regionu czy dekanatu w ybiorą swoich delegatów do Rady. To rozw iązanie zapew nia lepszą reprezentatyw ność, tym bardziej, że R ady p arafialn e istnieją już w bardzo w ielu diecezjach ł6.
Jakikolw iek byłby sposób pow oływ ania członków, kan. 512 § 1 mówi, iż należy ta k uczynić, aby przez nich była realnie re p re zentow ana cała część L udu Bożego stanow iącego diecezję. W tym względzie cytow any kanon podaje rów nież k ilk a kryteriów . N a leży wziąć pod uw agę różne regiony diecezji, w aru n k i społeczne i zawodowe oraz udział jak i osoby pojedyńcze lub zrzeszone m ają w apostolstw ie. P rzy czym należy unikać dw óch niebezpieczeństw: z jednej stro ny członkowie nie mogą działać jako przedstaw iciele w y b ra n i do strzeżenia interesów grup, k tó re reprezen tują, z d ru
12 Por. kan. 607. 13 Por. kan. 710. 14 Por. kan. 731.
15 Por. L itt. cdrc. O m n es C h r is tifid e le s , n. 7: „...C onvenit q u id em et p h eraq u e eiu s m em b ra sin t la ici, cum m a x im a com m u n itatis d io ecesa - n ae pars a fid elib u s la icis co n stitu a tu r”. K oisja do sp ra w R ew izji K o d eksu pozostała w iern a o rien ta cji w yra żo n ej przez K on gregację d/s D u ch o w ień stw a zam ieszczając w kan. 512 § 1 w y ra żen ie „ p raesertim ”, lecz b ez żądania, b y w iern i św ie c c y k on ieczn ie s ta n o w ili w ięk szo ść R ady.
110 Ks. J. Wroceński [6]
giej stron y należy strzec się, aby R ada nie stała się zw ykłą fede ra c ją różnych ruchów diecezjalnych czy też innych ra d istn ie ją cych w innych płaszczyznach życia diecezjalnego.
Jeśli chodzi o wym ogi staw iane przez praw odaw cę kandydatom na członków Rady, to kan. 512 § 3 stanowi, że m uszą się oni odznaczać pew ną w iarą, dobrym i obyczajam i i roztropnością. W y daje się jednak, że za podstaw ow y wym óg należy uznać ich oso biste czy wspólne z innym i zaangażow anie w apostolat. To za angażow anie jest jakby term om etrem ich w iary. Należałoby u n i kać, aby niektórzy w ierni staw ali się członkam i R ady z racji ich znaczenia społecznego, finansow ego czy politycznego. W przeciw nym razie mogłoby to rodzić problem y i dyskredytow ać R adę n i wecząc jej cel. W ymóg roztropności suponuje, że k an d y d at po w inien posiadać w ielką dojrzałość ludzką i chrześcijańską. Po wyższe wym ogi staw iane kandydatom na członków R ady nie po w inny nasuw ać wniosku, że w takim w ydaniu będzie ona składała się jedynie z elity. Tym niem niej nasuw ają one m yśl o potrzebie jakiejś form acji, k tó ra pozwoli członkom Rady być zdolnym i do podjęcia się zadań staw ianych jej przez praw o kościelne.
III. A utorytet I kom petencja
A by właściw ie i w pełni ukazać au to ry te t Diecezjalnej Rady D uszpasterskiej należy n ajp ierw wskazać na rolę biskupa die cezjalnego wobec niej. P ew ne aspekty tej roli zostały już wyżej w ym ienione, a m ianowicie: R ada w ykonuje swoje zadania pod w ładzą b is k u p a 17, biskup też określa sposób pow oływ ania człon ków 1S, on także w ydaje jej s t a tu ty 19.
Z kolei kan. 514 § 1 w ydłuża listę funkcji biskupa wobec R ady i stw ierdza, że do niego należy także:
a) z w o ł y w a n i e R a d y
Zw ołanie R ady bez zgody biskupa nie może być dokonane i jest niem ożliwe. N a tu ra i cel te j in sty tu cji są ra cją tego postano w ienia. Tylko biskup zw ołuje Radę, zależnie od potrzeb dusz pasterskich. Nie w yklucza to możliwości, że w pew nych sytuacjach sam i członkowie R ady m ogą sugerow ać biskupow i jej zw oła nie 20.
