Paweł Sobczyk
Sprawozdanie z wykładów
okolicznościowych
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 50/3-4, 351-354
P ra w o K a n o n ic z n e 5 0 (2 0 0 7 ) n r 3-4
S P R A W O Z D A N IE Z W Y K Ł A D Ó W O K O L IC Z N O Ś C IO W Y C H
N a z a p ro s z e n ie D z ie k a n a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arszaw ie ks. p ro f. U K S W d r h ab . J ó z e fa W ro c e ń - sk ieg o p rzeb y w a ł w P olsce D z ie k a n W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o In s ty tu tu K a to lic k ie g o w P a ry żu ks. p ro f. J e a n -P a u l D u ra n d . 14 m a rc a 2007 ro k u w ygłosił w U n iw e rsy tec ie d w a w ykłady z a ty tu ło w a n e : A p ro p o s d u m ariage h om osexuel: dro-
itr éthique, théologie o ra z E c h o s p o n tifica u x en 20 0 5 a u centenaire d e la loi d e la séparation d e 1905 entre l ’E ta t fra n ç a is et les religions.
■ Ks. p ro f. U K S W d r h a b . J ó z e f W ro ce ń sk i p o w itał P re le g e n ta w języ k u fr a n c u
skim , n a to m ia s t tłu m a c z a o ra z u c z e stn ik ó w w y k ład ó w o k o liczn o ścio w y ch - p r a cow n ik ó w n au k o w o -d y d ak ty c z n y c h U n iw e rs y te tu o ra z stu d e n tó w - w języ k u p o l skim . W y raził w ie lk ą ra d o ś ć z p rzy b y cia ks. p ro f. J e a n -P a u la D u r a n d a o ra z z fa k tu n a w ią z a n ia n a n o w o w s p ó łp ra cy n au k o w ej m ięd zy W y d ziałam i. Z a p re z e n to w a ł z e b ra n y m P re le g e n ta , In s ty tu t K a to lic k i o ra z W ydział P ra w a K a n o n ic z n e g o , je g o h i sto rię o ra z d o r o b e k n a u k o w o -d y d ak ty c zn y . W sp o m n ia ł je d n o c z e ś n ie o p ra g n ie n iu w ielu s tu d e n tó w p o d ję c ia stu d ió w z ag ra n ic z n y ch , w ra m a c h w ym iany m ię d z y n a ro d ow ej m ię d zy p lac ó w k a m i d y d a k ty czn y m i i o ś ro d k a m i n au k o w y m i.
Ks. p ro f. J e a n -P a u l D u ra n d p o d z ię k o w a ł za z a p ro s z e n ie i b a rd z o życzliw e p rz y ję c ie w Po lsce, a n a s tę p n ie w ygłosił pierw szy r e fe r a t z a ty tu ło w a n y ^ p ro p o s d u m a
riage ho m o sexu el: droit, éthique, théologie. P o d staw o w y m c elem , ja k i p rzyśw iecał
P re leg e n to w i w p o d e jm o w a n iu i fo rm u ło w a n iu te m a tu b y ło u k a z a n ie relacji m ię dzy p ra w em , e ty k ą i te o lo g ią w o d n ie s ie n iu d o m a łż e ń stw a . P re le g e n t p y tał o w ła ściw ą k o le jn o ść dyscyplin n au k o w y ch w d e fin io w a n iu m ałż e ń stw a o ra z o m ie jsce w y m iaru tr a n s c e n d e n tn e g o w tej in sty tu cji s p o łe cz n e j i p ra w n ej.
