Piątek Znal. iw. Szczep.
Sobota Dominika Niedziela MNP Śnieżnej
Dziś wschód słońca o godz. 4.20 zach. 7.51 Jutro . , . 4.22 , 7.49 Dziś . księżyca „ 8.26 . 3.23
1 »* ■— 1 1
Nr. 91
PoDstanie ntiędzikomunaloEga
Zoiązh Elektrilikacyjoego
RQPONMLKJIHGFEDCBA( W y w ia d z p . s t a r o s t ą D r . P r ą d z y ń s k im )
W ą b r z e ź n o , d n . 3 0 lip c a . P r z e d s t a w ic ie l n a s z e j R e d a k c j i u z y s k a ł o d p . s t a r o s t y D r . P r ą d z y ń s k ie g o n ie z w y k le in t e r e s u ją c e in f o r m a c j e n a t e m a t e l e k t r y fik a c j i P o m o r z a i p r o j e k to w a n e j b u d o w y z a k ła d u w o d n o - e le k t r y c z n e g o w E lg is z e w ie i K o ła c ie , k t ó r e m i t o w ia d o m o ś c ia m i d z ie lim y s ię z n a s z y m i c z y t e l
n ik a m i. R e d a k c j a .
K u lt u r a ln y i t e c h n ic z n ie r o z w ija j ą c y s ię Z a c h ó d w e w s z y s t k ic h d z ie d z in a c h ż y c ia g r o m a d n e g o d o s k o n a le z r o z u m ia ł, c z e m m o ż e b y ć d la p o s t ę p u t e c h n ik i u z y s k a n ie u k r y t e j s iły w o d n e j, t e j n ie z w y k le t a n ie j e n e r g j i, p o z w a la j ą c e j w p e w n y c h m o m e n t a c h w y r u g o w a ć w ę g ie l, j a k o m a t e r - j a ł ^ d r o ż s z y , a w ię c p o d r a ż a ją c y p r o d u k c j ę . — S p e c j a ln ie p a ń s tw a , n ie o b f itu j ą c e w n a t u r a ln e z ło ż a w ę g la k a m ie n n e g o , z c a łą e n e r g j ą p r z y s t ę p u j ą — t a m o c z y w is ta , g d z ie s ą p o t e m u w a r u n k i, d o s y s te m a t y c z n e j e le k t r y fik a c ji k r a j u d r o g ą p o b u d o w a n ia z a k ła d ó w w o d n o - e le k t r y c z n y c h . — N ie m c y p o z b a w io n e c z ę ś c i G o r n e g o Ś lą s k a , a w ię c k r a in y c z a r n y c h d j a m e n t ó w , in t e n s y w n ie z a k ła d a j ą o d g r a n ic y S z w a j c a r s k ie j , a ż p o H a m b u r g z a k ła d y w o d n o e le k t r y c z n e w y d o b y w a j ą c w t e n s p o s ó b t a n i „ b ia ły w ę g ie l“. — N a w e t w k r a j a c h , g d z ie z a p a s w ę g la j e s t d o s t a t e c z n y w r e u s iln a p r a c a w y k o r z y s t a n ia w ę g la b ia łe g o , a b y z a p a s y c z a r n y c h d j a m e n tó w , j a k p o s p o lic ie n a z y w a s ię w ę g ie l, m ó c e k s p o r t o w a ć d o k r a j ó w o b c y c h .