b) w y ł ą c z n e p r a w o p r z e w o d n i c z e n i a
Przew odniczenie Radzie nie oznacza, że biskup koniecznie m usi być anim atorem każdego zebrania. N iekiedy może być korzystniej,
17 Po. kan. 511. 18 Por. kan. 512 § 1. 19 Por. k an. 513 § 1.
20 M otu proprio E cclesia e S a n cta e, I, 16 § 4 i L itt. circ. O m n es C h ris tifid e le s, n. 10 proponują rozw ażan ie w stęp n e p ro b lem ó w d u sz p a stersk ich , zan im o n e trafią n a zeb ran ie R ady. M ogłoby to od b y w a ć się w jak ich ś p od k om isjach .
gdy nim nie jest, aby w ten sposób popierać wolność i szczerość poszukiw ań oraz zapew niać Radzie pew ną swobodę w przedsta w ianiu praktycznych wniosków.
c) p u b l i k o w a n i e t e g o c o b y ł o r o z w a ż a n e
Decyzja w tym względzie należy do biskupa, także gdy chodzi o zatw ierdzanie wniosków p raktyczny ch przedstaw ianych przez R adę i prom ulgow anie ich jako praw o p arty k u larn e.
A u to ry tet więc Diecezjalnej R ady D uszpasterskiej jest całkowicie podporządkow any autorytetow i biskupa diecezjalnego, dlatego też posiada ona jedynie głos doradczy. W nioski praktyczne, k tóre R ada p rzedstaw ia biskupow i m ają w alor propozycji i sugestii. Biskup jest całkow icie w olny co do ich akceptacji, publikow ania czy też n adaw ania im mocy zobow iązującej. K onsultacja biskupa z R adą jest także faku ltaty w n a. W żadnym m iejscu Kodeks nie mówi, że biskup m usi koniecznie z nią się konsultow ać przed podjęciem jakiegoś a k tu p ra w n e g o 21. Jednakże biskup, zależnie od okolicz ności może i w ydaje się, że pow inien konsultow ać swoją Radę przed powzięciem pew nych decyzji. W niektórych diecezjach, gdzie Rada spełnia, pod au tory tetem biskupa, dośrodkową i odśrodkow ą rolę akcji duszpasterskiej, biskup będzie m iał p rzynajm niej m o ra ln y obowiązek konsultacji przed w ażnym i decyzjam i p a ste r skimi.
Tam gdzie istnieje D iecezjalna R ada D uszpsaterska pow inna być zw oływ ana przynajm niej raz jeden w r o k u 22. Je st to postano wienie, k tó re stw arza dla biskupa obowiązek i pew nego rodzaju upraw nienie d la członków Rady.
Należy też zauważyć, że D iecezjalna R ada D uszpasterska m a być w ezw ana do w ysłania dwóch ze swoich członków na synod p a r ty k u la rn y 23 i do w yboru w iernych świeckich i członków in sty tu tó w życia konsekrow anego celem uczestniczenia w synodzie
d iecezjan ly m 24.
IV. Statuty
Ja k większość organizm ów diecezjalnych, także i Diecezjalna R ada D uszpasterska pow inna mieć w łasne statu ty . Zgodnie z kan. 513 § 1 w ydane przez biskupa. S ta tu ty m ają określać n atu rę, cel, przedm iot, sposób pow oływ ania członków i ich liczbę, czas
21 J. D y d u c h , art. cyt., s. 76 przypuszcza, że w p rzyszłym p r a w o d a w stw ie p artyk u larn ym , zw ła szcza K o n feren cji B isk u p ich zn ajd ą się d y sp o zy cje u zu p ełn ia ją ce tę ogóln ą n orm ę w g ło sie doradczym R ad y D u szp a stersk iej, k tóre o k reślą sto p ień zob ow iązan ia biskupa w o b ec jej p rzed łożeń i su gestii.
22 Por. kan. 514 § 2. 23 Por. kan. 443 § 5. 24 Por. kan. 463 § 1, 5°.
112 Ks. J. Wroceński 18]
trw a n ia ich m an d atu oraz stru k tu rę w ew nętrzną i funkcjonow anie R ady. K rótko m ówiąc pow inny one zaw ierać w szystkie konieczne elem enty, aby pow stał praw dziw y obraz tej in sty tu cji w życiu diecezji. Jeśli chodzi o funkcjonow anie Rady, sta tu ty powinny, zależnie od okoliczności i m iejsca, przewidzieć p o d stru k tu ry w e w nętrzne a także gw arantow ać spraw ność ich pracy. P rzy ró w n u jąc Diecezjalną R adę D uszpasterską do innych organów działa jących na sposób kolegialny można wnioskować o jej stru k tu rze w ew nętrznej, do k tó rej m ożna zaliczyć: sesję plenarną, kom itet przewodniczącego, funkcję m oderatora, sek retariat i podkom isje.