W p ierw szej części sw o jeg o w y s tą p ien ia P re le g e n t w sk azał, iż istn ie ją p ew n e lo bby w e F ra n c ji o ra z innych k ra ja ch e u ro p e js k ic h , k tó r e p ro w a d z ą k a m p a n ię n a rzecz z ró w n a n ia zw iązków h o m o se k su a ln y c h z m a łż e ń stw a m i h e te ro se k su a ln y m i. D la u czn ió w C h ry stu sa n ie m a w tej m a te rii w ątp liw o ści. D la te g o też , je s t rz ec zą w a żn ą - z d a n ie m P re le g e n ta - aby m ów ić o n iew aż n o śc i p ra w n ej tzw. m ałż e ń stw a h o m o s e k s u a ln e g o . P ro b le m e m je s t j e d n a k in te r p r e ta c ja i m ożliw o ść zm ian y p rz e pisó w p ra w a sta n o w io n e g o . P rz y k ład e m z m ia n w o b o w ią zu jąc y c h p rz e p isa c h , p o leg ający ch n a leg alizacji m a łż eń stw h o m o se k su a ln y c h są H o la n d ia i B elgia. W in nych k ra ja c h , ta k ic h ja k H isz p a n ia , N iem cy , Szw ecja czy W ie lk a B ry tan ia , p ra c e
352 SPRAWOZDANIA [2]
n a d z m ia n ą o b o w iązu jąc y ch p rz ep isó w są z aa w a n so w a n e. Z m ia n y d o ty c z ąc e le g a lizacji m ałż eń stw h o m o se k su a ln y c h nie d o ty c z ą li ty lk o E u ro p y , je s t to te n d e n c ja , k tó ra o b ję ła n p . K a n a d ę i n ie k tó re k ra je afry k a ń sk ie .
P r e le g e n t w s k a z a ł ta k ż e n a ró ż n e m o żliw o śc i in te r p r e ta c y jn e p rz e p is ó w f r a n c u s k ie g o K o d e k s u c y w iln e g o (d o ty c z y to n p . P A C S - p a c t civ il d e s o lid a rité ), p rz e p is ó w ra n g i k o n sty tu c y jn e j i u sta w o w e j w p o s z c z e g ó ln y c h k ra ja c h e u r o p e j sk ich (n p . w e W ło s z e c h p r o je k t rz ą d u R . P ro d i D ic o - d ro its d es p e rso n n e s vi
v a n t e n s e m b le ) o r a z p rz e p is ó w o z a s ię g u o g ó ln o e u r o p e js k im , ta k ic h ja k E u r o
p e js k a K o n w e n c ja o O c h r o n ie P ra w C z ło w ie k a i P o d s ta w o w y c h W o ln o ści, a z w łas zc z a je j a r t. 12.
P re le g e n t p o ru sz y ł ta k ż e w sw oim w y stą p ie n iu kilk a p ro b le m ó w językow ych n a tu ry ju ry d y cz n ej, k tó re p o jaw ia ją się w sp o łe c z e ń s tw ie lib e raln y m n astaw io n y m n a sw o b o d n e z a s p o k a ja n ie p o trz e b sek su aln y ch . W sk a za ł m ian o w icie n a k ło p o ty z zak w a lifik o w a n iem ju ry d y czn y m zw iązków p a rtn e rs k ic h o ra z n a z n a c z e n ie i r ó ż n ice m ięd zy ta k im i p o ję c ia m i ja k koleżeństw o, para, m a łże ń stw o . K ilk a uw ag P r e le g e n t p o św ięcił ta k ż e p o jęc iu „ p a ra h o m o s e k s u a ln a ” . A rt. 515-8 fran c u sk ie g o K o d e k s u cyw ilnego d e fin iu je k o n k u b in a t ja k o zw iąz ek o s ó b ró ż n ej lu b tej sa m ej płci. P ozw ala to z a te m n a tw o rz e n ie zw iązków h o m o se k su a ln y c h .
W k o n k lu zji sw o jeg o w y s tą p ien ia P re le g e n t p o ru sz y ł b a rd z o d e lik a tn ą sp raw ę a d o p c ji d zieci p rz e z p a ry h o m o se k su a ln e . W la ta c h 2006-2007 w iele k ra jó w U n ii E u ro p e js k ie j z d ec y d o w a ło się n a p ra w n e d o p u s z c z e n ie a d o p c ji p rz e z p a ry h o m o s e k su a ln e . R o d zi to n iew y o b raż aln e k o n se k w e n cje o c h a r a k te r z e etycznym , p ra w nym , sp o łe cz n y m i teo lo g icz n y m . P ro f. D u ra n d w s k az a ł je d n o c z e ś n ie n a tru d n o ś c i w z d efin io w a n iu i u z a s a d n ie n iu p raw n y m p o ję c ia „ h o m o ro d z ic ie lstw o ” w p ra w ie cyw ilnym , ety ce i teo lo g ii.
