Nowe teledetekcyjne misje satelitarne i możliwości wykorzystania ich wyników do zasilania baz danych przestrzennych

NOWE TELEDETEKCYJNE MISJE SATELITARNE

I MO¯LIWOŒCI WYKORZYSTANIA ICH WYNIKÓW

DO ZASILANIA BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH

NEW REMOTE SENSING SATELLITE MISSIONS

AND THE OPPORTUNITIES TO USE THEIRS RESULTS

FOR FEEDING SPATIAL DATABASES

Dariusz Dukaczewski, El¿bieta Bielecka

Instytut Geodezji i Kartografii

S³owa kluczowe: nowe misje teledetekcyjne, dane optyczne wysokiej rozdzielczoœci, dane SAR, informacja przestrzenna, bazy danych przestrzennych

Keywords: new remote sensing missions, high resolution optical data, SAR data, spatial informa-tion, spatial databases

Wstêp

W lipcu 2009 roku na orbicie oko³oziemskiej funkcjonowa³o 128 cywilnych satelitów teledetekcyjnych Ziemi. 47 spoœród nich stanowi³y wielozadaniowe satelity obserwacji tere-nów l¹dowych, dostarczaj¹ce regularnie ogólnie dostêpne, standardowe i powtarzalne dane o bogatym zakresie tematycznym, wykorzystywane do pozyskiwania informacji tematycz-nej zasilaj¹cej bazy danych przestrzennych. Obecnie s¹ prowadzone prace zmierzaj¹ce do umieszczenia na orbicie do 2015 r. kolejnych 85 satelitów, spoœród których 34 maj¹ stano-wiæ wielofunkcyjne satelity obserwacji terenów l¹dowych. Czêœæ spoœród nich dziêki zasto-sowaniu innowacyjnych rozwi¹zañ technicznych bêdzie pozwala³a na rejestracjê danych w nowych zakresach spektralnych, niejednokrotnie o bardzo wysokiej rozdzielczoœci, b¹dŸ na rejestracjê danych w wielu zakresach przestrzennych, w tym równie¿ w ró¿nych rozdziel-czoœciach. Dane i produkty pochodz¹ce z nowych misji satelitarnych umo¿liwi¹ pozyskanie ró¿norodnych danych tematycznych, przy czym nale¿y zaznaczyæ, ¿e mo¿liwoœci ich wy-korzystania nie s¹ pe³ni rozpoznane.

Celem artyku³u jest analiza mo¿liwoœci wykorzystania danych z nowych, prowadzonych od roku 2008, teledetekcyjnych misji satelitarnych oraz misji planowanych w latach 2009 – 2015 do zasilania baz danych przestrzennych. Analiza parametrów danych satelitarnych uwzglêdniaj¹ca m.in.: zakresy spektralne, czêstotliwoœci, rozdzielczoœæ przestrzenn¹,

spo-sób obrazowania i powtarzalnoœæ rejestracji pozwoli³a na opracowanie typologii misji telede-tekcyjnych. W obrêbie wydzielonych typów zbadano mo¿liwoœci pozyskiwania informacji przestrzennej i jej przydatnoœci do zasilania baz danych przestrzennych.

Wspó³czesne misje teledetekcyjne

Komitet do spraw Satelitów Obserwacji Ziemi (CEOS) wyró¿nia 27 typów misji telede-tekcyjnych (Earth Observation..., 2008). W wielu przypadkach to samo urz¹dzenie satelitar-ne mo¿e byæ wykorzystywasatelitar-ne do realizacji wiêcej ni¿ jedsatelitar-nego typu misji. Bior¹c pod uwagê mo¿liwoœci zastosowania danych rejestrowanych przez urz¹dzenia satelitarne do prowadze-nia ró¿nych typów badañ i zasilaprowadze-nia ich wynikami baz danych dokonano agregacji typów misji do 7 grup (tab.1).

Wœród 128 cywilnych satelitów teledetekcyjnych Ziemi 47 posiada³o urz¹dzenia do rejestracji stanu œrodowiska na terenach l¹dowych (w tym: 15 – wspomagania kartowania topograficznego, 14 – tematycznego kartowania zasobów œrodowiska, 6 – kompleksowe-go kartowania stanu œrodowiska, 5 – monitoringu radarowekompleksowe-go, 5 – wspomagania zarz¹-dzania kryzysowego, 2 – obserwacji Ziemi, 1 – badañ hyperspektralnych). 63 satelity (w tym 19 geostacjonarne) rejestrowa³o dane meteorologiczne. Na uwagê zas³uguje wzrasta-j¹cy udzia³ satelitów specjalistycznych: hydrometeorologicznych (6), dynamiki atmosfery (4), wiatrów (2), aerozoli (2), chmur (2), sk³adu chemicznego atmosfery (1), jonosfery (1), wiatrów stratosfery i ozonu (1), koncentracji dwutlenku wêgla (1) i gazów cieplarnia-nych (1). W lipcu 2009 r. dzia³a³o 9 satelitów oceanograficzcieplarnia-nych, 5 geofizyczcieplarnia-nych, 3 geo-dezyjne i 1 glacjologiczny. Jak wynika z zestawienia zawartego w tabeli 1, znaczna czêœæ misji by³a realizowana przez wielofunkcyjne satelity obserwacji terenów l¹dowych Ziemi. Analizuj¹c typy rejestracji i rozdzielczoœci mo¿na wœród nich wyró¿niæ 27 satelitów o urz¹-dzeniach pasywnych œredniej i du¿ej rozdzielczoœci (Landsat 5; SPOT 2, 4, 5; IRS 1C, 1D, P5, P6, Formosat-2; CBERS 2, 2B; AlSat-1; Bilsat-1; DEIMOS-1; Nigeriasat-1; UK-DMC-Sat-1; UK-DMCSat-2; Beijing-1; TopSat; RapidEye 1, 2, 3, 4, 5; THEOS; EO-1; SAC-C), 8 satelitów pasywnych o bardzo du¿ej rozdzielczoœci (Ikonos-2; QuickBird-2; GeoEye-1; Kompsat-2; IRS; Cartosat-2; WorldView-1; EROS-A, B), 3 satelity hybrydowe (Terra-ASTER, Alos, Envisat) i 9 satelitów o urz¹dzeniach aktywnych (ERS-2; Radarsat-1, 2; COSMO-SkyMed-1, 2, 3; TerraSAR-X; RISAT-2; SAOCOM 1A).

Nowe misje teledetekcyjne i mo¿liwoœci wykorzystania

ich wyników

W lipcu 2009 r. by³y prowadzone prace koncepcyjne lub konstrukcyjne, maj¹ce na celu umieszczenie na orbicie 85 cywilnych satelitów teledetekcyjnych w okresie do 2015 r. oraz kolejnych 24 w okresie od 2016 do 2025 r. Do roku 2015 maj¹ rozpocz¹æ pracê 34 wielo-funkcyjne satelity obserwacji terenów l¹dowych Ziemi oraz 38 satelitów meteorologicznych, 7 oceanograficznych, 3 geofizyczne, 2 glacjologiczne oraz 1 geologiczny.