W ż y c iu g o s p o d a r c z e m P o ls k i w y k o r z y s t a n ie s iły w o d n e j d la c e ló w e le k t r y fik a c j i k r a ju n a d o n io s łe z n a c z e n ie . — P o m o r z e w t y m w z g lę d z ie z d a j e s ię p r y m w ie d z ie . — I s t n ie j e t u s ła w n y j u ż G r ó d e k , n ie b a w e m p o w s t a ć m a w E lg is z e w ie i K o ła c ie n a D r w ę c y ( p o w . w ą b r z e s k i) d r u g i z a k ła d d o r ó w n u j ą c y G r ó d k o w i, a n a w e t n ie c o p r z e w y ż s z a ją c y g o p r o d u k c j ą e n e r g j i e le k t r y c z n e j. — S t a ło s ię t o d z ię k i in ic ja t y w ie p . s t a r o s t y D r . P r ą d z y ń s k ie g o , k t ó r e g o z a s łu g i w d z ie d z in ie e le k t r y f ik a c ji P o m o r z a a ż n a d to s ą z n a n e . — Z a j e g o in ic j a ty w ą , a p r z y n a d z w y c z a j w y d a tn e m p o p a r c iu s e jm ik u i w y d z ia łu p o w ia t o w e g o z a w ią z a n o Z w ią z e k e le k t r y f ik a c y j n y n a p o w ia t y : B r o d n ic k i, D z ia łd o w s k i, L u b a w s k i, W ą b r z e s k i, L ip n o w s k i i R y p iń s k i. — S ie d z ib ą a d m in is tr a c j i m a b y ć W ą b r z e ź n o . — O d p o w ie d n i s t a tu t j u ż u ło ż o n o i m a b y ć w k r ó tc e p r z e s ła n y w ła d z o m d o z a t w ie r d z e n ia . Z a d a n ie m Z w ią z k u b ę d z ie z a o p a t r z e n ie w y m ie n io n y c h w y ż e j p o w ia t ó w w p r ą d e le k t r y c z n y p r z e z w y b u d o w a n ie z a k ła d ó w w o d n o e le k t r y c z n y c h w E lg is z e w ie i K o ła c ie j a k i p r z e z w y b u d o w a n ie z a k ła d ó w p o m o c n ic z y c h n a t e r e n ie Z w ią z k u . — K a p ita ł z a k ła d o w y w y n o s i 6 .C 0 0 .U 0 0 z ł i r o z k ła d a s ię p o 1 .0 0 0 0 0 0 z ł. n a p o s z c z e g ó ln e p o w ia t y z w y j ą t k ie m D z ia łd o w s k ie g o , k t ó r y , j a k o u b o ż s z y o b c ią ż a s ię 5 0 0 .0 0 0 z ł. — P r a c e p r z y g o t o w a w c z e n a d s t w o r z e n ie m t e g o g ig a n t y c z n e g o p r o j e k tu s ą j u ż w p e łn y m t o k u , a w ię c p r z e p r o w a d z o n o o d p o w ie d n ie w ie r c e n ie z ie m i i w y k o n a n o w s t ę p n e r o b o t y n a z ie m n e .
W s k u t e k s p r z y j a c y c h w a r u n k ó w n a t u r a ln y c h w E lg is z e w ie i K o ła c ie n ie t r z e b a b ę d z ie r o b ić k o s z t o w n y c h w a łó w i n a s y p ó w . — P r o j e k t p r z e w id u j e u j ę c ie w o d y p r z y p o m o c y ja r u p ię t r z ą c e g o w o d ę r z e k i d o w y s o k o ś c i o d 5 d o 5 ,5 m e tr ó w .
— D łu g o ś ć z b io r n ik a w t e n s p o s ó b s t w o r z o n e g o p ię t r z e n ie m w o d y p o d E lg is z e w e m w y n ie s ie o k o ło 1 5 k im . P o j e m n o ś ć z b io r n ik a w y n o s ić m a 1 .7 5 m iljo n ó w m . 3 .
O b a w y , a b y w s k u t e k t e g o u c ie r p ia ły t e r e n y r o ln ik ó w , s ą p ło n n e b o w ie m w m ie j s c u p r o j e k t o w a n e j b u d o w y z a k ła d u b r z e g i D r w ę c y s ą d o ś ć
Wąbrzeźno, spbota 4 sierpnia 1928 r.
w y s o k ie a z a la n ie s t o s u n k o w o b ą r d z o m a łe j p r z e s t r z e n i p ia s z c z y s t e j z ie m i n ie p r z e d s t a w ia ż a d n e j w a r t o ś c i... W a r u n k i g e o lo g ic z n e n a m ie j s c u b u d o w y p o d E lg is z e w e m d o k ła d n ie z b a d a n o i o k a z a ło s ię ż e t e w a r u n k i d la p ię tr z e n ia s ą b a r d z o k o r z y s tn e . D o lin a r z e c z n a w m ie j s c u p r o j e k t o w a n e j b u d o w y z w ę ż a s ię t a k , iż g r o b le s p o r z ą d z ić m o ż n a m in im a ln y m n a k ła d e m m a s z ie m n y c h , d la t e g o t e ż b . m a ły m s t o s u n k o w o k o s z te m . G e o lo g ic z n e w a r u n k i s p r z y ja j ą r ó w n ie ż u s z c z e ln ie n iu z b io r n ik a .