D ru g ie w y s tą p ien ie D z ie k a n a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o In sty tu tu K a to lick ieg o w P ary żu p o św ię c o n e b y ło re la c jo m p a ń stw o - kośció ł w e F ra n cji. P rzy czy n k iem d o p o d ję c ia reflek sji n a te n te m a t s ta ła się 100. ro c zn ica u c h w ale n ia 9 g ru d n ia 1905 ro k u tzw . ustaw y o s e p a ra c ji (w y z n an io w e j) w e F ra n c ji, k tó ra n a n o w o z d e fin io w a ła s to s u n e k p a ń stw a d o religii o ra z trzy listy, k tó re u k a za ły się z tej ok azji. W zw iązk u z ro c z n ic ą w y p o w ied zieli się p a p ie ż J a n P aw eł II w liście z 11 lu teg o 2005 ro k u , o p u b lik o w a n y m n a ła m a c h L a C ro ix 14 lu te g o , P re m ie r F ra n c ji J e a n -P ie r r e R a ffa rin o ra z E p is k o p a t F ra n c u sk i. P re le g e n t u k a z a ł w sk ró c ie k o n te k s t h isto ry czn y sto su n k ó w m ięd zy p a ń stw e m i k o śc io łe m w e F ra n c ji, o d czasów W ielkiej R ew o lu cji F ra n c u sk ie j d o p rz e ło m u ro k u 1905, a n a s tę p n ie p rz ed sta w ił k w estie w y z n an io w e p o u c h w a le n iu ustaw y.
Z n a c z ą c ą część sw o jeg o w y s tą p ien ia D z ie k a n J e a n -P a u l D u ra n d po św ięcił p r e z en tac ji i a n a liz ie listu J a n a P aw ia II d o a rcy b isk u p a B o rd e a u x P rz e w o d n icz ąc eg o K o n fe ren c ji E p is k o p a tu F ra n c ji J e a n -P ie r r e ’a R ic a rd a i E p is k o p a tu F ra n c ji z o k a
zji wizyty a d lim in a i ro czn icy u c h w ale n ia u staw y z 9 g ru d n ia 1905 ro k u . P ap ież zw róci! u w ag ę p rz e d e w szystkim n a laick o ść w e F ra n c ji p o ro k u 1905 o ra z n a p o ję cie laickości w d o k try n ie sp o łe cz n ej K o ścio ła K a to lic k ie g o . S zczegółow e z a g a d n ie n ia p o ru s z o n e w liście to, p o z a u k a z a n ie m k o n te k s tu h isto ry cz n eg o u c h w ale n ia ustaw y o se p a ra c ji z 1905 ro k u , p o jęc ie laickości, ró ż n ic e m ięd zy laick o ścią a laicy- z m e m a n ty k a to lic k im i a n ty relig ijn y m , re la c je m ięd zy laick o ścią a w o ln o śc ią re li g ijną. K o ń c zą c p re z e n ta c ję listu J a n a P aw ła II P re le g e n t w sk azał n a je g o zw iązki z A d h o rta c ją A p o s to ls k ą E cclesia in E u ro p a o ra z n a z n a c z e n ie listu w k o n tek ś cie d e b a ty n a d T ra k ta te m K o n sty tu cy jn y m U n ii E u ro p e js k ie j, p o d k re ś la ją c je d n o c z e śn ie, iż list je s t w y d a rz e n ie m d o k try n a ln y m i polity czn y m , i w zw iązku z tym w y m a ga an alizy i w y k ład n i.