Wœród 34 planowanych wielofunkcyjnych satelitów obserwacji terenów l¹dowych Ziemi wyró¿niono 4 grupy ró¿ni¹ce siê sposobem obrazowania oraz rozdzielczoœci¹ przestrzenn¹:

Tabela1. Mo¿liwoœci wykorzystania danych z misji satelitarnych do prowadzenia badañ i zasilania baz danych. Wyt³uszczono wielofunkcyjne satelity obserwacji terenów l¹dowych Ziemi

(opracowanie w³asne) ij si m a w z a n / y p u r g a w z a N Lcizba ij si m H C Y N Z C I G O L O R O E T E M H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 1 :i l o z o r e a ERS,POES,OCEANSAT,Terra,GOES,SAC,Odin,Proba,Envsiat,Aqua,FY-A,ICESa,t ; Y R O L G ,t a S al i d n a b m u S ,r o e t e M , S P E , O S P I L A C , L O S A R A P , a r u A , 1 -T A S I C S 20 : y r e f s o m t a r u t a r e p m e t ERS,DMSP,POES,Terra,GOES,CHAMP,SAC,Odin,Proba,TIMED, t a si v n E ,Aqua,Meteosa,tSCISAT-1,Aura,FY-2,CloudSa,tCALIPSO,EPS,FY-3,OCEANSAT, ; s e u q i p o r T -a h g e M ,t a S al i d n a b m u S , S M O G ,r o e t e M 5 2 :j e n d o w y r a p Meteosa;tERS,DMSP,TRMM,GFO,POES,Terra,GOES,CHAMP,SAC,Odin, , D E M I T , n o s a J Envsiat,Aqua,Aura,PARASOL,CALIPSO,EPS,FY-3,Meteo,rGOMS,COMS, ; L A R A S ,s e u q i p o r T -a h g e M 5 2 : w ó r t a i w Meteosa,tPOES,OCEANSAT,Terra,GOES,Kalpana,SCISAT-1,MTSAT,CALIPSO, ; S M O C , S M O G 11 r u m h c ii t r a p h c y n r ó g y r u t a r e p m e t i y b z c il ,r u m h c u p y t :Landsat,Meteosa;tERS,DMSP,TRMM, , T A S N I , S E O P Terra,GOES,Envsiat,Aqua,FY-1,Kalpana,ICESa,tAura,FY-2,MTSAT,CloudSa,t , 3 -Y F , S P E , O S P I L A C RapidEye,H,JMeteo,rGOMS,GOSAT,COMS,Megha-Tropiques; 8 2 r u m h c u li f o r p i r u m h c k e z c e t s ¹ z c i c œ o w i c œ a ³ w :DMSP,TRMM,POES,Terra,Envsiat,Aqua,ICESa,t ; Y R O L G ,s e u q i p o r T -a h g e M ,r o e t e M , 3 -Y F , S P E , O S P I L A C ,t a S d u o l C , 2 -Y F , 1 -T A S I C S 16 : w ó d a p o i d ó w Meteosa;tERS,DMSP,TRMM,POES,INSAT,OCEANSAT,GOES,Envsia,tAqua, ; P P N , C A S ,s e u q i p o r T -a h g e M , S M O C , S M O G ,r o e t e M , 3 -Y F ,t a S d u o l C , T A S T M , a n a p l a K 20 : u n o z o ERS,POES,Terra,GOES,Odin,TIMED,Envsiat,Aqua,CALIPSO,EPS,FY-3,GOMS; 12 :) m e n o z o a z o p ( h c y w o d a l œ w ó z a g ERS,Terra,Odin,TIUMED,Envsiat,Aqua,SCISAT-1,Aura, ; T A S O G , O C O , S P E , O S P I L A C 12 : u d ¹ l y r u t a r e p m e t j e w o i n h c z r e i w o p Landsat,SPOT,ERS,POES,INSAT,Terra,GOES,NMP, t a si v n E ,Aqua,FY-1,Meteosa,tKalpana,CBERS,Aura,FY-2,EPS,FY-3,Meteo,rGOMS; 20 : o g e ti b d o a i n a w o i n e i m o r p i o d e b l a Landsat,SPOT,E ,RS Radarsa-t2,IRS,POES,INSAT,Terra, , A B O R P , C A S , P M N Envsiat,Aqua,FY-1,UK-DMC,Nigeriasa-t1,Resourcesa,tCBERS,FY-2, , R O T I N O M , T A S O T R A C , L O S A R A P TopSat,B,JAlos,Resur,sKOMPSAT,EPS,Meteo,rSci,z , 1 -Y H ,t a S al i d n a b m u S , S M O C COSMO-SkyMed,TerraSAR-X,IMS-1,FY-3,THEOS,RapidEye, ,J H RISAT; 1 4 H C Y N Z C I G O L O I D A R H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 2 : a i n a w o i n e i m o r p ERS,TRMM,SPOT,POES,INSAT,Landsat,Terra,ACRIMSAT,GOES,NMP, , A B O R P Envsiat,Aqua,FY-1,Meteosa,tKalpana,SORCE,UK-DMC,FY-2,MTSAT,TopSat, ; Y R O L G ,s e u q i p o r T -a h g e M , D R A C I P , S M O G ,r o e t e M ,J H , 3 -Y F , S P E , O S P I L A C ,t a S d u o l C 1 3 H C Y N Z C Y Z I F O E G H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 3 h c y n z c i m a n y d o e g i h c y n z c y t e n g a m w ó r a i m o p ,i i r t e m i w a r g :Daideme1,2,Stareltte,Lageo,sStelal, S R E ,DMSP,Orsed,CHAMP,SAC,Jason,Envsia,tGRACEA,B,DEMETER,Resur,sGOCE, ; L A R A S , S M O G ,r o e t e M 9 1 H C Y W O D ¥ L W Ó N E R E T A I N A W O T R A K I Ñ A D A B . 4 : h c y w o d ¹ l w ó n e r e t a i n a w o z a r b o o g e w o i n a d a z o l e i w Landsat,SPOT,E ,RS Radarsa-t2,IRS,POES, , T A S N I Terra,GOES,NMP,SAC,PROBA,Envsia,tAqua,FY-1,UK-DMC,Nigeriasa-t1, ,t a s e c r u o s e R CBERS,FY-2,PARASOL,CARTOSAT,MONITOR,TopSat,B,JAlos,Resur,s , 1 -Y H , S P E , T A S P M O K COSMO-SkyMed,TerraSAR-X,IMS-1,FY-3,THEOS,RapidEye,HY, , S M O C ,z ci S , S M O G ,r o e t e M RISAT,TanDEM-X,QuickBird,Ikonos,GeoEye,WorldView; 7 4 ` /