M o c c e n t r a li t e g o z a k ła d u w e d łu g o b lic z e ń p ie r w s z o r z ę d n y c h s ił f a c h o w y c h w y n o s ić b ę d z ie p r z y w o d o s t a n ie - f -4 7 ,3 0 m ., k t ó r y o d p o w ia d a ś r e d n ie m u d o p ły w o w i w o d y p r z e d s t a w ia s ię ja k n a s t ę p u j e ; H S = 1 0 .4 5 4 .9 5 = 2 2 3 0 P . 8 = 1 6 .4 0 k w . P r o w a d z e n iew o d y 4 5 m3 s e c . o d p o w ia d a w a r u n k o m i j e s t m o ż liw e b e z s p o w o d o w a n ia s z k ó d . R z e k a D r w ę c a , d z ię k i t e m u , ż e p r z e p ły w a p r z e z d o ś ć d u ż e j e z io r a , m a z a w s z e n o r m a ln ą w o d ę , a w o d o s t a n n ie z m n ie j s z a s ię n a w e t p r z y w ie lk ie j s u s z y . S iła w o d y r z e k i z o s ta j e w s p o s ó b p r z e w id z ia n y p r a w ie ż e w y k o r z y s t a n a . P r o d u k c j a r o c z n a w o d n o - e le k t r y c z n e g o z a k łs d u w E lg is z e w ie w y n o s ić b ę d z ie p r z e s z ło 7 .0 0 0 .0 0 0 K W . g o d z in . T a k ą s a m ą p r a w ie p r o d u k c j ę b ę d z ie m ia ł d r u g i w o d n o - e le k t r y c z n y z a k ła d n a D r w ę c y — K o ła t .
R z u c o n y t u t y lk o s z k ic p r o j e k t u j u ż s a m m ó w i o r o z m ia r a c h m a j ą c e g o p o w s ta ć d z ie ła . — C h c ą c s z e r z e j o p is a ć c a łą t ę a k c j ę z p u n k t u w i
d z e n ia g o s p o d a r c z e g o n ie s ły c h a n ie d o n io s łe g o , z a b r a lib y ś m y z b y t d u ż o m ie js c a w g a z e c ie a n ie k a ż d y c z y t e ln ik m ia łb y c ie r p liw o ś ć t o p r z e c z y t a ć z r e s z t ą o p is t a k i b y łb y z r o z u m ia ły t y lk o d la f a c h o w c ó w .
S k o r o w ię c Z w ią z e k E le k t r y f ik a c y jn y u z y s k a o d p o w ie d n ie k r e d y t y z B a n k u G o s p o d a r s t w a K r a j o w e g o a n a t o s ię z a n o s i, p r a c e b ę d ą r o p o c z ę t e . B u d o w a t y c h z a k ła d ó w m a b y ć u k o ń c z o n a w a m e r y k a ń s k ie m w p r o s t t e m p ie , b o w p r z e c ią g u o ś m iu m ie s ię c y .
P o ls k a o tr z y m a k o lo n ię .
Przychylność rządu francuskiego — Inne państwa sprzymierzone z Francją otrzymają kolonję.
„ N a r o d n i L is ty * * o m a w ia ją c s p r a w ę u s iło w a ń r z ą d u p o ls k ie g o , ‘ s k ie r o w a n ia e m ig r a c j i p o ls k ie j n a o d p o w ie d n ie t e r e n y , z a m ie s z c z a ją w ia d o m o ś ć n a p o d s ta w ie d o n ie s ie ń z W ie d n ia , j a k o b y r z ą d p o ls k i z w r ó c ił s ię d o r z ą d u f r a n c u s k ie g o z p r o ś b ą , a b y t e n p o m ó g ł P o ls c e d o u z y s k a n ia j e d n e j z d a w n y c h k o lo n ij n ie m ie c k ic h .
R o z p o w s z e c h n ie n ie s ię le n is tw a .
Więźniowie wileńscy na skutek amnestji wypuszczeni na wolność chcieli zopomogi odjmiasta — Kiedy im Magistrat zaproponował
na pewien czas pracę — odmówili.
N a m o c y o s ta t n ie j a m n e s t j i z w ię z ie ń w ile ń s k ic h z w o ln io n y c h z o s t a ło k ilk a s e t o s ó b .
O k o ło 1 5 0 w ię ź n ió w z a m ie s z k a ły c h n a p r o w in c j i Z g ło s iło s ię d o m a g is t r a t u z p r o ś b ą o u d z ie * le n ie z a p o m o g i n a k u p n o b ile t ó w k o le j o w y c h d o m ie j s c a z a m ie s z k a n ia . Z a s a d n ic z o z a p o m ó g t a k ic h m a g is t a t n ie o d m a w ia .
T u t a j j e d n a k , b io r ą c p o d u w a g ę w y s o k ą s u m ę ( 2 0 0 0 z ł) , k t ó r ą m u s ia ł o d r a z u w y ło ż y ć i lic z ą c s ię j e d n o c z e ś n ie z p u s t k a m i w k a s ie m ie js k ie j , z a p r o p o n o w a ł k a ż d e m u z p e t e n t ó w o d p r a c o w a n ia ż ą d a n e j p r z e z n ie g o z a p o m o g i p r z y r o b o ta c h m ie j s k ic h .