W dalszej części sw o jeg o w y s tą p ien ia ks. p ro f. J e a n -P a u l D u ra n d z a p r e z e n to w ał s ta n o w isk o P re m ie ra R z ą d u R e p u b lik i F ra n c u sk iej J e a n -P ie r r e R a ffa rin , o p u b lik o w an e te g o sa m e g o d n ia, co list J a n a P aw ła II w ty g o d n ik u L a C roix. L ist P r e m ie ra n ie je s t a n i o d p o w ie d z ią a n i p o le m ik ą z e s ta n o w isk iem p a p ie ż a J a n a P a w ła II, u z n a ć g o n a le ży z a w y p o w ied ź p r e m ie r a z o k a zji ro z p o c z ę c ia o b c h o d ó w s e t nej ro czn icy u c h w a le n ia u staw y o s e p a ra c ji i se rii k o n fe re n c ji n au k o w y ch i s p o tk a ń p o św ięco n y ch te m u w y d a rze n iu , a o rg a n iz o w a n y ch m .in . p rz ez A k a d e m ię N au k . Z o k a zji ro c zn icy u c h w a le n ia ustaw y o se p a ra c ji ro z g o rz a ła b o w iem w e F ra n c ji n a n o w o d e b a ta n a d je j tre ś c ią o ra z n a d e w e n tu a ln ą k o n ie c z n o ś c ią jej zm ian . P re le g e n t p rz e d sta w ił u c z e stn ik o m k o n fe re n c ji s ta n o w isk a m .in . P re z y d e n ta R e p u b lik i F ra n c u sk ie j J a c q u e s a C h ira c a , w tym tzw. „ p ra w o C h ira c a ” d o ty cz ąc e sym boli re li gijnych w m ie jsc ac h p u b liczn y ch o ra z P rz e w o d n icz ąc eg o F e d e ra c ji p ro te s ta n c k ie j w e F ra n c ji p a s to r a J e a n -A rn o ld a d e C le rm o n ta . S tw ie rd ził je d n o c z e ś n ie , iż z a ró w n o P re z y d e n t R e p u b lik i F ra n c u sk ie j i P re m ie r D o m in iq u e d e V ille p in p ra g n ą z a c h o w ać w k w e stiac h w yznaniow ych w e F ra n c ji ró w n o w ag ę w y p ra co w an ą n a p o d staw ie p rz ep isó w z 1905 ro k u .
D z ie k a n W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o w P a ry ż u o d n ió s ł się n a z a k o ń c z e n ie d o D e k la ra c ji B isk u p ó w F ra n c ji z 15 c ze rw c a 2005 ro k u l ’E glise c a th o liq u e et la
lo i d u 9 d é c e m b re 1905 c e n t a n s après. A u to rz y D e k la ra c ji, o d n o s z ą c się d o to c z ą
cej się d y sk u sji n a te m a t u staw y o s e p a ra c ji z 1905 ro k u , w yrazili p ra g n ie n ie p o z o s ta w ia n ia s ta tu s q u o w o m a w ia n e j k w estii. J e d n o c z e ś n ie E p is k o p a t fra n c u s k i w y raził g o to w o ść p rz y s tą p ie n ia d o ro z m ó w , ja k ie z o s ta n ą p o d ję te w zw iązk u z s y tu a cją p ra w n ą no w y ch zw iąz k ó w w y zn an io w y c h . B isk u p i p o d k re ś lili, iż o d la t o s ie m d z ie s ią ty c h d w u d z ie s te g o w ie k u E p is k o p a t b a d a ! re la c je m ię d z y p a ń s tw e m a w y z n a n ia m i w e F ra n c ji. S p ra w ą n a d e r is to tn ą , n a k tó r ą zw ró cił u w a g ę w sw oim liście z lu te g o 2005 r o k u p a p ie ż J a n P aw eł II, je s t p ro w a d z e n ie d ia lo g u m ied zy trz e m a , a n ie d w o m a p a r tn e r a m i d ia lo g u . O b o k p a ń s tw a o ra z k o śc io łó w i in n y ch z w iązk ó w w y zn an io w y ch p a r tn e r e m je s t s p o łe c z e ń s tw o , o czym w ż a d n e j o k o
354 SPRAWOZDANIA [4]
liczn o ści z a p o m in a ć n ie m o ż n a . N a ta k ie ro z u m ie n ie re la c ji w k w estii w o ln o śc i r e lig ijn e j w s k a z u je n ie ty lk o tre ś ć i w y k ła d n ia u sta w y z 1905 r o k u , a le ta k ż e d o k u m e n ty S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II, w tym zw łasz c za D e k la r a c ja o w o ln o śc i r e li g ijnej D ig nitatis h u m a n a e , k tó re j 40. ro c z n ic ę u c h w a le n ia K o ś ció ł K a to lic k i o b c h o d z ił w r o k u 2005.