ij si m a w z a n / y p u r g a w z a N Lcizba ij si m : u z a r b o j a r k ii f a r g o p o t Landsat,SPOT,E ,RS Radarsa-t2,IRS,GFO,Terra,TES,Jason,Envsia,t , R O T I N O M ,t a s e c r u o s e R ,t a S E C I Alos,Resur,sKOMPSAT,CARTOSAT,COSMO-SkyMed, X -R A S a r r e T ,THEOS,H,JTanDEM-X,Resourcesa;t 3 2 :i c œ o n n il œ o r Landsa,tSPOT,ERS,Radarsa-t2,IRS,POES,INSAT,Terra,NMP,SAC,PROBA, t a si v n E ,Aqua,FY-1,Meteosa,tUK-DMC,Resourcesa,tCBERS,FY-2,PARASOL,TopSa,tAlos, , S P E , T A S P M O K COSMO-SkyMed,TerraSAR-X,IMS-1,FY-3,THEOS,RapidEye,H,JMeteo,r ,z ci S , S M O G RISAT,TanDEM-X; 6 3 H C A B E L G O H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 5 : b e l g i c œ o n t o g li w E ,RS Radarsa-t2,DMSP,POES,Envsiat,Alos,EPS,FY-3,RISAT,MIRAS; 10 H C Y N Z C I F A R G O N A E C O H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 6 h c y n z c i n a e c o i h c i k s r o m w ó n e r e t a i n a w o z a r b o o g e w o i n a d a z o l e i w :Landsat,SPOT,E ,RS Radarsa-t2, , T A S N A E C O , S E O P , O F G Terra,GOES,SAC,Envsiat,Aqua,FY-1,FY-2,Alos,EPS, d e M y k S -O M S O C ,TerraSAR-X,H,JMeteo,rSci,zCOMS,RISAT,TanDEM-X,SARAL; 5 2 : w ó d ¹ r p i w ó n a e c o ii f a r g o p o t E ,RS Radarsa-t2,GFO,OCEANSAT,Jason,Envsiat,GRACEA,B, d e M y k S -O M S O C ,TerraSAR-X,H,JMegha-Tropique,sRISAT,TanDEM-X; 14 : w ó n a e c o ii g o l o i b i u r o l o k OCEANSAT,Terra,SAC,PROBA,Envsiat,Aqua,HY-1,FY-3,H,J ; S M O C 10 : w ó n a e c o a i n e l o s a z SMOS; 1 : w ó n a e c o h c y w o i n h c z r e i w o p y z r p w ó r t a i w E ,RS Radarsa-t2,DMSP,TRMM,GFO,POES, , n o s a J , T A C S k i u Q , T A S N A E C O Envsiat,Aqua,CORIOLIS,Alos,EPS,FY-3,Meteo,rSARAL; 17 : w ó n a e c o i n h c z r e i w o p y r u t a r e p m e t Meteosa,tERS,POES,OCEANSAT,Terra,GOES,Envsia,t ; S M O C , S M O G , 3 -Y F , 1 -Y H , S P E , 2 -Y F , a u q A 14 :l a f m u r t k e p s i i c œ o k o s y w E ,RS Radarsa-t2,GFO,Jason,Envsia,tSARAL; 6 H C Y N Z C I G O L O J C A L G H C Y N A D Z A B A I N A L I S A Z I Ñ A D A B . 7 j e n ¿ e i n œ y w y r k o p i c œ o b u r g i u g ê i s a z :Landsat,E ,RS Radarsa-t2,DMSP,IRS,POES,Terra,NMP, t a si v n E ,Aqua,FY-1,Resourcesa,tAlos,EPS,COSMO-SkyMed,TerraSAR-X,FY-3,RapidEye, ,z ci S ,r o e t e M ,J H RISAT,TanDEM-X; 3 2 : h c y w o d o l w ó n e r e t a i n a w o t r a k E ,RS Radarsa-t2,IRS,Terra,Envsiat,SPOT,ICESa,tA ,los T A S I R ; 9 : z r ó m j e w o d o l y w y r k o p i c œ o b u r g i u g ê i s a z Landsat,SPOT,E ,RS Radarsa-t2,POES,OCEANSAT, a r r e T ,NMP,Envsia,tAqua,FY-1,ICESa,tAlos,EPS,HY-1,COSMOSkyMed,TerraSAR-X, , 3 -Y F RapidEye,H,JMeteo,rSci,zRISAT,SumbandialSa,tTanDEM-X. 5 2 cd. tabeli 1

1. satelity o systemach obrazowania pasywnych œredniej i du¿ej rozdzielczoœci (CBERS-3, 4; NX; Nigeriasat-2, Astroterra (SPOT-6); LDCM; Sentinel 2A, 2B, AlSat 2A i 2B); 2. satelity o urz¹dzeniach pasywnych bardzo du¿ej rozdzielczoœci (WorldView-2;

GeoEye-2; Pléiades 1, 2; Kompsat-3; EROS-C, SSOT); 3. satelity hybrydowe (Sentinel 3A, 3B, Seosat);

4. satelity wyposa¿one w urz¹dzenia aktywne (COSMO-SkyMed-4; RISAT-1; SABRI-NA; Sentinel 1A, 1B; SAOCOM 1B; TanDEM-X; Kompsat-5, 7; COSMO-SkyMed 2 generacji 1, 2, 3, 4).

Satelity o urz¹dzeniach pasywnych œredniej i du¿ej rozdzielczoœci

W grupie tej (poza nowymi koncepcyjnie satelitami Sentinel 2A, 2B i Nigeriasat-2) zdecy-dowan¹ wiêkszoœæ stanowi¹ satelity o urz¹dzeniach maj¹cych zapewniæ ci¹g³oœæ misji. Chiñ-sko-brazylijskie satelity CBERS-3 i 4 bêd¹ wyposa¿one w zmodyfikowane urz¹dzenia PAN-MUX, MUXCAM, IRMSS, rejestruj¹ce dane w zakresach podobnych, jak w satelitach CBERS-1 i 2 (lecz z uwzglêdnieniem trzech dodatkowych kana³ów podczerwieni) o analo-gicznej rozdzielczoœci, jak w starszych satelitach tej serii (tab. 2). Za pomoc¹ urz¹dzeñ PAN-MUX (o rozdzielczoœci 5 m, 10 m) i PAN-MUXCAM (20 m) mo¿liwe bêdzie rejestrowanie obra-zów stereoskopowych. Dane o rozdzielczoœci 80 m i du¿ym zasiêgu scen u³atwi¹ szybk¹ detekcjê zmian pokrycia terenu i zagro¿eñ naturalnych. Dane o rozdzielczoœci 5 m, 10 m pozwol¹ na szybk¹ aktualizacjê baz danych topograficznych w skalach œrednich, jak równie¿ mog¹ zasiliæ bazy: u¿ytkowania ziemi, stanu zdrowotnego i sanitarnego lasów, stanu upraw oraz wspomagania planowania kryzysowego.

Satelita NX budowany przez Surrey Satellite Technology Ltd. dla NASRDA ma zapewniæ kontynuacjê gromadzenia danych o parametrach analogicznych, jak w mikrosatelicie Nige-riasat-1. Dane te pozwol¹ na prowadzenie analiz zmian stanu roœlinnoœci w czasie. U³atwi¹ one tak¿e programowanie pracy mikrosatelity Nigeriasat-2, maj¹cego rejestrowaæ dane pan-chromatyczne o rozdzielczoœci 2,5 m oraz dane multispektralne o rozdzielczoœci 5 m i 32 m. Tym samym dane z satelity NX przyczyni¹ siê do usprawnienia wype³niania i aktualizacji baz danych dla leœnictwa, rolnictwa, hydrografii o stopniu szczegó³owoœci odpowiadaj¹cemu skalom przegl¹dowym.

Dane rejestrowane przez mikrosatelitê Nigeriasat-2 bêd¹ wykorzystywane do zasilania baz danych miejskich, baz danych zmian u¿ytkowania ziemi, baz topograficznych, katastral-nych, hydrograficzkatastral-nych, geologiczkatastral-nych, transportu, jak równie¿ baz danych demograficz-nych, produkcji rolnej, leœdemograficz-nych, technicznych (m.in. infrastruktury ropoci¹gów), samowoli budowlanych i baz danych planowania kryzysowego (Chizea, Ejimanya, 2008).