U z n a n ie z a n ie z d o ln y c h d o p r a c y f iz y c z n e j w ilo ś c i 1 0 o s ó b w y s ła n o d o m ie j s c a z a m ie s z k a
Rok VIII
P o w s t a n ie M ię d z y k o m u n a ln e g o /.w ią z k u E le k tr y f ik a c y j n e g o m a r ó w n ie ż d u ż e m o r a ln e z n a c z e n ie , p o r a ź p ie r w s z y n a w ię k s z ą s k a lę z a p o c z ą t k o w a n a z o s t a ła w s p ó łp r a c a g o s p o d a r c z a m ię d z y b . K o n g r e s ó w k ą a P o m o r z e m .
B u d o w a t e g o z a k ła d u w o d n o -e le k t r y c z n e g o p o z a z n a c z e n ie m lo k a ln e m d la b liz k ic h o k o lic , j a k i s ą s ie d n ic h p o w ia tó w — m a j e s z c z e z n a c z e n ie s z e r s z e b o w ie m p o z w o li w p r z y s z ło ś c i z r e a li
z o w a ć id e ę p . s t a r o s t y D r . P r ą d z y ń s k ie g o w d z ie d z in ie k o m u n ik a c y jn e j . T a n ia e n e r g j a e le k t r y c z n a p o z w o li b u d o w a ć k o le j k ę : W ą b r z e ź n o G o lu b—R y p in—L ip n o d o W ło c ła w k a a z d r u g ie j s t r o n y : W ą b r z e ź n o—R a d z y ń — G r u d z ią d z . Z j e d n e j s t r o n y łą c z y s ię o k o lic e p o z b a w io n e k o le i, j a k R y p in , L ip n o z W a r s z a w ą , z d r u g ie j z a ś s t r o n y t w o r z y s ię k r ó t s z ą s ie ć k o m u n ik a c y jn ą s t o lic y z w y b r z e ż e m . Z r e a liz o w a n ie t e g o p r o j e k t u p r z y s z ło ś c i n ie t y lk o p a ń s tw u p r z y s p o r z y k o r z y ś c i g o s p o d a r c z e a le i in n e . R e a liz a c j a t e g o p r o j e k t u p r z y c z y n iła b y s ię d o d a ls z e g o r o z w o j u p o r t u t a k w G d y n i, j a k i w T c z e w ie . W y b u d o w a n ie z a k ła d u w o d n o - e le k t r y c z n e g o w E lg is z e w ie i K o ła c ie z w ię k s z y k o n s u m c ję e n e r g ji e le k t r y c z n e j ,^
a d la r o ln ic t w a t y c h p o w ia tó w b ę d z ie t o p r a w - ' d z iw ę d o b r o d z ie js t w o .
Z a m ia r o m M ię d z y k o m u n a ln e g o Z w ią z k u E le k t r . c z y n n ik i w ła ś c iw ie p o w in n y p ó j ś ć n a r ę k ę , a b y u m o ż liw ić w y k o n a n ie t e g o z e w s z y s t k ic h p u n k tó w w id z e n ia s p o łe c z n e g o p o ż y te c z n e g o d z ie ła . P . S t a r o s ta D r . P r ą d z y ń s k i s p r a w ie t e j o d d a ł c a łe g o s ie b ie a ż e z d o le n j e s t p o d j ę te g o z a d a n ia d o k o n a ć ś w ia d c z y j e g o c h lu b n a w d z ie d z in ie e le k t r y f ik a c j i P o m o r z a p r z e s z ło ś ć , k ie d y t o w p r z e c ią g u c z te r e c h m ie s ię c y p r z e p r o w a d z ił p o d Ś w ie c ie m s k r z y ż o w a n ie n a W iś le o s ile
1 5 .0 0 0 w o lt.
W y d z ia ł P o w ia to w y , j a k i S e j m ik w y k a z a ły w ie lk ie z r o z u m ie n ie d la in ic j a ty w y p . s ta r o s ty . T o t e ż r e a liz a c ja t e g o z a is t e w ie lk ie g o d z ie ła w y s t a w i c h lu b n e ś w ia d e c t w o t y m c z y n n ik o m s a m o r z ą d o w y m , k t ó r e u m ia ły w z n ie ś ć s ię n a p o z io m g o s p o d a r c z e g o m y ś le n ia i c z y n u .
