Adam Bełcikowski.
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 7/1/4, 695-696
ADAM BEŁCIKOWKI
(ur. w Krakowie 24. XII. 1839. — um. w Krakowie 13. I. 1909).
Adam Bełcikowski pobierał nauki początkowe w szkole wy działowej u św. Barbary a gimnazyalne u św. Anny. Ukończywszy gimnazyum w 1859 r. wstąpił na wydział filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w r. 1863, otrzymawszy tytuł doktora filozofii. W r. 1866 zawezwano go na docenta prywatnego historyi literatury polskiej w Szkole Głównej w Warszawie. W ykładał (obok prof. Aleksandra Tyszyńskiego) tylko przez jeden kurs akademicki (1836/7)
W r. 1868 opuścił Warszawę i wrócił do Krakowa. Przez r. 1869 pełnił obowiązki zastępcy nauczyciela w jednem z lwowskich gimnazyów. W r. 1870 habilitował się jako docent historyi litera tury polskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim (obok Stanisława Tar nowskiego). Miewał przez szereg lat wykłady z historyi literatury powszechnej na kursach im. dra A. Baranieckiego. W r. 1876 został skyptorem Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego i na tem stano wisku pozostał do śmierci.
D o r o b e k l i t e r a c k i Bełcikowskiego jest dwojaki: twórczy i badawczy. Jako t w ó r c a uprawiał Bełcikowski, prócz powieści i noweli (Dług honorowy, Warszawa, 1872; Patryarcha, Kraków, 1872; Domowe ognisko 1885; Stary kawaler 1885) głównie dramat i ko- medyę. Pięciotomowy zbiór prac jego z tego zakresu okazał się w Krakowie w r. 1898 r. (Dramata i komedye).
Jako k r y t y k i h i s t o r y k l i t e r a t u r y ogłosił szereg prac, które wyszły, w 25-ą rocznicę jego działalności literackiej, w zbio- rowem wydaniu p. t. Z e s t u d y ó w n a d l i t e r a t u r ą p o l s k ą (Warszawa, 1886). Książka ta zawiera następujące studya i szkice : O znaczeniu historyi literatury i rzut oka na całośó naszego piśmien nictwa. Mikołaj R e j z Nagłowic. Jan K o c h a n o w s k i . — No- taty o literaturze i oświacie XVII wieku. Słówr kilka o najdawniej- szem r o m a n s o p i s a r s t w i e polskiem. Samuel z Skrzypny T w a r d o w s k i . O s a t y r y k a c h polskich XVII wieku. Andrzej R y s i ri s k i. Krzysztof O p a l i ń s k i . Andrzej M o r s z t y n , poeta rom an tyczny w XVII wieku. Wacław z Potoka P o t o c k i (Kraków, 1865).
696 W spom nienia pośm iertne.
Okruchy literackie : Stanisław Serafin J a g o d y ń s k i , Dominik Mo- r o l s k i , Józef B i e l a w s k i (Warszawa, 1884) — Elżbieta z Ko walskich D r u ż b a c k a . Dwie epoki naszego pseudoklasycyzmu. O narodowym charakterze i zasługach literatury z czasów Stani sława Augusta. Pierwszy sceniczny pisarz polski (ks. Franciszek Bo h o m o l e с T. J.) (Warszawa, 1885). Adam N a r u s z ę w i с z jako poeta. Jeden rozdział z monografii o K r a s i c k i m . Franciszek Z a b ł o c k i . Franciszek K a r p i ń s k i . — Główne prądy poezyi polskiej w XIX wieku. Romantyczność przed Mickiewiczem i Kazimierz B r o d z i ń s k i (Lwów, 1875). G u s t a w i W e r t e r (Kraków, 1872). Kon rad W a l l e n r o d (Kraków, 1870). Kilka myśli o „ P a n u T a d e u s z u “. Ideały kobiece dwóch poetów. Balladyna Słowackiego (W ar szawa, 1879). Irydyon Z. K r a s i ń s k i e g o (Kraków, 1871). Dramaty historyczne Józefa K o r z e n i o w s k i e g o . Charaktery kobiece w po ezyi polskiej. Kilka słów o poezyi.
Poza streszczonym tu zbiorem ogłosił Bełcikowski następujące ważniejsze studya i prace: Lucyan S i e m i e ń s k i , Warszawa, 1879; 0 nowej jakoby pieśni J. K o c h a n o w s k i e g o , Kraków, 1883; Mi c k i e w i c z w trzydzieści lat po zgonie (Przewodnik naukowy i literacki, 1887); Anna z Krajewskich N a k w a s k a (Ateneum, 1887); Dramat M i c k i e w i c z a „Konfederaci Barscy“ (Pamiętnik Towarzystwa li terackiego im. Mickiewicza, 1888); Przyczynek do genezy ballady „Tukaj“ (Tamże, 1890); ks. Stanisława G r o c h o w s k i e g o Żywot 1 pisma, Lwów, 1892; Pogląd na poetycką działalność T. L e n a r t o w i c z a (Hołd Lirnikowi Mazowieckiemu. Kraków, 1893); Adam M i c k i e w i c z . Psychologiczny wizerunek poety, Kraków, 1898.
Dla uzupełnienia obrazu działalności literackiej Bełcikowskiego dodać należy kilka szczegółów : w r. 1879 brał udział w Księdze pamiątkowej jubileuszu J. I. K r a s z e w s k i e g o ; w r. 1883 po przedził przekład angielski Konrada Wallenroda Mickiewicza, doko nany przez Dziewickiego, szkicem o Wallenrodzie ; był długi czas (od 1878 r.) stałym sprawozdawcą z literatury polskiej w londyń- skiem The Athenaeum ; pisał o poezyi polskiej w Ruchu praskim 1882.
Bełcikowski należał do historyków literatury i krytyków star szego pokolenia : wiedzą i zmysłem krytycznym przewyższało Go wielu, mało jednak dorównywało mu pracowitością i sumiennością, bezstronnością i spokojem. Celował w analizie krytycznej, w której był ścisły i gruntowny, subtelny i oględny.
Przymioty te zapewnią mu trwałe wspomnienia w dziejach naszej krytyki literackiej.