Satelita Astroterra jest projektowany jako kontynuator misji SPOT 5 oraz jego nastêpców (SPOT 6 i SPOT 7). Jego zakresy spektralne bêd¹ analogiczne jak w SPOT 5, zaœ rozdziel-czoœæ przestrzenna zostanie w niewielkim stopniu zwiêkszona, przy równoczesnym zacho-waniu dotychczasowych rozmiarów scen (Rigal, 2007). Podobnie jak satelity SPOT, bêdzie on dostarcza³ obrazy stereoskopowe. Rejestrowane zakresy i rozdzielczoœæ przestrzenna danych pozyskiwanych z jego urz¹dzeñ sprawiaj¹, i¿ bêd¹ one mog³y byæ wykorzystywane do zasilania baz danych o u¿ytkowania ziemi o stopniu szczegó³owoœci odpowiadaj¹cemu skali 1:25 000, aktualizacji baz danych topograficznych, baz danych o lasach, ³¹kach i tere-nach podmok³ych.

Misja LDCM ma zapewniæ kontynuacjê gromadzenia danych o rozdzielczoœci i zakresach spektralnych zbli¿onych do rejestrowanego przez urz¹dzenie Landsat ETM+ (Behrens, 2009). Zakresy spektralne urz¹dzenia OLI (Operational Land Imager) zosta³y jednak w niewielkim stopniu zmodyfikowane (Murphy-Morris, 2007). Zmieniono zakres kana³u podczerwieni bli-skiej, SWIR i MIR. Wprowadzono kana³ maj¹cy u³atwiaæ badanie œrodowisk strefy brzego-wej i aerozoli (0,433–0,453 µm) oraz detekcjê cirrusów (1,36–1,39 µm). Dane z urz¹dzenia OLI mog¹ byæ wykorzystane do zasilania i aktualizacji baz danych: u¿ytkowania ziemi, stanu zdrowotnego lasów i procesów brzegowych o stopniu szczegó³owoœci odpowiadaj¹cemu mapom w skali 1: 100 000.

Tabela 2. Zakresy spektralne i rozdzielczoœæ danych z nowych satelitów o urz¹dzeniach pasywnych œredniej i du¿ej rozdzielczoœci (opracowanie w³asne)

s e r k a Z y n l a rt k e p s [ ]mm CB3EiR4S- NX Nigeraisa-t2 Asrtoterra LDCM S2eAn,it2nBel 2AAlS,a2tB ] m [ æ œ o z cl ei z d z o r -o r h c n a P y n z c y t a m ₀0_,,4₅5₀–_–0₀,_,9₆0_{8 15} 2,5 5 7 , 0 – 0 5 , 0 >2 5 7 , 0 – 1 5 , 0 10 2,5 5 8 , 0 – 1 5 , 0 5 i k s ei b ei N 0,433–0,453 30 3 4 4 , 0 60 5 1 5 , 0 – 0 5 4 , 0 30 2 5 , 0 – 5 4 , 0 20 5;32 10 9 4 , 0 10 y n o l ei Z 0,50–0,59 8 9 5 , 0 – 2 5 , 0 10,20 0 6 , 0 – 2 5 , 0 32 5;32 30 2 6 , 0 – 2 5 , 0 6 5 , 0 10 0 6 , 0 – 3 5 , 0 10 y n o w r e z C 0,61–0,68 8 9 6 , 0 – 2 6 , 0 10 8 6 , 0 – 3 6 , 0 30 9 6 , 0 – 3 6 , 0 10,20 32 5;32 5 6 6 , 0 10 a k si l B -r e z c d o p ñ ei w 5 0 7 , 0 20 0 4 7 , 0 20 9 8 , 0 – 6 7 , 0 10 0 9 , 0 – 6 7 , 0 40 32 5;32 0 1 , 1 – 6 7 , 0 40 5 7 7 , 0 20 9 8 , 0 – 7 7 , 0 10,20 9 8 , 0 – 8 7 , 0 8 2 4 8 , 0 10 5 6 8 , 0 – 5 4 8 , 0 30 5 6 8 , 0 20 0 4 9 , 0 60 a w o k d o r Œ -r e z c d o p ñ ei w 9 3 , 1 – 6 3 , 1 30 5 7 3 , 1 60 5 7 , 1 – 5 5 , 1 20,40 6 6 , 1 – 6 5 , 1 30 1 6 , 1 20 R I W S 2,08–2,35 80 0 3 , 2 – 0 1 , 2 30 0 9 1 , 2 20 R I T 10,40–12,50 80

Satelity Sentinel 2A i 2B wyposa¿one w urz¹dzenie MSI (Multi Spectral Imager) s¹ prze-znaczone do monitoringu stanu œrodowiska l¹dowego i wybrze¿y w ramach programu GMES. 13 kana³ów spektralnych o rozdzielczoœci od 10 do 60 m umo¿liwi prowadzenie analiz zmian zasiêgu i w³aœciwoœci biofizycznych pokrycia roœlinnego. Uzyskane t¹ drog¹ dane bêd¹ mo-g³y zostaæ wykorzystane w bazach: u¿ytkowania ziemi, stanu zdrowotnego lasów, terenów podmok³ych, ³¹k, ochrony œrodowiska, wykrywania zagro¿eñ naturalnych. Planowany czas ponownego obrazowania tego samego obszaru wynosi 1 dobê.

Mikrosatelity AlSat 2A i 2B (przygotowywane we wspó³pracy Algierskiej Agencji Ko-smicznej ASAL z EADS Astrium) maj¹ za zadanie zapewniæ kontynuacjê i rozwój misji pro-wadzonej przez mikrosatelitê AlSat-1. Dane rejestrowane przez urz¹dzenie NAOMI mog¹ byæ wykorzystywane do tworzenia i aktualizacji bazy danych topograficznych o szczegó³o-woœci odpowiadaj¹cej skali 1:25 000, baz danych u¿ytkowania ziemi, leœnych, hydrograficz-nych, zasobów i eksploatacji minera³ów (w tym ropy naftowej) oraz do wykrywania samo-woli budowlanych, ochrony upraw i systemów zarz¹dzania kryzysowego (Maliet, Brooker, Pawlak, 2008).

29 lipca 2009 r. na orbicie zosta³y umieszczone mikrosatelity DEIMOS-1 oraz UK-DMC-Sat-2, rejestruj¹ce dane w 3 zakresach (0,52–0,62 µm; 0,63–0,69 µm; 0,76–0,90 µm) o rozdzielczoœci terenowej 22 m i szerokim pasie obrazowania, umo¿liwiaj¹cym dwukrotne pokrycie terenu Europy podczas tygodnia. Zwraca równie¿ uwagê uruchomiona jesieni¹ 2008 r. konstelacja 5 mikrosatelitów RapidEye, rejestruj¹ca dane w 5 zakresach (0,44–0,51 µm; 0,52–0,62 µm; 0,63–0,69 µm; 0,69–0,73 µm; 0,76–0,85 µm) o rozdzielczoœci 6,5 m w cyklu 1-dniowym. Na prze³omie lipca i sierpnia 2009 r., poza wstêpn¹ koncepcj¹ polskiego satelity o du¿ej rozdzielczoœci Mazovia, brak by³o informacji o planach umieszczenia na orbicie nowych mikrosatelitów. Oferta Surrey Satellite Technology Ltd. w zakresie satelitów typu SSTL100, 150, 300 oraz Eads Astrium (NAOMI) pozwala przypuszczaæ, i¿ w ci¹gu kilku lat mo¿na liczyæ siê z umieszczeniem na orbicie nowych mikrosatelitów o œredniej rozdzielczoœci i krótkim czasie rewizyty.