P r o p o z y c ja ta z o s ta ła p o d o b n o p r z e z r z ą d f r a n c u s k i p r z y j ę t a b a r d z o p r z y c h y ln ie i F r a n c j a n o s i s ię o b e c n ie z a m ia r e m w y s t ą p ie n ia n a j e s ie n - e e m z g r o m a d z e n iu L ig i N a r o d ó w z p la n e m , w e * d łu g k t ó r e g o n ie t y lk o P o ls k a m ia ła b y u z y s k a ć m a n d a t n a d p e w n e m i k o lo n j a m i, le c z r ó w n ie ż i in n i s p r z y m ie r z e ń c y F r a n c j i.
n ia j e s z c z e t e g o ż d n ia . P o z o s ta li z a ś p r z e w a ż n ie m ło d z i lu d z ie w lic z b ie o k o ło 1 4 0 m ie li s ię z g ło s ić n a s t ę p n e g o d n ia d o p r a c y .
L e c z n ie s t e t y , n a z a j u t r z z j a w iło s ię t y lk o ...
8 o s ó b . A p r z e c ie ż t r z e b a z a z n a c z y ć , ż e m a g i
s t r a t p r o p o n o w a ł z a k a ż d y o d p r a c o w a n y d z ie ń c a ło d z ie n n e u t r z y m a n ie z n o c le g ie m , p r z y j e d n o c z e s n e j d o p ła c ie p o 3 ,5 0 z ł d z ie n n ie .
J e s t t o o b j a w b a r d z o c h a r a k t e r y s t y c z n y . O ile w s p o łe c z e ń s t w ie p o w o j e n n e m d a j e s ię w y c z u w a ć n a m ię tn y p o c ią g d o p o b ie r a n ia w s z e lk ie g o r o d z a j u z a s iłk ó w , w s p a r ć , z a p o m o g i it d ., o t y le z d r u g ie j s t r o n y , p o w s z e c h n a j e s t o b a w a i w s t r ę t d o p r a c y .
Widmo nowej wojny
Według opinji Czechów, połączenie Austrji z Rzeszą Niemiecką wywołać może nową wojnę.MLKJIHGFEDCBA
L ondyński k o resp o n den t „E cho de Paris** d o nosi, że B enesz podczas ostatniej w izyty w B er
linie bardzo energicznie protestow ał przeciw ko p ro p ag an d zie A nschlussow ej i m iał ośw iadczyć sekretarzow i stanu S chubertow i, iż „A nschluss**
m usi w yw ołać w ojnę. B enesz m iał osłabić to ośw iadczenie, ale nie m ożna w ątpić, że było ono w yrazem praw dziw ego zapatryw ania.
Oceńmy naszą młodzież.
K ażdy praw y obyw atel cieszy się z w szy
stk ich zdrow ych i szlachetnych poruszeń m łode
go pokolenia. 1 słusznie. W idzi w nich bow iem św itający prom ień dobrej przyszłości.
W ielka zaś bierność i opieszałość m łodzieży jest znakiem upadającego społeczeństw a i pow o
dem słusznej obaw y o nastające jutro.
W dzisiejszych czasach szerokiem korytem p ły n ie ku m łodzieży i św ieżej jeszcze duszy jej
— zło w szelkiego rodzaju. Ileż to trafim y w m iastach, a n aw et po w siach bodaj najgorszych nieraz w yrzutków społeczeństw a, którzy słow em czy przykładem , czy też używ ając często najw strę
tniejszych sposobów , zatruw ają duszę m łodzieży w ciągnąć ją pragną do bolszew ików , kom uni
stów , ćzy socjalistów dzisiejszego pokroju. W ten sposób pom nażają się szeregi najw iększych, bo w ęw nętrznych w rogów i zdrajców O jczyzny i K ościoła.
Z adaniem w ięc każdego dobrego i szlachet- nege P olaka, szczerego syna M atki-O jczyzny, stanąć na szańce do w alki z straszliw ą zarazą.
D lateg o trzeba nam korzystać z każdej sposob
ności, by ratow ać naszą m łodzież, a tej, która zachow aw szy się od złych w pływ ów , dąży sam a do w ytw orzenia o d tru tk ó w na choroby m oralne społeczeństw a, przychodźm y z ch ętn ą pom ocą m oralną i m aterjalną.
M ożem y w ięc z praw dziw ą radością pow itać szczytną m yśl K atolickiego Z w iązku M łodzieży P olskiej na D iecezję C hełm ińską urządzenia Z lo
tu i W ystaw y zw iązkow ej M łodzieży w G rudzią
dzu w czasie od 15 do 26 sierpnia rb.
T u w ięc przyjrzyjm y się i przejrzym y szere
gi naszej m łodzieży. S praw dźm y jej w artość fizyczną, bo tylko duch zdrow y m ieszka w zdro- w em ciele. T o rozum iejąc, Z w iązek polecił m ło- zieży sobie podległej korzystania z ćw iczeń d h --- —--- ---n
Cudze choaliciB, ssego nie znacie, sami nie Diecie, co pogadacie...