P ow staje pytanie: kto pow inien zatw ierdzać statu ty ? Ja k już zostało to stw ierdzone w oparciu o cytow any kanon, b iskup w ydaje (dantur) statuty. K odeks nie mówi w yraźnie, że biskup je także zatw ierdza. W ziąwszy jednakże pod uw agę w ładzę jakiej Kodeks udziela biskupow i oraz sam ą funkcję i zadania R ady można stw ierdzić z całą pewnością, że do kom petencji biskupa należy zatw ierdzanie statutów .
Diecezjalna R ada D uszpasterska u staje z chw ilą zaw akow ania stolicy b is k u p ie j25. W ziąwszy pod uw agę fakt, że R ada jest w y razem w spólnoty diecezjalnej, ją reprezentuje, a zwłaszcza, że istnieje i działa jako organ doradczy biskupa, stąd też konsekw en tn ie należy uznać fak t, że w akans stolicy biskupiej pow oduje jej ustanie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby podczas w akansu adm i n is tra to r diecezjalny, gdyby zaszła potrzeba, zebrał członków i za sięgnął opinii R ady w ko n k retn ej spraw ie duszpasterskiej. Nowy biskup diecezjalny może skład R ady potw ierdzić w całości lub części, bądź też zarządzić jej nowe ukonstytuow anie s i ę 28.
Kodeks nie w ym ienia innych m otywów, które mogą powodować u stanie Rady. Mogą tu n a przyk ład w eryfikow ać się m otyw y u sta nia przew idziane przez praw o dla R ady K apłańskiej, a więc roz w iązanie przez biskupa gdy nie w ypełnia ona zadania pow ierzo nego jej dla dobra diecezji albo poważnie go n a d u ż y w a 27. Dla uniknięcia nieporozum ień, w ydaje się, że ta spraw a pow inna ró w
nież znaleźć swoje uregulow anie w statutach. 1
Zakończenie
N orm y kodeksowe dotyczące D iecezjalnej R ady D uszpasterskiej odznaczają się swoistą w strzem ięźliw ością treści. Zostały sform uło w ane w sposób ogólny i dotyczą tylko- sp raw najw ażniejszych, pozostaw iając p ra w u p arty k u la rn e m u i statu to m zadanie u n o r m ow ania w ielu spraw praktycznych zaw artych wT realiach każdej
25 Por. kan. 513 § 2.
28 Por. T. P a w 1 u k, dz. cyt., s. 254. 27 Por. k an. 501 § 3.
diecezji. P ostanow ienia kodeksow e stanow iące w całości résum é dokum entów soborowych i posoborow ych nie zaw ierają w sobie jed n ak ich bogactw a. J e st to logiczna konsekw encja stanow iska praw odaw cy w Nowym K odeksie pozw alającego kościołom p a rty k u larn y m n a tw orzenie w łasnego praw odaw stw a uw zględniającego rzeczyw istość lokalną. Z tego też pow odu dokum enty soborowe i posoborowe są bogatym źródłem uzupełniającym dla ogólnych przepisów Kodeksu. Są też in teresującym odniesieniem przy spo rządzaniu statutów , k tó re pow inny gw arantow ać efektyw ność dzia łalności D iecezjalnej Rady D uszpasterskiej.
Le Conseil Diocésain de Pastorale dans le N ouveau Code
L’objet des réflexions faites dans l’article, ce sont les normes qui concernent du Conseil Diocésain de Pstorale. Le Nouveau Code con sacre 4 canons au Conseil Diocésain de Pastorale. Ces canons en de term inent la finalité, la competence, la composition et l’autorité. Les normes sur le Conseil Diocésain de Pastorale se distinguent par la sobriété de leur contenu. Formulées souvent de façon générique, elles se limitent à l’essentiel, laissant aux statuts particulières la tâche de légiférer sur certains points pratiques compte tenu de la réalité ecclé siale de chaque diocèse. Cette normative, tout en étant un reflet des documents ooncdliaires et post-conciliaires dans l’ensemble, n’en a pas cependant toute la richesse.