Satelity o urz¹dzeniach pasywnych bardzo du¿ej rozdzielczoœci

6 paŸdziernika 2009 r. przewidywany jest start satelity WorldView-2. Satelita ten, poza rejestracj¹ danych panchromatycznych o rozdzielczoœci 0,46 m, bêdzie dostarcza³ dane w 8 zakresach o rozdzielczoœci 1,84 m (2 m po resamplingu), w tym m.in. w zakresie tzw. „niebieskim wybrze¿y” (ang. blue costal), ¿ó³tym, „skrajnie czerwonym” (ang. red edge) oraz „bliskiej podczerwieni/SWIR” (Bersan, 2008) (tab. 3).

Zakres „niebieski wybrze¿y” umo¿liwi rozró¿nienie roœlinnoœci, badanie strefy przybrze¿nej wód, wreszcie ³atwiejsze przeprowadzanie korekcji atmosferycznych. Kana³ ¿ó³ty oraz „czer-wony brzegowy” umo¿liwi¹ natomiast uzyskanie dodatkowych charakterystyk u³atwiaj¹-cych detekcjê stanu zdrowotnego i sanitarnego roœlinnoœci (Oddone, 2008), zaœ zakres „bli-skiej podczerwieni/SWIR” u³atwi prowadzenie szczegó³owych analiz wilgotnoœci i produkcji biomasy. Du¿a rozdzielczoœæ przestrzenna danych w po³¹czeniu z bogatym zakresem spek-tralnym sprawia, i¿ mog¹ byæ one cennym materia³em Ÿród³owym do tworzenia i aktualizacji danych tematycznych, w tym: topograficznych (o stopniu szczegó³owoœci 1:10 000), hy-drograficznych, u¿ytkowania ziemi, rolniczych (m.in. LPIS), o infrastrukturze komunika-cyjnej i technicznej, jak równie¿ danych wykorzystywanych w planowaniu przestrzennym, zarz¹dzaniu kryzysowym oraz monitoringu stanu zdrowotnego lasów, terenów podmok³ych

Tabela 3. Zakresy spektralne i rozdzielczoœæ danych z nowych satelitów o urz¹dzeniach pasywnych bardzo du¿ej rozdzielczoœci (opracowanie w³asne)

s e r k a Z y n l a rt k e p s [µm] Wolr-d2Veiw Pél1ai,d2es GeoEye-2 Kompsa-t3 EROSC SSOT ] m [ æ œ o z cl ei z d z o r -y t a m o r h c n a P y n z c 0,45–0,80 0,46 0,25 0 9 , 0 – 5 4 , 0 1,45 3 8 , 0 – 8 4 , 0 0,5 0 9 , 0 – 0 5 , 0 0,7 0,7 i k s ei b ei N y ¿ e z r b y w 0,400–0,450 1,84 i k s ei b ei N 0,45–0,51 1,84 1,5? 2 5 , 0 – 5 4 , 0 2,8 5,8 5 5 , 0 – 5 4 , 0 2 2 5 , 0 – 8 4 , 0 2,8 y n o l ei Z 0,49–0,61 2 8 5 , 0 – 1 5 , 0 1,84 1,5? 0 6 , 0 – 2 5 , 0 2,8 0 6 , 0 – 3 5 , 0 5,8 8 5 , 0 – 4 5 , 0 2,8 y t³ ó ¯ 0,585–0,625 1,84 y n o w r e z C 0,60–0,72 2 9 6 , 0 – 2 6 , 0 5,8 9 6 , 0 – 3 6 , 0 1,84 2,8 8 6 , 0 – 4 6 , 0 2,8 0 2 9 , 0 – 5 5 6 , 0 1,5? y n o w r e z C y w o g e z r b 0,705–0,745 1,84 a k si l B ñ ei w r e z c d o P 0,75–0,95 2 9 8 , 0 – 6 7 , 0 5,8 0 9 , 0 – 6 7 , 0 2,8 9 8 , 0 – 6 7 , 0 1,84 2 9 , 0 – 8 7 , 0 1,5? 0 9 , 0 – 2 8 , 0 2,8 0 4 0 , 1 – 6 8 , 0 1,84

i linii, brzegowej. Mo¿liwa stanie siê jednoznaczna detekcja niemal wszystkich obiektów powierzchniowych, uwzglêdnianych w bazach danych topograficznych o szczegó³owoœci 1:10 000. Powa¿ne ograniczenie stanowi degradacja rozmiaru pikseli (niezgodna z Trakta-tem o Przestrzeni Kosmicznej z 27 stycznia 1967 r.). Dane o jeszcze wiêkszej rozdzielczoœci przestrzennej – do 25 cm (lecz skromniejszym zakresie spektralnym) bêd¹ rejestrowane przez satelitê GeoEye-2. Bêd¹ one równie¿ poddawane degradacji. Mog¹ byæ one wykorzy-stywane do zasilania baz danych topograficznych, rolniczych, u¿ytkowania ziemi, planowa-nia przestrzennego, infrastruktury komunikacyjnej i technicznej, monitoringu stanu zdro-wotnego i sanitarnego lasów, terenów podmok³ych oraz baz systemów zarz¹dzania kryzyso-wego.

Sieæ satelitów Pléiades 1, 2 (CNES) przygotowywana przez EADS/ASTRIUM i Alcatel ma za zadanie dostarczanie pokrycia danymi o rozdzielczoœci 50 cm w zakresie panchromatycz-nym i 2 m w zakresie multispektralpanchromatycz-nym (z mo¿liwoœci¹ stereoskopii), o czasie rewizyty wyno-sz¹cym 1 dzieñ w skali ca³ej Ziemi. Ograniczenie ich wykorzystania bêdzie stanowi³ brak kana³u SWIR. Bêdzie siê odbywaæ natomiast rejestracja danych w zakresie widma niebieskie-go, co wynika z potrzeby wspó³pracy z satelitami radarowymi sieci COSMO SkyMed w ra-mach cywilno-wojskowego programu ORFEO. Planuje siê redukcjê cyklu satelitów Pléiades do 3 godzin. Zakres danych oraz ich rozdzielczoœæ predysponuj¹ je do wykorzystania w bazach danych topograficznych (o stopniu szczegó³owoœci 1:5000 – 1:10 000), planowania przestrzennego, bezpieczeñstwa narodowego, planowania kryzysowego, monitoringu i za-rz¹dzania wybrze¿ami, monitoringu upraw, lasów oraz do wspomagania analiz zmian klima-tycznych.

Mniejsz¹ rozdzielczoœæ bêd¹ mia³y dane rejestrowane przez satelitê Kompsat-3 po³udnio-wokoreañskiej agencji KARI, który jest przygotowywany przez EADS/ASTRIUM. Jego za-daniem bêdzie kontynuacja misji satelitów Kompsat-1 i 2. Zakres spektralny danych oraz ich rozdzielczoœæ pozwol¹ na ich wykorzystanie do monitoringu lasów i upraw, kartowania u¿ytkowania ziemi, detekcji samowoli budowlanych, wspomagania planowania przestrzen-nego i zarz¹dzania kryzysowego. Dziêki rejestracji danych w zakresie niebieskim mo¿liwe bêdzie prowadzenie badañ hydrologicznych i monitoring strefy brzegowej. Uzyskiwane t¹ drog¹ dane przestrzenne mog¹ byæ równie¿ wykorzystane w bazach danych topograficz-nych (o szczegó³owoœci 1:10 000).