Starożytna posiadłość Mgowo. — Uprzejmość gospodarza zamku. — Starożytny zamek. — Obrotność i władza właściciela Mgowa dopro
wadziły majątek do wielkiego rozkwitu. — Rzadko spotykana gleba. — Wywóz buraków cukrowych i pszenicy zagranicę. — Dobre stosunki do uprzemysłowienia Mgowa. — Rozbudowa. — Cenne wynalazki archeolo
giczne 400 lat przed Chrystusem. — Grób kupców rzymskich.
Jadąc z W ąbrzeźna do M gow a, zauw ażyć m ożna brak bitej drogi z K ról. N ow ejw si do M go
w a (około 4 kim .) W ioska leży o 12 kim . od pow iatow ego m iasta, W ąbrzeźna.
W iedząc, że M gow o m a kilka cennych p a
m iątek starożytnych, udaliśm y się tam sam ocho dem , by dow iedzieć się bliżej o tych pam iątkach.
S am ochód nasz jedzie w śród dojrzew ających ła
nów zboża, które jakby na pozdrow ienie, schyla
ły sw e dum ne głow y — kłosy. W ieczór zw olna n ad cho d ził — gdzieś zd ała w yłaniały się now e pola i łąki, a z nich pędzili pastuszkow ie sw oje b y d ełk o do dom ów ; m ijam y tu i ow dzie to w óz to sąm ochód, to znów „piechura** w racającego od pracy do dom u. Z m ierzch tym czasem zapadał...
A m y praw ie niepostrzeżenie zajechaliśm y do granicy M gow a. Z d ała już w idać w ieżę krzy
żacką, zn ajdu jąca się przy zam ku w M gow ie.
Jeszcze chw ila, a sam ochód stan ął przed zam kiem m ajętności M gow o, należącej obecnie do p. S tefana B uszczyńskiego. Z arząd zający m a
jętnością, p. K ossobudzki-O rłow ski serdecznie nas przyw itał L zap ro sił do zam ku.
T rafiliśm y w łaśnie na uroczystość p o d n iesie
nia w ieńca na now obudującej się stodole. W o
koło zam ku rozciąga się prześliczny ogród obsza
ru około 50 m órg. Jest on znakom icie pielęgno
w any przez p an ią K ossobudzką. M ajątek sam po
siada około 2600 m órg upraw nej ziem i. G leba należy do najlepszej na P om orzu. M ajątek w chw ili k u p n a go przez p. B uszczyńskiego,
a objęcia adm inistracji przez p. K ossobudzkiego b y ł źle zagospodarow any, gleba była m ocno za
W A nglji, jak donosi k o resp o n d en t „E cho de Paris**, zap atru ją się k o ła m iarodajne obojętnie za „A nschluss**. P rzed w szystkiem należy z ubo
lew aniem stw ierdzić, że liberali angielscy uzna
ją rzekom o słuszność tego postulatu. A ngielskie m inisterstw o spraw zagranicznych jest w praw dze, poniekąd zaniepokojone propagandą „A nschlus- sow ą** ale nie zna środków skutecznego przeciw działania.
gim nastycznych i innem i ćw iczeniam i zapraw iać i hartow ać sw e ciało. Z drow ej fizycznie m ło
dzieży p o trzeb a każdem u nsrodow i, a tern b ar
dziej naszem u, bo dzisiejsze czasy są niepew ne i nie w iem y co naszą O jczyznę czeka. W każdym bądź razie zdrow e siły m łodzieży są Jej p o trze
bne B adajm y też rzeczow o i krytycznie, ale nie z uprzedzeniem podstaw y m oralne m łodzieży.
I tu m am y otw arte pole dośw iadczeń. M ia
now icie, jak w iem y sposób m yślenia i stopień kultury danego narodu poznajem y ze sposobu działania i jakości jego w ytw órczości. M am y w ięc m ożność w G rudziądzu w czasie w ym ienio
nego Z lotu, a szczególnie W ystaw y .tw ierdzenia i ocenienia okazów pom ysłu i pracy m łodzieży.
Z badajm y w ięc te eksponaty i stw ierdźm y sto
pień w yrobienia m oralnego tw órców .
Jeśli w ynik naszych badań będzie uw ieńczony pom yślnością cieszm y się, bo dobrą m am y przy- szłośś. G dyby zaś w ynik o k azał się ujem nym , czego jed n ak się nie spodziew am y to skupm y w tym kierunku naszą uw agę, bo groźne to dla nąs w ołanie nietylko języka, ale rzeczy sam ej „broń- I m y m łodzież**, póki jeszcze w jej sercu tlą iskry
szlachetnej idei i dążności.
