Głos Jasnie Wielmoznego Jmci Pana Michała Odrowąza Strasza Podsędka Ziemskiego Radomskiego, Posła Woiewodztwa Sandomierskiego y Sędziego Seymowego Na Sessyi Seymowey Dnia 11. Mca Października Roku 1790. Miany.

G Ł O S

i JAŚNIE WIELMOŻNEGO J 7 PANA

MICHAŁA ODROWĄŻA

S T R A S Z A

PODSEDKA ZIEMSKIEGO RADOMSKIEGO POSŁA WOIEWODZTWA. S ANDOMIER­

SKIEGO

SĘDZIEGO SEYMOWEGO

NAYUSNIEYSZY KRÓLU PANIE MOY MIŁ:

NAYIASNIEYSZE SKONFEDEROWANB RZPUTEY STANY!

I A Epoka , w którey za niewidomi Ręk§ Bosk§ , zrzuciliśmy

"*■ podległość , w którey dla zasłony, i twierdzy Narodu , wy.

stawiliśmy Woysko, w którey Konsyderaey§, zmieniliśmy za , podłość i pogardę, w którey Rz§d trwały układać przedsięwzię­

liśmy, iibyśmy rz§dnemi byli przeznaczała Narodowi Sławę, a przez t o , że oddalemy wszelkie od Oyczyzny nieszczęścia, i klęski, irzodła nierzędu płyngce, samo spodziewać się ka­

z a ło , postępowanie — Ta nadzieia tych pewnych i skutecznych korzyści, wraziła w Obywatelów w Domach będjcych powsze­

chni radość, i ukontentowanie , że Seym ten oddalon§ dawn§

polaków sławę powróci Narodowi, i exystencya istotni Polski ,

tak ugruntuie i iż żadna on? nieporusZy przemóc , me.wsunió się Intryga , w tym haśle , że wolność, własność, enota, i honor Folaka , do celu umierzonego szczęścia doprowadzać będzie.

Wszystkie te widoki, padały na Serca radością zaięte O- bywatelów , wszystkie smutki, nieszczęścia, zacierała niepa­

m ięć, wszystko Obywatele chcieli bydź winni Seymui|cym , nie stękaiąc na te ciężary i Podatki, których niedoświadczali Przodkowie , składaijc one ochoczo ; Ustawy Seymu Ciż Oby­

watele przyimuią, nie skarżgc się, i uskutecznia»;} Prawa Masze , a więc dowód że nieoddajaią woli swoiey , od woli STANÓW Seymuiących , gdy to wszystko wypełniają naychętniey , i wij.

cey się trudnij w posiedzeniach o Losach swoich , aniżeli M y , co iest i mieysća i Urzędowania Naszego powinnością

Mówiemy za Prerogatywami, i własnością Obywatelów, a odsuwamy się od opatrzenia , i ubeśpieczenia Narodu , i prze­

dłużamy potrzebom Jego skwapliwe dogodzenie , znosiemy tyl­

ko same kwiaty Wymowy, a żadnego nie przynosiemy Owocu, truiemy Czas, którym odbieramy Szczęście Narodu , a zbliżamy go do korzyści Ościennym; My w nim utrącamy dobro Ojczyzny,*

a nieprzyjaciele Nasi, zyskuią za swoy na Naszym straconym, ja lękać się a oraz tracić zaczynam nadziei? , izbyśmy do szczęścia pożądanego , i oczekiwanego doprowadzili Obywa­

telów, iakie Nam Zbliżała Najwyższa Opatrzność , a Obawiam się, iżby Nam Obywatele nie wyrzucali, że szczęście Narolu było w ręku Waszych , a nieumleliście go użyć na dobro ogólnd?

nieu

miel iście korzystać z pory

czasu: a utraciliście to- Wszy.- stko z czasem , a przywróciliście Nam nieszczęście, które le­

szcze Podatkiem na Nas włożonym okupywać musiemy. Mif- czeć by Nam podobno przyszło , na takowe Obywatelów zarzu­

ty , postępowaniu Naszemu odpowiadające , a do Reguł w Histci- ryi Tucydydesa

Rzplitey pr/cznaczaigce, zawartych ,'i cło Seymu Naszego stosown/ch wi-dzc podobieństwa , którj tak wy.

pisuie.