Podobn¹ rozdzielczoœæ, lecz nieco inny zakres spektralny bêd¹ mia³y dane rejestrowane przez izraelskiego satelitê EROS-C, wykonywanego przez IAI. Bêdzie on cywiln¹ wersjê satelity wywiadowczego Ofeq 3. Przesuniêcie zakresu spektralnego kana³u bliskiej podczer-wieni umo¿liwi unikniêcie problemów zwi¹zanych z rejestracj¹ pary wodnej. Dane pocho-dz¹ce z tego satelity mog¹ byæ wykorzystywane do generowania informacji przeznaczonych do baz danych topograficznych (1:10 000), planowania przestrzennego, bezpieczeñstwa na-rodowego, planowania kryzysowego, hydrograficznych, monitoringu upraw, roœlinnoœci w warunkach klimatu suchego, wreszcie do wspomagania analiz zmian klimatycznych i moni-toringu strefy brzegowej. Czas rewizyty (15 dni) mo¿e zostaæ zredukowany do 3 dni dziêki rejestracji danych z s¹siednich orbit.

Chilijski satelita SSOT (Sistema Satelital para Observación de la Tierra), którego umiesz-czenie na orbicie jest planowane na listopad 2009 r., bêdzie równie¿ posiada³ mo¿liwoœæ rejestracji danych z s¹siednich orbit, na skutek czego czas rewizyty zostanie zredukowany z 15 do 3 dni. Zakres spektralny danych i ich rozdzielczoœæ przestrzenna umo¿liwi ich wyko-rzystanie do zasilania baz danych topograficznych (o szczegó³owoœci 1:25 000). Na ich

podstawie mo¿na równie¿ wygenerowaæ informacjê do wype³nienia baz danych wspomaga-j¹cych zarz¹dzanie rolne, leœne, monitoringu i ochrony œrodowiska, hydrograficznych, pla-nowania kryzysowego, ochrony upraw, plapla-nowania przestrzennego.

Kieruj¹c siê kryterium rozdzielczoœci przestrzennej (i jej degradacji) dane gromadzone przez satelity tej grupy mo¿na podzieliæ na trzy typy. Pierwszy stanowi¹ dane, które bêd¹ gromadzone przez satelity: WorldView-2; GeoEye-2 i. Pléiades 1, 2. Drugi typ – dane z satelitów Kompsat-3 i EROS-C, natomiast trzeci – dane rejestrowane przez satelitê SSOT. Zakres spektralny danych tej grupy wykazuje znaczne zró¿nicowanie i daleko posuniêty stopieñ komplementarnoœci.

Satelity hybrydowe

Grupa satelitów hybrydowych w roku 2012 ulegnie powiêkszeniu o satelity Sentinel 3A, 3B i Seosat. Misje Sentinel 3A i 3B stanowi¹ sk³adowe GMES. Celem tych misji jest zapew-nienie kontynuacji rejestracji danych dotycz¹cych: koloru oceanów (porównywalnie do urz¹-dzenia MERIS satelity Envisat), temperatury powierzchni mórz i l¹dów (podobnie jak reje-struje to instrument AATSR satelity Envisat), zasiêgu lodu na powierzchni l¹du i oceanu (w sposób zbli¿ony do urz¹dzenia RA satelity Envisat), zmian pokrycia roœlinnego (analogicznie jak Végétation satelity SPOT). Satelity Sentinel 3A i 3B zostan¹ wyposa¿one w urz¹dzenie Ocean and Land Colour Imager (OLCI) o 21 kana³ach spektralnych i urz¹dzenie Sea and Land Surface Temperature Radiometer (SLSTR) o 9 kana³ach spektralnych. Ponadto na pok³adzie zostan¹ zainstalowane: radarowy altimetr SRAL (dzia³aj¹cy w czêstotliwoœciach Ku i C), radiometr mikrofalowy (23,8 GHz i 36,5 GHz) oraz zestaw urz¹dzeñ okreœlaj¹cych precyzyjnie orbitê (wielokana³owy odbiornik GNSS, instrument DORIS, retroreflektor lase-rowy LRR) (Drinkwater, Donion, 2008). Urz¹dzenia dzia³aj¹ce na pok³adzie satelitów Senti-nel 3A i 3B bêd¹ dostarcza³y dane o ukszta³towaniu powierzchni mórz, cyrkulacji w mezo-skali, jakoœci wód, temperaturze powierzchni mórz, sedymentacji i eutrofizacji. Bêd¹ one równie¿ rejestrowa³y dane o zasiêgu i gruboœci pokrywy lodowej oceanów (dostarczaj¹c materia³u dla baz obszarów oko³obiegunowych), pr¹dach morskich, wietrze i falowaniu (cen-nego dla u¿ytkowników baz danych bezpieczeñstwa morskiego), wreszcie o zmianach tem-peratury oceanów. Dane bêd¹ gromadzone w cyklu jednodniowym dla stref wybrze¿y oraz dwudniowym dla pozosta³ych obszarów Ziemi.

Hiszpañski SEOSAT/INGENIO by³ pocz¹tkowo projektowany jako pasywny satelita œredniej i du¿ej rozdzielczoœci o rozdzielczoœci 2,5 m w zakresie panchromatycznym, 10 m w 4 kana³ach multiospektralnych i zakresach spektralnych identycznych jak w SPOT 5. Zapro-ponowano jednak wyposa¿enie go w dodatkowe urz¹dzenie PAU (hybrydowy radiometr dzia³aj¹cy w czêstotliwoœci L oraz reflektometr GPS), które umo¿liwi badanie stopnia zaso-lenia mórz (Camps i in., 2008). Czas rewizyty wynosz¹cy planowo 30 dni mo¿e byæ skraca-ny do 3 dni dziêki rejestracji pod ró¿skraca-nymi k¹tami (Vega, Ureña, 2009). Dane przestrzenne utworzone na podstawie danych z tego satelity bêd¹ mog³y zasilaæ bazy danych: topograficz-nych, leœtopograficz-nych, rolniczych, hydrograficztopograficz-nych, oceanograficztopograficz-nych, ochrony œrodowiska, u¿yt-kowania ziemi. SEOSAT/ INGENIO bêdzie prawdopodobnie wspó³pracowa³ z hiszpañskim wojskowym satelit¹ radarowym PAZ (Vega, Ureña, 2009).

Satelity wyposa¿one w urz¹dzenia aktywne

Dosyæ du¿¹ grupê wielofunkcyjnych satelitów obserwacji terenów l¹dowych Ziemi bêd¹ stanowi³y satelity wyposa¿one w urz¹dzenia aktywne (COSMO-SkyMed-4; RISAT-1; SABRI-NA; Sentinel 1A, 1B; SAOCOM 1B; TanDEM-X; Kompsat-5, 7; COSMO-SkyMed 2 generacji 1, 2, 3, 4). Trzy spoœród nich (COSMO-SkyMed-4 i SAOCOM 1B, TanDEM-X) s¹ uzupe³nie-niem funkcjonuj¹cych konstelacji satelitarnych, natomiast 6 (COSMO-SkyMed 2 generacji 1, 2, 3, 4 i Sentinel 1A, 1B) maj¹ zapewniæ kontynuacjê obecnych misji. W pe³ni nowe rozwi¹-zania stanowi¹ natomiast: SABRINA RISAT-1 i Kompsat-5, 7.