Jeżli w ięc nam rzeczyw iście leży na sercu do
bro i szczęście naszego kraju, dzieci naszych i nas sam ych poprzem y ideę Z lo tu i W ystaw y.
P rzedew szystkiem nie brońm y naszym synom i córkom brania udziału w w ym ienionych p rzed
sięw zięciach, a sam i przybądźm y też do G ru
dziądza w w spom ianym czasie na w ielką rew ję w artości sił fizycznych i m oralnych m łodzieży.
Horagsn w WileńwMjźnie
W dniu onegdajszym w ojew ództw o w ileń
skie naw iedziła burza i huragan, połączony z o- berw aniem się w kilku p u n k tach chm ury. B urza zniszczyła około 200 budynków , m . in. w P uce- chw aszczona. D ziś w łaściciel posiada traktor
„D óring,,, zatrudnia przeszło 35-ciu rolników oraz 15-stu robotników , w szyscy zatrudnieni to P olacy.
G oście, przyjeżdżający odw iedzić m ajątek, w yje
żdżają zw ykle z w rażeniam i bardzo dodatniem i.
G leba, jak już w zm iankow aliśm y, jest pier
w szej klasy, to też dzięki tem u w ostatnim cza
sie rok rocznie, nie w yłączając roku bieżącego, żniw a są bardzo dobre. O brodzą się w spaniale buraki cukrow e, a oryginalna pszenica w ięcław - ska jest bezkonkurencyjna w plonie. H odow la jej pow stała w roku 1886 na P odolu. P szenicę tę w ysyłano do W łoch, R um unji, H iszpanji i S ta
nów Z jednoczonych. W yw óz jej w ynosił około 500 w agonów rocznie, to też p. B aszczyński je
szcze dzisiaj ją hoduje.
B uraki cukrow e zdają się być u p. B uszczyń
skiego specjalnością, gdyż p. B uszczyński u p ra
w ia na w ielką skalę hodow lę siew u buraczanego, który eksportuje zagranicę P olski, jak do R um unji, A m eryki, A ustrji, F rancji, N iem iec, H iszpanji, N iem iec i państw B ałkańskich. M gow o, przyznać trzeba, kupione w stanie zdew astow anym , doszło obecnię po dużych n ak ład ach obecnego w łaści
ciela do rentow ności. N areszcie ta p ięk na sady
ba w ielkopańska d o stała sie w e w łaściw e ręce.
W iosce M gow o i okolicy, w różą w ielką przy
szłość. M oże tu pow stać, dzięki dobrej glinie, przem ysł ceram iczny, m ogą tu pow stać w ielkie cegielnie. P o k ład y gliny są tutaj olbrzym ie. S ta
cja kolejow a na linji G rudziądz— C hełm ża jest na m iejscu. Istnieją dobre w arunki do uprzem y słow ienia w ioski i okolicy, trzeba tylko, by lu
dzie m ający tro ch ę k ap itału obejrzeli się tutaj i w yzyskali tak złotodajną glebę. B yć m oże, że w krótkim czasie w M gow ie starczyć b ędą olbrzy
m ie kom iny fabryk, a tu rk o t m aszyn fabrycznych połączy się z echem piosenek pastuszków , co przy B ożej M ęce p asą bydełeczko.
O becny w łaściciel M gow a jest rów nież w spól
nikiem znanej w P olsce firm y K . B uszczyński i S ynow ie, W arszaw a M akow iecka 1, hodow ców i eksporterów siew u najrozm aitszego rodzaju.
M gow o się teraz rozbudow uje, czego dow odem była uroczystość podniesienia w ieńca na stodole.
Istniejące dotąd stodoły okazały się za szczu
płe, w ięc w łaściciel m usiał pom yśleć o budow ie now ej stodoły, której budow la obecnie jest na u-
w iczach piorun zniszczył elektrow nię i szkołę, W M ołodecznie, R adoszkow icach, W ilejce, K u- żeńcu, T ro k ach , Ś w ięcianach, D uksztach, oraz licznych w siach burza pow yw racała dom y, drze
wa i zniszczyła pola. N a odcinku W ilno - M o- łodeczno - W ilejka zostały przerw ane połączenia telefoniczne. N a odcinku kolejow ym M ołodecz- no - W ilejka burza i ulew a podm yła tor kolejo
w y. I W ed łu g dotychczasow ych obliczeń, znisz
czenie dokonane zostało na przestrzeni około kilka tysięcy m orgów . O fiary w ludziach sięga
ją 65 osób, a m ianow icie w W ilnie jed n a osoba zabita, dw ie porażone w alczą ze śm iercią, w po w iecie w ileńsko - trockim 9 zabitych, 9 porażo nych w pow iecie św ięciańskim 9 porażonych, w iejskim 6 porażonych, w S ołeczniczkach 4 oso
by porażone, w R udom inie dw ie osoby zabite 7 porażonych. N a pograniczu polsko- litew skim i sow ieckim K . O . P . poniósł znaczne straty. W W ielkim H utorze jed n a osoba zabita, trzy pora, żonę. N a pograniczu sow ieckiem jedna osoba zabita i dw ie porażone. W B ohdziew icach od pioruna pow stał pożar, podczas którego spłonę
ło troje dzieci. .