----

,

,

rum Pertinacia ac Libido

—

i

& Autboritas

,

re

j

Wszystkim Nam nie zbywa na c h ę c i, wszyscy mowie- ęny za czasem , a wrszyscy przeciw tema iesteśmy. STANY Nayiaśnieysze, pomniycie na wfasne dobro Wasze, a ieżeli n.a szczęście i gpokoyność własną , oboiętny wzrok rzucacie; niech do Serc Waszych gada los Potomków Waszych i że Jch rozpacz , i narzekanie, w grobie nawet kłucie będzie popioły Wasze. Król dobry, Król Łaskawy, Ociec troskliwy o dobro Narodu, i Dzieci, mówi do Nas, przepowiada Nam, co iest korzystnego i dobrego, prosi, i obowięzuie o’o iedności, a umierzyć do tey ntcchcemy: o- iwieca Was STANY Nayiaśn:, s* ma wiadomość z Zagranicy , i*k ostrożnemi , i czułemi względem Nas samych , bydź i zosta­

wać mamy, słyszemy , że* ten głoszony. Pokoy , między Mo­

carstwami Ościennemu wzruszać się daie, że się wracai§ do pierwszego Stanu , iuż Chocim na nowo i Fortyfikacją i Artyl- iery$ opatrywany by di zaczyna , czegóż s»ę więc spodziewać msnv,

gdy czułem.; i bacznemi bydź przestaniemy, ieżeli tyl­

ko o samych Prerogatywach Obywatelskich i Prawie Narodu mó­

wić będziemy, a

całości Kiciu, beśpieczeństwie Mię*-zkańrówTa- dzić przestaniemy, to M*s nie zasłonią Prerogatywy Obywateluw, ani Prawo Narodu , gdy razem z Kraiem Obywatele upadać będą;

•WołatąnaNss Obywatele, piszą do Nas troskliwi, i lepiey myśl§

o sobie, i radzą dla Siebie, niżeli My o nich radzić zdaiemy się, i w fcev mierze czytam dwóch Listów od Obywatclów Woiewodztwa megó do mnie pisanych

w tey Osnowie:

tnu

,

:

,

-

dne ręce, ten Łańcuch łączyć i kończyć

. , Czytam drugi:

Sevmu Prorogacya, w moim przekonaniu test koniecznie

,

bo ia się lękam, żeby iednak w znaczney części założone , przez }Vas Panowie , dla dobra Oyczyzny

,

czętey

,

,

to , to domu pozostali Kątnicy

,

wieni , zdrowia i maiątku. azard

,

,

by JVam pomodź

,

widziane, Los Oyczyzny Naszey zapuszczać czynności,

A tak te- mi Obywatelów Listami dowodzę , że nie o Prerogatywy swo­

je , ale o dobro Oyczyzny i o ukończenie dzieła rozpoczętego upominać się maią troskliwość, i tę samę ćhęc w całym mo­

im Woiewodztwie » że znayduię, bardzo pewny iestem.

i Az Sły-

Słyszałem mówiących i cpponuiących się przy Prawie , Seym ten determinuigcym: lecz mówiąc w uporze przy t y m , trzeba mówić' zaraz i za pierwszym. Napisaliśmy Prawo pier­

wsze pod tytułem Prorogacya w tym brzmieniu:

nia przedsięwziętych m a t e r y i , na ninieyszym Scymie

,

dzenia w s z e l k i m Rzplitey aktualnym

,

ściach, Seymteraźnieyszy pod Związkiem Konfederacyi

,

,

gólniey do ubezpieczenia Narodowego Rządu, a opatrze­

nia potrzeb ściąga ące się

,

Te dwa Pra­ ,

wa , iak daleko miedzy sobą widziemy rozmącę się, tak i roiność onych do okoliczności , clo potrzeby Kraiu , do ubezpieczenia Obywatelów koniecznie ważyć mamy i kwestyą tych dwóch Praw,iednego Seymu napisanych, i z widoku grożących Nam niebezpieczeństw rozwiązać winni iesteśmy.

Zgodziliśmy się na przedłużenie Konfederacyi w Stanach Seymoiących Zgromadzeni, a przelewamy

i trwałość o- n e y , w przyszły Seym, t przyszłe Stany zgromadzić się ma.

ig e e , ordynuiemy im sposób tego trzymania się , który trzy­

mać lub odmowie iest im wolno, bo równy równemu, gdy

igey on{

tfpefniać, a odmienić ma moc, i tak wolno ma będzie zrzucić przeznaczenia Nasze.