COSMO-SkyMed–4 bêdzie od 2010 r. sk³adnikiem konstelacji satelitów (COnstellation of small Satellites for the Mediterranean basin Observation) utrzymywanej przez w³oskie Ministerstwo Nauki, Ministerstwo Obrony i W³osk¹ Agencjê Kosmiczn¹ (ASI). Podobnie jak pozosta³e satelity tej serii bêdzie on wyposa¿ony w radar o syntetycznej antenie, dzia³aj¹cy w czêstotliwoœci X (COSMO-SkyMed System Description..., 2007). Konstelacja ta zapewni obserwacjê o rozdzielczoœci dochodz¹cej do 1 m i czasie rewizyty rzêdu 3 godzin (Coletta, 2008). Dane rejestrowane przez sieæ mog¹ byæ wykorzystywane do kontroli ruchu na mo-rzach (zw³aszcza w strefie przybrze¿nej), wczesnego ostrzegania o zagro¿eniach natural-nych, wspomagania systemów zarz¹dzania kryzysowego, monitoringu leœnego i kontroli upraw, wykrywania samowoli budowlanych. W 2011 r. konstelacja ta zostanie uzupe³niona interferometrycznym satelit¹ SABRINA (System for Advanced Bistatic and Radar INterfe-rometry Applications). W latach 2012–2014 na orbitê zostan¹ wprowadzane kolejno satelity COSMO-SkyMed 2 generacji. Zadaniem satelitów Sentinel 1A, 1B bêdzie zachowanie ci¹g³o-œci rejestracji danych o czêstotliwoci¹g³o-œci C (rejestrowanych obecnie przez satelitê Envisat). Przewiduje siê, i¿ Sentinel 1A zostanie umieszczony na orbicie 30 czerwca 2011 r., zaœ Sen-tinel 1B – 30 czerwca 2013 r.

Argentyñsko-w³oski SAOCOM 1B (SAtélite Argentino de Observación COn Microon-das) bêdzie stanowi³ drug¹ z czterech sk³adowych konstelacji satelitów radarowych, pracu-j¹cych w czêstotliwoœci L (1,3 GHz), z rozdzielczoœci¹ terenow¹ do 10 m. Na jego pok³adzie bêdzie siê równie¿ znajdowa³a termalna kamera podczerwieni. Z uwagi na fakt, i¿ czêstotli-woœæ L pozwala na penetracjê do 2 m w g³¹b powierzchni, mo¿liwe bêdzie badanie wilgot-noœci gleb, litologii i geologii. Kamera podczerwieni pozwoli natomiast na wykrywanie po¿a-rów i erupcji. Tym samym urz¹dzenia te umo¿liwi¹ prowadzenie monitoringu: naturalnych klêsk ¿ywio³owych, upraw, u¿ytkowania ziemi, pokrywy œnie¿nej lub lodowej, pozwalaj¹c na zasilanie baz danych systemów planowania kryzysowego, nadzoru upraw, baz danych meteorologicznych i hydrologicznych.

Projekt TanDEM (TerraSAR-X add-on for Digital Elevation Measurement) realizowany przez EADS Astrium dla DLR bêdzie polega³ na umieszczeniu w grudniu 2009 r. na orbicie satelity o parametrach zbli¿onych do satelity TerraSAR-X, który bêdzie synchronicznie z nim prowadzi³ pomiary interferometryczne (Boeer i in., 2008). Uzyskany numeryczny model terenu bêdzie wykorzystany w bazach danych topograficznych oraz bazach danych tema-tycznych.

Po³udniowokoreañski satelita Kompsat-5 (przygotowywany dla KARI przez Alcatel Ale-nia Espace) zostanie umieszczony na orbicie prawdopodobnie w 2010 r. Ma on pracowaæ w czêstotliwoœci X na orbicie umo¿liwiaj¹cej codzienn¹ rejestracjê danych z Pó³wyspu Koreañ-skiego. W 2017 r. planuje siê jego zast¹pienie satelit¹ Kompsat-7. Dane przestrzenne uzyska-ne z tej misji mog¹ zostaæ wykorzystauzyska-ne w bazach danych systemu bezpieczeñstwa

narodo-wego, monitoringu œrodowiska (l¹dowego i wodnego), geomorfologicznych oraz zarz¹dza-nia kryzysowego.

RISAT-1 (Radar Imaging Satellite-1) Indyjskiej Organizacji Badañ Kosmicznych (ISRO) mia³ zostaæ umieszczony na orbicie w pierwszej po³owie 2009 r. Wczeœniej jednak zosta³ tam umieszczony RISAT-2, bêd¹cy wynikiem wspó³pracy indyjsko-izraelskiej. RISAT-1 trafi na orbitê prawdopodobnie pod koniec 2009 r. Celem jego misji bêdzie sta³a obserwacja Pó³wy-spu Indyjskiego przy wykorzystaniu czêstotliwoœci C (5,350 GHz) i polaryzacji horyzontal-nej, wertykalnej oraz mieszanej. Informacje uzyskane w wyniku przetworzenia zarejestro-wanych danych mog¹ zasilaæ bazy danych systemów bezpieczeñstwa narodowego, rolnic-twa, leœnicrolnic-twa, glebowe, geologiczne, morskie, monitoringu wybrze¿y oraz zarz¹dzania kry-zysowego.

Planowane satelity innych misji

Wœród planowanych satelitów innych misji zwraca uwagê znaczny wzrost liczby sateli-tów oceanograficznych. Do roku 2015 zostan¹ umieszczone na orbicie: 2 satelity rejestruj¹-ce kolor orejestruj¹-ceanów i powierzchniê mórz: HY-1C, HY-1D (wyposa¿one w urz¹dzenia COCTS i CZI); jeden – badania temperatury powierzchni mórz i z falowania (HY-2A z instrumentami RAD, SCAT i ALT); jeden – kartowania strefy wybrze¿y (HY-3A korzystaj¹cy z urz¹dzenia WSAR); 2 – meteorologiczno-klimatologiczno-oceanograficzne: Jason 3 (FJP) i Meteor-M N3 (SAR, Radiomet, MSS-BIO) oraz 1 – oceanograficzno-klimatologiczny: Oceansat-3 (ska-terometr, altimetr, TIR, PMR i OCM). Wzrasta równie¿ liczba satelitów glacjologicznych (m.in. CryoSat-2, wyposa¿ony w instrumenty DORIS-NG, SIRAL i reflektory laserowe oraz ICESat-II ze zmodyfikowanym urz¹dzeniem GLAS). W roku 2012 zostanie umieszczo-ny na orbicie jeden z pierwszych specjalistyczumieszczo-nych satelitów geologiczumieszczo-nych EnMAP z urz¹-dzeniem HSI.