Pożar hs6w Tatrach
W sobotę w nocy, w odległoćci czterech kilom etrów od w odospadu M ickiew icza w Z ako
panem zaczęły płonąć lasy tatrzańskie.
A kcja ratunkow a jest niesłychanie utrudnio
na. B ierze w niej udział w ojsko, policja, straż leśna i pożarna, oraz drużyny ochotnicze.
D otychczas spłonęło kilkadziesiąt m orgów lasu. D alszych szczegółów brak.
Półtora centnara monet sosta^ih źebraeiha
P rzed kilku dniam i zm arła w K ępnie 60 le
tn ia żebraczka, M arja Jerzyk, którą pochow ano na koszt m iasta.
W ładze m iejskie przystąpiw szy do u p o rząd
kow ania i dezynfekcji izdebki, zajm ow anej przez zm arłą, znalazły w rozm aitych w oreczkach, p o ń
czochach i p u d ełk ach olbrzym ie ilości pieniędzy w m onetach m iedzianych, niklow ych i srebrnych
M onety, których ogólna w aga w ynosiła prze
szło półtora cen tn ara przedstaw iały w artość kil- kanastu tysięcy złotych.
Jerzykow a, która od szeregu lat żebrała pod m iejscow ym kościołem , czyniła w rażenie osoby znajdującej się na dnie nędzy, czem w zbu
d zała litość.
Jeżeli jej m iłosierni ludzie nie nakarm ili, po
trafiła nie jeść po całych dniach, żałując kilka- nastu groszy na chleb.
kończeniu m a olbrzym ie rozm iary ; jest długa 92 m etry, szeroka 38 m etrów , w y s< ka 13 m etrów P odniesienie w ieńca odbyło się w obecności za
proszonych gości, z bliższych i dalszych okolic.
N iedaw no baw ił w M gow ie profesor-archeolog p. Z ak rzew sk i, który zb ad sl cenne w ykopaliska jak : urnę m iedzianą, brsnzolctki, szpilki kościane p ierścień zloty oraz części szkieletu ludzkiego.
Jak się okazało, b y ł to grób w ędrow nych kupców rzym skich, którzy pom arli w tych stro
nach w drodze nad B ałtyk i zostali tu pogrzeba
ni. G rób pochodzi z w ieku czw artego przed C hrystusem . Jak w iadom o, kupcy w ędrow ali z ów czesnego państw a R zym skiego nad B ałtyk, gdzie upraw iali na w ielką skale handel, zam ie
niając sw oje tow ary na cenny bursztyn. W dro
dze zatrzym yw ali się w e W rocław iu, K aliszu, pod Inow rocław iem (P oznańskie) oraz jak siady w ska
zują także na P om orzu i to w naszym pow iecie W obec tego, że na terenie, gdzie znajdują się w ykopaliska, znajdow ało się dojrzew ające zboże, archeolog zap izestsl dalszego poszukiw a
nia w ykopalisk do czasu, kiedy zboże zostanie z pola sp rzątn ięte. D alsze poszukiw ania m ogą w yjaw ić cenne w ykopaliska, o których w razie w ydobycia, podam y S zan. C zytelnikom szczegó
łow e w iadom ości.
P an K ossobudzki udzielający nam łaskaw ie tych ciekaw ych w iadom ości, raczył nas staro po l
ską gościnnością „czem ch ata bogata tern rada.**
Z żalem opuszczaliśm y starożytny zam ek m gow ski, oraz jego gościnnego gospodarza za
rządzającego tą piękną siedzibą.
O bejrzaw szy te cen n e zabytki w zam ku i ra
cjonalnie prow adzone gospodarstw o, nasuw a się m y śl: „cudze chw alicie, sw ego nie znacie, sam i nie w iecie, co posiadacie.** A w całej P olsce m a
m y setki starożytnych i dro © cennych pam iątek*
tylko, że m y sam i o nich nie w iem y i nie stara
m y się zap o zn ać z niem i, a chw alim y częstokroć m arnotę obcą nie dorów nają ą skarbom ziem i polskiej.