Konfederacya Opisów i granie swoich udzielnych niema, al« tylko podług okoliczności i potrzeb wyciągaigcych urządza się , na lepsze, lub gorsze używana bywa , uczą Nas wiadomo- ści , i okropne doświadczenia w Wieku Naszym , zupełnie Nam przypominaig. Tę ia pierwszą w Seymie Naszym upatruię Kon.

federacyą , za zbawienne Narodu odrodzenie, bo insze » które były w Wicku Naszym , a naysaczególniey ostatnie dwie w Roku 1767 i 1773. były mocą nieprzyjaciół Naszych tworzo­

ne , i C i , którzy one podnosili, byli exekutorami woli Zagra»

niczney.

Pamiętna mi iest Konfederacya Narodowa w Roku 1764, przed Seymem

poczęta , miała ona swoię trwa­

łość aż do Roku 1766, pod którey Iwiązktem , cztery odpra-

wify się Seymy, z t§d byta kcnsyderowana, *e w Narodzie jwoy wzięła początek , a inney nikt ubocznie, w przeciw po nosić nieodwazyf się i ale skoro na Sejmie w Roku 66. rozwt§*

zana zostaia, Tnna w Reku 1767. wkrótce po mocji

Rossy iskiego podniesiona, co za skutki miała, wiadomo STA­

NOM Nayiaśnieyszym , ta mówię Konfederacya, ktora^ była źrzodtem niejzezęsia Narodowi, która była powodem gwałcenia Seymu, przelania krwi Oby watelskiey, pustoszenia Kraiu , pa­

leni# Miast, profanowania Swigtnic Boskich, która, upodlił*

Polakow w Oczach Europy, kiedy ta sama Konfederacya w Jmieniu Narodu Polskiego i Litewskiego , wzywała Jmperato- rowy Rossy iskiey pomocy, szukała przywrócenia sw ych*»J‘

bod, i równości, wzywała protekcyi , i prosiła z pogard§

Narodu, p Gwarancy§ Praw Kardynalnych; Więc dla poparcia prawdy toy, o ktorey mówię czytać będę Mowę drukowany Jnj-i Fana Pocieja Strażnika Litewskiego, od Skonfedarcwaney Rze­

czy pospoiitcy do Nayiasnieyszey Troperatorowy Rossy iskiey Posła» w Petersburga dnia i8

Roku 1767. mian# > w tey Osnowie •=?= N

rod Polski

, y

,

Skon edenwany , z nayżywszą wdzięcznością nikomu

hardzi-y swych swobód,i przywrócenia między

sękiem t w spoi Obywatelami, których knie

nie,noże, jako gdy Gwarancyą Praw Kardynalnych, łaskawie

Nam , przez waszą Jmperatorsk a Mość ofiarowaną r.a zawsze stwierdzone i ubes pieczone będzie Upadł duch Pano­

w ania, a na to mieyscepowstały z ostatniego

obadwa Narody Koronny

,

,

tońkiey Mości Głosu. —Słyszała go cała

, *

pierwszy raz na to patrzała,żako na pierwszy dźwięk Serca

.

,

ija< ze, w iedn-m dniu niemal tak ie-

den w Szlacheckim nie znalazł się Stanie

,

Związku b ł przymuszony , lub poc iak tylno Dobra

s po li tego miłością

,

|

Narodów Laskami,twe.ni obowiąz,inych dobrotliwie rze­

telnie

telnci stateczne upewnienia, i one w Sercu Twoim pomieść» takt*

dane w zakład Warunku szczerego

,

,

ici j iako też chwalebnego Jey Panowania

,

To przeczytawszy przystępuję dp Czytania Odpowiedzi Jchmosć Panoro Posłom Extra-ordynarymym Sko^federowaney Rzplitey POiSkiey , przez JP. Podkanclerzego Rossyiskiego dan*?y.

Oświadczenie Rckognicyi z strony Nayiaśn: Rzplitey Pólskiey, przez Postów iey wyrażone 3 z tym większą Nayiaśn

;

-

torowa JeyM sć przyimuie satysfakcyą

,

znteyszego

*

,

,

siedztwa dobrego

.