Wnioski

Najliczniejsz¹ grupê nowych misji satelitarnych w okresie 2009–2015 (poza misjami me-teorologicznymi) bêd¹ stanowi³y wielofunkcyjne misje obserwacji terenów l¹dowych Ziemi. Wœród 34 planowanych satelitów tego przeznaczenia 8 bêdzie zapewnia³a uzupe³nienie lub kontynuacjê dotychczasowych misji. 7 satelitów bêdzie ³¹czy³o kontynuacjê dawnych misji z rejestracj¹ danych o zwiêkszonej rozdzielczoœci i dodatkowych kana³ach. 19 satelitów wyposa¿onych w nowe urz¹dzenia bêdzie dostarcza³o nowe typy danych. Zarówno w przy-padku satelitów pasywnych, jak i aktywnych powszechne jest d¹¿enie do zwiêkszania roz-dzielczoœci (nawet w przypadku relatywnie tanich mikrosatelitów). Dosyæ powszechne jest zwiêkszanie liczby kana³ów i uwzglêdnianie rejestracji zakresu niebieskiego widma. Na uwa-gê zas³uguje inicjatywa rejestracji danych w zakresie ¿ó³tym, „skrajnie czerwonym” i SWIR. Bardzo powszechne jest d¹¿enie do skracania czasu rewizyty i cyklu programowania misji. Zwiêkszenie rozdzielczoœci w powi¹zaniu z rejestracj¹ danych w nowych zakresach oraz SWIR umo¿liwi dostarczanie bardziej wiarygodnych informacji w zakresie lokalizacji, kszta³tu i charakterystyk obiektów o niewielkich rozmiarach, istotnego zwiêkszenia zakresu informa-cji dotycz¹cej stanu zdrowotnego roœlinnoœci, lepszego zró¿nicowania sk³adu gatunkowego siedlisk (ze szczególnym uwzglêdnieniem stopnia wilgotnoœci), charakterystyk stref

brzego-wych. Rozbudowa sieci satelitów radarowych, wspó³pracuj¹cych z satelitami optycznymi, przyczyni siê do wzrostu dostêpnego zakresu danych dotycz¹cych œrodowiska morskiego, stref przybrze¿nych, zagro¿eñ naturalnych oraz zagadnieñ zwi¹zanych z bezpieczeñstwem narodowym. Zwiêkszenie rozdzielczoœci przestrzennej i wzbogacenie zakresu tematycznego danych satelitarnych w po³¹czeniu ze skróceniem okresu pomiêdzy kolejnymi obrazowania-mi tego samego terenu i redukcj¹ d³ugoœci cyklu programowania usprawni dostêp do bar-dziej wiarygodnych, bogatych i aktualnych informacji przestrzennych, mo¿liwych do wyko-rzystania w bazach danych: topograficznych, u¿ytkowania ziemi, leœnych, infrastruktury, siedlisk, ochrony œrodowiska, systemów nawigacji l¹dowej i morskiej, katastru, rolnictwa. Mo¿liwe stanie siê równie¿ zasilanie wiarygodnymi danymi baz danych wykorzystywanych do planowania przestrzennego, monitoringu: leœnego, wód powierzchniowych, linii brzego-wej, zanieczyszczeñ punktowych, osuwisk, ruchów tektonicznych, szkód górniczych, jak równie¿ baz systemów planowania kryzysowego oraz systemów bezpieczeñstwa narodo-wego.

Literatura

Behrens C.E., 2009: Landsat and the Data Continuity Mission, Congressional Research Service, CRS Report for Congress, May 22.

Bersan A., 2008: DigitalGlobe current offering and future WorldView2 mission, Proceeedings of Eurimage Meeting 2008, Roma, 09-10 October.

Boeer J., Fiedler H., Krieger G., Zink M., Bachmann M., Huesco Gonzalez J., 2008: TanDEM-X: A Global Mapping Mission, Integrating Generations, FIG Working Week 2008, Stockholm.

Camps A., Rodríguez-Álvarez, Bosch-Lluis X., Marchán J.F., Ramos-Pérez I., Segarra M., Sagués Ll., Tarragó D., Cuñado O., Vilaseca R., Tomàs A., Mas J., Guillamón J., 2008: PAU in SeoSAT. A proposed Hybrid L-band Microwave Radiometer / GPS Reflectometer to Improve Sea Surface Salinity Estmates from Space, Microrad 2008, Firenze, March, 11-14.

Chizea F.D., Ejimanya J.I., 2008: NigeriaSat-2: Technical Parameters, Operational Prespectives and Target Applications, NASRDA, Abuja.

Cio³kosz A., 2000: Metody prezentacji informacji pozyskiwanych za pomoc¹ teledetekcji satelitarnej, XXVII Ogólnopolska Konferencja Kartograficzna, Warszawa, 8–9 grudnia, 93-110.

Coletta A., 2008: COSMO-SkyMed. Keeping an Eye on the World, Proceeedings of Eurimage Meeting 2008, Roma, 09-10 October.

SkyMed System Description & User Guide, 2007: ASI – Agenzia Spaziale Italiana. COSMO-SkyMed Mission, Doc. No: ASI-CSM-ENG-RS-093-A.

Drinkwater M.R., Donion C., 2008: GMES Sentinel-3: a mission for operational oceanography, ESA. Earth Observation Handbook, CEOS, 2008: 167 p.

Maliet E., Brooker L., Pawlak D., 2008: Global High Resolution Imaging for new Markets, Proceedings of the 59th IAC (International Astronautical Congress), Glasgow, Scotland, UK, Sept. 29 to Oct. 3, 2008, IAC-08-B1.2.7.

Murphy-Morris J., 2007: Operational Land Imager, Landsat Science Team Meeting, USGS EROS, January 8. Oddone A., 2008: Overview of current and future Remote Sensing missions, Proceeedings of Eurimage

Meeting 2008, Roma, 09-10 October.

Rigal D., 2007: The Earth Observation and GIS communities fighting the climate crisis, Spot Image S.A, Toulouse.

Vega E., Ureña J., 2009: Ingenio and Paz Ground Segment Interoperability. Programa Nacional de Observación de la Tierra por Satélite – PNOTS (Spanish Earth Observation Satellite Programme), GSCB Workshop, ESA/ESRIN, Frascati, 18-19 June.

Abstract

In July 2009, the total number of active civil remote sensing satellites was 128. One of the largest groups were multitask land observation remote sensing satellites (47 missions), providing data employed in majority of Earth Sciences and applied in spatial databases. Currently, many new remote sensing missions are in preparation; 85 of them will start in mid–2009 – 2015 and 24 in 2016 – 2025. 11 out of 32 planned multitask land observation remote sensing satellites will be passive high resolu-tion satellites, 7 – passive very high resoluresolu-tion satellites, 3 – hybrid satellites and 13 active SAR satellites. Eight of them will be a continuation of old missions, 7 – resolution & spectral scope advanced continuations of old missions, while 19 satellites will allow to acquire the new type of data. The aim of this research is to analyse the possibilities of employment of the new remote sensing data to produce spatial data, and to investigate the suitability of usage of this data. To achieve these goals, it was necessary to classify the types of remote sensing data. The next step was to analyze the possibility of production thematic information for spatial databases. The investigations allowed to identify the new trends concerning the design of new remote sensing missions and enabled to estimate the possi-bilities of employment of remote sensing data to produce spatial data, as well as to estimate the opportunities to use them for supplying spatial databases.

dr Dariusz Dukaczewski dariusz.dukaczewski@igik.edu.pl doc. dr hab. in¿. El¿bieta Bielecka elzbieta.bielecka@igik.edu.pl