O s ta tn ia c zęść k o n fe re n c ji n a u k o w ej p o św ię c o n a b y ła p y tan io m d otyczącym w ygłoszonych re fe ra tó w . S tu d e n tó w in te res o w a ły p rz e d e w szystkim p ersp ek ty w y leg alizacji zw iązków h o m o se k su a ln y c h w e F ra n c ji o ra z m ożliw ość a d o p cji p rz ez n ie dzieci. P re le g e n t w skazyw ał n a istn ie ją c e w o b e c n ie o b o w iązu jący m fra n c u sk im p ra w ie cyw ilnym m ożliw ości a d o p cji dzieci, p re z e n tu ją c k o n k re tn e casusy. S tu d e n c i zw rócili ta k ż e u w ag ę n a zakazy n o sz e n ia sym boli relig ijn y ch . Z a in te r e s o w a n ie u c ze stn ik ó w k o n fe re n c ji w z b u d ziła in n a, o d p re z e n to w a n e j w p o lsk iej lite r a tu rz e , w y k ła d n ia p rz ep isó w d otyczących se p a ra c ji w re la c ja c h m ięd zy p a ń stw e m fra n c u sk im a k o śc io ła m i i in n y m i z w iąz k am i w yzn an io w y m i d z ia łając y m i w e F r a n cji. W ś ró d p y ta ń s tu d e n tó w n ie z a b ra k ło ta k ż e z a in te re s o w a n ia m o żliw o ścią p o d ję c ia stu d ió w w In sty tu c ie K ato lic k im w P ary żu .
N a z a k o ń c z e n ie s p o tk a n ia w ystąpił ks. p ro f. U K S W d r h a b . J ó z e f W ro ceń sk i, k tó ry p o d z ię k o w a ł P re le g e n to w i z a b a rd z o c iek aw e i p o u c z a ją c e p rz e d ło ż e n ia . W y raził ró w n ie ż n a d z ie ję i p rz e k o n a n ie , że n ie je s t to p ierw sze i z a ra z e m o s ta tn ie s p o tk a n ie te g o ty p u , i że w p rzyszłości o b a W ydziały z a tro sz c z ą się o w s p ó łp ra c ę n a u k o w o -d y d ak ty c zn ą .
d r P aw eł S o b czyk
SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ ZORGANIZOWANEJ W ZWIĄZKU Z PRZYPADAJĄCĄ DZIESIĄTĄ ROCZNICĄ
UCHWALENIA KONSTYTUCJI RP
S e k c ja P ra w a T o w arzy stw a B ib lio te k i S łu c h a c z ó w P ra w a U n iw e rs y te tu J a g ie llo ń s k ie g o , z a ło ż o n e g o w r o k u 1851, z o rg a n iz o w a ła w K ra k o w ie w d n ia c h 30-31 m a rc a 20 0 7 r o k u o g ó ln o p o ls k ą k o n f e re n c ję n a u k o w ą K o n sty tu c ja R ze c z y
p o s p o lite j P o lskiej - p ró b a o c en y i p o d s u m o w a n ia z p e rsp e kty w y dziesięcio lecia sto so w a n ia . K o n f e r e n c ja a d r e s o w a n a b y ła p r z e d e w szy stk im d o s tu d e n tó w , d o k
to r a n tó w o r a z w szy stk ic h o s ó b c h cą cy c h p o sz e rz y ć sw o ją w ie d z ę z z a k r e s u p r a w a k o n s ty tu c y jn e g o .
W k o n fe re n c ji, n a z a p ro s z e n ie o rg a n iz a to ró w , uc zestn ic zy li d z ię k i w s p arc iu fi n a n so w e m u D z ie k a n a W y d ziału P ra w a i A d m in is tra c ji U n iw e rsy te tu K a rd y n a ła