; : eye iey i crf

»

,

ra Nayiaśnięyszey Jmperdtoroivy j M c i i Narodu Polskiego uspra

-

,

/

#

, d?

jPnz?#

5

, z#

dów poświęconych 3 z których tylko pod czas zamieszania Kraio

-

cum praejudicio

»

,

-

3

/a

* i

nice Sąsiedzkie nawet istotnie uszczęśliwiała Narody 9 ich pokóy

♦

, i

3

ratorowa J M ć nie zaniecha s dokąd i insze iv Rządy ivprowa- dzone abusus nie będą poprawione dokąd fundamentalnym Kraiu Prawom, Vigor i Władza przywrócima nie będzie, i dokąd ka«

ii ogo z Obywatelów wolność i bezpieczeństwo na trwałym i nie

-

wzruszonym zasadzone nie będzie fundamencie. bfdz May

*

,

r a torowy yf M ci przy iaźnf i iey wspaniałość, , tako nay skute-

tznieyszą znaydzit protekcją

,

*

czdpospolitd usiłowania

,

'

,

swoią interny a

y

rantować to będzie w czystko, coSeym przyszły za sprawiedliwa, i od zysku da)ek} radą Mayiaśn:

,

dą iey , z szczęściem Rzplitey ,

*

Te Wam STAWY NayiaśnieysZe przeczytawszy Mowę Polaka w Petersburgu tnianą, z odpowiedzią podkanclerzego’

Rossyiskiego daną , Słyszeliście nie bez wzruszenia głos tłoma- czący wola Narodu, nie iako udzielnego» ale iak hołdownicze­

go. Pytam się Was STANY Nayiaśn: czyli to żądanie bytO rzetelne dwóch Narodów » które byfb wzięte , za istotne; tak to* i m y, w Jmieniu tego Narodu, w czasie właśnie zbawi ai§- -ćym Naród » od wołuiemy się do woli iego, chociaż sami do siebie , i przed sobą mowiepvy ; mniemaymy zawsze o tym

; Narodzie, którego członkami iesteśwy , £ebyleśmy skutecznie Ó losach iego radzili » Znajdziemy Oby wateló" względem sie­

bie czułych , i ońych z nami szczęśliwych» bówiem ia te wo­

lą Narodu, do którego często Odzywamy się, postrzegam w pil­

nym » a ważnym koło dobra iego zaradzeniu , tak niylną , iak Szkodliwi w mowie tegoż JPana Pocieia uVJaiam» który vż stecz prawdzie , i wólą Narodu wyświadczał i oświadczał,- że wszy­

stkie Woiewództwa, Ziemie , i Powiaty, w iednym dniu Skon- federowaiy się, iz ani ieden w stanie Szlacheckim nie znalazł się, któryby do tego zwifzku był przymuszony , a ia będąc w ów czas przytomnym w Radomiu, to widziałem Oby watelów z domu pod bronią Moskiewską sprowadzanych , a nieprzyto­

mnych' w domu , Domy ich surowemu ciążono exekucyami, a nawet skład samey Kónfederacyi w Radomiu bywszy » do Zam­

ku zgromadzony , Wojskiem Royssyiskim przy zatoczeniu pod sarn Zamek Armat, opasany, a do podpisu Aktu Konfederacyi poddantgo, groźno przynaglony został,^ Otóż to skutki fał­

szywcy woli Narodu" wystawiam, do którego intayga zwykł*

*i|

się odwoływać , boby się insczey ukształctć nie mogła , a Ńte- ród z swoif wol§ do nieszczęścia niecfiarowany, cierpi za ofia*

ruigcych, ścigga na siebie klaski i upadek.

Ja sam podobnych obawiam się skutków , aby przędła zenie tey Konfederacyi, na które zgodziliśmy się na papie r,ze tuezostało , a iaka ubocznia Konfcderacya w Imię Narodowcy ustroiona

Woyska na obronę Kraiu udeterminowanego , na własng nie użyła obronę , nie sprawiła Nam zaroięszania, nie o- baliła dzieła prac Naszych , nie z ni szczyfa twierdzy Praw, któ­

re zbawienie przynoszą Narodowi , a resztę Kraiu niepodafa w niebezpieczeństwo, i rozdział ostateczny- a z tych powo­

dów , i przykładów, że pragrę widzieć Oyezyznę w swoiey konsyderacyi trwałg, rzgdng , i obronnj, iestem za przydaniem Posłów, a ztgd za trwałością Konfederacyi, i trwałym po­

wstaniem Narodu , i iestem za przydatkiem Jaśnie Wielmożnych Zakrzewskiego Poznańskiego , i Wężyka Podlaskiego Posłów który gdy z tych przyięty nie pędzie, o Propozycją

num

do tych że stosowny JW. Marszałka Upraszam,

w Drukarni J* K, Mci i Uzeplitey u XX Schalarum Tiarum,